MEDİKAL ACİLLER 2

05.11.2011
İnme
MEDİKAL ACİLLER 2
 Beyinin herhangi bir bölgesine gelen kan
akımının bloke olması sonucu yeterli
Doç. Dr. Şule Akköse Aydın
U.Ü.T.F Acil Tıp AD
oksijenin ulaşamamasıdır
 Kan akımı, damar tıkanması veya damar
yırtılması sonucu bloke olur
İnme
 Oksijen azlığı beyin hücrelerinde kalıcı
hasar oluşturur
 İnme bütün dünyada 3. ölüm sebebidir
İnme
 Yaş ( > 50 )
 Doğum kontrol ilacı
 Obezite
 Yüksek tansiyon
 Kalp hastalığı
 Yüksek kan
kolesterol seviyesi
 Diyabet (şeker)
hastalığı
 Madde bağımlılığı
 Aile öyküsü
1
05.11.2011
İnme
İnme
 Tüm inmelerin %80’ni iskemik (tıkayıcı)
 %20’si kanayıcı (damar yırtılması)
 Daha az oranda tümör ve yapısal damar
bozuklukları oluşturur
Geçici İskemik Atak
Belirtiler Nelerdir?
 Beyindeki bir damarın geçici olarak
 Vücudun bir yarısında güçsüzlük, his kaybı
daralması sonucu oluşur
 İnme benzeri belirtiler olur ama geçicidir
 Bir gözde bulanık görme, azalma
 Konuşma ve anlamada bozukluk
 Baş dönmesi, denge kaybı
 Ani, şiddetli baş ağrısı
 Şuurda bozulma
 Gözlerin bir yana deviasyonu
2
05.11.2011
Ne Yapmalıyız?
Recovery Pozisyonu
 Hastanın şuuru kapalıysa temel yaşam
desteği
(recovery pozisyonu)
 Acil yardım çağrılır (112)
 Şuur açıksa baş hafifçe yukarı kaldırılır
 Tansiyon düşürülmez
Nefes Darlığı
Nefes Darlığı
 Astım, KOAH ve kalp yetmezliği olan
 Sık nefes alma, öksürük
hastalarda nefes darlığı atakları olabilir
 Bu ataklar özellikle ÜSY enfeksiyonları,
 Siyanoz
 Konuşmada güçlük
soğuk hava, stres, sigara, alerjen
 Burun kanadı solunumu
maddeler, ilaç kullanımı gibi durumlarla
 Hırıltılı solunum, ıslık sesi
artabilir
 Yatınca rahat edemez
3
05.11.2011
Nefes Darlığı
Nefes Darlığı
 Yaşamsal fonksiyonlar kontrol edilir
 Atağı başlatan maddeden uzaklaştırılır
 Hasta oturtulur, arkasına yastık konulur ve
bacakları sarkıtılır
 Kullandığı ilaçlar varsa verilir
Nefes Darlığı
Nefes Darlığı
 Kimi zaman özellikle genç hastalarda; sık
 Nefes darlığı atağı acil bir durumdur
ve derin nefes alma
 Boğazında bir yumru varmış hissi
 Ellerde, ayaklarda uyuşma gibi belirtilerle
 Özellikle yaşlılarda ve bilinen hastalığı
olanlarda hemen hastaneye ulaşılmalıdır
histerik ataklar olabilir
4
05.11.2011
Nefes Darlığı
 Ambulansı beklerken
 Evde oksijen tedavisi alıyorsa oksijen
verilir
 Evde nebul tedavi alıyorsa 1 doz nebul
verilir
Bilinç Bozukluğu
Bilinç bozukluğu düzeyi için; AVPU skalası
kullanılır
Bilinç Bozukluğu
 Kişinin kendisi, zaman, bulunduğu yer ve
etrafındaki olaylardan haberdar olmasına
bilinç denilir
 Herhangi bir nedenle yukarıdaki tanıma
uymayan kişilerde bilinç bozukluğundan söz
edilir
Bilinç Bozukluğu & Nedenler ?
 AEIOU
 TIPS
 Alkol, airway tıkanıklığı,
 Travma, ateş (hipo-
anaflaksi
 A
alert (uyanık)
 V
verbal (sözel)
 P
pain (ağrı)
 İnsülin fazlalığı
 U
unresponsive (cevap yok)
 Oksijen azlığı, ilaç
 Epilepsi, elektrolit
bozukluğu
overdozu
hipertermi)
 İnfeksiyon (menenjit)
 Zehirlenme, psikojenik
durumlar
 İnme, nöbet, şok
 İnsülin azlığı
5
05.11.2011
Bilinç Bozukluğu
Bayılma (senkop)
 Yaşamsal fonksiyonlar kontrol edilir (TYD,
 Beyine giden kan ve/veya oksijen
recovery pozisyonu)
 Yardım çağırılır
 Bilinç bozukluğunun nedeni öğrenilmeye
miktarının azalması nedeniyle oluşan kısa
süreli bilinç kaybıdır
çalışılır
Bayılma - Nedenler
Bayılma - Belirtiler
 Uzun süre ayakta kalmak
 Baş dönmesi
 Aşırı sıcak, havasızlık
 Halsizlik, bitkinlik
 Üzüntü, korku (kan görmek, enjeksiyon)
 Görmede azalma, bulanıklık
 Açlık
 Bulantı, kusma
 Anemi (kanama)
 Kalp ritim bozuklukları
 Dehidratasyon
 Solukluk
 Terleme
 Hızlı ve zayıf nabız
 Seslenildiğinde yanıt alınamaz
6
05.11.2011
Bayılma – Ne Yapmalıyız?
Şok pozisyonu
 Kişinin düşmesi önlenir
 Kişi yatırılır ve ayakları yükseğe kaldırılır
 Temiz hava alması sağlanır
 Sıcak ortamdan uzaklaştırılır
 Kendine gelmeden su vb. verilmez
 Uzun süren ve sık tekrarlayan bayılmalarda
tıbbi yardım istenir
Şok pozisyonu
Koma
 Hasta tamamen bilinçsizdir
 Sözlü, ağrılı hiçbir uyarıya cevap vermez
7
05.11.2011
Koma - Nedenler
Koma - Belirtiler
 Zehirlenmeler
 Sesli, ağrılı hiçbir uyarıya yanıt yok
 Travma
 Bazı hastalıklar
 Beyin damar hastalıkları
 Solunum, artmış veya azalmış olabilir
 Nabız genellikle yavaşlamıştır
 Kalp krizi
 AEIOU, TIPS
Koma – Ne Yapmalıyız?
 Yaşamsal fonksiyonlar (TYD)
 Travma yoksa recovery pozisyonu
 Hemen 112 acil yardım çağrılır
Nöbet
 Beyin hücrelerinin anormal uyarılması
sonucu oluşur
 Çeşitli nedenlerle meydana gelir
 Nöbetlerin büyük çoğunluğunun nedeni
epilepsi hastalığıdır
8
05.11.2011
Nöbet
Nöbet
 Nöbet 3 dönemden oluşur
 İkinci dönemde, terleme, solukluk,
 Birinci dönemde, hasta nöbetin
başlayacağını hisseder
 Birkaç saniye sürer, baş dönmesi veya
boğulma hissi olur
morarma, yutkunma ve çiğneme hareketleri
 Ardından çene kilitlenir, tüm vücutta
kasılmalar, sarsıntı ve çarpılmalar
 Ağızda köpük birikir ve solunum zorlaşır
 İdrar ve gaita inkontinansı olabilir
Nöbet
Nöbet - Ne Yapmalıyız?
 Üçüncü dönemde ise kasılmalar durur
 Birinci dönemde fark edilirse, düşme
 Soluk alıp verme düzene girer
 Hasta derin bir postiktal döneme girer
engellenir ve dilini ısırmaması için dişlerin
arasına mendil konulur
 Kasılmalar başlamışsa, özellikle başını
yaralamaması için gayret edilir
9
05.11.2011
Nöbet - Ne Yapmalıyız?
Nöbet - Ne Yapmalıyız?
 Kasılmalar durdurulmaz
 Epilepsi öyküsü yoksa
 Nöbet bitince ağız içi temizlenir ve hava
 Nöbet 5 dakikadan uzun sürerse
yolu açılır
 Hasta uygun bir yere alınır ve dinlenmesi
 Nöbetler tekrarlarsa
 Acil yardım istenir
sağlanır
Diabetus Mellitus (Şeker Hastalığı)
Diabetik Aciller
Diabetik Koma
 Kan şekerini düzenleyen insülin
hormonunun yetersiz olmasıyla seyreden
bir hastalıktır
 DM, bir çok organı tutan sistemik bir
hastalıktır
Hipoglisemi
Neden
az insülin/çok şeker çok insülin/az şeker
İnsülin
Yetersiz
Aşırı
Belirtiler
Yavaş yavaş başlar
Hızlı başlar
Cilt
Kanlı, kuru, sıcak
Soluk, soğuk, terli
Nefes
Meyve kokusu
Normal
Susuzluk
Ciddi
Normal
İdrar çıkışı
Sık
Normal
10
05.11.2011
Diabetik Aciller
Diabetik Koma
Davranış
------
Hipoglisemi
Ajite, konfüze,
dezoryante
Diğer belirtiler
Uykuya meyil,
hızlı ve derin
solunum, bilinç
kaybı
Ani açlık hissi,
titreme, terleme,
bilinç kaybı
İlk yardım
Bilinç açıksa
şeker verilir
Acil yardım
Bilinç açıksa
şeker verilir
Acil yardım
11