Document

DEHA EĞİTİM KURUMLARI
SORU
17:00-18:30
1
Konuları bakımından malvarlığı ve şahısvarlığı hakları şeklinde sınıflandırılan ve özel haklar arasında yer alan;
a) Malvarlığı hakları ile şahısvarlığı haklarını tanımlayınız ve birer örnek veriniz.
b) İki hak arasındaki temel farklılıkları yazınız.
CEVAP
1 ARALIK 2012
HUKUK SINAV SORU VE CEVAPLARI
2012-3 DÖNEM
1
Konuları bakımından özel haklar; malvarlığı hakları ve şahısvarlığı hakları olarak sınıflandırılır.
a)
Malvarlığı hakları: Bir kimsenin malvarlığında yer alan haklarına denilir. Örnek: Ayni kaklar, alacak hakları, fikri haklar gibi.
Şahısvarlığı hakları: Malvarlığı dışında kalan değeri para ile ölçülemeyen şahsın manevi dünyasına ilişkin olan haklarıdır.
Örnek: Kişinin vücut bütünlüğü, adı, şeref ve haysiyetinden ileri gelen hakları gibi.
SORU
2
Tabi oldukları hukuk kurallarına göre, kamu hukuku tüzel kişileri ve özel hukuk tüzel kişileri şeklinde sınıflandırılan
tüzel kişilerin kuruluşları bakımından temel özellikleri ve farklılıklarını yazınız.
CEVAP
2
Kamu hukuku tüzel kişileri; ya yasa ile ya da yasanın verdiği yetkiye dayanılarak, bir yönetsel kararla kurulur. Kamu tüzel
kişilikleri ile ilgili kurallar, kendi kuruluş kanunlarında, idari kararla kurulmuş olanlarında ise kuruluşlarını düzenleyen
kanunda yer alır. Kamu tüzel kişiliklerine bazen özel hukuk bazen de kamu hukuku kuralları uygulanır. Kamu tüzel kişilerinin
gerek haklardan yararlanma gerek hakları kullanma yetenekleri amaçları ile sınırlıdır. Bunların amacı ve görevleri kuruluş
kanunlarında hüküm altına alınmıştır. Bunlar yetkili kılınmadıkları alanlarda işlemlerde bulunamazlar.
Özel hukuk tüzel kişileri; Özel hukuk hükümlerine göre kurulan tüzel kişilere, özel hukuk tüzel kişileri adı verilir. Özel hukuk
hükümlerine göre, bir topluluğun kişilik kazanabilmesi, ancak bir hukuksal işlemle olur. Özel hukuk tüzel kişileri, izin sistemi,
tescil sistemi veya serbest kuruluş sistemi ile kurulurlar. Özel hukuk tüzel kişilerine etkinlikleri bakımından özel hukuk
hükümleri uygulanır. Tüzel kişilerin haklardan yararlanabilmeleri amaçları ile sınırlandırılmıştır. Bunlar, yaradılış gereği
insana özgü olan haklardan da yararlanamazlar. Tüzel kişiler arasında haklardan yararlanma yeteneği bakımından bir eşitlik
de söz konusu değildir. Ayrıca tüzel kişilerde, niteliklerine uygun düştüğü ölçüde temel hak ve özgürlüklerden yararlanırlar.
DEHA’nızla kazanacaksınız
1
www.dehaonline.com
2013 / 3 DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVI
b)
Malvarlığı hakları; günün koşullarına göre değişebilir. Bu haklar oluşurken kişinin hak ve yükümlülüklerinde artma veya
azalma olabilir. Bu haklar kural olarak başkasına devredilebilir, miras yolu ile başkasına geçebilir.
Şahısvarlığı hakları ise; para ile ölçülemedikleri gibi, kural olarak, başkasına da devredilemezler. Bu haklar kişiye bağlı
haklardır, miras yolu ile geçmedikleri gibi, başkalarına da devredilemezler. Bu haklar ancak kişinin kendisi tarafından
kullanılır. Bu haklar kişinin ölümü ile birlikte sona erer.
DEHA EĞİTİM KURUMLARI
SORU
17:00-18:30
3
Borç ilişkisi kavramını açıklayınız ve bu kavramın tanımında yar alan borç ilişkisinin üç temel unsurunu yazınız.
CEVAP
3
1 ARALIK 2012
HUKUK SINAV SORU VE CEVAPLARI
2012-3 DÖNEM
SORU
4
Yevmiye Defteri ile Defteri Kebirde;
a) Kayıtlarında yer alan her bir maddede asgari olarak hangi bilgiler yer almaktadır.
b) Bu defterleri hangi tacirlerin tutması zorunludur.
CEVAP
4
a)
Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemleri belgelerden çıkararak tarih sırası ile ve maddeler halinde düzenli
olarak yazıldığı defterdir.
Yevmiye maddelerinin en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır.
 Madde sıra numarası
 Tarih
 Borçlu hesap
 Alacaklı hesap
 Meblağ
 Her kaydın dayandığı belgelerin türü ve varsa tarih ve numaraları
Defteri kebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak sistemli bir şekilde hesaplara dağıtan ve tasnifli
olarak bu hesaplarda toplayan defterdir.
Defteri kebirdeki kayıtların en az aşağıdaki bilgileri içermesi gerekir.
 Tarih
 Yevmiye defteri madde numarası
 Meblağ
 Toplu hesaplarda yardımcı nihai hesapların isimleri
b) Yevmiye defteri ile defteri kebir, bilanço esasına göre defter tutan gerçek kişi tacirler ile tüzel kişi tacirler tarafından tutulur.
DEHA’nızla kazanacaksınız
2
www.dehaonline.com
2013 / 3 DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVI
Borç ilişkisi, iki taraf arasında mevcut olan ve bunlardan birini (borçlu) diğerine (alacaklı) karşı belli bir davranış biçiminde
(edim) bulunmakla yükümlü kılan hukuki bir bağdır. Borç ilişkisi gereği borçlu; alacaklının talebi üzerine bir şey vermek, bir
şey yapmak veya bir şeyden kaçınmak zorundadır.
Borç ilişkisinin “alacaklı”, “borçlu” ve “edim” olmak üzere üç unsuru bulunmaktadır.
 Alacaklı: Borç ilişkisinde borçludan bir edimde bulunmasını isteme hakkına sahip olan taraftır.( aktif suje)
 Borçlu: Borç ilişkisinde alacaklı karşısında bir edimde bulunmakla yükümlü olan kimse ( pasif suje)
 Edim: Edim borç ilişkisinin konusunu teşkil eden unsudur. Yani borçlunun alacaklı karşısında yerine getirtmekle
yükümlü olduğu, alacaklının ise borçludan yapmasını isteme hakkına sahip olduğu davranıştır. Edim olumlu veya
olumsuz tarzda olabilir. Ancak edim, hukuka, ahlak ve adaba aykırı olamayacağı gibi yerine getirilmesi imkânsız da
olamaz.
DEHA EĞİTİM KURUMLARI
SORU
17:00-18:30
5
Kıdem tazminatı kavramını tanımlayınız ve işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesinin iki temel koşulunu
ayrıntılarıyla açıklayınız.
CEVAP
1 ARALIK 2012
HUKUK SINAV SORU VE CEVAPLARI
2012-3 DÖNEM
5
İş Kanunu Kapsamındaki Bir İşte Ez Az Bir Yıl Çalışmış Olmak; İş sözleşmesinin kanunda belirtilen hallerde sona ermesi
kıdem tazminatının kazanılması için tek başına yeterli değildir. Ayrıca İş Kanunu kapsamındaki bir işte, işçinin en az 1 yıl
çalışmış olması gerekir. Kıdem süresinin hesabında, takvim yılı esas alınır. Çalışma süresinin saptanmasında işçinin
işyerindeki sürekli veya aralıklı çalışmalarının toplamı esas alınır. Ancak işçinin aynı işverene bağımlı olarak çalışması
zorunludur. İşyerinin devri veya işverenin ölümü halinde mirasçılarına geçmesi, devletin el koyması gibi işyerinin geçici ya da
sürekli el değiştirmesi işçinin kıdemini etkilemez. İşçinin kıdem süresinin hesabında aynı işverenin bir veya değişik
işyerlerinde geçen süreler hesaba katılmakla beraber, İş Kanunu; değişik kamu kuruluşlarında çalışan işçilerin hizmet
sürelerinin birleştirilerek kıdem tazminatı hesabı yapılmasını öngörmüştür.
İş Sözleşmesinin Kanunda Belirtilen Hallerde Sona Ermesi
Kıdem tazminatının söz konusu olabilmesi için ayrıca iş sözleşmesinin Kanunda belirtilen şartlarla feshedilmesi gereklidir.
Buna göre;
 İşveren tarafından 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 25'inci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen ahlak ve iyi niyet
kurallarına uymayan haller ve benzeri nedenler dışında iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
 İşçi tarafından 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 24'üncü maddesinde sayılan nedenlerden dolayı iş sözleşmesinin
feshedilmesi durumunda,
 Muvazzaf askerlik dolayısıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
 İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik, veya malullük aylığı yahut toptan
ödeme alması amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
 Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi rızası ile iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda,
 İşçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin son bulması halinde,
 Sosyal sigorta yasalarında değişiklik yapan 4447 Sayılı Yasa ile getirilen bir hükümle, 506 Sayılı Kanun'un 60'ıncı
maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya
aynı kanunun geçici 81'inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme
gün
sayısını
tamamlayarak
kendi
istekleri
ile
işten
ayrılmaları
nedeniyle,"
işçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
DEHA’nızla kazanacaksınız
3
www.dehaonline.com
2013 / 3 DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVI
Kıdem tazminatı, işçinin işyerine bağlılığı göz önünde tutularak, çalıştığı yıllara göre, işveren tarafından işçiye kanuni
şartları varsa ödenmesi gereken, bir işten çıkış ve ayrılış tazminatıdır.
Kıdem tazminatının koşulları;
 İş Kanunu kapsamındaki bir işte ez az bir yıl çalışmış olmak ve
 İş sözleşmesinin Kanunda belirtilen hallerde sona ermesi olarak sıralanabilir.