-4 4 8 - KESİKLİ SOĞUTMA CEKETLİ POLİMER REAKTÖRÜNÜN PID SICAKLIK KONTROLÜ A.R.Karagöz*, V.Güzel**, M.Saçak* S . Erdoğan***, M .Ç . Koçak*, M .A lp b a z * * Ankara Üniversitesi, Fen Fak., Kimya Müh.Böl. Ankara ** Erciyes Üniversitesi, Kimya Böl., Kayseri *** Gazi Üniversitesi, Müh.Mim.Fak., Kimya Müh.Böl. Ankara Polimerleşme reaksiyonları genellikle ekzotermik olduğundan monomerin polimere dönüşümü sırasında açıya çıkan ısı ile meydana gelen sı­ caklık değişimleri, polimerleşme kinetiğini ve dolayısıyla üretilen polimer kalitesini ve yapısını etkiler. Bu nedenle, endüstride polimer reaktörlerinin otomasyonu ve nitelik açısından sıcaklık kontrolü önem taşır. Bu çalışma da, kesikli bir polimer reaktörünün on-line bilgisayar ile PIO sıcaklık kontrolü incelenmiştir. Proses, stirenın toluen içinde benzoil peroksit başlatıcısı ile yapılan serbest radikalik çözelti polimerleşmesidir. Deneysel sistem aşağıda şekilde gösterilmiştir. Ayar değişkeni olarak, reaktöre gönderilen ısı miktarı alınmış, triyak modülü ile bilgisayardan gelen sinyale göre ısı yükü değiştirilmiştir. PID kont­ rol için optimum Kc, 7j ve 7^ parametreleri elle ayarlama, Cohen-Coon yöntemi ve Rosenbrock optimizasyon yöntemi kullanılarak bulunmuştur. Sis­ tem için model ve kontrol programlan geliştirilmiştir. Cohen-Coon yönte­ miyle bulunan parametreler kullanılarak elde edilen reaktör içi sıcaklık kontrolü deneysel ve teorik sonuçları şekil 2'de gösterilmiştir. Sayısal sonuçlar, tüm deneylerle uyumlu çıkmıştır. Reaksiyon gelişimi daldırılan döner viskometre ile on-line olarak izlenmiştir. reaktöre Dönüşüm ve moleküler ağırlıkları da sürekli hesaplanan bu çalışma da Rosenbrock optimizasyon tekniği için geliştirilen bilgisayar programı reaktör içi sıcaklık kontrol programıyla beraber çalıştırılmış, kontrol tasarımların­ da kullanılabilecek hale getirilmiştir.