mali piyasalarda gelişmeler

T.C.
BAŞBAKANLIK
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI
MÜSTEŞARLIĞI
MALİ PİYASALARDA GELİŞMELER
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
MART 2006
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
İÇİNDEKİLER
ÖZET
..............................................................................................................iii
I.
PARA VE KUR PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER............................................1
II.
a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu Gelişmeleri .....................................1
b. Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ...........................................3
c. Merkez Bankasının Döviz Alımları .........................................................4
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.............................................6
III.
SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER ................................................11
IV.
a. İMKB Hisse Senedi Piyasası .................................................................11
b. Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı ................................14
c. Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı ..................................16
d. Takasbank Borsa Para Piyasası ...........................................................16
e. Altın Borsası .........................................................................................17
f. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası..........................................................17
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER..................................................19
V.
a. Mevduatlar ...........................................................................................19
b. Krediler ................................................................................................20
c. Menkul Kıymetler.................................................................................23
d. Yabancı Para Pozisyonu.......................................................................24
KATILIM BANKALARI .................................................................................25
VI.
PORTFÖY TERCİHLERİ ...............................................................................27
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER ...........................................30
VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER ..................................................31
EKLER
1. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/tcmb.xls
2. İç Borçlanma Faiz Oranları
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/icborc.xls
3. Mali Tasarruf Araçları Faiz Oranları ve Menkul
Kıymetler Borsasında Çeşitli Göstergeler
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/maliarac.xls
4. Bankacılık Sektörü Mevduat Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/mevduat.xls
5. Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/kredi.xls
6. Bankacılık Sektörü Menkul Kıymetler Portföyü
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/menkulde.xls
Rapor hakkındaki görüş, öneri ve değerlendirmelerinizi [email protected], [email protected],
[email protected], [email protected] e-posta adreslerine bildirebilirsiniz.
DPT-YPKDGM
i
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
TABLOLAR
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu............................................................................1
2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu................................................................................2
3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler .................................................................3
4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ..............................................................................4
5. TCMB Döviz Alımları ...................................................................................................5
6. Hazine İç Borç İhaleleri...............................................................................................6
7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı......................................................................................7
8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı....................................................................................8
9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı .......................................................................9
10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku ............................................................................... 10
11. İMKB 100 Endeksinin Getirisi ................................................................................... 11
12. İMKB’de Çeşitli Göstergeler ..................................................................................... 12
13. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler.................................................................... 13
14. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı......... 14
15. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı .......................... 14
16. Takasbank Borsa Para Piyasası O/N İşlem Hacmi ve Faiz Oranı................................... 16
17. Vadeli İşlemler Piyasası........................................................................................... 18
18. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi ................................................ 19
19. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı .................................... 21
20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları ................................................................................... 22
21. Yabancı Para Pozisyonları........................................................................................ 25
22. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri...................................................... 26
23. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı....................................................... 27
24. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku................................................................ 29
25. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler ......................................................................... 30
GRAFİKLER
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi ......................................1
2. Merkez Bankası ve İkincil Piyasa Gösterge Tahvil Bileşik Faiz Oranları.............................3
3. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (1998=100 Bazlı Endeks) .................................4
4. Para Çarpanları..........................................................................................................4
5. Döviz Alım İhalelerindeki Teklif, Alım Miktarları ve Ortalama Fiyat .................................5
6. Borçlanma / İtfa Rasyosu ...........................................................................................6
7. Faiz Oranlarında Gelişmeler ........................................................................................7
8. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı..............................................................................8
9. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2Y, Nakit İç Borç Stoku/M2Y) .........................................9
10. İMKB 100 Bileşik Endeksi........................................................................................ 13
11. Kamu Menkul Kıymetleri Aylık Vade-Getiri Yapısı ve Trend Eğrileri .............................. 15
12. Kamu Menkul Kıymetleri Vade-Getiri Yapısı ve İşlem Hacmi (Ocak 2006)..................... 15
13. YP Mevduat/Toplam Mevduat.................................................................................. 19
14. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat .................................. 20
15. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi ................................................................. 20
16. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) ...................... 21
17. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar........................................................ 22
18. TGA/Krediler ......................................................................................................... 23
19. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü ................................................... 24
20. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar ................................................ 24
21. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri...................................................... 28
22. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri .................................................................. 28
23. Gelişmekte Olan Ülkelerin Eurobond Spreadlerinin Gelişimi ........................................ 31
DPT-YPKDGM
ii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Mali Piyasalarda Gelişmeler
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ÖZET
•
Şubat ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 3,7 milyar dolar, Net İç Varlıklar 0,5
milyar YTL, Merkez Bankası Parası ise 5,2 milyar YTL artmıştır.
•
Şubat ayında Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarında değişiklik yapmamıştır.
•
Şubat ayında M1 reel olarak azalırken, M2 ve M2Y parasal büyüklükleri reel olarak
artmıştır.
•
Hazine iç borçlanma ihaleleri aylık ortalama bileşik faiz oranı, yüzde 14,5 düzeyinde
gerçekleşmiştir.
•
Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre 2,9 milyar YTL artarak 246,4 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
•
İç borç stoku/M2Y oranı, Şubat ayında 0,9 puan gerileyerek 105,2 puana düşmüştür.
•
Şubat ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi en yüksek seviyesine çıkmıştır.
•
İMKB günlük işlem hacmi ortalama 1.677 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmişken, bu
dönem süresince haftalar itibarıyla işlem hacmi sürekli artış göstermiştir.
•
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek aylık ve yıllık
standart sapma değerlerinde Şubat ayında Ocak ayına göre nispi gerileme görülmüştür.
•
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Şubat ayında bir önceki ay sonuna göre
yüzde 7,5 oranında artarak 82,5 milyar YTL seviyesine çıkmıştır. Borsada işlem gören
şirket sayısı 306’ya borsa yatırım fonu sayısı 3’e yükselmiştir.
•
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Şubat ayında bir
önceki aya göre yüzde 14,5 oranında gerileyerek 1.503 milyon YTL düzeyine inmiştir.
Ortalama basit faiz oranı yüzde 13,97 seviyesinde gerçekleşmiştir.
•
Kamu menkul kıymetlerinde vade-getiri yapısı ve trend eğrileri incelendiğinde Ocak ve
Şubat aylarında oluşan getiri eğrilerinin hemen hemen aynı seviyede gerçekleştiği
görülmektedir. Şubat ayında işlem hacmi ise 553-581 gün vadeli kamu menkul
kıymetlerinde yoğunlaşmıştır.
•
Repo-Ters Repo Pazarında Şubat ayında 159,3 milyar YTL işlem hacmi gerçekleşmiştir.
Ortalama basit faiz oranı bir önceki aya göre 5 baz puan yükselerek yüzde 13,56
düzeyine çıkmıştır.
•
Takasbank Borsa Para Piyasasında Şubat ayında gecelik işlemlerde 3 milyar YTL işlem
hacmi gerçekleşmiş ve faiz oranı 3 baz puan yükselerek yüzde 12,91 düzeyinde
gerçekleşmiştir. Piyasada Şubat ayında gecelik işlemler tüm işlemlerin yüzde 72,3’ünü
oluşturmuştur.
•
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında İMKB endekslerine dayalı sözleşmeler önemli oranda
artış göstermiş ve vadeli işlem sözleşmeleri içindeki ağırlığı artmıştır. Aylık işlem hacmi
borsanın açılışından bu yana en yüksek seviyesine çıkmıştır.
DPT-YPKDGM
iii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
•
Vadeli işlemler piyasasında ay sonu açık pozisyon sayısında bir önceki ay sonuna göre
gerileme yaşanmıştır.
•
Şubat ayında bir önceki aya göre hem YTL hem de YP mevduatlarda artış görülmüştür.
•
YTL mevduatların ortalama vadesi değişmezken, YP mevduatların ortalama vadesinde
gerileme olmuştur.
•
Mevduat bankaları kredileri, başta konut kredileri olmak üzere tüketici kredilerindeki
artışın etkisiyle, önceki aya göre yükselmiştir.
•
Mevduat bankaları kredilerinin mevduatlara oranı, Şubat ayında bir önceki aya göre
artmıştır.
•
Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, kamu
bankalarının TGA’larındaki gerilemenin etkisiyle, bir önceki aya göre gerilemiştir. Aynı
dönemde tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartlarına oranı ise artmıştır.
•
Şubat ayında mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü, alım satım amaçlı ve
satılmaya hazır menkul kıymetlerdeki artışın etkisiyle, bir önceki aya göre yüzde 3,5
oranında artış ve menkul kıymetler portföyünün mevduatlara oranı yükselmiştir.
•
Şubat ayında bankacılık sektörünün yabancı para pozisyon açığı, Merkez Bankasının döviz
müdahalesinin de etkisiyle, önceki aya göre önemli ölçüde artış göstermiştir.
•
Şubat ayında katılım bankalarının
kullandırdıkları fonlar artmıştır.
•
Şubat ayında yurtiçi yerleşiklerin portföyü içinde en büyük artışlar hisse senedi, YTL
mevduat ve YP mevduatta gerçekleşmiştir.
•
Şubat ayında yabancı yatırımcıların ülkemize yönelik portföy yatırım stoku, bir önceki aya
göre 1,9 milyar dolar artarak 67,1 milyar dolara yükselmiştir.
•
Şubat ayındaki toplantısında faiz oranlarını değiştirmeyen Avrupa Merkez Bankası, Mart
ayında faizlerini çeyrek puan artırarak yüzde 2,5’e yükseltmiştir. Japonya Merkez Bankası
ise Mart ayında aşırı gevşek para politikasını terk ederek geleneksel faiz politikasına
geçeceğinin açıklamıştır.
•
Şubat ayında euro/dolar paritesi dolar lehine gelişmiştir.
DPT-YPKDGM
topladıkları
iv
fonlar
azalırken,
bu
bankaların
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
I.
Mart 2006
PARA VE KUR PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
a.
Merkez Bankası Analitik Bilançosu Gelişmeleri
Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu Şubat ayında 3,7 milyar dolar artmıştır.
Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi
2
12
2006
-1
10
11
9
7
8
6
4
5
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
3
2
12
2005
-1
10
Net Rezervler (Sol Eksen)
11
9
7
8
6
4
5
3
2
2004
-1
60 53 45 38 30 23 15 8 0
(Milyar Dolar)
Net Döviz Pozisyonu (Sağ Eksen)
Şubat ayında doğrudan müdahale ve düzenli alım ihaleleri yoluyla yapılan yoğun
döviz alımlarının etkisiyle, Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 3,7 milyar dolar artarak,
19,6 milyar dolardan 23,2 milyar dolara yükselmiştir. Bu gelişmede, Net Dış Varlıklar 3,6
milyar dolar artarken, İç Döviz Yükümlülüklerinin aynı seviyede kalması etkili olmuştur.
Net Dış Varlıklar hesabı içinde temel kalem olan Merkez Bankası Net Rezervleri ise, bu
dönemde 3,3 milyar dolar artış göstermiştir. Şubat ayı içinde Merkez Bankası tarafından
yapılan döviz alımı toplamı yaklaşık 6,2 milyar dolar olmasına karşılık, Net döviz
Pozisyonunun 3,7 milyar dolar artmasında, Merkez Bankasının Hazineye YTL karşılığı döviz
satışının etkili olduğu söylenebilmektedir.
Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu
2004
Aralık
Net Döviz Pozisyonu (NDP)
(Milyon Dolar)
2006
2005
Ekim
Kasım
Aralık
Ocak
Şubat
2.736,4
13.461,4
16.761,1
15.499,1
19.566,8
23.237,3
- Net Dış Varlıklar
17.173,1
30.350,1
33.281,8
36.843,1
39.169,4
42.887,4
Net Rezervler
35.189,7
43.392,6
46.060,9
49.371,8
52.130,9
55.453,7
KMDTH ve SDMH(-)
18.602,5
16.013,4
15.615,4
15.576,4
16.027,2
15.595,4
Diğer
586,0
2.970,9
2.836,3
3.047,6
3.065,7
2.988,0
14.436,6
16.888,7
16.520,7
21.344,0
19.602,6
19.650,1
Döv. Olarak T.Mev.
4.544,7
7.510,3
7.570,9
10.331,0
9.667,1
9.652,8
Hazine Mevduatı
3.837,5
6.644,5
6.646,7
8.735,2
9.298,2
9.208,7
Bankaların Döviz Mev.
9.891,9
9.378,4
8.949,8
11.013,0
9.935,5
9.997,3
- İç Döv. Yük.
Kaynak: Merkez Bankası
Net İç Varlıklar Şubat ayında 0,5 milyar YTL artmıştır.
DPT-YPKDGM
1
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Şubat ayında, Toplam İç Kredilerin 0,3 milyar YTL, Diğer hesabının ise 0,2 milyar
YTL artması sonucu Net İç Varlıklar 0,5 milyar YTL artarak, 18,8 milyar YTL’ye
yükselmiştir. Bu dönemde Hazinenin Borçları kaleminde önemli bir değişiklik olmazken,
Toplam İç Kredilerdeki söz konusu artış döviz kurlarında yaşanan gerileme nedeniyle
Değerleme hesabındaki yükselmeden kaynaklanmıştır.
Şubat ayında Merkez Bankası Parası 5,2 milyar YTL artmıştır.
Bilançonun pasif kalemleri incelendiğinde, Şubat ayında Merkez Bankası Parasının
5,2 milyar YTL artarak, 44,1 milyar YTL’den 49,3 milyar YTL’ye yükseldiği görülmektedir.
Bu dönemde Bankalar Serbest Mevduatında görülen artışın katkısıyla Rezerv Para 1,0
milyar YTL, döviz alımları nedeniyle piyasada oluşan YTL likidite fazlalığının çekilmesinin
sonucuyla da APİ’den Borçlar hesabı 5,7 milyar YTL artmıştır. Kamu Mevduatı hesabında
yaşanan 1,5 milyar YTL’lik düşüş ise Merkez Bankası Parasındaki artışı sınırlamıştır.
Tablo 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
(Milyon YTL)
2004
Aralık
2005
Kasım
Aralık
Ocak
Şubat
36.271,4
41.112,6
38.547,7
44.099,2
49.313,4
3.672,6
23.048,0
19.375,4
18.144,7
40.909,0
22.764,3
22.659,3
44.993,7
22.334,4
20.815,3
49.480,2
28.664,9
25.769,5
51.586,1
25.816,6
30.503,6
56.298,3
25.794,7
Net İç Varlıklar (I+II)
21.070,6
18.126,7
18.453,3
17.732,4
18.329,7
18.809,9
I- Top. İç Kred. (1+2+3+4+5)
25.581,9
21.254,8
21.630,8
21.440,2
21.695,6
21.985,0
1- Hazinenin Borçları
23.239,4
19.236,5
19.509,2
19.429,1
19.422,4
19.417,5
19.577,2
18.822,0
19.096,5
19.470,0
19.454,3
19.442,9
3.715,3
451,8
441,8
0,0
0,0
0,0
-53,0
-37,3
-29,1
-40,9
-31,9
-29,6
Net Döviz Pozisyonu+Net İç Varlıklar =
24.743,1
MBP
Net Döviz Pozisyonu(NDP)
- Net Dış Varlıklar
- İç Döviz Yükümlülükleri
a. DİBS
b. Dövize Endeksli DİBS
c. Diğer
Ekim
2006
2.032,4
2.012,3
2.117,6
2.009,6
2.271,4
2.565,6
3- IMF Acil Yardımı
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
4 - Bankalara Açılan Krd.
7,7
6,0
4,0
1,4
1,9
1,9
302,3
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
II- Diğer
-4.511,3
-3.128,1
-3.177,4
-3.707,8
-3.365,9
-3.175,1
REZERV PARA
Emisyon
Bankalar Zor. Karş.
Bankalar Serbest Mevduat
Diğer
PARASAL TABAN
APİ’den Borçlar
MERKEZ BANKASI PARASI (MBP)
20.327,7
13.465,2
3.115,3
3.608,0
139,2
23.949,7
3.622,1
24.743,1
28.488,7
19.489,0
4.446,3
4.448,1
105,4
35.623,1
7.134,4
36.271,4
27.835,9
18.992,1
4.513,7
4.168,4
161,6
36.797,6
8.961,7
41.112,6
32.696,4
19.612,0
0,0
12.898,9
185,5
37.679,4
4.983,0
38.547,7
31.266,6
19.598,7
0,1
11.536,5
131,3
38.856,1
7.589,5
44.099,2
32.311,2
19.239,9
0,0
12.942,0
129,3
45.579,8
13.268,5
49.313,4
793,4
648,3
4.315,0
868,3
5.243,1
3.733,7
2- Değerleme Hesabı
5- TMSF'na Kullan. Krd.
Kamu Mevduatı
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
(1) Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir.
Şubat ayında Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarında değişiklik yapmamıştır.
Şubat ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında, enflasyon ve ekonomik
faaliyete dair son dönemde açıklanan verilerin, bazı maliyet unsurlarında olumlu
DPT-YPKDGM
2
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
gelişmelere işaret ettiği vurgulanmakla birlikte, hizmet sektöründeki fiyat artışlarının halen
yüksek olması, arz ve talep gelişmelerinin enflasyona verdiği desteğin azalması ve
hammadde maliyetlerine ilişkin risklerin devam etmesinden hareketle, Şubat ayında
Bankalararası Para Piyasası ve Repo–Ters Repo Pazarında uygulanmakta olan kısa vadeli
faiz oranlarını sabit tutulmuştur.
Tablo 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Yüzde, Basit)
2005
Basit Faiz
2006
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Ekim
Kasım
Aralık
Ocak
Gecelik Borç Alma
17
16,5
15,5
15
14,5
14,25
14
13,75
13,5
13,5
Gecelik Borç Verme
21
20,5
19,5
19
18,5
18,25
18
17,75
17,5
16,5
Haftalık Borç Alma
17
16,5
15,5
15
14,5
14,25
14
13,75
13,5
-
Haftalık Piy. Yap. Bankalar
REPO
19
18,5
17,5
17
16,5
16,25
16
15,75
15,5
15,5
Geç Lik. Pen. Borç Verme
25
24,5
23,5
23
22,5
22,25
22
21,75
21,5
19,5
Geç Lik. Pen. Borç Alma
5
5
5
5
5
5
5
5
5
9,5
Kaynak: TCMB
Grafik 2. Merkez Bankası ve İkincil Piyasa Gösterge Tahvil Bileşik Faiz Oranları
25
22
19
16
13
2. El Bileşik
b.
2
20
06
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
05
-1
20
04
-12
10
MB Gecelik Bileşik
Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
Şubat ayında M1 reel olarak azalırken, M2 ve M2Y parasal büyüklükleri reel olarak
artmıştır.
Şubat ayında, M1 para arzı, dolaşımdaki para ve vadesiz ticari mevduatlardaki
gerilemenin etkisiyle, bir önceki aya göre yüzde 1,1 oranında azalarak 38,1 milyar YTL’ye
gerilemiştir. Aynı dönemde M2 para arzı yüzde 2,5 oranında artarak 154,7 milyar YTL’ye,
M2Y para arzı yüzde 2,1 oranında artarak 234,3 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bu dönemde
ÜFE’nin yüzde 0,26 oranında arttığı göz önüne alındığında, Şubat ayında M1 para arzı
gerilerken, M2 ve M2Y para arzlarının reel olarak arttığı görülmektedir.
DPT-YPKDGM
3
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
(Milyon YTL)
2004
2005
Aralık
Dolaşımdaki Para
Ekim
12.446
2006
Kasım
Aralık
Ocak
19.073
18.014
18.276
Yüzde Değişme
Şubat
2006 Şubat/Ocak
18.608
18.192
-2,24
TL Vadesiz Mevd.
17.023
19.254
18.729
23.483
19.863
19.861
-0,01
M1
29.469
38.326
36.742
41.759
38.472
38.053
-1,09
TL Vadeli Mevd.
79.875
105.637
109.677
111.387
112.429
116.681
3,78
109.344
143.963
146.419
153.146
150.900
154.734
2,54
76.074
75.010
74.269
76.440
78.550
79.574
1,30
M2Y
185.419
218.973
220.688
229.587
229.451
234.308
2,12
ÜFE
119,1
123,5
122,4
122,3
124,7
125,0
0,26
M2
Yurtiçi Yer. DTH
Kaynak: Merkez Bankası, DPT, TÜİK
Grafik 3. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (1998=100 Bazlı Endeks)
Emisyon
M2
2
12
20
06
-1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
12
20
05
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-1
230
210
190
170
150
130
110
90
70
M2Y
Şubat ayında para çarpanlarının seyri incelendiğinde, M2 ve M2Y, bir önceki aya
göre sırasıyla yüzde 2,5 ve yüzde 2,1 oranlarında artarken, Rezerv Paranın aynı dönemde
yüzde 3,3 oranında azalmasıyla; M2/RP ve M2Y/RP çarpanları sırasıyla 4,8 ve 7,3 puanlık
seviyelerini korumuşlardır.
Grafik 4. Para Çarpanları
10
8
6
4
M2/RP
c.
2
2006
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
2005
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
2004
-1
2
M2Y/RP
Merkez Bankasının Döviz Alımları
Şubat ayında, Merkez Bankası tarafından döviz piyasasına yapılan doğrudan
müdahaleyle yaklaşık olarak 5.5 milyar dolar tutarında döviz alınmıştır. Ayrıca, ay
içerisinde gerçekleştirilen 18 adet düzenli ihaleyle, 360 milyon doları ihale, 330 milyon
DPT-YPKDGM
4
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
doları opsiyon tutarı olmak üzere 690 milyon dolar tutarında döviz alımı yapılmıştır.
Böylelikle Şubat ayında Merkez Bankası tarafından toplamda 6.2 milyar dolar tutarında
döviz alımı yapılmıştır.
Tablo 5. TCMB Döviz Alımları
(Milyon Dolar)
Döviz Alım İhaleleri
Günlük
Ortalama
Teklif
71,3
63,8
49,2
80,1
80,7
Teklifin Karşılanma
Oranı (%)
Döviz Alım
Miktarı
Doğrudan
Döviz Alımları
TOPLAM
2003 TOP.
5.653
4.808
10.461
2004 TOP.
4.104
1.283
5.387
2005 TOP.
7.460
14.501
21.961
2005- Ekim
37,8
513
3.271
3.784
Kasım
49,7
539
3.164
3.639
Aralık
57,3
593
0
593
2006- Ocak
57,0
640
0
640
Şubat
47,5
690
5.500*
6.190
Kaynak: TCMB
* Doğrudan döviz alım miktarı Merkez Bankası günlük vaziyetlerinden türetilen net döviz pozisyonu verileri
kullanılarak ve bu büyüklüğü etkileyebilecek diğer döviz işlemleri de göz önüne alınarak hesaplanmıştır.
Grafik 5. Döviz Alım İhalelerindeki Teklif, Alım Miktarları ve Ortalama Fiyat
160
140
120
100
80
60
40
20
0
3-Oca
1,3750
1,3500
1,3250
1,3000
1,2750
18-Oca
Teklif
DPT-YPKDGM
25-Oca
2-Şub
Döviz Alım Miktarı
5
9-Şub
17-Şub
27-Şub
Ortalama Fiyat
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
II.
Mart 2006
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
Hazine iç borçlanma ihaleleri aylık ortalama bileşik faiz oranı, Şubat ayında yüzde
14,5 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 6. Hazine İç Borç İhaleleri
Net
12 Aylık
Borç.(1)
İtfa(2)
Bileşik
TÜFE
Vade
(Mil.
(Mil.
Borç/İtfa
Faiz
Beklentisi
Reel Faiz
(Gün)
YTL)
YTL)
Oranı
(Yüzde)
(3)
(Yüzde)
2005 Oca-Ara
560
134.241
150.690
89,1
16,9
2005 Ocak
428
20,9
8,1
11,8
15.297
14.337
106,7
Şubat
654
17,8
7,7
9,4
12.561
10.309
121,8
Mart
720
18,0
7,2
10,1
6.995
10.695
65,4
Nisan
560
17,6
7,1
9,8
14.722
14.457
101,8
Mayıs
625
17,8
7,1
10,0
10.692
13.470
79,4
Haziran
663
17,2
6,9
9,6
5.174
12.504
41,4
Temmuz
318
15,8
6,7
8,6
12.433
14.237
87,3
Ağustos
688
16,8
6,5
9,7
13.156
14.021
93,8
Eylül
613
15,3
6,4
8,4
8.063
6.642
121,4
Ekim
582
15,2
6,2
8,5
9.582
12.916
74,2
Kasım
575
13,9
6,1
7,4
13.138
13.586
96,7
Aralık
890
14,1
5,8
7,8
12.428
13.516
91,9
2006-Ocak
1.070
10.512
11.603
90,6
14,5
5,5
8,5
Şubat
873
12.810
15.026
85,3
14,5
5,5
8,5
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, DPT
(1) Net borçlanma piyasadan yapılan YTL cinsi borçlanmayı göstermekte olup, döviz cinsinden ihale tutarları
dahil edilmemiştir.
(2) İtfa rakamları, ÇTTH dahil edilerek piyasaya yapılan YTL cinsi ödemeleri göstermektedir.
(3) Merkez Bankası tarafından ayda iki defa yayınlanan ve ekonomik birimlerin ekonomik değişkenlere yönelik
tahminlerini içeren geniş katılımlı “Beklenti Anketi”nden alınmıştır. 12 aylık TÜFE beklentisi, söz konusu ayın
üçüncü haftası itibariyle piyasa katılımcıları tarafından tahmin edilen değerlerin uygun ortalamasıdır.
Şubat ayında Hazine ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama bileşik faiz oranı, bir
önceki aya göre değişmeyerek, yüzde 14,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde
ihalelerde oluşan ortalama vade 873 gün olmuştur. Şubat ayında piyasaya YTL bazında
15 milyar YTL itfası bulunan Hazinenin, piyasadan net olarak 12,8 milyar YTL
borçlanmasıyla, borçlanma/itfa rasyosu, 85,3 puan düzeyinde gerçekleşmiştir.
14.500
120,0
12.500
100,0
10.500
80,0
8.500
Yüzde
Milyon
Grafik 6. Borçlanma / İtfa Rasyosu
60,0
6.500
40,0
4.500
2.500
20,0
2005-1
2
İTFA
3
4
5
6
7
BORÇLANMA
8
9
10
11
12
2006-1
BORÇLANMA/İTFA
Merkez Bankası Şubat ayı ikinci dönem beklenti anketi sonuçlarına göre, Şubat ayı
enflasyon beklentisi yüzde 5,5 oranında gerçekleşerek Ocak ayı seviyesinde kalmıştır.
Diğer yandan, Hazine ihalelerinde oluşan aylık bileşik faiz oranının önceki aya göre
DPT-YPKDGM
6
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
değişmeyerek yüzde 14,5 oranında gerçekleşmesiyle, Hazine ihalelerinde oluşan reel faiz
oranı Şubat ayında, bir önceki ay olduğu gibi yüzde 8,5 oranında gerçeklemiştir.
Grafik 7. Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Bileşik, Yüzde)
40
30
20
10
ihale DIBS
interbank
20 12
06
-1
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
20 12
05
-1
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
20
03
-1
20 2
04
-1
0
TÜFE Beklentisi
Şubat ayında Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre 2,9 milyar YTL artarak
246,4 milyar YTL’ye yükselmiştir.
Şubat ayında iç borç stoku, Ocak ayı sonuna göre 2,9 milyar YTL artarak 246,4
milyar YTL’ye yükselmiştir. Bu dönemde, nakit borç stokunun vadesindeki uzama
sonucunda, stokun ortalama vadesi 24,2 aydan 24,4 aya yükselmiştir.
Tablo 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı
2005 Aralık
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2006 Ocak
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2006 Şubat
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Miktar
(Milyon YTL)
Yüzde
Dağılım
Ort. Vadeye
Kalan Süre (Ay)
244.782
194.153
176.335
17.818
50.629
100,0
79,3
72,0
7,3
20,7
23,5
19,6
21,2
3,7
38,7
243.560
194.467
178.432
16.035
49.093
100,0
79,8
73,3
6,6
20,2
24,2
20,5
22,0
3,8
38,9
246.427
197.387
181.108
16.279
49.040
100,0
80,1
73,5
6,6
19,9
24,4
21,1
22,6
4,7
38,0
2006 yılı Şubat ayı itibariyle iç borç stokunun içinde sabit getirili ve değişken getirili
menkul kıymetlerin payı artarken döviz cinsi ve dövize endeksli menkul kıymetlerin payı
azalmıştır.
DPT-YPKDGM
7
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı
(Milyon YTL)
Aralık 2005
Yüzde
Ocak 2006
Yüzde
Şubat 2006
Yüzde
194.153
79,3
194.467
79,8
197.387
80,1
Sabit getirili
101.444
41,4
103.798
42,6
102.829
41,7
Değişken faizli
57.907
23,7
56.234
23,1
60.449
24,5
Döviz cinsinden
30.762
12,6
30.395
12,5
30.069
12,2
Dövize endeksli
4.040
1,7
4.040
1,7
4.040
1,6
Nakit
-IMF kredisi
-
0,0
-
0,0
-
0,0
-Takas
4.040
1,7
4.040
1,7
4.040
1,6
-Diğer
-
0,0
-
0,0
-
0,0
50.629
20,7
49.093
20,2
49.040
19,9
Nakit Dışı
Sabit getirili
-
0,0
-
0,0
-
0,0
Değişken faizli
47.501
19,4
46.639
19,1
46.639
18,9
Döviz cinsinden
1.598
0,7
922
0,4
904
0,4
Dövize endeksli
1.530
0,6
1.532
0,6
1.497
0,6
244.782
100,0
243.560
100,0
246.427
100,0
Toplam Stok
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Grafik 8. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%15,5
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%14,8
Ara. 2005
Şub. 2006
Sabit
Faizli
%41,7
Sabit
Faizli
%41,4
Değişken
Faizli
%43,3
Değişken
Faizli
%43,5
Şubat ayında iç borç stokunun ilk satıştaki alıcılara göre dağılımı Ocak ayıyla
karşılaştırıldığında, piyasanın payının yüzde 69,5’den yüzde 69,4’e gerilediği ve kamunun
payının yüzde 30,5’den yüzde 30,6’ya yükseldiği görülmektedir.
DPT-YPKDGM
8
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı
YTL Miktarı
(Milyon YTL)
2005 Aralık
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2006 Ocak
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2006 Şubat
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
USD Miktarı
(Milyon Dolar)
Yüzde Pay
(Yüzde)
244.782
75.468
18.427
25.037
4.496
27.508
169.314
182,4
56,2
13,7
18,7
3,4
20,5
126,2
100,0
30,8
7,5
10,2
1,8
11,2
69,2
243.560
74.259
18.427
24.361
3.636
27.835
169.301
184,2
56,2
13,9
18,4
2,8
21,1
128,1
100,0
30,5
7,6
10,0
1,5
11,4
69,5
246.427
75.335
18.427
24.343
4.463
28.102
171.092
187,9
57,5
14,1
18,6
3,4
21,4
130,5
100,0
30,6
7,5
9,9
1,8
11,4
69,4
İç borç stoku/M2Y oranı, Şubat ayında 0,9 puan gerileyerek 105,2
puana
düşmüştür.
Grafik 9. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2Y, Nakit İç Borç Stoku/M2Y)
(Yüzde)
140
130
120
110
100
90
80
70
2 1
-1 302 00
20 2
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12 4- 1
0
20
2
3
4
5
6
7
İç Borç/M2Y
8
9
10
11
12 5-1
0
20
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12 6-1
0
20
2
Nakit İç Borç/M2Y
Şubat ayında, M2Y para arzı yüzde 2,1 oranında artarken, iç borç stokunun yüzde
1,2 oranında artmasıyla mali baskınlık oranı azalmıştır. Nitekim; kamunun mali
piyasalardaki ağırlığının bir göstergesi olan iç borç stokunun M2Y’ye oranı, bu dönemde
0,9 puan gerileyerek 105,2 puana düşmüştür. 2001 Şubat krizinden sonra kamu bankaları,
Merkez Bankası ve TMSF’ye uzun vadeli olarak verilen nakit dışı borç stokunun
hesaplamaya katılmadığı, Nakit İç Borç Stokunun M2Y’ye oranı ise, bu dönemde 84,7
puandan 84,2 puana gerilemiştir.
DPT-YPKDGM
9
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku
(Milyon Dolar)
2004
2005
Aralık
Toplam
Ekim
2006
Kasım
Aralık
Ocak
Şubat
68.473
64.058
62.501
64.445
66.169
65.395
0
0
0
0
0
0
Vade Yapısı
Kısa Vade
Orta Vade
6.123
4.705
4.602
2.434
2.508
2.544
Uzun Vade
62.350
59.353
57.899
62.012
63.661
62.851
Kredi
38.781
33.522
31.468
32.986
33.030
31.485
Uluslararası Kuruluşlar
26.211
22.435
20.597
22.098
22.104
20.558
(IMF Sağlanan Krediler)
18.445
14.969
13.187
14.647
14.632
13.065
6.534
5.422
5.276
5.219
5.222
5.146
Alacaklıya Göre
Hükümet Kuruluşları
Ticari Bankalar
Tahvil
6.036
5.665
5.595
5.669
5.705
5.781
29.692
30.536
31.033
31.460
33.139
33.910
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2006 yılı Ocak ayında 66,2 milyar dolar düzeyinde bulunan konsolide bütçe dış borç
stoku, Şubat ayında 65,4 milyar dolara gerilemiştir. Söz konusu dönemde, konsolide bütçe
dış borç stokunun vade kompozisyonunda, uzun vadeli borçların oranı yüzde 96’lık, orta
vadeli borçların oranı ise yüzde 4’lük oranını korumuştur.
DPT-YPKDGM
10
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER
a.
İMKB Hisse Senedi Piyasası
Şubat ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi en yüksek seviyesine
çıkmıştır.
Şubat ayında İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde bir önceki aya göre yüzde 5,4
oranında artış gerçekleşmiştir. Böylece Endeks Borsa kurulduğundan bu yana en yüksek
seviyesine çıkmıştır. Şubat ayı sonu itibarıyla Endeksin yıllık getirisi yüzde 65,6 oranında
gerçekleşmiştir. Endeksin reel getirisine bakıldığında ise yıllık bazda ÜFE’ye göre yüzde
57,3, TÜFE’ye göre yüzde 53,1 oranında getiri sağladığı görülmektedir. İMKB Ulusal 100Bileşik Endeksi dolar bazında aylık yüzde 6,6, yıllık yüzde 62,1 düzeyinde getiri sağlamıştır.
Tablo 11. İMKB 100 Endeksinin Getirisi
(Yüzde)
Aylık Bazda
Nominal
Getiri
Reel Getiri
ÜFE
TÜFE
Yıllık Bazda
Nominal
Getiri
Dolar Bazında
Reel Getiri
ÜFE
TÜFE
2003- Aralık
26,8
26,2
26,2
78,7
2004- Aralık
11,1
12,3
10,7
34,7
16,8
23,2
2005- Ocak
9,4
9,9
8,8
58,4
43,0
45,0
Şubat
3,9
3,8
3,9
50,3
35,9
38,3
Mart
-10,0
-11,1
-10,2
26,6
13,7
17,3
Nisan
-7,7
-8,8
-8,3
30,9
18,8
21,0
Mayıs
7,0
6,8
6,0
47,7
39,9
35,9
Haziran
6,8
7,3
6,7
50,0
43,9
37,7
Temmuz
9,9
10,7
10,5
52,8
46,6
41,7
Ağustos
4,4
3,3
3,5
52,9
46,5
41,7
Eylül
7,8
7,0
6,8
51,8
45,5
40,6
Ekim
-4,1
-4,8
-5,8
39,6
36,1
29,8
Kasım
19,2
20,3
17,5
69,4
66,7
57,4
Aralık
4,4
4,5
4,0
59,3
55,2
47,9
2006-Ocak
12,1
9,9
11,3
63,2
55,2
51,2
Şubat
5,4
5,2
5,2
65,6
57,3
53,1
Kaynak: TÜİK, İMKB
(*) Getiri, dönem sonu itibarıyla bir önceki dönem sonuna göre hesaplanmaktadır.
Nominal Getiri
Aylık
Yıllık
34,4
17,1
11,3
8,0
-14,5
-10,2
9,3
8,5
10,9
2,3
8,3
-4,1
18,4
5,1
14,0
6,6
110,8
38,1
61,0
55,4
23,2
34,0
62,7
66,6
69,2
70,4
69,4
52,9
78,9
60,6
64,3
62,1
Şubat ayında İMKB günlük işlem hacmi ortalama 1.677 milyon YTL düzeyinde
gerçekleşmişken, bu dönem süresince haftalar itibarıyla işlem hacmi sürekli artış
göstermiştir.
Şubat ayında İMKB günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay ortalamasına göre
yüzde 3,1 oranında artarak 1.677 milyon YTL seviyesine çıkmıştır. Bu dönemde hafta
DPT-YPKDGM
11
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
bazında günlük ortalama işlem hacmi sürekli artış göstermiştir. Bu gelişmeler sonucunda,
Şubat ayı aylık işlem hacmi 33,6 milyar YTL düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 12. İMKB’de Çeşitli Göstergeler
İMKB 100
İMKB 100
İMKB
İş günü
Günlük Ort.
sayısı
İşlem Hacmi
Dönem Sonu 30 Günlük HO. İşlem Hacmi (1)
18.533
16.915
24.411.936
23
1.061.389
24.972
23.546
20.706.001
21
986.000
27.330
25.542
23.499.205
19
1.236.800
28.396
27.387
24.995.845
20
1.249.792
25.558
26.435
23.957.636
23
1.041.636
23.592
24.808
15.485.854
21
737.422
25.236
24.573
15.062.779
21
717.275
26.957
25.817
17.403.868
22
791.085
29.615
27.946
20.768.694
21
988.985
30.908
29.257
20.614.430
22
937.020
33.333
31.915
29.976.881
22
1.362.585
31.964
32.757
23.844.036
21
1.135.430
38.089
33.913
25.651.146
20
1.282.557
39.778
37.991
28.670.982
22
1.303.226
44.590
41.329
27.654.302
17
1.626.724
47.016
45.089
33.553.231
20
1.677.662
3 Şubat
44.228
42.033
7.509.584
5
1.501.917
10 Şubat
44.773
43.068
7.513.398
5
1.502.680
17 Şubat
46.244
43.934
8.558.309
5
1.711.662
24 Şubat
46.838
44.854
8.581.105
5
1.716.221
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
(1) Borsaya kote olan şirketlere ait hisselerde tüm piyasalarda gerçekleştirilen işlem hacmidir. Böylece bu
değer; Ulusal, İkinci Ulusal, Yeni Ekonomi ve Gözaltı Pazarlarına ait işlemleri kapsamaktadır.
(*) İMKB 100 Endeks Değerleri, 30 günlük Hareketli Ortalama; İşlem Hacimleri, Bin YTL
(**) HO: Hareketli Ortalama
Dönemler
2003 Aralık
2004 Aralık
2005 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2006 Ocak
Şubat
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek aylık ve yıllık
standart sapma değerlerinde Şubat ayında Ocak ayına göre nispi gerileme görülmüştür.
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık (20 günlük) getirisi Şubat ayında yüzde 5,4
oranında gerçekleşirken, yıllık (250 günlük) getirisi yüzde 72,7 oranında gerçekleşmiştir.
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık ve yıllık standart sapma değerlerinde Şubat ayında
bir önceki aya göre nispi gerileme görülmüştür. Nitekim, Şubat ayı sonu itibarıyla aylık
standart sapma değeri Ocak ayı sonu değeri olan 7,6’dan 6,6’ya gerilerken yıllık standart
sapma değeri ise nispi oranda gerileyerek 24,7 düzeyine inmiştir. Bu dönem sonu itibarıyla
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi ile uluslararası korelasyon katsayıları incelendiğinde,
FTSE-100 endeksiyle 0,76, Nikkei-225 endeksiyle -0,40 ve Dow Jones Industrial
endeksiyle 0,61 olarak gerçekleştiği görülmektedir.
DPT-YPKDGM
12
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 13. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler
Nominal Getiri
Standart Sapma (2)
Korelasyon Katsayıları
Aylık (1) Yıllık (1)
Aylık
Yıllık FTSE 100
Nikkei 225 Dow Jones
2003-Aralık
14,54
70,28
8,11
40,54
2004- Aralık
10,69
36,51
6,16
28,10
0,79
0,88
0,88
2005- Ocak
9,60
52,67
6,13
26,49
0,12
-0,59
-0,65
Şubat
3,90
51,15
6,76
25,31
-0,30
-0,03
0,26
Mart
-7,26
25,76
10,67
26,72
0,90
0,68
0,92
Nisan
-8,35
33,45
7,58
26,21
0,82
0,87
0,90
Mayıs
4,06
49,62
7,07
25,33
-0,08
-0,04
-0,30
Haziran
4,49
46,38
4,44
24,67
0,86
0,93
-0,35
Temmuz
7,24
50,35
4,03
24,61
0,72
0,87
0,82
Ağustos
4,62
50,58
6,20
24,60
-0,21
-0,24
-0,25
Eylül
5,15
51,60
5,15
23,78
0,64
0,82
-0,34
Ekim
-6,81
36,38
9,26
24,82
0,93
0,63
0,14
Kasım
19,16
65,54
5,74
24,70
0,60
0,94
0,89
Aralık
3,12
61,95
5,13
24,30
0,70
0,65
-0,31
2006-Ocak
14,29
59,61
7,61
24,93
0,34
-0,28
-0,34
Şubat
5,44
72,69
6,56
24,72
0,76
-0,40
0,61
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
(1) Aylık ve yıllık getiri, sırasıyla dönem sonu itibarıyla 20 ve 250 işgünü öncesine göre nominal getiridir.
(2) Aylık standart sapma, dönem sonu itibarıyla son 20 işgününe ait günlük getirinin 20 işgünü üzerinden
aylıklandırılmasıyla hesaplanmıştır. Yıllık hesaplamalar 250 işgünü üzerinden yapılmıştır.
Grafik 10. İMKB 100 Bileşik Endeksi
50.000
2.200
45.000
2.000
1.800
1.600
35.000
1.400
30.000
1.200
Dolar
YTL
40.000
1.000
25.000
800
600
15.000
400
20
04
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
20 1
05 2
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
20 1
06 2
-1
2
20.000
İMKB-100 Endeks (YTL)
30 Günlük Har. Ort. (YTL)
İMKB-100 Endeks (Dolar)
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Şubat ayında bir önceki ay sonuna göre
yüzde 7,5 oranında artarak 82,5 milyar YTL seviyesine çıkmıştır. Borsada işlem gören
şirket sayısı 306’ya borsa yatırım fonu sayısı 3’e yükselmiştir.
10 Şubat 2006 tarihinde Datagate Bilgisayar’ın Yeni Ekonomi Pazarında ve Reysaj
Lojistik’in Ulusal Pazarda işlem görmeye başlamasıyla Borsada işlem gören şirket sayısı
306’ya yükselmiştir. Bunun yanında 2 Şubat 2006 tarihinde DJIM Türkiye A Tipi Borsa
DPT-YPKDGM
13
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Yatırım Fonunun işlem görmeye başlamasıyla Borsada işlem gören borsa yatırım fonu
sayısı 3’e yükselmiştir.
Borsa piyasa değeri, Şubat ayında bir önceki ay sonuna göre yüzde 7,5 oranında
artarak 82,5 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Buna paralel olarak, Borsada işlem
gören şirketlerin toplam piyasa kapitalizasyonu da 17,4 milyar YTL artarak 260,2 milyar
YTL seviyesine yükselmiştir. Borsada işlem görmekte olan hisselerden Merkezi Kayıt
Kuruluşu nezdinde kayıtlı olan hisselerin yabancı sahiplik oranı Şubat ayında yüzde 67,3
seviyesinde gerçekleşmiştir.
Tablo 14. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı
Portföy Oranı
Takasbankta Saklı
İşlem Gören Şirketlerin Toplam Piyasa
Hisseler (1)
Kapitalizasyonu
Şirket
Piyasa
Yabancı
Toplam/GSMH
Sayısı
değeri
Payı
Oranı
Tarih
(Milyon YTL) (Yüzde) (Milyon YTL) (Milyon Dolar)
(Yüzde)
2003 Aralık
285
23.563
51,5
96.073
68.828
26,9
2004 Aralık
297
37.641
54,9
132.556
98.073
30,9
2005 Ocak
297
40.970
56,9
144.116
108.472
Şubat
297
42.275
58,0
148.600
116.312
Mart
297
38.239
57,8
134.350
99.866
30,4
Nisan
299
36.980
59,6
123.820
89.504
Mayıs
300
39.178
59,1
133.120
98.309
Haziran
298
43.000
60,8
141.328
106.038
31,1
Temmuz
300
46.888
62,8
156.257
118.349
Ağustos
299
48.262
63,9
163.230
121.234
Eylül
300
53.950
65,8
174.322
129.965
36,9
Ekim
301
50.810
64,7
167.685
125.063
Kasım
303
64.152
67,1
207.153
153.549
Aralık
304
68.389
66,3
218.318
162.814
2006 Ocak
304
76.789
67,7
242.766
184.053
Şubat
306
82.513
67,3
260.194
199.367
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni, Takasbank, Merkezi Kayıt Kuruluşu, DPT
(1) Takasbank saklama bakiyelerine ait verileri göstermektedir. 28 Kasım 2005 tarihinden itibaren söz konusu
veri Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından ilan edilmektedir.
b.
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Şubat ayında
bir önceki aya göre yüzde 14,5 oranında gerileyerek 1.503 milyon YTL düzeyine inmiştir.
Ortalama basit faiz oranı yüzde 13,97 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Şubat ayında
bir önceki aya göre yüzde 15,8 oranında gerileyerek 1.503 milyon YTL’ye inmiştir. Bu
gelişmeye karşın Şubat ayında Ocak ayına göre 3 işgünü fazla olması sebebiyle aylık işlem
hacmi bir önceki aya göre nispi oranda artarak 30,1 milyar YTL düzeyinde gerçekleşmiştir.
Pazarda gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 12 baz puan artarak yüzde 13,97 olmuştur.
DPT-YPKDGM
14
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 15. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı
Kamu Men. Kıy. Kesin Alım-Satım Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
Faiz Oranı
Dönemler
(Milyon YTL)
2003-Aralık
24.972
2004-Aralık
41.453
2005-Ocak
39.953
Şubat
46.155
Mart
56.204
Nisan
40.380
Mayıs
45.054
Haziran
40.608
Temmuz
31.316
Ağustos
34.159
Eylül
41.411
Ekim
38.346
Kasım
32.122
Aralık
40.966
2006-Ocak
29.862
Şubat
30.063
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni
(Milyon YTL)
1.086
1.974
2.103
2.308
2.444
1.923
2.145
1.846
(Yüzde)
26,33
22,53
20,07
18,14
17,20
17,60
17,47
16,45
16,26
16,41
15,76
14,94
14,23
14,24
13,85
13,97
1.491
1.553
1.882
1.826
1.606
1.862
1.757
1.503
Repo-Ters Repo Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
(Milyon YTL) (Milyon YTL)
121.301
5.274
154.463
7.355
110.894
5.837
128.323
6.416
155.026
6.740
149.411
7.115
176.546
8.407
171.866
7.812
156.513
160.310
163.699
156.904
157.264
172.957
137.537
159.303
7.453
7.287
7.441
7.472
7.863
7.862
8.090
7.965
Faiz Oranı
(Yüzde)
26,07
19,68
17,77
17,12
16,00
15,20
14,91
14,63
14,49
14,40
14,72
14,11
14,08
13,79
13,51
13,56
Grafik 11. Kamu Menkul Kıymetleri Aylık Vade-Getiri Yapısı ve Trend Eğrileri
Bileşik Faiz (Yüzde)
15,50
15,00
14,50
14,00
13,50
13,00
12,50
1
51
101
151
201
251
301
351
401
451
501
551
Vadeye Kalan Gün
OCAK 2006
ŞUBAT 2006
Poly. (OCAK 2006)
Poly. (ŞUBAT 2006)
Kamu menkul kıymetlerinde vade-getiri yapısı ve trend eğrileri incelendiğinde Ocak
ve Şubat aylarında oluşan getiri eğrilerinin hemen hemen aynı seviyede gerçekleştiği
görülmektedir. Şubat ayında işlem hacmi ise 553-581 gün vadeli kamu menkul
kıymetlerinde yoğunlaşmıştır.
Kamu menkul kıymetlerinde vade-getiri yapısı ve trend eğrileri incelendiğinde,
Ocak ve Şubat aylarında oluşan getiri eğrilerinin hemen hemen aynı seviyede gerçekleştiği
görülmektedir. Şubat ayında gerçekleşen faiz oranlarının elde edildiği işlem hacmi, 553581 gün vadeli kamu menkul kıymetlerinde yoğunlaşmıştır.
DPT-YPKDGM
15
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
2.500
15,50
2.000
15,00
14,50
1.500
14,00
1.000
13,50
500
13,00
0
12,50
1
41
Bileşik Faiz (Yüzde)
İşlem Hacmi (Milyon YTL)
Grafik 12. Kamu Menkul Kıymetleri Vade-Getiri Yapısı ve İşlem Hacmi (Şubat
2006)
81 121 161 201 241 281 321 361 401 441 481 521 561
Vadeye Kalan Gün
İŞLEM HACMİ
BİLEŞİK FAİZ
c.
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı
Repo-Ters Repo Pazarında Şubat ayında 159,3 milyar YTL işlem hacmi
gerçekleşmiştir. Ortalama basit faiz oranı bir önceki aya göre 5 baz puan yükselerek yüzde
13,56 düzeyine çıkmıştır.
Şubat ayında Repo – Ters Repo pazarında günlük ortalama işlem hacmi yüzde 1,5
oranında gerileyerek 8 milyar YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Buna karşın Ocak ayına göre
fazla işgünü nedeniyle Şubat ayı toplam işlem hacmi bir önceki aya göre 21,8 milyar YTL
artarak 159,3 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde ortalama basit
faiz oranı bir önceki aya göre 5 baz puan yükselerek yüzde 13,56 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
d.
Takasbank Borsa Para Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasasında Şubat ayında gecelik işlemlerde 3 milyar YTL
işlem hacmi gerçekleşmiş ve faiz oranı 3 baz puan yükselerek yüzde 12,91 düzeyinde
gerçekleşmiştir. Piyasada Şubat ayında gecelik işlemler tüm işlemlerin yüzde 72,3’ünü
oluşturmuştur.
Takasbank Borsa Para Piyasasında (TBPP) gecelik işlemlerin tüm işlemlere oranı
Şubat ayında yüzde 72,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Şubat ayında O/N işlemlerde aylık
işlem hacmi 3 milyar YTL seviyesinde gerçekleşirken, gecelik faiz oranı 3 baz puan
yükselerek yüzde 12,91 düzeyine çıkmıştır.
DPT-YPKDGM
16
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 16. Takasbank Borsa Para Piyasası O/N İşlem Hacmi ve Faiz Oranı
İşlem Hacmi
Dönemler
( YTL)
2003 Tüm Yıl
124.950.015.000
2004 Tüm Yıl
84.172.239.000
2005-Ocak
5.174.803.000
Şubat
6.549.073.000
Mart
5.415.869.000
Nisan
4.673.999.000
Mayıs
5.154.879.000
Haziran
5.244.118.000
Temmuz
4.417.076.000
Ağustos
6.912.974.000
Eylül
4.634.556.000
Ekim
4.404.811.000
Kasım
3.570.270.000
Aralık
4.201.522.000
2006-Ocak
2.284.312.000
Şubat
2.977.140.000
Kaynak: Takasbank, İMKB
e.
Günlük Ortalama O/N İşlemlerin Toplam
İşlem Hacmi
İşlemlere Oranı
( YTL)
507.926.890
338.041.120
272.358.053
327.453.650
235.472.565
222.571.381
245.470.429
238.369.000
210.336.952
314.226.091
210.661.636
209.752.905
178.513.500
190.978.273
134.371.294
148.857.000
(Yüzde)
93,94
89,13
71,06
72,98
67,41
65,55
66,62
66,22
62,34
55,77
58,07
62,03
54,58
62,88
70,19
72,27
Faiz Oranı
(Yüzde)
36,43
21,45
16,91
16,29
15,32
14,42
14,23
13,94
13,70
13,64
13,91
13,39
12,97
13,02
12,88
12,91
Altın Borsası
Londra Borsasında oluşan altının ons fiyatı, Şubat ayında bir önceki ay ağırlıklı
ortalama değerine göre nispi oranda artarak 554,8 dolar seviyesinden 558 dolar
seviyesine çıkmıştır. İstanbul Altın Borsasındaki Şubat ayı altın işlem hacmine bakıldığında
YTL bazında 5,8 milyon YTL, dolar ile yapılan işlemlerde 293,4 milyon dolar işlem hacmi
gerçekleştiği görülmektedir. Miktar bazında işlem hacmi ise 15,8 tondan 16,7 tona
yükselmiştir.
f.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında İMKB endekslerine dayalı sözleşmeler önemli
oranda artış göstermiş ve vadeli işlem sözleşmeleri içindeki ağırlığı artmıştır. Aylık işlem
hacmi borsanın açılışından bu yana en yüksek seviyesine çıkmıştır.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) aylık toplam işlem hacmi borsanın açılışından
bu yana en yüksek seviyesine çıkmış ve 631,3 milyon YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
Buna paralel olarak, Şubat ayında ortalama günlük işlem hacmi de en yüksek seviyesine
çıkmış ve 31,6 milyon YTL seviyesine ulaşmıştır. İşlem hacmi seviyesinde yaşanan olumlu
gelişmelere karşın sözleşme bazında bakıldığında faiz ve emtia bazlı sözleşmelerde hiç
işlem gerçekleşmemiş olması işlem ağırlığının belli sözleşmelere kaymasına neden
olmuştur.
DPT-YPKDGM
17
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 17. Vadeli İşlemler Piyasası
Hacim-Miktar
(Adet)
Hacim (YTL)
İş Günü
(Gün)
Günlük Hacim
(YTL)
Dönem Sonu
Mevcut Açık
Pozisyon (Adet)
2.438
6.468
12.106
16.268
22.242
74.335
89.377
157.997
111.949
164.914
140.159
7.088
21.774
32.991
56.953
143.088
176.743
253.097
256.040
346.361
320.268
156.905
16.038.406
40.901.166
58.813.365
94.245.919
215.257.257
273.217.824
380.258.495
404.788.733
550.941.624
539.738.731
345.277.411
17
23
21
21
22
21
22
22
21
20
22
943.436
1.778.312
2.800.636
4.487.901
9.784.421
13.010.373
17.284.477
18.399.488
26.235.315
26.986.937
15.694.428
Ocak 2006
Endeks
Faiz
Döviz
Emtia
162.177
51.934
1
110.234
8
421.409.152
270.218.445
8.554
151.166.653
15.500
17
24.788.774
734
12
8.763
0
161.639
12.470
200
148.963
6
Şubat
Endeks
Faiz
Döviz
Emtia
Kaynak: VOB
226.794
77.974
0
148.820
0
631.304.516
429.329.928
0
201.974.588
0
20
31.565.226
21.466.496
0
10.098.729
0
113.369
9.839
0
103.524
6
Şubat 2005
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ay sonu açık pozisyon sayısında bir önceki ay sonuna göre gerileme yaşanmıştır.
Şubat ayı sonu itibarıyla açık pozisyon değerlerine bakıldığında bir önceki ay sonuna
göre toplamda açık pozisyon adedinde gerileme görülmüştür. Faiz sözleşmelerinde hiç açık
pozisyon bulunmazken emtia sözleşmelerinde 6 adet açık pozisyon bulunmaktadır. Bu
dönemde endeks sözleşmelerinde açık pozisyon sayısı 9.839, döviz sözleşmelerinde açık
pozisyon sayısı 103.524 seviyesinde gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
18
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
IV.
Mart 2006
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER
a.
Mevduatlar
Şubat ayında bir önceki aya göre hem YTL hem de YP mevduatlarda artış
görülmüştür.
Şubat ayında bankacılık sektörünün mevduat hacmi önceki aya göre yüzde 1,1
oranında artarak 226,1 milyar YTL’den 228,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Mevduatlarda
görülen yükselmede, hem YTL hem de YP mevduatlardaki artış etkili olmuştur. Bu
dönemde yurtiçi yerleşik YTL mevduatlar, vadesiz ticari ve resmi mevduatlardaki
gerilemeye rağmen vadeli mevduatlardaki artış sonucunda, yüzde 1,1 oranında artarak
143,6 milyar YTL’den 146,2 milyar YTL’ye, YP mevduatların dolar değeri ise yüzde 1,6
oranında artarak 59,6 milyar dolardan 60,6 milyar dolara yükselmiştir. Yurtiçi YP
mevduatların YTL değeri ise, döviz kurunun değer kaybetmesi sonucunda, yüzde 1,1 ile
daha sınırlı düzeyde artış göstererek 79,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. YP mevduatın toplam
mevduat içindeki payı ise bir önceki aya göre değişmeyerek yüzde 36 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
Tablo 18. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi
Toplam Mevduat (Bankalar arası Hariç)
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YTL Mevduat
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YP Mevduat ($)
Şubat 06/
Ocak 06
1,1
1,1
1,6
Şubat 06/
Aralık 05
1,1
0,0
6,5
1,5
1,5
2,0
-0,6
0,9
0,6
0,6
0,8
-0,3
0,0
Toplam Krediler
Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YTL Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YP Kredileri
Kalkınma Yatırım Bankaları Kredileri
Kaynak: TCMB Haftalık Bültenleri
(Yüzde Değişim)
Şubat 06 /
Şubat 05
28,7
41,1
9,9
49,0
53,6
65,6
10,8
9,4
Grafik 13. YP Mevduat/Toplam Mevduat
2 4 0 .0 0 0
60
2 1 0 .0 0 0
50
40
1 5 0 .0 0 0
1 2 0 .0 0 0
30
9 0 .0 0 0
20
6 0 .0 0 0
10
3 0 .0 0 0
YP M evduat
T o p la m M e v d u a t
19
6-1
6-2
200
11
12
200
10
8
9
6
7
5
4
3
5-2
200
12
5-1
200
11
9
10
7
8
6
4
5
3
12
4-1
4-2
200
200
11
9
10
8
7
5
6
4
2
3
200
200
3-1
0
2-1
2
0
DPT-YPKDGM
Yüzde
Milyon YTL
1 8 0 .0 0 0
Y P M e v d u a t/ T o p la m M e v d u a t
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Şubat ayında YTL mevduatların ortalama vadesi değişmezken, YP mevduatların
ortalama vadesinde gerileme olmuştur.
Şubat ayında vadesiz YTL mevduatlar, resmi ve ticari kuruluşlar mevduatındaki
gerilemenin etkisiyle azalmışır. Ancak 1 ay 3 ay vadeli mevduatlardaki yükselme
sonucunda, 3 ay ve daha kısa vadeli YTL mevduatların toplam YTL mevduatlar içindeki
payı önceki aya göre değişmeyerek yüzde 86,2 olarak gerçekleşmiştir.
Grafik 14. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat
88
86
Yüzde
84
82
80
2
20 12
06
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20 12
05
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-1
78
Aynı dönemde hem YTL mevduatların ortalama vadesi 2,8 ay seviyesinde kalırken,
YP mevduatın ortalama vadesi 2,8 aydan 2,7 aya gerilemiştir.
Grafik 15. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi
3 ,4
Ay
3 ,2
3 ,0
2 ,8
2 ,6
2
12
06
-1
20
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
12
05
-1
20
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-1
2 ,4
Y T L M e v d u a tın O rta la m a V a d e s i
Y P M e v d u a tın O rta la m a V a d e s i
* 1 yıldan uzun vadeli olan mevduatların vadesi 1 yıl kabul edilmiştir.
b.
Krediler
Şubat ayında mevduat bankaları kredileri, başta konut kredileri olmak üzere tüketici
kredilerindeki artışın etkisiyle, önceki aya göre yükselmiştir.
Şubat ayında mevduat bankalarının yurtiçi kredileri bir önceki aya göre yüzde 1,1
oranında artarak 119,9 milyar YTL’den 121,8 milyar YTL’ye yükselmiştir. Mevduat
banakalrı kredilerindeki yükselişte, başta konut kredileri olmak üzere tüketici kredilerindeki
DPT-YPKDGM
20
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
artış etkili olmuştur. Ticari kredilerde ise aynı dönemde gerielem görülmüştür. Şubat
ayında bir önceki aya göre mevduat bankalarının toplam yurtiçi kredileri içinde tüketici
kredilerinin payı yüzde 24,5’ten yüzde 25,6’ya yükselirken, ticari kredilerin payı yüzde
54,3’ten yüzde 53,2’ye gerilemiş, kredi kartlarının ve ihtisas kredilerinin payı ise
değişmeyerek sırasıyla yüzde 14,2 ve yüzde 7 olarak gerçekleşmiştir. Artış terndi Şubat
ayında da devam eden konut kredilerinin mevduat bankaları yurtiçi kredileri içindeki payı
yüzde 11,8’e, toplam tüketici kredileri içindeki payı ise yüzde 46,1’e ulaşmıştır.
Tablo 19. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı
Aralık 2004
Aralık 2005
Şubat 2006
Önceki
Önceki
Milyon yıla Yüzde Milyon
yıla
Yüzde
YTL
Pay
YTL
göre
göre
Pay
değ.
değ.
MEVD. B. YURTİÇİ KR.
78.248
Ticari Krediler
Tüketici Kre. ve Kre. K.
Önceki
aya
Yüzde
göre
Pay
değ.
63,0
100,0
120.994
54,6
44.133
47,0
56,4
65.730
48,9
26.678
111,3
34,1
45.509
70,6
-Tüketici Kredileri
12.925
113,7
16,5
28.474
120,3
23,5
31.155
5,9
25,6
-Konut Kredileri
2.641
203,0
3,4
12.357
367,8
10,2
14.356
10,0
11,8
-Taşıt Kredileri
4.322
100,7
5,5
6.089
40,9
5,0
6.135
0,4
5,0
-Diğer Tüketici Kredileri
-Kredi Kartları
100,0
Milyon
YTL
121.759
1,5
100,0
54,3
64.782
-0,5
53,2
37,6
48.396
4,1
39,7
5.962
97,2
7,6
10.029
68,2
8,3
10.663
3,8
8,8
13.753
109,1
17,6
17.034
23,9
14,1
17.241
1,1
14,2
7.437
38,6
9,5
9.755
31,2
8,1
8.581
2,9
7,0
-Tarımsal Kredi
3.739
23,4
4,8
5.084
36,0
4,2
3.665
2,1
3,0
-Küçük Esn. Sanat. Kredi.
2.777
69,6
3,5
3.281
18,1
2,7
3.485
4,4
2,9
922
18,2
1,2
1.391
50,9
1,1
1.431
1,7
1,2
İhtisas Kredileri
-Diğer
Kaynak: TCMB
Grafik 16. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla)
Milyon YTL
20.000
15.000
10.000
5.000
Konut Kredileri
Taşıt Kredileri
2
12
200
6-1
10
11
8
9
6
7
5
3
4
2
12
200
5-1
9
10
11
8
6
7
4
5
3
2
200
2-1
200 2
3-1
2
200
4-1
0
Diğer Tüketici Kredileri
2005 yılı boyunca hızlı bir şekilde gerileyen tüketici kredisi faiz oranlarında, 2006
yılının ilk iki ayında önemli bir değişim olmamıştır.
DPT-YPKDGM
21
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları
(Yüzde)
İhtiyaç
Min.
2,35
2004 Haziran
Taşıt
Max.
2004 Aralık
2,35
2005 Ocak
2,20
Şubat
2,20
Mart
2,00
Nisan
2,00
Mayıs
1,90
Haziran
1,85
Temmuz
1,85
Ağustos
1,85
Eylül
1,85
Ekim
1,70
Kasım
1,70
Aralık
1,70
2006 Ocak
1,70
Şubat
1,70
Kaynak: Reuters, bankaların web siteleri
Ort.
Min.
Konut
Max.
Ort.
Min.
Max.
Ort.
3,00
2,72
2,10
3,00
2,63
2,10
3,00
2,57
2,40
2,40
2,30
2,30
2,30
2,30
2,10
2,10
2,10
2,10
1,85
1,89
1,89
1,89
1,89
2,35
2,26
2,22
2,10
2,06
2,02
1,91
1,91
1,90
1,90
1,83
1,80
1,77
1,77
1,76
1,95
1,85
1,75
1,65
1,55
1,50
1,44
1,44
1,44
1,39
1,39
1,29
1,25
1,20
1,25
2,15
1,90
1,90
1,85
1,75
1,65
1,60
1,50
1,50
1,50
1,44
1,39
1,30
1,30
1,30
2,04
1,87
1,80
1,69
1,66
1,58
1,50
1,46
1,46
1,43
1,40
1,32
1,28
1,27
1,28
1,80
1,70
1,60
1,49
1,49
1,45
1,30
1,30
1,30
1,24
1,19
1,14
1,06
1,06
1,06
2,10
1,90
1,70
1,75
1,60
1,50
1,49
1,39
1,39
1,39
1,25
1,25
1,10
1,10
1,10
1,93
1,74
1,67
1,56
1,51
1,48
1,37
1,35
1,35
1,29
1,22
1,19
1,08
1,08
1,08
(*) Faiz oranlarının minimum, maksimum ve ortalama değerleri bulunurken, aktif büyüklüğü itibariyle en
büyük beş bankanın oranları esas alınmıştır.
Mevduat bankaları kredilerinin mevduatlara oranı, Şubat ayında bir önceki aya göre
artmıştır.
Ocak ayında yüzde 53,6 seviyesinde olan mevduat bankaları kredilerinin toplam
mevduatlara oranı, Şubat ayında yüzde 53,8’e yükselmiştir.
Grafik 17. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar
2 5 0.0 00
60
50
40
1 5 0.0 00
30
1 0 0.0 00
20
5 0.0 00
10
Y u rtiçi Ş u b e le rin K re d ile ri
2
11
1
20 2
06
-1
9
10
8
7
5
6
4
2
M e vd u a tla r
3
11
1
20 2
05
-1
9
10
8
7
6
5
4
2
3
11
1
20 2
04
-1
9
10
8
6
7
4
5
3
0
2
0
20
02
- 12
20
03
-1
Yüzde
Milyon YTL
2 0 0.0 00
K re d ile r/M e vd u a tla r
Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, kamu
bankalarının TGA’larındaki gerilemenin etkisiyle, bir önceki aya göre gerilemiştir. Aynı
dönemde tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartlarına oranı ise artmıştır.
DPT-YPKDGM
22
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Grafik 18. TGA/Krediler
Yüzde
40
20
2
20
12
06
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
12
05
-1
20
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
-1
04
03
20
20
-1
2
0
M e v d u a t b a n k .T G A /k r e d i
K a m u m e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
Ö z e l m e v d u a t b a n k .T G A /k r e d i (T M S F d a h il)
Y a b a n c ı b a n k .T G A /k re d i
Ocak ayı sonunda yüzde 5,9 olan mevduat bankaları TGA’larının kredilere oranı,
Şubat ayında yüzde 5,8’e gerilemiştir. Aynı dönemde söz konusu oran kamu bankalarında
yüzde
8,6’dan
yüzde
8,4’e
gerilerken,
özel
bankalarda
ve yabancı
bankalarda
değişmeyerek sırasıyla yüzde 5,2 ve yüzde 4,1 olarak gerçekleşmiştir.
2005 yılı boyunca artış trendi görülen tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi
kartlarına oranı, Şubat ayında da artarak yüzde 7,9’dan yüzde 8,1’e yükselmiştir. Tasfiye
olunacak tüketici kredilerinin toplam tüketici kredilerine oranı ise değişmeyerek yüzde 0,7
olarak gerçekleşmiştir.
c.
Menkul Kıymetler
Şubat ayında mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü, alım satım amaçlı ve
satılmaya hazır menkul kıymetlerdeki artışın etkisiyle, bir önceki aya göre yüzde 3,5
oranında artış ve menkul kıymetler portföyünün mevduatlara oranı yükselmiştir.
Şubat ayında bir önceki aya göre, mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü
yüzde 3,5 oranında artarak 130,9 milyar YTL’den 135,5 milyar YTL’ye yükselmiştir. Aynı
dönemde menkul kıymet portföyü içinde alım satım amaçlı ve satılmaya hazır menkul
kıymetler (ticari portföy) yüzde 5,1 oranında artarak 90,1 milyar YTL’ye, vadeye kadar
elde tutulacak menkul kıymetler portföyü yüzde 0,4 oranında artarak 45,7 milyar YTL’ye
yükselmiştir. Mevduat bankalarının menkul kıymetleri arasında daha kısa vadeli ticari
portföyün payı ise yüzde 65,5’ten yüzde 66,5’e yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
23
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Grafik 19. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü
70
60
Milyar YTL
50
40
30
20
10
Ö z e l M e v d u a t B a n k a la rı
K a m u M e v d u a t B a n k a la rı
2
20 12
06
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20 12
05
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20
02
2 0 -1 2
03
-1
20 2
04
-1
0
Y a b a n c ı M e v d u a t B a n k a la rı
Şubat ayında mevduat bankaları menkul kıymetlerinin mevduatlara göre daha
yüksek oranda artması sonucunda, menkul kıymetlerin mevduatlara oranı yüzde 57,9’dan
yüzde 59,3’e yükselmiştir.
Grafik 20. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar
2 5 0 0 0 0
7 3
7 1
2 0 0 0 0 0
6 9
6 5
6 3
1 0 0 0 0 0
Yüzde
Milyon YTL
6 7
1 5 0 0 0 0
6 1
5 9
5 0 0 0 0
5 7
Menkul Değerler
d.
M e v d u a t la r
2
12
20
06
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20
05
-1
11
12
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-1
5 5
20
03
-12
20
02
-12
0
Menkul Değerler/Mevduatlar
Yabancı Para Pozisyonu
Şubat ayında bankacılık sektörünün yabancı para pozisyon açığı, Merkez Bankasının
döviz müdahalesinin de etkisiyle, önceki aya göre önemli ölçüde artış göstermiştir.
Şubat ayında bankacılık sektörünün bilanço içi yabancı para pozisyon açığı Ocak
ayına göre önemli ölçüde artarak 3.122 milyon dolardan 6.630 milyon dolara yükselmiştir.
Bu yükselişte Merkez Bankasının Şubat ayında yaptığı doğrudan döviz müdahalesi ile
bankalardan döviz alması etkili olmuştur. Bilanço dışı işlemlerin de dahil edildiği bankacılık
DPT-YPKDGM
24
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
sektörünün net genel pozisyonu ise Ocak ayında 381 milyon dolar fazla verirken, Şubat
ayında 925 milyon dolar açık vermiştir.
Tablo 21. Yabancı Para Pozisyonları
2002-12
(Milyon Dolar)
2
2003-12
2004-12
2005-11
12
2006-1
Bilanço İçi Yabancı Para Pozisyonu
Kamu Ban. (1)
194
227
382
183
56
177
82
Özel Bank.
-454
-367
-1.758
-2.538
-2.029
-2.447
-4.294
Yabancı B.
42
82
-98
49
179
-764
-2.204
-367
1
-
-
-
-
-
34
37
88
-235
-64
-89
-214
-551
-20
-1.386
-2.540
-1.858
-3.122
-6.630
252
227
382
182
55
166
154
Özel Bank.
-288
-135
-515
-365
-224
45
-1.056
Yabancı B.
58
39
20
-55
37
112
-56
TMSF Ban. (1)
34
1
-
-
-
-
-
KYB
177
137
75
44
57
58
33
Toplam
173
269
-38
-194
-74
381
-925
TMSF Ban. (1)
KYB
Toplam
Net Genel Pozisyon
Kamu Ban. (1)
Kaynak: BDDK
(1) 12.11.2004 tarihinden itibaren TMSF bünyesindeki Pamukbank'ın Halkbank ile birleşmesi sonucu TMSF
bünyesinde bir banka kaldığından, TMSF grubundaki bankanın açık pozisyon verileri Kamu Bankaları grubuna
dahil edilmiştir.
V.
KATILIM BANKALARI
Şubat ayında katılım bankalarının topladıkları fonlar azalırken, bu bankaların
kullandırdıkları fonlar artmıştır.
Şubat ayında katılım bankalarının topladıkları fonlar, cari hesaplardaki gerileme
sonucunda, bir önceki aya göre azalarak 8,2 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Aynı
dönemde katılım bankaların kullandırdıkları fonlar ise yüzde 3,8 oranında artarak 6,5
milyar YTL’den 6,8 milyar YTL’ye yükselmiştir. Böylece katılım bankalarının kullandırdıkları
fonların topladıkları fonlara oranı artarak yüzde 79,1’den yüzde 82,5’e yükselmiştir. Katılım
bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının kullandırılan fonlara oranı ise Ocak ayına göre
değişmeyerek yüzde 1,8 olarak gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
25
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 22. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri
2002-12
2003-12
2004-12
2005-11
12
2006-1
(Milyon YTL)
2
799
956
1.547
1.891
2.200
1.809
1.534
1.735
2.542
4.255
6.062
6.451
6.514
6.762
374
511
744
718
743
757
745
Sabit Kıymetler (Net)
495
719
568
216
216
212
218
Tahsili Gecikmiş
259
232
91
105
127
115
121
575
872
1.327
1.630
1.832
1.748
1.605
Katılma Hesapları
2.532
3.164
4.707
6.348
6.686
6.487
6.591
Toplanan Fonlar
3.107
4.036
6.034
7.978
8.518
8.235
8.196
Açık Pozisyon
(Milyon $)
Bilanço İçi Pozisyon
-20
-65
21
77
65
158
150
Net Genel Pozisyon
-20
-65
1
6
33
40
40
Kullanımlar
Likit Değerler
Kullandırılan Fonlar
Finansal Kiralama
Alacakları
Alacaklar (Net)
Kaynaklar
Cari Hesaplar
Kaynak: BDDK
DPT-YPKDGM
26
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
VI.
Mart 2006
PORTFÖY TERCİHLERİ
Şubat ayında yurtiçi yerleşiklerin portföyü içinde en büyük artışlar hisse senedi, YTL
mevduat ve YP mevduatta gerçekleşmiştir.
Şubat
ayında
yurtiçi
yerleşiklerin
hisse
senedi
portföyünün
değeri,
borsa
endeksindeki artışın da etkisiyle, yüzde 6,6 oranında artarak 26,9 milyar YTL’ye
yükselmiştir. YTL ve YP mevduatlar, bu dönemde yurtiçi yerleşiklerin portföyleri içinde
yüksek artış gösteren diğer yatırım araçları olmuştur. Bu dönemde yurtiçi yerleşiklerin YTL
mevduatları yüzde 1,1, YP mevduatları yüzde 1,3 oranında artış göstermiştir.
Tablo 23. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı
(Milyon YTL)
Tarih
2003 Aralık
2004 Aralık
2005 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2006 Ocak
Şubat
Yurtiçi
Yer.
DTH
68.932
76.074
73.526
71.198
72.320
73.943
73.520
71.599
73.166
75.524
76.830
75.010
74.269
76.440
78.550
79.574
Yurtiçi
Yer. YTL
Mevd.
75.677
103.240
100.407
102.890
106.943
111.426
115.641
116.782
123.009
128.175
129.861
132.712
136.291
145.191
143.601
145.129
Repo
3.079
1.651
1.774
1.627
1.702
1.561
1.728
1.688
1.579
1.487
1.498
1.440
1.631
1.486
1.762
2.032
YTL
DİBS
(1)
44.841
56.624
58.107
59.153
59.137
58.359
57.198
57.671
55.781
54.102
54.806
54.218
52.303
53.504
52.877
51.985
YP
DİBS
(1)
2.285
2.578
2.589
2.689
2.825
2.910
2.825
2.462
2.279
2.349
1.851
1.757
1.704
1.767
1.720
1.691
Euro
bond
(1)
4.347
5.503
5.802
5.481
5.718
5.924
5.964
5.840
5.808
5.836
5.659
5.561
5.515
5.344
5.289
5.232
Yat.
Fonu
17.299
24.573
26.048
26.214
26.587
27.751
28.246
28.028
28.685
28.874
28.508
28.915
29.823
29.342
29.889
29.804
Katılım
Bank.
Katılma
ve Cari
Hesabı
4.036
6.034
5.981
5.985
6.234
6.685
6.859
6.981
7.199
7.377
7.577
7.761
7.978
8.518
8.235
8.196
Hisse
senedi
(2)
11.433
16.962
17.640
17.761
16.120
14.946
15.275
16.900
17.451
17.284
18.464
17.913
20.413
22.862
25.193
26.857
Toplam
231.929
293.239
291.874
292.998
297.586
303.505
307.256
307.951
314.957
321.008
325.054
325.287
329.927
344.454
347.116
350.500
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Tarih
2003 Aralık
2004 Aralık
2005 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2006 Ocak
Şubat
Yurtiçi
Yer.
DTH
29,7
25,9
25,2
24,3
24,3
24,4
23,9
23,3
23,2
23,5
23,6
23,1
22,5
22,2
22,6
22,7
Yurtiçi
Yer. YTL
Mevd.
32,6
35,2
34,4
35,1
35,9
36,7
37,6
37,9
39,1
39,9
40,0
40,8
41,3
42,2
41,4
41,4
Repo
1,3
0,6
0,6
0,6
0,6
0,5
0,6
0,5
0,5
0,5
0,5
0,4
0,5
0,4
0,5
0,6
YTL
DİBS
(1)
19,3
19,3
19,9
20,2
19,9
19,2
18,6
18,7
17,7
16,9
16,9
16,7
15,9
15,5
15,2
14,8
YP
DİBS
(1)
1,0
0,9
0,9
0,9
0,9
1,0
0,9
0,8
0,7
0,7
0,6
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
Euro
bond
(1)
1,9
1,9
2,0
1,9
1,9
2,0
1,9
1,9
1,8
1,8
1,7
1,7
1,7
1,6
1,5
1,5
Yat.
Fonu
7,5
8,4
8,9
8,9
8,9
9,1
9,2
9,1
9,1
9,0
8,8
8,9
9,0
8,5
8,6
8,5
ÖFK
Katılma
ve Cari
Hesabı
1,7
2,1
2,0
2,0
2,1
2,2
2,2
2,3
2,3
2,3
2,3
2,4
2,4
2,5
2,4
2,3
Hisse
senedi
(2)
4,9
5,8
6,0
6,1
5,4
4,9
5,0
5,5
5,5
5,4
5,7
5,5
6,2
6,6
7,3
7,7
Toplam
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Kaynak: TCMB, BDDK, Takasbank
(1) Bankaların emanetinde yurtiçi yerleşikler adına tutulan kamu menkul kıymetlerinin piyasa değerleri.
(2) Hisse senedi değeri alt kalemler bazında ayrıştırılamadığından, tablodaki değer bankalar ve mali
kuruluşların portföyünde bulunan hisse senetlerinin piyasa değerini de içermektedir.
DPT-YPKDGM
27
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Şubat ayı itibariyle yurtiçi yerleşiklerin portföyleri içinde en büyük pay, yüzde 41,4
ile YTL mevduatlara aittir. Aynı tarih itibariyle, YP mevduatlar yüzde 22,7, YTL DİBS yüzde
14,8, yatırım fonu yüzde 8,5 ve hisse senedi yüzde 7,7 ile yurtiçi yerleşiklerin yatırım
araçları içinde önemli paya sahip diğer yatırım araçlarıdır.
Grafik 21. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri
160000
140000
120000
Milyon YTL
100000
80000
60000
40000
20000
Banka Dışı Kesim YTL DİBS
2
20
0
12
6-1
11
9
10
7
8
5
6
4
2
3
12
5-1
11
9
10
7
8
5
6
4
2
3
YTL Mevduat
20
0
20
0
3-1
2
20
04
-1
0
Yatırım Fonu
Hisse Senedi
70.000
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
Milyon Dolar
7.000
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
20 0
3
200-12
4- 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
2 00 12
5- 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
2 00 12
6- 1
2
Milyon YTL
Grafik 22. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri
Banka Dışı Kesimin YP DİBS Portföyü (Milyon YTL)
Banka Dışı Kesimin Eurobond Portföyü (Milyon YTL)
Yurtiçi Yerleşiklerin DTH Hesapları (Milyon Dolar)
Şubat ayında yabancı yatırımcıların ülkemize yönelik portföy yatırım stoku, bir önceki
aya göre 1,9 milyar dolar artarak 67,1 milyar dolara yükselmiştir.
Şubat ayında ülkemizde bulunan yabancı yatırımcıların portföy yatırım stoku, temel
olarak hisse senedi portföyünün değerindeki artışın etkisiyle, bir önceki aya göre 1,9
milyar dolar artarak 67,1 milyar dolara yükselmiştir. Ocak ayında yabancı yatırımcıların
DİBS portföyü de 20,4 milyar dolardan 21,1 milyar dolara yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
28
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Tablo 24. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku
(Milyon Dolar)
Tarih
Hisse Senedi
DİBS
Eurobond
Mevduat
TOPLAM
2003 Aralık
8.691
3.895
1.293
3.024
15.872
2004 Aralık
15.408
12.570
1.135
3.696
32.407
2005 Ocak
17.559
13.937
1.122
3.347
36.171
Şubat
19.025
16.095
1.074
3.556
39.841
Mart
16.138
14.918
1.122
3.249
35.427
Nisan
15.916
14.957
1.006
3.387
35.266
Mayıs
16.404
15.676
984
3.418
36.498
Haziran
19.402
16.923
821
3.628
40.774
Temmuz
22.281
17.830
891
3.569
44.571
Ağustos
22.473
16.700
870
3.983
44.026
Eylül
25.169
18.051
704
3.589
47.513
Ekim
24.416
18.154
588
4.087
47.245
Kasım
30.505
18.662
702
3.688
53.557
Aralık
33.812
20.370
634
3.434
56.964
2006 Ocak
40.080
21.084
655
3.378
65.197
Şubat
41.777
21.383
628
3.311
67.099
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
2003 Aralık
54,8
24,5
8,1
19,1
100,0
2004 Aralık
47,5
38,8
3,5
11,4
100,0
2005 Ocak
48,5
38,5
3,1
9,3
100,0
Şubat
47,8
40,4
2,7
8,9
100,0
Mart
45,6
42,1
3,2
9,2
100,0
Nisan
45,1
42,4
2,9
9,6
100,0
Mayıs
44,9
43,0
2,7
9,4
100,0
Haziran
47,6
41,5
2,0
8,9
100,0
Temmuz
50,0
40,0
2,0
8,0
100,0
Ağustos
51,0
37,9
2,0
9,0
100,0
Eylül
53,0
38,0
1,5
7,6
100,0
Ekim
51,7
38,4
1,2
8,7
100,0
Kasım
57,0
34,8
1,3
6,9
100,0
Aralık
59,4
35,8
1,1
6,0
100,0
2006 Ocak
61,5
32,3
1,0
5,2
100,0
Şubat
62,3
31,9
0,9
4,9
100,0
Kaynak: Takasbank, TCMB Basın Bülteni, BDDK Haftalık Bülteni verileri
DPT-YPKDGM
29
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER
Tablo 25. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler
2003
2004
Aralık
Aralık
2005
Haz.
Tem.
Ağus.
Eylül
2006
Ekim
Kas.
Aralık
Ocak
Şubat
Faiz Oranları
3 Ay Vadeli
Dolar Libor
Faiz Oranı
3 Ay Vadeli
Euro Libor
Faiz Oranı
1,15
2,56
3,52
3,70
3,87
4,07
4,26
4,42
4,54
4,68
4,82
2,12
2,17
2,11
2,13
2,13
2,17
2,27
2,48
2,49
2,55
2,66
Eurobond Spread (1) (bps)
Türkiye
306
217
203
158
184
120
140
143
137
131
103
Arjantin
6.978
4.873
6.489
6.542
6.684
6.780
5.921
6.018
6.129
7.047
6.694
Brezilya
371
270
270
244
259
182
208
205
166
96
61
Rusya
140
110
93
62
88
55
46
44
43
60
62
Kaynak: BDDK, Reuters
(1) Ülkelerin 2009 veya 2009’a en yakın vadeli tahvillerinin ABD’nin 2009 vadeli Hazine kağıtlarına göre
spreadleri
Şubat ayındaki toplantısında faiz oranlarını değiştirmeyen Avrupa Merkez Bankası,
Mart ayında faizlerini çeyrek puan artırarak yüzde 2,5’e yükseltmiştir. Japonya Merkez
Bankası ise Mart ayında aşırı gevşek para politikasını terk ederek geleneksel faiz
politikasına geçeceğinin açıklamıştır.
Şubat ayındaki toplantısında faiz oranlarını değiştirmeyen Avrupa Merkez Bankası, 2
Mart tarihindeki toplantısında faizlerini çeyrek puan artırarak yüzde 2,5’e yükseltmiştir.
Japonya’da ise iki yıldan beri ilk kez 2005 yılı Kasım ayında artan çekirdek tüketici
fiyatlarının Aralık ve Ocak aylarında da yükselmesi, Japon Merkez Bankası’nın sıfır
düzeyinde tuttuğu faizleri önümüzdeki dönemde artırabileceğine yönelik beklentileri
artırmıştır. Nitekim, Japon Merkez Bankası 9 Mart tarihindeki toplantısında aşırı gevşek
para politikasından geleneksel faiz politikasına geçme kararı almıştır. Ancak Banka, sıfır
seviyesinde tuttuğu faizlerinde artırıma gitmemiştir. Önümüzdeki dönemde çekirdek
tüketici fiyatlarındaki artışın devam etmesi halinde, Japon’da da faiz artırımlarına
gidilebilecektir.
Şubat ayında euro/dolar paritesi dolar lehine gelişmiştir.
Ocak ayı sonunda 1,21 seviyesinde olan euro/dolar paritesi, Şubat ayı sonunda 1,19
seviyesine gerilemiştir.
DPT-YPKDGM
30
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mart 2006
Şubat ayında gelişmekte olan ülkelerin eurobond spreadlerinde genel olarak
gerileme görülmüştür. Türkiye’nin eurobond spreadi de, Ocak ayında 131 puan iken,
Şubat ayı sonunda 103 puana gerilemiştir.
Grafik 23. Gelişmekte Olan Ülkelerin Eurobond Spreadlerinin Gelişimi
1200
900
600
300
0
Brezilya
Türkiye
Rusya
2
2006 -1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
2005-1
12
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
2004-1
2004-1
-300
G. Kore
Kaynak: Reuters
VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER
•
10.02.2006 tarihli Resmi Gazetede Özel Finans Kurumlarınca Uygulanacak
Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına
Dair Tebliğ yayımlanmıştır.
•
19.02.2006 tarihli Resmi Gazetede Yabancı Para Net Genel Pozisyon / Özkaynak
Standart
Oranının
Bankalarca
Konsolide
ve
Konsolide
Olmayan
Bazda
Hesaplanması ve Uygulanması Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır.
•
Şubat ayında Aracılık Faaliyetinde Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğde
Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, Ara Dönem Finansal Raporlamaya İlişkin
Türkiye Muhasebe Standardı Hakkında Tebliğ, Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu
Varlıklara İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı Hakkında Tebliğ ve Kiralama
İşlemlerine İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı Hakkında Tebliğler yayımlanmıştır.
DPT-YPKDGM
31
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf