S AĞ LI K H E A LT H Sağlıklı dişler çocukluktan başlar Sağlıklı dişlerin temeli bebeklikte atılıyor. Çocukken ne kadar sağlıklı dişleriniz varsa yetişkin olduğunuzda dişetlerinizin ve dişlerinizin sağlıklı olma ihtimali o kadar yüksek. Çocuğunuzun ağız sağlığında dikkat etmeniz gerekenleri sizler için kaleme aldık... Dr. Med. Dent Laçin Berber Periodontist - Dişeti Hastalıkları ve Cerrahisi Uzmanı Periodontist – Specialist in Periodontal Diseases and Surgery www.drlacinberber.com.tr Healthy teeth start from childhood Foundation is laid for healthy teeth during babyhood. The healthier your teeth are in childhood, the more possible that your teeth and gums are healthy when you are an adult. We have written the list of what to look out for in your child’s dental care for you. 72 73 S AĞ LI K S H E A LT H üt dişleri, çocuklar aşağı yukarı 6-8 aylıkken ağızda görünmeye başlar ve 2.5-3 yaşına geldiklerinde tamamlanırlar. Süt dişlerinin görevi, çocuğun beslenme, konuşma ve görüntüsünün düzgün olmasını sağlamaktır. Ayrıca kalıcı dişlere yer tutmak ve sürerken onlara rehberlik etmektir. Süt dişlerinin erken kaybedilmesi çene yapısını ve dişlerin dizilimini bozar. Bu durum çocuğun beslenmesiyle birlikte gelişmesini bile olumsuz etkileyebildiğinden, 20 adet süt dişi normal değişim zamanına kadar çürüksüz olarak korunmalı, çürük oluştuğunda ise, çürümeye kalıcı dişlerden daha eğilimi olan süt dişleri mutlaka tedavi ettirilmelidir. Süt dişleri, 6-7 yaşlarında değişmeye başlar. 6-13 yaş arası karışık dişlenme dönemidir. Daha sonra süt dişleri yerini, ömür boyu kullanacakları kalıcı dişlere bırakır. İlk kalıcı dişler, 5-6 yaş civarında süt dişlerinin en arkasından alt-üst çenede, sağ ve solda olmak üzere dört adet birinci büyük azı dişleridir (6 yaş dişleri). Bunların korunması gereklidir. Kalıcı diş dizisine 12- 13 yaşlarında sahip olunur. Çocukların dişleri neden daha hızlı çürür? Süt dişleri normal dişlere oranla daha çok organik madde içerirler, bu nedenle çürümeye daha yatkınlardır. Çocuklar ağız bakımına yetişkinler kadar dikkat edemezler. Çocuğun el becerisi, merakı ve ebeveynin tutumu, diş fırçalama alışkanlığını belirler. Çürük oluşumunu engellemek için diş hekimi neler yapabilir? Çürüğü tamamen engelleyebilecek ya da yok edecek bir aşı ya da ilaç henüz geliştirilmemekle birlikte, çürük sayısını azaltmaya yönelik uygulamalar yapılmaktadır. Diş çürükleri genellikle azı ve küçük azı dişlerinin, 74 P rimary teeth appear in the mouth when children are about 6-8 months old and they are completed when children are 2,5-3 years old. The role of primary teeth is to ensure that the child’s nutrition, speech and appearance are proper. In addition, they also make space for and guide permanent teeth. Loss of primary teeth at an early stage distort the structure of the chin and arrangement of the teeth. Since this may even affect nutrition and thus development of the child, 20 primary teeth should be kept undecayed until normal changing time, and if a decay occurs, primary teeth, which are more prone to decay than permanent teeth, must definitely be treated. Primary teeth start changing at the ages of 6-7. The period between 6-13 years of age is a mixed teething period. Then primary teeth are replaced by permanent teeth that they will use for a lifetime. The first permanent teeth appear at about 5-6 years of age at the back of deciduous teeth and are the first four large molar teeth on the lower and upper jaw on the right and on the left (6-year teeth). They must be protected. At the age of 12-13 one gets the set of permanent teeth. Why do children’s teeth decay faster? Primary teeth contain more organic substances compared to normal teeth, that is why they are more inclined to decay. Children do not show as much attention as adults for dental care. Hand skills, curiosity of the child and their parents’ attitude determine the habit of brushing their teeth. What can a dentist do in order to prevent the formation of tooth decay? No vaccine or medication has yet been developed that may completely prevent or eliminate decays, but there are practices aimed at reducing the number of decays. Tooth decays usually start at the cavities called “fissures” in the chewer surfaces of molar and small molar teeth. These cavities are covered by ‘fissure sealant’ and microbes and food residues are prevented from leaking in there and the start of decay is prevented. This procedure may also be applied to permanent molar and small molar teeth starting from 6 years of age. This procedure is quite simple and may be applied without requiring anesthesia and giving any pain to the child. Fissure sealing treatment practices may be renewed in checks made in periods of three or six months. Another way to prevent decays is “fluoride application” to increase the resistance of teeth to decays. Her beslenmeden sonra çocuğunuza su içirebilirsiniz. Bu diş bakımı için faydalıdır. You can give water to your child after each meal time. This is useful for dental care. çiğneyici yüzlerinde bulunan ‘fissür’ adı verilen oluklarda başlar. ‘Fissür örtücü’ ile bu olukların üzeri kapatılıp, o bölgeye mikrop ve yemek artıklarının sızması engellenerek çürük başlaması önlenir. Bu işlem, 6 yaşından itibaren çıkan kalıcı azı ve küçük azı dişlerine de uygulanabilir. Bu işlem oldukça basit ve anestezi gerektirmeden ya da çocuğa herhangi bir ağrı vermeden basitçe yapılabilecek bir işlemdir. Fissür örtücü tedavi uygulamaları üç ya da altı aylık dönemlerde yapılan kontrollerle yenilenebilmektedir.Bugün11 Ziyaretçi Toplam161180 Ziyaretçi Çürüğü engellemenin başka bir yolu da “florür uygulanması” ile dişlerin çürüğe karşı direncini artırmaktır. Diş hekimine ne zaman gidilir? Çocuğun dişlerinin çıkmasına yakın bir dönemde diş hekimi kontrollerine başlanmalıdır. Bu kontroller süt dişlenmenin bittiği 2-3 yaşından sonra daha da arttırılmalı ve 3 ya da 6 aylık rutin kontrollere dönüştürülmelidir. Doktorunuzdan çocuğunuzun dişleri hakkında tüm bilgileri aldığınızdan emin olmalısınız. 75 S AĞ LI K H E A LT H Ebeveynler çocuklarının diş fırçalama alışkanlığı kazanmaları için çaba sarf etmeliler. Erken dönemde ailesi tarafından diş fırçalama ve ağız hijyeni konusunda alışkanlık kazanmış çocuklar hayat boyu bilinçli hareket etmekte ve bu alışkanlıklarına önem vermektedirler. Bunlara dikkat edin! -Çocuğun doğumundan itibaren her beslenmeden sonra ağız içini ıslak gazlı bezle temizleyin ve süt dişleri sürdükten sonra da bu işleme devam edin. - Ek gıdaya başladıktan ve çocuğunuza biberonla süt içirdikten sonra ağız temizliği için su içirin. Bir parça peynir verin. -Bebeğinize gece son beslenmesinde şekerli gıdalar vermeyin. -Emziği kesinlikle şekere, bala, pekmeze batırmayın. -Beslenme sırasında bebeğinizin kaşığını ağzınıza almayın. - Bir yaşından sonra emzik ile biberon kullanmayın, çocuğunuzu bardak ve kaşık kullanarak beslenmeye alıştırın. -Çocuğunuza şekerli yiyecek ve içecekleri iki öğün arasında vermeyin. -Aşırı şekerli, yapışkan yiyecekler, aşırı yumuşak ve yüksek karbonhidrat içeren yiyeceklerden kaçının. -Her beslenmeden sonra çocuğa su vererek ağız içinin 76 Süt dişleri zaten dökülecek diye düşünmeyin. Bunlar kalıcı dişlere yer açarlar. Çocuğunuzu mutlaka diş hekimine götürün ve belirli aralıklarla dişlerini kontrol ettirin. Do not ignore primary teeth thinking that they will eventually be replaced. They make space for permanent teeth. Definitely take your children to the dentist and have their teeth checked at certain intervals. When should one go to a dentist? Dentist checks should be started towards the appearance of the child’s first teeth. These checks should be increased further after 2-3 years of age when primary teething is finished and turned into routine checks of 3-6 month intervals. You should make sure that you’ve received all information about your child’s teeth from your doctor. Parents should make an effort for their children to adopt the habit of brushing their teeth. Children who have been given the habit of brushing their teeth and awareness regarding their dental hygiene at an early stage act accordingly throughout their entire lives and attach importance to this habit of theirs. feeding bottle, make your baby drink water for oral cleaning. Give a piece of cheese. -Do not give sugary foods to your baby before your baby’s last meal at night. -Never dip the pacifier into sugar, honey or molasses -Do not take your baby’s spoon into your mouth during feeding time. - Do not use feeding bottles and pacifiers after 1 year of age, get your baby used to using glass and spoon. -Do not give sugary foods and drinks between meals to your child. -Avoid extremely sugary, sticky foods, extremely soft and high carbohydrate foods. -After each meal time give water to the child to clean the inner side of mouth. (Start this after your doctor allows you to give water to the child.) -Starting from two years of age have the children brush their teeth twice a day under your supervision. Choose a toothbrush and toothpaste according to your child’s age. -Pay attention that your child does not swallow toothpaste. -Refer to your dentist for protective fluoride application. -Definitely have it treated if there is any decay in primary teeth. -Have fissure sealant applied on 6-year teeth, always have it treated if there is any Çocuklarınıza diş fırçalama alışkanlığını mutlaka kazandırın. You should definitely get your children to adopt the habit of brushing their teeth. temizlenmesi sağlayın. (Doktorunuz çocuğunuza su vermenize izin verdikten sonra bu işlemi yapmaya başlayın.) -İki yaşından itibaren sizin kontrolünüzde günde iki defa dişlerini düzenli fırçalatın. Çocuğunuzun yaşına uygun diş fırçası ve macunu seçin. -Çocuğunuzun diş macununu yutmamasına dikkat edin. -Korucu flor uygulaması için diş hekiminize başvurun. -Süt dişlerinde çürük varsa mutlaka tedavisini yaptırın. -6 yaş dişlerine fissür örtücü uygulatın, çürük var ise mutlaka tedavi ettirin. Çürüklerin başka hastalıklara da yol açabileceği tehlikeli bir durum olduğu unutulmamalı. Pay attention to following! -Clean the inner side of the mouth after each meal time starting from birth and continue with this procedure also after primary teeth erupt. - After starting additional food and making your baby drink water with a 77