değişik moleküler sistemlerde dipolmoment ve ır spektrumlarının

XVL Ulusal Kimya Kongresi, Konya, 2002
FK -Sİ3
DEĞİŞİK MOLEKÜLER SİSTEMLERDE DİPOLMOMENT VE IR
SPEKTRUMLARININ İNCELENMESİ VE MOLEKÜLLER ARASI
ETKİLEŞİMLER
N ala n lS lK TE K İN . Mustafa CEBE
Balıkesir Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi; Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
Giriş
Molekülsel yapıların geometrileri ve içerdikleri atomik bağlar birbirinden farklı bağ
momentleri oluşturmaktadır. Bağ momentleri; bağı oluşturan iki atomun kütle merkezine
oranla uzaklıklarına, rj ve etkin yüklerine, qt bağımlı olarak değişmektedir. \i\ = qı. rt
Molekülün toplam \i\ dipol momenti ise aşağıdaki bağıntı uyarınca moleküldeki tüm bağların
bağ momentleri toplamına eşdeğer olmaktadır.
|ii = S I |ii
IR Spektrumları moleküler yapıdaki atomik grupların türüne ve bağ açılarına bağımlı olarak
değişmektedir. Belirli bir kimyasal fonksiyonun özellikle IR simetrik gerilme titreşimi
yapabilmesi için; IR bölgedeki elektromanyetik dalga ile etkileşim anında;
djx'/dt * 0
koşulunun sağlanması gerekmektedir. Molekülsel yapının bulunduğu ortama ve çözeltideki
kimyasal bileşen aktivitesine göre jij değeri ve IR bölgedeki ışınla etkileşim gücü
deği şebi 1mektedi r.
Yöntem
Çalışmamızda çözelti ortamlarında değişik molekülsel sistemlerin dipolmomenti HP 4192Ab
model Empedans Analizörü tipi cihazla ölçülmüştür. IR Spektrumları için Perkin Elmer tipi
IR Spektrofotometresinden yararlanılmıştır.
Sonuç
Çalışmada benzoik asit, okzalik asit ve benzaldehit moleküllerinin değişik çözelti
ortamlarındaki dipolmoment ve IR bölgedeki simetrik gerilme titreşimlerinden yararlanarak C = O kimyasal bağının moleküldeki komşu atomlarının türüne göre ortaya çıkan zayıf
enerjili etkileşimler incelenmiştir. Sonuçlar aynı atomik fonksiyonel grubun farklı kimyasal
yapılarda değişik büyüklüklerdeki fizikokimyasal parametrelere sahip olduğunu göstermiştir.
Üç ayrı moleküler sistemin etil alkol ortamındaki değinilen özelliklerini içeren çizelge örnek
olarak verilmiştir.
T ab lo l. Moleküllerin etil alkol çözgeni velxlO ‘3M çözeltilerinin hesaplanan deneysel
likleri
Dipol Momenti (D)
Molekül Adı (-C=0) Dalga Sayısı (v) Enerjisi
(cal/mol)
(cm '1)
0,8983
90,7823
Benzoik Asit 1635,74
1,1177
106,9843
Okzalik Asit 1641,41
0,9366
120,6716
Benzaldehit
1646,20
Kaynaklar
1. J. Nath and S. K. Chaudhary, J. Chem. Eng. Data 37 (1992) 387.
2. F. Ri vedid , M. Roses and E. Bosch, J. Chem. Eng. Data 40 (1995) 1111
491