Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İktisat Enstitü Anabilim Dalı (Yüksek Lisans)
Tez Başlığı
Tez Yazarı
Danışman
Mezuniyet Yılı
Anahtar Kelimeler
Özet
Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği
Melike BAYAR
Doç.Dr. Hamza ÇEŞTEPE
2013
Doğrudan Yabancı Yatırım, Ekonomik Büyüme, Dış Ticaret, Toda-Yamamoto Nedensellik Yaklaşımı.
Küreselleşme ile birlikte ticaret ve sermaye hareketlerindeki serbestleşme yaygınlaşmıştır. Teknolojideki hızlı
ilerlemeler küreselleşmeye hız kazandırırken, finansal piyasa işlemlerinde etkinliği arttırmış ve işlem
maliyetlerini azaltmıştır. Böylece, uluslararası serbest ticaretin gelişmesiyle birlikte doğrudan yabancı
yatırımlar da önem kazanmıştır. Gelişmekte olan ülkelerin karşı karşıya bulunduğu tasarruf yetersizliği, bu
ülkeleri dış kaynaklar ve doğrudan yabancı yatırımlardan yararlanma yoluna itmiştir. Birçok gelişmekte olan
ülke gibi Türkiye de dışa açılma politikaları çerçevesinde 1980'lerin başında yabancı sermaye hareketlerini
teşvik etmeye başlamıştır. 2000'li yıllara kadar beklenen düzeyde gerçekleşmeyen doğrudan yabancı
yatırımları teşvik etmede başlıca amaç, ülkenin ekonomik büyüme ve dış ticaretine katkı olmuştur.
Bu çalışmada; uluslararası piyasalarla bütünleşen Türkiye'de doğrudan yabancı yatırımların, ekonomik büyüme
ve dış ticarete etkisi incelenmeye çalışılmıştır. 1974-2011 dönemindeki yıllık verilerle doğrudan yabancı
yatırımlar, ekonomik büyüme, ihracat ve ithalat değişkenleri arasındaki ilişki Toda-Yamamoto (T-Y)
nedensellik analizi yardımıyla test edilmiştir. Ampirik analiz sonucunda doğrudan yabancı yatırımlar ve
ekonomik büyüme arasında bir nedensellik olmadığı; ekonomik büyüme ve ihracat arasında ise tek taraflı bir
nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yine, ithalattan ihracata ve ihracattan da doğrudan yabancı
yatırımlara tek taraflı nedensellik ilişkisi olduğu sonucu elde edilmiştir. Son olarak çalışmada, ithalat ve
doğrudan yabancı yatırım arasında karşılıklı nedensellik ilişkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Türkiye'de
doğrudan yabancı yatırımın ekonomik büyüme ve dış ticarete katkı yapması için özellikle imalat sanayi gibi
reel sektörlere doğrudan yabancı yatırımın gelmesi teşvik edilmelidir.