İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ V KISALTMALAR XI Birinci Bölüm AYRIMCILIK YASAĞI KAVRAMININ OLUŞMASI A) EŞİTLİK İLKESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 1) Avrupalı Düşünürlerin Eşitlik Kuramları 3 3 a) Aristotales'in Eşitlik Kuramı 5 b) John Locke'un Toplum Sözleşmesi Teorisinde Eşitlik 5 c) Rousseuo'da Eşitlik Prensibi 6 d) Marx'a Göre Eşitlik ve Eşitsizlik 8 2) Modern Eşitlik Kavramının Gelişimi 8 a) Eşitlik İlkesinin Gelişiminde ingiltere 10 b) Amerika'da Kamu Özgürlüklerinin Doğuşu 12 c) Fransa'da Eşitlik İlkesinin Kabulü 14 d) Eşitlik İlkesinin Evrensel Nitelik Kazanması 16 İkinci Bölüm AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NDE AYRIMCILIK YASAĞI A) AİHS'NİN AYRIMCILIĞI YASAKLAYAN İLGİLİ MADDELERİ 20 1) Sözleşmenin 1. Maddesi 20 2) Sözleşmenin 6. Maddesi 21 VIII 3) Sözleşmenin 14. Maddesi 22 a) 14. Madde'nin Açıklaması 23 b) 14. Madde'ye Bağlı Olarak Ayrımcılığa Karşı Koruma 23 c) 12 No'lu Ek Protokol 25 B) 14. MADDE İLE İLGİLİ AİHM'NİN ÖRNEK KARARLARI 27 1) Belçika Eğitim Dili Davası 27 2) Van der Mussele / Belçika Davası 28 3) Rasmussen / Danimarka Kararı 29 Üçüncü Bölüm TÜRK HUKUKUNDA AYRIMCILIK YASAĞININ GELİŞİMİ A) OSMANLI DÖNEMİ DÜZENLEMELERİ 1) Tanzimat Öncesi Dönem 33 33 a) Gayrimüslimler İle Müslüman Vatandaşlar Açısından Ayrımcılık Yasağı 34 (1) Aile ve Miras Hukuku'na Göre Gayrimüslimler 35 (2) Borçlar Hukuku Ve Ticaret Hukuku'na Göre Gayrimüslimler 37 (3) Usul Hukuku'na Göre Gayrimüslimler 37 (4) Ceza Hukuku'na Göre Gayrimüslimler 38 (5) Vergi Hukuku'na Göre Gayrimüslimler 39 b) Kadınlar ve Erkekler Açısından Ayrımcılık Yasağı 40 (1) Aile ve Miras Hukuku'na Göre Kadınlar 40 (2) Ceza Hukuku'na Göre Kadınlar 44 (3) Ticaret Hukuku'na Göre Kadınlar 46 2) Tanzimat Sonrası Dönem a) Gülhane Hatt-ı Hümayunu 47 48 IX b) Islahat Fermanı 51 c) I. Meşrutiyet 55 d) II. Meşrutiyet 59 B) CUMHURİYET DÖNEMİNDE YAPILAN DÜZENLEMELER 61 1) 1924 Anayasasında Yer Alan Düzenlemeler 62 2) 1961 Anayasasında Yer Alan Düzenlemeler 64 3) 1982 Anayasasında Yer Alan Düzenlemeler 69 a) 1982 Anayasası'nda Yer Alan Eşitlik İlkesi'nin Kapsamı 69 b) 1982 Anayasasında Yer Alan Ayrımcılık Yasakları 73 (1) Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık 73 (a) Farklı Cinslerin Eşit Hakka Sahip Olmalarının İstisnaları 75 (b) Türk Medeni Kanununda Yapılan Düzenlemeler 76 (c) Ailede Kadın Erkek Eşitliği 77 (d) Uluslararası Sözleşmelerin Kabulü İle Kadın-Erkek Eşitliği 78 (2) Din, Mezhep, Irk, Dil Ve Diğer Farklılıklara Dayalı Ayrımcılık (a) Din ve Mezhep Özgürlüğü Açısından Anayasal Koruma 79 80 (b) Türkiye Cumhuriyeti'nde Azınlıklara Yönelik Koruma 4) Ayrımcılık Yasağı'nın İç Hukukumuza Etkileri a) Uluslararası Sözleşmelerin İç Hukukumuza Etkisi b) Ayrımcılığın Önlenmesine Yönelik Diğer Kanun Düzenlemeleri C) AYRIMCILIK YASAĞI İLE İLGİLİ YARGI KARARLARI 1) Avrupa insan Hakları Mahkemesinin Türkiye İle ilgili Verdiği Bazı Kararların İncelenmesi 82 84 84 86 87 88 X a) Opuz Davası 88 b) Özgür Gündem Davası 91 c) Ünal Tekeli Davası 92 2) Anayasa Mahkemesinin Verdiği Bazı Kararlarının İncelenmesi 93 a) Aynı Durumda Olanların Farklı Düzenlemelere Tabi Tutulması 93 b) Farklı Durumda Olanların Farklı Düzenlemelere Tabi Tutulması 96 KAYNAKÇA 99