T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI MÜSTEŞARLIĞI MALİ PİYASALARDA GELİŞMELER YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MART 2006 Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 İÇİNDEKİLER ÖZET ..............................................................................................................iii I. PARA VE KUR PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER............................................1 II. a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu Gelişmeleri .....................................1 b. Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ...........................................3 c. Merkez Bankasının Döviz Alımları .........................................................4 BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.............................................6 III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER ................................................11 IV. a. İMKB Hisse Senedi Piyasası .................................................................11 b. Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı ................................14 c. Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı ..................................16 d. Takasbank Borsa Para Piyasası ...........................................................16 e. Altın Borsası .........................................................................................17 f. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası..........................................................17 BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER..................................................19 V. a. Mevduatlar ...........................................................................................19 b. Krediler ................................................................................................20 c. Menkul Kıymetler.................................................................................23 d. Yabancı Para Pozisyonu.......................................................................24 KATILIM BANKALARI .................................................................................25 VI. PORTFÖY TERCİHLERİ ...............................................................................27 VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER ...........................................30 VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER ..................................................31 EKLER 1. Merkez Bankası Analitik Bilançosu : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/tcmb.xls 2. İç Borçlanma Faiz Oranları : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/icborc.xls 3. Mali Tasarruf Araçları Faiz Oranları ve Menkul Kıymetler Borsasında Çeşitli Göstergeler : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/maliarac.xls 4. Bankacılık Sektörü Mevduat Hacmi : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/mevduat.xls 5. Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/kredi.xls 6. Bankacılık Sektörü Menkul Kıymetler Portföyü : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03/menkulde.xls Rapor hakkındaki görüş, öneri ve değerlendirmelerinizi [email protected], [email protected], [email protected], [email protected] e-posta adreslerine bildirebilirsiniz. DPT-YPKDGM i http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 TABLOLAR Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu............................................................................1 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu................................................................................2 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler .................................................................3 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ..............................................................................4 5. TCMB Döviz Alımları ...................................................................................................5 6. Hazine İç Borç İhaleleri...............................................................................................6 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı......................................................................................7 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı....................................................................................8 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı .......................................................................9 10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku ............................................................................... 10 11. İMKB 100 Endeksinin Getirisi ................................................................................... 11 12. İMKB’de Çeşitli Göstergeler ..................................................................................... 12 13. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler.................................................................... 13 14. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı......... 14 15. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı .......................... 14 16. Takasbank Borsa Para Piyasası O/N İşlem Hacmi ve Faiz Oranı................................... 16 17. Vadeli İşlemler Piyasası........................................................................................... 18 18. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi ................................................ 19 19. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı .................................... 21 20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları ................................................................................... 22 21. Yabancı Para Pozisyonları........................................................................................ 25 22. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri...................................................... 26 23. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı....................................................... 27 24. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku................................................................ 29 25. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler ......................................................................... 30 GRAFİKLER Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi ......................................1 2. Merkez Bankası ve İkincil Piyasa Gösterge Tahvil Bileşik Faiz Oranları.............................3 3. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (1998=100 Bazlı Endeks) .................................4 4. Para Çarpanları..........................................................................................................4 5. Döviz Alım İhalelerindeki Teklif, Alım Miktarları ve Ortalama Fiyat .................................5 6. Borçlanma / İtfa Rasyosu ...........................................................................................6 7. Faiz Oranlarında Gelişmeler ........................................................................................7 8. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı..............................................................................8 9. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2Y, Nakit İç Borç Stoku/M2Y) .........................................9 10. İMKB 100 Bileşik Endeksi........................................................................................ 13 11. Kamu Menkul Kıymetleri Aylık Vade-Getiri Yapısı ve Trend Eğrileri .............................. 15 12. Kamu Menkul Kıymetleri Vade-Getiri Yapısı ve İşlem Hacmi (Ocak 2006)..................... 15 13. YP Mevduat/Toplam Mevduat.................................................................................. 19 14. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat .................................. 20 15. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi ................................................................. 20 16. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) ...................... 21 17. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar........................................................ 22 18. TGA/Krediler ......................................................................................................... 23 19. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü ................................................... 24 20. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar ................................................ 24 21. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri...................................................... 28 22. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri .................................................................. 28 23. Gelişmekte Olan Ülkelerin Eurobond Spreadlerinin Gelişimi ........................................ 31 DPT-YPKDGM ii http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Mali Piyasalarda Gelişmeler YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÖZET • Şubat ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 3,7 milyar dolar, Net İç Varlıklar 0,5 milyar YTL, Merkez Bankası Parası ise 5,2 milyar YTL artmıştır. • Şubat ayında Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarında değişiklik yapmamıştır. • Şubat ayında M1 reel olarak azalırken, M2 ve M2Y parasal büyüklükleri reel olarak artmıştır. • Hazine iç borçlanma ihaleleri aylık ortalama bileşik faiz oranı, yüzde 14,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. • Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre 2,9 milyar YTL artarak 246,4 milyar YTL’ye yükselmiştir. • İç borç stoku/M2Y oranı, Şubat ayında 0,9 puan gerileyerek 105,2 puana düşmüştür. • Şubat ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi en yüksek seviyesine çıkmıştır. • İMKB günlük işlem hacmi ortalama 1.677 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmişken, bu dönem süresince haftalar itibarıyla işlem hacmi sürekli artış göstermiştir. • İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek aylık ve yıllık standart sapma değerlerinde Şubat ayında Ocak ayına göre nispi gerileme görülmüştür. • Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Şubat ayında bir önceki ay sonuna göre yüzde 7,5 oranında artarak 82,5 milyar YTL seviyesine çıkmıştır. Borsada işlem gören şirket sayısı 306’ya borsa yatırım fonu sayısı 3’e yükselmiştir. • Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 14,5 oranında gerileyerek 1.503 milyon YTL düzeyine inmiştir. Ortalama basit faiz oranı yüzde 13,97 seviyesinde gerçekleşmiştir. • Kamu menkul kıymetlerinde vade-getiri yapısı ve trend eğrileri incelendiğinde Ocak ve Şubat aylarında oluşan getiri eğrilerinin hemen hemen aynı seviyede gerçekleştiği görülmektedir. Şubat ayında işlem hacmi ise 553-581 gün vadeli kamu menkul kıymetlerinde yoğunlaşmıştır. • Repo-Ters Repo Pazarında Şubat ayında 159,3 milyar YTL işlem hacmi gerçekleşmiştir. Ortalama basit faiz oranı bir önceki aya göre 5 baz puan yükselerek yüzde 13,56 düzeyine çıkmıştır. • Takasbank Borsa Para Piyasasında Şubat ayında gecelik işlemlerde 3 milyar YTL işlem hacmi gerçekleşmiş ve faiz oranı 3 baz puan yükselerek yüzde 12,91 düzeyinde gerçekleşmiştir. Piyasada Şubat ayında gecelik işlemler tüm işlemlerin yüzde 72,3’ünü oluşturmuştur. • Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında İMKB endekslerine dayalı sözleşmeler önemli oranda artış göstermiş ve vadeli işlem sözleşmeleri içindeki ağırlığı artmıştır. Aylık işlem hacmi borsanın açılışından bu yana en yüksek seviyesine çıkmıştır. DPT-YPKDGM iii http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 • Vadeli işlemler piyasasında ay sonu açık pozisyon sayısında bir önceki ay sonuna göre gerileme yaşanmıştır. • Şubat ayında bir önceki aya göre hem YTL hem de YP mevduatlarda artış görülmüştür. • YTL mevduatların ortalama vadesi değişmezken, YP mevduatların ortalama vadesinde gerileme olmuştur. • Mevduat bankaları kredileri, başta konut kredileri olmak üzere tüketici kredilerindeki artışın etkisiyle, önceki aya göre yükselmiştir. • Mevduat bankaları kredilerinin mevduatlara oranı, Şubat ayında bir önceki aya göre artmıştır. • Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, kamu bankalarının TGA’larındaki gerilemenin etkisiyle, bir önceki aya göre gerilemiştir. Aynı dönemde tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartlarına oranı ise artmıştır. • Şubat ayında mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü, alım satım amaçlı ve satılmaya hazır menkul kıymetlerdeki artışın etkisiyle, bir önceki aya göre yüzde 3,5 oranında artış ve menkul kıymetler portföyünün mevduatlara oranı yükselmiştir. • Şubat ayında bankacılık sektörünün yabancı para pozisyon açığı, Merkez Bankasının döviz müdahalesinin de etkisiyle, önceki aya göre önemli ölçüde artış göstermiştir. • Şubat ayında katılım bankalarının kullandırdıkları fonlar artmıştır. • Şubat ayında yurtiçi yerleşiklerin portföyü içinde en büyük artışlar hisse senedi, YTL mevduat ve YP mevduatta gerçekleşmiştir. • Şubat ayında yabancı yatırımcıların ülkemize yönelik portföy yatırım stoku, bir önceki aya göre 1,9 milyar dolar artarak 67,1 milyar dolara yükselmiştir. • Şubat ayındaki toplantısında faiz oranlarını değiştirmeyen Avrupa Merkez Bankası, Mart ayında faizlerini çeyrek puan artırarak yüzde 2,5’e yükseltmiştir. Japonya Merkez Bankası ise Mart ayında aşırı gevşek para politikasını terk ederek geleneksel faiz politikasına geçeceğinin açıklamıştır. • Şubat ayında euro/dolar paritesi dolar lehine gelişmiştir. DPT-YPKDGM topladıkları iv fonlar azalırken, bu bankaların http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler I. Mart 2006 PARA VE KUR PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu Gelişmeleri Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu Şubat ayında 3,7 milyar dolar artmıştır. Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi 2 12 2006 -1 10 11 9 7 8 6 4 5 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 3 2 12 2005 -1 10 Net Rezervler (Sol Eksen) 11 9 7 8 6 4 5 3 2 2004 -1 60 53 45 38 30 23 15 8 0 (Milyar Dolar) Net Döviz Pozisyonu (Sağ Eksen) Şubat ayında doğrudan müdahale ve düzenli alım ihaleleri yoluyla yapılan yoğun döviz alımlarının etkisiyle, Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 3,7 milyar dolar artarak, 19,6 milyar dolardan 23,2 milyar dolara yükselmiştir. Bu gelişmede, Net Dış Varlıklar 3,6 milyar dolar artarken, İç Döviz Yükümlülüklerinin aynı seviyede kalması etkili olmuştur. Net Dış Varlıklar hesabı içinde temel kalem olan Merkez Bankası Net Rezervleri ise, bu dönemde 3,3 milyar dolar artış göstermiştir. Şubat ayı içinde Merkez Bankası tarafından yapılan döviz alımı toplamı yaklaşık 6,2 milyar dolar olmasına karşılık, Net döviz Pozisyonunun 3,7 milyar dolar artmasında, Merkez Bankasının Hazineye YTL karşılığı döviz satışının etkili olduğu söylenebilmektedir. Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2004 Aralık Net Döviz Pozisyonu (NDP) (Milyon Dolar) 2006 2005 Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat 2.736,4 13.461,4 16.761,1 15.499,1 19.566,8 23.237,3 - Net Dış Varlıklar 17.173,1 30.350,1 33.281,8 36.843,1 39.169,4 42.887,4 Net Rezervler 35.189,7 43.392,6 46.060,9 49.371,8 52.130,9 55.453,7 KMDTH ve SDMH(-) 18.602,5 16.013,4 15.615,4 15.576,4 16.027,2 15.595,4 Diğer 586,0 2.970,9 2.836,3 3.047,6 3.065,7 2.988,0 14.436,6 16.888,7 16.520,7 21.344,0 19.602,6 19.650,1 Döv. Olarak T.Mev. 4.544,7 7.510,3 7.570,9 10.331,0 9.667,1 9.652,8 Hazine Mevduatı 3.837,5 6.644,5 6.646,7 8.735,2 9.298,2 9.208,7 Bankaların Döviz Mev. 9.891,9 9.378,4 8.949,8 11.013,0 9.935,5 9.997,3 - İç Döv. Yük. Kaynak: Merkez Bankası Net İç Varlıklar Şubat ayında 0,5 milyar YTL artmıştır. DPT-YPKDGM 1 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Şubat ayında, Toplam İç Kredilerin 0,3 milyar YTL, Diğer hesabının ise 0,2 milyar YTL artması sonucu Net İç Varlıklar 0,5 milyar YTL artarak, 18,8 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bu dönemde Hazinenin Borçları kaleminde önemli bir değişiklik olmazken, Toplam İç Kredilerdeki söz konusu artış döviz kurlarında yaşanan gerileme nedeniyle Değerleme hesabındaki yükselmeden kaynaklanmıştır. Şubat ayında Merkez Bankası Parası 5,2 milyar YTL artmıştır. Bilançonun pasif kalemleri incelendiğinde, Şubat ayında Merkez Bankası Parasının 5,2 milyar YTL artarak, 44,1 milyar YTL’den 49,3 milyar YTL’ye yükseldiği görülmektedir. Bu dönemde Bankalar Serbest Mevduatında görülen artışın katkısıyla Rezerv Para 1,0 milyar YTL, döviz alımları nedeniyle piyasada oluşan YTL likidite fazlalığının çekilmesinin sonucuyla da APİ’den Borçlar hesabı 5,7 milyar YTL artmıştır. Kamu Mevduatı hesabında yaşanan 1,5 milyar YTL’lik düşüş ise Merkez Bankası Parasındaki artışı sınırlamıştır. Tablo 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu (Milyon YTL) 2004 Aralık 2005 Kasım Aralık Ocak Şubat 36.271,4 41.112,6 38.547,7 44.099,2 49.313,4 3.672,6 23.048,0 19.375,4 18.144,7 40.909,0 22.764,3 22.659,3 44.993,7 22.334,4 20.815,3 49.480,2 28.664,9 25.769,5 51.586,1 25.816,6 30.503,6 56.298,3 25.794,7 Net İç Varlıklar (I+II) 21.070,6 18.126,7 18.453,3 17.732,4 18.329,7 18.809,9 I- Top. İç Kred. (1+2+3+4+5) 25.581,9 21.254,8 21.630,8 21.440,2 21.695,6 21.985,0 1- Hazinenin Borçları 23.239,4 19.236,5 19.509,2 19.429,1 19.422,4 19.417,5 19.577,2 18.822,0 19.096,5 19.470,0 19.454,3 19.442,9 3.715,3 451,8 441,8 0,0 0,0 0,0 -53,0 -37,3 -29,1 -40,9 -31,9 -29,6 Net Döviz Pozisyonu+Net İç Varlıklar = 24.743,1 MBP Net Döviz Pozisyonu(NDP) - Net Dış Varlıklar - İç Döviz Yükümlülükleri a. DİBS b. Dövize Endeksli DİBS c. Diğer Ekim 2006 2.032,4 2.012,3 2.117,6 2.009,6 2.271,4 2.565,6 3- IMF Acil Yardımı 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 4 - Bankalara Açılan Krd. 7,7 6,0 4,0 1,4 1,9 1,9 302,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 II- Diğer -4.511,3 -3.128,1 -3.177,4 -3.707,8 -3.365,9 -3.175,1 REZERV PARA Emisyon Bankalar Zor. Karş. Bankalar Serbest Mevduat Diğer PARASAL TABAN APİ’den Borçlar MERKEZ BANKASI PARASI (MBP) 20.327,7 13.465,2 3.115,3 3.608,0 139,2 23.949,7 3.622,1 24.743,1 28.488,7 19.489,0 4.446,3 4.448,1 105,4 35.623,1 7.134,4 36.271,4 27.835,9 18.992,1 4.513,7 4.168,4 161,6 36.797,6 8.961,7 41.112,6 32.696,4 19.612,0 0,0 12.898,9 185,5 37.679,4 4.983,0 38.547,7 31.266,6 19.598,7 0,1 11.536,5 131,3 38.856,1 7.589,5 44.099,2 32.311,2 19.239,9 0,0 12.942,0 129,3 45.579,8 13.268,5 49.313,4 793,4 648,3 4.315,0 868,3 5.243,1 3.733,7 2- Değerleme Hesabı 5- TMSF'na Kullan. Krd. Kamu Mevduatı Kaynak: TCMB günlük vaziyet (1) Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir. Şubat ayında Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarında değişiklik yapmamıştır. Şubat ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında, enflasyon ve ekonomik faaliyete dair son dönemde açıklanan verilerin, bazı maliyet unsurlarında olumlu DPT-YPKDGM 2 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 gelişmelere işaret ettiği vurgulanmakla birlikte, hizmet sektöründeki fiyat artışlarının halen yüksek olması, arz ve talep gelişmelerinin enflasyona verdiği desteğin azalması ve hammadde maliyetlerine ilişkin risklerin devam etmesinden hareketle, Şubat ayında Bankalararası Para Piyasası ve Repo–Ters Repo Pazarında uygulanmakta olan kısa vadeli faiz oranlarını sabit tutulmuştur. Tablo 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler (Yüzde, Basit) 2005 Basit Faiz 2006 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Ekim Kasım Aralık Ocak Gecelik Borç Alma 17 16,5 15,5 15 14,5 14,25 14 13,75 13,5 13,5 Gecelik Borç Verme 21 20,5 19,5 19 18,5 18,25 18 17,75 17,5 16,5 Haftalık Borç Alma 17 16,5 15,5 15 14,5 14,25 14 13,75 13,5 - Haftalık Piy. Yap. Bankalar REPO 19 18,5 17,5 17 16,5 16,25 16 15,75 15,5 15,5 Geç Lik. Pen. Borç Verme 25 24,5 23,5 23 22,5 22,25 22 21,75 21,5 19,5 Geç Lik. Pen. Borç Alma 5 5 5 5 5 5 5 5 5 9,5 Kaynak: TCMB Grafik 2. Merkez Bankası ve İkincil Piyasa Gösterge Tahvil Bileşik Faiz Oranları 25 22 19 16 13 2. El Bileşik b. 2 20 06 -1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 20 05 -1 20 04 -12 10 MB Gecelik Bileşik Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler Şubat ayında M1 reel olarak azalırken, M2 ve M2Y parasal büyüklükleri reel olarak artmıştır. Şubat ayında, M1 para arzı, dolaşımdaki para ve vadesiz ticari mevduatlardaki gerilemenin etkisiyle, bir önceki aya göre yüzde 1,1 oranında azalarak 38,1 milyar YTL’ye gerilemiştir. Aynı dönemde M2 para arzı yüzde 2,5 oranında artarak 154,7 milyar YTL’ye, M2Y para arzı yüzde 2,1 oranında artarak 234,3 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bu dönemde ÜFE’nin yüzde 0,26 oranında arttığı göz önüne alındığında, Şubat ayında M1 para arzı gerilerken, M2 ve M2Y para arzlarının reel olarak arttığı görülmektedir. DPT-YPKDGM 3 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler (Milyon YTL) 2004 2005 Aralık Dolaşımdaki Para Ekim 12.446 2006 Kasım Aralık Ocak 19.073 18.014 18.276 Yüzde Değişme Şubat 2006 Şubat/Ocak 18.608 18.192 -2,24 TL Vadesiz Mevd. 17.023 19.254 18.729 23.483 19.863 19.861 -0,01 M1 29.469 38.326 36.742 41.759 38.472 38.053 -1,09 TL Vadeli Mevd. 79.875 105.637 109.677 111.387 112.429 116.681 3,78 109.344 143.963 146.419 153.146 150.900 154.734 2,54 76.074 75.010 74.269 76.440 78.550 79.574 1,30 M2Y 185.419 218.973 220.688 229.587 229.451 234.308 2,12 ÜFE 119,1 123,5 122,4 122,3 124,7 125,0 0,26 M2 Yurtiçi Yer. DTH Kaynak: Merkez Bankası, DPT, TÜİK Grafik 3. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (1998=100 Bazlı Endeks) Emisyon M2 2 12 20 06 -1 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 12 20 05 -1 11 9 10 8 7 6 5 4 3 2 20 04 -1 230 210 190 170 150 130 110 90 70 M2Y Şubat ayında para çarpanlarının seyri incelendiğinde, M2 ve M2Y, bir önceki aya göre sırasıyla yüzde 2,5 ve yüzde 2,1 oranlarında artarken, Rezerv Paranın aynı dönemde yüzde 3,3 oranında azalmasıyla; M2/RP ve M2Y/RP çarpanları sırasıyla 4,8 ve 7,3 puanlık seviyelerini korumuşlardır. Grafik 4. Para Çarpanları 10 8 6 4 M2/RP c. 2 2006 -1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 2005 -1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 2004 -1 2 M2Y/RP Merkez Bankasının Döviz Alımları Şubat ayında, Merkez Bankası tarafından döviz piyasasına yapılan doğrudan müdahaleyle yaklaşık olarak 5.5 milyar dolar tutarında döviz alınmıştır. Ayrıca, ay içerisinde gerçekleştirilen 18 adet düzenli ihaleyle, 360 milyon doları ihale, 330 milyon DPT-YPKDGM 4 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 doları opsiyon tutarı olmak üzere 690 milyon dolar tutarında döviz alımı yapılmıştır. Böylelikle Şubat ayında Merkez Bankası tarafından toplamda 6.2 milyar dolar tutarında döviz alımı yapılmıştır. Tablo 5. TCMB Döviz Alımları (Milyon Dolar) Döviz Alım İhaleleri Günlük Ortalama Teklif 71,3 63,8 49,2 80,1 80,7 Teklifin Karşılanma Oranı (%) Döviz Alım Miktarı Doğrudan Döviz Alımları TOPLAM 2003 TOP. 5.653 4.808 10.461 2004 TOP. 4.104 1.283 5.387 2005 TOP. 7.460 14.501 21.961 2005- Ekim 37,8 513 3.271 3.784 Kasım 49,7 539 3.164 3.639 Aralık 57,3 593 0 593 2006- Ocak 57,0 640 0 640 Şubat 47,5 690 5.500* 6.190 Kaynak: TCMB * Doğrudan döviz alım miktarı Merkez Bankası günlük vaziyetlerinden türetilen net döviz pozisyonu verileri kullanılarak ve bu büyüklüğü etkileyebilecek diğer döviz işlemleri de göz önüne alınarak hesaplanmıştır. Grafik 5. Döviz Alım İhalelerindeki Teklif, Alım Miktarları ve Ortalama Fiyat 160 140 120 100 80 60 40 20 0 3-Oca 1,3750 1,3500 1,3250 1,3000 1,2750 18-Oca Teklif DPT-YPKDGM 25-Oca 2-Şub Döviz Alım Miktarı 5 9-Şub 17-Şub 27-Şub Ortalama Fiyat http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler II. Mart 2006 BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER Hazine iç borçlanma ihaleleri aylık ortalama bileşik faiz oranı, Şubat ayında yüzde 14,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. Tablo 6. Hazine İç Borç İhaleleri Net 12 Aylık Borç.(1) İtfa(2) Bileşik TÜFE Vade (Mil. (Mil. Borç/İtfa Faiz Beklentisi Reel Faiz (Gün) YTL) YTL) Oranı (Yüzde) (3) (Yüzde) 2005 Oca-Ara 560 134.241 150.690 89,1 16,9 2005 Ocak 428 20,9 8,1 11,8 15.297 14.337 106,7 Şubat 654 17,8 7,7 9,4 12.561 10.309 121,8 Mart 720 18,0 7,2 10,1 6.995 10.695 65,4 Nisan 560 17,6 7,1 9,8 14.722 14.457 101,8 Mayıs 625 17,8 7,1 10,0 10.692 13.470 79,4 Haziran 663 17,2 6,9 9,6 5.174 12.504 41,4 Temmuz 318 15,8 6,7 8,6 12.433 14.237 87,3 Ağustos 688 16,8 6,5 9,7 13.156 14.021 93,8 Eylül 613 15,3 6,4 8,4 8.063 6.642 121,4 Ekim 582 15,2 6,2 8,5 9.582 12.916 74,2 Kasım 575 13,9 6,1 7,4 13.138 13.586 96,7 Aralık 890 14,1 5,8 7,8 12.428 13.516 91,9 2006-Ocak 1.070 10.512 11.603 90,6 14,5 5,5 8,5 Şubat 873 12.810 15.026 85,3 14,5 5,5 8,5 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, DPT (1) Net borçlanma piyasadan yapılan YTL cinsi borçlanmayı göstermekte olup, döviz cinsinden ihale tutarları dahil edilmemiştir. (2) İtfa rakamları, ÇTTH dahil edilerek piyasaya yapılan YTL cinsi ödemeleri göstermektedir. (3) Merkez Bankası tarafından ayda iki defa yayınlanan ve ekonomik birimlerin ekonomik değişkenlere yönelik tahminlerini içeren geniş katılımlı “Beklenti Anketi”nden alınmıştır. 12 aylık TÜFE beklentisi, söz konusu ayın üçüncü haftası itibariyle piyasa katılımcıları tarafından tahmin edilen değerlerin uygun ortalamasıdır. Şubat ayında Hazine ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama bileşik faiz oranı, bir önceki aya göre değişmeyerek, yüzde 14,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde ihalelerde oluşan ortalama vade 873 gün olmuştur. Şubat ayında piyasaya YTL bazında 15 milyar YTL itfası bulunan Hazinenin, piyasadan net olarak 12,8 milyar YTL borçlanmasıyla, borçlanma/itfa rasyosu, 85,3 puan düzeyinde gerçekleşmiştir. 14.500 120,0 12.500 100,0 10.500 80,0 8.500 Yüzde Milyon Grafik 6. Borçlanma / İtfa Rasyosu 60,0 6.500 40,0 4.500 2.500 20,0 2005-1 2 İTFA 3 4 5 6 7 BORÇLANMA 8 9 10 11 12 2006-1 BORÇLANMA/İTFA Merkez Bankası Şubat ayı ikinci dönem beklenti anketi sonuçlarına göre, Şubat ayı enflasyon beklentisi yüzde 5,5 oranında gerçekleşerek Ocak ayı seviyesinde kalmıştır. Diğer yandan, Hazine ihalelerinde oluşan aylık bileşik faiz oranının önceki aya göre DPT-YPKDGM 6 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 değişmeyerek yüzde 14,5 oranında gerçekleşmesiyle, Hazine ihalelerinde oluşan reel faiz oranı Şubat ayında, bir önceki ay olduğu gibi yüzde 8,5 oranında gerçeklemiştir. Grafik 7. Faiz Oranlarında Gelişmeler (Bileşik, Yüzde) 40 30 20 10 ihale DIBS interbank 20 12 06 -1 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 20 12 05 -1 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 20 03 -1 20 2 04 -1 0 TÜFE Beklentisi Şubat ayında Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre 2,9 milyar YTL artarak 246,4 milyar YTL’ye yükselmiştir. Şubat ayında iç borç stoku, Ocak ayı sonuna göre 2,9 milyar YTL artarak 246,4 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bu dönemde, nakit borç stokunun vadesindeki uzama sonucunda, stokun ortalama vadesi 24,2 aydan 24,4 aya yükselmiştir. Tablo 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı 2005 Aralık Genel Top. Nakit -Tahvil -Bono Nakit Dışı 2006 Ocak Genel Top. Nakit -Tahvil -Bono Nakit Dışı 2006 Şubat Genel Top. Nakit -Tahvil -Bono Nakit Dışı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Miktar (Milyon YTL) Yüzde Dağılım Ort. Vadeye Kalan Süre (Ay) 244.782 194.153 176.335 17.818 50.629 100,0 79,3 72,0 7,3 20,7 23,5 19,6 21,2 3,7 38,7 243.560 194.467 178.432 16.035 49.093 100,0 79,8 73,3 6,6 20,2 24,2 20,5 22,0 3,8 38,9 246.427 197.387 181.108 16.279 49.040 100,0 80,1 73,5 6,6 19,9 24,4 21,1 22,6 4,7 38,0 2006 yılı Şubat ayı itibariyle iç borç stokunun içinde sabit getirili ve değişken getirili menkul kıymetlerin payı artarken döviz cinsi ve dövize endeksli menkul kıymetlerin payı azalmıştır. DPT-YPKDGM 7 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı (Milyon YTL) Aralık 2005 Yüzde Ocak 2006 Yüzde Şubat 2006 Yüzde 194.153 79,3 194.467 79,8 197.387 80,1 Sabit getirili 101.444 41,4 103.798 42,6 102.829 41,7 Değişken faizli 57.907 23,7 56.234 23,1 60.449 24,5 Döviz cinsinden 30.762 12,6 30.395 12,5 30.069 12,2 Dövize endeksli 4.040 1,7 4.040 1,7 4.040 1,6 Nakit -IMF kredisi - 0,0 - 0,0 - 0,0 -Takas 4.040 1,7 4.040 1,7 4.040 1,6 -Diğer - 0,0 - 0,0 - 0,0 50.629 20,7 49.093 20,2 49.040 19,9 Nakit Dışı Sabit getirili - 0,0 - 0,0 - 0,0 Değişken faizli 47.501 19,4 46.639 19,1 46.639 18,9 Döviz cinsinden 1.598 0,7 922 0,4 904 0,4 Dövize endeksli 1.530 0,6 1.532 0,6 1.497 0,6 244.782 100,0 243.560 100,0 246.427 100,0 Toplam Stok Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Grafik 8. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı Döviz Cinsi Dövize Endeksli %15,5 Döviz Cinsi Dövize Endeksli %14,8 Ara. 2005 Şub. 2006 Sabit Faizli %41,7 Sabit Faizli %41,4 Değişken Faizli %43,3 Değişken Faizli %43,5 Şubat ayında iç borç stokunun ilk satıştaki alıcılara göre dağılımı Ocak ayıyla karşılaştırıldığında, piyasanın payının yüzde 69,5’den yüzde 69,4’e gerilediği ve kamunun payının yüzde 30,5’den yüzde 30,6’ya yükseldiği görülmektedir. DPT-YPKDGM 8 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı YTL Miktarı (Milyon YTL) 2005 Aralık Genel Top. Kamu Merkez Bankası Kamu Bankaları TMSF Diğer Kamu Piyasa 2006 Ocak Genel Top. Kamu Merkez Bankası Kamu Bankaları TMSF Diğer Kamu Piyasa 2006 Şubat Genel Top. Kamu Merkez Bankası Kamu Bankaları TMSF Diğer Kamu Piyasa Kaynak: Hazine Müsteşarlığı USD Miktarı (Milyon Dolar) Yüzde Pay (Yüzde) 244.782 75.468 18.427 25.037 4.496 27.508 169.314 182,4 56,2 13,7 18,7 3,4 20,5 126,2 100,0 30,8 7,5 10,2 1,8 11,2 69,2 243.560 74.259 18.427 24.361 3.636 27.835 169.301 184,2 56,2 13,9 18,4 2,8 21,1 128,1 100,0 30,5 7,6 10,0 1,5 11,4 69,5 246.427 75.335 18.427 24.343 4.463 28.102 171.092 187,9 57,5 14,1 18,6 3,4 21,4 130,5 100,0 30,6 7,5 9,9 1,8 11,4 69,4 İç borç stoku/M2Y oranı, Şubat ayında 0,9 puan gerileyerek 105,2 puana düşmüştür. Grafik 9. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2Y, Nakit İç Borç Stoku/M2Y) (Yüzde) 140 130 120 110 100 90 80 70 2 1 -1 302 00 20 2 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 4- 1 0 20 2 3 4 5 6 7 İç Borç/M2Y 8 9 10 11 12 5-1 0 20 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 6-1 0 20 2 Nakit İç Borç/M2Y Şubat ayında, M2Y para arzı yüzde 2,1 oranında artarken, iç borç stokunun yüzde 1,2 oranında artmasıyla mali baskınlık oranı azalmıştır. Nitekim; kamunun mali piyasalardaki ağırlığının bir göstergesi olan iç borç stokunun M2Y’ye oranı, bu dönemde 0,9 puan gerileyerek 105,2 puana düşmüştür. 2001 Şubat krizinden sonra kamu bankaları, Merkez Bankası ve TMSF’ye uzun vadeli olarak verilen nakit dışı borç stokunun hesaplamaya katılmadığı, Nakit İç Borç Stokunun M2Y’ye oranı ise, bu dönemde 84,7 puandan 84,2 puana gerilemiştir. DPT-YPKDGM 9 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku (Milyon Dolar) 2004 2005 Aralık Toplam Ekim 2006 Kasım Aralık Ocak Şubat 68.473 64.058 62.501 64.445 66.169 65.395 0 0 0 0 0 0 Vade Yapısı Kısa Vade Orta Vade 6.123 4.705 4.602 2.434 2.508 2.544 Uzun Vade 62.350 59.353 57.899 62.012 63.661 62.851 Kredi 38.781 33.522 31.468 32.986 33.030 31.485 Uluslararası Kuruluşlar 26.211 22.435 20.597 22.098 22.104 20.558 (IMF Sağlanan Krediler) 18.445 14.969 13.187 14.647 14.632 13.065 6.534 5.422 5.276 5.219 5.222 5.146 Alacaklıya Göre Hükümet Kuruluşları Ticari Bankalar Tahvil 6.036 5.665 5.595 5.669 5.705 5.781 29.692 30.536 31.033 31.460 33.139 33.910 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 2006 yılı Ocak ayında 66,2 milyar dolar düzeyinde bulunan konsolide bütçe dış borç stoku, Şubat ayında 65,4 milyar dolara gerilemiştir. Söz konusu dönemde, konsolide bütçe dış borç stokunun vade kompozisyonunda, uzun vadeli borçların oranı yüzde 96’lık, orta vadeli borçların oranı ise yüzde 4’lük oranını korumuştur. DPT-YPKDGM 10 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER a. İMKB Hisse Senedi Piyasası Şubat ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi en yüksek seviyesine çıkmıştır. Şubat ayında İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde bir önceki aya göre yüzde 5,4 oranında artış gerçekleşmiştir. Böylece Endeks Borsa kurulduğundan bu yana en yüksek seviyesine çıkmıştır. Şubat ayı sonu itibarıyla Endeksin yıllık getirisi yüzde 65,6 oranında gerçekleşmiştir. Endeksin reel getirisine bakıldığında ise yıllık bazda ÜFE’ye göre yüzde 57,3, TÜFE’ye göre yüzde 53,1 oranında getiri sağladığı görülmektedir. İMKB Ulusal 100Bileşik Endeksi dolar bazında aylık yüzde 6,6, yıllık yüzde 62,1 düzeyinde getiri sağlamıştır. Tablo 11. İMKB 100 Endeksinin Getirisi (Yüzde) Aylık Bazda Nominal Getiri Reel Getiri ÜFE TÜFE Yıllık Bazda Nominal Getiri Dolar Bazında Reel Getiri ÜFE TÜFE 2003- Aralık 26,8 26,2 26,2 78,7 2004- Aralık 11,1 12,3 10,7 34,7 16,8 23,2 2005- Ocak 9,4 9,9 8,8 58,4 43,0 45,0 Şubat 3,9 3,8 3,9 50,3 35,9 38,3 Mart -10,0 -11,1 -10,2 26,6 13,7 17,3 Nisan -7,7 -8,8 -8,3 30,9 18,8 21,0 Mayıs 7,0 6,8 6,0 47,7 39,9 35,9 Haziran 6,8 7,3 6,7 50,0 43,9 37,7 Temmuz 9,9 10,7 10,5 52,8 46,6 41,7 Ağustos 4,4 3,3 3,5 52,9 46,5 41,7 Eylül 7,8 7,0 6,8 51,8 45,5 40,6 Ekim -4,1 -4,8 -5,8 39,6 36,1 29,8 Kasım 19,2 20,3 17,5 69,4 66,7 57,4 Aralık 4,4 4,5 4,0 59,3 55,2 47,9 2006-Ocak 12,1 9,9 11,3 63,2 55,2 51,2 Şubat 5,4 5,2 5,2 65,6 57,3 53,1 Kaynak: TÜİK, İMKB (*) Getiri, dönem sonu itibarıyla bir önceki dönem sonuna göre hesaplanmaktadır. Nominal Getiri Aylık Yıllık 34,4 17,1 11,3 8,0 -14,5 -10,2 9,3 8,5 10,9 2,3 8,3 -4,1 18,4 5,1 14,0 6,6 110,8 38,1 61,0 55,4 23,2 34,0 62,7 66,6 69,2 70,4 69,4 52,9 78,9 60,6 64,3 62,1 Şubat ayında İMKB günlük işlem hacmi ortalama 1.677 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmişken, bu dönem süresince haftalar itibarıyla işlem hacmi sürekli artış göstermiştir. Şubat ayında İMKB günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay ortalamasına göre yüzde 3,1 oranında artarak 1.677 milyon YTL seviyesine çıkmıştır. Bu dönemde hafta DPT-YPKDGM 11 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 bazında günlük ortalama işlem hacmi sürekli artış göstermiştir. Bu gelişmeler sonucunda, Şubat ayı aylık işlem hacmi 33,6 milyar YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Tablo 12. İMKB’de Çeşitli Göstergeler İMKB 100 İMKB 100 İMKB İş günü Günlük Ort. sayısı İşlem Hacmi Dönem Sonu 30 Günlük HO. İşlem Hacmi (1) 18.533 16.915 24.411.936 23 1.061.389 24.972 23.546 20.706.001 21 986.000 27.330 25.542 23.499.205 19 1.236.800 28.396 27.387 24.995.845 20 1.249.792 25.558 26.435 23.957.636 23 1.041.636 23.592 24.808 15.485.854 21 737.422 25.236 24.573 15.062.779 21 717.275 26.957 25.817 17.403.868 22 791.085 29.615 27.946 20.768.694 21 988.985 30.908 29.257 20.614.430 22 937.020 33.333 31.915 29.976.881 22 1.362.585 31.964 32.757 23.844.036 21 1.135.430 38.089 33.913 25.651.146 20 1.282.557 39.778 37.991 28.670.982 22 1.303.226 44.590 41.329 27.654.302 17 1.626.724 47.016 45.089 33.553.231 20 1.677.662 3 Şubat 44.228 42.033 7.509.584 5 1.501.917 10 Şubat 44.773 43.068 7.513.398 5 1.502.680 17 Şubat 46.244 43.934 8.558.309 5 1.711.662 24 Şubat 46.838 44.854 8.581.105 5 1.716.221 Kaynak: İMKB Aylık Bülten (1) Borsaya kote olan şirketlere ait hisselerde tüm piyasalarda gerçekleştirilen işlem hacmidir. Böylece bu değer; Ulusal, İkinci Ulusal, Yeni Ekonomi ve Gözaltı Pazarlarına ait işlemleri kapsamaktadır. (*) İMKB 100 Endeks Değerleri, 30 günlük Hareketli Ortalama; İşlem Hacimleri, Bin YTL (**) HO: Hareketli Ortalama Dönemler 2003 Aralık 2004 Aralık 2005 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 2006 Ocak Şubat İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek aylık ve yıllık standart sapma değerlerinde Şubat ayında Ocak ayına göre nispi gerileme görülmüştür. İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık (20 günlük) getirisi Şubat ayında yüzde 5,4 oranında gerçekleşirken, yıllık (250 günlük) getirisi yüzde 72,7 oranında gerçekleşmiştir. İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık ve yıllık standart sapma değerlerinde Şubat ayında bir önceki aya göre nispi gerileme görülmüştür. Nitekim, Şubat ayı sonu itibarıyla aylık standart sapma değeri Ocak ayı sonu değeri olan 7,6’dan 6,6’ya gerilerken yıllık standart sapma değeri ise nispi oranda gerileyerek 24,7 düzeyine inmiştir. Bu dönem sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi ile uluslararası korelasyon katsayıları incelendiğinde, FTSE-100 endeksiyle 0,76, Nikkei-225 endeksiyle -0,40 ve Dow Jones Industrial endeksiyle 0,61 olarak gerçekleştiği görülmektedir. DPT-YPKDGM 12 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 13. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler Nominal Getiri Standart Sapma (2) Korelasyon Katsayıları Aylık (1) Yıllık (1) Aylık Yıllık FTSE 100 Nikkei 225 Dow Jones 2003-Aralık 14,54 70,28 8,11 40,54 2004- Aralık 10,69 36,51 6,16 28,10 0,79 0,88 0,88 2005- Ocak 9,60 52,67 6,13 26,49 0,12 -0,59 -0,65 Şubat 3,90 51,15 6,76 25,31 -0,30 -0,03 0,26 Mart -7,26 25,76 10,67 26,72 0,90 0,68 0,92 Nisan -8,35 33,45 7,58 26,21 0,82 0,87 0,90 Mayıs 4,06 49,62 7,07 25,33 -0,08 -0,04 -0,30 Haziran 4,49 46,38 4,44 24,67 0,86 0,93 -0,35 Temmuz 7,24 50,35 4,03 24,61 0,72 0,87 0,82 Ağustos 4,62 50,58 6,20 24,60 -0,21 -0,24 -0,25 Eylül 5,15 51,60 5,15 23,78 0,64 0,82 -0,34 Ekim -6,81 36,38 9,26 24,82 0,93 0,63 0,14 Kasım 19,16 65,54 5,74 24,70 0,60 0,94 0,89 Aralık 3,12 61,95 5,13 24,30 0,70 0,65 -0,31 2006-Ocak 14,29 59,61 7,61 24,93 0,34 -0,28 -0,34 Şubat 5,44 72,69 6,56 24,72 0,76 -0,40 0,61 Kaynak: İMKB Aylık Bülten (1) Aylık ve yıllık getiri, sırasıyla dönem sonu itibarıyla 20 ve 250 işgünü öncesine göre nominal getiridir. (2) Aylık standart sapma, dönem sonu itibarıyla son 20 işgününe ait günlük getirinin 20 işgünü üzerinden aylıklandırılmasıyla hesaplanmıştır. Yıllık hesaplamalar 250 işgünü üzerinden yapılmıştır. Grafik 10. İMKB 100 Bileşik Endeksi 50.000 2.200 45.000 2.000 1.800 1.600 35.000 1.400 30.000 1.200 Dolar YTL 40.000 1.000 25.000 800 600 15.000 400 20 04 -1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 20 1 05 2 -1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 20 1 06 2 -1 2 20.000 İMKB-100 Endeks (YTL) 30 Günlük Har. Ort. (YTL) İMKB-100 Endeks (Dolar) Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Şubat ayında bir önceki ay sonuna göre yüzde 7,5 oranında artarak 82,5 milyar YTL seviyesine çıkmıştır. Borsada işlem gören şirket sayısı 306’ya borsa yatırım fonu sayısı 3’e yükselmiştir. 10 Şubat 2006 tarihinde Datagate Bilgisayar’ın Yeni Ekonomi Pazarında ve Reysaj Lojistik’in Ulusal Pazarda işlem görmeye başlamasıyla Borsada işlem gören şirket sayısı 306’ya yükselmiştir. Bunun yanında 2 Şubat 2006 tarihinde DJIM Türkiye A Tipi Borsa DPT-YPKDGM 13 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Yatırım Fonunun işlem görmeye başlamasıyla Borsada işlem gören borsa yatırım fonu sayısı 3’e yükselmiştir. Borsa piyasa değeri, Şubat ayında bir önceki ay sonuna göre yüzde 7,5 oranında artarak 82,5 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Buna paralel olarak, Borsada işlem gören şirketlerin toplam piyasa kapitalizasyonu da 17,4 milyar YTL artarak 260,2 milyar YTL seviyesine yükselmiştir. Borsada işlem görmekte olan hisselerden Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde kayıtlı olan hisselerin yabancı sahiplik oranı Şubat ayında yüzde 67,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Tablo 14. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı Takasbankta Saklı İşlem Gören Şirketlerin Toplam Piyasa Hisseler (1) Kapitalizasyonu Şirket Piyasa Yabancı Toplam/GSMH Sayısı değeri Payı Oranı Tarih (Milyon YTL) (Yüzde) (Milyon YTL) (Milyon Dolar) (Yüzde) 2003 Aralık 285 23.563 51,5 96.073 68.828 26,9 2004 Aralık 297 37.641 54,9 132.556 98.073 30,9 2005 Ocak 297 40.970 56,9 144.116 108.472 Şubat 297 42.275 58,0 148.600 116.312 Mart 297 38.239 57,8 134.350 99.866 30,4 Nisan 299 36.980 59,6 123.820 89.504 Mayıs 300 39.178 59,1 133.120 98.309 Haziran 298 43.000 60,8 141.328 106.038 31,1 Temmuz 300 46.888 62,8 156.257 118.349 Ağustos 299 48.262 63,9 163.230 121.234 Eylül 300 53.950 65,8 174.322 129.965 36,9 Ekim 301 50.810 64,7 167.685 125.063 Kasım 303 64.152 67,1 207.153 153.549 Aralık 304 68.389 66,3 218.318 162.814 2006 Ocak 304 76.789 67,7 242.766 184.053 Şubat 306 82.513 67,3 260.194 199.367 Kaynak: İMKB Aylık Bülteni, Takasbank, Merkezi Kayıt Kuruluşu, DPT (1) Takasbank saklama bakiyelerine ait verileri göstermektedir. 28 Kasım 2005 tarihinden itibaren söz konusu veri Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından ilan edilmektedir. b. Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 14,5 oranında gerileyerek 1.503 milyon YTL düzeyine inmiştir. Ortalama basit faiz oranı yüzde 13,97 seviyesinde gerçekleşmiştir. Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 15,8 oranında gerileyerek 1.503 milyon YTL’ye inmiştir. Bu gelişmeye karşın Şubat ayında Ocak ayına göre 3 işgünü fazla olması sebebiyle aylık işlem hacmi bir önceki aya göre nispi oranda artarak 30,1 milyar YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Pazarda gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 12 baz puan artarak yüzde 13,97 olmuştur. DPT-YPKDGM 14 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 15. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı Kamu Men. Kıy. Kesin Alım-Satım Pazarı İşlem Hacmi Günlük Ort. İşl. Hacmi Faiz Oranı Dönemler (Milyon YTL) 2003-Aralık 24.972 2004-Aralık 41.453 2005-Ocak 39.953 Şubat 46.155 Mart 56.204 Nisan 40.380 Mayıs 45.054 Haziran 40.608 Temmuz 31.316 Ağustos 34.159 Eylül 41.411 Ekim 38.346 Kasım 32.122 Aralık 40.966 2006-Ocak 29.862 Şubat 30.063 Kaynak: İMKB Aylık Bülteni (Milyon YTL) 1.086 1.974 2.103 2.308 2.444 1.923 2.145 1.846 (Yüzde) 26,33 22,53 20,07 18,14 17,20 17,60 17,47 16,45 16,26 16,41 15,76 14,94 14,23 14,24 13,85 13,97 1.491 1.553 1.882 1.826 1.606 1.862 1.757 1.503 Repo-Ters Repo Pazarı İşlem Hacmi Günlük Ort. İşl. Hacmi (Milyon YTL) (Milyon YTL) 121.301 5.274 154.463 7.355 110.894 5.837 128.323 6.416 155.026 6.740 149.411 7.115 176.546 8.407 171.866 7.812 156.513 160.310 163.699 156.904 157.264 172.957 137.537 159.303 7.453 7.287 7.441 7.472 7.863 7.862 8.090 7.965 Faiz Oranı (Yüzde) 26,07 19,68 17,77 17,12 16,00 15,20 14,91 14,63 14,49 14,40 14,72 14,11 14,08 13,79 13,51 13,56 Grafik 11. Kamu Menkul Kıymetleri Aylık Vade-Getiri Yapısı ve Trend Eğrileri Bileşik Faiz (Yüzde) 15,50 15,00 14,50 14,00 13,50 13,00 12,50 1 51 101 151 201 251 301 351 401 451 501 551 Vadeye Kalan Gün OCAK 2006 ŞUBAT 2006 Poly. (OCAK 2006) Poly. (ŞUBAT 2006) Kamu menkul kıymetlerinde vade-getiri yapısı ve trend eğrileri incelendiğinde Ocak ve Şubat aylarında oluşan getiri eğrilerinin hemen hemen aynı seviyede gerçekleştiği görülmektedir. Şubat ayında işlem hacmi ise 553-581 gün vadeli kamu menkul kıymetlerinde yoğunlaşmıştır. Kamu menkul kıymetlerinde vade-getiri yapısı ve trend eğrileri incelendiğinde, Ocak ve Şubat aylarında oluşan getiri eğrilerinin hemen hemen aynı seviyede gerçekleştiği görülmektedir. Şubat ayında gerçekleşen faiz oranlarının elde edildiği işlem hacmi, 553581 gün vadeli kamu menkul kıymetlerinde yoğunlaşmıştır. DPT-YPKDGM 15 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 2.500 15,50 2.000 15,00 14,50 1.500 14,00 1.000 13,50 500 13,00 0 12,50 1 41 Bileşik Faiz (Yüzde) İşlem Hacmi (Milyon YTL) Grafik 12. Kamu Menkul Kıymetleri Vade-Getiri Yapısı ve İşlem Hacmi (Şubat 2006) 81 121 161 201 241 281 321 361 401 441 481 521 561 Vadeye Kalan Gün İŞLEM HACMİ BİLEŞİK FAİZ c. Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı Repo-Ters Repo Pazarında Şubat ayında 159,3 milyar YTL işlem hacmi gerçekleşmiştir. Ortalama basit faiz oranı bir önceki aya göre 5 baz puan yükselerek yüzde 13,56 düzeyine çıkmıştır. Şubat ayında Repo – Ters Repo pazarında günlük ortalama işlem hacmi yüzde 1,5 oranında gerileyerek 8 milyar YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Buna karşın Ocak ayına göre fazla işgünü nedeniyle Şubat ayı toplam işlem hacmi bir önceki aya göre 21,8 milyar YTL artarak 159,3 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde ortalama basit faiz oranı bir önceki aya göre 5 baz puan yükselerek yüzde 13,56 seviyesinde gerçekleşmiştir. d. Takasbank Borsa Para Piyasası Takasbank Borsa Para Piyasasında Şubat ayında gecelik işlemlerde 3 milyar YTL işlem hacmi gerçekleşmiş ve faiz oranı 3 baz puan yükselerek yüzde 12,91 düzeyinde gerçekleşmiştir. Piyasada Şubat ayında gecelik işlemler tüm işlemlerin yüzde 72,3’ünü oluşturmuştur. Takasbank Borsa Para Piyasasında (TBPP) gecelik işlemlerin tüm işlemlere oranı Şubat ayında yüzde 72,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Şubat ayında O/N işlemlerde aylık işlem hacmi 3 milyar YTL seviyesinde gerçekleşirken, gecelik faiz oranı 3 baz puan yükselerek yüzde 12,91 düzeyine çıkmıştır. DPT-YPKDGM 16 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 16. Takasbank Borsa Para Piyasası O/N İşlem Hacmi ve Faiz Oranı İşlem Hacmi Dönemler ( YTL) 2003 Tüm Yıl 124.950.015.000 2004 Tüm Yıl 84.172.239.000 2005-Ocak 5.174.803.000 Şubat 6.549.073.000 Mart 5.415.869.000 Nisan 4.673.999.000 Mayıs 5.154.879.000 Haziran 5.244.118.000 Temmuz 4.417.076.000 Ağustos 6.912.974.000 Eylül 4.634.556.000 Ekim 4.404.811.000 Kasım 3.570.270.000 Aralık 4.201.522.000 2006-Ocak 2.284.312.000 Şubat 2.977.140.000 Kaynak: Takasbank, İMKB e. Günlük Ortalama O/N İşlemlerin Toplam İşlem Hacmi İşlemlere Oranı ( YTL) 507.926.890 338.041.120 272.358.053 327.453.650 235.472.565 222.571.381 245.470.429 238.369.000 210.336.952 314.226.091 210.661.636 209.752.905 178.513.500 190.978.273 134.371.294 148.857.000 (Yüzde) 93,94 89,13 71,06 72,98 67,41 65,55 66,62 66,22 62,34 55,77 58,07 62,03 54,58 62,88 70,19 72,27 Faiz Oranı (Yüzde) 36,43 21,45 16,91 16,29 15,32 14,42 14,23 13,94 13,70 13,64 13,91 13,39 12,97 13,02 12,88 12,91 Altın Borsası Londra Borsasında oluşan altının ons fiyatı, Şubat ayında bir önceki ay ağırlıklı ortalama değerine göre nispi oranda artarak 554,8 dolar seviyesinden 558 dolar seviyesine çıkmıştır. İstanbul Altın Borsasındaki Şubat ayı altın işlem hacmine bakıldığında YTL bazında 5,8 milyon YTL, dolar ile yapılan işlemlerde 293,4 milyon dolar işlem hacmi gerçekleştiği görülmektedir. Miktar bazında işlem hacmi ise 15,8 tondan 16,7 tona yükselmiştir. f. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında İMKB endekslerine dayalı sözleşmeler önemli oranda artış göstermiş ve vadeli işlem sözleşmeleri içindeki ağırlığı artmıştır. Aylık işlem hacmi borsanın açılışından bu yana en yüksek seviyesine çıkmıştır. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) aylık toplam işlem hacmi borsanın açılışından bu yana en yüksek seviyesine çıkmış ve 631,3 milyon YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Buna paralel olarak, Şubat ayında ortalama günlük işlem hacmi de en yüksek seviyesine çıkmış ve 31,6 milyon YTL seviyesine ulaşmıştır. İşlem hacmi seviyesinde yaşanan olumlu gelişmelere karşın sözleşme bazında bakıldığında faiz ve emtia bazlı sözleşmelerde hiç işlem gerçekleşmemiş olması işlem ağırlığının belli sözleşmelere kaymasına neden olmuştur. DPT-YPKDGM 17 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 17. Vadeli İşlemler Piyasası Hacim-Miktar (Adet) Hacim (YTL) İş Günü (Gün) Günlük Hacim (YTL) Dönem Sonu Mevcut Açık Pozisyon (Adet) 2.438 6.468 12.106 16.268 22.242 74.335 89.377 157.997 111.949 164.914 140.159 7.088 21.774 32.991 56.953 143.088 176.743 253.097 256.040 346.361 320.268 156.905 16.038.406 40.901.166 58.813.365 94.245.919 215.257.257 273.217.824 380.258.495 404.788.733 550.941.624 539.738.731 345.277.411 17 23 21 21 22 21 22 22 21 20 22 943.436 1.778.312 2.800.636 4.487.901 9.784.421 13.010.373 17.284.477 18.399.488 26.235.315 26.986.937 15.694.428 Ocak 2006 Endeks Faiz Döviz Emtia 162.177 51.934 1 110.234 8 421.409.152 270.218.445 8.554 151.166.653 15.500 17 24.788.774 734 12 8.763 0 161.639 12.470 200 148.963 6 Şubat Endeks Faiz Döviz Emtia Kaynak: VOB 226.794 77.974 0 148.820 0 631.304.516 429.329.928 0 201.974.588 0 20 31.565.226 21.466.496 0 10.098.729 0 113.369 9.839 0 103.524 6 Şubat 2005 Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ay sonu açık pozisyon sayısında bir önceki ay sonuna göre gerileme yaşanmıştır. Şubat ayı sonu itibarıyla açık pozisyon değerlerine bakıldığında bir önceki ay sonuna göre toplamda açık pozisyon adedinde gerileme görülmüştür. Faiz sözleşmelerinde hiç açık pozisyon bulunmazken emtia sözleşmelerinde 6 adet açık pozisyon bulunmaktadır. Bu dönemde endeks sözleşmelerinde açık pozisyon sayısı 9.839, döviz sözleşmelerinde açık pozisyon sayısı 103.524 seviyesinde gerçekleşmiştir. DPT-YPKDGM 18 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler IV. Mart 2006 BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER a. Mevduatlar Şubat ayında bir önceki aya göre hem YTL hem de YP mevduatlarda artış görülmüştür. Şubat ayında bankacılık sektörünün mevduat hacmi önceki aya göre yüzde 1,1 oranında artarak 226,1 milyar YTL’den 228,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Mevduatlarda görülen yükselmede, hem YTL hem de YP mevduatlardaki artış etkili olmuştur. Bu dönemde yurtiçi yerleşik YTL mevduatlar, vadesiz ticari ve resmi mevduatlardaki gerilemeye rağmen vadeli mevduatlardaki artış sonucunda, yüzde 1,1 oranında artarak 143,6 milyar YTL’den 146,2 milyar YTL’ye, YP mevduatların dolar değeri ise yüzde 1,6 oranında artarak 59,6 milyar dolardan 60,6 milyar dolara yükselmiştir. Yurtiçi YP mevduatların YTL değeri ise, döviz kurunun değer kaybetmesi sonucunda, yüzde 1,1 ile daha sınırlı düzeyde artış göstererek 79,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. YP mevduatın toplam mevduat içindeki payı ise bir önceki aya göre değişmeyerek yüzde 36 seviyesinde gerçekleşmiştir. Tablo 18. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi Toplam Mevduat (Bankalar arası Hariç) Yurtiçi Yerleşikler Toplam YTL Mevduat Yurtiçi Yerleşikler Toplam YP Mevduat ($) Şubat 06/ Ocak 06 1,1 1,1 1,6 Şubat 06/ Aralık 05 1,1 0,0 6,5 1,5 1,5 2,0 -0,6 0,9 0,6 0,6 0,8 -0,3 0,0 Toplam Krediler Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredileri Mevduat Bankaları Yurtiçi YTL Kredileri Mevduat Bankaları Yurtiçi YP Kredileri Kalkınma Yatırım Bankaları Kredileri Kaynak: TCMB Haftalık Bültenleri (Yüzde Değişim) Şubat 06 / Şubat 05 28,7 41,1 9,9 49,0 53,6 65,6 10,8 9,4 Grafik 13. YP Mevduat/Toplam Mevduat 2 4 0 .0 0 0 60 2 1 0 .0 0 0 50 40 1 5 0 .0 0 0 1 2 0 .0 0 0 30 9 0 .0 0 0 20 6 0 .0 0 0 10 3 0 .0 0 0 YP M evduat T o p la m M e v d u a t 19 6-1 6-2 200 11 12 200 10 8 9 6 7 5 4 3 5-2 200 12 5-1 200 11 9 10 7 8 6 4 5 3 12 4-1 4-2 200 200 11 9 10 8 7 5 6 4 2 3 200 200 3-1 0 2-1 2 0 DPT-YPKDGM Yüzde Milyon YTL 1 8 0 .0 0 0 Y P M e v d u a t/ T o p la m M e v d u a t http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Şubat ayında YTL mevduatların ortalama vadesi değişmezken, YP mevduatların ortalama vadesinde gerileme olmuştur. Şubat ayında vadesiz YTL mevduatlar, resmi ve ticari kuruluşlar mevduatındaki gerilemenin etkisiyle azalmışır. Ancak 1 ay 3 ay vadeli mevduatlardaki yükselme sonucunda, 3 ay ve daha kısa vadeli YTL mevduatların toplam YTL mevduatlar içindeki payı önceki aya göre değişmeyerek yüzde 86,2 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 14. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat 88 86 Yüzde 84 82 80 2 20 12 06 -1 11 9 10 8 7 6 5 4 3 2 20 12 05 -1 11 9 10 8 7 6 5 4 3 2 20 04 -1 78 Aynı dönemde hem YTL mevduatların ortalama vadesi 2,8 ay seviyesinde kalırken, YP mevduatın ortalama vadesi 2,8 aydan 2,7 aya gerilemiştir. Grafik 15. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi 3 ,4 Ay 3 ,2 3 ,0 2 ,8 2 ,6 2 12 06 -1 20 11 9 10 8 7 6 5 4 3 2 12 05 -1 20 11 9 10 8 7 6 5 4 3 2 20 04 -1 2 ,4 Y T L M e v d u a tın O rta la m a V a d e s i Y P M e v d u a tın O rta la m a V a d e s i * 1 yıldan uzun vadeli olan mevduatların vadesi 1 yıl kabul edilmiştir. b. Krediler Şubat ayında mevduat bankaları kredileri, başta konut kredileri olmak üzere tüketici kredilerindeki artışın etkisiyle, önceki aya göre yükselmiştir. Şubat ayında mevduat bankalarının yurtiçi kredileri bir önceki aya göre yüzde 1,1 oranında artarak 119,9 milyar YTL’den 121,8 milyar YTL’ye yükselmiştir. Mevduat banakalrı kredilerindeki yükselişte, başta konut kredileri olmak üzere tüketici kredilerindeki DPT-YPKDGM 20 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 artış etkili olmuştur. Ticari kredilerde ise aynı dönemde gerielem görülmüştür. Şubat ayında bir önceki aya göre mevduat bankalarının toplam yurtiçi kredileri içinde tüketici kredilerinin payı yüzde 24,5’ten yüzde 25,6’ya yükselirken, ticari kredilerin payı yüzde 54,3’ten yüzde 53,2’ye gerilemiş, kredi kartlarının ve ihtisas kredilerinin payı ise değişmeyerek sırasıyla yüzde 14,2 ve yüzde 7 olarak gerçekleşmiştir. Artış terndi Şubat ayında da devam eden konut kredilerinin mevduat bankaları yurtiçi kredileri içindeki payı yüzde 11,8’e, toplam tüketici kredileri içindeki payı ise yüzde 46,1’e ulaşmıştır. Tablo 19. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı Aralık 2004 Aralık 2005 Şubat 2006 Önceki Önceki Milyon yıla Yüzde Milyon yıla Yüzde YTL Pay YTL göre göre Pay değ. değ. MEVD. B. YURTİÇİ KR. 78.248 Ticari Krediler Tüketici Kre. ve Kre. K. Önceki aya Yüzde göre Pay değ. 63,0 100,0 120.994 54,6 44.133 47,0 56,4 65.730 48,9 26.678 111,3 34,1 45.509 70,6 -Tüketici Kredileri 12.925 113,7 16,5 28.474 120,3 23,5 31.155 5,9 25,6 -Konut Kredileri 2.641 203,0 3,4 12.357 367,8 10,2 14.356 10,0 11,8 -Taşıt Kredileri 4.322 100,7 5,5 6.089 40,9 5,0 6.135 0,4 5,0 -Diğer Tüketici Kredileri -Kredi Kartları 100,0 Milyon YTL 121.759 1,5 100,0 54,3 64.782 -0,5 53,2 37,6 48.396 4,1 39,7 5.962 97,2 7,6 10.029 68,2 8,3 10.663 3,8 8,8 13.753 109,1 17,6 17.034 23,9 14,1 17.241 1,1 14,2 7.437 38,6 9,5 9.755 31,2 8,1 8.581 2,9 7,0 -Tarımsal Kredi 3.739 23,4 4,8 5.084 36,0 4,2 3.665 2,1 3,0 -Küçük Esn. Sanat. Kredi. 2.777 69,6 3,5 3.281 18,1 2,7 3.485 4,4 2,9 922 18,2 1,2 1.391 50,9 1,1 1.431 1,7 1,2 İhtisas Kredileri -Diğer Kaynak: TCMB Grafik 16. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) Milyon YTL 20.000 15.000 10.000 5.000 Konut Kredileri Taşıt Kredileri 2 12 200 6-1 10 11 8 9 6 7 5 3 4 2 12 200 5-1 9 10 11 8 6 7 4 5 3 2 200 2-1 200 2 3-1 2 200 4-1 0 Diğer Tüketici Kredileri 2005 yılı boyunca hızlı bir şekilde gerileyen tüketici kredisi faiz oranlarında, 2006 yılının ilk iki ayında önemli bir değişim olmamıştır. DPT-YPKDGM 21 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları (Yüzde) İhtiyaç Min. 2,35 2004 Haziran Taşıt Max. 2004 Aralık 2,35 2005 Ocak 2,20 Şubat 2,20 Mart 2,00 Nisan 2,00 Mayıs 1,90 Haziran 1,85 Temmuz 1,85 Ağustos 1,85 Eylül 1,85 Ekim 1,70 Kasım 1,70 Aralık 1,70 2006 Ocak 1,70 Şubat 1,70 Kaynak: Reuters, bankaların web siteleri Ort. Min. Konut Max. Ort. Min. Max. Ort. 3,00 2,72 2,10 3,00 2,63 2,10 3,00 2,57 2,40 2,40 2,30 2,30 2,30 2,30 2,10 2,10 2,10 2,10 1,85 1,89 1,89 1,89 1,89 2,35 2,26 2,22 2,10 2,06 2,02 1,91 1,91 1,90 1,90 1,83 1,80 1,77 1,77 1,76 1,95 1,85 1,75 1,65 1,55 1,50 1,44 1,44 1,44 1,39 1,39 1,29 1,25 1,20 1,25 2,15 1,90 1,90 1,85 1,75 1,65 1,60 1,50 1,50 1,50 1,44 1,39 1,30 1,30 1,30 2,04 1,87 1,80 1,69 1,66 1,58 1,50 1,46 1,46 1,43 1,40 1,32 1,28 1,27 1,28 1,80 1,70 1,60 1,49 1,49 1,45 1,30 1,30 1,30 1,24 1,19 1,14 1,06 1,06 1,06 2,10 1,90 1,70 1,75 1,60 1,50 1,49 1,39 1,39 1,39 1,25 1,25 1,10 1,10 1,10 1,93 1,74 1,67 1,56 1,51 1,48 1,37 1,35 1,35 1,29 1,22 1,19 1,08 1,08 1,08 (*) Faiz oranlarının minimum, maksimum ve ortalama değerleri bulunurken, aktif büyüklüğü itibariyle en büyük beş bankanın oranları esas alınmıştır. Mevduat bankaları kredilerinin mevduatlara oranı, Şubat ayında bir önceki aya göre artmıştır. Ocak ayında yüzde 53,6 seviyesinde olan mevduat bankaları kredilerinin toplam mevduatlara oranı, Şubat ayında yüzde 53,8’e yükselmiştir. Grafik 17. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar 2 5 0.0 00 60 50 40 1 5 0.0 00 30 1 0 0.0 00 20 5 0.0 00 10 Y u rtiçi Ş u b e le rin K re d ile ri 2 11 1 20 2 06 -1 9 10 8 7 5 6 4 2 M e vd u a tla r 3 11 1 20 2 05 -1 9 10 8 7 6 5 4 2 3 11 1 20 2 04 -1 9 10 8 6 7 4 5 3 0 2 0 20 02 - 12 20 03 -1 Yüzde Milyon YTL 2 0 0.0 00 K re d ile r/M e vd u a tla r Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, kamu bankalarının TGA’larındaki gerilemenin etkisiyle, bir önceki aya göre gerilemiştir. Aynı dönemde tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartlarına oranı ise artmıştır. DPT-YPKDGM 22 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Grafik 18. TGA/Krediler Yüzde 40 20 2 20 12 06 -1 11 9 10 8 7 6 5 4 3 2 12 05 -1 20 11 9 10 8 7 6 5 4 3 2 -1 04 03 20 20 -1 2 0 M e v d u a t b a n k .T G A /k r e d i K a m u m e v d u a t b a n k .T G A /k re d i Ö z e l m e v d u a t b a n k .T G A /k r e d i (T M S F d a h il) Y a b a n c ı b a n k .T G A /k re d i Ocak ayı sonunda yüzde 5,9 olan mevduat bankaları TGA’larının kredilere oranı, Şubat ayında yüzde 5,8’e gerilemiştir. Aynı dönemde söz konusu oran kamu bankalarında yüzde 8,6’dan yüzde 8,4’e gerilerken, özel bankalarda ve yabancı bankalarda değişmeyerek sırasıyla yüzde 5,2 ve yüzde 4,1 olarak gerçekleşmiştir. 2005 yılı boyunca artış trendi görülen tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartlarına oranı, Şubat ayında da artarak yüzde 7,9’dan yüzde 8,1’e yükselmiştir. Tasfiye olunacak tüketici kredilerinin toplam tüketici kredilerine oranı ise değişmeyerek yüzde 0,7 olarak gerçekleşmiştir. c. Menkul Kıymetler Şubat ayında mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü, alım satım amaçlı ve satılmaya hazır menkul kıymetlerdeki artışın etkisiyle, bir önceki aya göre yüzde 3,5 oranında artış ve menkul kıymetler portföyünün mevduatlara oranı yükselmiştir. Şubat ayında bir önceki aya göre, mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü yüzde 3,5 oranında artarak 130,9 milyar YTL’den 135,5 milyar YTL’ye yükselmiştir. Aynı dönemde menkul kıymet portföyü içinde alım satım amaçlı ve satılmaya hazır menkul kıymetler (ticari portföy) yüzde 5,1 oranında artarak 90,1 milyar YTL’ye, vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetler portföyü yüzde 0,4 oranında artarak 45,7 milyar YTL’ye yükselmiştir. Mevduat bankalarının menkul kıymetleri arasında daha kısa vadeli ticari portföyün payı ise yüzde 65,5’ten yüzde 66,5’e yükselmiştir. DPT-YPKDGM 23 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Grafik 19. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü 70 60 Milyar YTL 50 40 30 20 10 Ö z e l M e v d u a t B a n k a la rı K a m u M e v d u a t B a n k a la rı 2 20 12 06 -1 11 9 10 8 7 6 5 4 3 2 20 12 05 -1 11 9 10 8 7 6 5 4 3 2 20 02 2 0 -1 2 03 -1 20 2 04 -1 0 Y a b a n c ı M e v d u a t B a n k a la rı Şubat ayında mevduat bankaları menkul kıymetlerinin mevduatlara göre daha yüksek oranda artması sonucunda, menkul kıymetlerin mevduatlara oranı yüzde 57,9’dan yüzde 59,3’e yükselmiştir. Grafik 20. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar 2 5 0 0 0 0 7 3 7 1 2 0 0 0 0 0 6 9 6 5 6 3 1 0 0 0 0 0 Yüzde Milyon YTL 6 7 1 5 0 0 0 0 6 1 5 9 5 0 0 0 0 5 7 Menkul Değerler d. M e v d u a t la r 2 12 20 06 -1 11 9 10 8 7 6 5 4 3 2 20 05 -1 11 12 10 9 8 7 6 5 4 3 2 20 04 -1 5 5 20 03 -12 20 02 -12 0 Menkul Değerler/Mevduatlar Yabancı Para Pozisyonu Şubat ayında bankacılık sektörünün yabancı para pozisyon açığı, Merkez Bankasının döviz müdahalesinin de etkisiyle, önceki aya göre önemli ölçüde artış göstermiştir. Şubat ayında bankacılık sektörünün bilanço içi yabancı para pozisyon açığı Ocak ayına göre önemli ölçüde artarak 3.122 milyon dolardan 6.630 milyon dolara yükselmiştir. Bu yükselişte Merkez Bankasının Şubat ayında yaptığı doğrudan döviz müdahalesi ile bankalardan döviz alması etkili olmuştur. Bilanço dışı işlemlerin de dahil edildiği bankacılık DPT-YPKDGM 24 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 sektörünün net genel pozisyonu ise Ocak ayında 381 milyon dolar fazla verirken, Şubat ayında 925 milyon dolar açık vermiştir. Tablo 21. Yabancı Para Pozisyonları 2002-12 (Milyon Dolar) 2 2003-12 2004-12 2005-11 12 2006-1 Bilanço İçi Yabancı Para Pozisyonu Kamu Ban. (1) 194 227 382 183 56 177 82 Özel Bank. -454 -367 -1.758 -2.538 -2.029 -2.447 -4.294 Yabancı B. 42 82 -98 49 179 -764 -2.204 -367 1 - - - - - 34 37 88 -235 -64 -89 -214 -551 -20 -1.386 -2.540 -1.858 -3.122 -6.630 252 227 382 182 55 166 154 Özel Bank. -288 -135 -515 -365 -224 45 -1.056 Yabancı B. 58 39 20 -55 37 112 -56 TMSF Ban. (1) 34 1 - - - - - KYB 177 137 75 44 57 58 33 Toplam 173 269 -38 -194 -74 381 -925 TMSF Ban. (1) KYB Toplam Net Genel Pozisyon Kamu Ban. (1) Kaynak: BDDK (1) 12.11.2004 tarihinden itibaren TMSF bünyesindeki Pamukbank'ın Halkbank ile birleşmesi sonucu TMSF bünyesinde bir banka kaldığından, TMSF grubundaki bankanın açık pozisyon verileri Kamu Bankaları grubuna dahil edilmiştir. V. KATILIM BANKALARI Şubat ayında katılım bankalarının topladıkları fonlar azalırken, bu bankaların kullandırdıkları fonlar artmıştır. Şubat ayında katılım bankalarının topladıkları fonlar, cari hesaplardaki gerileme sonucunda, bir önceki aya göre azalarak 8,2 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde katılım bankaların kullandırdıkları fonlar ise yüzde 3,8 oranında artarak 6,5 milyar YTL’den 6,8 milyar YTL’ye yükselmiştir. Böylece katılım bankalarının kullandırdıkları fonların topladıkları fonlara oranı artarak yüzde 79,1’den yüzde 82,5’e yükselmiştir. Katılım bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının kullandırılan fonlara oranı ise Ocak ayına göre değişmeyerek yüzde 1,8 olarak gerçekleşmiştir. DPT-YPKDGM 25 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 22. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri 2002-12 2003-12 2004-12 2005-11 12 2006-1 (Milyon YTL) 2 799 956 1.547 1.891 2.200 1.809 1.534 1.735 2.542 4.255 6.062 6.451 6.514 6.762 374 511 744 718 743 757 745 Sabit Kıymetler (Net) 495 719 568 216 216 212 218 Tahsili Gecikmiş 259 232 91 105 127 115 121 575 872 1.327 1.630 1.832 1.748 1.605 Katılma Hesapları 2.532 3.164 4.707 6.348 6.686 6.487 6.591 Toplanan Fonlar 3.107 4.036 6.034 7.978 8.518 8.235 8.196 Açık Pozisyon (Milyon $) Bilanço İçi Pozisyon -20 -65 21 77 65 158 150 Net Genel Pozisyon -20 -65 1 6 33 40 40 Kullanımlar Likit Değerler Kullandırılan Fonlar Finansal Kiralama Alacakları Alacaklar (Net) Kaynaklar Cari Hesaplar Kaynak: BDDK DPT-YPKDGM 26 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler VI. Mart 2006 PORTFÖY TERCİHLERİ Şubat ayında yurtiçi yerleşiklerin portföyü içinde en büyük artışlar hisse senedi, YTL mevduat ve YP mevduatta gerçekleşmiştir. Şubat ayında yurtiçi yerleşiklerin hisse senedi portföyünün değeri, borsa endeksindeki artışın da etkisiyle, yüzde 6,6 oranında artarak 26,9 milyar YTL’ye yükselmiştir. YTL ve YP mevduatlar, bu dönemde yurtiçi yerleşiklerin portföyleri içinde yüksek artış gösteren diğer yatırım araçları olmuştur. Bu dönemde yurtiçi yerleşiklerin YTL mevduatları yüzde 1,1, YP mevduatları yüzde 1,3 oranında artış göstermiştir. Tablo 23. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı (Milyon YTL) Tarih 2003 Aralık 2004 Aralık 2005 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 2006 Ocak Şubat Yurtiçi Yer. DTH 68.932 76.074 73.526 71.198 72.320 73.943 73.520 71.599 73.166 75.524 76.830 75.010 74.269 76.440 78.550 79.574 Yurtiçi Yer. YTL Mevd. 75.677 103.240 100.407 102.890 106.943 111.426 115.641 116.782 123.009 128.175 129.861 132.712 136.291 145.191 143.601 145.129 Repo 3.079 1.651 1.774 1.627 1.702 1.561 1.728 1.688 1.579 1.487 1.498 1.440 1.631 1.486 1.762 2.032 YTL DİBS (1) 44.841 56.624 58.107 59.153 59.137 58.359 57.198 57.671 55.781 54.102 54.806 54.218 52.303 53.504 52.877 51.985 YP DİBS (1) 2.285 2.578 2.589 2.689 2.825 2.910 2.825 2.462 2.279 2.349 1.851 1.757 1.704 1.767 1.720 1.691 Euro bond (1) 4.347 5.503 5.802 5.481 5.718 5.924 5.964 5.840 5.808 5.836 5.659 5.561 5.515 5.344 5.289 5.232 Yat. Fonu 17.299 24.573 26.048 26.214 26.587 27.751 28.246 28.028 28.685 28.874 28.508 28.915 29.823 29.342 29.889 29.804 Katılım Bank. Katılma ve Cari Hesabı 4.036 6.034 5.981 5.985 6.234 6.685 6.859 6.981 7.199 7.377 7.577 7.761 7.978 8.518 8.235 8.196 Hisse senedi (2) 11.433 16.962 17.640 17.761 16.120 14.946 15.275 16.900 17.451 17.284 18.464 17.913 20.413 22.862 25.193 26.857 Toplam 231.929 293.239 291.874 292.998 297.586 303.505 307.256 307.951 314.957 321.008 325.054 325.287 329.927 344.454 347.116 350.500 (Toplam İçindeki Pay – Yüzde) Tarih 2003 Aralık 2004 Aralık 2005 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 2006 Ocak Şubat Yurtiçi Yer. DTH 29,7 25,9 25,2 24,3 24,3 24,4 23,9 23,3 23,2 23,5 23,6 23,1 22,5 22,2 22,6 22,7 Yurtiçi Yer. YTL Mevd. 32,6 35,2 34,4 35,1 35,9 36,7 37,6 37,9 39,1 39,9 40,0 40,8 41,3 42,2 41,4 41,4 Repo 1,3 0,6 0,6 0,6 0,6 0,5 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 0,4 0,5 0,4 0,5 0,6 YTL DİBS (1) 19,3 19,3 19,9 20,2 19,9 19,2 18,6 18,7 17,7 16,9 16,9 16,7 15,9 15,5 15,2 14,8 YP DİBS (1) 1,0 0,9 0,9 0,9 0,9 1,0 0,9 0,8 0,7 0,7 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 Euro bond (1) 1,9 1,9 2,0 1,9 1,9 2,0 1,9 1,9 1,8 1,8 1,7 1,7 1,7 1,6 1,5 1,5 Yat. Fonu 7,5 8,4 8,9 8,9 8,9 9,1 9,2 9,1 9,1 9,0 8,8 8,9 9,0 8,5 8,6 8,5 ÖFK Katılma ve Cari Hesabı 1,7 2,1 2,0 2,0 2,1 2,2 2,2 2,3 2,3 2,3 2,3 2,4 2,4 2,5 2,4 2,3 Hisse senedi (2) 4,9 5,8 6,0 6,1 5,4 4,9 5,0 5,5 5,5 5,4 5,7 5,5 6,2 6,6 7,3 7,7 Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Kaynak: TCMB, BDDK, Takasbank (1) Bankaların emanetinde yurtiçi yerleşikler adına tutulan kamu menkul kıymetlerinin piyasa değerleri. (2) Hisse senedi değeri alt kalemler bazında ayrıştırılamadığından, tablodaki değer bankalar ve mali kuruluşların portföyünde bulunan hisse senetlerinin piyasa değerini de içermektedir. DPT-YPKDGM 27 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Şubat ayı itibariyle yurtiçi yerleşiklerin portföyleri içinde en büyük pay, yüzde 41,4 ile YTL mevduatlara aittir. Aynı tarih itibariyle, YP mevduatlar yüzde 22,7, YTL DİBS yüzde 14,8, yatırım fonu yüzde 8,5 ve hisse senedi yüzde 7,7 ile yurtiçi yerleşiklerin yatırım araçları içinde önemli paya sahip diğer yatırım araçlarıdır. Grafik 21. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri 160000 140000 120000 Milyon YTL 100000 80000 60000 40000 20000 Banka Dışı Kesim YTL DİBS 2 20 0 12 6-1 11 9 10 7 8 5 6 4 2 3 12 5-1 11 9 10 7 8 5 6 4 2 3 YTL Mevduat 20 0 20 0 3-1 2 20 04 -1 0 Yatırım Fonu Hisse Senedi 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 Milyon Dolar 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 20 0 3 200-12 4- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2 00 12 5- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2 00 12 6- 1 2 Milyon YTL Grafik 22. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri Banka Dışı Kesimin YP DİBS Portföyü (Milyon YTL) Banka Dışı Kesimin Eurobond Portföyü (Milyon YTL) Yurtiçi Yerleşiklerin DTH Hesapları (Milyon Dolar) Şubat ayında yabancı yatırımcıların ülkemize yönelik portföy yatırım stoku, bir önceki aya göre 1,9 milyar dolar artarak 67,1 milyar dolara yükselmiştir. Şubat ayında ülkemizde bulunan yabancı yatırımcıların portföy yatırım stoku, temel olarak hisse senedi portföyünün değerindeki artışın etkisiyle, bir önceki aya göre 1,9 milyar dolar artarak 67,1 milyar dolara yükselmiştir. Ocak ayında yabancı yatırımcıların DİBS portföyü de 20,4 milyar dolardan 21,1 milyar dolara yükselmiştir. DPT-YPKDGM 28 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Tablo 24. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku (Milyon Dolar) Tarih Hisse Senedi DİBS Eurobond Mevduat TOPLAM 2003 Aralık 8.691 3.895 1.293 3.024 15.872 2004 Aralık 15.408 12.570 1.135 3.696 32.407 2005 Ocak 17.559 13.937 1.122 3.347 36.171 Şubat 19.025 16.095 1.074 3.556 39.841 Mart 16.138 14.918 1.122 3.249 35.427 Nisan 15.916 14.957 1.006 3.387 35.266 Mayıs 16.404 15.676 984 3.418 36.498 Haziran 19.402 16.923 821 3.628 40.774 Temmuz 22.281 17.830 891 3.569 44.571 Ağustos 22.473 16.700 870 3.983 44.026 Eylül 25.169 18.051 704 3.589 47.513 Ekim 24.416 18.154 588 4.087 47.245 Kasım 30.505 18.662 702 3.688 53.557 Aralık 33.812 20.370 634 3.434 56.964 2006 Ocak 40.080 21.084 655 3.378 65.197 Şubat 41.777 21.383 628 3.311 67.099 (Toplam İçindeki Pay – Yüzde) 2003 Aralık 54,8 24,5 8,1 19,1 100,0 2004 Aralık 47,5 38,8 3,5 11,4 100,0 2005 Ocak 48,5 38,5 3,1 9,3 100,0 Şubat 47,8 40,4 2,7 8,9 100,0 Mart 45,6 42,1 3,2 9,2 100,0 Nisan 45,1 42,4 2,9 9,6 100,0 Mayıs 44,9 43,0 2,7 9,4 100,0 Haziran 47,6 41,5 2,0 8,9 100,0 Temmuz 50,0 40,0 2,0 8,0 100,0 Ağustos 51,0 37,9 2,0 9,0 100,0 Eylül 53,0 38,0 1,5 7,6 100,0 Ekim 51,7 38,4 1,2 8,7 100,0 Kasım 57,0 34,8 1,3 6,9 100,0 Aralık 59,4 35,8 1,1 6,0 100,0 2006 Ocak 61,5 32,3 1,0 5,2 100,0 Şubat 62,3 31,9 0,9 4,9 100,0 Kaynak: Takasbank, TCMB Basın Bülteni, BDDK Haftalık Bülteni verileri DPT-YPKDGM 29 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER Tablo 25. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler 2003 2004 Aralık Aralık 2005 Haz. Tem. Ağus. Eylül 2006 Ekim Kas. Aralık Ocak Şubat Faiz Oranları 3 Ay Vadeli Dolar Libor Faiz Oranı 3 Ay Vadeli Euro Libor Faiz Oranı 1,15 2,56 3,52 3,70 3,87 4,07 4,26 4,42 4,54 4,68 4,82 2,12 2,17 2,11 2,13 2,13 2,17 2,27 2,48 2,49 2,55 2,66 Eurobond Spread (1) (bps) Türkiye 306 217 203 158 184 120 140 143 137 131 103 Arjantin 6.978 4.873 6.489 6.542 6.684 6.780 5.921 6.018 6.129 7.047 6.694 Brezilya 371 270 270 244 259 182 208 205 166 96 61 Rusya 140 110 93 62 88 55 46 44 43 60 62 Kaynak: BDDK, Reuters (1) Ülkelerin 2009 veya 2009’a en yakın vadeli tahvillerinin ABD’nin 2009 vadeli Hazine kağıtlarına göre spreadleri Şubat ayındaki toplantısında faiz oranlarını değiştirmeyen Avrupa Merkez Bankası, Mart ayında faizlerini çeyrek puan artırarak yüzde 2,5’e yükseltmiştir. Japonya Merkez Bankası ise Mart ayında aşırı gevşek para politikasını terk ederek geleneksel faiz politikasına geçeceğinin açıklamıştır. Şubat ayındaki toplantısında faiz oranlarını değiştirmeyen Avrupa Merkez Bankası, 2 Mart tarihindeki toplantısında faizlerini çeyrek puan artırarak yüzde 2,5’e yükseltmiştir. Japonya’da ise iki yıldan beri ilk kez 2005 yılı Kasım ayında artan çekirdek tüketici fiyatlarının Aralık ve Ocak aylarında da yükselmesi, Japon Merkez Bankası’nın sıfır düzeyinde tuttuğu faizleri önümüzdeki dönemde artırabileceğine yönelik beklentileri artırmıştır. Nitekim, Japon Merkez Bankası 9 Mart tarihindeki toplantısında aşırı gevşek para politikasından geleneksel faiz politikasına geçme kararı almıştır. Ancak Banka, sıfır seviyesinde tuttuğu faizlerinde artırıma gitmemiştir. Önümüzdeki dönemde çekirdek tüketici fiyatlarındaki artışın devam etmesi halinde, Japon’da da faiz artırımlarına gidilebilecektir. Şubat ayında euro/dolar paritesi dolar lehine gelişmiştir. Ocak ayı sonunda 1,21 seviyesinde olan euro/dolar paritesi, Şubat ayı sonunda 1,19 seviyesine gerilemiştir. DPT-YPKDGM 30 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Mart 2006 Şubat ayında gelişmekte olan ülkelerin eurobond spreadlerinde genel olarak gerileme görülmüştür. Türkiye’nin eurobond spreadi de, Ocak ayında 131 puan iken, Şubat ayı sonunda 103 puana gerilemiştir. Grafik 23. Gelişmekte Olan Ülkelerin Eurobond Spreadlerinin Gelişimi 1200 900 600 300 0 Brezilya Türkiye Rusya 2 2006 -1 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 2005-1 12 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 2004-1 2004-1 -300 G. Kore Kaynak: Reuters VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER • 10.02.2006 tarihli Resmi Gazetede Özel Finans Kurumlarınca Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ yayımlanmıştır. • 19.02.2006 tarihli Resmi Gazetede Yabancı Para Net Genel Pozisyon / Özkaynak Standart Oranının Bankalarca Konsolide ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması ve Uygulanması Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır. • Şubat ayında Aracılık Faaliyetinde Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, Ara Dönem Finansal Raporlamaya İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı Hakkında Tebliğ, Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklara İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı Hakkında Tebliğ ve Kiralama İşlemlerine İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı Hakkında Tebliğler yayımlanmıştır. DPT-YPKDGM 31 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/03.pdf