29 — 9473 sayılı Tamimiyle bankaları uyarmasına rağmen

— 29 —
9473 sayılı Tamimiyle bankaları uyarmasına rağmen mevzuata aykırı bu kabil muamelelerin cere­
yan etmekte olduğu komisyonumuzca dinlenmiş bulunan Ticaret Bakanlığı îçticaret Genel Müdürü
ve Şirketler Müdürünün ifadesinden anlaşılmış bulunmaktadır.
Nakit blokajından kanunun aradığı şartlara tam olarak uymıyan ancak diğer emsali muamele­
lerin tekrarı niteliğinde olan bu muamele sebebiyle şirket ortaklarının veya üçüncü şahıslann bir
zararı vâki olmadığı gibi Ticaret Kanunu ilgili- hükümleri gereğince de şirketin kuruluşunun
sıhhatini haleldar etmediği anlaşılmıştır. Ziraat Bankası yetkililerinin alman ifadelerinden söz
konusu muameleyi kanunu bu şekilde anladıkları için yaptıklarını Ticaret Bakanlığı tamimi üze­
rine Ziraat Bankası Genel Müdürlüğünün bütün şubelerine yapmış bulunduğu 1960 senesindeki ta­
mimden haberleri olmadığı çok'kısa bir süre içerisinde blokajın çözüldüğünü, yapılan muamele­
den bankanın bir zararının bulunmadığını bu muamele esnasında kendilerine muhatap şirket Mu­
hasebecisi Adnan Çomakoğlu'nun veya her hangi bir başka kişinin bir telkin veya ısrarının bulun­
madığını ifade etmişlerdir.
Yüksek sermayeli anonim şirket kuruluşlarında zaman zaman tevessül olunan bu muamelâtın
bankayı, üçüncü kişileri, şirket ortaklarını zarara uğratmadığını şirketin sıhhatini haleldar etme­
diği sabit olmakla beraber banka yetkililerinin usulî muamelât hataları sebebiyle haklarında mer­
cilerinin gerekli işlemi yapmasının yerinde olacağı 'sonucuna varılmıştır. Söz konusu muamele Ko­
misyonumuzun görev alanına girmemekle ve muhatapla ilgisi olmamakla beraber yukarda yapı­
lan tesbitin banka idari mercilerince haklarında gerekli takibatın yapıldığı tahkikat komisyonu­
muzca, soruşturmamız sırasında görülmüş ve komisyonumuza umum müdürlük yetkilileri tarafın­
dan gerekli bilgi verilmiştir.
Aynı şekilde komisyonumuzun görev ve yetkileri şümulüne dâhil olmamakla beraber bâzı sayın
üyelerin, Orma Anonim Şirketinin sermaye tezyidi sırasında ödenmesi gerekli Damga Resmi Ver­
gisinin ödenmemiş olduğu iddiaları üzerine konu ilgili mercilerden vesikaların celbi suretiyle tah­
kik olunmuştur. Damga Resmi Vergisinin kanuni süresi içinde 28 , 9 . 1970 tarihinde 709.456 sa­
yılı vezne makbuzuyla 135.000 Tl. olarak İsparta Vergi Dairesine yatırılmış olduğu tesbit edilmiş-.
tir. önerge sahiplerinin komisyonumuza bilgi verirken Orma Anonim Ortaklığının 3 Ocak 1970
te kurulmasına rağmen Ziraat Bankasından 4 000 000 liralık teminat mektubu aldıklarının 3 Ocak­
ta kurulan bir şirkete bu kadar süratle kredi açdması tatbikatının Türkiye'de başka bir tatbi­
katı olamıyacağım beyan etmeleri üzerine bu konuda yapılan soruşturmada Ziraat Bankasınca
Orma Anonim Şirketine açılmış kredi bulunmadığı, bankanın Ankara müşterilerinden Ali Demirel
özel Yükseliş Koleji Mühendislik ve Mimarlık Yüksek Okulu Firması kredisinden bloke edilmek
ve Ali Demirel firması ile birlikte İsparta müşterilerinden Terakki Kolektif Şirketi ve Orma Or­
man Mahsulleri Entegre Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketinin müşterek borçlu ve müteselsil ke­
faleti sağlanmak suretiyle Türkiye Sınai Kalkınma Bankasına hitaben Orma Orman Mahsulleri
Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi lehine 4 000 000 liralık teminat ve kefalet mektubunun Ziraat
Bankası Yenişehir Şubesinde 25 . 2 . 1970 tarihinde tamamen ticari ve banka muamelâtı ve usul­
leri çerçevesi dairesinde normal bir şekilde bankanın muteber kredili iki müşterisinin kredi blo­
kajı ve müteselsil kefaleti suretiyle verildiği tespit edilmiştir. Ayrıca Orma teşvik belgesinde teş­
vik ve geliştirme fonlarından istifade hakkına sahibolmakla beraber bu konuda Ziraat Bankasın­
da teşvik ve geliştirme kredisinden istifade etmediği ve bankaya müracaatta da bulunmadığı tes­
pit edilmiştir.
Sınai Kalkınma Bankasında yaptığımız incelemelerde, ortak pazar ekonomik topluluğu nezdindeki daimî delegeliğimizin neşretmiş bulunduğu Aralık 1969 Ocak 1970 bülteninin 64 ncü say­
fasındaki Terakki Kolektif Şirketi kredilerinden 356 000 dolarlık kısmının kullanılmış olduğu hu­
susu inceleme konusu yapılmıştır. AYB. ile TSKB arasındaki anlaşmaya göre AYB nin tasdik et­
tiği kredilerin karşılığından TSKB ye tediyatta bulunabilmesi için tediyeden 45 gün gün önce ta­
lepte bulunulması bankacılık tekniği bakımından lüzumlu şart halinde kabul edilmiştir. TSKB
kendi iç muamelesi bakımından 45 günün hululünden bir gün evvel 356 bin doları talebetmek su­
retiyle İsviçre'deki Bank SÜÎSSE'teki hesabına yatırmıştır. Bu hal her iki bankanın anlaşma çerT. B. M. M.
(S. Sayısı : 81 e 1 nci ek)