İlkokul Mekanlarının Çocuk Gelişimi ve Mekan Algısına Etkilerinin

ÖZET
İLKOKUL MEKANLARININ ÇOCUK GELİŞİMİ VE MEKAN ALGISINA
ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ
Özlem Kurt
İç Mimarlık Anasanat Dalı
Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Haziran 2016
Danışman: Profesör Doktor Meral Nalçakan
Çocuk, fiziksel olarak ilk kez eğitim gereksinimi için yuvasından ayrılır. Okul öncesi
eğitimi ülkemizde zorunlu olmaması nedeniyle çocukların önemli bir bölümü bu fiziksel
ayrılmayı ilköğretim eğitimine başlarken yaşar. Etkileşime girdikleri bu yeni çevre,
çocukların gelişim süreçlerinde önemli karşılıklar bulur. Çocuğun yaşadığı bu deneyim,
yalnızca okul binalarını değil, okulun bahçesini, yakın çevreyi ve çocuğun okula
yaklaşım güzergahını kapsar. Çalışmada öncelikle çocuk gelişim süreçleri incelenerek,
mekan tasarımcısı gözüyle, kullanıcı olarak çocuğu yakından tanımak amaçlanmıştır.
İlköğretim eğitiminde kullanılan yenilikçi eğitim-öğretim yaklaşımları araştırılmış,
bunların çocuk-mekan-mobilya ilişkileri incelenmiştir. Çalışmanın kavramsal alt
yapısını çevre psikolojisi ve çocuğun mekan algısı oluşturur. Çocukların mekan algısını
gözlemlemek ve değerlendirmek amacıyla sınıf içinde bir çalışma yapılmıştır. Bu
çalışmada; tezde belirtilen ölçütlere göre Eskişehir’de seçilmiş olan dört farklı
ilkokulda, ikinci ve üçüncü sınıf düzeyindeki çocuklardan okullarını resimler yoluyla
anlatmaları istenmiştir. Çocukların resimleri üzerinden yapılan çalışma, ilkokul
mekanlarının, onların algı süreçlerindeki karşılıklarını değerlendirmeyi amaçlar. Sonuç
olarak ilkokul mekanlarının, çocuğun gelişiminde ve tüm yaşamında kalıcı etkileri
olduğu vurgulanmış, tasarımcıların ve bu alanda çalışan kişilerin konu üzerine
farkındalığını arttırmak hedeflenmiştir.
Anahtar Kelimeler: İlkokul Mekanları, İlkokul Çevreleri, Çocuk ve Okul, Çocuğun
Mekan Algısı, Çocuk Gelişimi ve Okul, Mekan Psikolojisi, Çevresel Psikoloji.
ii
ABSTRACT
EVALUATION OF THE EFFECTS OF CHILD DEVELOPMENT AND SPACE
PERCEPTION OF PRIMARY SCHOOL PLACES
Özlem Kurt
Proficiency in Art in Interior Design
Anadolu University Graduate School of Fine Arts, June 2016
Advisor: Professor Doctor Meral Nalçakan
Children are physically separated from home for the first time for education
requirement. An important part of pre-school children in our country, because of the
national regulations for optional pre-school education, experiences this physical
separation when primary school education begins. This new environment in which they
interact, find important provisions in children's development. This process of experience
of child is not only about the school building, also includes the school's garden, the
surroundings, the environment providing school approach. In this study, child
development primarily examined, now that aimed to get to know the child user closely.
In the context of space, innovative educational approaches that used in primary school
education have been investigated and their relationships between child, furniture and
space. In this thesis formed the conceptual infrastructure of environmental psychology.
A field study was organised to support the work with the observation method. In
Eskisehir, among four different elementary schools based on specific criterias
determined in thesis, the second and third grade children at the school were asked to tell
their schools by making some pictures. Through children’s pictures, has tried to make
an assessment about primary school places in their perception process. As a result,
emphasized that the school environment has lifelong lasting effects on child's
development, and aimed to raise awareness on the issues of the designers and people
working in this field.
Key words: Primary School Spaces, Primary School Environments, Children and
School, The Child’s Perception of Space, Children Development and School,
Psychology of Space, Environmental Psychology.
iii