mali piyasalarda gelişmeler

T.C.
BAŞBAKANLIK
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI
MÜSTEŞARLIĞI
MALİ PİYASALARDA GELİŞMELER
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ŞUBAT 2007
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
İÇİNDEKİLER
ÖZET
..............................................................................................................iii
I.
PARA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.........................................................1
II.
a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu ve Faiz Oranlarındaki Gelişmeler ...1
b. Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ...........................................3
c. Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları....................................................5
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.............................................6
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER ......................................................11
IV.
a. Yatırım Fonları ve Bireysel Emeklilik Fonları .......................................11
b. İMKB Hisse Senedi Piyasası.................................................................12
c. Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı ................................15
d. Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı..................................15
e. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası...........16
f. Altın Borsası .........................................................................................17
g. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası..........................................................18
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER..................................................20
V.
a. Mevduatlar ...........................................................................................20
b. Krediler ................................................................................................22
c. Menkul Kıymetler.................................................................................25
d. Yabancı Para Pozisyonu.......................................................................26
KATILIM BANKALARI .................................................................................28
VI.
PORTFÖY TERCİHLERİ ...............................................................................29
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER ...........................................32
VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER ..................................................34
EKLER
1. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/tcmb.xls
2. İç Borçlanma Faiz Oranları
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/icborc.xls
3. Mali Tasarruf Araçları Faiz Oranları ve Menkul
Kıymetler Borsasında Çeşitli Göstergeler
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/maliarac.xls
4. Bankacılık Sektörü Mevduat Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/mevduat.xls
5. Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/kredi.xls
6. Bankacılık Sektörü Menkul Kıymetler Portföyü
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/menkulde.xls
Rapor hakkındaki görüş, öneri ve değerlendirmelerinizi [email protected], [email protected],
[email protected], [email protected] e-posta adreslerine bildirebilirsiniz.
DPT-YPKDGM
i
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
TABLOLAR
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu............................................................................ 1
2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu................................................................................ 2
3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler ................................................................. 3
4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler .............................................................................. 4
5. TCMB Döviz Alımları-Satımları ..................................................................................... 5
6. Hazine YTL Cinsi İç Borç İhaleleri ................................................................................ 6
7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı...................................................................................... 7
8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı.................................................................................... 8
9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı....................................................................... 9
10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku ............................................................................... 10
11. Sermaye Piyasalarına İlişkin Göstergeler................................................................... 11
12. İMKB 100 Endeksinin Getirisi ................................................................................... 12
13. İMKB’de Çeşitli Göstergeler ..................................................................................... 13
14. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler.................................................................... 14
15. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı ........ 15
16. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı .......................... 16
17. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası .................................... 17
18. Vadeli İşlemler Piyasası........................................................................................... 18
19. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi ................................................ 20
20. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı .................................... 22
21. Tüketici Kredisi Faiz Oranları ................................................................................... 23
22. Yabancı Para Pozisyonları........................................................................................ 27
23. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri...................................................... 28
24. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı ...................................................... 29
25. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku ............................................................... 31
26. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler ......................................................................... 32
GRAFİKLER
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi ...................................... 1
2. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2005 Aralık=100 Bazlı Endeks) ........................ 4
3. Para Çarpanları ......................................................................................................... 4
4. Borçlanma / İtfa Rasyosu ........................................................................................... 6
5. Faiz Oranlarında Gelişmeler ........................................................................................ 7
6. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı.............................................................................. 8
9. İMKB 100 Bileşik Endeksi ......................................................................................... 14
10. Altın Borsası İşlem Hacmi ve Uluslararası Altın Fiyatı ................................................. 17
11. YP Mevduat/Toplam Mevduat ................................................................................. 20
12. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli Mevduatların Payının Gelişimi............................................ 21
13. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi ................................................................. 21
14. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) ...................... 23
15. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar ....................................................... 24
16. TGA/Krediler ......................................................................................................... 24
17. Tasfiye Olunacak Kredi Kartları ve Tüketici Kredilerinin Gelişimi.................................. 25
18. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü ................................................... 26
19. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar ................................................ 26
20. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri ..................................................... 30
21. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri .................................................................. 30
22. Gelişmekte Olan Ülkelerin Borsa Endekslerinin Gelişimi (02.05.2006=100) .................. 32
23. Euro/Dolar Paritesi................................................................................................. 33
DPT-YPKDGM
ii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Mali Piyasalarda Gelişmeler
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ÖZET
•
2007 yılı Ocak ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2 milyar dolar artarak
22,5 milyar dolara yükselmiştir.
•
Net İç Varlıklar 2007 yılı Ocak ayında 0,6 milyar YTL artarak 13,5 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
•
2007 yılı Ocak ayında Merkez Bankası Parası büyüklüğü, 3,2 milyar YTL artarak,
45,2 milyar YTL’ye yükselmiştir.
•
Ocak ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankası politika
faiz oranlarının sabit tutulmasına karar verilmiştir.
•
2007 yılı Ocak ayında; M1 para arzı reel olarak gerilerken, M2 para arzının reel
olarak artmış, M3 para arzının ise reel olarak sabit kalmıştır.
•
Hazine iç borçlanma ihaleleri ortalama yıllık bileşik faiz oranı, 2007 yılı Ocak ayında
yüzde 20,3 düzeyinde gerçekleşmiştir.
•
Ocak ayında Hazinenin iç borç stoku 5,9 milyar YTL artarak 257,4 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
•
İç borç stoku/M2Y oranı 2007 Ocak ayında bir önceki aya göre 1,4 puan artarak
89,2 puana ulaşmıştır.
•
Ocak ayında yatırım fonları net aktif değerinde nisbi bir artış görülürken, bireysel
emeklilik fonları hızla gelişimini sürdürmüştür.
•
2007 yılı Ocak ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde
5,3 oranında artmıştır. Buna karşın, Endekste yüzde 7,6 oranında nominal kayıp
gerçekleşmiştir.
Dolar
bazında
nominal
kayıp
ise
yüzde
13,8
oranında
gerçekleşmiştir.
•
Ocak ayında günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay sonuna göre yüzde 38
oranında artış göstermiştir.
•
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek standart
sapma değerlerinden aylık standart sapma 6,79 değerine çıkarken yıllık standart
sapma değeri 28,76 değerine inmiştir.
DPT-YPKDGM
iii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
•
Şubat 2007
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Ocak ayı sonunda 2006 yılı sonuna
göre yüzde 4,2 oranında artarak 78,7 milyar YTL’ye çıkmıştır. İMKB kotasyonundaki
hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 68,6 ile en yüksek seviyesine çıkmıştır.
•
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi yüzde 42,4
oranında artarak 2 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Ocak ayında piyasada
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 52 baz puan gerileyerek yüzde 21,37
seviyesinde gerçekleşmiştir.
•
Repo-Ters Repo Pazarında Ocak ayında bir önceki aya göre günlük işlem hacmi
yüzde 7,3 oranında artmış ve 9,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Pazarda gerçekleşen
ortalama basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 35 baz puan gerileyerek
yüzde 17,53 olmuştur.
•
Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi yüzde 18 oranında gerileyerek
2,9 milyar YTL olmuştur. Piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı bir önceki
aya göre 63 baz puan gerileyerek yüzde 17,05 olmuştur.
•
Ödünç Pay Senedi Piyasası işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 39,8 oranında
artış göstererek 158 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Sözleşme sayısı 869
olurken, işlem gören pay senedi sayısı 96 olmuştur.
•
Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 39,6 oranında artarak 21,4 ton seviyesinde
gerçekleşmiştir. Uluslararası altın fiyatları yüzde 1,7 oranında gerileyerek 625,9
dolar/ons olmuştur.
•
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi Ocak ayında bir önceki aya göre
yüzde 37,9 oranında artarak 3 milyar YTL ile VOB’un kuruluşundan bu yana aylık
bazda
en yüksek seviyesine çıkmıştır. Borsada sadece endeks ve döviz
sözleşmeleri işlem görmüştür.
•
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında bir önceki aya göre önemli artışlar
gerçekleştiği görülmektedir.
•
Bankacılık sektörü mevduatları, 2007 yılı Ocak ayında YTL mevdutalardaki hızlı
yükselişin etkisiyle yüzde 2,7 oranında artarak 284,6 milyar YTL’ye yükselmiştir.
•
2007 yılı Ocak ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan krediler, yüzde 0,7
oranında artarak artış eğiliminde yavaşlama göstermiştir.
•
Kredilerin mevduatlara oranı, 2007 yılı Ocak ayında yüzde 62,2’ye yükselmiştir.
•
Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, Ocak
ayında aynı seviyede kalarak yüzde 4,6 olarak gerçekleşmiştir.
•
Mevduat bankalarının menkul kıymet portföyü, Ocak ayında yüzde 1,5 oranında
artarak 143,9 milyar YTL’ye yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
iv
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
•
Şubat 2007
Bankacılık sektörünün yabancı para açık pozisyonu özel ve yabancı bankaların
pozisyon açmaları nedeniyle yaklaşık 1 milyar dolar yükselmiştir.
•
Ocak ayında katılım bankalarının kullandırdıkları fonlar yükselirken topladıkları
fonlar düşüş göstermiştir.
•
Ocak ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri arasında en büyük artışlar YTL ve
YP mevduatlarda gerçekleşmiştir.
•
Ocak ayında yurtdışı yerleşiklerin ülkemize yönelik portföyleri önemli ölçüde artış
göstermiştir.
•
Ocak ayında ABD, Avrupa ve Japon Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmemiştir.
•
Ocak ayında euro/dolar paritesi dolar lehine gelişim göstermiştir.
DPT-YPKDGM
v
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
I.
Şubat 2007
PARA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
a.
Merkez Bankası Analitik Bilançosu ve Faiz Oranlarındaki Gelişmeler
2007 yılı Ocak ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2 milyar dolar artarak
22,5 milyar dolara yükselmiştir.
Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi
(Milyar Dolar)
60 53 45 38 30 23 15 8
30
28
26
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
12
11
9
10
8
6
7
5
4
3
12
2006
-1
2
11
9
10
8
6
7
5
4
3
12
2005
-1
2
11
9
10
8
6
7
5
4
2
3
2004
-1
0
Net Rezervler (Sol Eksen)
Net Döviz Pozisyonu (Sağ Eksen)
Ocak ayında, Net Dış Varlıkların 0,8 milyar dolar artması ve İç Döviz
Yükümlülüklerinin 1,2 milyar azalmasıyla, Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2 milyar
dolar artarak, 22,5 milyar dolara yükselmiştir. Net Döviz Pozisyonundaki söz konusu artış,
Aralık ayında piyasadan düzenli ihaleler yoluyla gerçekleştirilen 0,6 milyar dolarlık döviz
alımından ve Hazineden gerçekleştirilen YTL karşılığı döviz alımından kaynaklanmıştır. Bu
dönemde Merkez Bankası Net Rezervleri 0,5 milyar dolar artmıştır. Net Rezervlerdeki artış
temelde Hazinenin döviz mevduatındaki artıştan kaynaklanmıştır.
Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu
2005
Aralık
Net Döviz Pozisyonu (NDP)
(Milyon Dolar)
2007
2006
Ekim
Kasım
Aralık
Ocak
15.499,1
20.452,9
19.331,6
20.541,9
22.498,6
- Net Dış Varlıklar
36.843,1
42.677,4
44.288,8
47.510,0
48.271,0
Net Rezervler
49.371,8
54.729,0
57.395,7
59.717,6
60.245,6
KMDTH ve SDMH(-)
15.576,4
15.535,2
15.756,5
15.837,9
15.586,3
3.047,6
3.483,6
2.649,6
3.630,3
3.611,7
21.344,0
22.224,4
24.957,2
26.968,0
25.772,5
Döv. Olarak T.Mev.
10.331,0
11.017,5
13.129,9
13.226,8
13.739,0
Hazine Mevduatı
8.735,2
10.325,7
12.481,9
12.516,3
12.899,8
Bankaların Döviz Mev.
11.013,0
11.207,0
11.827,3
13.741,3
12.033,5
Diğer
- İç Döv. Yük.
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
* Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir.
Net İç Varlıklar 2007 yılı Ocak ayında 0,6 milyar YTL artarak 13,5 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
1
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Ocak ayında Merkez Bankası Net İç Varlıkları 0,6 milyar YTL artmıştır. Bu dönemde
Diğer İç Varlıklar kaleminde önemli bir değişim gözlenmezken Net İç varlıklardaki artış
temelde Toplam İç Kredilerdeki atıştan kaynaklanmıştır. Toplam İç Kredilerdeki artış ise
döviz kurlarında görülen gerileme sonucu Değerleme kaleminde gerçekleşen artıştan
kaynaklanmıştır.
Tablo 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
(Milyon YTL)
2005
2006
Aralık
Net Döviz Pozisyonu+Net İç Varlıklar =
MBP
Net Döviz Pozisyonu(NDP)
Ekim
Kasım
2007
Aralık
Ocak
38.547,7
42.788,3
41.078,8
41.915,6
45.164,7
31.693,7
20.815,3
29.548,3
28.423,2
29.027,8
- Net Dış Varlıklar
49.480,2
61.656,0
65.117,8
67.136,3
67.999,4
- İç Döviz Yükümlülükleri
28.664,9
32.107,6
36.694,6
38.108,5
36.305,7
Net İç Varlıklar (I+II)
17.732,4
13.240,0
12.655,6
12.887,8
13.470,9
I- Top. İç Kred. (1+2+3+4+5)
21.440,2
17.020,0
18.540,8
19.421,2
19.976,1
1- Hazinenin Borçları
19.429,1
18.302,9
18.756,0
18.774,8
18.745,5
19.470,0
18.339,7
18.784,8
18.811,9
18.773,9
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
a. DİBS
b. Dövize Endeksli DİBS
c. Diğer
2- Değerleme Hesabı
-40,9
-36,7
-28,8
-37,0
-28,3
2.009,6
-1.283,4
-215,7
645,6
1.229,8
3- IMF Acil Yardımı
0,0
0,0
0,0
0,0
4 - Bankalara Açılan Krd.
1,4
0,4
0,6
0,8
0,8
5- TMSF'na Kullan. Krd.
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
II- Diğer
-3.707,8
-3.780,0
-5.885,2
-6.533,4
-6.505,2
REZERV PARA
Emisyon
Bankalar Zor. Karş.
Bankalar Serbest Mevduat
Diğer
PARASAL TABAN
APİ’den Borçlar
MERKEZ BANKASI PARASI
Kamu Mevduatı
32.696,4
19.612,0
0,0
12.898,9
185,5
37.679,4
4.983,0
38.547,7
868,3
37.837,2
24.529,1
0,0
13.227,4
80,6
41.314,6
3.477,5
42.788,3
1.473,7
41.398,5
26.815,2
0,0
14.419,9
163,4
40.300,1
-1.098,4
41.915,6
1.615,5
37.848,2
22.054,8
0,0
15.640,4
153,0
44.549,9
6.701,8
45.164,7
614,8
35.694,6
22.834,4
0,0
12.776,5
83,7
38.892,4
3.197,8
41.078,9
2.186,6
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
* Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir
2007 yılı Ocak ayında Merkez Bankası Parası büyüklüğü, 3,2 milyar YTL artarak,
45,2 milyar YTL’ye yükselmiştir.
Bilançonun pasif kalemleri incelendiğinde, Ocak ayında Merkez Bankası Parasının
3,2 milyar YTL artarak, 45,2 milyar YTL’ye yükseldiği görülmektedir. Emisyonun 4,8 milyar
YTL azalırken, Bankalar Mevduatının 1,2 milyar YTL artmasıyla Rezerv Para bu dönemde
3,6 milyar YTL gerilemiştir. Ocak ayı sonunda bir önceki ay sonuna göre Emisyonda
görülen gerileme Kurban Bayramı ve yılbaşı nedeniyle artan para talebinin normale
dönmesinden kaynaklanmıştır. Bu dönemde, APİ’den Borçlar 7,8 milyar YTL artarak 6,7
milyar YTL’ye yükselirken, Kamu Mevduatı 1 milyar YTL
azalarak 0,6 milyar YTL’ye
gerilemiştir.
DPT-YPKDGM
2
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Ocak ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankası politika faiz
oranlarının sabit tutulmasına karar verilmiştir.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu 16 Ocak 2007 tarihli toplantısında, özel kesim
tüketim talebindeki yavaşlama ve enflasyon beklentilerindeki kısmi iyileşme devam
ederken, orta vadeli enflasyon beklentilerinin henüz hedeflerle uyumlu olmaması ve
hizmet fiyat enflasyonuna ilişkin riskler ile küresel ekonomideki belirsizliklerden hareketle
bünyesindeki Bankalararası Para Piyasası ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Repo–Ters
Repo Pazarı’nda uygulanmakta olduğu kısa vadeli faiz oranlarının sabit tutulmasına karar
vermiştir.
Tablo 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Yüzde, Basit)
2006
Basit Faiz
02.Oca
27.Nis
07.Haz
25.Haz
28.Haz
20.Tem
Gecelik Borç Alma
13,50
13,25
15,00
17,25
17,25
17,50
Gecelik Borç Verme
16,50
16,25
18,00
20,25
22,25
22,50
Haftalık Piy. Yap. Bankalar REPO
15,50
15,25
17,00
19,25
21,25
21,50
Geç Lik. Pen. Borç Verme
19,50
19,25
21,00
23,25
25,25
25,50
Geç Lik. Pen. Borç Alma
9,50
9,25
11,00
13,25
13,25
13,50
Kaynak: TCMB
b.
Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
2007 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre M1 para arzı reel olarak gerilerken, M2
para arzının reel olarak artmış, M3 para arzının ise reel olarak sabit kalmıştır.
2007 yılı başında, Avrupa Merkez Bankası istatistik tanım ve standartlarına uyum
çalışmaları çerçevesinde Merkez Bankası tarafından para arzı tanımlarında değişiklik
yapılmıştır. Daha önce M2Y para arzında gösterilmekte olan yabancı para mevduatlar ve
M3 para arzı tanımı içinde yer alan diğer resmi mevduatlar vadelerine göre M1 ve M2
içerisinde gösterilmiştir. Böylece, M2Y para arzı tanımı ortadan kalkmış ve M1 ve M2 para
arzlarının kapsamı genişlemiştir.
Yeni para arzı tanımları dikkate alındığında; 2007 yılı Ocak ayında M1 para arzı
yüzde 10,5 oranında azalarak 64,6 milyar YTL’ye gerilerken; M2 para arzı yüzde 1,1
oranında artarak 300,9 milyar YTL’ye, M3 para arzı ise yüzde 1 oranında artarak 323,1
milyar YTL’ye yükselmiştir. Ocak ayında TÜFE’nin yüzde 1 oranında arttığı göz önüne
alındığında M1 para arzının reel olarak gerilerken, M2 para arzının reel olarak arttığı, M3
para arzının ise reel olarak sabit kaldığı görülmektedir.
DPT-YPKDGM
3
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Tablo 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
(Milyon YTL)
2005
2006
Ekim Kasım
Aralık
2007
Aylık
Ocak % Değişme
21.951
23.104
21.638
24.590
20.723
-15,7
24.531
23.759
21.648
21.640
23.967
21.150
-11,8
YP Vadesiz Mevduat
19.202
22.460
23.450
22.910
23.605
22.729
-3,7
M1
61.937
68.171
68.202
66.188
72.163
64.602
-10,5
TL Vadeli Mevduat
114.790
136.376
138.393
142.579
141.745
150.156
5,9
YP Vadeli Mevduat
61.222
75.333
76.993
81.745
83.574
86.141
3,1
237.949
279.880
283.588
290.513
297.481
300.899
1,1
2.904
3.391
3.871
4.081
3.539
3.952
11,7
19.762
18.930
18.595
18.371
18.816
18.255
-3,0
260.614
302.201
306.054
312.965
319.836
323.105
1,0
122,7
135,2
136,2
137,2
138,2
139,2
0,7
Aralık
Eylül
Dolasimdaki Para
18.203
TL Vadesiz Mevduat
M2
Repo
Para Piyasasi Fonlari
M3
TÜFE
Kaynak: Merkez Bankası, TÜİK
Grafik 2. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2005 Aralık=100 Bazlı
Endeks)
M3
12
11
10
9
8
M2
20
07
-1
M1
7
6
5
4
3
2
20
06
-1
20
05
-1
2
120
115
110
105
100
95
90
Para çarpanlarının 2007 yılı Ocak ayındaki seyri incelendiğinde; rezerv para yüzde
8,6 oranında azalırken, eski gösterime göre hesaplanan M2’nin sabit kalması ve M2Y’nin
yüzde 0,7 oranında artmasıyla M2/RP para çarpanının 4,5’ten 4,9 puana, M2Y/RP
çarpanının ise 6,9’dan, 7,6 puana yükseldiği görülmektedir.
Grafik 3. Para Çarpanları
10
8
6
4
2004
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2005
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2006
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2007
-1
2
M2/RP
DPT-YPKDGM
M2Y/RP
4
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
c.
Şubat 2007
Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları
Merkez Bankası, Mayıs-Haziran aylarında mali piyasalarda yaşanan dalgalanmanın
etkilerinin kaybolmasıyla döviz piyasasının istikrar kazanması ve küresel likidite
koşullarında görülen düzelme eğiliminden hareketle, 15 Mayıs 2006 tarihinde durdurduğu
döviz alım ihalelerine 10 Kasım 2006 tarihinden itibaren tekrar başlamıştır. Bu çerçevede
günlük alım limiti 15 milyon ABD doları ihale, 30 milyon ABD doları opsiyon hakkı olmak
üzere en fazla 45 milyon ABD doları olarak belirlenmiştir. 2007 yılı Ocak ayında yapılan 19
adet ihalede 285 milyon doları ihale, 297 milyon doları opsiyon olmak üzere toplamda 582
milyon dolarlık döviz alımı yapılmıştır.
Tablo 5. TCMB Döviz Alımları-Satımları*
(Milyon Dolar)
Döviz Alım-Satım İhaleleri
Günlük
Ortalama
Teklif
80,1
80,7
82,8
92,7
81,5
Teklifin Karşılanma Döviz AlımOranı (%)
Satım
Miktarı
5.653
4.104
7.443
57,0
692
47,5
690
47,2
899
38,8
699
37,7
338
-1.000
42,2
371
48,7
563
46,4
582
Doğrudan
Döviz Müda.
TOPLAM
2003 Top.
4.808
10.461
2004 Top.
1.283
5.387
2005 Top.
14.565
22.008
2006- Ocak
0
692
Şubat
5.441
6.131
Mart
0
899
Nisan
0
699
Mayıs
0
338
Haziran
-2.105
-3.105
Kasım
67,6
0
371
Aralık
57,8
0
563
2007 – Ocak
64,9
0
582
Kaynak: TCMB
* Pozitif değerler alımları, negatif değerler satımları göstermektedir. Merkez Bankası tarafından henüz
miktarları açıklanmayan doğrudan döviz alımları Merkez Bankası günlük vaziyetlerinden türetilen net döviz
pozisyonu verileri kullanılarak ve bu büyüklüğü etkileyebilecek diğer döviz işlemleri de göz önüne alınarak
hesaplanmıştır.
DPT-YPKDGM
5
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
II.
Şubat 2007
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
Hazine iç borçlanma ihaleleri ortalama yıllık bileşik faiz oranı, 2007 yılı Ocak ayında
yüzde 20,3 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 6. Hazine YTL Cinsi İç Borç İhaleleri
Net
12 Aylık
Borç.(1)
İtfa(2)
Bileşik
TÜFE
Vade
(Mil.
(Mil.
Borç/İtfa
Faiz
Beklentisi
Reel Faiz
(Gün)
YTL)
YTL)
Oranı
(Yüzde)
(3)
(Yüzde)
2005-Aralık
890
14,1
5,8
7,8
12.428
13.516
91,9
2006-Ocak
1.070
10.512
11.603
90,6
14,5
5,5
8,5
Şubat
873
12.810
15.026
85,3
14,5
5,5
8,5
Mart
7.629
9.249
82,5
5,4
8,3
792
14,2
Nisan
11.243
11.896
94,5
5,5
8,2
810
14,1
Mayıs
6.990
10.350
67,5
5,8
8,6
941
15,0
Haziran
5.123
6.630
72,3
7,9
9,0
558
17,6
Temmuz
12.731
13.864
91,8
8,1
13,6
422
22,8
Ağustos
10.583
12.024
88,0
7,9
12,3
427
21,3
Eylül
12.844
16.932
75,9
7,5
13,5
617
21,6
Ekim
7.057
7.529
93,7
7,3
13,7
973
22,0
10.280
Kasım
12.030
85,5
7,2
14,0
1088
22,1
Aralık
4.514
5.607
80,5
7,1
14,4
550
22,5
2007-Ocak
13.372
16.189
82,6
6,8
12,7
495
20,3
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, DPT
(1) Net borçlanma piyasadan yapılan YTL cinsi borçlanmayı göstermekte olup, döviz cinsinden ihale tutarları
dahil edilmemiştir.
(2) İtfa rakamları, ÇTTH dahil edilerek piyasaya yapılan YTL cinsi ödemeleri göstermektedir.
(3) Merkez Bankası tarafından ayda iki defa yayınlanan ve ekonomik birimlerin ekonomik değişkenlere yönelik
tahminlerini içeren geniş katılımlı “Beklenti Anketi”nden alınmıştır. 12 aylık TÜFE beklentisi, söz konusu ayın
üçüncü haftası itibariyle piyasa katılımcıları tarafından tahmin edilen değerlerin uygun ortalamasıdır.
2007 yılı Ocak ayında Hazine ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama bileşik faiz oranı,
bir önceki aya göre 2,2
puan azalarak, yüzde 20,3 düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı
dönemde ihalelerde oluşan ortalama vade 495 gün olmuştur. Ocak ayında piyasaya YTL
bazında 16,2 milyar YTL itfası bulunan Hazinenin, piyasadan net olarak 13,4 milyar YTL
borçlanmasıyla, borçlanma/itfa rasyosu 82,6 puan düzeyinde gerçekleşmiştir.
Grafik 4. Borçlanma / İtfa Rasyosu
120
14.500
100
12.500
80
10.500
8.500
60
Yüzde
Milyon YTL
16.500
6.500
40
4.500
2.500
20
2005- 200612
1
DPT-YPKDGM
2
3
4
İTFA
5
6
7
8
BORÇLANMA
6
9
10
11
12
20071
BORÇLANMA/İTFA
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Ocak ayında Hazinenin yüklendiği reel faiz oranı azalmıştır. Nitekim Merkez Bankası
beklenti anketinde yer alan 12 aylık TÜFE beklentisi kullanılarak hesaplanan gelecek
döneme yönelik reel faiz oranı Ocak ayında bir önceki aya göre 1,7 puan azalarak yüzde
14,4’ten yüzde 12,7’ye gerilemiştir.
Grafik 5. Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Bileşik, Yüzde)
25
20
15
10
5
ihale DIBS
interbank
20
07
-0
1
12
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
'2
00
61
20
05
-1
2
0
TÜFE Beklentisi
Ocak ayında Hazinenin iç borç stoku 5,9 milyar YTL artarak 257,4 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
2006 yılı sonuyla karşılaştırıldığında, 2007 Ocak ayında Hazinenin iç borç stoku yüzde
2,3 oranında artarak 251,5 milyar YTL’den 257,4 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bu dönemde
nakit dışı borç stoku 0,9 milyar YTL azalırken, nakit iç borç stoku 6,7 milyar YTL artmıştır.
Tablo 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı
2005
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2006 Aralık
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2007 Ocak
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Miktar
(Milyon YTL)
Yüzde
Dağılım
Ort. Vadeye Kalan
Süre (Ay)
244.782
194.153
176.335
17.818
50.629
100,0
79,3
72,0
7,3
20,7
23,5
19,6
21,2
3,7
38,7
251.470
208.376
198.783
9.594
43.094
100,0
82,9
79,0
3,8
17,1
24,0
22,3
23,3
2,6
32,0
257.350
215.113
204.379
10.734
42.237
100,0
83,6
79,4
4,2
16,4
23,9
22,4
23,5
3,1
31,6
2007 Ocak ayında YTL cinsi sabit faizli tahvil ve bonoların Hazine iç borç stokundaki
oranı, 2006 Aralık ayına göre yüzde 44,3’ten yüzde 44,7’ye yükselirken, değişken faizli
DPT-YPKDGM
7
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
kağıtların oranı yüzde 41,8’den yüzde 40,6’ya gerilemiştir. Bu dönemde döviz cinsi
kağıtların oranı ise yüzde 13,1’den yüzde 14’e yükselmiştir.
Tablo 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı
(Milyon YTL, Yüzde)
2005
Yüzde
194.153
79,3
208.376
82,9
215.113
83,6
101.444
41,4
111.457
44,3
115.089
44,7
Değişken faizli
57.907
23,7
63.993
25,4
63.993
24,9
Döviz cinsinden
30.762
12,6
32.927
13,1
36.031
14,0
Dövize endeksli
4.040
1,7
-
-
-
-
-
0,0
-
-
-
-
-Takas
4.040
1,7
-
-
-
-
-Diğer
-
0,0
-
-
-
-
Nakit Dışı
50.629
20,7
43.094
17,1
42.237
16,4
-
0,0
-
-
-
-
Değişken faizli
47.501
19,4
41.350
16,4
40.495
15,7
Döviz cinsinden
1.598
0,7
0
0,0
0
0,0
Dövize endeksli
1.530
0,6
1.744
0,7
1.742
0,7
244.782
100,0
251.470
100,0
257.350
100,0
Nakit
Sabit getirili
-IMF kredisi
Sabit getirili
Toplam Stok
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Aralık 2006
Yüzde
Ocak 2007
Yüzde
Grafik 6. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%13,8
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%14,7
2006
2007 Ocak
Sabit
Faizli
%44,3
Sabit
Faizli
%44,7
Değişken
Faizli
%41,8
Değişken
Faizli
%40,6
2007 Ocak ayında 2006 yıl sonuna göre, iç borç stokunun ilk satışta alıcılara göre
dağılımı incelendiğinde, piyasanın payının yüzde 71,6’dan yüzde 72,1’e yükseldiği,
kamunun payının ise yüzde 28,4’ten yüzde 27,9’a gerilediği görülmektedir.
DPT-YPKDGM
8
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Tablo 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı
YTL Miktarı
USD Miktarı
(Milyon YTL)
(Milyon Dolar)
2005
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2006 Kasım
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2007 Ocak
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Yüzde Pay
(Yüzde)
244.782
75.468
18.427
25.037
4.496
27.508
169.314
182,4
56,2
13,7
18,7
3,4
20,5
126,2
100,0
30,8
7,5
10,2
1,8
11,2
69,2
251.470
71.410
17.778
19.865
4.499
29.267
180.060
178,9
50,8
12,6
14,1
3,2
20,8
128,1
100,0
28,4
7,1
7,9
1,8
11,6
71,6
257.350
71.724
17.778
19.865
4.497
29.584
185.625
181,0
50,4
12,5
14,0
3,2
20,8
130,5
100,0
27,9
6,9
7,7
1,7
11,5
72,1
İç borç stoku/M2Y oranı 2007 Ocak ayında bir önceki aya göre 1,4 puan artarak
89,2 puana ulaşmıştır.
Grafik 8. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2, Nakit İç Borç Stoku/M2)
Yüzde
110
100
90
80
70
60
2
-1
05
20
-1
06
20
2
3
4
5
7
6
İç Borç/M2
8
9
10
11
12
1
-0
07
20
Nakit İç Borç/M2
2007 Ocak ayında bir önceki aya göre, M2 para arzı yüzde 1,15 oranında artarken, iç
borç stokundaki artışın yüzde 2,3 düzeyinde olması nedeniyle, mali baskınlık oranı
artmıştır. Kamunun mali piyasalardaki ağırlığının bir göstergesi olan iç borç stokunun
M2Y’ye oranı bu dönemde 1 puan artarak 85,5 puana ulaşmıştır. 2001 Şubat krizinden
sonra kamu bankaları, Merkez Bankası ve TMSF’ye uzun vadeli olarak verilen nakit dışı
DPT-YPKDGM
9
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
borç stokunun hesaplamaya katılmadığı nakit iç borç stokunun M2’ye oranı ise 2007 Ocak
ayında 1,4 puan artarak 71,5 puan düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku
(Milyon Dolar)
2004
2005
2006
Haz.
Toplam
68.473
64.161
Tem.
Ağu.
2007
Eylül
64.643 64.763 65.961
Ekim
65.932 65.970
Kasım
Aralık
Ocak
65.443 66.428
66.876
Vade Yapısı
Kısa Vade
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Orta Vade
6.123
2.513
2.322
2.566
2.484
2.387
2.250
2.274
2.188
2.261
Uzun Vade
62.350
61.648
62.321 62.197 63.477
63.545 63.721
63.170 64.240
64.615
Kredi
38.781
30.226
33.082 30.184 31.256
30.928 30.276
29.109 30.081
29.727
Uluslararası Kuruluşlar
26.211
19.303
22.098 19.183 20.154
20.040 19.484
18.261 19.337
18.787
18.445
11.398
(14.647) 11.232 11.623
11.539 11.169
Alacaklıya Göre
(IMF Sağlanan
Krediler)
9.806 10.759 (10.257)
Hükümet Kuruluşları
6.534
5.059
5.237
5.071
5.042
4.939
4.922
4.958
4.826
4.804
Ticari Bankalar
6.036
5.864
5.747
5.931
6.060
5.948
5.870
5.890
5.918
6.135
29.692
33.935
36.335 36.347
37.149
Tahvil
31.560 34.578 34.705
35.004 35.694
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2006 yılı sonunda 66,4 milyar dolar düzeyinde bulunan konsolide bütçe dış borç
stoku 2007 Ocak ayında yüzde 0,7 oranında artarak 66,9 milyar dolara yükselmiştir. Söz
konusu dönemde, konsolide bütçe dış borç stokunun vade kompozisyonunda, uzun vadeli
borçların oranı yüzde 96,6, orta vadeli borçların oranı ise yüzde 3,4 düzeyinde
gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
10
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER
Tablo 11. Sermaye Piyasalarına İlişkin Göstergeler
Kurul Kaydındaki Şirketler
İMKB Şirketleri
İMKB'de İşlem Gören Şirketler
İMKB Dışında İşlem Gören Şirketler
2004
625
307
297
10
2005
614
316
304
12
Piyasa Değeri (Halka Açık Kısım)
Yabancı Payı (Halka Açık Kısım)
37.641
54,94
68.389
66,34
75.569
65,26
78.713
68,62
132.556
30,79
218.318
44,81
230.038
38,90(1)
243.118
-
154
112
42
149
108
41
146
106
40
146
106
40
254
24.444
278
29.176
289
22.012
289
22.115
81
11
334.557
314.257
296
96
11
714.146
672.696
1.219
102
11
1.128.280
1.060.273
2.793
103
11
1.173.378
1.100.870
2.946
47
27
53
34
60
71
60
74
23
314
26
452
30
555
30
574
9
1.382
10
2.209
11
2.481
11
2.481
2
104
2
110
2
127
2
127
21
24.453
19
30.226
19
25.267
18
25.964
83
91
93
94
6
9
13
13
Piyasa Kapitalizasyonu
Piyasa Kapitalizasyonu/GSYİH
Aracı Kuruluşlar
Aracı Kurumlar
Bankalar
Yatırım Fonları
Net Aktif Değer
Bireysel Emeklilik Fonları
Şirket Sayısı
Sözleşme Sayısı
Fon Katılımcı Sayısı
Net Aktif Değer
Yabancı Yatırım Fonları
Net Aktif Değer
Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Portföy Yönetim Şirketleri
Net Aktif Değer
Bağımsız Denetim Şirketleri
Gayrimenkul Değerleme Şirketleri
2006 2007 Ocak
605
604
329
329
316
316
13
13
Derecelendirme Kuruluşları
5
5
6
7
Kaynak: SPK, Merkezi Kayıt Kuruluşu, Emeklilik Gözetim Merkezi, TÜİK
(1) Eylül 2006 sonu itibarıyla
(2) Piyasa değeri, piyasa kapitalizasyonu ve net aktif değerler Milyon YTL olarak verilmektedir. Şirketlere ait
bilgiler şirket sayılarını göstermektedir. Yabancı payı ve Piyasa Kapitalizasyonu/GSYİH yüzde olarak verilmiştir.
a.
Yatırım Fonları ve Bireysel Emeklilik Fonları
Ocak ayında yatırım fonları net aktif değerinde nisbi bir artış görülürken, bireysel
emeklilik fonları hızla gelişimini sürdürmüştür.
DPT-YPKDGM
11
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
2006 yılı sonunda ortalama vadesi 72 gün olan yatırım fonlarının vadesi 2007 yılı
Ocak ayında 84 güne yükselmiştir. Bu dönem itibarıyla yatırım fonlarının net aktif değeri
22,1 milyar YTL olmuştur.
Bireysel emeklilik fonlarında 2006 yılı sonu itibarıyla 513 gün olan ortalama vade
2007 yılı Ocak ayı itibarıyla 529 gün olarak gerçekleşmiştir. Emeklilik fonlarının net aktif
değeri Ocak ayı itibarıyla 2.946 milyon YTL düzeyine çıkmıştır.
Tablo 12. İMKB 100 Endeksinin Getirisi
(Yüzde)
Aylık Bazda
2004 Aralık
2005 Aralık
2006 Ocak
Şubat
Nominal
Getiri
11,1
4,4
12,1
5,4
Reel Getiri
ÜFE
TÜFE
12,3
10,7
4,5
4,0
9,9
11,3
5,2
5,2
Yıllık Bazda
Nominal
Getiri
34,7
59,3
63,2
65,6
Dolar Bazında
Reel Getiri
ÜFE
TÜFE
16,8
23,2
55,2
47,9
55,2
51,2
57,3
53,1
Mart
-8,7
-9,0
-9,0
67,9
61,1
55,2
Nisan
2,3
0,3
0,9
86,0
77,2
70,9
Mayıs
-13,1
-15,4
-14,7
51,1
40,4
37,5
Haziran
-7,0
-10,6
-7,3
31,5
16,9
19,4
Temmuz
1,7
0,9
0,9
21,8
6,5
9,0
Ağustos
3,4
4,2
3,8
20,6
7,4
9,4
Eylül
-1,0
-0,7
-2,2
10,8
-0,4
0,2
Ekim
9,9
9,4
8,5
27,0
14,4
15,4
Kasım
-5,9
-5,7
-7,1
0,2
-10,3
-8,8
Aralık
2,5
2,6
2,2
-1,7
-11,9
-10,3
2007 Ocak
5,3
5,3
4,2
-7,6
-15,6
-16,0
Kaynak: TÜİK, İMKB
(*) Getiri, dönem sonu itibarıyla bir önceki dönem sonuna göre hesaplanmaktadır.
b.
Nominal Getiri
Aylık
Yıllık
17,1
38,1
5,1
60,6
14,0
64,3
6,6
62,1
-11,2
4,3
-26,7
-7,6
7,8
5,8
-4,2
13,2
-5,4
5,4
4,7
68,5
95,7
31,2
11,7
8,6
12,3
-0,7
17,2
-6,4
-6,1
-13,8
İMKB Hisse Senedi Piyasası
2007 yılı Ocak ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde
5,3 oranında artmıştır. Buna karşın, Endekste yüzde 7,6 oranında nominal kayıp
gerçekleşmiştir. Dolar bazında nominal kayıp ise yüzde 13,8 oranında gerçekleşmiştir.
2007 yılı Ocak ayında aylık bazda İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi yüzde 5,3
oranında artış göstermiştir. Buna karşın, geçen yılın aynı ayında gerçekleşen daha yüksek
artışın yıllık değerlendirmeden çıkmasıyla bir önceki ay sonuna göre yıllık bazda kayıp daha
da belirginleşmiştir. Buna göre, İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde yıllık bazda nominal
kayıp yüzde 7,6 olmuşken, TÜFE’ye göre hesaplanan reel kayıp yüzde 16 seviyesinde
gerçekleşmiştir. Benzer şekilde, dolar bazında aylık nominal getiri yüzde 4,7 iken, yıllık
bazda nominal kayıp yüzde 13,8 olmuştur.
DPT-YPKDGM
12
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Ocak ayında günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay sonuna göre yüzde 38
oranında artış göstermiştir.
Ocak ayında İMKB Hisse Senedi Piyasası günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay
sonuna göre yüzde 38 oranında artarak 1.392 milyon YTL seviyesine yükselmiştir. Buna
paralel olarak aynı dönemlerde aylık işlem hacmi 22 milyar YTL’den 27,8 milyar YTL’ye
çıkmıştır.
Tablo 13. İMKB’de Çeşitli Göstergeler
İMKB 100
İMKB 100
İMKB
İş günü
Günlük Ort.
sayısı
İşlem Hacmi
Dönem Sonu 30 Günlük HO. İşlem Hacmi (1)
24.972
23.546
20.706
21
986
39.778
37.991
28.671
22
1.303
44.590
41.329
27.654
17
1.627
47.016
45.089
33.553
20
1.678
42.911
44.639
37.028
23
1.610
43.880
43.567
28.129
20
1.406
38.132
41.904
32.824
22
1.492
35.453
35.494
31.259
22
1.421
36.068
34.804
21.627
21
1.030
37.286
36.604
21.505
22
978
36.925
37.340
23.391
21
1.114
40.582
38.066
23.711
19
1.248
38.169
39.202
23.275
22
1.058
39.117
38.704
21.195
21
1.009
41.183
39.510
27.837
20
1.392
05 Ocak
38.435
38.724
3.758
2
1.879
12 Ocak
38.138
38.674
5.714
5
1.143
19 Ocak
40.201
38.920
7.000
5
1.400
26 Ocak
41.846
39.335
8.024
5
1.605
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
(1) Borsaya kote olan şirketlere ait hisselerde tüm piyasalarda gerçekleştirilen işlem hacmidir. Böylece bu
değer; Ulusal, İkinci Ulusal, Yeni Ekonomi ve Gözaltı Pazarlarına ait işlemleri kapsamaktadır.
(*) İMKB 100 Endeks Değerleri, 30 günlük Hareketli Ortalama; İşlem Hacimleri, Milyon YTL
(**) HO: Hareketli Ortalama
Dönemler
2004 Aralık
2005 Aralık
2006 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2007 Ocak
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek standart
sapma değerlerinden aylık standart sapma 6,79 değerine çıkarken yıllık standart sapma
değeri 28,76 değerine inmiştir.
2007 yılı Ocak ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde aylık (20
günlük) yüzde 5,3 oranında getiri gerçekleşmişken, yıllık (250 günlük) kayıp yüzde 6,9
oranında gerçekleşmiştir. Bu dönemde, aylık standart sapma değerinde artış görülürken,
yıllık standart sapma değerinde gerileme görülmüştür. Nitekim, Ocak ayında bir önceki ay
sonu değerine göre aylık standart sapma değeri 6,47’den 6,79’a yükselmişken, yıllık
standart sapma değeri 29,13’ten 28,76’ya inmiştir. İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi ile
uluslararası korelasyon katsayıları incelendiğinde, FTSE-100 endeksiyle 0,56, Nikkei-225
DPT-YPKDGM
13
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
endeksiyle
0,46
Şubat 2007
ve
Dow
Jones
Industrial
endeksiyle
0,09
olarak
gerçekleştiği
görülmektedir.
Tablo 14. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler
Nominal Getiri
Standart Sapma (2)
Korelasyon Katsayıları (3)
Dönemler
Aylık (1) Yıllık (1)
Aylık
Yıllık FTSE 100
Nikkei 225 Dow Jones
2004 Aralık
10,69
36,51
6,16
28,10
0,41
0,12
-0,00
2005 Aralık
3,12
61,95
5,13
24,30
0,27
0,22
-0,09
2006 Ocak
14,29
59,61
7,61
24,93
0,37
0,18
-0,14
Şubat
5,44
72,69
6,56
24,72
0,36
0,11
0,16
Mart
-7,45
68,64
9,65
24,36
0,49
0,48
-0,02
Nisan
2,26
80,93
6,86
23,89
0,21
0,23
0,14
Mayıs
-14,14
47,80
12,99
26,41
0,74
0,22
0,31
Haziran
-9,76
27,98
12,11
28,74
0,54
0,66
0,32
Temmuz
1,72
22,08
10,08
30,08
0,31
0,38
0,10
Ağustos
4,38
17,62
5,53
29,78
0,46
0,57
-0,26
Eylül
-1,31
7,65
5,81
29,75
0,65
0,36
0,54
Ekim
8,89
30,75
5,78
29,01
0,53
0,56
0,16
Kasım
-3,38
-0,34
6,26
28,89
0,34
0,46
0,09
Aralık
2,41
-1,66
6,47
29,13
0,43
0,42
-0,13
2007 Ocak
5,28
-6,89
6,79
28,76
0,56
0,46
0,09
Kaynak: İMKB Aylık Bülten, Reuters
(1) Aylık ve yıllık getiri, sırasıyla dönem sonu itibarıyla 20 ve 250 işgünü öncesine göre nominal getiridir.
(2) Aylık standart sapma, dönem sonu itibarıyla son 20 işgününe ait günlük getirinin 20 işgünü üzerinden
aylıklandırılmasıyla hesaplanmıştır. Yıllık hesaplamalar 250 işgünü üzerinden yapılmıştır.
(3) Endeksler yerel para cinsindendir. Ay içinde herhangi bir işgününde her iki endeks için de veri bulunması
durumunda hesaplamalara dahil edilmektedir.
20.000
1.000
İMKB-100 Endeks (YTL)
Dolar
1.200
12
20
07
-1
25.000
11
1.400
10
30.000
9
1.600
8
35.000
7
1.800
6
40.000
5
2.000
4
45.000
3
2.200
2
50.000
20
05
-1
2
20
06
-1
YTL
Grafik 7. İMKB 100 Bileşik Endeksi
30 Günlük Har. Ort. (YTL)
İMKB-100 Endeks (Dolar)
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Ocak ayı sonunda 2006 yılı sonuna göre
yüzde 4,2 oranında artarak 78,7 milyar YTL’ye çıkmıştır. İMKB kotasyonundaki hisselerde
yabancı sahipliği oranı yüzde 68,6 ile en yüksek seviyesine çıkmıştır.
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Ocak ayı sonunda 2006 yılı sonuna göre
yüzde 4,2 oranında artarak 78,7 milyar YTL’ye çıkmıştır. Buna paralel olarak, hisseleri
DPT-YPKDGM
14
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
borsada işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri (piyasa kapitalizasyonu) 13 milyar
YTL artışla 243,1 milyar YTL’ye çıkmıştır. Ocak ayı itibarıyla İMKB kotasyonundaki
hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 68,6 ile en yüksek seviyesine çıkmıştır.
Tablo 15. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı
Portföy Oranı
İMKB Kotasyonundaki
İşlem Gören Şirketlerin Toplam Piyasa
Hisseler
Kapitalizasyonu
Şirket
Piyasa
Yabancı
Toplam/GSMH
Sayısı
değeri
Payı
Oranı
Dönemler
(Milyon YTL) (Yüzde) (Milyon YTL) (Milyon Dolar)
(Yüzde)
2004 Aralık
297
37.641
54,9
132.556
98.073
30,9
2005 Aralık
304
68.389
66,3
218.318
162.814
44,9
2006 Ocak
304
76.789
67,7
242.766
184.053
Şubat
306
82.513
67,3
260.194
199.367
Mart
306
75.478
66,1
237.563
177.180
47,6
Nisan
308
76.396
66,1
244.414
185.923
Mayıs
311
69.760
65,1
216.525
138.896
Haziran
316
64.827
65,2
201.202
128.268
38,5
Temmuz
317
66.353
65,6
204.299
138.031
Ağustos
316
68.427
65,7
215.054
148.641
Eylül
316
68.416
66,3
213.525
142.721
38,9
Ekim
316
74.733
66,9
236.295
162.626
Kasım
316
72.131
66,4
222.364
153.906
Aralık
316
75.569
65,3
230.038
163.775
2007 Ocak
316
78.713
68,6
243.118
172.119
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni, Merkezi Kayıt Kuruluşu, DPT
c.
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi yüzde 42,4
oranında artarak 2 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Ocak ayında piyasada
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 52 baz puan gerileyerek yüzde 21,37 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Ocak ayında
bir önceki aya göre yüzde 42,4 oranında artarak 2 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
Buna paralel olarak aynı dönemde aylık işlem hacmi 10,4 milyar YTL artarak 39,8 milyar
YTL olmuştur. Ocak ayında basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 52 baz puan
gerileyerek yüzde 21,37 olmuştur.
d.
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı
Repo-Ters Repo Pazarında Ocak ayında bir önceki aya göre günlük işlem hacmi
yüzde 7,3 oranında artmış ve 9,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Pazarda gerçekleşen
ortalama basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 35 baz puan gerileyerek yüzde
17,53 olmuştur.
DPT-YPKDGM
15
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı günlük ortalama işlem hacmi bir
önceki ay ortalamasına göre yüzde 7,3 artışla 9,6 milyar YTL’ye çıkmıştır. Böylece, Ocak
ayı aylık işlem hacmi 191,3 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Repo-Ters Repo Pazarı
basit faiz oranı ise bir önceki aya göre 35 baz puan gerileyerek yüzde 17,53 olmuştur.
Tablo 16. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı
Kamu Men. Kıy. Kesin Alım-Satım Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
Faiz Oranı
Dönemler
(Milyon YTL)
2004 Aralık
41.453
2005 Aralık
40.966
2006 Ocak
29.862
Şubat
30.063
Mart
53.493
Nisan
40.184
Mayıs
42.747
Haziran
33.103
Temmuz
29.447
Ağustos
31.384
Eylül
39.035
Ekim
32.752
Kasım
43.804
Aralık
29.369
2007 Ocak
39.835
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni
(Milyon YTL)
1.974
1.862
1.757
1.503
2.326
2.009
1.943
1.505
1.402
1.427
1.859
1.724
1.991
1.399
1.992
(Yüzde)
22,53
14,24
13,85
13,97
13,94
13,99
15,12
19,06
20,10
20,04
21,10
22,25
21,88
21,89
21,37
e.
Repo-Ters Repo Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
(Milyon YTL) (Milyon YTL)
154.463
7.355
172.957
7.862
137.537
8.090
159.303
7.965
213.089
9.265
211.970
10.598
243.219
11.055
270.464
12.294
240.543
11.454
222.489
10.113
222.932
10.616
213.885
11.257
216.256
9.830
187.117
8.910
191.277
9.564
Faiz Oranı
(Yüzde)
19,68
13,79
13,51
13,56
13,50
13,49
13,25
15,13
17,60
17,65
17,92
17,54
17,61
17,88
17,53
Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi yüzde 18 oranında gerileyerek
2,9 milyar YTL olmuştur. Piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı bir önceki aya
göre 63 baz puan gerileyerek yüzde 17,05 olmuştur.
Takasbank Borsa Para Piyasasında (TBPP) gecelik işlemlerin tüm işlemlere oranı
yüzde 88,8 düzeyinde gerçekleşmiştir. Gecelik işlemlerin toplam işlem hacmi bir önceki
aya göre yüzde 18 oranında gerileyerek 2,9 milyar YTL’ye inmiştir. Piyasada gerçekleşen
O/N işlemlerin faiz oranı ise bir önceki aya göre 63 baz puan gerileyerek yüzde 17,05
olmuştur.
Ödünç Pay Senedi Piyasası işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 39,8 oranında
artış göstererek 158 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Sözleşme sayısı 869 olurken,
işlem gören pay senedi sayısı 96 olmuştur.
DPT-YPKDGM
16
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Ödünç Pay Senedi Piyasası Ocak ayı işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 39,8
oranında artarak 158 milyon YTL’ye çıkmıştır. Piyasada gerçekleşen sözleşme sayısı 869
olurken, işlem gören pay senedi sayısı 96 olmuştur.
Tablo 17. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasası
O/N
İşlem
Hacmi
Günlük
O/N
Ort. O/N Toplam İşl.
İşl. Hac. Hac. Oranı
(Yüzde)
Faiz
Oranı
Ödünç Pay Senedi Piyasası
İşlem Günlük Sözl. Günlük
İşlem
Hacmi İşlem Sayısı Sözl. Gören Pay
Hacmi
Say.
Senedi
Dönemler
(Milyon YTL)
(Yüzde) (Milyon YTL)
(Adet) (Adet)
(Adet)
2004 Tüm Yıl
84.172
338
89,13
21,45
-
-
-
-
-
2005 Tüm Yıl
60.354
238
63,62
14,42
27
1,1
128
5
49
2006 Tüm Yıl
36.609
146
81,38
15,26
769
3,1
8.949
36
220
2006 Ocak
2.284
134
70,19
12,88
23
1,4
331
19
57
Şubat
2.977
149
72,27
12,91
27
1,3
348
17
63
Mart
3.320
144
73,78
12,87
61
2,7
1.065
46
84
Nisan
2.776
139
76,84
12,74
41
2,1
729
36
77
Mayıs
3.241
147
77,12
12,42
82
3,7
1.298
59
82
Haziran
3.113
141
81,80
14,51
58
2,6
1.121
51
83
Temmuz
2.943
140
92,76
17,02
42
2,0
443
21
80
Ağustos
2.812
128
89,46
17,10
54
2,4
589
27
69
Eylül
3.220
153
84,11
17,71
74
3,5
711
34
87
Ekim
3.076
162
85,10
17,11
87
4,6
809
43
97
Kasım
3.341
152
88,23
17,22
107
4,8
729
33
94
Aralık
3.505
167
88,90
17,68
113
5,4
776
37
102
2007 Ocak
2.874
Kaynak: Takasbank, İMKB
144
88,78
17,05
158
7,9
869
43
96
Grafik 8. Altın Borsası İşlem Hacmi ve Uluslararası Altın Fiyatı
1000
800
600
400
200
İşlem Hacmi
(Milyon YTL)
f.
İşlem Hacmi
(Milyon ABD Doları )
12
20
07
-0
1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
05
-1
2
20
06
-0
1
0
Londra Borsası
(ABD Doları/Ons)
Altın Borsası
Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 39,6 oranında artarak 21,4 ton seviyesinde
gerçekleşmiştir. Uluslararası altın fiyatları yüzde 1,7 oranında gerileyerek 625,9 dolar/ons
olmuştur.
DPT-YPKDGM
17
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 39,6 oranında artarak 21,4 ton seviyesinde
gerçekleşmiştir. Bu hacimde ABD Doları cinsinden gerçekleştirilen işlem hacminin 272,2
milyon dolardan 385,2 milyon dolara yükselmiş olması etkili olmuştur. Uluslararası altın
fiyatı göstergesi olarak Londra Borsasında oluşan altının ons fiyatı yüzde 1,7 oranında
gerileyerek 625,9 dolar olmuştur.
Tablo 18. Vadeli İşlemler Piyasası
Dönem Sonu
Mevcut Açık
Poz. (Adet)
Hacim-Miktar
(Adet)
Hacim
(Milyon YTL)
İş Günü
(Gün)
2005 Tüm Yıl
2006 Tüm Yıl
2006 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
1.771.308
6.628.503
2.919
17.386
12,6
69,5
140.159
198.074
162.177
226.794
316.909
321.867
634.942
767.403
731.106
557.461
616.201
608.815
889.565
421
631
821
817
1.487
1.732
1.681
1.545
1.694
1.683
2.684
232
250
17
20
23
20
22
22
21
22
21
19
22
24,8
31,6
35,7
40,9
67,6
78,7
80,1
70,2
80,7
88,6
122,0
161.639
113.369
144.065
67.725
80.319
77.902
119.175
88.154
146.223
169.949
234.114
Aralık
795.263
2.188
21
104,2
198.074
Endeks
296.109
1.460
69,5
27.639
Faiz
G-DİBS
Döviz
0
0
499.146
0
0
728
0,0
0,0
34,7
0
0
170.431
Emtia
0
0
0,0
0
Altın
8
0
0,0
4
2007 Ocak
892.129
3.018
150,9
257.383
Endeks
487.471
2.426
121,3
53.005
Faiz
G-DİBS
Döviz
0
0
404.658
0
0
592
0,0
0,0
29,6
0
0
204.378
Emtia
0
0
0,0
0
Altın
Kaynak: VOB
0
0
0,0
0
g.
20
Günlük Hacim
(Milyon YTL)
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi Ocak ayında bir önceki aya göre
yüzde 37,9 oranında artarak 3 milyar YTL ile VOB’un kuruluşundan bu yana aylık bazda
en yüksek seviyesine çıkmıştır. Borsada sadece endeks ve döviz sözleşmeleri işlem
görmüştür.
2005 yılının Şubat ayında faaliyete geçen Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB)
hızlı bir gelişme göstererek önemli işlem hacimlerine ulaşmıştır. Nitekim, Ocak ayında da
DPT-YPKDGM
18
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
bir önceki aya göre işlem hacmi yüzde 37,9 oranında artarak 3 milyar YTL olmuş ve
VOB’un kuruluşundan bu yana en yüksek seviyesine çıkmıştır. Buna karşın, işlem gören
sözleşmelere bakıldığında, endeks ve döviz işlemleri dışındaki sözleşmelerde herhangi bir
işlem gerçekleşmediği görülmektedir.
Söz konusu enstrümanlar içinde de işlem gören sözleşmeler açısından bir
yoğunlaşma görülmektedir. Nitekim, endeks sözleşmelerinde görülen 2.426 milyon YTL’lik
işlem hacminin 2.353 milyon YTL’si Şubat ayı İMKB-30 sözleşmesinde gerçekleşmiştir.
Benzer şekilde, 592 milyon YTL’lik döviz işlem hacminin 466 milyon YTL’si Şubat ayı dolar
sözleşmesinde gerçekleşmiştir.
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında bir önceki aya göre önemli artışlar gerçekleştiği
görülmektedir.
Endeks ve döviz sözleşmeleri açık pozisyon sayılarında önemli seviyede artışlar
görülürken diğer enstrümanlarda işlem hacminin gerçekleşmemesi yanında Ocak ayı sonu
itibarıyla açık pozisyonlar da kapanmış bulunmaktadır. Böylece, Ocak ayı sonu itibarıyla
endeks sözleşmelerinde 53.005 adet ve döviz sözleşmelerinde 204.378 adet açık pozisyon
gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
19
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
IV.
Şubat 2007
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER
a.
Mevduatlar
Bankacılık sektörü mevduatları, 2007 yılı Ocak ayında YTL mevduatlardaki hızlı
yükselişin etkisiyle yüzde 2,7 oranında artarak 284,6 milyar YTL’ye yükselmiştir.
2006 yılı sonu itibariyle 276,9 milyar YTL olan mevduat bankalarının toplam
mevduatları, bir aylık süreçte yüzde 2,8 oranında artışla 2007 yılı Ocak ayında 284,6
milyar YTL seviyesine yükselmiştir. Aynı dönemde, YTL mevduatlarda yüzde 3,3 oranında
artış yaşanırken YP mevduatlarda bu oran YTL bazında yüzde 1,9 olmuştur. 2006 yılı
Haziran ayından itibaren YP mevduatların dolar değerindeki yükseliş eğilimi, Ocak ayında
da devam etmiştir. Nitekim, 2006 yılı sonunda 71,8 milyar dolar olan YP mevduatlar, Ocak
ayında yüzde 2,3 oranında artarak 73,4 milyar dolara yükselmiştir. Ancak, döviz kurlarında
yaşanan gerileme nedeniyle mevduatlar içindeki payı gerilemiştir. 2006 yılı Aralık ayında
yüzde 38 olan YP mevduatların toplam mevduatlara oranı 2007 yılı Ocak ayı itibariyle
yüzde 36,5 düzeyine gerilemiştir.
Tablo 19. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi
(Yüzde Değişim)
Aralık 06 /
Ocak 07/
Aralık 06
Aralık 05
Haziran 06
/ Aralık 05
Eylül 06/
Aralık 05
16,7
14,6
20,6
16,5
13,7
9,9
22,5
17,4
24,1
2,8
3,3
2,3
26,9
27,6
26,4
33,9
14,1
31,6
32,7
33,9
26,1
14,3
39,8
41,0
45,1
19,0
19,3
0,7
0,8
0,9
-0,4
0,2
Toplam Mevduat (Bankalar arası Hariç)
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YTL Mevduat
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YP Mevduat ($)
Toplam Krediler
Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YTL Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YP Kredileri
Kalkınma Yatırım Bankaları Kredileri
Kaynak: TCMB Haftalık Bültenleri
65
270.000
240.000
210.000
180.000
150.000
120.000
90.000
60.000
30.000
0
55
35
25
15
5
7- 1
200
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
200
6- 1
200
5-1
2
-5
YP Mevduat
DPT-YPKDGM
Yüzde
45
200
4-1
2
Milyon YTL
Grafik 9. YP Mevduat/Toplam Mevduat
Toplam Mevduat
20
YP Mevduat/Toplam Mevduat
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
2005 yılı sonunda YTL ve YP mevduatların ortalama vadesi 2,8 ay olarak
gerçekleşirken, söz konusu vadelerde 2006 yılının ikinci yarısında, özellikle YTL
mevduatlarda düşüş gözlenmiş ve ortalama vadeler sırasıyla 2,4 ay ve 2,7 ay olmuştur.
Vadelerdeki düşüşü açıklayan temel gelişme ise, 3 ay ve daha kısa vadeli mevduat
büyüklüğünün toplam mevduatlar içindeki payında yaşanan yükseliştir. Nitekim, YTL
mevduatlarda 3 ay ve daha kısa vadeli mevduatların toplam YTL mevduatlar içindeki payı,
bir yıllık süreçte yüzde 84,2’den yüzde 91,9’a; YP mevduatlarda yüzde 81,7’den yüzde
85,1’e yükselmiştir. Bankaların temel fon kaynağı olan mevduatların vadesinde yaşanan
kısalma, gerek yatırımları için uzun vadeli kredi almak isteyen ekonomik birimler gerekse
vade uyumsuzluğu riskiyle karşılaşabilecek bankalar için olumsuz bir gelişme olarak
değerlendirilmektedir.
Grafik 10. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli Mevduatların Payının Gelişimi
94
92
Yüzde
90
88
86
84
82
80
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
-1
06
20
20
20
05
04
-1
-1
2
2
78
Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat
Kısa Vadeli YP Mevduat/Toplam YP Mevduat
Grafik 11. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi
3,4
3,2
Ay
3,0
2,8
2,6
2,4
YTL Mevduatın Ortalama Vadesi
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
20
06
-
2
-1
05
20
20
04
-1
2
2,2
YP Mevduatın Ortalama Vadesi
* 1 yıldan uzun vadeli olan mevduatların vadesi 1 yıl kabul edilmiştir.
DPT-YPKDGM
21
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
b.
Şubat 2007
Krediler
2007 yılı Ocak ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan krediler, yüzde 0,7
oranında artarak artış eğiliminde yavaşlama göstermiştir.
Bankacılık sektörü tarafından kullandırılan yurt içi kredi hacmi, Ocak ayında yüzde
0,7 oranında artarak 178,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Kredi stokunun alt kalmeleri içinde
YTL krediler artarken YP krediler azalmıştır. Nitekim, 2006 yılı sonunda 147,6 milyar YTL
olan YTL kredi hacmi Ocak ayında yüzde 0,9 oranında artarak 149 milyar YTL’ye, aynı
dönemde YP krediler 23 milyar YTL’den yüzde 0,4 oranında azalarak 22,9 milyar YTL’ye
düşmüştür.
YP kredi stoku özellikle 2006 yılı Haziran ayından itibaren genel itibariyle
düşüş yönünde bir trend izlemiştir. YP kredi stokundaki bu düşüş eğiliminin kredi alanların
döviz kurlarında yaşanabilecek olası yükseliş riskine katlanmak istememelerinin etkisiyle
önümüzdeki dönemde de devam edeceği düşünülmektedir.
2006 yılı sonunda 67,4 milyar YTL olan tüketici kredileri ve kredi kartları toplamı
Ocak ayında yüzde 0,2 oranında azalarak 67,2 milyar YTL seviyesine gerilemiştir. Son üç
yıllık süreçte söz konusu krediler toplamında ilk defa azalış yaşanmıştır. Bu krediler içinde
ise tüketici kredileri yüzde 0,4 oranında artarken kredi kartları yüzde 1,5 oranında
azalmıştır. Tüketici kredilerinin alt kalemleri incelendiğinde;
konut kredileri ve ihtiyaç
kredilerinin sırasıyla yüzde 0,5 ve yüzde 1,2 oranında arttığı ve buna karşın taşıt
kredilerinin ise yüzde 2,5 oranında düştüğü gözlenmektedir. Önümüzdeki dönemde gerek
enflasyonda gerekse temel fonlama faiz oranlarında yaşanacak düşüşlerle birlikte bu
kredilerde bir canlanma olması beklenmektedir.
Tablo 20. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı
Aralık 2006
Milyon
YTL
MEVD. B. YURTİÇİ KR.
Ticari Krediler
Tüketici Kre. ve Kre. K.
-Tüketici Kredileri
-Konut Kredileri
-Taşıt Kredileri
-Diğer Tüketici Kredileri
-Kredi Kartları
İhtisas Kredileri
-Tarımsal Kredi
-Küçük Esn. Sanat. Kredi.
-Diğer
Kaynak: TCMB
DPT-YPKDGM
170.578
91.363
67.356
46.151
22.162
6.365
17.624
21.205
11.478
5.575
4.522
637
Ocak 2007
Önceki yıla
Milyon
Yüzde Pay
göre değ.
YTL
41,0
39,0
48,0
62,1
79,3
4,5
75,7
24,5
17,7
9,7
37,8
-54,2
22
100
53,6
39,5
27,1
13,0
3,7
10,3
12,4
6,7
3,3
2,7
0,4
Önceki yıla
Yüzde Pay
göre değ.
171.861
92.691
67.197
46.315
22.272
6.204
17.840
20.882
11.974
5.183
4.978
672
0,8
1,5
-0,2
0,4
0,5
-2,5
1,2
-1,5
4,3
-7,0
10,1
5,5
100
53,9
39,1
26,9
13,0
3,6
10,4
12,2
7,0
3,0
2,9
0,4
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Mevduat bankaları tarafından kullandırılan yurt içi krediler Ocak ayında yüzde 0,8
oranında artmıştır. Alt kalemler itibariyle en yüksek artış yüzde 10,3 ile küçük esnaf ve
sanatkar kredilerinde gerçekleşirken, ihtisas kredilerinin toplamdaki artışı ise yüzde 4,3
olmuştur. İkinci en büyük artış, yüzde 1,5 ile ticari kredilerde kaleminde yaşanmıştır.
Böylece, krediler içinde ticari kredilerin payı yükselmiş ve yüzde 53,6’dan yüzde 53,9’a
ulaşmıştır. Tüketici kredilerinin toplam krediler içindeki payı ise Ocak ayında
2006 yılı
Aralık ayına göre 0,4 puan düşerek yüzde 39,1 seviyesine gerilemiştir. Diğer yandan,
ihtisas kredilerinin payı 6,7’den yüzde 7’ye yükselmiştir.
Grafik 12. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla)
35.000
Milyon YTL
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
Konut Kredileri
Taşıt Kredileri
-1
200
7
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
-1
200
6
200
5-1
2
200
4-1
2
0
Diğer Tüketici Kredileri
Tablo 21. Tüketici Kredisi Faiz Oranları
(Yüzde)
İhtiyaç
Taşıt
Konut
Min.
Max.
Ort.
Min.
Max.
Ort.
Min.
Max. Ort.
2004 Aralık
2,35
2,40
2,35
1,95
2,15
2,04
1,80
2,10
1,93
2005 Aralık
1,70
1,89
1,77
1,25
1,30
1,28
1,06
1,10
1,08
2006 Ocak
1,70
1,89
1,77
1,20
1,30
1,27
1,06
1,10
1,08
Şubat
1,70
1,89
1,76
1,25
1,30
1,28
1,06
1,10
1,08
Mart
1,60
1,89
1,71
1,15
1,30
1,24
1,06
1,10
1,08
Nisan
1,60
1,75
1,64
1,15
1,20
1,17
1,06
1,10
1,08
Mayıs
1,60
1,75
1,64
1,20
1,25
1,24
1,06
1,20
1,16
Haziran
2,10
2,45
2,30
1,90
2,05
2,00
1,90
2,00
1,94
Temmuz
2,10
2,45
2,30
1,90
2,05
2,00
1,90
2,00
1,94
Ağustos
2,10
2,19
2,15
1,90
2,05
1,94
1,80
1,90
1,86
Eylül
2,10
2,35
2,20
1,85
2,05
1,92
1,80
1,90
1,85
Ekim
1,89
2,19
2,09
1,85
1,90
1,88
1,80
1,85
1,81
Kasım
1,99
2,19
2,11
1,79
1,90
1,86
1,58
1,80
1,72
Aralık
1,94
2,19
2,12
1,74
1,90
1,84
1,58
1,80
1,75
2007 Ocak
1,94
2,19
2,01
1,74
1,90
1,77
1,53
1,64
1,57
Kaynak: Reuters, bankaların web siteleri
(*) Faiz oranlarının minimum, maksimum ve ortalama değerleri bulunurken, aktif büyüklüğü itibariyle en
büyük beş bankanın oranları esas alınmıştır.
Kredilerin mevduatlara oranı, 2007 yılı Ocak ayında yüzde 62,2’ye yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
23
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
2006 yılı Aralık ayında yüzde 62,2 seviyesinde olan kredilerin mevduatlara oranı,
kredilerde yaşanan yavaşlamayla birlikte 1,2 puan azalarak yüzde 61’e ulaşmıştır. Tüketici
kredilerinin mevduatlara oranı yüzde 24,3’lük seviyesinden yüzde 23,6’ya; üretim ve
yatırım faaliyetlerini temsil eden ticari kredilerin mevduatalara oranı ise yüzde 33’den
yüzde 32,5’e gerilemiştir.
Grafik 13. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar
3 0 0 .0 0 0
70
2 5 0 .0 0 0
60
Milyon YTL
40
1 5 0 .0 0 0
30
1 0 0 .0 0 0
Yüzde
50
2 0 0 .0 0 0
20
5 0 .0 0 0
10
20
0
7-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
6-2
20
0
20
0
2
05
-1
20
04
-1
20
6-1
0
2
0
Yurtiçi Şubelerin Kredileri
M e v d u a tla r
K r e d ile r /M e v d u a tla r
Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, Ocak
ayında aynı seviyede kalarak yüzde 4,6 olarak gerçekleşmiştir.
Grafik 14. TGA/Krediler
15
Yüzde
10
5
M e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
K a m u m e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
Ö z e l m e v d u a t b a n k . T G A / k r e d i ( T M S F d a h il)
Yabancı bank.TGA/kredi
20
07
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
06
-1
20
05
-1
2
20
04
-1
2
0
2006 yılı sonunda yüzde 4,6 seviyesinde olan mevduat bankaları TGA’larının
kredilere oranı 2007 Ocak ayında da değişmemiş ve yüzde 4,6 seviyesinde kalmıştır. Söz
konusu oran, kamu bankaları ve özel bankalarda sırasıyla yüzde 5,6 ve yüzde 4,7’lik
seviyelerini korurken, yabancı bankalarda yüzde 2,9’dan yüzde 2,8’e gerilemiştir.
DPT-YPKDGM
24
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Grafik 15. Tasfiye Olunacak Kredi Kartları ve Tüketici Kredilerinin Gelişimi
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tasfiye Olunacak Kredi Kartları / Kredi Kartları
20
07
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
06
-1
20
05
-12
20
04
-12
0
Tasfiye Olunacak Tüketici Kredileri / Tüketici Kredileri
Tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartları alacaklarına oranı, bir aylık
süreçte yüzde 7,9’dan yüzde 8,1’e yükselmiştir. Ödenmeme riski en düşük kredi türü olan
tüketici kredilerinde ise tasfiye olunacak kredilerin bu kredilere oranı önceki aya göre
değişmemiş ve yüzde 0,8 olarak gerçekleşmiştir.
c.
Menkul Kıymetler
Mevduat bankalarının menkul kıymet portföyü, Ocak ayında yüzde 1,5 oranında
artarak 143,9 milyar YTL’ye yükselmiştir.
2006 yılı sonunda 141,8 milyar YTL düzeyinde olan mevduat bankalarının menkul
kıymetler portföyü bir aylık süreçte yüzde 1,5 oranında artarak 143,9 milyar YTL’ye
yükselmiştir. Aynı dönemde mevduat bankalarının alım-satım amaçlı ve satılmaya hazır
menkul değerler portföyü (ticari portföy) yüzde 5,3 oranında artarak 100,4 milyar YTL’ye
yükselirken, vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetler portföyü ise yüzde 6,2
oranında azalarak 43,5 milyar YTL’ye gerilemiştir. Vadeye kadar elde tutulacak menkul
değerlerin azalışında, kamu bankalarının portföyünde bulunan bu özellikteki menkul
kıymetlerin yüzde 3,2, özel bankaların yüzde 10,8 oranında azalması etkili olmuştur.
Gruplar bazında alım satım amaçlı ve satılmaya hazır menkul değerler portföyü ise kamu
bankalarında yüzde 5,3, özel bankalarda yüzde 4,8 ve yabancı bankalarda yüzde 7,7
oranında artmıştır. Bankaların uzun vadeli menkul değerlerinin yer aldığı vadeye kadar
elde tutulacak portfoyün toplam menkul kıymet portföyüne oranı ise yüzde 2,5 oranında
azalarak yüzde 30,2’ye gerilemiştir.
DPT-YPKDGM
25
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Grafik 16. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü
80
70
Milyar YTL
60
50
40
30
20
10
Kamu Mevduat Bankaları
Özel Mevduat Bankaları
20
07
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-1
2
20
05
-1
2
20
06
-1
0
Yabancı Mevduat Bankaları
Grafik 17. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar
3 0 0 .0 0 0
6 5
6 3
2 5 0 .0 0 0
6 1
5 9
5 7
1 5 0 .0 0 0
5 5
Yüzde
Milyon YTL
2 0 0 .0 0 0
5 3
1 0 0 .0 0 0
5 1
4 9
5 0 .0 0 0
4 7
Menkul Değerler
M e v d u a t la r
20
07
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
06
-1
20
0
20
5-1
2
4 5
04
-12
0
Menkul Değerler/Mevduatlar
Mevduat bankalarının menkul değerler portfoyündeki yavaş artışın bir yansıması
olarak, mevduat bankaları menkul kıymetlerinin mevduatlara oranı 2006 yılı sonundaki
yüzde 51,2 değerinden 2007 yılı Ocak ayı sonu itibariyle yüzde 50,6’ya gerilemiştir.
Önümüzdeki dönemde Dokuzuncu Kalkınma Planında yer aldığı üzere kamu borçlanma
gereğinin azalmaya devam etmesi, bu oranın düşeceğini ve bankacılık sektörünün
kaynaklarını daha çok reel sektöre aktaracağı ve böylece dışlama etkisinin daha da
azalacağını işaret etmektedir.
d.
Yabancı Para Pozisyonu
Bankacılık sektörünün yabancı para açık pozisyonu özel ve yabancı bankaların
pozisyon açmaları nedeniyle yaklaşık 1 milyar dolar yükselmiştir.
2006 yılı sonunda 5.403 milyon dolar seviyesinde olan bankacılık sektörü bilanço içi
açık pozisyon tutarı, 2007 yılı Ocak ayı sonu itibariyle yaklaşık 1 milyar dolar artarak
6.437 milyon dolar olmuştur. Söz konusu artışın alt detayları incelendiğinde; özel ve
yabancı bankaların sırasıyla 600 ve 774 milyon dolar pozisyon açtıkları gözlenmektedir.
Kamu bankaları ve kalkınma ve yatırım bankaları pozisyonlarında ise aynı dönemde
DPT-YPKDGM
26
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
sırasıyla 93 ve 247 milyon dolar artış olmuştur. Bankaların bilanço içi açık pozisyondaki
yükselmeden kaynaklanan döviz kuru riski, bilanço dışı işlemlerle azaltıldığı görülmektedir.
Nitekim, sektörün toplam bilanço içi açık pozisyonu 6.437 milyon dolar iken, bilanço dışı
işlemlerin de katıldığı net genel pozisyonu ise, -174 milyon dolar seviyesine gerilemektedir.
Net genel döviz pozisyon, özel bankalar hariç diğer gruplarda pozitif bir değere sahiptir.
Tablo 22. Yabancı Para Pozisyonları
2004-12
Kamu B. (1)
382
2005-12
2006-6
Bilanço İçi Döviz Pozisyonu
183
40
(Milyon Dolar)
2007-1
9
12
-387
-444
-351
Özel Bank.
-1.758
-2.538
-4.236
-3.533
-3.333
-3.933
Yabancı B.
-98
49
-1.332
-2.255
-1.728
-2.502
88
-235
-268
-79
101
348
-1.386
-2.540
-5.796
-6.253
-5.403
-6.437
42
143
57
KYB
Toplam
Kamu B. (1)
382
Net Genel Döviz Pozisyonu
182
-8
Özel Bank.
-515
-365
-472
-51
-146
-393
Yabancı B.
20
-55
67
68
163
133
KYB
75
44
49
39
88
29
-38
-194
-363
97
248
-174
Toplam
Kaynak: BDDK
(1) 12.11.2004 tarihinden itibaren TMSF bünyesindeki Pamukbank'ın Halkbank ile birleşmesi sonucu TMSF
bünyesinde bir banka kaldığından, TMSF grubundaki bankanın açık pozisyon verileri Kamu Bankaları grubuna
dahil edilmiştir.
DPT-YPKDGM
27
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
V.
Şubat 2007
KATILIM BANKALARI
Ocak ayında katılım bankalarının kullandırdıkları fonlar yükselirken topladıkları fonlar
düşüş göstermiştir.
Katılım bankaları tarafından kullandırılan fonlar bir aylık süreçte yüzde 1,7 oranında
artarak 9,2 milyar YTL’den 9,4 milyar YTL’ye yükselmiştir. Katılım bankalarının topladıkları
fonlar ise bir önceki aya göre yüzde 0,6 oranında azalarak 11,2 milyar YTL’ye gerilemiştir.
Aynı dönemde katılım bankalarının
kullanımları arasındaki likit değerler, yüzde 3,5
oranında azalarak 2,7 milyar YTL, finansal kiralamadan alacaklar yüzde 2,5 oranında
düşerek 0,8 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Toplanan fonlar içinde vadeli sayılabilen
katılma hesapları, yüzde 1,5 oranında artarken vadesiz sayılabilen cari hesaplar ise 8
oranında azalmıştır. Katılım bankalarının kullandırdıkları fonların topladıkları fonlara oranı
ise bir önceki aya göre artarak yüzde 82,4’den yüzde 84,3’e yükselmiştir. Ocak ayında
katılım bankalarının bilanço içi açık pozisyonları olmasına rağmen net genel pozisyon tutarı
fazla vermektedir.
Tablo 23. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri
(Milyon YTL)
2004
2005
2006-6
9
12
2007-1
Likit Değerler
1.547
1.891
2.177
2.336
2.747
2.651
Kullandırılan Fon
4.255
6.062
8.016
8.510
9.240
9.397
Fin. Kir. Alac.
744
718
887
826
794
774
Sab. Kıym. (Net)
568
216
210
214
228
239
91
105
131
84
126
143
Cari Hesaplar
1.327
1.630
2.028
2.261
2.426
2.233
Katıl. Hesapları
4.707
6.348
8.061
8.164
8.787
8.917
Toplanan Fonlar
6.034
7.978
10.088
10.424
11.212
11.150
Açık Pozisyon
(Milyon $)
Bilanço İçi Poz.
21
33
6
7
-43
-22
Net Genel Poz.
1
65
340
212
276
121
Kullanımlar
TGA (Net)
Kaynaklar
Kaynak: BDDK
DPT-YPKDGM
28
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
VI.
Şubat 2007
PORTFÖY TERCİHLERİ
Ocak ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri arasında en büyük artışlar YTL ve
YP mevduatlarda gerçekleşmiştir.
Ocak ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri içinde en büyük artışlar YTL ve YP
mevduatta görülürken, repo ve emeklilik yatırım fonları da artış gösteren diğer yatırım
araçları olmuştur. YTL DİBS ve hisse senedi başta olmak üzere yurtiçi yerleşiklerin diğer
yatırım araçlarında ise gerileme görülmüştür.
Tablo 24. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı
(Milyon YTL)
Tarih
2004 Ara.
2005 Ara.
2006 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2007 Ocak
Yurtiçi
Yer.
DTH
76.074
76.440
78.550
79.574
78.818
77.584
91.982
92.665
89.127
91.113
93.280
95.424
99.400
101.399
103.367
Yurtiçi
Yer.
YTL
Mevd.
103.240
145.191
143.601
145.129
153.442
155.177
164.386
166.422
160.408
161.868
165.035
166.180
167.464
170.774
176.091
Yurtiçi
Yer.
DTH
25,7
22,1
22,5
22,6
22,0
21,6
23,9
24,1
23,7
23,9
24,2
24,5
25,4
25,4
25,7
Yurtiçi
Yer.
YTL
Mevd.
34,9
42,0
41,2
41,2
42,8
43,1
42,7
43,3
42,6
42,5
42,9
42,7
42,8
42,8
43,8
Repo
1.651
1.486
1.762
2.032
2.145
2.396
2.663
3.456
3.179
3.144
2.321
2.600
3.009
2.202
2.607
YTL
DİBS
(1)
56.624
53.504
52.877
51.985
51.854
50.909
50.539
54.097
56.960
57.279
56.488
55.937
54.128
53.988
51.488
YP
DİBS
(1)
2.578
1.767
1.720
1.691
1.759
1.462
1.735
1.718
1.619
1.629
1.647
1.387
1.669
1.761
1.824
Euro
bond
(1)
5.503
5.344
5.289
5.232
5.331
5.302
6.100
6.299
6.314
6.168
6.253
6.013
6.085
5.412
5.318
Yat.
Fonu
24.573
29.342
29.889
29.804
29.589
30.421
31.208
25.991
24.437
24.026
24.050
22.875
22.565
23.020
22.314
Kat.
Bank.
Katılma
ve Cari
Hesabı
6.034
8.518
8.235
8.196
8.555
8.855
9.768
10.088
9.905
9.962
10.424
10.746
10.890
11.212
11.150
Yat.
Fonu
8,3
8,5
8,6
8,5
8,2
8,5
8,1
6,8
6,5
6,3
6,2
5,9
5,8
5,8
5,6
ÖFK
Katılma
ve Cari
Hesabı
2,0
2,5
2,4
2,3
2,4
2,5
2,5
2,6
2,6
2,6
2,7
2,8
2,8
2,8
2,8
Hisse
sen.
(2)
16.962
22.862
25.193
26.857
25.612
25.882
24.499
21.762
22.667
23.195
23.077
24.953
23.703
26.256
24.883
Emeklilik
Yatırım
Fonu
296
1.219
1.348
1.475
1.570
1.683
1.781
1.883
2.041
2.203
2.386
2.616
2.706
2.821
2.958
Toplam
295.539
345.673
348.464
351.975
358.675
359.671
384.661
382.282
376.657
380.587
384.961
388.731
391.619
398.845
402.000
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Tarih
2004 Ara.
2005 Ara.
2006 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2007 Ocak
Repo
0,6
0,4
0,5
0,6
0,6
0,7
0,7
0,9
0,8
0,8
0,6
0,7
0,8
0,6
0,6
YTL
DİBS
(1)
19,2
15,5
15,2
14,8
14,5
14,2
13,1
14,1
15,1
15,1
14,7
14,4
13,8
13,5
12,8
YP
DİBS
(1)
0,9
0,5
0,5
0,5
0,5
0,4
0,5
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,5
Euro
bond
(1)
1,9
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
1,6
1,6
1,7
1,6
1,6
1,5
1,6
1,4
1,3
Hisse
sen.
(2)
5,7
6,6
7,2
7,6
7,1
7,2
6,4
5,7
6,0
6,1
6,0
6,4
6,1
6,6
6,2
Emeklilik
Yatırım
Fonu
0,1
0,4
0,4
0,4
0,4
0,5
0,5
0,5
0,5
0,6
0,6
0,7
0,7
0,7
0,7
Toplam
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Kaynak: TCMB, BDDK, Takasbank, SPK
(1) Bankaların emanetinde yurtiçi yerleşikler adına tutulan kamu menkul kıymetlerinin piyasa değerleri.
(2) Hisse senedi değeri alt kalemler bazında ayrıştırılamadığından, tablodaki değer bankalar ve mali
kuruluşların portföyünde bulunan hisse senetlerinin piyasa değerini de içermektedir.
DPT-YPKDGM
29
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Grafik 18. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri
200000
180000
160000
Milyon YTL
140000
120000
100000
80000
60000
40000
20000
YTL Mevduat
Banka Dışı Kesim YTL DİBS
Yatırım Fonu
20
07
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
06
-1
20
05
-1 2
20
04
-12
0
Hisse Senedi
4.500
80.000
4.000
70.000
3.500
60.000
3.000
50.000
2.500
40.000
2.000
30.000
1.500
1.000
20.000
500
10.000
71
20
0
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
0
20
0
512
20
06
-1
0
412
0
(Milyon Dolar)
(Milyon Dolar)
Grafik 19. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri
Banka Dışı Kesimin YP DİBS Portföyü (Sol Eksen)
Banka Dışı Kesimin Eurobond Portföyü (Sol Eksen)
Yurtiçi Yerleşiklerin DTH Hesapları (Sağ Eksen)
Ocak ayında yurtdışı yerleşiklerin ülkemize yönelik portföyleri önemli ölçüde artış
göstermiştir.
Ocak ayında yurtdışı yerleşiklerin ülkemize yönelik portföy yatırımları bir önceki aya
göre 7 milyar dolara artarak 73,4 milyar dolara yükselmiştir. Bu yükselişte hisse senedi ve
DİBS yatırımlarındaki artış belirleyici olmuştur.
DPT-YPKDGM
30
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Tablo 25. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku
(Milyon Dolar)
Tarih
Hisse Senedi
DİBS
Eurobond
Mevduat
TOPLAM
2004 Aralık
15.408
12.570
1.135
3.696
32.809
2005 Aralık
33.812
20.370
634
3.434
58.250
2006 Ocak
40.080
21.084
655
3.378
65.197
Şubat
41.777
21.383
628
3.311
67.099
Mart
37.166
21.443
638
3.339
62.586
Nisan
Mayıs
38.398
21.519
629
3.551
64.097
29.407
15.731
615
3.578
49.331
Haziran
26.361
13.798
727
3.646
44.532
Temmuz
28.486
15.547
783
3.488
48.304
Ağustos
30.913
17.527
750
3.740
52.930
Eylül
30.389
18.505
624
3.814
53.332
Ekim
34.701
22.367
621
3.824
61.513
Kasım
32.056
22.514
639
4.058
59.251
Aralık
34.774
26.019
555
4.073
66.421
2007 Ocak
39.418
29.137
619
4.236
73.410
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
2004 Aralık
47,0
38,3
3,5
11,3
100,0
2005 Aralık
58,0
35,0
1,1
5,9
100,0
2006 Ocak
61,5
32,3
1,0
5,2
100,0
Şubat
62,3
31,9
0,9
4,9
100,0
Mart
59,4
34,3
1,0
5,3
100,0
Nisan
59,9
33,6
1,0
5,5
100,0
Mayıs
59,6
31,9
1,2
7,3
100,0
Haziran
59,2
31,0
1,6
8,2
100,0
Temmuz
59,0
32,2
1,6
7,2
100,0
Ağustos
58,4
33,1
1,4
7,1
100,0
Eylül
57,0
34,7
1,2
7,2
100,0
Ekim
56,4
36,4
1,0
6,2
100,0
Kasım
54,1
38,0
1,1
6,8
100,0
Aralık
52,4
39,2
0,8
7,6
100,0
2007 Ocak
53,7
39,7
0,8
5,8
100,0
Kaynak: Takasbank, TCMB Basın Bülteni, BDDK Haftalık Bülteni verileri
DPT-YPKDGM
31
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER
Tablo 26. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler
2004
2005
Aralık
Aralık
2006
Mart
2007
Haz.
Eylül
Ara.
Ocak
Faiz
Oranları
3 Ay Vadeli
Dolar Libor
Faiz Oranı
3 Ay Vadeli
Euro Libor
Faiz Oranı
Eurobn.
Spread (1)
(bps)
2,56
4,54
5,00
5,48
5,37
5,36
5,36
2,17
2,49
2,82
3,06
3,42
3,72
3,78
Türkiye
217
137
117
290
158
79
77
Arjantin
4.873
6.129
6.589
7.522
8.076
8.077
8.352
Brezilya
270
166
82
106
85
34
64
Rusya
110
43
63
103
90
69
77
Kaynak: BDDK, Reuters
(1) Ülkelerin 2009 veya 2009’a en yakın vadeli tahvillerinin ABD’nin 2009 vadeli Hazine kağıtlarına göre
spreadleri
Ocak ayında ABD, Avrupa ve Japon Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmemiştir.
Ocak ayında Avrupa Merkez Bankası, Japon Merkez Bankası ve ABD Merkez Bankası
faiz oranlarını değiştirmemiş ve sırasıyla yüzde 3,5, yüzde 0,25 ve yüzde 5,25 seviyesinde
bırakmışlardır. İngiltere Merkez Bankası ise 10-11 Ocak tarihindeki toplantısı sonrasında
beklenmedik bir şekilde faiz oranları 25 baz puan artırarak yüzde 5,25’e yükseltmiştir.
Grafik 20. Gelişmekte
(02.05.2006=100)
Olan
Ülkelerin
Borsa
Endekslerinin
Gelişimi
1 2 0 ,0
1 1 0 ,0
1 0 0 ,0
9 0 ,0
8 0 ,0
7 0 ,0
T ü r k iy e İ M K B - 1 0 0
DPT-YPKDGM
B r e z il y a B o v e s p a
32
A r ja n t i n M e r v a l
R usya
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
31.01.2007
22.01.2007
11.01.2007
28.12.2006
19.12.2006
08.12.2006
29.11.2006
20.11.2006
09.11.2006
31.10.2006
17.10.2006
06.10.2006
27.09.2006
18.09.2006
07.09.2006
28.08.2006
17.08.2006
08.08.2006
28.07.2006
18.07.2006
10.07.2006
29.06.2006
20.06.2006
09.06.2006
31.05.2006
22.05.2006
11.05.2006
02.05.2006
6 0 ,0
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
Ocak ayının ilk haftalarında global risk algılamasının azalmasıyla birlikte gerileyen
gelişmekte olan ülkelerin risk primleri, ayın geri kalanında dalgalı bir seyir izlemiştir.
Ocak ayında euro/dolar paritesi dolar lehine gelişim göstermiştir.
2006 yılı sonunda 1,32 seviyesine kadar yükselen Euro/ ABD Doları paritesi, FED’in
yakın zamanda faiz indirimine gitmeyeceği beklentileri ile Ocak ayında ABD Doları lehine
gelişerek ay sonunda 1,30 seviyesine gerilemiştir.
Grafik 21. Euro/Dolar Paritesi
1,35
1,3
1,25
1,2
1,15
-1
07
20
-12
06
20
-11
06
20
-10
06
-9
06
20
20
-8
06
06
20
20
-7
-6
06
20
-5
06
20
-4
06
20
-3
06
20
-2
06
20
-1
06
20
20
05
-12
1,1
Euro/Dolar Paritesi
DPT-YPKDGM
33
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2007
VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER
•
05.01.2007 tarihinde tarım sigortaları havuzu tarafından teminat altına alınacak
ürünler, riskler ve bölgeler ile prim desteği oranlarını belirleyen 2006/11425 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
•
10.01.2007 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan “Aracılık Faaliyetinde Belge ve
Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile tebliğin emir
iletim süreci ve sistemini uygulamayan aracı kurumlarla ilgili geçici madde
uygulamasının süresi 29.06.2007 tarihine kadar uzatılmışır.
•
17.01.2007 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti Ziraat
Bankası, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim
şirketi Hakkında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile Kanunda kamu bankalarının
hisse satış işlemlerinin tamamlanması gereken süreyi düzenleyen 2 nci maddenin
(2) numaralı fıkrasında yer alan “beş yıl” ibaresi “on yıl” olarak değiştirilmiştir.
•
17.01.2007 tarihinde Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin
Korunması Hakkında Kanuna ilişkin tebliğde değişiklik yapılarak bankaya ibraz
edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde muhatap bankanın sorumlu olacağı
tutar 375 YTL’den 410 YTL’ye yükseltilmiştir.
•
30.01.2007 tarihi Resmi Gazetede “TFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklmalara İlişkin
Türkiye Finansal Raporlama Standardı (TFRS7) Hakkında Tebliğ Sıra No: 42”
yayımlanmıştır.
•
5569 sayılı “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Mali Sektöre Olan Borçlarının
Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun” uyarınca hazırlanan ve bu Kanun
kapsamında hazırlanacak finansal yeniden yapılandırma çerçeve anlaşmalarının
onaylanması, kabulü ve uygulanmasına ilişkin genel şartları belirleyen yönetmelik
31.01.2007 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
DPT-YPKDGM
34
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf