İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM KALKINMA VE FİNANS I- Ekonomik kalkınma/1 II- Tasarruf/4 1- İç tasarruf/5 1.1. Bireysel tasarruf/5 1.2. Kurumsal tasarruf7 1.3. Devletin bütçe fazlası/8 2- Dış tasarruf/9 III- Yatırım/10 IV- Ekonomik kesim (sektör) /11 1- Kamu kesimi/12 2- Özel kesim/14 3- Dış ekonomik kesim/15 V- Finansal kesim (sektör) /16 VI- Kalkınma ve finans/17 İKİNCİ BÖLÜM FİNANSAL SİSTEM VE EKONOMİDEKİ FONLAR AKIMI I- Finansal sistem ve unsurları /23 1- Finansal sistem kavramı/23 2- Finansal sistemin unsurları/25 2.1. Sisteme fon sunanlar/25 2.2. Sistemden fon kullananlar/26 2.3. Finansal kurumlar/27 2.4. Finansal kurallar/28 2.5. Finansal araçlar/28 FİNANSAL KURUMLAR VE PİYASALAR II- Finansal sistem ve ekonomideki fonlar akımı/29 1- Ekonomideki fonlar akımı/29 2- Dolaylı ve dolaysız finansman yöntemleri/31 2.1. Dolaysız (direkt) finansman yöntemi/31 2.2. Dolaylı (indirekt) finansman yöntemi/35 2.2.1. Tam rekabet durumu/38 2.2.2. Monopol durumu/41 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM FİNANSAL PİYASALAR I- Finansal piyasalar/45 II- Finansal piyasaların türleri/46 1- Finansal aracın vadesine göre/46 1.1. Para piyasaları/46 1.2. Sermaye piyasaları/46 2- İşlem aşamasına göre/47 3- Finansal aracın türüne göre/48 4- Döviz ve altın piyasaları/48 5- Uygulanan kurallara göre/50 6- İşlemin özelliğine göre/50 6.1. Spot piyasa/51 6.2. Sözleşme piyasaları/52 6.2.1. Futures piyasaları/53 6.2.2. Porward piyasaları/53 6.2.3. Opsiyon piyasaları/54 6.2.4. Swap piyasaları/54 6.3. Diğer finansal piyasalar/55 6.3.1. Auction (mezat) piyasası/55 6.3.2. Over-the counter (tezgah üstü) piyasa/56 6.3.3. Negotiated (şike) piyasası/56 6.3.4. Euro piyasalar/57 VIII Prof.Dr.Mustafa ÇIKRIKÇI DÖRDÜNCÜ BÖLÜM FİNANSAL KURUMLAR VE İŞLEVLERİ I- Finansal kurum kavramı/59 II- Finansal kurumların türleri/60 1- Pazarlamacı finansal kurumlar/60 1.1. Pazarlamacı finansal kurum kavramı/60 1.2. Pazarlamacı finansal kurumların işlevleri /62 1.2.1. Menkul kıymet ihracına aracılık /62 1.2.2. Menkul kıymet alım-satımına aracılık/65 1.2.3. Portföy yöneticiliği/65 1.2.4. Menkul kıymet geri ödemelerine aracılık/65 1.2.5. Yatırım bankacılığı/66 2- Finansal aracılar/66 2.1. Finansal aracılık kavramı/66 2.2. Finansal aracıların işlevleri/69 2.2.1. Dönüştürme işlevleri/69 2.2.1.1. Havuzlama işlevi/69 2.2.1.2. Aktarma işlevi/69 2.2.2. Dengeleme işlevleri/70 2.2.2.1. Likidite dengelemesi/70 2.2.2.2. Miktar dengelemesi/71 2.2.2.3. Risk dengelemesi/72 2.2.2.4. Maliyet-getiri dengelemesi/72 2.2.3. Genişletme ve yönlendirme işlevleri/74 2.2.3.1. Ekonomideki fon hacmini genişletme işlevi/74 A- Atıl fonları ekonomiye kazandırma işlevi/74 B- Finansal araç üretme işlevi/76 2.2.3.2. Kaynakları yönlendirme işlevi /77 IX FİNANSAL KURUMLAR VE PİYASALAR BEŞİNCİ BÖLÜM FİNANSAL ARAÇLAR I- Finansal araç kavramı/81 II- Finansal araçların özellikleri/82 III- Faiz, getiri ve maliyet kavramları/86 1- Faiz kavramı/86 2- Faiz hesaplama yöntemleri/88 3- Reel getiri/94 IV- Başlıca finansal araçlar/96 1- Banknot/96 2- Ticari senetler/98 2.1. Bono/100 2.2. Poliçe/101 2.3. Çek/102 3- Hazine bonosu/104 4- Tahvil/107 4.1. Normal tahviller/109 4.2. Primli tahviller/116 4.3. İkramiyeli tahviller/117 4.4. Kara katılmalı tahviller/118 4.5. Hisse senedine dönüştürülebilir tahviller/119 4.6. Değişken faizli tahviller/121 4.7. Kuponsuz tahviller/122 4.8. Çift para birimli tahviller/124 4.9. Döviz opsiyonlu tahviller/125 4.10. Euro tahviller/125 5- Finansman bonoları/125 6- Banka garantili bonolar ve banka bonoları/129 7- Varlığa dayalı menkul kıymetler/130 8- Gelir ortaklığı senetleri/131 9- Kar-zarar ortaklığı belgeleri/132 10- Konut sertifikaları/133 X Prof.Dr.Mustafa ÇIKRIKÇI 11- Hisse senetleri/134 11.1. Normal (Adi) hisse senetleri/135 11.1.1. Yönetime ve denetime katılma hakkı/135 11.1.2. Kardan pay alma hakkı/135 11.1.3. Tasfiyeden pay alma hakkı/137 11.1.4. Rüçhan hakkı/137 11.2. Ayrıcalıklı (İmtiyazlı) hisse senetleri/143 11.2.1. Öncelikli kar payı hakkı/144 11.2.2. Ek kar payı hakkı/144 11.2.3. Birikim hakkı/144 11.2.4. Oy hakkı/145 11.2.5. Normal hisse senedine dönüştürülebilme hakkı/145 11.2.6. Geri çağrılabilme hakkı/145 12- Hisse senedi getirisi (verimi) /145 12.1. Hisse senetlerinden nominal getiri/146 12.2. Hisse senetlerinde reel getiri/148 12.3. Hisse senetlerinde beklenen getiri/148 13- Katılma intifa senetleri/152 14- Futures (gelecek) sözleşmeleri/152 14.1. Sözleşme türleri/152 14.2. Futures sözleşmelerinde fiyatlama/155 15- Forward sözleşmeleri/161 16- Opsiyon sözleşmeleri/163 17- Swap sözleşmeleri/168 17.1. Döviz (para) swapı/170 17.2. Faiz swapı/171 18- Kredi kartları/176 ALTINCI BÖLÜM BAŞLICA FİNANSAL KURUMLAR I- Merkez bankası/179 1- Bankanın temel görev ve yetkileri/181 2- Bankanın yönetim yapısı/182 XI FİNANSAL KURUMLAR VE PİYASALAR 3. Bankanın işlevleri/185 3.1. Para-kredi politikalarını yönetmek/185 3.1.1. Zorunlu karşılıklar politikası/186 3.1.2. Reeskont politikası/188 3.1.3. Açık piyasa işlemleri/190 3.1.4. Gecelik (over-night) ve kotasyon faiz oranları/191 3.2. Diğer işlevler/191 3.2.1. Danışmanlık ve finansal ajanlık işlevi/191 3.2.2. Hazinedarlık işlevi/191 3.2.3. Son kredi kurumu işlevi/191 3.2.4. Takas odası işlevi/191 3.2.5. Risk santralizasyonu işlevi/193 3.2.6. Ülkenin altın ve döviz rezervlerinin yönetilmesi işlevi/193 II- Mevduat ve ticaret bankaları/194 1- Fon kaynak ve kullanımları/194 2- Mevduat/195 3- Repo/196 4- Krediler/198 4.1. Nakit krediler/198 4.1.1. İskonto ve iştira kredileri/198 4.1.2. Spot kredi/199 4.1.3. Borçlu cari hesaplar (BC/H) /199 4.2. Nakit dışı krediler/201 4.2.1. Akreditifler/201 4.2.2. Kabul-aval kredisi/202 4.2.3. Teminat mektupları/204 4.2.4. Prefinansman kredisi/204 III- Menkul kıymet borsası/205 1- Genel olarak borsa/205 2- Menkul kıymet borsası/206 IV- Sigortalar/210 1- Sigorta kavramı ve risk/210 2- Sigorta işletmeleri ve aracıları/212 3- Reasürans ve koasürans/213 4- Sigorta türleri/213 XII Prof.Dr.Mustafa ÇIKRIKÇI 4.1. Mal sigortaları/214 4.2. Can sigortaları/214 4.2.1. Hayat sigortaları/215 4.2.2. Bireysel emeklilik/215 4.3. Sorumluluk sigortaları/216 4.4. Sigorta tazminatı ve fiyatlama/217 V- Özel finans kurumları/218 VI- Kalkınma ve yatırım bankaları/221 VII- Yatırım ortaklıkları ve fonları/223 1- Yatırım ortaklıkları/223 2- Yatırım fonları/225 VIII- Gayrımenkul yatırım ortaklıkları/227 IX- Risk sermayesi şirketleri/228 X- Leasing ve factoring şirketleri /231 1- Leasing/231 2- Factoring/234 XI- Diğer finansal kurumlar/236 1- Emeklilik fonları/236 2- Satış finans şirketleri/236 3- Tüketici finans şirketleri/236 4- Ticari finans şirketleri/236 KAYNAKLAR/237 XIII FİNANSAL KURUMLAR VE PİYASALAR XIV