ankara üniversitesi tıp fakültesi ibn-i sina hastanesi polikliniklerine

ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ İBN-İ SİNA HASTANESİ
POLİKLİNİKLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN ANTİBİYOTİK KULLANIMI
HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYİ VE TUTUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Araştırmacılar : Zahide Beril Düzenli, Işıl İleri, Kağan Buğra Şeker, Mehmet Mert
Topaloğlu, Damla Yeşilmeşe, Pantea Bayatfard
Bilimsel Danışman: Doç. Dr. Mehmet Serhat Birengel
Biyoistatistik Danışmanı: Prof. Dr. Yasemin Yavuz
Amaç:
Araştırma konumuz, katılımcıların antibiyotikler hakkında bilgi düzeyinin ölçülmesi
ve antibiyotik kullanım tutumlarının belirlenmesidir. Çalışmada, halkın bu konuda eğitilmesi
ile ilgili yapılabilecek çalışmalara katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem:
İbn-i Sina Hastahanesi polikliniklerine başvuran 189 gönüllüye anketler
uygulanmıştır. Sonrasında bilgi düzeyi ve tutum puanları hesaplanmıştır.
Sayısal parametreler normal dağılım yönünden Kolmogorov-Smirnov testi ile analiz
edilmiştir. Normal dağılım gösteren veriler ortalama ± standart sapma, göstermeyen veriler
medyan ve çeyrekler açıklığı şeklinde, kategorik veriler sayı (n) ve yüzde şeklinde
gösterilmiştir. Karşılaştırma istatistikleri, normal dağılım gösteren veriler için student-t testi,
göstermeyen veriler için Mann-Whitney-U testi ile analiz edilmiştir. Kategorik verilerin
karşılaştırılmasında Ki-kare testi kullanılmıştır. Korelasyon analizlerinde, sayısal parametreler
normal dağılım göstermediği için Spearman’s Rank Korelasyon Analizi kullanılmıştır.
İstatistiksel anlamlılık için, P < 0.05 değeri dikkate alınmıştır. Analizlerde SPSS 15.0
programı kullanılmıştır.
Bulgular:
Çalışma popülasyonu, 97 (%51) kadın ve 92 (%49) erkek olmak üzere 189
katılımcıdan oluşmaktaydı. Katılımcıların öğrenim durumları; Okur-yazar: 1 (%0.5),
ilköğretim: 38 (%20), lise: 50 (%27), yüksek öğretim: 86 (%45.5), lisans üstü: 14 (%7).
Meslek dağılımları; Çalışmayan: 76 (%40), memur: 35 (%19), serbest meslek: 22 (%12),
diğer: 46 (%24), sağlık personeli: 10 (%5). Gelir düzeyi dağılımları: < 1.000 TL: 6 (%3),
1.000-1.999 TL: 49 (%26), 2.000-2.999 TL: 54 (%29), 3.000-3.999 TL: 33 (%17), 4.0005.999 TL: 27 (%14), > 6.000 TL: 20 (%11). Katılımcıların evdeki birey sayısı 3.0 ; 2.0 - 4.0.
Katılımcıların antibiyotik kullanım bilgi puanları 18.0; 14.0 – 21.0, tutum puanları
35.0; 33.0 – 37.0 şeklindeydi. Veriler bilgi puanlamasına göre ≥ 18 ve < 18 olmak üzere 2
gruba ayrılmıştır. Cinsiyet (P=0.003), öğrenim durumu (P=0.004), meslek (P=0.02), gelir
düzeyi (P<0.001) bakımından gruplar arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Kadınlarda bilgi
düzeyi daha yüksek bulunmuştur. Öğrenim durumu ve gelir düzeyi arttıkça, puanlarda artma
olduğu gözlenmiştir.
Veriler, tutum puanlamasına göre ≥ 35 ve < 35 olmak üzere 2 gruba ayrılmıştır.
Cinsiyet (P=0.003) ve öğrenim durumu (P=0.03) bakımından gruplar arasında anlamlı
farklılık bulunmuştur.
Bilgi düzeyi puanları ile cinsiyet (r= 0.192, P= 0.008), öğrenim durumu (r= 0.324, P <
0.001) ve gelir düzeyleri (r= 0.372, P < 0.001) arasında ve tutum puanları ile öğrenim durumu
arasında pozitif korelasyon (r= 0.226, P = 0.002) bulunmuştur.
Sonuç:
Antibiyotik bilgi düzeyi ve kullanım tutumları sosyoekonomik duruma paralellik
göstermektedir ve cinsiyetler arasında anlamlı fark bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler:
Antibiyotik, Antibiyotik bilgi düzeyi, Antibiyotik kullanım tutumu,