Journal of Arthroplasty Arthroscopic Surgery

KLÝNÝK
ARAÞTIRMA
/ CLINICAL RESEARCH
ARTROPLASTÝ
ARTROSKOPÝK
CERRAHÝ
/
JOURNAL
OF
ARTHROPLASTY
Vol. 11, No. 2,
(151-155), 2000
ARTHROSCOPIC
SURGERY
151
GELÝÞÝMSEL KALÇA ÇIKIKLI ÇOCUKLARDA SALTER
INNOMINATE OSTEOTOMÝSÝ'NÝN ASETABULAR
DEFORMASYONU DÜZELTÝCÝ ETKÝSÝ
Davut KESKÝN*, Naci EZÝRMÝK*, Orhan KARSAN**, Selahattin DEMÝRCÝOÐLU***
ÖZET
Amaç: Geliþimsel kalça çýkýðýnda (GKÇ) en önemli
iki patoloji asetabulumun normalden daha öne ve
dýþa dönük olmasýdýr. Çalýþmamýzda GKÇ'nýn
cerrahi tedavisinde kullanýlan pelvik osteotomilerden
biri olan Salter Innominate Osteotomisi'nin (SIO)
bu deformiteleri ne oranda düzelttiði araþtýrýldý.
Hastalar ve Yöntem: Atatürk Üniversitesi Týp
Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim
Dalý'nda 1998-2000 yýllarý arasýnda SIO yapýlan
ve yaþlarý 1.5-6 (ortalama 3) yýl olan 30 GKÇ'lý
çocuðun 40 kalçasýnýn ameliyattan önce ve sonra
asetabular anteversiyon (AA) ve asetabular index
(AÝ) açýlarý incelendi. AA kalça ekleminde Y
kýkýrdaklarý seviyesinden çekilen bilgisayarlý
tomografi, AÝ ise direkt ön arka pelvis radyografileri
üzerinde ölçüldü. 26'sý (%86.7) kýz, 4'ü (%13.3)
erkek olan olgularýn 13'ü (%43.3) sað, 7'si (%23.3)
sol, 10'u (%33.4) bilateral GKÇ'dýr.
Sonuçlar: Ameliyattan önce AÝ 30°-45° (ortalama
37.4°), AA 12.8°-23.9° (ortalama 17°)'dir.
Ameliyattan sonra ise AÝ 15°-25° (ortalama 22°),
AA 8.4°-17° (ortalama 12.5°) olarak belirlenmiþtir.
AÝ'de en düþük 5° en yüksek 27° (ortalama 15.4°),
AA'da ise 3.1°-7° arasýnda (ortalama 4.5°) azalma
gözlenmiþtir.
Tartýþma: Bu çalýþmanýn sonucunda AÝ'in 40°'nin
üzerinde olduðu kalçalarda SIO'nin yetersiz
kalacaðý ve kullanýlmamasý gerektiði, SIO'nin AA
üzerindeki azaltýcý etkisinden dolayý AA ve Femoral
anteversiyon (FA) deðerlerinin önceden bilgisayarlý
tomografi ile tesbit edilmesi ve asetabulumun
retrovert olduðu olgularda bu osteotominin
kullanýlmamasý gerektiði kanaatine varýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Geliþimsel Kalça Çýkýðý,
Asetabular Anteversiyon, Asetabular Ýndeks.
SUMMARY
THE CORRECTIVE EFFECT OF SALTER'S
INNOMINATE OSTEOTOMY ON ACETABULAR
DEFORMATION IN DEVELOPMENTAL HIP
DISLOCATION
Purpose: The major two deformations in
developmental hip dislocation (DHD) is that the
acetabulum is twisted and faced more anteriorly and
laterally than normal. In this study, we investigated
how much Salter's Innominete Osteotomy (SIO)
corrected these deformations and tried to reach the
results interested with the patient selection.
Materials and Methods: In the department of
Orthopaedics and Traumatology of Atatürk
University Medical School, between 1998-2000
years, acetabular anteversion (AA) and acetabular
index (AI) angles of 30 children with 40 DHD who
underwent SIO were examined preoperatively and
postoperatively. The average age was 3 years,
ranging from 1.5 to 6 years. AA was measured on
computed tomography scans that passed through
the center of the triradiate cartilages and AI was
measured on the anteroposterior pelvis radiographs.
Results: Of these cases (13 right, 7 left and 10
bilateral DHD), 26 (86.7%) were females and 4
(13.3%) males. AI ranged from 30° to 45° (average
37.4°) and AA ranged 12.8°-23.9° (average 17°)
preoperatively. AI was 15°-25° (average 22°) and
AA was 8.4°-17° (average 12.5°) postoperatively.
Improvement in AI ranged from 5° to 27° (average
15.4°) and in AA ranged 3.1°-7° (average 4.5°).
Conclusion: In the result of this study, it was
concluded that SIO was insufficent and should not
be applied in the hips that AI was higher than 40°,
and because of the decreasing effect of SIO on AA,
acetabular anteversion-femoral anteversion angles
should be measured by computed tomography
preoperatively and this osteotomy should not be
applied in the hips that had acetabular retroversion.
Key Words: Developmental Hip Dislocation,
Acetabular Anteversion, Acetabular Index.
GÝRÝÞ
Salter geliþimsel kalça çýkýðýnda (GKÇ) asýl
bozukluðun asetabulumun normalden daha fazla
öne ve dýþa dönük olmasý olduðunu ve bunun
*** Yrd. Doç. Dr., Atatürk Üniversitesi Týp Fak. Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalý.
*** Doç. Dr., Atatürk Üniversitesi Týp Fak. Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalý.
*** Arþ. Gör., Atatürk Üniversitesi Týp Fak. Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalý.
152
ARTROPLASTÝ
ARTROSKOPÝK
CERRAHÝ
/
sonucu olarak da femur baþýnýn kalça ekstansiyonda
iken önden, adduksiyonda iken yandan çýktýðýný ileri
sürerek bu deformiteyi düzeltmek için kendi adýyla
anýlan pelvik osteotomiyi bulmuþtur1. Bu yöntemde,
spina iliaka anterior ile iskiadik çentik arasýnda bir
pelvik osteotomi yapýlmakta ve asetabulumun
bulunduðu distal fragman simfizis pubisin etrafýnda
aþaðýya, dýþarýya ve öne döndürülerek baþýn
asetabulumun içinde stabil kalmasý saðlanmaktadýr.
Burada distal fragman simfizis pubisin
elastikiyetinden faydalanýlarak döndürüleceði için,
simfizis pubisin sertleþeceði yaþlardan sonra
(6-10 yaþ) uygulanmamasý gerekir2-4.
Salter innominate osteotomisi'nin (SIO) asetabulum
üzerindeki en önemli iki etkisi lateral yetmezliðin ve
asetabular anteversiyon (AA) fazlalýðýnýn
düzeltilmesidir. GKÇ'de lateral yetmezlikle ilgili bir
tartýþma olmamasýna karþýn asetabulumun
anteversiyonunundaki deðiþikliklerle ilgili fikir birliði
yoktur. Bazý araþtýrmacýlar GKÇ olan kalçalarda
asetabulumun anteversiyonunun arttýðýný ileri
sürerken 5,6 , pek çok yazar çýkýk kalçalarda
asetabular anteversiyonda bir deðiþiklik olmadýðýný
ya da çok az artýþ olduðunu, ayrýca deðerlerin çok
farklýlýk gösterdiðini bildirmiþlerdir7-15.
Bu durumda asetabular anteversiyonun fazla
olmadýðý ya da çok az artýþ gösterdiði olgular ve
asetabulumun retrovert olduðu olgularda SIO
fayda yerine zarar getirebilir. Ancak bu konuda
kesin konuþabilmek için SIO'nin öncelikle
asetabular anteversiyon üzerinde ne kadar etkili
olduðunu bilmek gerekir. Ayrýca bu ameliyat
yönteminin asetabular indeks (AÝ) üzerine ne kadar
düzeltici etkisinin olduðunu bilmek hangi derecede
lateral yetmezliði düzeltmede SIO'nin yeterli
olduðunu anlamamýza ve ameliyat yöntemimizi
belirlememize yardýmcý olacaktýr. SIO'nin
asetabular indeks üzerindeki etkileri ile ilgili bol
miktarda yayýn olmasýna raðmen asetabular
anteversiyon ile ilgili yapýlan yayýnlar çok azdýr.
Biz SIO ile tedavi ettiðimiz GKÇ'lý olgularda
yaþayan insanda AA ölçmenin en doðru yolu olan
bilgisayarlý tomografi ile ameliyat öncesi ve sonrasý
dönemde ölçümler yaparak, ayrýca direkt pelvis ön
arka radyografileri üzerinde de AÝ ölçümü yaparak
bu ameliyat yönteminin asetabulum üzerine olan
etkilerini tesbit etmeyi ve böylelikle GKÇ'lý olgularýn
cerrahi tedavisinin planlanmasýnda ortopedi
uzmanlarýna yardýmcý olmayý amaçladýk.
MATERYAL VE METOD
Atatürk Üniversitesi Týp Fakültesi Ortopedi ve
Travmatoloji Anabilim Dalý'nda 1998-2000 yýllarý
JOURNAL
OF
ARTHROPLASTY
ARTHROSCOPIC
SURGERY
arasýnda ayný ekip tarafýndan SIO yapýlan 30 GKÇ'lý
olgunun 40 kalçasýnýn ameliyat öncesi ve sonrasý
AÝ ve AA deðerleri ölçülerek SIO'nin asetabulum
üzerine olan etkileri araþtýrýldý. AA asetabular Y
kýkýrdaklarý seviyesinden yapýlan bilgisayarlý
tomografi ölçümleri ile tesbit edilirken, AÝ çekilen
direkt ön arka pelvis radyografileri üzerinde ölçüldü.
BULGULAR
26'sý (%86.7) kýz, 4'ü (%13.3) erkek olan olgularýn
yaþlarý 1.5-6 yýl arasýnda, ortalama 3 yýldýr. 30
olgunun 13'ü (%43.3) sað, 7'si (%23.3) sol, 10'u
(%33.4) bilateral GKÇ'dýr. Ameliyattan önce AÝ
30º-45º arasýnda olup, ortalama 37.4º'dir.
Ameliyattan sonra ise AÝ 15º-25º, ortalama 22º'dir.
En düþük 5º, en yüksek 27º, ortalama 15.4º
düzelme saðlandýðý tesbit edilmiþtir (Þekil 1, 2). AA
deðerleri ise preoperatif dönemde 12.8º-23.9º
(ortalama 17º), postoperatif dönemde 8.4º-17º
(ortalama 12.5º) olarak belirlenmiþtir. AA'da
düzelme en düþük 3.1º, en yüksek 7º, ortalama
4.5ºdir (Þekil 3,4).
Þekil 1: Bilateral GKD'li bir olgumuzun
ameliyat öncesi AÝ deðerleri.
Þekil 2: Ayný olgunun ameliyattan sonra AÝ deðerleri.
ARTROPLASTÝ
ARTROSKOPÝK
CERRAHÝ
/
JOURNAL
Þekil 3: Sað GKD'li bir olgumuzun
ameliyat öncesi AA deðeri.
Þekil 4: Ayný olgunun ameliyattan sonra AA deðeri.
TARTIÞMA
Asetabular anteversiyonun bazý GKÇ'lý olgularda
deðiþtiði bilinmesine raðmen, yaþayan insanda
bunu ölçmek klasik radyolojik yöntemlerle saðlýklý
sonuçlar vermediði için son yýllara kadar ihmal
edilmiþtir. Bilgisayarlý tomografinin kullanýma
girmesinden sonra bu konuyla ilgili araþtýrmalar
yapýlmaya baþlanmýþtýr. Bazý araþtýrmacýlar 5,6
GKÇ'lý kalçalarda asetabular anteversiyonun
arttýðýný ileri sürerken, pek çok yazar asetabular
anteversiyonda bir deðiþiklik olmadýðýný ya da çok
az artýþ olduðunu, üstelik bu deðerlerin çok
deðiþken olduðunu, her hasta için ayrý ayrý
deðerlendirilmesi gerektiðini bidirmiþlerdir7-15.
Hatta asetabulumun arka dudaðýnýn yetersiz
olduðu olgular da olabilir16,17.
Asetabulumu düzeltmek için yapýlacak pelvik
osteotomilerin belirlenmesinde asetabular
anteversiyonun bilinmesi gerekmektedir. Kalça
stabilitesini etkileyen en önemli faktörler asetabular
OF
ARTHROPLASTY
ARTHROSCOPIC
SURGERY
153
ve femoral anteversiyondur. Bu deðerler femur baþýasetabulum uyumunu saðlayamayacak durumda ise
stabil bir eklem oluþmayacaktýr7,8,17,18. Asetabular
anteversiyon fazlalýðý ile birlikte femoral anteversiyon
da artmýþ ise femur baþýnýn anterior kýsmý sadece
eklem kapsülü ile destekleneceðinden femur baþý
kolayca çýkabilir16. Artmýþ femoral anteversiyona
raðmen asetabulumda retroversiyon olan olgularda
ise bunlarýn birbirini dengelemesi ve derotasyon
osteotomilerine gerek kalmamasý söz konusu
olabilecektir 8 . GKÇ'lý olgularda asetabular
anteversiyon ile ilgili yaygýn görüþ, bunun femoral
anteversiyon (FA) ile anlamlý olduðu ve her hastaya
cerrahi planlanmadan önce bunlarýn tesbit edilmesi
gerektiði þeklindedir.
GKÇ'lý çocuklarda AA'un patolojik olup olmadýðýna
karar verebilmek için öncelikle AA'un normal
deðerlerini bilmek gerekir. AA ile ilgili ölçümler
genellikle tek taraflý GKÇ olgularýnýn normal kalçalarý
üzerinde yapýlmýþtýr. Halbuki GKÇ'lý hastalarda
saðlam olarak bilinen kalçalarýn da tamamen
normal olmayabileceðinin düþünülmesi gerekir. Bu
nedenle normal deðerleri bulmak için saðlýklý
çocuklar üzerinde ölçüm yapýlmasý gerekir. AA
açýsýný 6 ay- 15 yaþ arasýndaki normal çocuklar
üzerinde bilgisayarlý tomografi ile ölçen Jacquemier
ve ark.19 13° (0°-29° arasý), Weiner ve ark.20 12.2°
(6°-19° arasý), Zorer ve ark.21 12.4° (5°-18° arasý),
Okur ve ark. 22 17.1° (7°-25° arasý) olarak
bulmuþlardýr. Ayrýca asetabular anteversiyonun yaþla
deðiþmediði ya da çok az deðiþtiði bildirilmiþtir19,20.
Saðlýklý çocuklar üzerinde yapýlan AA ölçümlerinde
de önemli oranda bireysel deðiþiklikler olduðu
görülmektedir. Bizim GKÇ'lý kalçalarda ameliyat
öncesi yaptýðýmýz ölçümlerde AA deðerleri 12.8°23.9° arasýnda, ortalama 17 derecedir. Normal
kalçalarla karþýlaþtýrýldýðýnda ortalama deðerin biraz
daha yüksek olduðu görülüyorsa da büyük
derecelere varan kiþisel farklýlýklar cerrrahi tedaviyi
planlarken AA ve FA deðerlerinin her hastada
ölçülmesi gerektiði fikrini doðrular niteliktedir. Ýþte
bu aþamadan sonra uygulanacak cerrahi yöntemin
asetabulumdaki deformiteleri nasýl ve ne oranda
düzelttiði sorusunun sorulmasý gerekir. GKÇ'da AA
ve FA'dan daha bariz olarak göze çarpan ve
mutlaka düzeltilmesi gereken en önemli
bozukluklardan bir diðeri de AÝ'in artýþý ile röntgen
grafilerinde kendini gösteren lateral asetabular
yetmezlikdir. Cerrahi tedavide yapýlacak olan pelvik
osteotomilerin öncelikle lateral yetmezliði ve eðer
varsa asetabular anteversiyon fazlalýðýný düzeltmesi
gerektiði aþikardýr. Ancak bu uygulamalarýn bu
deformiteleri ne oranda düzelttiðinin bilinmesi
154
ARTROPLASTÝ
ARTROSKOPÝK
CERRAHÝ
/
hangi olgularda yeterli ya da yetersiz olacaðýnýn
belirlenmesinde ve dolayýsýyla hasta seçiminde
gerekli olacaktýr. GKÇ'nýn cerrahi tedavisinde en
çok kullanýlan yöntemlerden biri olan Salter
Innominate Osteotomi'si 1961 yýlýnda bulunmuþtur.
Salter GKÇ'lý çocuklarda en önemli patolojinin
asetabulumun normalden daha öne ve dýþa dönük
olduðunu ileri sürerek bunu düzeltmek için kendi
adýyla anýlan pelvik osteotomiyi uygulamaya
baþlamýþtýr1. Bu ameliyatýn asetabulum üzerindeki
en önemli iki etkisi lateral asetabular açý ve
asetabular anteversiyon fazlalýðýnýn düzeltilmesidir.
SIO'in lateral yetmezliði dolayýsý ile AÝ ne oranda
düzelttiði ile ilgili çok sayýda yayýna rastlamak
mümkündür. 1.5-6 yaþ arasý çocuklarda SIO'nin AÝ
üzerindeki düzeltici etkisini Zorer ve ark.23 14.1°,
Aktaþ ve ark.24 11.2°, Takashi ve ark.25 10.7°, Morin
ve ark.26 23.6° olarak bildirmiþlerdir. Ayrýca ameliyat
sonrasý dönemde asetabulumun remodelizasyonu
sonucu AÝ biraz daha azalmaktadýr 24 . Bizim
çalýþmamýzda da AÝ'de en düþük 5° en yüksek 27°,
ortalama 15.4° düzelme saðlanmýþtýr. Bu bulgular
literatür ile uyumludur.
AÝ'in 35°-40°'in üstünde olduðu olgularda SIO'nin
yetersiz olduðu ve bunlarda Pemberton gibi diðer
ameliyat yöntemlerinin kullanýlmasý gerektiði
bildirilmiþtir23,27,28. Gerek bizim, gerekse yukarýdaða
verdiðimiz diðer araþtýrmacýlarýn AÝ üzerindeki
düzelme deðerlerine bakarsak bu görüþe biz de
katýlmaktayýz. AÝ'in söylenen açýlardan yüksek
olmadýðý seçilmiþ olgularda SIO lateral yetmezliði
düzeltmede yeterli olmaktadýr. Gülman ve ark.29 SIO
yapýlan ve 13 yýl takip edilen tek taraflý olgularda,
son kontrolde, saðlam tarafýn ortalama AÝ'i ile
karþýlaþtýrýldýðýnda anlamlý bir fark olmadýðýný ve
SIO'nin iyi bir lateral örtü saðladýðýný bildirmiþlerdir.
Yaptýðýmýz literatür taramasýnda SIO'nin AA
üzerinde ne oranda etkili olduðunu araþtýran bir
yayýna rastlýyabildik. Zorer ve ark. (23) SIO'nin AA
üzerinde 7°'lik bir düzeltici etkiye sahip olduðunu
bildirmiþlerdir. Bizim olgularýmýzda ise AA
ameliyattan sonra 3.1° ile 7° arasýnda, ortalama
4.5° azalma göstermiþtir.
Ortalama AA açýsý GKÇ'lý kalçalarda bir miktar
büyük olabilir ancak bu her hasta için geçerli
deðildir, tersi de söz konusu olabilir. AA deðerleri
kiþisel olarak çok farklýlýklar gösterir. Ayrýca AA,
FA ile birlikte deðerlendirildiðinde daha anlamlýdýr.
Örneðin artmýþ femoral anteversiyona raðmen
asetabulumda retroversiyon varsa bunlarýn birbirini
dengelemesi ve derotasyon osteotomisine gerek
kalmamasý söz konusu olabilir. Bu nedenle GKÇ'lý
JOURNAL
OF
ARTHROPLASTY
ARTHROSCOPIC
SURGERY
hastalarda her hasta için AA ve FA deðerlerinin
belirlenmesi ve ona göre cerrahi planlanmasý
gerekmektedir. SIO GKÇ'nýn cerrahi tedavisinde en
çok kullanýlan yöntemlerden biridir ve asýl etkisi
AA ve lateral yetmezliði azaltma yönündedir.
Yaptýðýmýz çalýþma sonucunda AA'u azaltýcý
etkisinin ortalama 4.5° ve AÝ'i azaltýcý etkisinin
ortalama 15.4° olduðunu tesbit ettik. Bu çalýþmanýn
sonucunda SIO'nin AÝ'in 40°'in üstünde olduðu
kalçalarda yetersiz kalacaðý ve kullanýlmamasý
gerektiði, ayrýca AA üzerindeki azaltýcý etkisi
nedeniyle AA ve FA deðerlerinin önceden
bilgisayarlý tomografi ile tesbit edilmesi ve
asetabulumun retrover t olduðu olgularda
kullanýlmamasý gerektiði kanaatine varýlmýþtýr.
KAYNAKLAR
1. Salter RB. Innominate osteotomy in the treatmant of
congenital dislocation and subluxation of the hip. J Bone
Joint Surg 1961, 43-B: 518-39.
2. Ege R, Bayýndýr Þ, Baki C, Kutlu A, Þahlan Þ, Ünsaldý T. Salter
pelvik (innominate) osteotomisi. Ege R. Ed. Kalça Cerrahisi
ve Sorunlarý. Ankara: T.H.K. Basýmevi, 1994: 348-88.
3. Tachdjian MO. Pediatric Orthopedics, 2 nd ed.
Philadelphia: WB Saunders Co, 1990: 406-18.
4. Beaty JH. Congenital and developmental anomalies of
hip and pelvis. In: Canale ST. Ed. Campbell's Operative
Orthopaedics. St. Louis: Mosby, 1998: 1021-59.
5. Buckley SL, Sponseller PD, Magid D. The acetabulum in
congenital and neuromuscular hip instability. J Pediatr
Orthop 1991; 11: 498-501.
6. Browning CWH, Rosenkrantz H, Tarquinio CH. Computed
tomography in congenital hip dislocation. J Bone Joint
Surg 1982; 64-A: 27-31.
7. Zorer G, Sürel B, Balioðlu M, Karlý M. 1-6 yaþ kalça çýkýklý
çocuklarda femoral ve asetabular anteversiyon deðerleri.
Acta Orthop Travmatol Turc 1994; 28: 219-22.
8. Altun NÞ. Doðuþtan kalça çýkýklý hastalarda asetabular
anteversiyon ile femoral anteversiyon arasýndaki iliþkinin
deðerlendirilmesi. Artroplasti Artroskopik Cerrahi
1991; 2: 21-4.
9. Aytaç ÖL, Çakmak M, Akalýn Y. Bilgisayarlý tomografi ile
asetabulum torsiyon açýsýnýn saptanmasý. X. Milli Türk
Ortopedi ve Travmatoloji Kongre Kitabý. Ankara: Emel
Matb., 1989: 409-12.
10. Kim SS, Frick SL, Wenger DR. Anteversion of the acetabulum
in developmental dysplasia of the hip: analysis with computed
tomography. J Pediatr Orthop 1999; 19: 438-42.
11. Anda S, Terjesan T, Kjell AK. Computed tomography
measurements of the acetabulum in adult dysplastic hips: which
level is appropriate? Skeletal Radiol 1991; 20: 267-71.
12. Edelson JG, Hirsch M, Weinberg H, Attar D, Barmeir E.
Congenital dislocation of the hip and computerised axial
tomography. J Bone Joint Surg 1984; 66-B: 472-8.
13. Gugenheim JJ, Gerson LP, Tullos HS. Pathologic
morphology of the acetabulum in paralytic and congenital
hip instability. J Pediatr Orthop 1982; 2: 397-400.
ARTROPLASTÝ
ARTROSKOPÝK
CERRAHÝ
/
JOURNAL
14. Murphy SB, Kijewski PK, Millis MB. Acetabular dysplasia
in the adolescent and young adult. Clin Orthop 1990;
261: 214-23.
15. Ogata S, Moriya H, Tsuchiya K, Akita T, Kamegaya M,
Sameya M. Acetabular cover in congenital dislocation of
the hip. J Bone Joint Surg 1990; 72-B: 190-6.
16. Lloyd-Roberts GC, Harris NH, Chrispin AR. Anteversion
of the acetabulum in congenital dislocation of the hip: a
preliminary report. Orthop Clin North Am 1978; 9: 89-95.
17. McKibbin B. Anatomical factors in the stability of the hip joint
in the newborn. J Bone Joint Surg 1970: 52-B: 148-59.
18. Visser JD, Jonkers A, Hillen B. Hip joint measurements with
computed tomography. J Pediatr Orthop 1982; 2: 143-6.
19. Jacquemier M, Jouve JL, Bollini G, Panuel M, Migliani
R. Acetabular anteversion in children. J Pediatr Orthop
1992; 12: 373-5.
20. Weiner LS, Kelley MA, Ulin RI, Wallach D. Development
of the acetabulum and hip: computed tomography analyis
of the axial plane. J Pediatr Orthop 1993; 13: 421-5.
21. Zorer G, Sürel B, Balioðlu M, Aydýn M, Aksu SA. 1-6 yaþ
çocuklarda femoral ve asetabular anteversiyonlarýn normal
deðerleri. Acta Orthop Traumatol Turc 1996; 30: 113-5.
22. Okur A, Ezirmik N, Keskin D, Þahin N, Alparslan B. Asetabular
anteversiyonun normal ve patolojik kalçalarda incelenmesi.
Atatürk Üniversitesi Týp Dergisi 1996; 28: 237-42.
OF
ARTHROPLASTY
ARTHROSCOPIC
SURGERY
155
23. Zorer G, Sürel YB, Savran K. DKÇ tedavisinde Salter ve
Pemberton ameliyatlarýnýn asetabular deformasyonu
düzeltme etkinliklerinin karþýlaþtýrýlmasý. XIII. Milli Türk
Ortopedi ve Travmatoloji Kongre Kitabý. Ankara: T.H.K.
Basýmevi, 1994: 374-77.
24. Aktaþ Þ, Sarýdoðan K, Tan L. Geliþimsel kalça displazisinin
tek seansta cerrahi tedavi sonrasý asetabular geliþme. Acta
Orthop Traumatol Turc 1999; 33: 101-4.
25. Takashi S, Hattori T, Konishi N, Iwata H. Acetabular
development after Salter's innominate osteotomy for
congenital dislocation of the hip: evaluation by threedimensional quantitative method. J Pediatr Orthop
1998; 18: 802-6.
26. Morin C, Rabay G, Morel G. Retrospective review at skeletal
maturity of the factors affecting the efficiacy of Salter's
innominate osteotomy in congenital dislocated, subluxed
and dysplastic hips. J Pediatr Orthop 1998; 18: 246-53.
27. Chapchal G. Indications for the various types of pelvic
osteotomy. Clin Orthop 1974; 98: 111-5.
28. Hamzaoðlu A, Çabuk K. Asetabular displazi tedavisinde
Pemberton osteotomisi. IX. Milli Türk Ortopedi ve Travmatoloji
Kongre Kitabý. Ankara: Emel Matb., 1987: 203-6.
29. Gülman B, Tuncay ÝC, Dabak N, Karaismailoðlu N. Salter's
innominate osteotomy in the treatment of congenital hip
dislocation: a long-term review. J Pediatr Orthop 1994;
14: 662-6.