songül samur - WordPress.com

SONGÜL
SAMUR
20110904036
TÜRKÇE ÖĞRETMENLĠĞĠ
YÜKLEM
12.01.2013
2
2
Yüklem nedir?
En bilindik tanımıyla yüklem ; Ġş, oluş,
hareket, kılış ve durum bildiren aynı zamanda
haber veren ve cümleyi bir yargıya bağlayan
cümlenin çekimli öğesine yüklem
denilmektedir.
12.01.2013
3
Yüklem'e örnek:
Annen sofrayı kurmaya hazırlandı.
(Bu cümlede "hazırlandı" kelimesi
yüklemdir.)
12.01.2013
4
Yüklem'in yeri
Türkçede asıl öğe en sonda bulunduğu,
yardımcı öğeler daha önce geldiği için
Türkçe söz dizimine göre yüklem
cümlenin en sonundadır. Bütün
öğeler sıralanır, sonra bunlarla
hazırlanan haber veya yargı yükleme
yüklenir.
Örnekler:
Gökyüzünün başka rengi de varmış.
Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı.
12.01.2013
5
Yüklem'in özellikleri nelerdir ?
 Cümlenin
temel öğesidir. Cümle yargı
bildiren bir söz; yüklem de yargıyı
üstlenen öğe olduğuna göre yüklemsiz bir
cümle olamaz.
 Yüklem, tek kelimeden de oluşabilir bir
kelime grubundan da.
 Cümle oluşturmaya yeterli olan tek öğe
yüklemdir.
 Diğer unsurlar, yüklemin anlamını
desteklemek üzere cümlede bulunur.
12.01.2013
 Şiirde, atasözlerinde
ve günlük konuşma
dilinde yüklem cümlenin sonunda değil de
herhangi bir yerinde olabilir.
Örnek:
Uzar gider bir sessizlik içinde
Bir uçtan bir uza Türkistan toprakları.
Birden kapandı birbiri ardınca perdeler.
Sakla samanı, gelir zamanı.
12.01.2013
6
7
Yüklem'in türü
 Fiil
cümlesinin, yani iş,
oluş, kılış, hareket,
durum bildiren
cümlelerin yüklemi
çekimli bir fiildir.

12.01.2013
Bu fiil, basit, türemiş
ya da birleşik olabilir.
2- Fiile ait zaman ve şahıs kavramları
yüklemde ek halinde bulunur. Ayrıca öğe
olarak da bulunabilir.
Örnek:
Bir ipte iki cambaz oynamaz.
Yarın buraya gelecekler.
3- Ġsim cümlesinin, yani iş, oluş, kılış, hareket,
durum bildirmeyen cümlelerin yüklemi de
ek-fiille çekimlenmiş bir isimdir. Bu, isim
soylu herhangi bir kelime (sıfat, zamir, zarf,
edat) olabilir.
12.01.2013
8
9
Yüklem :
iş
Oluş ve
Hareket bildirir.
12.01.2013
Örnek:
Ben bir Türküm; dinim cinsim uludur.
Yeniden doğmuş gibiyim.
Tabiattaki en iç açıcı renk yeşildir.
Çık hızlısın.
4- Bu ek-fiiller bazen düşebilir.
Örnek:
Ġçimde en güzel duygular saklı.
5- Ek-fiile ait zaman ve şahıs kavramları
yüklemde ek halinde bulunur. Ayrıca öğe
olarak da bulunabilir.
12.01.2013
10
Yüklem'in sayısı:
Bir cümlede birden fazla özne, zarf
tümleci, dolaylı tümleç, nesne bulunabilir,
ama yüklem tektir. Bir söz dizisi içindeki
yüklem sayısı cümle sayısını gösterir.
Örnek:
"Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı,
Bir dakika araba yerinde durakladı."
"Yol onun, varlık onun,
Gerisi hep angarya."

12.01.2013
11
Yüklemdeki kelime sayısı:
Yüklem tek kelimeden oluşabileceği gibi
bir kelime grubu da olabilir.
Örnek:
Bin yıldan uzun bir gecenin bestesidir / bu.
Bin yıl sürecek zannedilen kar sesidir / bu.
Dönülmez akşamın ufkundayız.
Güzel yüzü, geniş bir gülümseyişle / ışıl ışıldı.

12.01.2013
12
Eksiltili cümle (Yüklemsiz
cümle) nedir?
Yüklemi söylenmeyen cümlelere eksiltili
(kesik) cümle denir.
 Yüklemin söylenmemiş olması cümlenin
anlamında eksiklik meydana getirmez.
Dinleyici ya da okuyucu cümlenin
söylenmemiş kısmını ya kendisi tamamlar
ya da zaten bilinmektedir.

12.01.2013
13
1415
ÖZETLE YÜKLEM NEDİR ?
YÜKLEM:
Ġş, kılış, oluş, hareket, durum bildiren; haber
veren; cümleyi bir yargıya bağlayan çekimli öğedir.
Özellikleri:
 Cümlenin temel öğesidir. Cümle yargı bildiren bir
söz; yüklem de yargıyı üstlenen öğe olduğuna
göre yüklemsiz bir cümle olamaz.
 Cümle oluşturmaya yeterli olan tek öğe
yüklemdir.
 Yüklem, tek kelimeden oluşabileceği gibi kelime
grubundan da oluşabilir.
12.01.2013
15
KAYNAKÇALAR:
 8.SINIF
KONU
ANLATIMLI
GÜVENDER
YAYINLARI,
 ĠNTERNET,
 SBS’YE HAZIRLIK
KONU ANLATILI
DERS KĠTABI
12.01.2013