M. Meclisi B : 54 24 . 2 . 1977 O : 2 HIR ABLUM (Kütahya) — Sayın

M. Meclisi
B : 54
SOSYAL G Ü V E N L I K BAKANI A H M E T
MA­
H I R ABLUM (Kütahya) — Sayın Başkan, değerli
milletvekilleri; Sosyal refah devletini amaçlayan bir
hükümetin, bu amaca en çok yönelen ve âdeta sim­
geleyen bütçesinin, Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bütçe­
sinin Yüce Meclisinizde müzakere edilmesi sebebiyle
huzurlarınızda bulunuyorum.
Bütçemiz vesilesiyle söz almış bulunan değerli ko­
nuşmacıların tenkit ve önerilerini bir ölçüde içine alan
açıklayıcı izahlarımdan sonra sorulara arzı cevap
edeceğim.
Bu yıl huzurlarınıza getirilmiş bulunan genel büt­
çenin niteliklerini belirtirken Maliye Bakanı arkada­
şım, «Yatırımlara en çok pay ayıran bütçe, sosyal
yönü en ağır olan bütçe» diye hitap etmek suretiyle
Hükümetimiz Programının ve icraatının da sıklet
merkezini teşkil eden gerçekleri dile getirmiş oluyor­
du.
Cumhuriyet tarihinde ikinci defa müstakil bir büt­
çe olarak Meclislere arz edilmiş olan Sosyal Güven­
lik Bakanlığı Bütçesi, ihtiva ettiği rakamın küçüklü­
ğüne mukabil, Hükümetimizin sosyal alandaki felse­
fesini çok kesin bir şekilde ortaya koymaktadır. Sos­
yal konularla görevli bir bakanlığın icraatının gerek­
tirdiği tahsisatı ihtiva eden müstakil bir bütçe olma­
sı itibariyle ortaya koymaktadır, 47 milyonluk genel
tahsisat içerisinde % 65'inin sosyal fon niteliğinde
olması itibariyle ortaya koymaktadır.
Tekrar arz edeyim; biraz evvel ifade ettiğim gibi,
gerek genel bütçe, gerekse bakanlığımız bütçesi, Hü­
kümetimizin sosyal konulara verdiği önceliğin ve öne­
min ağırlığını taşıyan değerli iki belge olarak Parla­
mento zabıtlarında ve arşivinde yerini alacaktır.
Değerli milletvekilleri, bunun nedenleri üzerinde
dururken ister istemez konu bizi Hükümet Programı­
na ve Hükümetimizin izlediği sosyal güvenlik politi­
kasına götürmektedir. Hemen ifade edeyim, anahcdef, sosyal güvenliği bütün yurt sathına, özellikle bü­
tün vatandaşlara yaymaktır. Bu anahedefe erişebil­
mek için güttüğümüz politika ise, temel sosyal güven­
lik tedbirleri olan hastalık, yaşlılık ölüm hallerine
karşı mevcut sigorta sistemlerinin kapsamını artır­
mak, yeni sigorta kuruluşlarını geliştirmek, bütün
sosyal güvenlik kuruluşlarını aynı çatı altında topla­
mak, mevcut sosyal güvenlik tedbirlerini iyileştirip
ilerletmek, çeşitli sosyal güvenlik sistemleri arasında­
ki farklılıkları giderip, aralannda yeknesaklık ve pa­
ralellik kurmak şeklinde özetlenebilir.
24 . 2 . 1977
O :2
Sayın milletvekilleri, şimdi arz ettiğim hedef ve
politika muvacehesinde Hükümetimizin Programında
vaat etmiş bulunduğu tedbirlerin tahakkuku ve ger­
çekleştirilmeleri durumuna bir göz atacak olursak, şu
manzara ile karşı karşıya bulunmaktayız. Ancak, res­
mî çizmeden önce daha iyi anlaşılabilmesi için Prog­
ramda alınması öngörülen tedbirleri, taalluk ettikleri
sektörler itibariyle tasnif etmek suretiyle izahımı yap­
maya çalışacağım. İzahatımda, evvelâ Programda
vaat edilen tedbirlerle ilgili metni aynen okuyacağım
ve hemen arkasından vaat olunan tedbirlerle ilgili
olarak yapılan icraat ve işlemlerden bahsedeceğim.
Hükümet Programının, işçi ve işçi emeklilerinin
sosyal güvenlikle ilgili kısımlarından başlayarak siz­
lere arzı malumat etmeye çalışıyorum.
Programın altıncı sahifesinde; «Emekli işçilerin
durumunu süratle düzelteceğiz.» 24 ncü sahifesinde
ise, «Emekli işçi, dul ve yetim aylıklarının asgarî ge­
çim şartları üstünde olmasını sağlayacak ve emeklile­
rin dilek ve ihtiyaçları ile daha yakından ilgilenece­
ğiz.» denilmektedir.
Şimdi bu vaade karşılık, Hükümet neler yapmış­
tır; onu arz ediyorum : 1 Temmuz 1975 tarihinde
yürürlüğe konulan 1912 sayılı Kanunla asgarî emekli
işçi aylığı 540 liradan bin liraya, yükseltilmiş, diğer
emekli dul ve yetim aylıklarına ortalama % 33 nis­
petinde zam yapılması suretiyle 320 bini aşan emekli
dul ve yetimine yılda ilâve 980 milyon liralık bir sa­
tın alma gücü sağlanmıştır, işçi emeklisi dul ve yetim
aylıklarının artık yasa çıkarılmadan her iki yılda bir
- en geç - iktidarda bulunan Jıükümetlerin kararı ile
ayarlanabileceği hükmü getirilmiştir.
Emekli işçilerin eş ve çocukları ile, bakmakla yü­
kümlü oldukları ana ve babalarının Sosyal Sigorta
hastanelerinde muayene, bakım ve tedavileri sağlan­
mıştır. Sigortalı işçilerin sigortasız geçen hizmetlerin­
den 10 yıllık kısmının emeklilik müddetlerine ilâve
edilmesi kabul edilerek, emeklilik bakımından yeni
bir imkân sağlanmıştır.
10 Eylül 1976 tarihli bir kararname ile işçi emek­
lileriyle dul ve yetimlerinin aylıktan yeniden ikinci
kez ayarlanmıştır. Asgarî işçi emekli aylığı 1 500 li­
raya yükseltilmiş, bunun dışında kalanların aylıkla­
rına, eskiden bu tarafa doğru gelmek kaydıyle, % 50
ilâ % 20 arasında zam yapılmıştır ve böylece 325 bin
emekli, dul ve yetime bir yılda yeniden, ilâveten 1,5
milyar liralık bir satın alma gücü daha verilmiş bu­
lunmaktadır.
— 173 —