Dış Ticaret Verileri Bülteni

Dış Ticaret Verileri Bülteni
OCAK - 2016
TÜİK dış ticaret verilerine göre; ihracat 2016 yılı Ocak ayında, 2015 yılının aynı ayına göre
%22 azalarak 9 milyar 597 milyon dolar, ithalat ise %19,7 azalarak 13 milyar 358 milyon
dolar olarak gerçekleşti.
(Milyar $)
Aylara Göre Dış Ticaret - MTEA
25
20
15
10
5
0
- 5
- 10
Şub
Mar
Nis
İhracat
May
Haz
Tem
İthalat
Ağu
Eyl
Denge
Eki
Kas
Ara Oca(16)
Kaynak: TÜİK
Ocak ayında dış ticaret açığı %13,4 azalarak 4 milyar 343 milyon dolardan 3 milyar 762
milyon dolara düştü. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2015 Ocak ayında %73,9 iken,
2016 Ocak ayında %71,8’e düştü. Dış ticaret hacmi ise, %20,7 azalışla 22 milyar 955
milyon
Dolar
oldu.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2016 Ocak ayında bir önceki
aya göre ihracat %1,1 ve ithalat %1,5 azaldı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye
göre ise 2016 yılı Ocak ayında yine yıllık bazda ihracat %20 azalırken ithalat %17 azaldı.
Parite
Son dönemlerde, özellikle 2014 Ağustos döneminden itibaren dış ticaret fiyatlarındaki yıllık
değişimlerin neredeyse tamamen enerji fiyatları ve parite tarafından belirlendiği görülüyor.
TL’nin Dolar karşısındaki değer kaybı ise enerji fiyatlarındaki düşüşün olumlu katkısını bir
miktar sınırlandırıyor. Dolardaki yükseliş, küresel ticarette ülkelerin kendi para
birimlerinin kullanımını artırıyor. Özellikle rekabetçi kur politikasını izleyen ülkelerde bu
durum daha belirgin olarak rakamlara yansırken, Doların ticaretteki kullanımının
Türkiye'de de azalması dikkat çekiyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden
Sayfa 1
tedam.ticaret.edu.tr
29
ŞUBAT
2016
Dış Ticaret Verileri Bülteni
derlenen bilgilere göre, dış ticarette TL kullanımının %6,2 seviyelerine gelmesini, parite
etkisinin azalması yolunda önemli bir gelişme olarak değerlendiriyoruz.
Türkiye’nin gerçekleştirdiği dış ticaretin gelişimine döviz türü cinsinden bakıldığında,
yapılan toplam ithalatta Dolar cinsinin ağırlıkta olduğu; ihracatta ise %41 Euro, %52 Dolar
ağırlığı olmasına karşın Avrupa’ya yapılan ihracatın ABD’ye yapılandan daha fazla olması
sebebiyle Eurodaki hareketlerin ihracatımız üzerinde belirleyici olduğu görülüyor. Bu
bağlamda, Euro/Dolar paritesi ile ihracat fiyatlarının aynı yönlü olduğu düşünüldüğünde
paritede yaşanan gerilemenin ihracatımızda yaşanan gerilemede belirleyici olduğu
söylenebilir. 2014 ortalarında 1.40 seviyesine yaklaşan Euro/Dolar paritesi 1.09
seviyesindeki seyrini sürdürüyor.
Son Bir Yıldaki Döviz Kurları (Şub'15-Şub'16)
4
3
2
1
0
Dolar
Euro
Kaynak: TCMB
Kurdaki yükselişe rağmen ihracatımızın beklenilen düzeye henüz ulaşmamış olmasında; en
çok ihracat yaptığımız ülkeler olan AB ülkelerinde görülen ekonomik sıkıntılara ek olarak,
petrol ihraç eden Ortadoğu ülkelerinin gelirlerindeki azalma ve Rusya ile yaşanan politik
sıkıntılar da belirleyici olmaktadır.
Ülkeler Bazında Dış Ticaret
Avrupa Birliği’ne ihracat %9,7 azaldı. Avrupa Birliği’nin (AB-28) ihracattaki payı 2015
Ocak ayında %42,7 iken, 2016 Ocak ayında %49,5 oldu. AB’ye yapılan ihracat, 2015 yılının
aynı ayına göre %9,7 azalarak 4 milyar 750 milyon dolar olarak gerçekleşti.
En fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Almanya’ya yapılan ihracat 2016 yılı Ocak
ayında 1 milyar 90 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (650 milyon dolar),
İtalya (570 milyon dolar) ve Irak (469 milyon dolar) takip etti.
Sayfa 2
tedam.ticaret.edu.tr
29
ŞUBAT
2016
Dış Ticaret Verileri Bülteni
Bin $
Ocak Ayı En Fazla İhracat Yapılan İlk 10 Ülke
1 200
1 000
800
600
400
200
0
Almanya İngiltere İtalya
Irak
ABD
Fransa İspanya
BAE
İran
Suudi
Ar.
Kaynak: TÜİK
İthalatta ilk sırayı Çin aldı. Çin’den yapılan ithalat, 2016 yılı Ocak ayında 1 milyar 924
milyon dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla Bu ülkeyi sırasıyla Rusya (1 milyar 345 milyon dolar),
Almanya (1 milyar 163 milyon dolar) ve İtalya (606 milyon dolar) izledi.
Ocak Ayı En Fazla İthalat Yapılan İlk 10 Ülke
Bin $
2 500
2 000
1 500
1 000
500
0
Çin
RF
Almanya İtalya
ABD
G. Kore Fransa Hindistan İran
İngiltere
Kaynak: TÜİK
İhracatta İlk Üç Ülkenin Genel İçindeki Payları (%)
Almanya
9,0
İngiltere
İtalya
11,4
7,7
4,8
2015 Ocak
6,8
5,9
2016 Ocak
Kaynak: TÜİK
Sayfa 3
tedam.ticaret.edu.tr
29
ŞUBAT
2016
29
ŞUBAT
2016
Dış Ticaret Verileri Bülteni
İthalatta İlk Üç Ülkenin Genel İçindeki Payları (%)
Çin
12,7
RF
Almanya
14,4
11,5
10,1
7,9
2015 Ocak
8,7
2016 Ocak
Kaynak: TÜİK
İhracatta (en çok ihracat yapılan ilk 20 ülke arasında) en fazla artış gerçekleşen ülkeler
%29,8 ile Suudi Arabistan, %15,4 ile Mısır %6,8 ile İsrail olurken, en fazla azalış
gerçekleşenler %81,9 ile İsviçre, %43,8 ile Irak ve %36,9 ile BAE olmuştur. İthalatta ise
(en çok ihracat yapılan ilk 20 ülke arasında) en fazla en fazla artış gerçekleşen ülkeler
%10,2 ile Polonya, %8 ile Japonya, %2,1 ile Çek Cumhuriyeti olurken, en fazla azalış
gerçekleşenler ise %49,5 ile İran, %40,5 ile Ukrayna ve %39,6 ile Romanya oldu.
Emtia
$70
3 000
$60
2 500
$50
2 000
$40
1 500
$30
1 000
$20
500
$10
$0
0
Ham Petrol Fiyatı
Ham Petrol İthalatı
Kaynak: TÜİK
Emtia ticaretinde ise, Petrol cephesinde, Rusya ve Batı arasındaki jeopolitik gerginlikler
sebebiyle(İlgili TEDAM Analizi) 2014’de başlayan ve devam eden sürekli fiyat düşüşü
ithalatta Türkiye’nin elini rahatlatarak ticaret açığının azalmasına katkı yapmaya devam
ediyor.
Sayfa 4
tedam.ticaret.edu.tr
Bin
Ham Petrol: Fiyat - İthalat (Ton)
29
ŞUBAT
2016
Dış Ticaret Verileri Bülteni
2016’nın ilk ayında Petrol kaleminde net ihracat -228 bin Dolar seviyesinde gerçekleşti.
Geçen sene aynı ay için rakam -434 bin Dolar olmuştu. Yılın tamamına bakıldığında ise net
ihracat rakamlarında %48’lik bir pozitif iyileşmenin yaşandığı görülmektedir. 2015 toplam
net ihracatı ise -5,447 Milyar Dolar. Söz konusu iyileşme petrol fiyatlarındaki azalışın oranı
ve parite değişimleri hesaba katıldığında beklenenin altında kalmakta.
Altın: Fiyat - Net İhracat
110 TL
$2.000
105 TL
$1.500
$500
95 TL
$0
90 TL
-$500
85 TL
-$1.000
Altın Fiyatı
Altın Net İhracatı
Kaynak: TÜİK
Altın fiyatlarında 2015’de başlayan oynaklığın 2016’da da devam ettiğini gözlemliyoruz.
Ocak’ta net ihracat 43 172 oldu. 2015 toplam altın net ihracatı 3,9 Milyar Dolar oldu.
2015 yılının en çok değer kaybedeni olan altın, geçen yılsonu itibariyle başladığı yükselişine
Ocak’ta da devam etti ve 2016 yılına hızlı girdi. Yılbaşından beri %16 oranında yükselen
altında bu hafta bir düzeltme olup olmayacağı merak edilen bir konuydu. Ani ve sert
yükseliş sonrası geri çekilmenin de aynı şiddette olması beklenirken, altın küçük düşüşler
yaşasa da 105 TL’nin üzerinde kalmayı başardı. Bu da geri çekilmenin bir dinlenme hareketi
olabileceği şeklinde yorumlandı.
Jeopolitik Gelişmeler
İran’ı Rusya kutbundan uzaklaştırmak amacıyla onlarca yıldır süren ambargoların
kaldırılmasının ardından, İran’ın uluslararası piyasalarla entegrasyonunun önünde hukuki
engeller kalkmış oldu. Sürecin devamında geçen hafta yapılan seçim sonuçları İran’ı
bölgede Batı için daha güçlü bir oyuncu haline getirmesi söz konusu.
Sayfa 5
tedam.ticaret.edu.tr
Bin
$1.000
100 TL
Dış Ticaret Verileri Bülteni
Tahran'ın Batı ile nükleer anlaşmaya varmasının ardından yapılan ilk seçimden sonra
yaptırımların kaldırılması ve Batılı yatırımcıların İran'a dönmesiyle günlük hayatta da
değişim olması umuluyor. Reformcular ve ılımlılar daha fazla yabancı yatırım hedefliyor ve
gençler için istihdam oluşturmayı amaçlıyor. İran nüfusunun yarısından fazlası 35 yaşın
altında. Fakat genç işsizliği %25 oranında.
0
200
100
-500
0
Bin
Bin
Net İhracat: Rusya - İran
-100
-1000
-200
-300
-1500
-400
-2000
-500
Rusya
İran
Kaynak:
Rusya ile Kasım’da yaşanan uçak krizinin ardından yaşanan gelişmeler ve yaptırım kararları
sonrası en çok merak edilen konulardan biri Rusya ile ticarette yaşanacak olan gelişmelerdi.
Yaptırımların şiddet ve kapsamının belirsizliği dolayısıyla öngörüde bulunmak şu aşamada
mümkün değil. Ancak Kasım sonrası süreçte net ihracatta çok ser olmamakla birlikte
negatif yönlü ilerleme gelişmeler olduğu görülmekte.
Ocak’ta Rusya’ya 1 Milyar 237 Milyon Dolar açık verildi. 2015 toplamında bu açık 14 Milyar
457 Milyon Dolar olarak gerçekleşti.
Yaşanan politik gelişmelerin, yeni politik gelişmelerle unutulması ve hem Rusya’nın hem
Türkiye’nin siyasi anlamda Batı ile olan sorunları dolayısıyla ilerleyen süreçte birbirlerine
ihtiyaç duyacaklarını da hesaba katarak, Rusya-Türkiye ticaretinde gerilemenin sanılandan
az olacağını düşünüyoruz. 2016’da yeni krizler çıkmazsa, iki ülke arası ticaretin eskisine
göre daha düşük olsa da her iki ülke içinde önemli hacimde bir intibak noktasında stabilize
olacağını bekliyoruz.
Sayfa 6
tedam.ticaret.edu.tr
29
ŞUBAT
2016
Dış Ticaret Verileri Bülteni
Küresel Görünüm
Çin
Çin’in hızlı büyüyen ekonomisinde ihracat GSYH’ın yaklaşık %24’ünü oluşturarak çok
önemli bir rol oynamaktadır. Çin’in ihracatında temel kalemler, %57 ile elektromekanikal
kalemler iken, %20 ile giyim, tekstil, ayakkabı, mobilya, plastik ürünler gibi emek yoğun
ürünlerdir. Son zamanlarda ise yüksek teknolojili ürünlerin payı da artıştadır. Çin’in en
önemli ticaret ortakları ise Amerika (%17), AB (%16), ASEAN(%10), Japan(%7) ve Güney
Kore’dir.
2015 yılında %2,8 daralan toplam Çin’in ihracatı, Ocak 2016’da da yıllık bazda %11,2
azalarak 177 milyar 500 milyon Dolar oldu.
Çin’in dış ticaret fazlası, ihracat ve ithalatı düşüşte iken Ocak ayında 63 milyar 300 milyon
Dolar ile en yüksek seviyesine ulaştı. İhracat yıllık bazda %11,2 düşüşte iken, ithalat da
%18,8 düşerek 114 milyar 200 milyon Dolar olarak gerçekleşti. Böylece ithalat, düşen emtia
fiyatları ve talep sebebiyle daralmayı sürdürdü.
A.B.D.
ABD dünyadaki üçüncü büyük dışsatımcı ülkesi olmasına rağmen, ihracatı GSYH’sinin
yalnızca %13’ünü oluşturmaktadır. İhracatının önemli kalemlerini sermaye malları(%39)
oluştururken, sonrasında sınai gereçler(%28), tüketim malları (%12), otomotiv araç, parça
ve motorları (%10,5) ve gıda gelmektedir. En büyük ticaret ortakları ise Kanada (%19),
Meksika (%14), Çin (%7), Japonya(%4), Almaya (%3) ve İngiltere (%3)’dir.
Amerika’nın ihracatı Aralık 2015’te 181 milyar 500 milyon Dolar oldu. İhracat zayıf küresel
büyüme ve güçlü Dolar sebebiyle 2012’nin başlarından beri en düşük rakam olmuştur.
1950’den 2015’e Amerika’nın ihracatı ortalama 48 trilyon 511 milyar 41 milyon Dolar
olurken, zirveyi 197 milyar 759 milyon Dolar ile Ekim 2014’te; dibi ise 772 milyon Dolar ile
Mart 1950’de gördü.
Kasım’da 42 milyar 400 milyon Dolar olan ticaret açığı Aralık’ta 43 milyar 400 milyon Dolar
oldu. Açığın artma sebepleri azalan elektronik ürün ticaretiyle birlikte, fiyatları düşen petrol
ve çelik gibi diğer emtialar yer aldı. İhracat 2012’den beri en düşük seviyesine ulaşarak
Sayfa 7
tedam.ticaret.edu.tr
29
ŞUBAT
2016
Dış Ticaret Verileri Bülteni
%0,9 düşüşle 181 milyar 500 milyon Dolar, ithalat ise %0,7 artışla 224 milyar 900 milyon
Dolar oldu.
Son yıllarda en büyük ticari açık Çin, Japonya, Almanya ve Meksika ile verilirken, en büyük
ticari fazla Hong Kong, Hollanda, Birleşik Arap Emirlikleri ve Avustralya ile verildi.
Yılbaşından Aralık ayına kadar mal ve hizmet ticari açığı geçen seneye göre %5,5 azalışla 25
milyar 200 milyon Dolar olarak gerçekleşti. İhracat yıllık bazda %4,6 azalışla 99 milyar
Dolar olurken, ithalat ise yıllık bazda %2,8 azalışla 73 milyar 700 milyon Dolar oldu.
Birleşik Krallık
Gündeminde Avrupa Birliği üyeliği ile ilgili gidilecek referandum olan İngiltere’de ihracatta
düşüş eğilimi devam ediyor. Aralık ayında ihracat, Eylül 2015’ten bu yana düşüşünü
sürdürerek 60 milyar 220 milyon Dolar olurken Temmuz’dan bu yana en düşük seviyeye
ulaşmış oldu.
İhracatı, GSYH’sinin %28’ini oluşturan İngiltere, başlıca makine ve taşıma ekipmanı (%40) ,
mamul mallar (%23,5), kimyasal ürünler (%15) ve fosil yakıtlar, yağlar ve ilgili materyaller
(%10) ihraç etmektedir. En fazla ihracat yaptığı ülkeler ABD (%14), Almanya (%10), Fransa
(%7) ve Hollanda (%6) ve İrlanda(%4,5)’dır.
1998’den beri, İngiltere, çoğunlukla tüketim mallarına talepteki artış ve imalattaki azalış,
Pound’un değer kazanması ve düşen petrol ve gaz üretimi sebebiyle dış ticaret açığı verdi.
2013’ten beri en büyük açık, Almanya, Çin ve Hollanda ile verilirken, en büyük ticari fazla
Amerika, İrlanda ve Birleşik Arap Emirlikleri ile verildi.
Aralık ayında ithalat %6,9 düşüşle 64 milyar 130 milyon Dolar olurken düşüş, mal ithalatı,
özellikle de yakıt ithalatı düşüşünden kaynaklandı.
Güney Kore
İhracat odaklı bir ülke olan Güney Kore’nin, ihracatı GSYH’sinin yaklaşık %51’ini
oluşturmaktadır. En önemli ihracat ürünleri, %9 ile yarı-iletkenler gibi yüksek teknolojili
ürünler olup, %9 ile makine, %9 ile otomobil, %7 ile gemi, %5 ile LCD, %4 ile kablosuz
iletişim araçlarıdır. Ayrıca, %7 ile çelik, %10 ile petrokimyasallar da ihraç maddeleri
arasındadır. En önemli ticari ortakları %25 ile Çin, %14 ile ASEAN, %10 ile Amerika ve %9
ile AB ülkeleridir. Diğerleri ise Japonya, Hindistan, Brezilya ve Paraguay’dır.
Sayfa 8
tedam.ticaret.edu.tr
29
ŞUBAT
2016
Dış Ticaret Verileri Bülteni
Güney Kore’de Aralık ayında 42 milyar 600 milyon Dolar olan ihracat, Ocak ayında 36
milyar 760 milyon Dolara düştü. Piyasa beklentilerinin çok üzerinde bir oranda, %18,5’lik
düşüş gerçekleşen ihracatta 12 aylık düzenli düşüş devam etti. 1966 ile 2015 arasında
ortalama 12 milyar 340 milyon Dolar olan ihracat, zirveyi 51 milyar 600 milyon Dolar ile
Ekim 2014’te, dibi ise 14 milyar 750 milyon Dolar ile Ocak 1966’da görmüştü.
Aralık 2014’te 5 milyar 550 milyon Dolar olan ticaret fazlası, Ocak 2016’da ithalatın
ihracattan daha fazla düşmesi sebebiyle piyasa beklentilerinin oldukça altında
gerçekleşerek 5 milyar 300 milyon Dolar oldu. %17,6 düşüş beklenen ithalat ise
beklentilerin üzerinde %20,1 düşerek 31 milyar 400 milyon Dolar olarak gerçekleşti.
Böylece 1966 ile 2015 arasında ortalama 695 milyon Dolar olan dış ticaret dengesi, zirveyi
10 milyar 320 milyon Dolar ile Kasım 2015’te, dibi de -40 milyar 430 milyon Dolar ile Ocak
2008’de görmüş oldu.
2009’dan beri Güney Kore’nin ticaret dengesi, ihracat artışına bağlı olarak düzenli bir
şekilde fazla vermektedir. Ülkenin ihracatını yaptığı en temel ürünler makine ve taşıma
araçları, petrol, demir, çelik ve plastik olup, ithalatını yaptığı en temel ürünler ise petrol,
elektrik makineleri, doğalgaz ve gıdadır. En önemli ticari ortakları ihracatının %26’sını,
ithalatının %21’ini gerçekleştirdiği Çin ve ihracatının %13’ünü, ithalatının %10’unu
gerçekleştirdiği Amerika’dır. Diğerleri ise Japonya, ASEAN ülkeleri ve Almanya’dır.
2015’te yıllık olarak değerlendirildiğinde, Güney Kore’nin ihracatı %7,9 azalarak 2009’dan
beri en sert düşüşünü yaşarken, üç yıldır ilk kez yıllık bazda küçüldü. Düşüşün %64’ü, ham
petrolün düşüşüyle rafineri ve petrokimyasal ürünlerin yaşadığı fiyat düşüşlerinden
kaynaklandı. İthalat da %16,9 düşerek aynı şekilde 2009’dan beri en sert düşüşünü yaşamış
oldu.
G. Kore Ticari İşlemler Dengesi (Milyon USD)
12000
8000
10320
9980
7706,3
8380,51
8900
8488
7723
7160
6690
6300,98
5362,41
4270
4000
Şub '15
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca '16
Sayfa 9
tedam.ticaret.edu.tr
29
ŞUBAT
2016
Dış Ticaret Verileri Bülteni
Almanya
İhracatı GSYH’sinin yaklaşık %45’ini oluşturan ve dünyanın 2. büyük ihracatçı ülkesi olan
Almanya’nın, temel ihracat kalemleri otomobil (%17), makine ve aksamları (%15),
kimyasal ürünler (%10) ve bilgisayar ve elektronik (%8) dir. En önemli ihracat ortakları ise
Fransa (%9), ABD (%8), İngiltere (%6,9) ve Hollanda (%6,4)’dır.
Kasım 2015’te 102 milyar 200 milyon Euro olan Almanya’nın ihracatı, Aralık ayında %11
azalarak 91 milyar 900 milyon Euro olarak gerçekleşti. (İlgili TEDAM analizi)
2014 yılında 1 trilyon 123 milyar 700 milyon Euro’ luk ihracat ve 910 milyar 100 milyon
Euro’ luk ithalat gerçekleştiren Almanya, 2015’te ise yıllık bazda ise 1 trilyon 195 milyar
800 milyon Euro ihracat, 948 milyar Euro da ithalat gerçekleştirerek rekor kırdı.
Almanya'nın toplam ihracatı geçen yıl, yıllık bazda %6,4, ithalatı da %4,2 arttı.
Böylece, ülkenin ihracat ve ithalatı daha önce 2014'te kaydedilen tüm zamanların en yüksek
seviyesinin
üstünde
gerçekleşerek
yeni
rekor
seviyeye
ulaştı.
Dış ticaret dengesi ise 2015’te ulaştığı 247 milyar 800 milyon Euro seviyesi ile en yüksek
düzeyine
ulaşmış
oldu.
Almanya AB ülkeleri ile 693 milyar 900 milyon Euro değerinde ihracat yaparken, bu
ülkelerden 621 milyar 600 milyon Euro’luk ithalat gerçekleştirdi. 2014 yılı ile
kıyaslandığında 2015 yılında, AB ülkelerine ihracat %7, ithalat da %4,5 artış kaydetti.
Almanya, geçen yıl AB dışındaki ülkelere 501 milyar 900 milyon Euro’luk ihracat
gerçekleştirirken, Almanya’nın bu ülkelerden ithalatı da 326 milyar 500 milyon Euro olarak
açıklandı. 2014 yılına oranla Almanya’nın AB dışındaki ülkelere ihracatı %5,6, bu
ülkelerden ithalatı ise %3,5 yükseldi.
1952’den beri, temelde araç ve diğer makinelerin güçlü ihracatı sebebiyle düzenli ticaret
fazlası veren Almanya ayrıca, kimyasal ürünler, donanım ve elektronik teçhizat, metaller ve
farmasötik ihracatı yapmaktadır. İthalatını yaptığı maddeler ise başlıca; yakıt, araç
parçaları, metaller ve elektronik aletlerdir. En önemli ticaret ortakları ise Hollanda, Fransa,
İngiltere, Çin ve Amerika’dır. Son yıllarda, en fazla ticaret açığı Hollanda, Norveç, Çin, Rusya
ve Vietnam ile verilmişken, en fazla ticaret fazlası ise Amerika, Fransa, İngiltere, Avustralya
ve BAE ile verilmiştir.
Sayfa 10
tedam.ticaret.edu.tr
29
ŞUBAT
2016