ogut yazman.fh11

BD EK‹M 2014
Türkiye
Cumhuriyeti’nin
Evrensel De¤eri
(*)
Yazan: Ö⁄ÜT YAZMAN
Cumhuriyetimizin kuruluflunun 91. Y›ldönümündeyiz.
ürkiye Cumhuriyeti ve Atatürk
devrimlerinin getirdi¤i yenilik
ve de¤ifliklikler, milli s›n›rlar›m›z içinde kalmam›fl, evrensel
derinli¤i ve de¤erleri ile büyük etkiler
yaratm›flt›r.
Türkiye Cumhuriyeti, milletin
egemenli¤i ilkesi ile yeni bir bafllang›çt›r. Halk, bireyler, tebaa de¤il, eflit
vatandafllardan oluflmufl bir topluluk
fleklinde ümmet olmaktan ç›km›fl,
millet olmufltur. Bu kökten bir de¤iflimdir. Egemenlik hakk›n› tanr›dan
alan padiflahl›k sona ermifltir. Monarflinin ve teokratik idarenin sonlanmas›,
siyasal yap›n›n da art›k ‹slami hilafet
olarak tan›mlanamayaca¤› sonucuna
T
ulaflm›flt›r. Hilafet kald›r›lm›flt›r. Devlet ve e¤itim laikleflmifltir. Kuruluflu
izleyen y›llarda her alanda büyük
devrimler ve yeni at›l›mlar gerçeklefltirilmifltir.
Son y›llarda Türkiye Cumhuriyeti
(TC) ve Atatürk aleyhinde dozu giderek artan bir kötüleme ve inkar kampanyas› sürdürülüyor. Çirkin nitelendirmelerle bu tutumlar özendiriliyor.
Bu y›ldönümünde çok k›sa bir
özet bile yararl› olabilir umudunu
tafl›yorum.
TÜRK‹YE CUMHUR‹YET‹
VE BATI DÜNYASI:
Düflman iflgalinden yurdu kurtarmak için giriflilen Milli Kurtulufl
5
BD EK‹M 2014
savafl›n›n baflar›ya ulaflmas›ndan sonra
kurulan Türkiye Cumhuriyeti ve bu
dönemde gerçeklefltirilen devrimler,
Bat› Dünyas›nda Türkiye’ye karfl›
büyük bir ilgi ve hayranl›k uyand›rm›flt›r. Türkiye’nin ça¤dafl uygarl›¤a
yönelmesi ve gerçekleflen köklü de¤ifliklikler, Türkiye Cumhuriyeti’ni
tarihte rastlanan di¤er devrim hareketlerinden ay›ran önemli özellikler tafl›maktad›r. Bat›l› devlet adam› ve yazarlar›n Cumhuriyeti bu yönüyle de¤erlendirmeleri de bunu göstermektedir.
Georges Duhamel Türkiye
Cumhuriyeti ve onun eserleri için
flöyle diyor: “Türk Devrimi, ‹ngiliz,
Frans›z, Rus Devrimlerinden baflkad›r. Di¤er devrimlerin hiç biri mesela
dil ve yaz› gibi konulara el atmam›fl,
uluslar›n bilim felsefesini ve düflünce
metodlar›n› de¤ifltirmemifltir. Halbuki
Türkiye Cumhuriyeti ve Devrimleri
Türk Milletinin al›n yaz›s›n› de¤ifltirmifltir.”
Gerçekten Türkiye Cumhuriyeti,
bir s›n›f mücadelesinin ürünü olmad›¤›
gibi sosyal bak›mdan belirli alanlarda
Georges Duhamel
s›n›rl› de¤ifliklikler getiren bir olaylar
zincirinin bafllang›c› da de¤ildir.
Türkiye Cumhuriyeti, çok daha genifl
kapsaml›, sosyal bünyede esasl› ve
kökten de¤ifliklikler getiren ve Do¤u
aleminden bir kader de¤ifltirircesine
bat› uygarl›¤›na yönelmenin esasl› ve
devaml› geliflmesine yol açan bir
dönüm noktas›d›r.
kadar ki, Kurtulufl Savafl›’n›
baflaran yeni Türkiye Devleti
daha Lozan görüflmelerinin
ilk devresinde Milletler cemiyetine
davet edildi¤i halde bu teflkilata girmekte acele etmemifltir. Türkiye
Cumhuriyeti, d›flta bar›fl ve istikrar
unsuru olarak, içte ise önemli devrimlerini gerçeklefltirmifl bir huzur ülkesi
olarak kendini dünyaya tan›t›p kabul
ettirdikten sonra girmeyi tercih etmifltir. Böylece Türkiye, Dünya bar›fl›n›n
vazgeçilmez bir unsuru oldu¤unun
iyice anlafl›lmas›na kadar beklemifltir.
Nihayet Türkiye Cumhuriyeti’nin
kat›lma iste¤ini belirtmesi üzerine
Milletler Cemiyeti (günümüzdeki
Birleflmifl Milletler gibi) 18 Temmuz
1932 tarihinde ola¤anüstü bir toplant›
yapm›flt›r.
O toplant›da çeflitli uluslar›n temsilcilerinin yapt›¤› konuflmalar diplomatik nezaket ifadelerinin ötesinde
Türkiye Cumhuriyeti’nin Bat› alemindeki yerini ve önemini gösteriyordu.
Reis Hymans yapt›¤› uzun konuflmada özetle flunlar› söylemiflti:
”Kuvvetli, ma¤rur ve mazisi
tarihin derinliklerinde uzan›p giden
Türkiye, uygarl›¤›n bir ifadesidir. Türkiye çetin s›navlar geçirdikten sonra,
O
BD EK‹M 2014
yaflam›nda, ahlak ve adat›nda ve
kurumlar›nda büyük yenilikler yapm›flt›r. Türkiye’nin aramuzda bulunmas›, uluslararas› toplumun gelece¤inin birlik ve bar›fl›n›n güvencesidir.”
Ayn› toplant›da ‹ngiltere Mümessili Lord Londonderry ve Alman
Delegesi Göpper de yeni Türkiye
Cumhuriyeti’nin dünya bar›fl›na katk›s›yla önemli bir bofllu¤u dolduraca¤›n›
belirtmifllerdir.
Cumhuriyet k›sa bir zaman içinde tahminleri aflan bir genifllikte, sosyal bir devrim hareketi niteli¤i kazanm›flt›r. Türkiye Cumhuriyeti evrensel
de¤erinin bir yönü Bat› dünyas› içinde
duyulan sayg› ve hayranl›kt›r.
AZGEL‹fiM‹fi ÜLKELER ‹Ç‹N
ÖRNEK VE ÖNCÜ ROLÜ
Mustafa Kemal’in öncülü¤ünde
baflar›lan Kurtulufl savafl› ve kurulan
Cumhuriyet ise bat›l› olmayan topluluklara yeni bir yol açm›flt›r.
G
azi Mustafa Kemal engin bir
ileri görüflle flunlar› söylemiflti:
“Türkiye’nin bugünkü mücadelesi yaln›z kendi nam ve hesab›na
olsayd› belki daha k›sa, daha az kanl›
olur ve daha çabuk bitebilirdi. Türkiye
azim ve mühim bir gayret sarfediyor.
çünkü müdafaa etti¤i bütün mazlum
milletlerin, bütün flark›n davas›d›r.”
“Bugün günün a¤ard›¤›n› nas›l
görüyorsam, uzaktan bütün do¤u milletlerinin de uyan›fl›n› öyle görüyorum.”
Gerçekten Türkiye Cumhuriyeti,
siyasal ba¤›ms›zl›k hareketlerine
öncülük etmifltir. Üçüncü Dünya ülkelerinde, ba¤›ms›zl›k ve kalk›nma
iste¤i, ‹kinci Dünya Savafl›’ndan sonra
belirmifltir. Türkiye Cumhuriyeti, ilk
y›llar›nda, tarihi k›saltmak, ekonomik geliflmeyi sa¤lamak iste¤i ile bir
“milli iktisat siyaseti” kurmak gere¤ini duymufl ve bunu uygulam›flt›r.
Türkiye Cumhuriyeti, “azgeliflmifl
ülkelere tutacaklar› yolu göstermekle
insanl›¤›n manevi evriminde yepyeni
ve çok önemli” bir tarihi bir bafllang›çt›r. Azgeliflmifl ülkeler için Türkiye
Cumhuriyeti ve Atatürk bir sembol
olmufltur. Türkiye Cumhuriyeti bu
yönüyle de dünyan›n siyasal co¤rafyas›n›n yeniden flekilleniflini derinden
etkileyen, baflka bir örne¤i olmayan
evrensel bir de¤er tafl›maktad›r.
Y›ldönümlerini bunun bilinciyle
onu koruma azim ve heyecan›yla
kutluyoruz. •
(*) Yazar›n ayn› adla yak›nda yay›nlanacak
kitab›ndan özetlenmifltir.
Yazar›m›z› tan›yal›m: Ö¤üt Yazman, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ‹ktisat
ve Maliye Bölümü’nden 1960 y›l›nda mezun olmufl, ayn› fakültede akademik
çal›flmalar›na devam ederek ‹ktisat Doktoru unvan›n› alm›flt›r. Türkiye ve
Ortado¤u Amme ‹daresi Enstitüsü’nü "üstün baflar›l›" derece ile bitirmifl, Turizm
ve Tan›tma Bakanl›¤›’nda Genel Müdürlük yapm›flt›r. Özel sektörde Genel
Müdürlük ve Yönetim Kurulu Baflkanl›¤›da yapan ve Ankara Ticaret ve Turizm
Yüksek Okulu ile ‹stanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Avrupa Toplulu¤u Bölümü’nde onbefl
y›l süreyle iktisat ve sosyal politika dersleri veren yazar›n, ‹ktisat, Maliye, Uluslararas› iliflkiler
ve Siyaset konular›nda sekiz kitab› yay›mlanm›flt›r.
7