paylaşma ve yardımlaşma ibadeti olarak zekat

PAYLAŞMA VE YARDIMLAŞMA İBADETİ
OLARAK ZEKAT
 Zekat sözlükte temizleme, bereket, artma,
çoğalma, iyi hal, övgü anlamlarına gelir.
 Dini terim olarak zekat, dinen zengin sayılan
kimselerin (nisap miktarı malı veya parası olan
kimselerin), sahip oldukları mal veya paralarının
belli bir miktarını yılda bir kez ihtiyaç sahiplerine
vermeleridir.
 Bir kimsenin dinen zengin sayılabilmesi için
yeme, içme, giyinme, barınma gibi temel
ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra nisap miktarınca
yani 85 gram altına veya dengi bir miktarda paraya
ya da mala sahip olması gerekir. Ayrıca zekat
verilecek malın veya paranın üzerinden bir yıl
geçmiş olmalıdır.
 Zekat, İslam’ın beş şartından biridir. Hicretin
ikinci yılında Medine’de farz kılınmıştır. Akıllı,
ergenlik çağına gelmiş ve zengin her Müslüman bu
ibadeti yerine getirmekle yükümlüdür.
Zekat Kimlere Verilmez?
 Zekat ihtiyaç sahibi bile olsalar şu kimselere
verilmez:
- Anne, baba, büyük anne ve büyük babaya,
- Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve
bunlardan doğan çocuklarına,
- Karı-koca birbirlerine,
- Müslüman olmayanlara.
Not: Fakir olan amca, kardeş, dayı, hala ve teyzeye
zekat verilebilir. Hatta bu daha faziletlidir. Bir
hadiste “Fakirlere verilen sadaka bir sadakadır,
akrabaya verilen sadaka iki sadakadır. Biri sadaka,
diğeri akrabaya iyilik” buyurularak bunun önemine
dikkat çekilmiştir.
Hangi Maldan Ne Oranda Zekat Verilir?
 Dinimizde hangi mallardan ne oranında zekat
verileceği belirlenmiştir. Buna göre:
 Yüce Allah, Kur’an-ı Kerim’in pek çok ayetinde
zekat verilmesini istemiştir. Bu ayetlerin birinde
şöyle buyrulmaktadır: “Namazı kılın, zekatı verin,
önceden kendiniz için yaptığınız her iyiliği Allah’ın
katında bulacaksınız. Şüphesiz Allah, yapmakta
olduklarınızı noksansız görür.” ( Bakara 110. ayet )
- Sahip olunan altın, gümüş, para ve küçükbaş
hayvanlardan kırkta bir oranında,
 Malla yapılan bir ibadet olan zekat Allah’ın
verdiği nimetlere karşı şükrü ifade eder.
Zekat Nasıl Verilir?
 Zekatın amacı Allah’ın emrini yerine getirmek,
toplumsal yardımlaşmayı yaygınlaştırmak ve
yoksulları korumaktır.
Zekat Kimlere Verilir?
 Zekatın kimlere verileceği Tevbe suresinin 60.
ayetinde Yüce Allah tarafından belirlenmiştir:
“Sadakalar (zekat gelirleri) ancak şunlar içindir:
Yoksullar, düşkünler, sadakaların toplanmasında
görevli olanlar, kalpleri (İslam’a) ısındırılacak
olanlar (müellefetü’l-kulub), azat edilecek köleler,
borçlular, Allah yolunda (çalışanlar) ve yolda
kalmışlar. İşte Allah’ın kesin buyruğu budur. Allah
bilen ve hikmetle yönetendir.”
- Büyükbaş hayvanlardan sığır ve mandanın otuzda
biri,
- Toprak ürünlerinin ise onda biri zekat verilir.
 Zekat verilirken dikkat edilmesi gereken bazı
hususlar vardır. Bunlar:
- Öncelikle niyet edilir. Çünkü zekat bir ibadettir.
- İtibar kazanmak veya reklam yapmak için değil
Allah rızası için verilmelidir. Riyadan kaçınılmalıdır.
- Zekat verilirken duyarlı davranılmalı, yoksulların
onurunu incitecek söz ve davranışlardan
kaçınılmalıdır. Kuran-ı Kerim bu konuda: “Mallarını
Allah yolunda harcayıp da arkasından başa
kakmayan, fakirlerin gönlünü kırmayan kimseler
var ya, onların Allah katında has mükafatları vardır.
Onlar
için
korku
yoktur,
üzüntü
de
çekmeyeceklerdir. Güzel söz ve bağışlama,
arkasından incitme gelen sadakadan daha iyidir…”
(Bakara suresi 262-263. ayetler)
 Zekat verirken malın iyisinden verilmelidir. Yüce
Allah
Kur’an’da:
“Ey
iman
edenler!
Kazandıklarınızın iyilerinden ve rızık olarak size
yerden çıkardıklarımızdan hayra harcayın. Size
verilse gözünüzü yummadan alamayacağınız kötü
malı, hayır diye vermeye kalkışmayın…” (Bakara
suresi 267. ayet)
 Zekat verilecek malın gelir getiren cinsten
olması gerekir. (altın, gümüş, ticaret malları,
menkul değerler vb.)
 Zarurî ihtiyacımız olan malların zekatı verilmez.
(oturduğumuz ev, giydiğimiz elbiseler, ticari amaçlı
değil de binmek için kullandığımız arabamız vb.)
Zekatın Bireysel Faydaları
 Müslümanın malını bereketlendirir.
 Allah'ın verdiği nimetlere şükür imkanı sağlar.
 Zekat veren, içinde yaşadığı topluma karşı
insanlık görevini yerine getirmiş olur.
 İnsandaki cimrilik, bencillik gibi kötü duyguları
yok eder; bunların yerini merhamet, iyilik,
hayırseverlik gibi güzel duygular alır.
Zekatın Toplumsal Faydaları
 Zenginlerle fakirler arasındaki
düşmanlık gibi kötü duyguları giderir.
kıskançlık,
 Zenginlerle fakirler arasındaki dostluk, saygı ve
sevgi bağlarını güçlendirir.
 Bir ülkedeki fakir sayısının azalmasını sağlar.
 Ekonomik dengesizlikleri önler, ekonomik
hayatın canlanmasını sağlar.