BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İktisat Enstitü Anabilim Dalı (Yüksek Lisans) Tez Başlığı Enerji Arz Güvenliği Riskinin Makroekonomik Dengelere Etkisi: Türkiye Örneğine Dair Nensellik Kanıtları Tez Yazarı Neslihan URSAVAŞ Danışman Doç.Dr. Ertuğrul YILDIRIM Mezuniyet Yılı 2015 Anahtar Kelimeler Türkiye’de Enerji Arz Güvenliği, Ekonomik Büyüme, Granger Nedensellik Analizi, Cari Açık, Enflasyon. Özet Ekonomik büyümenin önemli faktörlerinden biri olan enerji, ülkeler üzerinde hem politik hem ekonomik etkileri sebebiyle giderek artan bir öneme sahip olmaktadır. Küresel ölçekte enerjiye olan bağımlılığın bir sonucu olarak, enerji arz güvenliği sorunu hem enerji kaynaklarına sahip olan, hem de enerjide dışa bağımlı ülkelerin gündeminde yer almaktadır. Çalışmanın amacı Türkiye’de enerji arz güvenliği riski ile makroekonomik dengeler arasındaki ilişkinin test edilerek elde edilen bulgular ışığında iteratüre katkı yapmaktır. Çalışmada ilk olarak enerji arz güvenliği ve alt bileşenleri kavramsal olarak açıklanmıştır. Daha sonra enerji fiyatlarında ve tüketiminde meydana gelen değişimlerin makroekonomi üzerindeki etkileri teorik modeller ve ampirik çalışmalar ele alınarak irdelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise Türkiye’de enerji arz güvenliği ile ekonomik büyüme, enflasyon, istihdam ve cari açık arasındaki nedensellik ilişkileri TodaYamamoto prosedürü takip edilerek test edilmiştir. Ayrıca değişkenler arasındaki ilişkiler etki-tepki fonksiyonları ve varyans ayrıştırması teknikleriyle de incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre Türkiye’de enerji arz güvenliği riskinden ekonomik büyümeye, enflasyona ve cari açığa doğru tek yönlü bir Granger nedensellik ilişkisi gözlenirken; enerji arz güvenliği riski ile istihdam arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Bununla birlikte ekonomik büyüme, enflasyon ve cari açıkta meydana gelen değişimlerin açıklanmasında enerji arz güvenliği riskinin önemli bir etken olduğu görülmüştür. Bu bulgular Türkiye’nin büyümeyi artırmayı, enflasyon ve cari açığı azaltmayı hedefleyen politikalarda enerji arz güvenliğini sağlayıcı tedbirlerin önemli bir yer tutması gerektiğini ima etmektedir.