kentlilik kapak - kadının ekonomik kalkınmadaki yeri ve etkinliğinin

“KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’ PROJESİ
Referans Numarası: TRH3.1.LLLII/P-03/5
BU KENT HEPİMİZİN KENTİMİZE SAHİP ÇIKALIM
KENTLİLİK BİLİNCİ VE KENTSEL KATILIM BİLGİLENDİRİCİ EL KİTAPÇIĞI
Bu yayın Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti’nin mali desteği ile hazırlanmıştır. Bu yayının içeriği yalnızca Mesleki Eğitim ve
Girişimcilik Destekleme Derneği (MEGDER) sorumluluğundadır ve bu içerik hiçbir çekilde Avrupa Birliği ve
Türkiye Cumhuriyeti’nin görüş ve tutumunu yansıtmamaktadır.
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
01
Kent Nedir?
Kent; tarihin farklı dönemlerine ait fiziksel, sosyal ve kültürel katmanların üst üste kurulması sonucu oluşan fiziksel,
mekânsal ve sosyal bir ortamdır.
Kent, sadece fiziksel mekânlar toplamı değil; fiziksel, sosyal ve ekonomik değerler bütünüdür.
Kent, onu oluşturan fiziksel, sosyal ve ekonomik değerlerin fiziksel mekândaki anlatım aracıdır.
02
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
Kentlilik ve Kentlilik Bilinci
Kentlilik; bireylerin (hatta kurum ve kuruluşların) kentte yaşamanın gerektirdiği koşul ve normları anlamış, özümsemiş ve benimsemiş olmalarıdır.
Kentlilik bilinci; kentte yaşayan bireylerin kente özgü davranışlar sergilemeleri, birer kentli ve paydaş olduklarının
farkında olmaları ve buna uygun davranmaları anlamına gelmektedir.
Kentlilik bilinci oluşumunun başlıca koşulu, bireylerin yaşadıkları kent ile (kentteki diğer bireyler, kurumlar ve kuruluşlar ile) anlamlı, güçlü ve sürdürülebilir bağlar kurabilmeleri ve kendilerini yaşadıkları kentin bir parçası gibi hissetmeleridir
Kentlilik bilincinin ölçülmesinde kullanılan değişkenler;
1.Sosyo Ekonomik,
2. Kent Kimliği ve Kente Aidiyet
3.Davranışsal Özellikler: Çevre Bilinci ve Toplu Taşım Kullanma Alışkanlıkları,
4. Kentin Sunduğu İmkanlar
Kentlilik bilincinin oluşumu için üç temel yaklaşım
• Kentin tarihi ve kültürel değerlerinin farkına varmak,
• Kentin fiziksel, kültürel ve sosyal (sürdürülebilir) dönüşümünü gerçekleştirmek,
• Kente aidiyet duygusunu hissederek kenti sahiplenip korumak.
Kentsel Yaşam Kalitesi
Kentsel Yaşam Kalitesi; çağdaş kent ve çevre standartları çerçevesinde kentsel alt yapı, iletişim, ulaşım, konut, eğitim
ve benzeri olanakların sunulma düzeyidir. Daha geniş anlamıyla, kentin sunduğu olanak ve fırsatlardan bireylerin eşit, dengeli, gereksinimleri oranında yararlanması, eğitsel, sanatsal, ekinsel, siyasal etkinliklere, süreçlere etkin biçimde katılabilme olanaklarına sahip olabilmeleridir.
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
03
Kentsel yaşam kalitesi ölçütleri;
•İnsanın beden ve akıl sağlığı için gerekli koşulların sağlanması,
•Sağlıklı çevre koşullarının sağlanması (içilebilir su, temiz hava, gürültünün önlenmesi gibi),
•Kentin gereksindiği enerjinin ucuz, kesintisiz ve çevreyi kirletmeyecek biçimde sağlanması,
•Doğal afet tehlikelerine karşı gerekli önlemlerin alınmış olması,
•Kentin dünya sistemiyle bütünleşecek haberleşme ağlarına bağlı olması,
•Yeşil alanların varlığının korunması ve yeni yeşil alanlar üretilmesi,
•Yeterli altyapı standartlarına erişilmesi,
•Yaya bölgelerinin geliştirilmesi,
• Kentin içindeki ve çevresindeki doğal ve tarihi kaynakların korunması,
•Kentte yaşayanların çok zaman kaybetmeden ve ucuz kent içi yolculukları gerçekleştirebilmeleri,
•Gürültü düzeyinin insani boyutlarda kalması,
•Kentte yaşayan erkek, kadın, çocuk her bireyin dinsel, siyasal inançlarına bakmadan temel
gereksinimlerinin karşılanması,
• Kentsel altyapıların, ulaştırma araçlarının ve binalarının engellilere uygun olarak tasarlanması,
•Kent mekânının kullanılması ve kentin yarattığı fırsatlara ulaşılmasında eşitsizliğin ortadan kaldırılması
04
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
Kamusal alan Nedir?
Kamusal alanlar, kent kültürünü oluşturan ve devamını sağlayan mekanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu mekanların yaratılması da kentsel tasarımın konusudur.Kentsel tasarımda önemle vurgulanan mekan duygusu, bir yere bağlanma, insanlar ve o mekanlar arasında bir ilişki, zaman ve mekandaki değişimleri takdir etme, kültürünü, tarihini benimseme, kendini evinde gibi rahat hissetme anlamına gelmektedir. Kamusal mekanlar, kentlileşmenin temel unsurlarından olan, sosyal etkinliklerde yer alma ve kent kararlarına katılımı da beraberinde getirmektedir. Alışveriş caddeleri, meydanlar ve parklar, toplumu bir araya getirebilecek sokak festivalleri, panayırlar gibi etkinliklerin de düzenlenebileceği açık kamusal alanlardır. Bu nedenle de toplumsal yaşamın odağında önemli rol üstlenirler. Bu alanlardaki kamusal ve sosyal aktiviteler, kentlileri mekana çekmekte, toplum ruhu oluşmasına, aidiyet hissinin pekişmesine olanak vermektedir Ayrıca kentteki kültürel mekanların varlığı ve kentlinin bu mekanları kullanma durumu kentlilik
derecesini ortaya koyar. Tiyatroya, sinemaya, operaya, baleye, konserlere,sergilere gitmek, kitap, gazete ve dergi okumak Çağdaş ve demokratik bir kentli ve toplum yapısını belirler.
KENTSEL HİZMET SUNUCULARI
Dünyanın birçok ülkesinde, sağlıklı bir kentsel yaşamın sürdürülebilmesi için, kentlerde yaşayan insanların temel
hak ve sorumlulukları yasalar ve ilgili diğer düzenlemeler ile belirlenmiştir. Bu haklardan faydalanma ve sorumlulukların paylaşımı eşitlik ve adalet temeline dayandırılmaktadır. Bununla birlikte, pek çok ülkede özellikle kadınlar, çocuklar, engelliler, yaşlılar gibi grupların bu hak ve sorumluluklardan eşit ve adil bir şekilde faydalanamadıkları görülmektedir. Bu gruplar içerisinde özellikle kadınlar, kendilerine yaşadıkları toplum, kültür, aile vb. tarafından yüklenmiş
olan birtakım roller ve bu roller doğrultusunda ortaya çıkan beklentiler nedeniyle; kentsel haklardan yeterli düzeyde
faydalanamamaktadır. Bu sorunların yaşanmaması için; kentsel hizmet sunucuları tarafından, hizmetlerin kadın bakış açısı ve gereksinimleri de dikkate alınarak planlanması ve toplumsal cinsiyet eşitliği anlayışı doğrultusunda uygulanması önem arz etmektedir.
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
05
YEREL YÖNETİMLER
Yerel yönetimler, merkezi yönetimlerin dışında kalan kamusal örgütlenmelerdir ve en basit şekliyle yerel topluluklarının ortak ihtiyaçlarının yerinden tespiti ve karşılanmasından sorumludurlar. Yerel yönetimler kamu idaresinin vatandaşa en yakından hizmet veren birimleridir; görev alanları vatandaşların gündelik hayatta karşılaştıkları en temel sorunları içerir. Başka bir ifadeyle, yerel yönetimler hizmet verdikleri yurttaşlarla iletişim kurmakta en avantajlı durumda olan ve kendilerine verilen görevler gereği bu iletişimi kurmaları zorunlu olan birimlerdir.
Anayasamızın 127. maddesinde de yerel yönetimler;
-il, belediye veya köy halkının,
-yerel ortak gereksinimlerini karşılamak üzere,
-kuruluş esasları yasayla belirtilen ve
-karar organları, gene yasada gösterilen seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileri olarak
tanımlanmaktadır.
Mahalle Muhtarlıkları
Muhtar, mahalle sakinlerinin gönüllü katılımıyla ortak ihtiyaçları belirlemek, mahallenin yaşam kalitesini geliştirmek, belediye ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilişkilerini yürütmek, mahalle ile ilgili konularda görüş bildirmek, diğer kurumlarla iş birliği yapmak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yapmakla yükümlüdür.
BELEDİYE
Belediye, o beldede yaşayanların yerel ve ortak gereksinimlerini karşılamak için kurulan, karar organları oradaki seçmenler tarafından seçilen, idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir
“Herkes ikamet ettiği beldenin hemşerisidir. Hemşerilerin, belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları vardır. Yardımların insan onurunu
zedelemeyecek koşullarda sunulması zorunludur.Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; sosyal hizmet
ve yardım, nikah,meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 50. 000’i geçen belediyeler, kadınlar ve çocuklar için koruma evleri açar. Sağlıkla ilgili
her türlü tesisi açabilir ve işletebilir. Gıda bankacılığı yapabilir.
06
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
Büyükşehir Belediyesi “Sağlık merkezleri, hastaneler, gezici sağlık üniteleriyle yetişkinler, yaşlılar, engelliler, kadınlar,
gençler ve çocuklara yönelik her türlü sosyal ve kültürel hizmetleri yürütmek, geliştirmek ve bu amaçla sosyal tesisler
kurmak, meslek ve beceri kazandırma kursları açmak, işletmek veya işlettirmek, bu hizmetleri yürütürken üniversiteler, yüksek okullar, meslek liseleri, kamu kuruluşları ve sivil toplum örgütleriyle işbirliği yapmak” görev, yetki ve sorumlulukları verilmiştir. Otopark, spor, dinlenme ve eğlence yerleri ile parkları yapmak; yaşlılar, özürlüler, kadınlar,
gençler ve çocuklara yönelik sosyal ve kültürel hizmetler sunmak; mesleki eğitim ve beceri kursları açmak; sağlık, eğitim, kültür tesis ve binalarının yapım, bakım ve onarımı ile kültür ve tabiat varlıkları ve tarihî dokuyu korumak; kent
tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin geliştirilmesine ilişkin hizmetler yapmak” görev, yetki ve
sorumlulukları verilmiştir.
İL ÖZEL İDARESİ
İl özel idaresi mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; sosyal hizmet ve yardımlar, yoksullara mikro kredi verilmesi,
çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları; binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri il sınırları içinde yapmakla görevli ve sorumludur.
Kent; kendisini
yönetenlerden daha çok,
orada ya ayanlarındır.
Kentsel Katılım Nedir.
Katılım, kişilerin içinde yaşadıkları fiziki çevreler, hayatlarında yeri olan kurumlar ve yönetimce takip Edilen programlar seviyesinde alınan kararlarda söz sahibi olmaları veya belirli bir çevrenin planlanmasında bunun için oluşturulacak programda ve sonuca varılmasında yönetimle işbirliği İçinde olmalarıdır.
Kentsel Katılım; kentle ilgili verilecek her türlü karara o kentte yaşayanların katılımının sağlanmasıdır.
Katılımcı yaklaşım, kentlilerin kentin planlanma, biçimlenme, yönetilme ve denetlenme süreçlerine aktif katılımı
sağladığında kentsel yaşam çevresinin daha iyi düzenlenebileceği ilkesine dayanmaktadır.
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
07
BELEDİYE MECLİSİNİN OLUŞUMU VE GÖREVLERİ
Belediye Meclisi belediyenin en büyük karar organıdır. Belediye Meclis Üyeleri 5 yılda bir nisbi temsil yöntemiyle
kenttaşlar tarafından seçilir. Belediye Meclis Üyelerinin sayısı, kentin nüfusuna göre değişir.
1) Bütçenin, kesin hesabın, belediye çalışma programının görüşülüp karara bağlanması. Ek ödenek verilmesi,
bütçede değişiklik ve aktarmalar yapılması
2) Belediye vergi ve resimleriyle ilgili tarifelerin, belediyece görülecek hizmetler karşılığında alınacak ücret tarifelerinin hazırlanması.
3) İmar planlarının, 3194 sayılı İmar Yasası gereğince onaylanması.
4) Kentin gelişmesi için hazırlanacak imar programlarının ve kanal, doğalgaz, su,elektrik ve aydınlatma tesislerinin gerçekleştirilmesine ilişkin islerin yapılması.
5) Belediyenin taşınır ve taşınmaz mallarının kullanımına ilişkin kararların alınması
KENT KONSEYLERİ
Kent konseyleri, kentlerin kalkınma sorunlarını ve ihtiyaçlarını tartışmak ve bunlara çözümler geliştirmek üzere, merkezi yönetim, yerel yönetimleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve sivil toplumu bir araya getiren yönetişim mekanizmalarıdır. Kent konseyleri “kent yaşamında; hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi, kentin hak ve hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, saydamlık, hesap sorma ve yerinden yönetim ilkelerini hayata geçirmeye çalışma” görevi verilmiştir.
Kent Konseylerinin görevleri şunlardır:
a) Yerel düzeyde demokratik katılımın yaygınlaştırılmasını, hemşehrilik hukuku ve ortak yaşam bilincinin geliştirilmesini, çok ortaklı ve çok aktörlü yönetişim anlayışının benimsenmesini sağlamak, b) Sürdürülebilir gelişme sorunlarının çözümüne yönelik uzun dönemli bir planın hazırlanması ve uygulanmasını sağlamak,
c) Kente ilişkin temel stratejiler ve faaliyet planlarının belirlenmesinde, uygulama ve izleme süreçlerinde tüm
kenti kapsayan ortak bir aklın oluşturmasına katkıda bulunmak,
ç) Yerellik ilkesi çerçevesinde katılımcılığı, demokrasiyi ve uzlaşma kültürünü geliştirmek,
08
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
d) Kentin kimliğine ilişkin tarihi, kültürel, doğal ve benzeri değerlere sahip çıkmak ve geliştirmek,
e) Kent kaynaklarının etkili, verimli ve adil kullanımına katkıda bulunmak,
f) Sürdürülebilir kalkınma anlayışına dayalı kentin yaşam kalitesini geliştiren, çevreye duyarlı ve yoksulluğu giderici programları desteklemek,
g) Sivil toplumun gelişmesine ve kurumsallaşmasına katkıda bulunmak,
ğ) Çocukların, gençlerin, kadınların ve engellilerin toplumsal yaşamdaki etkinliklerini arttırmak ve yerel karar
alma mekanizmalarında aktif rol almalarını sağlamak,
h) Kent yönetiminde saydamlık, katılım, hesap verebilirlik, öngörülebilirlik ilkelerinin uygulanmasına katkıda
bulunmak) Kent konseyinde oluşturulan görüşlerin değerlendirilmek üzere ilgili belediyeye gönderilmesini
sağlamaktır.
* Aşağıdaki soruların hepsine verdiğiniz yanıt “evet” ise, yasadığınız kentin Belediye
Meclisi’ne Üye olarak seçilebilirsiniz:
1) Türk Vatandaşı mısınız?
2) Okuyup yazmanız var mı?
3) 25 yasını doldurdunuz mu?
* Aşağıdaki soruların hepsine verdiğiniz yanıt “hayır” ise, yasadığınız kentin Belediye
Meclisi’ne Üye olarak seçilebilirsiniz:
1) Kısıtlı ve kamu hizmetlerinden yasaklı mısınız?
2) Taksirli suçlar dışında, toplam bir yıl ya da daha çok hapis ya da süresi ne olursa olsun ağır hapis cezası ile hüküm giydiniz mi?
3) Zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye
Kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar islediniz mi?
4) Kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma ya da devlet sırlarını
açığa
vurma suçlarından biriyle mahkum oldunuz mu?
5) Devletin kişiliğine karsı suç islediniz mi ya da bunların islenmesini açıkça
tahrik ettiniz mi?
8) Sınıf, ırk, din, mezhep ya da bölge farklılığı gözeterek halkı kin ve düşmanlığa
açıkça tahrik ettiniz mi?
Yerel politikada
Kadınlar olarak,
kadınlarla birlikte,
Kadınlar için
Olmalıyız!
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
09
Kadınlara Yönelik Yerel Hizmetler Nelerdir.
Sosyal Hizmetler; kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan veya kontrolleri dışında oluşan maddi,
manevi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına, sosyal sorunlarının önlenmesi ve
çözümlenmesine yardımcı olunmasını ve hayat standartlarının iyileştirilmesi ve yükseltilmesini amaçlayan sistemli
ve programlı hizmetler bütününüdür” şeklinde tanımlanmıştır.
❑ Psiko-sosyal danışmanlık hizmetleri.
❑ Kurumsal ıslah-rehabilitasyon hizmetleri.
❑ Tıbbî sosyal hizmetler.
❑ Kurumsal bakım hizmetleri.
❑ Çocuk koruma ve kurumsal yetiştirme hizmetleri.
❑ Sosyal pedagoji çerçevesinde eğitsel destek hizmetleri.
❑ Evlilik öncesi ve sonrasına yönelik aile danışmanlık hizmetleri.
❑ Yaşlılara bakım ve psiko-sosyal destek hizmetleri.
❑ Tabiî afetlerde mağdurlara psiko-sosyal ve ekonomik destek hizmetleri.
❑ İç sorunları olan ailelere mânevî destek hizmetleri.
❑ Özürlülere yönelik meslekî programlar.
❑ Bakıma muhtaç insanlara yönelik kurumsal bakım hizmetleri.
❑ Şiddetten dolayı geçici olarak haricî barınma ihtiyacı duyan kadınlara yönelik kurumsal bakım hizmetleri.
❑ Şiddetten dolayı aile ortamında yaşama imkânı olmayan çocuklara yönelik kurumsal bakım hizmetleri.
❑ Alkol ve uyuşturucu madde bağımlısı olanlara tıbbî ve psiko-sosyal rehabilitasyon hizmetleri.
❑ Özel psiko-sosyal niteliği olan hastalıklara yakalananlara rehabilitasyon hizmetleri.
❑ Tutukevi ya da cezaevinde bulunanlar ve bunların dışarıda, işsiz ve ortada kalan ailelerine psiko-sosyal hizmetler.
❑ Sığınmacılar, göçmenler, göçerler vb. gruplara sosyal uyum programları.
❑ İşyeri, meslek, aile, toplum ilişkisini kurmakta güçlük çeken, stres altında olana sorunlu insanlara psiko-sosyal danışmanlık hizmetleri.
❑ Derslerinde başarısız, toplumda kendisine istediği yeri bulamayan, boş zamanlarını değerlendirmek isteyen gençlere yönelik kurumsal eğitim desteği.
❑ Sokak çocuklarının ıslahına yönelik kurumsal rehabilitasyon hizmetleri.
10
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
Kadın Dostu Kent Nedir?
Kadın Dostu Kentler, en temel tanımıyla “kadınların kentsel yaşamın tüm alanlarında eşit bir biçimde yer almasını
destekleyen” kentlerdir. Daha açık bir ifade ile kadın dostu kent; yapıların etkili ve erişilebilir olduğu, fiziksel mekanların kadınlar ve kız çocukları açısından rahat, güvenli ve eşit kullanımının garanti altına alındığı, sosyal yaşantı, ulaşım, toplu konut ve alt yapı hizmetlerinin planlama süreçlerinin toplumsal cinsiyet eşitliği prensibini dikkate alarak
yapıldığı bir kenttir.
KADINLARIN;
•Sağlık, eğitim ve sosyal hizmetlere
•İstihdam olanaklarına
•Kaliteli, kapsamlı kentsel hizmetlere (ulaşım, konut, güvenlik, vb)
•Şiddete maruz kaldıkları takdirde haklarını güvence altına alacak mekanizmalara erişimini ve
•Yerel yönetimlerin planlama ve karar alma süreçlerine katılımını sağlayarak
•Erkekler ile birlikte kentsel yaşamın tüm alanlarında eşit bir biçimde yer almasını destekleyen KENTLERDİR.
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
11
ULUSLARARASI BELGELERDE KENTLİ HAKLARI
ULUSLARARASI BELGELER AVRUPA KENTLİ HAKLARI DEKLARASYONU
Avrupa Kentsel Şartı, Avrupa Konseyi Avrupa Yerel Yönetimler Konferansı’nda Mart 1992’de kabul edilmiştir. Şart diğerlerinden farklı olarak Hükümetlerin değil yerel yönetimlerin imzasına açılmıştır. Türkiye’de bu şartın gereklerine
uyma konusunda taahhüt veren belediyeler arasında Bursa Nilüfer Belediyesi ve İzmir Büyükşehir Belediyesi bulunmaktadır. Aşağıda belirtilen hakların gerçekleşmesi fertlerin, dayanışma ve sorumlu hemşehriliğe ilişkin eşit yükümlülükleri kabul etmesine bağlıdır. Avrupa yerleşimlerinde yaşayan kent sakinleri şu haklara sahiptir:
1. GÜVENLİK: Mümkün olduğunca suç, şiddet ve yasa dışı olaylardan arındırılmış emin ve güvenli bir kent;
2. KİRLETİLMEMİŞ, SAĞLIKLI BİR ÇEVRE: Hava, gürültü, su ve toprak kirliliği olmayan, doğası ve doğal kaynakları
korunan bir çevre;
3. İSTİHDAM: Yeterli istihdam olanaklarının yaratılarak, ekonomik kalkınmadan pay alabilme şansının ve kişisel ekonomik özgürlüklerin sağlanması;
4. KONUT: Mahremiyet ve dokunulmazlığının garanti edildiği, sağlıklı, satın alınabilir, yeterli konut stokunun sağlanması;
5. DOLAŞIM: Toplu taşım, özel arabalar, yayalar ve bisikletliler gibi tüm yol kullanıcıları arasında, birbirinin hareket
kabiliyetini ve dolaşım özgürlüğünü kısıtlamayan uyumlu bir düzenin sağlanması;
6. SAĞLIK: Beden ve ruh sağlığının korunmasına yardımcı çevrenin ve koşulların sağlanması;
7. SPOR VE DİNLENCE: Yaş, yetenek ve gelir durumu ne olursa olsun, her birey için, spor ve boş vakitlerini değerlendirebileceği olanakların sağlanması;
8. KÜLTÜRLER ARASI KAYNAŞMA: Geçmişten günümüze, farklı kültürel ve etnik yapıları barındıran toplulukların
barış içinde yaşamalarının sağlanması;
9. KALİTELİ BIR MİMARİ VE FİZİKSEL ÇEVRE: Tarihi yapı mirasının duyarlı bir biçimde restorasyonu ve nitelikli
çağdaş mimarinin uygulanmasıyla, uyumlu ve güzel fziksel mekanların yaratılması;
12
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
10. İŞLEVLERİN UYUMU: Yaşama, çalışma, seyahat işlevleri ve sosyal aktivitelerin olabildiğince birbiriyle ilintili olmasının sağlanması;
11. KATILIM: Çoğulcu demokrasilerde; kurum ve kuruluşlar arasındaki dayanışmanın esas olduğu kent yönetimlerinde; gereksiz bürokrasiden arındırma, yardımlaşma ve bilgilendirme ilkelerinin sağlanması;
12. EKONOMİK KALKINMA: kararlı ve aydın yapıdaki tüm yerel yönetimlerin, doğrudan veya dolaylı olarak ekonomik kalkınmaya katkı konusunda sorumluluk sahibi olması;
13. SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA: Yerel yönetimlerce ekonomik kalkınma ile çevrenin korunması ilkeleri arasında
uzlaşmanın sağlanması;
14. MAL VE HİZMETLER: Erişilebilir, kapsamlı, kaliteli mal ve hizmet sunumunun yerel yönetimi, özel sektör ya da
her ikisinin ortaklığıyla sağlanması;
15. DOĞAL ZENGİNLİKLER VE KAYNAKLAR: Yerel doğal kaynak ve değerlerin; yerel yönetimlerce, akılcı, dikkatli,
verimli ve adil bir biçimde, beldede yaşayanların yararı gözetilerek, korunması ve idaresi;
16. KİŞİSEL BÜTÜNLÜK: Bireyin sosyal, kültürel, ahlaki ve ruhsal gelişimine, kişisel refahına yönelik kentsel koşulların oluşturulması;
17. BELEDİYELERARASI İŞBİRLİĞİ: Kişilerin yaşadıkları beldenin, beldeler arası ya da uluslararası ilişlerine doğrudan katılma konusunda özgür olmaları ve özendirilmeleri;
18. FİNANSAL YAPI VE MEKANİZMALAR: Bu deklarasyonda tanımlanan hakların sağlanması için, gerekli mali kaynakları bulma konusunda yerel yönetimlerin yetkili kılınması;
19. EŞİTLİK: Yerel yönetimlerin; tüm bu hakları bütün bireylere cinsiyet, yaş, köken, inanç, sosyal, ekonomik ve politik ayrım gözetmeden, fiziksel veya zihinsel özürlerine bakılmadan; eşit olarak sunulmasını sağlamakta yükümlü olması.
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
13
AVRUPA KENTSEL ŞARTI
Ulaşım ve Dolaşım
1. Özellikle özel araçlarla, seyahat hacminin azaltılması gerekliliği
2. Dolaşım, yaşanabilir bir kent oluşturmaya yönelik bir biçimde düzenlenmeli ve çeşitli ulaşım alternatiferine izin
vermeli
3. Sokağın sosyal bir arena olarak algılanması
4. Sürekli bir eğitim ve öğretim çabası gerekliliği
Kentlerde Çevre ve Doğa
1. Yerel yönetimlerin, doğal ve enerji kaynaklarını, uygun ve akılcı bir biçimde, yönetme ve idareli kullanma sorumluluğu
2. Yerel yönetimlerin kirliliğe karşı politikalar uygulaması
3. Yerel yönetimlerin doğayı ve yeşil alanları koruma yükümlülüğü
4. Doğayı korumanın toplumsal gururu ve bağlılığı geliştiren bir faktör olması
Kentlerin Fiziki Yapıları
1. Kent merkezlerinin Avrupa’nın kültür ve tarihi mirasının önemli sembolleri olarak koruma altına alınması
2. Kentlerde açık alanların oluşturulması ve yönetiminin kentsel gelişmenin vazgeçilmez bir parçası olması
3. Mimari yaratıcılık ve imarın, kentsel görünümün kalitesindeki önemli rolü
4. Tüm insanların sağlıklı, yerleşik, güzel ve özendirici bir çevrede yaşama hakkı
5. Bir kentin canlılığının, dengeli meskun alanların oluşturulması ve merkezdeki konut dokusunun korunmasıyla sağlanması
Tarihi Kentsel Yapı Mirası
1. Kentsel korumada hassas bir yasal çerçevenin gerekliliği
2. Kentsel mirasın korunması için bilgilendirme politikalarının gerekliliği
3. Yeterli ve yeni finans mekanizmaları ve ortaklıkların gerekliliği
4. Eski el sanatları ve yapı tekniklerinin yaşatılması, canlandırılması gereği
5. Tarihi kentsel dokunun; planlamaya temel veri biçiminde katılarak, çağdaş yaşamla bütünleştirilmesi
6. Ekonomik kalkınmanın, kentsel mirasın korunmasıyla canlandırılması
Konut
1. Konutla bireyin mahremiyetinin olması
2. Her insan ve ailenin; güvenli, sağlam bir konut edinme hakkı
3. Yerel yönetimlerin, konutla seçenek, çeşitlilik ve ulaşılabilirliği artırması
14
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
4. Sosyal ve ekonomik olanakları kısıtlı olan kişi ve ailelerin haklarının, yalnızca pazar mekanizması koşullarına terk
edilmemesi 5. Yerel yönetimler tarafından, ev sahibi olabilmek ve kullanım süresi güvencesinin sağlanması 6. Eskimiş konut dokusunun yenilenmesinin bedelinin burada oturan, sosyo-ekonomik seviyesi düşük gruplara yüklenmemesi
Kent Güvenliğinin Sağlanması ve Suçların Önlenmesi
1. Net bir güvenlik ve suç önleme politikasının, alınacak önlemlere, kanuni yaptırımlara ve müşterek desteğe dayandırılması
2. Yerel güvenlik politikasının; güncelleştirilmiş, kapsamlı istatistik ve bilgilere dayandırılması
3. Suçun önlenmesinin toplumun tüm üyelerini ilgilendirmesi
4. Etkili bir kent güvenlik politikası için; emniyet güçleri ve yerel halkın yardımlaşması
5. Uyuşturucu karşıtı yerel politikanın oluşturulması ve uygulanması
6. Suçların tekrarını önleyici programlar ve hapis cezaları yerine alternatif çözümler üretilmesi
7. Yerel güvenlik politikasının temel unsuru olarak mağdurların kollanması
8. Suçların önlenmesine öncelik verilmesi ve buna bağlı mali kaynakların yaratılması
Kentlerdeki Özürlü ve Sosyo-Ekonomik Bakımdan Engelliler
1. Kentlerin, herkesin her yere erişebilirliğini sağlayabilecek şekilde tasarlanması
2. Özürlü ve engellilere ilişkin politikaların, hedef gruplar için aşırı himayeci değil, toplumla bütünleştirici olması
3. Özürlüler ve azınlıkları temsil eden derneklerin kendi aralarındaki işbirliği ve dayanışması
4. Evler ve işyerlerinin özürlü ve engellilere uyarlanabilir biçimde tasarlanması
5. Seyahat, iletişim ve kamu ulaşımının tüm insanlar için erişilebilir olması
Kentsel Alanlarda Spor ve Boş Zamanları Değerlendirme
1. Tüm kent sakinlerinin, eğlence, dinlence ve spor faaliyetlerinde yer alma hakkı
2. Spor alanlarının sağlıklı, ve güvenlikli olarak tasarlanması
3. Her kent sakininin kişisel potansiyelleri doğrultusunda istediği sporu yapma hakkı
Yerleşimlerde Kültür
1. Tüm kent sakinlerinin kültürel faaliyetlerden faydalanma hakkı
2. Yerleşimlerin kültürel oluşumunun ekonomik ve sosyal gelişmeye katkısı
3. Güçlü bir bağ olarak, farklı milliyet, bölge ve ülke halkları arasındaki kültürel alışveriş
4. Kültürel gelişim ve gerçek bir kültürel demokrasi için; yerel yönetimlerin, toplum birimlerinin, gönüllü kuruluşların
ve özel sektörün artan dayanışma gereksinimi
5. Kültürel çoğulculuğun (çeşitlilik), yenilikleri ve yenilikçi denemeleri öngörmesi
6. Yerel yönetimlerce dengeli biçimde tesis edilmiş kültürel turizmin, toplum üzerindeki olumlu etkisi
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
15
Yerleşimlerde Kültürlerarası Kaynaşma
1. Kent politikalarının temel unsuru olarak ayırımcılık karşıtlığı
2. Yerel yönetimlerce göçmenlerin, yerel politik yaşama etkin katılımının sağlanması
3. Kentlerde uygulanan kültür ve eğitim politikalarının ayırımcı olmaması
4. Yerel yönetimlerin, iş olanaklarından eşit faydalanmayı sağlaması
5. Göçmen topluluklarının, sosyal ve fziki çevresiyle bütünleşmesi anlamında, kültürlerarası kaynaşma
Kentlerde Sağlık
1. Kentsel çevrenin tüm kentlilere iyi sağlık koşullarını sağlaması
2. İyi sağlık koşullarının temini için; kişilerin temel ihtiyaç maddelerinin güvenilir ve sağlıklı biçimde sunumu
3. Yerel yönetimlerin; toplum kaynaklı sağlık girişimlerini ve katılımları teşvik etmesi
4. Kent sağlığı uluslararası bir önem de taşıdığından, yerel girişimlerin uluslararası programlarla ortak yürütülmesinin öngörülmesi
Halk Katılımı, Kent Yönetimi ve Kent Planlaması
1. Yerel politik yaşama halkın katılımını temin için; halk temsilcilerini, özgür ve demokratik olarak seçebilme hakkı
2. Yerel politik yaşamda etkin bir katılım için; halkın yerel, politik ve idari yapılarda belirleyici olması gereği
3. Toplum geleceğini etkileyecek her tür önemli projede halka danışma gereği
4. Kent yönetimi ve planlamasının; kent karakteri ve özel niteliklerine ilişkin yeterli bilgiye dayandırılması
5. Yerel politik kararlarını; uzmanlardan oluşacak ekiplerce gerçekleştirilecek kentsel ve bölgesel planlara dayandırılması
6. Karar verme sürecinin sonucunda ortaya çıkan politik tercihlerin anlaşılabilirliği ve hayatiyeti
7. Gençlerin toplum yaşamına katılımının yerel yönetimlerce sağlanması
Kentlerde Ekonomik Kalkınma
1. Yerel yönetimlerin, kendi yörelerinin ekonomik kalkınmasını temini
2. Sosyal ve ekonomik kalkınmanın ayrılmaz bütünlüğü
3. Bölge ve yakın çevresinin sosyal ve ekonomik bir parçası olarak; kent
4. Üretim, destek ve gelişimi teşvik edecek yeterli altyapının mevcudiyetiyle sağlanacak ekonomik büyüme ve kalkınma
5. Kent ekonomisinin büyümesi ve kalkınması için önemli bir bileşken olan, kamu-özel sektör işbirliği
16
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
AVRUPA YEREL YAŞAMDA KADIN-ERKEK EŞİTLİĞİ ŞARTI
21 Mayıs 2006’da Avrupa Belediyeler ve Bölgeler Konseyi tarafından kaleme alınmıştır. İLKELER Yerel Yaşamda Avrupa Kadın Erkek Eşitliği Şartı’na imza koyan tarafar aşağıdaki hususların çalışmalarımızın temel ilkelerini oluşturduğunu tanırlar:
1. Kadın - erkek eşitliği temel bir haktır .Yerel ve bölgesel yönetimler söz konusu hakkı tüm sorumluluk alanları dahilinde, her türlü ayrımcılığı - doğrudan veya dolaylı - önleme sorumluluğu da dahil, uygulamakla yükümlüdürler.
2. Kadın - erkek eşitliği, çoklu ayrımcılık ve dezavantajlar hususlarının gerektiği biçimde ele alınmasını temin etmek
Toplumsal cinsiyetin yanısıra ırk, ten rengi, etnik ve sosyal köken, genetik özellikler, dil, din veya inanç, siyasi veya diğer görüşler, ulusal azınlık mensubu olma, mülkiyet, doğum, engellilik, yaş, cinsel yönelim veya sosyo-ekonomik statüye dayalı çoklu ayrımcılık ve dezavantajların kadın - erkek eşitliği konusu çerçevesinde dikkate alınması gerekmektedir.
3. Kadınların ve erkeklerin karar alma süreçlerine dengeli katılımları demokratik bir toplum için ön koşuldur Kadın erkek eşitliği hakkı gereği yerel ve bölgesel yönetimler, uygun tüm tedbirleri almak ve gerekli tüm stratejileri uygula-
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
17
mak suretiyle, karar alma süreçlerinin tüm aşamalarında kadınların ve erkeklerin dengeli katılımını ve temsilini sağlamakla yükümlüdürler.
4. Toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının tasfyesi kadın - erkek eşitliğinin sağlanmasında temel önem taşımaktadır Yerel ve bölgesel yönetimler, kadınların statüleri ve yaşam koşullarına dair eşitsizliklerin temelinde yer alan ve de kadınların ve erkeklerin politik, ekonomik, sosyal ve kültürel anlamdaki rollerinin eşitsiz değerlendirilmesine yol açan
kalıp yargıların ve engellerin tasfyesi yönünde çalışmalıdırlar.
5. Yerel ve bölgesel yönetimlerin tüm faaliyetlerine toplumsal cinsiyet bakış açısının yerleştirilmesi kadın - erkek eşitliğinin ilerletilmesi için gereklidir Yerel nüfusun yaşamını etkileyen politikaların, yöntemlerin ve araçların geliştirilmesi aşamalarında toplumsal cinsiyet bakış açısı dikkate alınmalıdır. “Toplumsal cinsiyet eşitliğinin ana plan ve
politikalara yerleştirilmesi” ve “toplumsal cinsiyete dayalı bütçeleme” tekniklerinin uygulanması bu anlamda verilebilecek örneklerdir. Bu amaçla; kadınların yerel yaşam deneyimleri, hayat ve çalışma koşulları dahil, çözümlenmeli
ve dikkate alınmalıdır.
6. Eylem planları ve programları için gerekli kaynağın tahsisi kadın - erkek eşitliğinin ilerletilmesi için gereklidir Yerel
ve bölgesel yönetimler eşitlik eylem planları ve programlarını hazırlamalıdır, bunların uygulanması için mali ve insan
gücü kaynağının tahsis edilmelidir.
İNSAN HAKLARI KENTİ KILAVUZ İLKELERİ
2014 yılında düzenlenen 4. Dünya İnsan Hakları Kentleri Forumu tarafından kabul edilen insan hakları kentleri kılavuz
ilkeleri:
İlke 1: Kent Hakkı
• İnsan Hakları Kenti, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve ulusal anayasalar gibi belgelerde tanımlanmış mevcut
uluslararası insan hakları normları ve standartlarınca tanınan tüm insan haklarına saygı gösterir.
18
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
• İnsan Hakları Kenti sosyal adalet, eşitlik, dayanışma, demokrasi ve sürdürülebilirlik ilkeleriyle paralel olarak kent
hakkının tanınması ve uygulanması için çalışır.
İlke 2: Ayrımcılığın Engellenmesi ve Olumlu Eylem
• İnsan Hakları Kenti idari sınırlar içerisinde ve ötesinde yaşayan herkes için eşitlik ve hakkaniyet ilkesine saygı gösterir.
• İnsan Hakları Kenti, toplumsal cinsiyet temelli politikalar ile eşitsizlikleri azaltmak ve mülteciler ve yurttaş olmayan kişiler dahil, marjinalize olmuş ve risk altındaki grupları güçlendirmek için olumlu eylemleri içeren bir ayrımcılık
karşıtı politika uygular.
İlke 3: Toplumsal Kapsayıcılık ve Kültürel Çeşitlilik
• İnsan Hakları Kenti farklı ırksal, dini, dinsel, etnik, toplumsal ve kültürel aidiyetlerden gelen topluluklar arasında
karşılıklı saygı temelinde toplumsal kapsayıcılık ve kültürel çeşitlilik ilkelerine saygı gösterir.
• İnsan Hakları Kenti insan haklarının korunması ve desteklenmesi için gerekli olan kültürel çeşitliliği desteklerken,
çatışmalara duyarlı bir yaklaşım uygular.
İlke 4: Katılımcı Demokrasi ve Hesap Verebilir Yönetim
• İnsan Hakları Kenti katılımcı demokrasi, şeffafık ve hesap verebilirlik değerlerini destekler.
• İnsan Hakları Kenti bilgiye erişim, iletişim, katılım ve karar alma haklarının belediye yönetimlerinin planlama, politikaların oluşturulması, bütçeleme, uygulama, izleme ve değerlendirme dahil tüm aşamalarında güvence altına alan
etkin hesap verebilirlik mekanizmaları kurar.
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
19
İlke 5: Sosyal Adalet, Dayanışma ve Sürdürülebilirlik
• İnsan Hakları Kenti sosyo-ekonomik adalet, dayanışma ve ekolojik sürdürülebilirlik ilkelerine saygı gösterir.
• İnsan Hakları Kenti ülke içinde ve ötesinde kentli ve kırsal toplumlar arasında sosyo ekonomik ve ekolojik adalet ve
dayanışmayı geliştirmenin bir yolu olarak sosyal dayanışma ekonomisini ve sürdürülebilir tüketimi teşvik eder.
İlke 6: Siyasi Liderlik ve Kurumsallaşma
• İnsan Hakları Kenti belediye başkanı ve danışmanlarının yüksek düzeydeki kolektif siyasi liderliklerinin ve onların
insan hakları değerlerine ve insan hakları kenti vizyonuna bağlılıklarının önemini kabul eder.
• İnsan Hakları Kenti uygun şekilde kaynak sağlanmış programların ve bütçelerin kurumsallaşması yoluyla uzun dönemde sürekliliği sağlar.
İlke 7: İnsan Haklarının Anaakımlaştırılması
• İnsan Hakları Kenti insan haklarının belediye politikaları içine entegre edilmesinin önemini kabul eder.
• İnsan Hakları Kenti planlama, politikaların oluşturulması, uygulama, izleme ve değerlendirme dahil belediye idaresinin ve yönetişiminin her aşamasında insan hakları temelli bir yaklaşım kullanır.
İlke 8: Etkili Kurumlar ve Politikaların Koordinasyonu
• İnsan Hakları Kenti kamu kuruluşlarının rolleri ile yerel yönetim içinde ve yerel ile merkezi yönetim arasında politikaların koordinasyonunun ve insan hakları konularında tutarlılığın önemini kabul eder.
• İnsan Hakları Kenti etkili kurumlar oluşturur ve politikalarını insan hakları birimi, temel yerel eylem planı, insan
20
KADININ EKONOMİK KALKINMADAKİ YERİ VE ETKİNLİĞİNİN ARTTIRILMASI’’
PROJESİ
hakları göstergeleri ve insan hakları etki değerlendirmesi dahil uygun personel ve kaynaklara sahip politikalar uygular.
İlke 9: İnsan Hakları Eğitimi
• İnsan Hakları Kenti, bir insan hakları ve barış kültürü geliştirmenin aracı olarak insan hakları eğitimi ve öğretiminin
önemini kabul eder.
• İnsan Hakları Kenti tüm yükümlülük sahipleri, hak sahipleri ve diğer paydaşlar için çok çeşitli insan hakları eğitimleri geliştirir ve uygular.
İlke 10: Etkili Başvuru Hakkı
• İnsan Hakları Kenti etkili başvuru hakkının önemini kabul eder.
• İnsan Hakları Kenti, önleyici düzenlemeler ile arabuluculuk, hakemlik ve çatışmaların çözümlenmesi dahil şikayetlerin tazmin edilmesine yönelik ombudsman veya belediye insan hakları komisyonu gibi uygun mekanizmaları ve
prosedürleri oluşturur.