Engelli bireylerin engelliliğe dayalı ayrımcılık

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
492 Sayılı Harçlar Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ve
gerekçesi ekte sunulmuştur.
Gereğini saygılarımla arz ederim.
M. Akif HAMZAÇEBİ
İstanbul Milletvekili
1
GENEL GEREKÇE
Türkiye nüfusunun yüzde 12’si engellidir. Nüfusun önemli bir kısmını oluşturan
engelli bireyler, yakınları, engellilere hizmet vermek amacıyla kurulmuş olan kurumlar ve
engelli örgütleri engellilerle ilgili düzenlemelerin ne gibi hak ve yükümlülükler getirdiği
konusunda yeterli bilgiye sahip değillerdir. Bu nedenle herhangi bir kurumdan hizmet
almak isteyen bir engelli, hiç hak etmediği bir biçimde çeşitli güçlüklerle
karşılaşabilmektedir. Engelliler bazen yaşamsal haklarını kullanamamakta, zaman zaman
da mağdur olmaktadırlar.
Ülkemizde yaşayan engelliler bakımında yaşamsal öneme sahip bir düzenleme
5378 sayılı Yasa ile yapılmış ve Türk Ceza Kanununun 122’nci maddesine “özrü nedeni
ile ayrımcılık yapılamayacağı” ibaresi eklenmiştir. Bu yasal düzenleme engellilerin
engellerinden dolayı hiçbir biçimde ve hiç kimse tarafından ayrımcı uygulamalara tabi
tutulamayacağı anlamına gelmektedir.
Ancak günümüzde yine de engellilere yönelik çeşitli ayrımcı uygulamalar
olabilmekte ve yasa hükümleri hak tecavüzlerini engelleme bakımından yetersiz
kalmaktadır. Bunun temel nedenlerinden birisi engellilerin ezici bir çoğunluğunun ekonomik
olarak yoksul olup kendilerine yönelik ayrımcı uygulama ve hak tecavüzlerini mahkemelere
taşıma ve dava açma konusunda yargı masraflarını karşılayamayacak durumda
olmalarıdır. Engellilerin dava masraflarını karşılayamamaları kendilerine yönelen saldırı ve
hak tecavüzlerini yargıya taşımaktan vazgeçme yönünde caydırıcı bir rol oynamaktadır. Bu
engelin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Anayasa’nın 10’uncu maddesinde son yapılan
değişiklikle “Engelliler için alınan idari tedbirler kanun önünde eşitlik ilkesine aykırı
sayılmaz” hükmü getirilerek engelliler lehine pozitif ayırımcılık yapılabileceği açıklığa
kavuşturulmuştur.
Bu nedenle engelli bireylerin engelliliğe dayalı ayrımcılık nedeniyle açtıkları davalar
ile buna ilişkin takiplerin harçtan istisna edilmesi ihtiyacı vardır.
2
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1.- Harçlar Kanununun 13’üncü maddesine eklenen fıkra ile engelli
bireylerin engelliliğe dayalı ayrımcılık nedeniyle açtıkları davalar ile buna ilişkin takiplerin
istisna edilmesi öngörülmüştür.
Yürütme
MADDE 2.- Yürütme maddesidir.
Yürürlük
MADDE 3.- Yürürlük maddesidir.
3
492 SAYILI HARÇLAR KANUNUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1.- 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13’üncü maddesine
aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“k) Engellilerin engelliliğe dayalı ayrımcılık nedeniyle açtıkları davalar ile buna ilişkin
takipler”
Yürütme
MADDE 2.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Yürürlük
MADDE 3.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
4