Para Politikalari - Denizli Sanayi Odası

PARA POLİTİKALARI
Erdem Başçı
Başkan
24 Eylül 2013
Denizli Sanayi Odası ve Denizli Ticaret Odası
Genel Değerlendirme

Enflasyonun önümüzdeki dönemde düşmeye devam etmesi
beklenmektedir.

Yurt içi nihai talep ve ihracat ılımlı büyüme eğilimlerini korumaktadır.

Altın ticareti hariç tutulduğunda cari işlemler açığındaki kademeli
iyileşme eğiliminin süreceği tahmin edilmektedir.

Merkez Bankası fiyat istikrarını etkileyen gelişmeleri yakından takip
ederek gereken tedbirleri almaya devam edecektir.
2
Sunum Planı
I.
Küresel Ekonomik Gelişmeler
II.
Dış Denge
III.
Enflasyon
IV.
Büyüme
3
KÜRESEL EKONOMİK GELİŞMELER
4
KÜRESEL EKONOMİK GELİŞMELER
DÜNYA
5
Küresel Büyüme ve İstihdam
Toplulaştırılmış Büyüme Oranları*
Gelişmiş Ülkelerde İşsizlik Oranları
(Yıllık, Yüzde Değişim)
(Yüzde)
14
12
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
10
ABD
Euro Bölgesi
İngiltere
12
8
10
6
8
4
2
6
0
4
-2
2
-4
-6
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
0
*Toplulaştırma yapılırken ülkeler GSYİH
değerlerine göre ağırlıklandırılmıştır.
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
6
Dünya Ticareti
Mal Ticareti
(Yıllık Değişim, Yüzde)
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü
7
Büyüme Öngörüleri
Büyüme Tahminleri
Aralık 2012 Eylül 2013
2013
2013 2014
Dünya
Gelişmiş Ülkeler
ABD
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
İtalya
İspanya
İrlanda
Yunanistan
Portekiz
İngiltere
Japonya
Gelişmekte Olan
Ülkeler
Asya-Pasifik
Çin
Hindistan
Latin Amerika
Doğu Avrupa
Türkiye
2.6
2.4
3.1
1.9
-0.1
0.7
0.1
-0.9
-1.6
1
-4.5
-2.3
1.1
0.6
1.6
-0.4
0.5
0.1
-1.7
-1.4
0.3
-4.5
-2.3
1.3
1.9
2.7
0.9
1.7
0.8
0.5
0.5
1.8
-1.0
0.1
2.1
1.7
6.6
8.1
6.5
3.5
2.9
3.9
6.0
7.5
4.9
2.7
2.2
3.5
6.2
7.4
5.9
3.3
3.1
3.9
Kaynak: Consensus Forecasts.
8
Küresel Enflasyon
TÜFE Enflasyonu
Emtia Endeksleri*
1000
Ana Endeks
Tarım
End. Metal
(Yıllık, Yüzde Değişim)
Enerji
10
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
900
8
800
700
6
600
500
4
400
2
300
200
0
100
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
-2
Son Veri: 12 Eylül 2013
*30 günlük hareketli ortalama
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
9
Politika Faizleri
Enflasyon Hedeflemesi Yapan
Gelişmekte Olan Ülkeler (Yüzde)
Gelişmiş Ülkeler
(Yüzde)
4,5
20
4,0
18
16
3,5
14
3,0
12
2,5
10
2,0
8
1,5
6
1,0
4
0,5
2
0,0
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Gelişmiş Ülkeler: ABD, Euro B., Japonya,
İngiltere, Kanada, G. Kore, Avustralya,
İsviçre, İsveç, Norveç, Danimarka, Hong
Kong, İsrail, Yeni Zelanda.
Gelişmekte Olan Ülkeler
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Türkiye
Gelişmekte Olan Ülkeler: Brezilya, Meksika,
Polonya, Endonezya, G. Afrika, Tayland, Çek
Cum., Kolombiya, Macaristan, Romanya,
Filipinler.
10
KÜRESEL EKONOMİK GELİŞMELER
AVRUPA
11
Euro Bölgesi: Faiz Oranları
10 Yıllık Tahvil Faizleri
(Yüzde)
30
25
Almanya
İspanya
20
Fransa
İtalya
15
Portekiz
İrlanda
10
Yunanistan
5
0
1999
2000
2001
Kaynak: Reuters, Bloomberg.
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Son Veri: Ağustos 2013
12
Euro Bölgesi: İşsizlik
İşsizlik Oranları
(Yüzde)
30
Portekiz
İrlanda
İspanya
İtalya
Yunanistan
25
20
15
10
5
0
Kaynak: Eurostat.
Son Veri: Temmuz 2013
13
Euro Bölgesi: İmalat PMI Endeksi
PMI
65
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
60
55
50
45
40
35
30
Kaynak: Bloomberg.
Son Veri: Eylül 2013*
*Eylül 2013 verisi nihai değildir.
14
Euro Bölgesi: Hizmetler PMI Endeksi
PMI
65
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
60
55
50
45
40
35
30
Kaynak: Bloomberg.
Son Veri: Eylül 2013*
*Eylül 2013 verisi nihai değildir.
15
Euro Bölgesi: Bileşik PMI Endeksi
Euro Bölgesi PMI
60
55
50
45
40
35
30
Kaynak: Bloomberg.
Son Veri: Eylül 2013*
*Eylül 2013 verisi nihai değildir.
16
KÜRESEL EKONOMİK GELİŞMELER
ABD
17
FOMC Üyelerinin Politika Faizi Projeksiyonları
Haziran 2013
Eylül 2013
(Yüzde)
(Yüzde)
Kaynak: www.federalreserve.gov,
19 Haziran tarihli FOMC basın
açıklaması.
Kaynak: www.federalreserve.gov,
18 Eylül tarihli FOMC basın açıklaması.
18
Faiz Oynaklığı (ABD)
ABD Tahvil Faizi Oynaklık Endeksi
ABD Tahvil Faizi Oynaklık Endeksi
(2008-2013)
(2013)
300
120
110
250
100
Bernanke’nin
Konuşması
200
90
150
80
70
100
60
50
50
0
Kaynak: Bloomberg , MOVE Index.
FOMC
Haziran
Toplantısı
FOMC
Eylül
Toplantısı
40
Son veri: 20 Eylül 2013
Kaynak: Bloomberg, MOVE Index.
Son veri: 20 Eylül 2013
19
0n Yıl Vadeli Faiz Oranı (ABD)
2008-2013
2013
(Yüzde)
(Yüzde)
6
3
QE1
16 ay
QE2
20 ay
QE3
12 ay +
Bernanke’nin
Konuşması
5
2,5
FOMC
Eylül
Toplantısı
4
3
2
2
1,5
FOMC
Haziran
Toplantısı
1
0
Kaynak: Bloomberg.
1
Son veri: 23 Eylül 2013
Kaynak: Bloomberg.
Son veri: 23 Eylül 2013
20
KÜRESEL EKONOMİK GELİŞMELER
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER
21
Kısa Vadeli Faiz Oranları (GOÜ)
3 Aylık Faizlerdeki Değişim
3 Aylık Faizlerdeki Değişim
(22 Mayıs – 2 Eylül)
(22 Mayıs – 18 Eylül)
5,0
5,0
4,5
4,5
4,0
Aşırı Tepki
3,5
3,5
3,0
Kaynak: Bloomberg.
Romanya
Meksika
Çek Cumh.
G.Afrika
Polonya
Şili
-0,5
Kolombiya
-0,5
Politika Tepkisi
Türkiye
0,0
Romanya
0,0
Çek Cumh.
0,5
Şili
0,5
Polonya
1,0
G.Afrika
1,0
Meksika
1,5
Kolombiya
1,5
Brezilya
2,0
Endonezya
2,0
Hindistan
2,5
Türkiye
2,5
Brezilya
Politika Tepkisi
Endonezya
3,0
Hindistan
4,0
Kaynak: Bloomberg.
22
Küresel Faizlere Duyarlılık (Türkiye)
10 Yıl Vadeli Türkiye Tahvilleri İçin Beta Katsayısı*
Yüksek
Korelasyon
(10-günlük hareketli pencere)
2,5
2
1,5
Başkan
Başçı’nın
Konuşması
Başkan
Bernanke’nin
Çıkış Sinyali
ABD
İstihdam
Verisi
1
Düşük
Korelasyon
0,5
FOMC
Haziran
Toplantısı
0
-0,5
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
*Beta ABD 10 yıllık tahvil getirisinin yandaki regresyondaki katsayısıdır; Δ𝒓𝑻𝑳 = 𝜶 + 𝜷∆𝒓𝒖𝒔 + 𝝐
Kur Oynaklığı
Gelişmekte Olan Ülkeler Döviz Kuru Oynaklık Endeksi
35
Lehman
Krizi
Euro Bölgesi
Borç Krizi
FED’in Çıkış
Sinyali
30
25
20
15
10
5
0
Kaynak: Blommberg, JPMVXYEM Index.
Son veri: 23 Eylül 2013
24
Nominal Döviz Kurları
22.05.2013 – 23.09.2013
(Yüzde Değişim)
20
15
10
5
0
-5
-10
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
*Pozitif değişim ABD Dolarına karşı değer kaybını göstermektedir.
25
Aşırı Tepki: Reel Döviz Kuru
Reel Efektif Döviz Kuru
(Baz Yıl: 2003)
140
130
120
110
100
AA Konuşması
Bursa Konuşması
90
80
Kaynak: TCMB.
Eylül tahmininde 19 Eylül 2013 tarihine kadar ortalama döviz kurları kullanılmıştır. Endeksin
artması Türk lirasında değerlenmeyi göstermektedir. Kesikli çizgiler Mayıs 2003 = 100 veya
Ocak 2003=90 referanslarına göre yüzde 2 artış trendini göstermektedir.
26
Düzeltme: Reel Döviz Kuru
Reel Efektif Döviz Kuru
(Baz Yıl: 2003)
140
130
120
110
100
90
80
Kaynak: TCMB.
Eylül tahmininde 19 Eylül 2013 tarihine kadar ortalama döviz kurları kullanılmıştır. Endeksin
artması Türk lirasında değerlenmeyi göstermektedir. Kesikli çizgiler Mayıs 2003 = 100 veya
Ocak 2003=90 referanslarına göre yüzde 2 artış trendini göstermektedir.
27
DIŞ DENGE
28
Dengeli Büyüme
Nihai Yurtiçi Talep ve Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
(Mevsimsellikten Arındırılmış, 2003Ç1=100)
180
170
GSYİH
Toplam Nihai Yurt İçi Talep
160
150
140
130
120
110
100
90
Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Kaynak: TUİK, TCMB.
29
Dış Denge
Cari Açık
(12-Aylık Kümülatif, Milyar Dolar)
80
Cari İşlemler Dengesi
70
Cari İşlemler Dengesi (Altın hariç)
60
Cari İşlemler Dengesi (Enerji ve altın hariç)
50
40
30
20
10
0
-10
-20
Kaynak: TCMB.
Son veri: Temmuz 2013.
30
İhracat Pazar Çeşitlenmesi
İhracat Pazar Payı*
(6 Aylık Hareketli Ortalama, Yüzde)
60
AB-27
50
40
Avrupa (AB Hariç)
Kuzey Amerika
Asya
MENA
30
20
10
0
Kaynak: TÜİK.
*Altın hariç.
Son Veri: Temmuz 2013
31
İhracat
Türkiye
(Altın Hariç, 12 ay öncesine göre değişim, Yüzde)
35
30
25
20
15
10
5
0
-5
-10
Kaynak:TÜİK
Son veri: Temmuz 2013
32
Kur Oynaklığı
Seçilmiş Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye’de Kur Oynaklıkları
(Yüzde, gelecek 12 ay için ima edilen oynaklık)
36
36
31
31
Gelişmekte olan ülkeler
26
Türkiye
26
21
21
16
16
11
11
6
6
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Gelişmekte Olan Ülkeler: Brezilya, Güney Afrika, Endonezya, Hindistan ve Türkiye’yi
içermektedir.
Son Veri: 19 Eylül 2013
33
Cari Açığın Finansmanı
Cari Açığın Temel Finansman Kaynakları
(12-aylık kümülatif, Milyar Dolar)
100
Portföy
Diğer
CA
80
60
40
20
0
-20
Kaynak: TCMB.
*Portföy; hisse senetleri ve hükümetin yurtiçi borç senetlerini kapsamaktadır.
**Diğer; bankalar ve diğer sektörlerin kısa ve uzun vadeli net kredileri, bankalar ve Hazine’nin yurtdışına ihraç ettikleri tahviller ve bankalardaki mevduat kaleminin
toplamından oluşmaktadır.
34
Özel Sektörün Dış Borç Yenileme Oranları
(Yüzde, 6 Aylık Hareketli Ortalama)
200
Bankalar
Banka Dışı Sektörler
180
160
140
120
100
80
60
Kaynak: TCMB.
Son veri: Temmuz 2013.
Banka dışı sektörlerin dış borç yenileme oranı 32.
Sayılı Karara göre düzeltilmiştir.
35
Türkiye: Kamu Borcu
AB Tanımlı Kamu Borç Stoku
(GSYH’ye Oran, Yüzde)
80
74
68
70
60
60
53
50
47
46
40
40
42
40
39
36
35
33
31
30
20
10
00
2002
2003
2004
2005
2006
Kaynak: Maliye Bakanlığı, Orta Vadeli Program (2013-2015).
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013*
2014*
2015*
*Orta Vadeli Program (2013-2015) tahminleri
36
Ülkelerin Kamu Borçları
Gelişmiş Ülkeler ve Türkiye
Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye
(GSYH’ye Oran, Yüzde, 2012)
(GSYH’ye Oran, Yüzde, 2012)
250
250
200
200
150
150
100
100
50
50
0
0
Kaynak: IMF Fiscal Monitor
Kaynak: IMF Fiscal Monitor
37
Türkiye: Risk Primi
Türkiye-ABD 10 Yıllık Tahvil Faiz Farkları
(Baz Puan)
12
10
Lehman
Krizi
Euro Bölgesi
Borç Krizi
FED’in Çıkış
Sinyali
8
6
4
2
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Son Veri: 20 Eylül 2013
38
Türkiye: Risk Primi
Türkiye 5 Yıllık CDS Fiyatları
900
Lehman
Krizi
Euro Bölgesi
Borç Krizi
FED’in Çıkış
Sinyali
800
700
600
500
400
300
200
100
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Son Veri: 20 Eylül 2013
39
Reel Faiz (Piyasa)
Beklenen DİBS Reel Faizi*
(Yüzde)
5
4
3
2
1
0
-1
Kaynak: TCMB.
Son veri: Eylül 2013
*Gösterge bileşik faiz – Anketlere göre beklenen enflasyon
40
ENFLASYON
41
Enflasyon
Enflasyon Tahminleri ve Gerçekleşmeler*
(Yüzde)
12
Tahmin Aralığı*
Belirsizlik Aralığı
Çıktı Açığı
Yıl Sonu Enflasyon Hedefleri
Gerçekleşmeler
10
8
6
4
2
0
-2
-4
Kaynak: TCMB.
*Enflasyonun tahmin aralığı içinde kalma olasılığı yüzde 70’tir.
42
Enflasyon Karşılaştırması
Türkiye ve Diğer Gelişmekte Olan Ülkeler Karşılaştırması
(Yüzde, Ağırlıklı Ortalama)
30
Türkiye
Gelişmekte Olan Ülkeler
25
20
15
10
7,4
6,6
5
4,7 4,7
0
Kaynak: Bloomberg
Gelişmekte olan ülkeler: Brezilya, Meksika, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Güney Afrika, Çin, Hindistan,
Rusya, Türkiye, Endonezya, Arjantin, Tayland, Kolombiya, Romanya, Ukrayna, Vietnam, Şili, Peru, Mısır ve Fas
*2013 ve 2014 yıl sonu tahminleri ’’Consensus Forecast’’ ten alınmıştır.
43
Enflasyon Beklentileri
%
12 ve 24-Ay Sonrası TÜFE Beklentileri* ve Gerçekleşmeler
14
12 ay
24 ay
Hedef
Gerçekleşmeler
12
10
8
6
4
2
Kaynak: TÜİK, TCMB.
*TCMB Beklenti Anketi.
44
Enflasyonun Ana Eğilimi
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
(Yıllık Yüzde Değişim)
14
TÜFE
Çekirdek Enflasyon (I)
12
10
8
6
4
2
0
Kaynak: TÜİK, TCMB.
Son Veri: Ağustos 2013
45
Likidite Politikası
Faiz Koridoru ve Ortalama Fonlama Maliyeti
(TCMB, Yüzde)
20
QE2
18
16
14
Euro Bölgesi
Borç Krizi
QE3
OMT
FED’in
Çıkış
Sinyali
Lehman
Krizi
12
10
8
6
Faiz Koridoru
4
1 Hafta Vadeli Repo Faiz Oranı
2
BİST Gecelik Faiz (10 günlük ortalama)
TCMB Ortalama Fonlama Maliyeti
0
Kaynak: BIST, TCMB.
Son Veri: 18 Eylül 2013i
OMT: Doğrudan tahvil alım programı (ECB)
QE: Niceliksel genişleme (FED)
46
TCMB Döviz Rezervi
TCMB Döviz Rezervi
(Altın Dahil, Milyon Dolar)
150.000
140.000
130.000
120.000
110.000
100.000
90.000
80.000
70.000
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
Kaynak: TCMB.
Son veri: 13 Eylül 2013
47
TCMB Rezervleri
(Milyar Dolar)
140
TCMB diğer döviz rez.
YP ZK için döviz
ROM döviz
TCMB diğer altın rez.
Kıym.mad. için altın
ROM altın
Döviz Satımı
(Milyar ABD
Doları)
120
100
80
Haziran 2013
1.70
Temmuz 2013
5.15
Ağustos 2013
1.95
Eylül 2013
1.38
Tutar
(Milyar ABD
Doları)
60
40
Kaynak: TCMB.
0913
0813
0613
0513
0313
0213
0113
1112
1012
0812
0712
59.4
0612
Toplam
0412
0
0312
29.2
0212
YP Zorunlu
Karşılıklar
1211
20
1111
30.2
0911
ROM Döviz
Son Gözlem: Eylül 13, 2013.
48
TCMB Altın Rezervi
TCMB Altın Rezervi
(Milyon Dolar)
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
Kaynak: TCMB.
Son veri: 13 Eylül 2013
49
Döviz Rezervlerindeki Artışın Kaynakları
1.
İhracat Reeskont Kredileri
2.
Rezerv Opsiyonu Mekanizması
50
Rezerv Opsiyonu Mekanizması - Döviz
Rezerv Opsiyonu Katsayısı (ROK)
ROK
2,8
1,4
Döviz Olarak Tutulabilecek
Kısım (Yüzde)
30
35
40 45 50 55 60
51
Rezerv Opsiyonu Mekanizması - Altın
Rezerv Opsiyonu Katsayısı (ROK)
ROK
2,5
1,4
Altın Olarak Tutulabilecek
Kısım (Yüzde)
15
20
25 30
52
Kaynak: TCMB.
İmkân Üst Limiti
TL ZK için Döviz Tesis İmkânı Kullanımı
(Yüzde)
5
0
0
İmkân Üst Limiti
13.09.13
(Yüzde)
02.08.13
Altın ROM Kullanım Oranı
21.06.13
Döviz ROM Kullanım Oranı
10.05.13
10
29.03.13
10
15.02.13
20
04.01.13
15
23.11.12
30
12.10.12
20
31.08.12
40
20.07.12
25
08.06.12
50
27.04.12
30
16.03.12
60
03.02.12
35
23.12.11
70
11.11.11
30.09.11
13.09.13
02.08.13
21.06.13
10.05.13
29.03.13
15.02.13
04.01.13
23.11.12
12.10.12
31.08.12
20.07.12
08.06.12
27.04.12
16.03.12
03.02.12
23.12.11
11.11.11
30.09.11
Rezerv Opsiyon Mekanizması
TL ZK için Altın Tesis İmkânı Kullanımı
Kaynak: TCMB.
53
BÜYÜME
54
Sermaye
Sermaye Stoku
Sabit Sermaye Oluşumu*
(Sabit Fiyat, 2007=100)
(Yüzde, GSYH’ye Oran, Cari Fiyatlar)
24
130
120
22
110
20
100
Trend
90
18
Sermaye Stoku
80
16
70
14
60
12
50
1234123412341234123412341234123412341234123412
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Kaynak: TÜİK, TCMB.
Son veri: 2013 Ç2
Kaynak: TÜİK, TCMB.
*Yıllıklandırılmış
Son veri: 2013 Ç2
55
İstihdam Oranı
İstihdam Oranı*
(Yüzde, Mevsimsellikten Arındırılmış, + 15 Yaş)
47
46
45
44
43
42
41
40
39
Kaynak: TÜİK, TCMB
*Toplam çalışanların 15 yaş üzeri toplam nüfusa oranı.
Son veri: Haziran 2013
56
İşsizlik ve İstihdam
İşsizlik Oranları*
İstihdam*
(Yüzde)
(Bin Kişi)
20
İşsizlik Oranı (%)
Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%)
16000
6000
Kayıtlı İstihdam (Tarım Dışı)
18
5800
15000
Kayıt Dışı İstihdam (Tarım Dışı, sağ eksen)
16
5600
14000
5400
14
13000
5200
12
12000
5000
10
11000
4800
4600
10000
6
9000
Kaynak: TÜİK.
4400
4200
04.05
10.05
04.06
10.06
04.07
10.07
04.08
10.08
04.09
10.09
04.10
10.10
04.11
10.11
04.12
10.12
04.13
8
*Mevsimsellikten Arındırılmış
Son veri: Haziran 2013
Kaynak: TÜİK.
*Mevsimsellikten Arındırılmış
Son veri: Haziran 2013
57
İstihdam Artış Hızları
Yıllık Ortalama İstihdam Artışı*
(Yüzde Büyüme, 2007-2012)
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
0
0
-1
-1
-2
-2
-3
-3
-4
-4
-5
-5
Kaynak: IMF WEO, TÜİK.
*Doğal logaritma farkları
58
Tahsili Gecikmiş Alacaklar
Bireysel ve Firma Kredileri TGA Oranları
(Yüzde)
7,0
7,0
6,5
6,5
6,0
Firma Kredileri
Bireysel Krediler
6,0
5,5
5,5
5,0
5,0
4,5
4,5
4,0
4,0
3,5
3,5
3,0
3,0
2,5
2,5
2,0
2,0
Kaynak: TCMB.
Son Veri: 13 Eylül 2013
59
Karşılıksız Çekler
Karşılıksız Çek Oranları*
12
10
12
Karşılıksız Çek Dönüşüm Oranı (Adet)
10
Karşılıksız Çek Dönüşüm Oranı (Tutar)
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
Kaynak: TCMB.
*Karşılıksız çek dönüşüm oranları, takas odalarına ibraz edilen ve karşılıksız kalan çek adet ve
tutarının toplam takasa ibraz edilen çek adet ve tutarı içindeki oranı.
Son veri: Ağustos 2013
60
Kredi Faiz Oranları
(4 Haftalık Ortalama, Yıllık Faizler, Yüzde)
28
Nakit
Taşıt
Konut
Ticari
26
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
Kaynak: TCMB.
61
Kredi Büyüme Oranları
Tüketici Kredileri*
(13 Haftalık Yıllıklandırılmış Hareketli Ortalama, Yüzde)
40
40
35
35
30
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
Tüketici Kredileri (2012)
Tüketici Kredileri (2013)
5
Tüketici Kredileri (2007-2012)
0
0
1
4
Kaynak: TCMB.
7
10
13
16
19
22
25
28
31
34
37
40
43
46
49
52
*Toplam bankacılık sektörü (Katılım bankaları dahil), TGA Hariç
62
Kredi Büyüme Oranları
Ticari Krediler*
(13 Haftalık Yıllıklandırılmış Hareketli Ortalama, Kur Etkisinden Arındırılmış, Yüzde)
45
35
40
30
35
25
30
25
20
20
15
15
10
10
5
5
Ticari krediler 2012
Ticari krediler 2013
Ticari krediler (2007-2012)
0
0
1
4
Kaynak: TCMB.
7
10
13
16
19
22
25
28
31
34
37
40
43
46
49
52
*Toplam bankacılık sektörü (Katılım bankaları dahil, TGA Hariç)
63
Öncü Göstergeler
Sanayi Üretimi ve Satın Alma Yöneticileri Endeksi(PMI)*
(2010=100, Mevsimsellikten Arındırılmış, Aylık)
70,0
117,9
Sanayi Üretimi (sağ eksen)
120,0
PMI
115,0
60,0
50,9
110,0
50,0
105,0
40,0
100,0
30,0
95,0
20,0
90,0
10,0
0,0
Kaynak: TÜİK, MARKIT, TCMB.
85,0
80,0
* Sanayi üretimi verisi Temmuz 2013, PMI verisi Ağustos 2013 itibarıyladır.
64
Sanayi Üretimi
Haziran İtibariyle Yıllık Değişim
(Takvim Etkisinden Arındırılmış, Yüzde)
5
4
3
2
1
0
-1
-2
-3
-4
Kaynak: Bloomberg, EuroStat, TÜİK.
65
Öncü Göstergeler
Kapasite Kullanım Oranı
Yatırım Harcaması Beklentisi*
(Mevsimsellikten Arındırılmış, Yüzde)
(Mevsimsellikten Arındırılmış)
85
40
30
80
20
10
75
0
-10
70
-20
65
-30
-40
60
-50
-60
55
Kaynak: TCMB.
Son veri: Ağustos 2013
Kaynak: TCMB.
*İktisadi Yönelim Anketi Soru 23: Geçmiş on
iki aya kıyasla gelecek on iki ayda sabit
sermaye yatırım harcaması beklentiniz.
66
Öncü Göstergeler
Reel Kesim ve Tüketici
Güven Endeksleri
Sipariş Beklentileri*
(Mevsimsellikten Arındırılmış)
40
120
İhracat
90
İç piyasa
30
80
110
70
20
100
60
10
90
50
0
80
40
30
TUİK-TGE (sağ eksen)
20
70
-10
-20
60
-30
50
Kaynak: TCMB.
RKGE
*Gelecek 3 ay, İktisadi Yönelim Anketi
Son veri: Ağustos 2013
Kaynak: TCMB.
10
0
Son veri: Ağustos 2013
67
Büyüme
GSYH
(Mevsimsellikten Arındırılmış)
4,80
4,75
4,70
4,65
4,60
4,55
4,50
4,45
4,40
1
2
3
2005
4
1
2
3
2006
4
1
2
3
2007
4
1
2
3
2008
4
1
2
3
2009
4
1
2
3
2010
4
1
2
3
2011
4
1
2
3
2012
4
1
2
2013
Kaynak: TÜİK, TCMB.
68
Genel Değerlendirme

Enflasyonun önümüzdeki dönemde düşmeye devam etmesi
beklenmektedir.

Yurt içi nihai talep ve ihracat ılımlı büyüme eğilimlerini korumaktadır.

Altın ticareti hariç tutulduğunda cari işlemler açığındaki kademeli
iyileşme eğiliminin süreceği tahmin edilmektedir.

Merkez Bankası fiyat istikrarını etkileyen gelişmeleri yakından takip
ederek gereken tedbirleri almaya devam edecektir.
69
PARA POLİTİKALARI
Erdem Başçı
Başkan
24 Eylül 2013
Denizli Sanayi Odası ve Denizli Ticaret Odası