M. Meclîsi B : 58 17 . 2 . 1976 O : 1 nın Eylül ayında ise 105

M. Meclîsi
B : 58
nın Eylül ayında ise 105 milyar liraya yükselmiştir.
Para arzı artışında, emisyon hacmi artışında olduğu
gibi enflasyonist baskıyı artırıcı bir tarzda gelişme
vardır. Para arzı artışı oranının 1975 yılı sonunda
•% 28'e ulaşacağı tahmin olunmaktadır.
Cephe Hükümeti para politikası bakımından da
enflasyonist baskıyı artırıcı bir politika izlemiştir.
Kredi politikasına gelince: 1975 yılında banka
kredilerinin verimsiz alanlarda yoğunlaşması devam
etmiştir. Tasarrufların malî aracı kuruluşlarda artan
bir şekilde toplanmasını sağlayıcı bir uygulama geti­
rilememiştir. Kamu sektörü harcama ihtiyaçları nor­
mal kaynaklardan karşılanamamıştır. Bu yüzden ka­
mu sektörü, devamlı bir şekilde Merkez Bankası kay­
naklarına başvurmak zorunda kalmıştır. Özel sektöre
yönelen Merkez Bankası kredilerinde ise mutlak azal­
malar olmuştur. Döviz rezervlerinde çok büyük eri­
meler meydana gelmiştir.
Dövize çevrilir mevduata gelince : Demin de ifa­
de ettim, dövize çevrilir mevduat ilk defa 1971 yılın­
da uygulanmış, bu hesaplarla iki yıl içinde 480 mil­
yon dolarlık döviz getirilmiştir yurdumuza. 1973 yı­
lında, zannedersem Maliye Bakanlarından Ziya Müezzinoğlu, - ki, kendisini burada takdirle anıyorum dövize çevrilir mevduatın, memleketimizin geleceğini
ipotek altına aldığını gördüğü için, bu dövize çevri­
lir mevduat hesaplarının durdurulması hakkında ka­
rar almış ve uygulamıştır.
Cephe Hükümeti işbaşına gelir gelmez, 8 . 5 . 1975
tarihinde dövize çevrilir mevduat hesaplarını açabil­
me imkânını sağlamış ve hatta bunu teşvik etmiştir.
Arkadaşlar, aslında dövize çevrilir mevduat hesa­
bının açılmasında bir asil gaye mevcut idi; bunu in­
safla belirtmek isterim. Dışardaki Türk işçilerinin
paralarını Türkiye'ye getirmek, döviz olarak getir­
mek maksadıyle dövize çevrilebilir mevduat hesapları
açılmıştı. Fakat heyhat ki, durum böyle olmamış­
tır. Dövize çevrilebilir mevduat hesabı sebebiyle işçi
paraları memleketimize döviz olarak gelmemekte,
buna mukabil Avrupa para piyasasında birtakım fa­
izcilerin, spekülatörlerin büyük faizlerle verdikleri
paralar Türkiye'ye döviz olarak gelmektedir. Böyle­
likle Türk ekonomisinin geleceği de ipotek altına
alınmaktadır. Şöyle ki, dövize çevrilir mevduat hesa­
bı dolayısıyle bir milyar doların üzerinde para gel­
miş, 15 milyar TL. civarında. Burada, Avrupa para
piyasasından, Maliye Bakanının da dün itirafı oldu;
Maliye Bakanına yetki verilmiş % 1,75 daha fazla
faiz verme yetkisi tanınmış. Yani biz dışarıdan dö­
vize çevrilebilir mevduat aldığımız takdirde Avrupa
17 . 2 . 1976
O :1
bankalarının verdiğinden % 1,75 olarak fazla faiz
veriyoruz. Bununla kalmadı, % 2 de aracıya veriyo­
ruz, o hesapları bulanlara veriyoruz. Bununla arka­
daşlar, Türk işadamları Derneğinin yaptığı hesaplara
göre, dövize çevrilir mevduat hesaplarına ödenen
faiz miktarı % 27'yi bulmuştur. Arkadaşlar, % 27
ile döviz bulup, bu memlekete getirip, kalkınmayı
sağlamak mümkün değildir; o da 1 yıl vade ile, 1,5
yıl vade ile. Dövize çevrilir mevduatın bir çirkin yö­
nü daha var. Burada Saym Bakanı açıklamaya davet
ediyorum. Hükümet bir ketumiyet içerisinde; 1975
yılında ne kadar. dövize çevrilir mevduat gelmiştir,
bu dövize çevrilir mevduat hangi bankaların aracı­
lığı ile gelmiştir ve kimlere verilmiştir? En büyük
mevduatı, soyadı Demirel olan bir şahıs almış mıdır,
var mıdır? Bunların gelip burada açıklanması lâzım­
dır. Dövize çevrilir mevduatın kaymağını kim ye­
miştir? 1973'te dövize çevrilir mevduat hesapları dur­
durulduğunda Adana Sanayi Odası niçin kıyam et­
miştir; Adana Sanayi Odasının hangi mensupları
telgraflar çekip Cephe Hükümetini kutlamıştır? Bun­
ları öğrenmek mecburiyetindeyiz. Aksi halde bu ko­
nuda da araştırma önergesi getirmek zaruretini De­
mokratik Parti Grupu hissedecektir.
Aziz arkadaşlarım, dövize çevrilir mevduat konu­
sunda bugünlerde Hükümetin kafasını iki şey meş­
gul ediyor. Daha fazla dövize çevrilir mevduat
nasıl elde edebilirim; çünkü, dış ticaret açığı büyü­
müş, cari işlemler açığı büyümüş, işçi dövizleri gel­
miyor, turist dövizleri gelmiyor, ithalât fazla, ihracat
yapılamıyor. Daha fazla dövize çevrilir mevduat na­
sıl elde edebilirim sancısını Hükümet karnında taşı­
yor; bir.
tkinci sancı da şu; vadesi gelmiş olan dövize çev­
rilir mevduat hesabı 1976 yılında kapatılacak; bun­
lara biraz daha prim vererek bunları ne kadar uza­
tabilirim tarzında arkadaşlar, Hükümet karnında
bunu taşımaktadır. Ne oluyoruz arkadaşlar; düyunu
umumiye devri mi yaratıyoruz? Dövize çevrilir mev­
duat hesaplarının ticarî maksatlarla,. yatırımlara de­
ğil, spekülatif maksatlarla kullanıldığı hesaba katıldı­
ğı takdirde; «Olmaz olsun böyle para» diyeceğimiz
gelmektedir.
Arkadaşlar, açıkça beyan etmek istiyorum: Bizim
ideolojik tutkularımız yok. Cari işlemler dengesi açık
vermesin, dış ticaret dengemiz açık vermesin diye
kalkınmadan vazgeçemeyiz. İcabında dış borçlanma­
ya gideceğiz. Hükümete, demokratik sağın temsilcisi
olarak tavsiyemiz odur ki, öyle % 27 faizlerle dövi-
— 184 —