M, Meclisi B : 44 21 . 2 . 1975 0 : 3 yasalarla belirlenmiştir

M, Meclisi
B : 44
yasalarla belirlenmiştir. Bu temel hak ve hürriyetlerin
başında, özgür yaşama ve çalışma gelmektedir. Dev­
let bunu düzenlemekle, korumakla yükümlü ve görev­
lidir.
Dünya ve Türkiye şartları hergün biraz daha de­
ğişmekte ve gelişmektedir. Bu değişmelere herkes uy­
mak mecburiyetindedir. Yasalar da değişen şartlara
göre yeniden düzenlenmek zorundadır.
Değerli milletvekilleri, Anayasamızın 42 ilâ 48 nci
maddeleri, Türk çalışma hayatını tanzim eden esas
maddelerdir. Tam 30 sene önce kurulmuş ve çalışma
şeklini düzenleyen yasaların, Anayasanın öngördüğü
hususlara ve değişen Türkiye şartlarına cevap vereme­
yeceği meydandadır. Bu nedenle, Çalışma Bakanlığı
Kuruluş Kanunu günün şartlarına uygun bir biçimde
ve çalışma hayatımızın ihtiyaç ve sorunlarını karşıla­
yacak şekilde yeniden düzenlenmelidir.
Çağımızın en önemli faktörlerinden biri de zaman
mefhumudur. Hele Türkiye'mizin zaman kaybına ve
israfına tahammülü yoktur. Bu itibarla, tashihe muh­
taç yasalar yeniden ve süratle ele alınmalıdır.
Sayın milletvekilleri, huzur ve refahın esası istik­
rardır. Sosyal istikrar, ekonomik istikrar, siyasî istik­
rar birbiriyle doğru orantılı olarak ilgilidirler. Birinin
eksikliği direktman diğerini etkileyecektir. Ekonomik
istikrarsızlığın sebeplerinin başında işsizlik meselesi
gelmektedir. 1974 başında 2 milyon civarında olan iş­
gücü açığı, devlet sektöründe gerekli yatırımların ya­
pılamaması ve gerekse özel sektörde meydana getirilen
ürküntü havası nedeniyle daha da artmış, ayrıca dış
ülkelere işçi gönderme imkânlarının hemen hemen
ortadan kalkmasıyle biraz daha fazlalaşmış, böylelik­
le işsizlik Türkiye'de korkunç bir manzara arz etme­
ye başlamıştır,
Bir taraftan sosyal bünyemizi tehdit eden işsizlik,
diğer taraftan tüm çalışanları ilgilendiren çeşitli prob­
lemlerin halledilememiş olması, ekonomik istikrarsız­
lığın sebep ve amili olarak gözükmektedir.
Meselâ, ülkemizde hâlâ asgarî ücretlerin bütün iş­
yerlerinde tatbik edilemediğini esefle müşahede etmek­
teyiz. Bunun başlıca nedeni, teftiş kadrosunun çalış­
masındaki bozukluktur, tş müfettişleri bölge çalışma
müdürlerinin emirlerindedir. Görev tevzii bu müdür­
lükler tarafından yapılmaktadır. Çalışma müdürlük­
lerinin asgarî tarafsızlıklarının temin edilmesi, iş mü­
fettişlerinin bunların emirlerinden çıkarılıp, bir teftiş
heyeti reisliği ihdas edilerek oraya bağlanması lüzu­
muna kaniiz.
21 . 2 . 1975
0:3
Tarım ve orman kesiminde çalışan işçilerimizin
hali yürekler acısıdır. Hiç bir sosyal güvenliği olma­
yan bu kesim işçilerinin Orta ve Güney - Doğu Anadoluda olanlarının durumu daha da fecidir.
Daha önceki hükümetler zamanında hazırlanarak
Yüce Meclislere sevk edilen ve sonradan geri alman
ve Sayın Ecevit Hükümetinin hem programında olma­
sı ve hem de aynı hükümetin Sayın Çalışma Bakanı­
nın 1974 bütçe görüşmelerinde zabıtlara geçen beyan
ve vaatlerine rağmen, Tarım - iş dalında çalışanlarla
ilgili kanun tasarısı bir türlü zamanlarında Yüce Mec*
lise sevk edilememiştir. (A. P. sıralarından «Bravo»
sesleri, alkışlar.)
Keza, işçi emeklilerine ait kanun tasarısı ile kıdem
tazminatı kanun tasarısı bunlar meyanındadır.
Yine, Sayın Çalışma Bakanı Önder Sav'm 1974
bütçesindeki beyanına rağmen, iş kolları yönetmeliği
değiştirilememiştir. Bunlardan işçi emeklilerinin du­
rumlarının bugünün şartlarına uydurulabilmesi ve as­
garî insanca yaşama düzeyine ulaştırılabilmesini amaç­
layan kanun tasansı müstacelen görüşülmek kaydıyle
Sayın Irmak Hükümeti tarafından Yüce Meclise ge­
tirilmiş bulunmaktadır. Muhterem Hükümete bu ko­
nuda teşekkürü bir borç biliyoruz.
Konunun burasında bir hususu hemen belirtme­
liyiz ki, yaşlılık ve emeklilik tüm faniler için kaçınıl­
maz bir sonuçtur. Her gelecek yıl sayıları biraz daha
artacak olan, (ki, 1975'te 200 bin civarında işçi emek­
li olacaktır) İşçi emeklileri, mazide memleketine, mil­
letine ve çalıştığı işyerine hizmet etmiş olmanın huzu­
ru ve mutluluğu içinde olmalıdır ki, kendisinden son­
ra aynı işyerini dolduran işçi arkadaşlarımız geleceğe
umutla ve güvenle bakabilsinler.
Bunun, sosyal düzende, verimlilikte ve ekonomiye
katkıdaki yerini ve değerini takdirlerinize bırakıyo­
ruz.
Tarım - İş dalında çalışanlara ait kanun tasarısı
geciktirilmeden ve yine kıdem tazminatı kanun tasarı­
sı süratle Parlamentoya getirilmelidir.
Ayrıca, çıraklık, ustalık ve kalfalık kanun tasarı­
larının bir an önce kanunlaştırılması samimî temenni­
lerimiz arasındadır. (A. P. sıraalrından alkışlar.)
Muhterem milletvekilleri, işçi memur ayrımı kati
ve bilimsel metotlarla halledilmelidir. Ücretler, her
gün biraz daha ağırlaşan hayat şartlarının, yükselen
fiyatların çok gerisinde kalmaktadır. Planlı ve rantabl
çalışmalarla bir denge sağlamanın mümkün olacağına
inanıyoruz.
— 481 —