AB EKONOMİSİ ve TÜRKİYE GERÇEKLEŞMELER

AB EKONOMİSİ ve TÜRKİYE
GERÇEKLEŞMELER- TAHMİNLER
KIŞ 2013
(Şubat 2013)
Ankara
*Avrupa Komisyonu Ekonomik ve Mali Konular Genel Müdürlüğü’nün 22 Şubat 2013’te yayınladığı
“European Economic Forecast – Winter-2013” Raporu’nun geniş özetidir.
İçindekiler
AB ÜYESİ DEVLETLER ....................................................................................................... 1
1. Belçika ................................................................................................................................ 1
2. Bulgaristan .......................................................................................................................... 4
3. Çek Cumhuriyeti ................................................................................................................ 7
4. Danimarka......................................................................................................................... 10
5. Almanya ........................................................................................................................... 14
6. Estonya ............................................................................................................................ 19
7. İrlanda .............................................................................................................................. 23
8. Yunanistan ....................................................................................................................... 27
9. İspanya ............................................................................................................................. 31
10. Fransa ............................................................................................................................. 36
11. İtalya .............................................................................................................................. 40
12. GKRY ............................................................................................................................ 45
13. Letonya .......................................................................................................................... 48
14. Litvanya ......................................................................................................................... 52
15. Lüksemburg ................................................................................................................... 56
16. Macaristan ...................................................................................................................... 60
17. Malta .............................................................................................................................. 64
18. Hollanda ......................................................................................................................... 67
19. Avusturya ....................................................................................................................... 71
20. Polonya .......................................................................................................................... 74
21. Portekiz .......................................................................................................................... 79
22. Romanya ........................................................................................................................ 82
23. Slovenya ........................................................................................................................ 86
24. Slovakya ........................................................................................................................ 89
25. Finlandiya ...................................................................................................................... 92
26. İsveç ............................................................................................................................... 96
27. Birleşik Krallık .............................................................................................................. 99
TÜRKİYE ............................................................................................................................. 103
AB ÜYESİ DEVLETLER
1. BELÇİKA
Yavaş Büyüme ve Mali Tedbirler Devam Ediyor
hareketlenmeye
İhracat Güdümlü Zayıf Toparlanma
Bekleniyor
bağlı
olarak
Belçika
ekonomisinin 2014 yılında % 1,5 oranında
büyüyeceği tahmin edilmektedir.
2012’nin ilk çeyreğindeki canlanmaya
karşın ekonomik aktivite 2012’nin ilk
2013’de özel
yarısı
kaydetmiştir.
beklenirken, tasarruf oranındaki düşüş ile
Küresel ekonomideki yavaşlama, sıkılaşan
harcanabilir gelirin azalmasının da buna
itibarıyla
koşullar
mali
azalma
ve
ekonomiye
eşlik
dair
tüketimin
edeceği
zayıf olması
öngörülmektedir.
belirsizlikler sebebiyle 2012 sonunda %
Önümüzdeki yıl ise işgücü piyasasının
0,2
istikrara kavuşmasıyla birlikte harcanabilir
oranında
küçülme
gerçekleşeceği
gelirde artış olacağı düşünülmektedir.
öngörülmektedir.
Grafik II.1.1: Belçika - GSYH büyümesi
ve katkılar
Ekonomik belirsizliğin kredi koşullarını
sıkılaştırmasının etkisiyle özel yatırımlar
Puan
2012’de negatif seyretmiştir. Yatırımların
Tahmin
2013 sonunda itibaren özel sektördeki
gelişmelere ve talep artışına bağlı olarak
toparlanmaya
başlayabileceği
düşünülmektedir.
Stoklar hariç iç talep
Net ihracat
Stoklar
GSYH büyümesi
(yıllık % değişim)
Arka planda yer alan bu gelişmelerin
yanında, iç talep artışının 2014 yılında
2013’ün ikinci çeyreğindeki canlanma ile
büyümeye
birlikte net ihracatın etkisiyle büyümenin
öngörülmektedir. Bütçeye ilişkin mali
2013
gerçekleşeceği
tedbirler ve kredi koşullarındaki kısıtlar ise
düşünülmektedir. Dışa açık bir ekonomi
iç talep üzerinde baskılayıcı etki teşkil
olmasının da etkisiyle dünya ticaretindeki
edecek
genelinde
pozitif
1
katkı
olup,
küresel
sağlayacağı
büyümede
beklenenden
fazla
durumunda
gerçekleşmesi
hariç tutulduğunda, bu bütçe açığının
dinamizm
GSYH’ye oranının 2012 sonu itibarıyla %
piyasaların
kazanacağı düşünülmektedir.
3
olarak
gerçekleşeceği
tahmin
edilmektedir. 2013 için öngörü de yine % 3
seviyesindedir. 2014 yılındaki göreli daha
Enflasyonist Baskı Azalırken İşsizlik
Artıyor
iyi bir ekonomik görünüme karşın harcama
kategorilerindeki artış eğilimi sebebiyle
İşsizlik
2012
yılında
fazla
bütçe açığının GSYH’ye oranının % 3,2’ye
oynama
yükseleceği tahmin edilmektedir.
kaydetmemek suretiyle % 7,3 seviyesinde
kalmıştır. Zayıf ekonomik ortam sebebiyle
bu oranın hafif bir yükselme kaydederek %
Kamu borç stokunun GSYH’ye oranı 2011
7,7’ye çıkacağı, 2014’te de bu seviyesini
sonunda % 97,8 seviyesine ulaşmış olup,
muhafaza edeceği düşünülmektedir.
bu oranın 2012 sonu itibarıyla % 99,8
olması
beklenmektedir.
Hâlihazırdaki
Enerji fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak
tahminler ışığında borç stok oranının 2014
2012
itibarıyla % 101 olacağı öngörülmektedir.
sonu
itibarıyla
%
2,6
olarak
gerçekleşmesi beklenen enflasyonun ise
2013’te % 1,6 olacağı öngörülmektedir.
Belçika
ekonomisinin
enerjiye
olan
bağımlılığı sebebiyle petrol fiyatlarındaki
düşüş
enflasyona
doğrudan
etkide
bulunmaktadır. Ücret artışlarının da son
alınan tedbirlere bağlı olarak yavaşlayacağı
tahmin edilmektedir.
Bütçe Dengesi % 3’lük Eşik Civarında
Seyrediyor
Dexia isimli bankaya sermaye desteği
olarak devlet yardımı verilmesi ihtimali
2
Tablo II.1.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – BELÇİKA
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Milyar Euro Cari Fiyatlarla
% GSYH
92-08
2009
2010
2011
2012
2013
2014
GSYH
369,8
100,0
2,1
-2,8
2,4
1,8
-0,2
0,2
1,5
Özel Tüketim
194,7
52,6
1,6
0,6
2,7
0,2
-0,6
0,1
1,8
90,1
24,4
1,7
1,9
0,7
0,8
0,1
0,1
0,4
Kamu Tüketimi
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
76,4
20,7
2,5
-8,4
-1,4
4,1
-0,1
0,5
-0,3
32,1
8,7
2,8
-11,1
-3,9
9,3
0,4
-0,6
2,6
İhracat (mal ve hizmet)
311,9
84,3
4,5
-11,1
9,6
5,5
0,8
1,4
3,3
İthalat (mal ve hizmet)
307,4
83,1
4,4
-10,6
8,9
5,6
0,3
0,9
3,3
GSMG
373,9
101,1
2,1
-4,8
5,1
0,9
-0,2
0,2
1,5
1,7
-1,1
1,3
1,1
-0,4
-0,1
1,5
Stoklar
0,1
-1,1
0,3
0,6
-0,1
-0,1
0,0
Net İhracat
0,3
-0,5
0,7
0,0
0,4
0,4
0,0
İstihdam
0,9
-0,2
0,7
1,4
0,2
0,0
0,9
İşsizlik oranı (a)
8,3
7,9
8,3
7,2
7,3
7,7
7,7
Çalışan başına ücret ödemeleri
3,0
1,2
1,4
3,1
3,1
3,4
2,4
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
1,8
3,8
-0,3
2,7
3,4
3,8
2,1
Ekipman için
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Reel işgücü maliyeti
-0,2
2,6
-2,3
0,6
1,1
0,2
-1,0
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
17,7
18,3
15,4
14,4
14,8
14,7
15,5
2,0
1,2
2,0
2,0
2,7
2,0
1,8
GSYH deflatörü
TÜFE
2,1
0,0
2,3
3,5
2,6
1,6
1,5
-0,5
3,5
-2,1
-2,1
-0,5
0,3
0,4
Ticaret dengesi (c)
2,8
-0,4
-0,7
-0,8
-0,4
0,1
-0,1
Cari İşlemler Dengesi (c)
4,2
0,7
3,0
1,0
1,5
2,0
1,9
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
4,1
0,3
2,9
0,9
0,8
1,0
1,6
Genel bütçe dengesi (c)
-2,0
-5,5
-3,8
-3,7
-3,0
-3,0
-3,2
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
-2,2
-4,5
-3,3
-3,6
-2,3
-2,3
-2,0
-
-3,9
-3,3
-3,4
-2,7
-2,2
-2,5
109,9
95,7
95,5
97,8
99,8
100,8
101,1
Mallar için dış ticaret haddi
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
3
(c) GSYH yüzdesi olarak
2. BULGARİSTAN
Yavaş Toparlanma
İç talebin, ulusal ekonomideki olumlu
2012’de Büyüme Düşük Düzeyde
gelişmelere ve tüketici güvenini artıran
GSYH’deki büyüme 2011’deki % 1,7’lik
kamu
seviyesinden 2012 yılının ilk üç çeyreğinde
desteklenerek, yüksek seyretmeye devam
% 1’e düşmüştür. 2010-2011 dönemindeki
edeceği
büyüme zayıf iç talebe karşın yüksek
olarak finans sektöründeki gelişmelerin de
ihracata dayalı gerçekleşirken, 2012’nin ilk
büyümeye
yarısı
olduğu
itibarıyla
bu
ilişki
değişiklik
maliyesi
düşünülmektedir.
katkı
ile
gelişmeleri
Buna
sağlayacak
belirtilmekte
olup,
bağlı
nitelikte
bankacılık
göstermiş olup, iç talep büyümeyi sağlayan
sektöründen alınan veriler neticesinde faiz
itici güç olmuştur. Stoklardaki artış ile
oranlarındaki düşüşün yatırım ve tüketimi
beraber özel tüketimin yükselmesi bu
artıracağı öngörülmektedir.
değişimin ana unsurunu oluşturmaktadır.
Yatırımların
ardından
kamu
üç
özellikle
yıllık
Hanehalkı
küçülmesinin
enerji
beklenmekte
yabancı
toparlanma
olup,
yatırımların
ana
bileşeninin AB fonları ile finanse edilen
yatırımların katkısıyla yatırımların 2012
genelinde
2013-2014
döneminde artış kaydetmeye devam etmesi
sektöründeki
projeleri ve doğrudan
tüketiminin
kamu
kaydettiği
yatırımları
olacağı
getirilmektedir.
görülmektedir.
toparlanmayla
dile
Ekonomideki
birlikte
özel
sektör
yatırımlarında da artış olacağı tahmin
Büyümeyi İç Talep Sağlıyor
edilmektedir.
GSYH’nin tedrici toparlanma kaydetmek
Grafik II.2.1: Bulgaristan – İstihdam artışı, cari açık
dengesi, GSYH bileşenlerinin büyümeye katkısı
suretiyle ve iç talebin de etkisiyle 2013’te
puan
% GSYH
% 1,4, 2014’te % 2,0 oranında büyüme
Tahmin
kaydedeceği düşünülmektedir. Buna karşın
net ihracatın 2013 ve 2014’te büyümeye
negatif katkı yapacağı öngörülmekte olup,
cari açığın GSYH’ye oranının 2014 sonu
itibarıyla
%
2
olarak
Hasıla Farkı
gerçekleşmesi
GSYH Yılık % Artışı
İstihdam artışındaki yıllık % değişim
beklenmektedir.
4
Bulgaristan’daki
kırılganlığına
gelişmelere
işgücü
piyasasının
Euro
Bölgesindeki
ve
bağlı
olarak
Enerji, gıda ve yönetilen fiyatlardaki
yükselmeye
hanehalkı
2012’nin
bağlı
üçüncü
olarak,
enflasyon
çeyreğinde
gerçekleşmiştir.
%
3
Enerji
ve
tüketiminin terse dönme ihtimali en önemli
seviyesinde
riski oluşturmaktadır.
işlenmemiş gıda fiyatlarını hariç tutan
çekirdek enflasyon % 1’in biraz üzerinde
İşgücü
Piyasasında
Yapısal
olmak suretiyle makul artış sergilerken,
Uyumsuzluklar
enerji
%
2
işgücü maliyetlerindeki artışa, hanehalkı
olarak
talebindeki toparlanmaya ve yurtiçindeki
gerçekleşmesi beklenmektedir. İşsizliğin
fiyatların AB ortalamasına yakınsamasına
2012’de % 12’nin üstüne çıkmasına karşın
işsizlikteki
sonundan
yükselme
itibaren
eğiliminin
azalmaya
bağlı olarak çekirdek enflasyonun da artış
2012
kaydetmesi beklenmektedir.
başladığı
belirtilmektedir.
Mali Durum Sağlamlığını Koruyor
İstihdamın,
genel
kalifikasyona
sahip
sektörünün
yoğun
bölgelerde
olarak
işçiler
ile
olduğu
azalma
düşük
2011’de % 2 olan bütçe açığının GSYH’ye
inşaat
oranının 2012 sonunda % 1’e düşeceği
yoksul
tahmin edilmektedir. Bütçe açığındaki bu
kaydettiği
düzelme güçlü iç talep ve ithalattan
belirtilmektedir. İşsizliğin yapısal boyut
kazanmaya
başlaması
beslenen
sebebiyle
piyasası
bağlı
olarak
2013’te % 1,3, 2014’te ise % 1 oranında
alacağı dile getirilmektedir. Buna bağlı
gücü
artışına
bağlı olarak gerçekleşmiştir. Bütçe açığının
piyasasının düzelme kaydetmesinin zaman
iş
KDV
toplanan vergi gelirindeki yükselmeye
ekonomideki toparlanmaya karşın işgücü
olarak
küresel
beklenmektedir. Bununla beraber birim
oranında azalmasını müteakiben bu oranın
itibarıyla
fiyatlarının
2013’te % 2,6, 2014’te ise % 2,7 olması
karşın, istihdamın 2011 yılında % 4
sonu
gıda
düzeydeki düşüşüyle beraber TÜFE’nin
Reel GSYH’nin ortalama büyümesine
2012
ve
gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
2013-2014
döneminde tedrici büyüme kaydedecektir.
Kamu borç stokunun GSYH’ye oranının
2013’te bir önceki yıla göre azalma
Enflasyon
2012’nin
Üçüncü
kaydederek 2014’te % 17,3 seviyesinde
Çeyreğindeki Zirve Noktasından Sonra
gerçekleşmesi
Düşmeye Başlıyor
5
beklenmektedir.
Tablo II.2.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – BULGARİSTAN
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Cari Fiyatlarla
% GSYH
92-08
2009
2010
2011
2012
2013
2014
GSYH
Milyar LEVA
75,3
100,0
2,5
-5,5
0,4
1,7
0,8
1,4
2,0
Özel Tüketim
45,7
60,7
3,1
-7,6
0,1
-0,6
3,6
3,2
3,5
Kamu Tüketimi
11,7
15,5
-1,9
-6,5
1,9
0,5
0,1
1,1
0,6
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
15,7
20,9
-
-17,6
-18,3
-9,7
0,2
3,4
1,7
-
-
-
-45,0
-18,5
-
-
-
-
İhracat (mal ve hizmet)
50,1
66,5
-
-11,2
14,7
12,8
-0,1
3,1
4,5
İthalat (mal ve hizmet)
49,6
65,8
-
-21,0
2,4
8,5
4,4
5,2
5,8
GSMG
71,9
95,5
-
-3,1
0,6
1,0
1,0
1,6
2,2
İç Talep
-
-12,0
-4,9
-2,5
2,6
2,9
3,2
Stoklar
-
-3,4
-0,4
1,8
1,2
0,0
0,0
Net İhracat
-
10,0
5,6
2,3
-3,0
-1,5
-1,2
İstihdam
-
-2,6
-4,7
-4,2
-1,9
-0,2
0,6
İşsizlik oranı (a)
-
6,8
10,3
11,3
12,2
12,2
11,9
Çalışan başına ücret ödemeleri
-
9,4
11,2
7,3
5,2
5,3
5,1
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
-
12,7
5,6
1,1
2,3
2,5
3,5
Reel işgücü maliyeti
-
8,1
2,7
-3,7
0,3
0,8
1,0
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
-
-3,0
-3,7
-
-
-
-
Ekipman için
GSYH büyümesine katkı
GSYH deflatörü
40,8
4,3
2,8
5,0
2,1
2,6
2,9
TÜFE
-
2,5
3,0
3,4
2,4
2,6
2,7
Mallar için dış ticaret haddi
-
0,6
2,3
1,4
-3,0
-0,7
-0,6
Ticaret dengesi (c)
-10,0
-12,0
-7,7
-5,1
-9,0
-10,9
-12,3
Cari İşlemler Dengesi (c)
-7,3
-9,0
-0,4
1,7
-0,7
-1,6
-2,0
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
-7,3
-7,6
0,3
2,9
-0,2
-0,6
0,5
Genel bütçe dengesi (c)
-
-4,3
-3,1
-2,0
-1,0
-1,3
-1,0
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
-
-3,1
-1,8
-1,3
-0,8
-0,3
-0,5
Yapısal bütçe dengesi (c)
-
-3,1
-1,7
-1,3
-0,3
-0,5
-0,3
Brüt kamu borcu (c)
-
14,6
16,7
16,3
18,9
17,1
17,3
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
6
(c) GSYH yüzdesi olarak
3. ÇEK CUMHURİYETİ
Tüketimdeki Durgunluk Sürerken ve İşgücü Piyasası Kırılganlığını Koruyor
2013
Yılında
Ardından
Önce
Yavaş
Durgunluk,
Bir
İşgücü
İyileşme
Piyasasındaki
Belirsizlikler
Harcamalar Üzerinde Olumsuz Etki
Öngörülüyor
Yaratıyor
Çek ekonomisi 2012 yılında daralmış ve
2012 yılı boyunca, % 11 seviyesine
dört çeyrek boyunca küçülmeye devam
yükselen tasarruf oranı sebebiyle hanehalkı
etmiştir. Bu gerilemedeki ana etken, çeşitli
tüketim
olumsuz faktörlerden etkilenen iç talep
yaşanmıştır.
olmuştur. Devam eden mali sıkılaştırma
harcanabilir gelir ve ilave mali sıkılaştırma
tedbirlerine ek olarak enerji ve gıda
beklentileri ile bağlantılıdır. Öte yandan
fiyatlarında yaşanan yükselişler ile düşük
artan istihdam ve işsizlik oranında yaşanan
ücret
tüketim
son derece sınırlı bir yükselişe rağmen
harcamalarını geriletmiştir. 2013 yılına
tüketim harcamalarında güçlü bir gerileme
genel olarak bakıldığında düşük iç talep
yaşanması şaşırtıcı olmuştur. Hanehalkı
neticesinde durgunluk yaşanacağı, diğer
harcamaları hem yetersiz gelir artışı hem
taraftan dış talebin kuvvetlenerek yılın
de düşük iş güvencesi sebebiyle baskı
ikinci yarısında ekonomiyi destekleyeceği
altında olup, bu gelişmeler tüketici güveni
öngörülmektedir.
üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır.
artışları
hanehalkı
harcamalarında
Bu
gerilemeler
gelişme
azalan
reel
Tüketim harcamalarının 2013 yılında da
azalacağı ve 2014 yılında tekrar artış
Grafik II.3.1: Çek Cumhuriyeti
GSYH Büyümesi ve Katkılar
göstereceği öngörülmektedir.
Puan
Atıl üretim kapasiteleri ve azalan siparişler
Tahmin
göz
önünde
bulundurulduğunda,
sabit
sermaye oluşumunun 2013 yılında durgun
bir seyir izleyeceği tahmin edilmektedir.
İnşaat
yatırımların,
kısa
vadeli
göstergelerin de işaret ettiği gibi, daralması
Stoklar
Net İhracat
İç Talep (stoklar hariç)
GSYH Büyümesi
beklenmektedir.
Bu
beklentide
halihazırdaki uygun finansman koşullarının
büyük ölçüde mevcut
7
ipotekli
konut
kredilerinin yeniden yapılandırılmasında
2013 yılının ilk yarısında hız keseceği ve
kullanılması etkili olmuştur. Buna karşın,
kısa dönemde talep kaynaklı enflasyonist
iç ve dış talepte gerçekleşmesi beklenen
baskıların olmayacağı beklentisi altında
toparlanma
sayesinde
yatırımların
ivme
2014
yılında
TÜFE artışının tahmin dönemi boyunca
kazanacağı
tahmin
sınırlı kalacağı öngörülmektedir.
edilmektedir.
Dış
Nominal ücret artışı düşük işgücü talebi
Ticaret Fazlası
Artma
sebebiyle 2012 yılında yavaşlamış olup,
Eğilimi
ücretlerdeki artışın 2013 yılında da sınırlı
Gösteriyor
kalması beklenmektedir.
İhracattaki genişleme son birkaç çeyrekte
Tahmin dönemine ilişkin aşağı yönlü
hız kesmiştir. Ancak, Avrupa dışından
riskler
gelen artan taleplere bağlı olarak Çek
Ekonomide
Cumhuriyetinin ihracat performansının bu
yüksek
uluslararası ticarette yaşanması beklenen
talebin ithalat üzerinde yaratacağı gerileme
fazlasının
GSYH’nin
dış
%
gecikmesi
bir
oranda
artması
ve
reel
olası gözükmektedir.
iyileşeceği tahmin edilmektedir. Zayıf iç
2013’te
toparlanmanın
harcanabilir gelirin daha da zayıflaması
toparlanmaya bağlı olarak 2014 yılında
sonucunda
korumaktadır.
durumunda işsizliğin beklenenden daha
kısa süreli ve geçici etkiden arınacağı ve
etkisi
mevcudiyetini
Bütçe Açık Vermeye Devam Ediyor
ticaret
Bütçe
4,1’ine
açığında
2011’de
gerçekleşen
yükseleceği öngörülmektedir. Hanehalkı
önemli ölçüdeki daralmanın ardından bütçe
ve
borçlanma
gelirlerindeki azalmaya paralel olarak,
gereğinin ise dış finansman ihtiyacını
2012 yılında bütçe açığı/GSYH oranının %
GSYH’nin yaklaşık % 1’ine gerileteceği
5,2’ye yükselmesi beklenmektedir. 2012
tahmin edilmektedir.
yılına ait bütçe açığı/GSYH oranının 1,5
kamunun
azalan
net
puanını uzun süredir askıda olan kiliselere
Fiyat ve Ücret Artışları Baskı Altında
yönelik mali destekler hakkındaki yasanın
yürürlüğe girmesi, 0,3 puanını ise AB
KDV oranında ve tüketime dayalı diğer
vergilerde
gerçekleşen
artışların
fonlarının kullanılmasındaki usulsüzlükler
da
sebebiyle ödenen cezalar oluşturmuştur.
etkisiyle 2013 yılında TÜFE’nin % 2,1
2012 yılına ait veriler, kamu yatırım ve
oranında artması beklenmektedir. Buna
karşın, enerji ve gıda fiyatlarındaki artışın
8
tüketim
harcamalarındaki
devam
edeceğini,
ancak
gerilemenin
kamudaki
maaşlarda daha güçlü bir büyüme olacağını
öngörülmektedir.
işaret etmektedir.
GSYH’nin
ardından
şekilde
artış
beklenen
harcamalarının,
olarak,
bütçe
artış
edilmektedir.
faaliyetlerdeki
olarak
2014
%
artacağı
yılında
49,5’e
faiz
yükseleceği
göstereceği
Bununla
birlikte,
tahmin
2014
yılında yapısal bütçe açığının GSYH’nin %
gerileyeceği öngörülmektedir.
2,1’si
2014 yılında, bütçe açığının 2013 yılındaki
yakın
kamu
öngörülen borç stoku/GSYH oranına bağlı
açığı/GSYH oranının 2013 yılında % 2,2’e
seviyesine
bağlı
öngörülmektedir.
göstermesi
yapısal
rağmen,
ekonomik
yükselmelere
beklenmektedir. 2012 yılında % 2,4 olarak
gerçekleşmesi
geniş
toparlanma ve özel tüketim vergilerindeki
kamu
diğer taraftan ise kamu harcamalarının
bir
kesintilere
gelirlerinin,
yatırımlarının durgun bir seyir izlemesi,
yavaş
planlanan
artış göstermesi beklenmektedir. Bütçe
Geçtiğimiz
yıllarda kamu yatırımı harcamalarında
düşüşün
oranında
harcamaları ve yatırımlarının sınırlı bir
sıkılaştırma tedbirleri neticesinde, % 3,1’e
yaşanan
0,3’ü
%
kapsamlı
bütçe gelirleri ve giderlerine yönelik yeni
beklenmektedir.
bütçede
gerçekleştirilmesi
2013 yılında bütçe açığı/GSYH oranının,
gerilemesi
Merkezi
olarak
beklenmektedir.
gerçekleşeceği
9
gerçekleşmesi
Tablo II.3.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – ÇEK CUMHURİYETİ
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Milyar KRON
Cari Fiyatlarla
% GSYH
92-08
2009
2010
2011
2012
2013
2014
GSYH
3841,4
100,0
3,2
-4,5
2,5
1,9
-1,1
0,0
1,9
Özel Tüketim
1950,2
50,8
3,4
0,2
1,0
0,7
-3,0
-0,5
1,5
Kamu Tüketimi
792,9
20,6
1,2
4,0
0,5
-2,5
-1,1
-0,8
0,1
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
917,3
23,9
5,6
-11,0
1,0
-0,7
-0,2
0,2
2,5
394,8
10,3
7,5
-18,8
6,0
0,0
4,4
2,0
3,5
İhracat (mal ve hizmet)
2786,8
72,5
10,2
-10,9
15,5
9,4
4,3
2,4
5,6
İthalat (mal ve hizmet)
2632,3
68,5
11,8
-12,1
15,8
6,7
2,3
2,1
5,6
3572,2
93,0
Ekipman için
GSMG
-
-6,5
1,6
2,4
-1,4
-0,1
1,9
İç Talep
3,5
-2,1
0,9
-0,4
-1,8
-0,4
1,4
Stoklar
0,1
-2,9
1,2
0,2
-0,9
0,0
0,1
-0,4
0,5
0,5
2,0
1,6
0,4
0,4
İstihdam
-
-1,8
-1,0
0,3
0,2
-0,1
0,5
İşsizlik oranı (a)
-
6,7
7,3
6,7
7,0
7,6
7,3
Çalışan başına ücret ödemeleri
-
-0,6
3,6
2,7
1,8
1,8
2,7
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
-
2,2
0,0
1,1
3,1
1,7
1,3
Reel işgücü maliyeti
-
-0,1
1,4
1,9
2,2
0,4
0,2
GSYH büyümesine katkı
Net İhracat
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
-
11,2
11,3
9,6
10,9
11,1
11,3
6,0
2,3
-1,4
-0,8
0,9
1,3
1,1
-
0,6
1,2
2,1
3,5
2,1
1,6
-0,9
-0,1
-0,3
-
2,5
-2,3
-2,2
Ticaret dengesi (c)
-2,6
2,3
1,4
2,3
3,9
4,1
4,2
Cari İşlemler Dengesi (c)
-3,0
-3,3
-5,2
-3,9
-2,9
-2,7
-2,7
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
-3,0
-1,2
-3,1
-2,0
-1,5
-1,0
-1,2
Genel bütçe dengesi (c)
-
-5,8
-4,8
-3,3
-5,2
-3,1
-3,0
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
-
-5,4
-4,7
-3,3
-4,5
-1,9
-2,1
Yapısal bütçe dengesi (c)
-
-5,8
-4,8
-3,1
-2,4
-2,2
-2,1
Brüt kamu borcu (c)
-
34,2
37,8
40,8
45,5
48,0
49,5
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
10
(c) GSYH yüzdesi olarak
4. DANİMARKA
İyileşme Dönemine Giren Ekonomi Az da Olsa Büyüyor
2012
Yılında
Ekonomi
Hız
Kesti
Reel GSYH büyümesinin 2012 Sonbahar
olumsuz etkilemiştir. 2012 yılında istihdam
Tahminlerinde belirtilen öngörüden 1 puan
% 0,6 daralırken yıllık ortalama işsizlik
düşük gerçekleşerek % 0,4 oranında
oranı % 7,7’ye tırmanarak rekor seviyelere
gerileyeceği
ulaşmıştır.
tahmin
edilmektedir.
Tahminlerdeki bu düzeltmenin en önemli
nedenleri yılın ilk yarısına ilişkin büyüme
2013’de Ekonomik Toparlanma Politika
istatistiklerindeki aşağı yönlü revizyon ve
Tedbirleriyle Desteklenecek
hızla
bozulan
görünüm
uluslararası
nedeniyle
ekonomik
düşen
2013 yılında büyümenin yaklaşık % 1,
ihracat
2014
faaliyetleridir. 2012 yılında mal ve hizmet
%
1,5
edilmektedir.
Zayıf
büyüyeceği
tahmin
seyreden
tüketici
Politika
için
uygulamasına
tüketim
düşük
yönelik
yılında
harcamalarını
Hükümetin
kaldıraçlama
baskılar
özel
1,75
tahmin
tedbirleri
ve
olarak
edilmektedir.
dış
talepteki
hız
kazanması,
2014
sürdürülebilir
seviyelere
beklenmektedir.
Özellikle
yılında
ulaşması
geçen
yıl
uygulamaya konulan vergi muafiyetleri ve
frenlemektedir.
hanehalkı
%
iyileşmeyle desteklenen ekonominin 2013
güveni ve borç yükü oldukça artan
hanehalkı
ise
gerçekleşeceği
ihracatının dış talebin seyriyle uyumlu bir
biçimde
yılında
düşük seyreden faiz oranlarının makine-
tüketim
teçhizat
harcamalarını artırmaya yönelik girişimleri
yatırımlarını
geçici
de
olsa
artırması beklenmektedir. Bununla birlikte
ise talep üzerinde ancak sınırlı bir etki
inşaat faaliyetleri zayıf seyretmeye devam
yaratabilmiş, hatta hanehalkı tasarruflarını
etmekte ve bu durum konut fiyatlarını
artmıştır. Özel tüketimin 2012 yılında
baskılamaktadır. Sonuç olarak brüt sabit
sadece % 0,6 artması beklenmektedir.
sermaye oluşumunun 2013’de % 4,5
2010-2011 yıllarında biriken stokların
yükselmesi, 2014 yılında ise yeniden
eriyerek negatife düşmesi neticesinde iç
yavaşlaması öngörülmektedir.
talep daha da düşmüştür. Baskılanan
ekonomik faaliyetler işgücü piyasasını
11
2013 yılı boyunca artması beklenmekte
Fiyat Bakımından Rekabet Gücündeki
olan
İyileşme Devam Ediyor
özel
birbirine
tüketimin
zıt
dinamikleri
unsur
iki
tarafından
belirlenecektir; düşük faiz oranları ve
Enflasyonun
harcanabilir geliri artırıcı politika tedbirleri
vergilerindeki kesintilerin ardından hız
özel
keseceği
tüketimi
desteklerken,
süregelen
bu
yıl
özel
tahmin
tüketim
edilmektedir.
düşük kaldıraçlama ihtiyacı ve konut
Enflasyondaki
fiyatlarındaki dengelenme süreci güçlü
işgücü piyasasında baskılanan toparlanma
tasarruf eğilimlerine neden olacaktır. Bu
nedeniyle ücretlerdeki artışın sınırlı olacağı
iki unsurun hanehalkı tasarrufu üzerindeki
öngörülmektedir. Yaklaşık % 1,25 olarak
net etkisinin sıfır olması ve özel tüketim
tahmin edilen yıllık ortalama verimlilik
harcamalarının bu yıl % 1 civarında, 2014
artışı tahmin dönemi boyunca birim işgücü
yılında ise % 2 artması beklenmektedir.
maliyetlerini
ve
fiyat
gücünü daha da
tarihinin en yüksek açığını veren mal ve
dış talebin artması ve fiyat bakımından
hizmetler dengesinin istikrar kazanmasına
rekabet gücündeki iyileşmeler neticesinde
katkı
düşürecek
birlikte
iyileştirecektir. Bu durum 2010 yılında
negatif katkı sağlaması, 2014 yılında ise
pozitif
gelişmeyle
bakımından rekabet
Net ihracatın 2013 yılında da büyümeye
büyümeye
bu
katkı sağlayacaktır. Öte yandan güçlü net
sağlaması
döviz
beklenmektedir.
pozisyonuyla
sağlanan
gelirler
hesabı fazlası sayesinde cari işlemler
fazlasının
sürdürüleceği
tahmin
edilmektedir.
Grafik II.4.1:Danimarka-Cari Hesap Kompozisyonu
% GSYH
tahmin
Makroekonomiye
ilişkin
riskler
aşağı
yönlüdür. Hanehalkı tüketim harcamalarını
artırmayı amaçlayan politikalar şu ana
kadar beklenen sonuçları doğurmamıştır. İç
talebin durağan seyretmesi ve dış talepteki
toparlanmanın beklenenden zayıf olması
durumunda şirketler vergi muafiyetlerinin
Net cari transferler
Hizmetler dengesi
Cari denge
avantajlarından
Faiz dışı denge
Ticaret dengesi
yararlanamayabilirler.
Bununla birlikte Danimarka, Euro Bölgesi
ile arasındaki güçlü bağlar nedeniyle Euro
Bölgesi
12
ekonomileri
duyarlılık
endekslerindeki
iyileşmelerden
olumlu
2012’de GSYH’nin % 0,25’i oranında
yönde etkilenebilir.
fazla veren yapısal bütçe dengesinin
2013’de aynı oranda, 2014’de ise % 0,5
Maliye Politikası Baskılara Direniyor
oranında
tekabül eden tedbirler neticesinde tahmin
2012 yılında % 4’e tırmanacağı tahmin
dönemi
edilmektedir. Ayrıca işini kaybedenlerin
boyunca
kademeli
olarak
iyileşeceği öngörülmektedir.
sayısındaki ciddi artış nedeniyle işsizlik
beklenenden
tahmin
2013 yılına kadar GSYH’nin % 0,5’ine
yüksek tek seferlik ödemeler nedeniyle
de
vereceği
edilmektedir. Yapısal dengenin 2011’den
Bütçe açığı/GSYH oranının beklenenden
ödenekleri
açık
Kamu borcunun görece düşük bir hızla
yüksek
artarak tahmin dönemi boyunca GSYH’nin
gerçekleşmiştir.
%
Bütçe açığının bu yıl düşerek GSYH’nin %
50’sinin
öngörülmektedir.
2,7’sine gerilemesi ve 2014 yılında az da
olsa artarak GSYH’nin % 2,8’i olarak
gerçekleşmesi beklenmektedir.
13
altında
kalacağı
Tablo II.4.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler –DANİMARKA
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Milyar KRON Cari Fiyatlarla
% GSYH
92-08
2009
2010
2011
2012
2013
2014
1791,5
100,0
2,1
-5,7
1,6
1,1
-0,4
1,1
1,7
Özel Tüketim
874,5
48,8
2,0
-3,6
1,7
-0,5
0,6
1,1
2,1
Kamu Tüketimi
508,1
28,4
2,1
2,1
0,4
-1,5
0,2
1,2
1,3
GSYH
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
308,9
17,2
3,7
-15,9
2,4
2,9
1,1
4,4
0,6
108,2
6,0
4,0
-16,1
-0,9
-3,1
7,0
11,0
-1,8
İhracat (mal ve hizmet)
956,8
53,4
4,8
-9,5
3,0
6,5
1,5
2,4
5,1
İthalat (mal ve hizmet)
863,3
48,2
6,0
-12,3
3,2
5,6
3,0
3,7
5,1
1848,5
103,2
2,3
-5,7
2,3
1,2
-1,0
0,9
1,5
2,3
-4,5
0,5
-0,2
0,5
1,7
1,5
Ekipman için
GSMG
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
0,1
-2,3
1,0
0,5
-0,3
0,0
0,0
-0,3
1,1
0,0
0,8
-0,7
-0,6
0,2
İstihdam
0,7
-2,4
-2,3
-0,4
-0,6
-0,1
0,1
İşsizlik oranı (a)
5,6
6,0
7,5
7,6
7,7
8,0
7,9
Çalışan başına ücret ödemeleri
3,5
2,3
2,7
1,6
1,6
1,5
1,6
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
2,1
5,9
-1,2
0,1
1,3
0,3
0,1
Reel işgücü maliyeti
0,0
5,2
-5,1
-0,6
-0,2
-1,1
-1,6
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
6,4
8,5
6,8
6,6
6,4
6,7
6,3
GSYH deflatörü
2,1
0,7
4,1
0,6
1,5
1,4
1,7
TÜFE
2,0
1,1
2,2
2,7
2,4
1,5
1,5
Mallar için dış ticaret haddi
0,9
0,8
1,0
-1,7
-0,5
0,1
0,1
Ticaret dengesi (c)
3,3
2,8
3,0
3,1
2,5
1,7
1,1
Cari İşlemler Dengesi (c)
2,1
3,4
5,9
5,6
4,8
4,1
4,1
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
2,2
3,4
5,9
5,9
3,5
3,9
4,2
Genel bütçe dengesi (c)
0,8
-2,7
-2,5
-1,8
-4,0
-2,7
-2,8
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
0,3
0,2
-0,2
0,3
-1,3
0,0
-0,5
-
0,2
-0,2
0,3
0,3
-0,3
-0,5
54,4
40,7
42,7
46,4
45,6
45,9
47,3
Net İhracat
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
14
(c) GSYH yüzdesi olarak
5. ALMANYA
Geçici Yavaşlamanın Ardından Kademeli Toparlanma Bekleniyor
ve
Ekonomi 2014 Yılında İvme Kazanacak
dış
görünümdeki
toparlanma
beklentisinin 2013 yılı süresince ekonomik
Alman ekonomisindeki hız kesme 2012
faaliyetlerin ivme kazanmasına yol açması
yılının sonunda etkisini artırmıştır. İlk
beklenmektedir.
hesaplamalara göre 2012 yılının üçüncü
gerçekleşen 2012 yılının ikinci yarısındaki
çeyreğindeki % 0,2’lik sınırlı büyümenin
GSYH büyümesinin oluşturacağı olumsuz
ardından Alman ekonomisi yılın dördüncü
etki neticesinde 2013 yılında Alman
çeyreğinde % 0,6 oranında daralmıştır.
ekonomisinin % 0,5 oranında büyüme
2012 yılının bütününe bakıldığında ise reel
kaydetmesi beklenmektedir. 2014 yılında
GSYH % 0,7 oranında büyümüştür.
ekonominin
Almanya’da
artışının % 2 oranında gerçekleşeceği
olumsuz
ekonomik
hava
faktörlerden
koşulları
faaliyetlerin,
gibi
kaynaklanan
Beklenenden
toparlanacağı
ve
düşük
GSYH
öngörülmektedir.
sıradışı
etkiler
Dış
gözönünde bulundurulmakla beraber, dip
Ticaretin
İvme
Kazanması,
İç
Talebin Güçlenmesi Bekleniyor
noktasına ulaştığını söylemek mümkündür.
İş dünyasının cari iş ortamına ilişkin
Dış
değerlendirmeleri son üç aydır kısmen
düzelme ile birlikte yatırım mallarına
durağan
ilişkin
olmakla
birlikte
güven
görünümde
iç
yaşanması
talebin
güç
beklenen
kazanması
endekslerinde yaşanan kayda değer artışlar
beklenmektedir. İmalat sanayi kapasite
yakın gelecekte ekonomide toparlanma
kullanım oranları son zamanlarda düzelme
yaşanabileceğini işaret etmektedir. Güven
kaydetmiş
endekslerindeki artış 2012 yılının son
eğilimleri üzerinde baskı yaratan teçhizat
çeyreğinde sanayi ürünlerine ilişkin ihracat
yenileme, ürün geliştirme ve kapasite
siparişlerinin artması ve bunun beklentiler
artırımına
üzerinde
mevcudiyetini korumaktadır. Orta vadede,
olumlu
etkiler
yaratması
olmakla
birlikte
yönelik
yatırım
önyargılar
neticesinde gerçekleşmiştir.
yüksek
Güçlü işgücü piyasası koşulları, üstün
yoğunluğunda yaşanması beklenen yapısal
rekabet gücü gibi faktörlerden destek alan
artış
Alman ekonomisinin sağlam temellerinin
artması beklenmektedir. Uygun finansman
istihdam
sayesinde
düzeyi
kapasite
ve
sermaye
yatırımlarının
koşulları, azalan belirsizlik ve yeniden
15
ivmelenen
ihracatın
daha
önceden
saatlerinin 2013-2014 yıllarında kademeli
ertelenmiş olan yatırım planlarının 2013
olarak artacağı ve çalışan başına ücret
yılı boyunca yeniden yürürlüğe konmasına
ödemelerini
yol açması beklenmektedir. İthalattaki
edilmektedir. Artan gelirler ve düşük faiz
artışın 2013 ve 2014 yıllarında ihracattaki
oranlarının özel tüketim harcamalarını
artışın gerisinde kalacağı ve cari işlemler
yukarı yönlü ivmelendirmesi beklenirken
fazlasını daraltacağı öngörülmektedir. Bu
hanehalkı
beklentide yeniden canlanması beklenen
eğilimini sürdüreceği öngörülmektedir.
teçhizat yatırımları ve ihracatın ithalata
yükselteceği
tasarruf
oranlarının
tahmin
azalış
Artan işgücü maliyetlerinin tüketicilere
bağımlılığı, güçlü özel tüketim harcamaları
kademeli olarak yansıtılması beklenirken,
ve hareketlenen konut yatırımları rol
emtia fiyatlarındaki muhtemel düşüşün
oynamaktadır.
enflasyonist baskıları hafifleteceği tahmin
Grafik II.5.1: Almanya- GSYH Büyümesi ve
Katkılar- Çıktı Açığı
edilmektedir. Enflasyonun 2013 yılında %
1,8’e düşeceği, 2014 yılında ise % 1,7
% GSYH
Puan
olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
Tahmin
Orta Vadede Yapısal Bütçe Dengesini
Korumak ve Borç Stokunu Azaltmak
Hedefleniyor
İlk resmi hesaplamalara göre, 2011 yılında
GSYH’nin % 0,8’i oranında açık veren
Çıktı Açığı (sağ)
Yatırımlar
Kamu Harcamaları
GSYH Büyümesi
Net İhracat
Özel Tüketim Harc.
Yatırım Harcamaları
genel yönetim bütçesi 2012 yılında % 0,1
oranında fazla vermiştir. Bu gerçekleşmede
yılın sonuna doğru ivme kaybetse de
Tahmin dönemi süresince istihdamın bir
canlılığını koruyan vergi gelirleri, istihdam
miktar artış göstermesi beklenmektedir.
ve ücret artışları sayesinde bir miktar
İşsizlik oranının ise artan işgücü arzı
azalan sosyal yardım harcamaları rol
sebebiyle geçici olarak sınırlı bir artış
oynamıştır. Etkisini gittikçe yitiren teşvik
yaşayacağı
tedbirleri ve azalan faiz ödemeleri bütçe
öngörülmektedir.
2012
yılındaki ekonomik yavaşlama sürecinde
dengesinin
kişi
sağlamıştır.
başına
çalışma
saatleri
kalifiye
toparlanmasına
2013
yılı
için
katkı
büyüme
çalışanların işlerini kaybetmesini önlemek
tahminlerinin beklenenden zayıf olması
amacıyla bir miktar azaltılmıştır. Çalışma
neticesinde vergi gelirlerindeki azalma
16
eğiliminin devam etmesi beklenmektedir.
Kamu
Genel olarak genel yönetim bütçesinin
yılında Euro Bölgesi istikrar tedbirlerine
2013 yılında GSYH’nin % 0,2’si oranında
yapılan katkılar ve batan bankalara yapılan
açık vereceği ve 2014 yılında tekrar denge
transferler neticesinde artış göstermiştir.
konumuna döneceği tahmin edilmektedir.
Öte yandan önümüzdeki yıllarda GSYH’de
2012 yılında % 0,5 oranında gerçekleşen
yaşanacağı öngörülen artışların bu oranı
yapısal
aşağıya çekmesi beklenmektedir.
tahmin
bütçe
dengesi/GSYH
dönemi
koruması
ve
boyunca
orta
vadeli
oranının
istikrarını
program
hedeflerini tutturması beklenmektedir.
Grafik II.5.2: Almanya Genel Yönetim
Borç Stoku ve Bütçe Açığı
% GSYH
Borç Stoku(sağ)
% GSYH
tahmin
Bütçe Açığı (sol)
17
borç stoku/GSYH oranı
2012
Tablo II.5.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler –ALMANYA
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla
GSYH
2592,6
Özel Tüketim
1487,7
Kamu Tüketimi
499,8
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
469,9
Ekipman için
183,2
İhracat (mal ve hizmet)
1300,8
İthalat (mal ve hizmet)
1169,2
GSMG
2640,9
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
% GSYH
92-08
2009
2010
2011
2012
2013
2014
100,0
57,4
19,3
18,1
7,1
50,2
45,1
101,9
1,5
1,1
1,5
1,1
2,4
6,2
5,4
1,5
1,1
-0,1
0,5
0,2
8,9
2,0
0,8
-0,6
16,3
1,3
0,2
4,6
1,4
1,4
-2,7
-2,9
-
-5,1
0,1
3,0
-11,6
-22,5
-12,8
-8,0
-3,9
-1,5
-0,8
-2,8
0,1
7,8
0,2
5,6
4,4
17,0
1,2
0,2
6,0
5,6
6,0
6,0
-3,1
-0,8
-0,8
4,2
0,9
1,7
5,9
10,3
13,7
11,1
3,7
1,9
0,6
1,7
0,6
7,1
2,4
-1,1
-2,0
16,9
0,9
1,2
-2,5
6,3
6,1
6,1
-4,1
-3,6
-2,4
3,0
1,7
1,0
6,2
7,0
7,8
7,4
2,9
2,2
0,2
0,6
1,4
5,9
3,0
1,4
0,6
16,5
0,8
2,5
-2,7
6,0
5,6
5,6
-0,8
-1,3
-1,0
0,7
0,8
1,0
-2,1
-4,4
4,1
2,3
0,8
0,2
-0,6
1,0
1,1
5,5
2,4
2,8
1,5
16,4
1,3
2,1
-0,4
6,7
6,3
6,3
0,1
0,1
0,4
0,5
1,0
1,2
0,6
-0,9
3,3
4,1
0,4
0,9
-0,3
-0,2
0,1
5,7
2,4
2,0
0,4
16,2
1,5
1,8
0,1
6,6
6,0
6,0
-0,2
0,4
0,4
2,0
1,4
1,6
4,5
7,2
6,1
7,0
1,9
1,9
0,2
-0,1
0,3
5,6
3,1
1,4
-0,1
16,0
1,5
1,7
-0,2
6,4
5,6
5,5
0,0
0,3
0,3
59,4
74,5
82,5
80,5
81,6
80,7
78,3
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
18
(c) GSYH yüzdesi olarak
6. ESTONYA
Diğer Baltık Ülkelerinde Olduğu Gibi Estonya’da da Güçlü Büyüme Devam Ediyor
Yakın
GSYH Büyümesi Daha Dengeli
gelecekte,
Rusya
ekonomisinin
yüksek performansının ve bu ülkenin
Güçlü maliye politikası çerçevesi ve uyum
DTÖ’ye
Estonya ekonomisinin borç
hacmine
kapasitesi,
girişinin
Estonya’nın
olumlu
etki
ticaret
yapması
krizine karşı dayanıklılığını destekleyen
beklenmektedir. Estonya’nın ana ticari
temel etmenler olmuştur.
ortaklarında 2013 ortalarından itibaren
Estonya ekonomisinin 2012 yılında % 3,2
öngörülen
oranında büyümesinin temel belirleyicileri
oluşacak
iç talep ve ihracatın güçlü seyridir.
büyümesini
Estonya’da ekonomik büyüme oranının
ticaretindeki fazlanın mal ticaretindeki
2013 yılında % 3 olarak gerçekleşmesi ve
açığı
2014 yılında uzun vadeli büyüme oranı
beklenmektedir.
toparlanmanın
ihracat
neticesinde
artışının
desteklemesi,
fazlasıyla
GSYH
hizmet
karşılaması
olan % 4’e yakınsaması beklenmektedir.
Riskler daha çok dış sektördeki gelişmelere
İç Talep Hız Kesiyor
bağlı olup, dengeli seyretmektedir.
Yatırımlardaki artışının 2012 yılındaki %
İhracat Artışı Yeniden İvme Kazanıyor
23,2 seviyesinden 2013 yılında % 2,6’ya
ineceği tahmin edilmektedir. Söz konusu
Geçtiğimiz yıl ihracat artışı hız keserken
yavaşlamanın nedeni pek çok projeyi
sanayi üretim hacmi dengeli seyretmiştir.
finanse eden kamu yatırımlarının azalması
Söz konusu gelişmeler imalat sanayiinde,
ve AB’yle ortak finanse edilen projelerin
özellikle de petrol-kaya gazı üretiminde ve
tamamlanıyor olmasıdır. 2013 yılında özel
talepte görülen nispeten düşük büyüme
oranlarını
artışının
yansıtmaktadır.
devam
etmesi,
sektör yatırımlarının ihracat olanaklarının
İstihdam
birim
artışıyla
işçilik
ortaklarında
Estonya’nın
devam
eden
ana
güçlenmesi
beklenmektedir. Düşük faiz oranları ve
maliyetlerinin hafif yükselmesine neden
olmuştur.
birlikte
kredi koşullarındaki iyileşme neticesinde,
ticari
özel sektör bilançolarının küçülme süreci
ekonomik
durma
durgunluğa rağmen, imalat sanayii ve
noktasına
gelmiştir.
Ancak
halihazırda yüksek seviyede olan kredi
elektronik ürünlerinin ihracatı yeniden hız
kazanmıştır.
19
stokunun kredi artışlarını sınırlayacağı
Nominal ücret artışının 2013 yılında % 5,4
öngörülmektedir.
ve 2014 yılında ise % 6,1 civarında olması,
2012 yılı boyunca tüketim artışı güçlü
reel ücret artışının ise 2013 ve 2014
seyretmiş olup, perakende ticaretin % 5-6
yıllarında sırasıyla % 1,8 ve % 2,9 olarak
civarında azalması nedeniyle yılsonunda
gerçekleşmesi beklenmektedir.
yavaşlamıştır. Azalan işsizlik, artan reel
ücretler ve tüketici güveni yüksek tüketim
artışını
desteklemiştir.
2013
Enflasyon Yavaşça Düşüyor
yılında
tüketim harcamalarının % 3 oranında
Küresel emtia fiyatlarının 2012’nin son
artması beklenmektedir.
çeyreğinde
düşmesiyle
enflasyon
oranı
Grafik II.6.I. Estonya- GSYH ve katkılar
birlikte
yıllık
4,2
olarak
%
gerçekleşmiştir. Enflasyon oranının 2013
yılı sonuna doğru durağan hale gelmesi
puan
beklenmektedir. 2013 yılında enflasyonun,
tahmin
yönetilen fiyatların etkisiyle özellikle de
elektrik piyasasının rekabete açılması,
yüksek dağıtım ücretleri, alkol ve tütün
vergilerindeki % 5 ile % 6 oranlarındaki
artış ve Talin’deki (Türkçede Talin) toplu
İhracat
Stoklar hariç iç talep
İhracat pazarı (yıllık %
İthalat
GSYH büyümesi
(yıllık % değişim
taşıma
hizmetlerinin
ücretsiz
hale
getirilmesi gibi pek çok değişiklikten
etkilenmesi
İşgücü Piyasası Halen Dengeli
yıllarında
beklenmektedir.
küresel
emtia
2013-2014
fiyatlarında
beklenen düşüşe bağlı olarak enflasyonun
İşsizlik oranı hızlı bir şekilde düşmeye
düşeceği tahmin edilmektedir.
devam ederek, büyümedeki toparlanmanın
da etkisiyle 2012 sonu itibarıyla % 9,3’e
gerilemiştir.
demografik
İşgücüne
katılım
oranı,
Kamu Maliyesi Yolunda Gidiyor
yapı değişiminin etkisiyle
yüksek kalmaya devam etmiştir. İstihdam
2012 yılı için bütçe açığının GSYH’ye
son dönemde % 2,6 oranında artmış olsa
oranının % 0,5 olarak gerçekleşmesi
da
bu
yükseliş
mevsimsellikten
beklenmektedir.
2012’de vergi gelirlerinin güçlü seyri ve
kaynaklanan geçici bir yükseliştir.
düşük düzeydeki açık dolayısıyla kamu
20
maliyesi performansı beklenenden yüksek
olacağı ve önümüzdeki yıllarda denge
gerçekleşmiştir.
etrafında hareket edeceği öngörülmektedir.
2013 yılında tek seferlik harcamaların
Genel kamu borcunun ise büyük ölçüde
azalması ve bütçe açığının GSYH’ye
Avrupa Finansal İstikrar Kolaylığı (EFSF)
oranının % 0,4’e düşmesi beklenmektedir.
ve Avrupa İstikrar Mekanizması (ESM)
2014 yılında ise bütçenin GSYH’nin %
katkılarına bağlı olarak tahmin dönemi
0,2’si oranında fazla vereceği tahmin
süresince artarak, 2012 yılındaki % 10,5
edilmektedir.
seviyesinden
Ekim
2013’teki
yerel
2014
yılında
%
11,3’e
seçimlerin kamu harcamaları üzerinde bir
ulaşacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca
miktar etkisinin olması beklenmektedir.
kamuya
sermaye
Dönemsel
arındırılmış
ve
tek
yapısal
seferlik
etkilerden
bütçe
fazlasının
ait
elektrik şirketine verilen
desteğinin
kamu
arttıracağı öngörülmektedir.
GSYH’ye oranının 2012 yılında % 0,1
21
borcunu
Tablo II.6.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – ESTONYA
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla
% GSYH
GSYH
16,0
Özel Tüketim
8,2
Kamu Tüketimi
3,1
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
3,5
Ekipman için
1,6 10,2
İhracat (mal ve hizmet)
14,6
İthalat (mal ve hizmet)
14,0
GSMG
15,1
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
92-08
100,0
51,1
19,5
21,7
91,5
87,6
94,7
-1,3
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
22
2009
2010
2011
2012
2013
2014
-14,1
-14,8
-1,9
-38,3
-55,0
-20,6
-32,0
-12,4
-20,1
-2,1
9,4
-10,0
13,8
-3,2
1,4
2,8
11,4
-1,4
0,2
0,9
-4,4
4,2
7,7
-2,0
0,8
-1,1
3,3
-2,4
-0,8
-7,4
2,2
22,9
21,0
0,8
-3,0
4,1
2,5
-4,8
16,9
1,8
-6,2
-6,8
6,7
0,7
2,7
-1,6
-2,7
3,2
6,8
0,2
1,9
-1,1
8,3
3,5
1,4
25,7
102,7
23,4
25,0
8,7
7,0
2,1
0,4
7,0
12,5
-0,2
-1,4
-4,2
5,6
2,9
5,1
-4,0
-3,8
0,3
4,5
1,1
1,0
-0,7
3,2
4,2
2,8
23,3
13,1
5,8
9,6
4,2
7,8
-1,5
-3,1
2,1
10,0
5,4
4,2
1,5
3,1
2,7
4,2
-2,1
-6,6
-2,7
1,1
-0,5
-0,9
0,1
3,0
3,0
1,0
2,6
9,5
4,1
3,5
3,0
2,4
0,0
0,5
0,3
9,8
5,4
2,7
-0,3
1,7
3,1
3,6
0,0
-5,6
-2,3
0,6
-0,4
-0,7
-0,3
4,0
3,5
0,3
6,9
11,5
5,6
5,2
4,3
3,6
0,0
0,4
1,1
9,0
6,1
3,1
0,0
1,0
3,1
3,2
0,1
-4,6
-1,7
0,6
0,2
0,2
0,2
7,2
6,7
6,1
10,5
11,8
11,3
(c) GSYH yüzdesi olarak
7. İRLANDA
Düzelen Finansman Koşulları ve Hafif Toparlanma
takas operasyonu sonrasında en düşük
Küresel Yavaşlama İhracat Artışıyla
Gelen Toparlanmayı Vurdu
değerine
ulaşmıştır.
Ayrıca
Hazine
tarafından % 3,3 faizle 5 yıllık tahvil ihraç
İrlanda ekonomisi 3. çeyrekte beklenin
edilmiş ve hazine bonosu faizleri % 0,2’ye
üzerinde gerçekleşen büyüme ve yapılan
kadar gerilemiştir. Kamu kâğıtlarındaki
revizyonlar sayesinde 2012 yılının ilk üç
olumlu gelişmelere paralel olarak bankalar
çeyreğinde reel bazda % 0,8 oranında
tarafından garantisiz bonolar ihraç edilmiş
büyümüştür.
olup, finansal piyasalarda olumlu seyir
Net ihracat kaleminin yanısıra yatırım ve
devam etmiştir. Ancak bu seyir henüz
özel tüketim harcamalarının 2010 yılından
tüketici ve şirket kredi faizlerine yansımış
bu yana ilk kez artması büyümenin
değildir.
kaynaklarını genişletmiştir. Vergi gelirleri,
perakende satışlar, işsizlik, emlak fiyatları
İç Talep: Toparlanmanın İlk İşaretleri
ve PMI endekslerine ait veriler, İrlanda
ekonomisinin 2012 yılında göreli olarak
yüksek
performans
göstermektedir.
Söz
2012’nin 3. çeyreğinde yatırımlara ilişkin
sergilediğini
konusu
olumlu veriler, havayolu şirketlerinin uçak
pozitif
alımları
göstergeler ışığında 2012 yılı reel GSYH
sıkılığın
talebe ilişkin yukarı yönlü risklerin ticaret
devam
önümüzdeki
ortakları ve ihracat performansına ilişkin
risklerle
seferlik
değişimleri
normale dönmemesi ve kamu maliyesinde
edilmiştir. 2013 yılı tahminleri ise, iç
yönlü
tek
yansıtmaktadır. Kredi koşullarının henüz
büyüme tahmini % 0,7 olarak revize
aşağı
gibi
uluslu
dengeleneceği
dönemde
şirketlerin
edilmektedir.
öngörüsüyle değiştirilmemiştir.
etmesi
bilançolarındaki
sebebiyle
yatırımları
üstleneceği
çok
tahmin
Hanehalklarının
daralmanın
hafifçe
düzeleceği ve özel tüketimi etkileyeceği
Finans Piyasalarında Pozitif Görünüm
öngörülmektedir.
Makroekonomik
belirsizliğin azalması ve düzelen güven
İkincil piyasada tahvil getirileri, Nisan
göstergeleri tahmine ilişkin yukarı yönlü
2010 sonrasında, özellikle “Irish Bank
riskler olarak görülmektedir.
Resolution Corporation” (IBRC) adlı kamu
bankasına yönelik Şubat 2013’te yapılan
23
tahmin edilmektedir. Beklenenden yüksek
İhracat Performansı Dalgalı
gerçekleşen işsizlik nedeniyle artan sosyal
hizmetler ve sağlık harcamaları ile zayıf
2012 yılı boyunca düşük seviyelerde
seyreden
mal ihracatı
bütçe yönetimi diğer alanlarda yapılan
performansının,
tasarruflarla dengelenmiştir. Kamuya ait
ticaret ortaklarının ekonomik görünümü ve
IBRC bankasının varlıklarının uzun vadeli
süresi dolan ilaç patentleri dolayısıyla
önümüzdeki
beklenmektedir.
yıllarda
Diğer
da
devlet
sürmesi
tahvilleriyle
takas
edildiği
operasyon, 2013 yılında bütçe dengesini %
ekonomilerdeki
0,1 oranında, 2014’te ise % 0,7 oranında
kötüleşme görünümü bozabilecek olsa da
olumlu yönde etkilemiştir. Söz konusu
hizmet ihracatının etkisiyle cari işlemler
operasyon
fazlasının tahmin dönemi boyunca artması
devletin
faiz
maliyetlerini
azaltırken Merkez Bankası’nın kar marjını
beklenmektedir.
da artırmaktadır.
2013-2014
Durağan İstihdam ve Enflasyon
döneminde,
GSYH’nin
%
4,3’üne tekabül eden, üçte ikisinin harcama
tarafından, kalanın ise gelir tarafından
Enflasyon oranı 2012 sonunda azalmış
finanse edilen kamu maliyesinde sıkılaşma
olup, yıllık ortalama enflasyon oranı %
tedbirleri öngörülmektedir.
1,9’a
Kamu borcunun GSYH’ye oranının 2013
işsizlik
oranı
ise
%
14,9’a
gerilemiştir. Gerek iç piyasadan gerekse
yılında
dışarıdan arz yönlü baskıların olmaması
seviyeye
sonucunda enflasyonda sınırlı bir artış
2014’te öngörülen yapısal fazla ve artan
beklenmektedir. Emek yoğun sektörlere
büyüme
ilişkin talebin halen düşük olmasının yanı
dinamiklerinde durulma beklenmektedir.
sıra
2012 yılı sonunda GSYH’nin % 11’ine
beceri
uyuşmazlığı
dolayısıyla
%
122’ye
ulaşacağı
oranlarıyla
eden
ihtiyat
tırmanarak
rekor
öngörülmektedir.
birlikte
saikiyle
borç
işsizliğin son derece yavaş bir şekilde
tekabül
tutulan
düşeceği tahmin edilmektedir.
nakdin, 2014 yılı sonu itibarıyla % 7’ye
düşmesi ve brüt borcun azalmasına etki
etmesi beklenmektedir.
Kamu Maliyesindeki Güçlü Toparlanma
Tahminlere Olumlu Yansımaktadır
2012’de bütçe açığının GSYH’ye oranının
önceki
tahminlerden
daha
düşük
bir
seviyede, % 7,7 olarak gerçekleşeceği
24
TabloII.7.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – İRLANDA
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
159,0
Özel Tüketim
77,5
Kamu Tüketimi
29,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
16,1
Ekipman için
5,9
İhracat (mal ve hizmet)
166,8
İthalat (mal ve hizmet)
131,9
GSMG
128,3
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar EURO
(a) Eurostat Tanımı
% GSYH
100,0
48,7
18,6
10,1
3,7
104,9
82,9
80,7
92-08
6,2
5,4
4,6
6,7
7,6
10,8
10,1
5,8
4,8
0,0
1,7
3,5
7,9
5,3
2,6
-0,4
3,0
-0,2
19,3
-0,1
0,5
0,1
-0,3
51,2
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
25
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-5,5
-0,8
1,4
-5,7
0,5
-2,3
-3,7
-4,6
-4,3
-27,7 -22,7 -12,2
-18,8 -10,6 -10,5
-3,8
6,2
5,1
-9,7
3,6
-0,3
-9,1
0,0
-2,4
2012
0,7
-1,8
-3,6
-2,0
2,8
2,6
0,4
-2,0
2013
1,1
-0,5
-2,5
-1,5
4,8
3,0
1,6
0,3
2014
2,2
1,2
-2,8
3,0
5,0
4,2
3,3
2,0
-9,7
-0,6
4,1
-8,1
12,0
-0,9
-3,7
1,0
14,9
-4,6
-1,7
6,3
20,1
-2,3
-3,1
-13,9
-11,9
-9,9
64,9
-1,8
0,0
2,4
-1,0
14,8
0,7
-1,0
-2,7
12,7
1,8
1,9
-0,3
23,9
2,1
2,0
-7,7
-7,0
-7,4
117,2
-0,9
0,0
1,9
0,1
14,6
0,3
-0,6
-1,8
10,9
1,3
1,3
-0,1
24,8
3,4
2,3
-7,3
-7,0
-6,6
122,2
0,4
0,0
1,8
0,9
14,1
0,2
-1,0
-2,4
10,2
1,4
1,3
-0,1
25,4
4,3
4,0
-4,2
-4,6
-4,6
120,1
-4,3
0,6
2,9
-4,2
13,9
-3,1
-6,5
-4,3
12,0
-2,2
-1,6
-3,6
22,8
1,1
0,7
-30,9
-28,7
-9,2
92,2
-3,4
0,4
5,4
-2,1
14,7
0,2
-3,2
-3,4
10,7
0,2
1,2
-5,1
23,0
1,1
1,0
-13,4
-12,0
-7,7
106,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
8. YUNANİSTAN
Türbülanstan Çıkış İçin Koşullar Oluştu
İç Talep 2013’te Daha da Azalıyor
Derin Kriz Sonrasında Güven Yeniden
Tesis Ediliyor
Ancak 2012 yılındaki daralmanın ve
Yunanistan ekonomisi, yeni taahhütler ve
tedbirler
içeren
ekonomik
devam eden kamu maliyesinde sıkılaşma
uyum
tedbirlerinin etkisiyle ekonominin 2013
programının sürdürülmesi ve uluslararası
yılında % 4,4 oranında küçüleceği tahmin
finansmana erişimin tekrar sağlanmasıyla
edilmektedir. Kısa vadede, iş dünyasının
birlikte çalkantılarla dolu bir yıl olan
2012’yi tamamlamıştır.
gözden
geçirmenin
likidite kısıtlarına maruz kalmaları ve
Altı aylık bir
ardından
ekonomideki iyileşmeyi biraz daha görmek
Aralık
istemeleri sebebiyle yatırımların yine çok
2012’de 50 milyar Euro tutarındaki kredi
diliminin
serbest
toparlanma
bırakılması
işaretlerini
düşük
hafif
seviyelerde seyredeceği
tahmin
edilmektedir.
beraberinde
İhracatın rekabet gücü artışına bağlı olarak
getirmiştir. Bankalarda mevduat kaçışı
artması
tersine dönmüş olup, iç piyasadaki faiz
beklenirken,
zayıf
dış
talep
koşullarının bu artışı engelleyebileceği
oranları kayda değer biçimde düşmüştür.
düşünülmektedir. Söz konusu gelişmelerin
2013’ün büyük bir bölümünde devam
Grafik II.8.I. Yunanistan GSYH , katkılar
ve Enflasyon
etmesi ve likidite kısıtlarının bir ölçüde
aşılmasıyla birlikte bir bölümünün telafi
GSYH’nin %’si
edilmesi beklenmektedir. Talepteki düşüşe
Tahmin
bağlı olarak işsizlik oranının 2013’te %
27’lik
rekor
seviyeye
çıkması
beklenmektedir.
2014’te Toparlanma Başlayabilir
Stoklar hariç iç talep
Stoklar
Enflasyon (sağ taraf)
Net İhracat
GSYH (yıllık %
2013 yılı sonunda çeyreklik bazda artıya
geçebilecek
büyümenin
de
etkisiyle,
Yunanistan ekonomisinin 2014 yılında %
0,6 oranında büyümesi beklenmektedir. Bu
durum arz yönlü gelişmelerin etkisini
26
yansıtmaktadır. Birim işçilik maliyetlerinin
yönelik tahminleri artırılmaktadır. İşçi
düşmesi,
başına ücretlerin 2013 yılı itibarıyla % 7,
ürün
piyasalarında
yapılan
serbestleşmenin yeni iş fırsatları yaratması
2014’te ise % 2 düşmesi beklenmektedir.
ve
başladığında
Yapısal reformların enflasyonu etkilemesi
beklenmektedir.
ve 2013 yılı genelinde tüketici fiyatları
Ayrıca bankaların yeniden yapılandırılması
enflasyonunun % 0,8, 2014 yılında ise %
ve ülkenin yeniden istikrara kavuşması
0,4 olarak kaydedilmesi beklenmektedir.
süreci, sermaye akımlarının ve özel sektöre
Rekabet gücündeki düzeltme ve Euro
yönelik yeni kredilerin artırılması için
Bölgesindeki
uygun koşulları oluşturmaktadır. Kamu
performansını artıracağı öngörülmektedir.
maliyesi
çoğunluğunun
Cari işlemler açığının GSYH’ye oranının
yürürlükte olmasıyla birlikte özel sektör ve
2012 yılındaki % 7,7 seviyesinden 2013
hanehalklarının güveninin yeniden tesis
yılında % 4,3’e, 2014’te ise % 3,3’e inmesi
edilmeye başlanmasının 2014 yılında iç
beklenmektedir.
talebi tetiklemesi beklenmektedir. Ancak
Mali Dengelerin
İlerleme Kat Edildi
ekonomi
istihdam
büyümeye
yaratması
reformlarının
işsizlik oranının % 25,7 gibi yüksek
düzeylerde
seyredeceği
toparlanmanın
ihracat
Tesisinde
Büyük
tahmin
Hükümet 2013 yılında faiz dışı bütçe
edilmektedir.
dengesine ulaşılmasını, 2014 yılında ise
faiz
Grafik II.8.2. Yunanistan İstihdam ve İşsizlik
dışı
bütçe
fazla
verilmesini
hedeflenmektedir. Söz konusu hedeflere
Puan
2013-2014
yılları
için
GSYH’nin
%
7,2’sine tekabül eden tedbirler vasıtasıyla
ulaşılacağı öngörülmektedir. 2012 sonunda
yapılan Eurogroup Toplantısı kararları
Tahmin
doğrultusunda
alınan
borcu
azaltma
tedbirlerinin etkisiyle faiz harcamalarının
İstihdam (Yıllık % değişim )
İşsizlik (İşgücünün %’si)
GSYH’ye oranının 1 puan azaltılmasıyla
birlikte,
Dış Dengesizlikler Düzeliyor, Rekabet
Gücü Artıyor
2013
GSYH’ye
yılında
oranının
bütçe
%
4,6
açığının
olarak
gerçekleşmesi beklenmektedir.
Toplu ücret sözleşmelerinde esnekliğin
2012
artması işçilik maliyetlerinin düşmesine
yılında
brüt
kamu
borcunun
GSYH’ye oranının, sonbahar tahminlerinin
27
15 puan altında bir oranda, % 162 olarak
geri ödemeleri daha erken yapması özel
gerçekleşmesi beklenmektedir. Söz konusu
sektör
düşüşte Aralık 2012’de gerçekleştirilen
etkileyebilecek
borç geri alım programı etkili olmuştur.
beklenenden daha çabuk düzelebilecektir.
Kamu borcunun ekonomideki daralmayla
Aşağı
birlikte
2013
yılında
GSYH’nin
%
talebini
yönlü
sürdürülen
olumlu
olup,
mali
yönde
dengeleri
risklere
bakıldığında,
ekonomik
programın
176’sına yükseleceği, bu tarihten sonra ise
uygulanmasında oluşabilecek herhangi bir
güçlenen
sorunun yatırımları ve talebi olumsuz
büyüme
ve
düzelen
bütçe
dengesinin etkileriyle artan bir oranda
yönde
etkileyebileceği
görülmektedir.
düşeceği tahmin edilmektedir.
İstihdam, 2013 yılında beklenen talep
düşüşü neticesinde daha olumsuz yönde
etkilenebilecektir. Halihazırda inceleme
Tahmine İlişkin Riskler
altında
şekilde
tesisi
ve
2013
alınan
tedbirlerin
bankacılık sistemi ve vergi geri ödemeleri
Yukarı yönlü risklerde, güvenin daha güçlü
bir
bulunan,
üzerindeki tek seferlik maliyetlerine ilişkin
başında
istatistikler, 2012 ve 2013 yılı bütçe
toparlanmanın gerçekleşmesi olasılığı yer
rakamlarını etkileyebilecektir.
almaktadır. Bu durum, bütçe dengelerine
de olumlu yansıyacaktır. Ayrıca likidite
sıkışıklığının tersine çevrilmesi ve devletin
28
Tablo II.8.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – YUNANİSTAN
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
208,5
Özel Tüketim
155,6
Kamu Tüketimi
36,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
31,6
Ekipman için
12,8
İhracat (mal ve hizmet)
52,2
İthalat (mal ve hizmet)
69,1
GSMG
202,5
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar EURO
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
74,6
17,4
15,1
6,1
25,1
33,1
97,1
92-07
2,9
3,1
2,6
4,3
9,8
6,0
6,1
2,7
Yıllık Yüzde Değişim
2008 2009 2010
-3,1
-4,9
-7,1
-1,6
-6,2
-7,7
4,9
-8,7
-5,2
-13,7 -15,0 -19,6
-18,4
-8,2 -18,1
-19,4
5,2
0,3
-20,2
-6,2
-7,3
-2,3
-5,3
-7,2
2011
-6,4
-8,0
-6,7
-19,1
-21,4
-2,0
-14,4
-5,7
2012
-4,4
-7,7
-3,5
-4,9
-9,0
2,7
-5,9
-4,3
2013
0,6
-1,3
-3,8
5,7
6,0
4,7
-0,8
0,2
3,5
-0,1
-0,6
1,3
9,7
7,3
5,6
-0,4
6,0
0,0
-15,8
-7,8
-6,7
-7,0
99,5
-3,3
-2,9
3,1
-0,6
9,5
3,5
6,2
3,8
2,3
1,3
-3,5
-16,1
-14,4
-13,3
-15,6
-15,0
-14,8
129,7
-10,1
-0,3
4,0
-8,6
24,7
-6,0
-8,2
-7,5
-0,7
1,0
-12,2
-10,9
-7,7
-5,5
-6,6
-0,8
-0,5
161,6
-6,8
0,0
2,4
-3,5
27,0
-7,0
-6,1
-4,9
-1,2
-0,8
-0,7
-9,7
-4,3
-2,0
-4,6
1,8
1,8
175,6
-0,8
0,0
1,5
0,5
25,7
-2,0
-2,1
-1,8
-0,4
-0,4
0,4
-8,8
-3,3
-0,8
-3,5
1,5
1,5
175,2
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
29
-9,3
1,4
2,9
-2,6
12,6
-2,6
-0,1
-1,3
1,1
4,7
1,8
-14,3
-12,8
-11,0
-10,7
-8,4
-8,1
148,3
-10,1
0,6
2,4
-5,6
17,7
-3,4
-1,8
-2,9
1,0
3,1
0,6
-14,0
-11,7
-9,8
-9,4
-5,0
-4,7
170,6
(c) GSYH yüzdesi olarak
9. İSPANYA
Tahmin Dönemi Boyunca Büyümenin Kaynağı Net İhracat
yatırımları düşürmektedir. Bu durumun,
Ekonomideki Baskı Devam Ederken Dış
Finansman Koşulları İyileşiyor
istihdam üzerinde yarattığı olumsuz etki
sürmekte, işsizlik daha da artmaktadır.
Yılın büyük bir bölümünde İspanyol
Kamu
ekonomisinde baskı yaratan dış finansman
çalışmaları
koşulları 2012 yılının sonlarına doğru
Parasal İşlemler uygulaması, Euro Bölgesi
yabancı
göstermemiştir.
olumlu
2014
Dolayısıyla
kredi
yılının
son
yılında
pozitife
döneceği
dengelenmenin
tahmin
2013 yılında hanehalkı harcanabilir gelir
üzerindeki
baskının
beklentilerine
karşın
hafiflemesi
özel
tüketimin
yükselen işsizlik ve hanehalkına uygulanan
düşük kaldıraçlama nedeniyle daralmaya
GSYH içerisindeki payı azalırken net
devam
Ekonomik
edeceği
tahmin
edilmektedir.
Bununla birlikte, tasarruf oranının düşük
genişleme döneminde artan iç ve dış
zaman almakta ve özel
daralması
dönemi boyunca sürmesi beklenmektedir.
dengelenmeye devam etmiştir. İç talebin
dengelenmesi
2012
Ekonomideki
2012 yılının ikinci yarısında da ekonomi
dengesizliklerin
oranında
öngörülmektedir.
farklılık göstermemektedir.
artmıştır.
1,5
etkisini
Sonbahar 2012 dönemine kıyasla ciddi bir
payı
devam
olmayacağı varsayımı altında büyümenin
koşullarının kısa vadedeki genel görünümü
ihracatın
yaratmaya
tahmin edilmektedir. Politika değişikliği
sermaye akışının
finansmana erişimin kolaylaşması henüz
ekonomide
büyüme
yılında GSYH’deki düşüşün yavaşlayacağı
İspanyol
artmasını sağlamıştır. Öte yandan, yabancı
reel
vadede
çeyreğindeki daralmanın ardından 2013
konusundaki gelişmeler ve kilit öneme
piyasalarına
%
beklenmektedir.
yapılandırılması
reformlar,
baskı
yaklaşık
yeniden sermayelendirilmesi ile bankacılık
yapısal
kısa
Reel GSYH’nin 2012 ve 2013 yıllarında
için alınan diğer kararlar, bankaların
sahip
iyileştirilmesi
etmektedir.
Bankası tarafından açıklanan Doğrudan
yeniden
da
üzerinde
iyileşmeye başlamıştır. Avrupa Merkez
sektörünün
maliyesinin
seyretmeye devam etmesi beklenmektedir.
oldukça
Özel
tüketim ile
30
yatırımlar
kötü
ekonomik
görünümden
etkilenmektedir.
Teçhizat
giren
işgücü
piyasası
yatırımlarını güçlendirici faktörlerden olan
etkilerinin
net ihracattaki iyileşmeye rağmen, özel
hissedilmesi ve ücret-istihdam arasında
yatırımların
daha dengeli bir toparlanmanın oluşması
daralmaya
devam
etmesi
beklenmektedir.
Grafik II.9.1:
2013
reformlarının
yılında
Ücret
beklenmektedir.
ekonomideki
İspanya- Net Dış Borçlanma,
GSYH ve GSMH
daha
değişimlere
fazla
artışlarının,
karşı
daha
duyarlı hale geldiği ve önceki dönemlere
% GSYH
oranla
daha
edilmektedir.
ılımlı
Ilımlı
olacağı
ücret
tahmin
artışlarıyla
birlikte işgücü verimliliğindeki artışların
maliyet
bakımında
rekabet
gücünde
iyileşme sağlamaktadır.
Sermaye dengesi
Faiz dışı fazla ve cari transferler
Dış ticaret dengesi
Net dış borçlanma
Zayıf Gelir Artışı Kamu Maliyesindeki
İyileşmeyi Zorlaştırıyor
Net ihracat güçlü seyretmeye devam
Kamu maliyesini iyileştirmeye yönelik ek
etmekte ve GSYH büyümesine pozitif
tedbirlerin yürürlüğe girmesinin ardından
katkı sağlamaktadır. Euro Bölgesi’ndeki
2012’nin son aylarında bütçe ciddi biçimde
zayıf görünüme karşın İspanya’nın ihracatı
toparlanmıştır.
ciddi bir dayanıklılık göstermiştir. Fiyat
Ayrıca
bölgesel
bazda
eğitim harcamaları kesintilerinin etkisinin
bakımından rekabet gücündeki iyileşme ve
büyük ölçüde son çeyrekte görülmesi
yükselen piyasa ekonomilerine yapılan
beklenmektedir. 2011 yılında GSYH’nin %
ihracatın güçlenmesi, ihracattaki pozitif
8,9’u
görünümü desteklemektedir. İhracattaki
olan
bütçe
açığının
2012’de
GSYH’nin % 7’sine gerileyeceği tahmin
görece iyi performansa ek olarak ithalat
edilmektedir
zayıf iç talep nedeniyle ciddi biçimde
(bankaların
yeniden
sermayelendirilmesi her iki yıl için de göz
daralmış ve dış ticaret açığı düşmüştür.
ardı edilmiştir).
İspanya’nın 2013 yılından başlayarak cari
işlemler fazlası vermesi beklenmektedir.
2012 yılı bütçe performansı dolaysız ve
İstihdamdaki
daralma
devam
dolaylı vergi gelirlerindeki kayda değer
etmiş,
düşüşten olumsuz etkilenmiştir. Vergi
2012’nin son çeyreğinde işsizlik oranı %
gelirlerindeki bu düşüşe beklenenden daha
26’ya ulaşmıştır. Son dönemde yürürlüğe
ciddi biçimde azalan istihdam ve işgücü
31
geliri ve varlık fiyatlarındaki olumsuz
bazı tedbirlerin yürürlükte kalma süresinin
gelişmeler neden olmuştur.
dolmasıyla birlikte GSYH’nin % 7,25’ine
tırmanması beklenmektedir.
Yıl boyunca uygulamaya konulan gelir
artırıcı ek tedbirler neticesinde yıl sonunda
Yüksek kamu borçları, negatif ya da
vergi gelirleri başlangıçta belirlenen vergi
nominal GSYH büyümesi ve bankaların
tahminlerine paralel bir biçimde artmıştır.
yeniden sermayelendirilmesinin yarattığı
2013
maliyetler neticesinde 2012 yılında % 88
yılında
(bankaların
genel
bütçe
açığının
sermayelendirilmesi
hariç)
civarında
gerçekleşen
brüt
kamu
ihtiyari tedbirler neticesinde daha da
borcu/GSYH oranının 2014’de % 100’ün
azalarak GSYH’nin % 6,75’i civarında
üzerine tırmanacağı öngörülmektedir.
gerçekleşmesi
yılında
beklenmektedir.
büyümenin,
yetersiz
2014
de
olsa
pozitife dönmesine rağmen genel bütçe
açığının, 2012 yılında uygulamaya konulan
32
Tablo II.9.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – İSPANYA
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
1163,4
Özel Tüketim
620,0
Kamu Tüketimi
222,7
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
224,0
Ekipman için
63,0
İhracat (mal ve hizmet)
321,8
İthalat (mal ve hizmet)
330,3
GSMG
1041,9
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar EURO
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
58,3
20,9
21,1
5,9
30,3
31,1
98,0
92-08
3,0
2,8
3,9
3,7
4,2
7,1
7,5
2,8
3,3
0,0
-0,3
2,1
13,9
4,2
3,4
-0,5
3,8
0,2
-5,2
-4,0
-3,2
-2,3
-2,3
53,4
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
33
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-3,7
-0,3
0,4
-3,8
0,7
-1,0
3,7
1,5
-0,5
-18,0
-6,2
-5,3
-24,5
3,0
2,4
-10,0
11,3
7,6
-17,2
9,2
-0,9
-3,0
0,3
-3,0
2012
-1,4
-1,9
-4,1
-8,9
-6,0
3,1
-5,0
-1,2
2013
-1,4
-2,7
-5,4
-6,6
-3,0
4,2
-3,8
-1,4
2014
0,8
-0,2
-1,1
-1,0
0,1
5,7
2,0
0,9
-6,6
0,0
2,9
-6,5
18,0
4,4
1,5
1,4
17,8
0,1
-0,2
4,5
-4,0
-4,8
-4,3
-11,2
-9,2
-8,6
53,9
-3,8
0,0
2,5
-4,4
25,0
-0,1
-3,2
-3,1
8,3
0,0
2,4
-2,9
-2,6
-1,9
-1,5
-10,2
-8,0
-5,9
88,4
-4,0
0,0
2,6
-3,1
26,9
1,4
-0,3
-2,0
8,4
1,7
1,7
0,8
-0,4
1,0
1,4
-6,7
-4,6
-4,7
95,8
-0,5
0,0
1,3
0,0
26,6
0,1
-0,7
-1,9
9,4
1,3
1,0
0,7
0,7
2,5
2,9
-7,2
-6,1
-5,5
101,0
-0,8
0,1
0,3
-2,3
20,1
0,0
-2,0
-2,4
13,1
0,4
2,0
-2,2
-4,6
-4,4
-3,8
-9,7
-7,4
-7,4
61,5
-1,8
-0,1
2,3
-1,7
21,7
0,7
-1,4
-2,4
11,0
1,0
3,1
-3,3
-3,8
-3,7
-3,2
-9,4
-7,5
-7,3
69,3
(c) GSYH yüzdesi olarak
10. FRANSA
Büyümenin Gecikmesi Kamu Maliyesi Üzerinde Baskı Yaratıyor
Önümüzdeki
Dönemde
Sınırlı
Bir
Özel Tüketim Harcamaları Direncini
Toparlanma Bekleniyor
Koruyacak
2012 yılında durgunluk yaşayan Fransız
Azalan tasarruf oranları neticesinde 2013
ekonomisinin, hanehalkının satın alma
yılında özel tüketim harcamalarının, artan
gücünün azalmaya devam
işsizliğe bağlı olarak reel harcanabilir
girişimci
güven
seviyelerde
etmesi
endekslerinin
kalması
neticesinde
ve
düşük
gelirde
2013
dirençli
yaşanan
gerilemeye
yapısını
rağmen,
muhafaza
etmesi
yılında da % 0,1’lik sınırlı bir büyüme
beklenmektedir. 2014 yılında ise işgücü
kaydetmesi beklenmektedir. Yine de 2013
piyasasının istikrar kazanacağı öngörüsü
yılının ikinci yarısında dış görünümde
ve
yaşanması beklenen toparlanma Fransa
olmadığı
ekonomisi
tedbirlerinin
üzerinde
olumlu
etkiler
herhangi
bir
politika
değişikliği
mali
sıkılaştırma
takdirde
gevşetilecek
faktörler
özellikle güven endeksleri üzerinde olumlu
gelirin bir miktar toparlanacağı ve özel
etkiler yaratacağı ve 2014 yılında Fransa
tüketim harcamalarını bir önceki yıla göre
GSYH’sinin % 1,2 oranında büyüyeceği
%
tahmin edilmektedir.
edilmektedir.
oranında
reel
gibi
yaratacaktır. Dış ortamdaki toparlanmanın
1,2
neticesinde
olması
harcanabilir
artıracağı
tahmin
Grafik II.10.1: Fransa- GSYH Büyümesi ve Katkılar
Yatırım Harcamalarında Kısa Vadede
Puan
Tahmin
Bir Toparlanma Gözükmüyor
Kredi koşulları görece uygun gözükse de
yatırım
toparlanma
harcamalarında
yakın
vadede
hızlı
bir
mümkün
gözükmemektedir. 2012 yılında sergilenen
durağan ekonomik performans ve finans
İç Talep
Net İhracat
sektörü dışındaki şirketlerin kar marjlarının
Stoklar
GSYH Büyümesi
giderek azalması, girişimcilerin güven ve
34
beklentilerini
büyük
ölçüde
İşsizlik Oranı Artmaya Devam Ederken
geriletmektedir. Bu faktörlere ek olarak
Enflasyonist Baskılar Azalıyor
düşük talep beklentileri firmaları 2013
yılında
yatırım
yapmaktan
2012 yılında istihdam azalmış ve 2011
alıkoyabilecektir. 2014 yılında toplam
yılında % 9,8 olan işsizlik oranı 2012
talepte gerçekleşmesi beklenen kademeli
yılında % 10,5’e yükselmiştir. Mevcut
toparlanma ve buna mukabil firmaların
ekonomik
ekonomiye
artması
nominal ücretler işverenlerin istihdam
sayesinde yatırım harcamalarında kısmi bir
yerine verimlilik artışına odaklanmasına
toparlanma
yol açmaktadır. İşgücü piyasasına ilişkin
ilişkin
güveninin
yaşanacağı
tahmin
edilmektedir.
reform
durgunluk
ortamı
ve
sıkı
girişimlerine rağmen işsizliğin
2013 yılı sonunda % 10,7’e, 2014 yılı
İthalattaki Yavaşlama Dış Ticarette Öne
sonunda ise % 11’e yükseleceği tahmin
Çıkan Unsur
edilmektedir.
2012 yılında enerji fiyatlarında yaşanan
Fransa 2012 yılında, özellikle havacılık
artışlar sebebiyle görece yüksek olan
sektörü kaynaklı görece başarılı bir ihracat
enflasyon
performansı gösterse de orta vadede dış
istikrar kazanmasına paralel olarak 2013
ticaret
yılında % 1,6’ya, 2014 yılında ise % 1,5’e
gelişmelerinin
gerisinde
kalması
Dünya
talebinin
beklenmektedir.
oranının,
enerji
fiyatlarının
düşeceği öngörülmektedir.
Fransa’nın bir süredir gerileyen rekabet
gücünün kısa vade de toparlanmayacağı
Bazı
tahmin edilmektedir. Yine de ithalatta
Koruyor
Belirsizlikler
Mevcudiyetini
2013 yılında yaşanması beklenen gerileme
neticesinde,
büyümesine
dış
%
ticaretin
0,3
oranında
GSYH
Tahmin
dönemine
ilişkin
olumlu
ve
katkı
olumsuz bazı olasılıklar mevcuttur. Bir
sağlaması beklenmektedir. 2014 yılında ise
tarafta, Euro Bölgesine ilişkin güvenin
ekonomik toparlanmaya paralel olarak
artması neticesinde beklenenden daha hızlı
ithalatta yaşanması muhtemel artış ve
bir toparlanma ihtimali mümkünken, diğer
ihracattaki rekabet gücü sorunu sebebiyle
taraftan iç ve dış talepteki olumlu gelişme
dış ticaretin GSYH büyümesi üzerinde %
beklentilerinin bir süre daha ertelenmesi
0,2 oranında negatif etki yaratacağı tahmin
olası gözükmektedir. Bunlara ek olarak
edilmektedir.
rekabet gücündeki gerileme ekonomik
35
büyüme üzerinde tahmin edilenden daha
Bütçeye ilişkin cari harcama kuralları
fazla etki yaratabilecektir.
(merkezi yönetim ve sağlık harcamaları)
yenilenmiş olup, bu önlemin harcamaları
kontrol altında tutmaya katkı sağlayacağı
Kamu Maliyesi Kritik Bir Dönemeçte
değerlendirilmektedir.
Öte
yandan,
oldukça
uzakta
2011 yılında GSYH’nin % 5,2’si oranında
potansiyelinden
gerçekleşen bütçe açığının, mevcut en
gerçekleşmesi beklenen GSYH büyümesi
güncel veriler ışığında 2012 yılında % 4,6
bütçe açığını olumsuz etkileyecektir. Genel
olarak gerçekleşmesi beklenmektedir(bu
olarak, 2013 yılında bütçe açığı/GSYH
sağlanan
oranının % 3,7 olarak gerçekleşeceği ve
sermaye desteğinin yaratması beklenen %
resmi hedefin üstünde olacağı tahmin
0,1’lik negatif etki Eurostat’ın konuya
edilmektedir.
tahmine
Dexia
bankasına
ilişkin alması beklenen istatistiki karar
Vergi
Herhangi bir politika değişikliği olmaması
gelirlerinde sınırlı bir gerileme gözükürken
durumunda bütçe açığının 2014 yılında
harcamaların kontrol altında tutulduğu
sınırlı
görülmüştür.
öngörülmektedir.
sebebiyle
dahil
edilmemiştir).
Buna
ek
olarak
sağlık
bir
şekilde
Bu
kötüleşeceği
tahminde
bütçe
harcamalarının hedeflenenden biraz daha
açığını artıracağı öngörülen yeni kurumlar
aşağıda
vergisi kredisinin finansman kaynaklarının
gerçekleştiğini
söylemek
henüz
mümkündür.
detaylandırılmamış
olması
rol
oynamaktadır.
2013
yılında,
tedbirler
bütçe
açığının
neticesinde
alınan
Yapısal bütçe açığının 2014 yılında % 2,5
azalması
beklenmektedir (bütçe açığı/GSYH oranına
düzeylerine
ilişkin 2013 hedefi % 3’tür). Alınan
2012 yılı sonu itibarıyla % 90’a ulaşması
tedbirler sayesinde ilave bütçe gelirlerinin
beklenen
GSYH’nin % 1,5’ine ulaşacağı tahmin
oranının
edilmektedir. Anayasa Mahkemesi bazı
bütçe açığı ve sınırlı büyümenin etkisiyle
vergi tedbirlerinin yürürlüğünü durdursa da
artış
bunların bütçe açığı üzerinde fazla bir etki
öngörülmektedir.
yaratmayacağı
tahmin
edilmektedir.
36
gerilemesi
Kamu
Borç
2013-2014
eğilimini
beklenmektedir.
Stoku/GSYH
yıllarında
yüksek
sürdüreceği
Tablo II.10.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – FRANSA
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
1996,6
Özel Tüketim
1151,3
Kamu Tüketimi
489,3
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
401,2
Ekipman için
107,2
İhracat (mal ve hizmet)
538,2
İthalat (mal ve hizmet)
594,3
GSMG
2034,2
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar EURO
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
57,7
24,5
20,1
5,4
27,0
29,8
101,9
92-08
1,8
1,8
1,5
2,3
3,5
4,7
4,9
2,0
1,8
0,1
0,0
0,7
9,6
2,6
1,4
-0,2
14,9
1,7
1,8
-0,1
0,1
0,6
0,5
-3,4
-3,8
58,3
(b) brüt tasarruf/kullanılabilir gelir
37
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-3,1
1,7
1,7
0,3
1,5
0,3
2,5
1,8
0,2
-10,6
1,2
3,5
-18,1
11,2
7,3
-12,1
9,6
5,3
-9,6
8,9
4,9
-3,1
1,7
1,7
-1,5
-1,2
-0,5
-1,5
9,5
2,0
3,7
3,0
16,1
0,7
0,1
3,3
-2,2
-1,8
-1,7
-7,5
-6,1
-6,1
79,2
1,6
0,1
0,0
-0,3
9,7
2,6
0,6
-0,4
15,6
1,1
1,7
-2,2
-2,5
-2,0
-1,9
-7,1
-6,0
-5,8
82,3
0,9
0,8
0,0
0,5
9,6
2,8
1,6
0,3
15,7
1,3
2,3
-2,4
-3,5
-2,6
-2,6
-5,2
-4,4
-4,5
86,0
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
0,0
0,0
1,4
0,0
-3,1
2,3
-0,3
0,0
2013
0,1
0,2
1,3
-1,5
-4,3
2,0
0,9
0,2
2014
1,2
1,2
1,3
1,8
4,5
4,7
5,0
1,3
0,3
-1,1
0,7
-0,1
10,3
2,1
2,0
0,2
15,5
1,7
2,2
-0,1
-3,0
-1,9
-1,7
-4,6
-3,3
-3,3
90,3
0,1
-0,3
0,3
0,0
10,7
1,6
1,5
0,0
15,1
1,4
1,6
-0,5
-2,8
-1,6
-1,3
-3,7
-1,9
-2,0
93,4
1,4
0,0
-0,2
0,5
11,0
1,7
1,0
-0,7
14,9
1,7
1,5
-0,7
-3,1
-1,8
-1,5
-3,9
-2,2
-2,2
95,0
11. İTALYA
Ekonomik Durgunluk 2013 Yılının Ortasından İtibaren Etkisini Yitirecek
Uzun Süredir Devam Eden Ekonomik
AB
dışı
ticaret
Durgunluğun 2013 Yılı Ortasında Sona
talepleri
Ermesi Bekleniyor
etmektedir. Ayrıca aşağı
ihracatı
ortaklarının
istikrarlı
desteklemeye
devam
yönlü seyir
izleyen devlet tahvillerinin
borçlanma
Ekonomik durgunluk 2012 yılı boyunca da
maliyetlerinin, finansman koşulları ve
devam etmiş ve İtalyan ekonomisi üst üste
güven endekslerini kademeli bir şekilde
6 çeyrek daralmıştır. Sonuç olarak İtalyan
olumlu olarak etkilemesi beklenmektedir.
ekonomisinin 2012 yılında % 2,2 oranında
Sonuç olarak, iç talebin, özellikle teçhizat
daralması
Yüksek
yatırımlarının, 2013 yılının ikinci yarısı
belirsizlik ortamı, sıkı finansman koşulları
itibarıyla büyümeye başlayacağı tahmin
ve mali sıkılaştırma tedbirlerinin tüketim
edilmektedir. Ancak 2012 yılı GSYH
ile
gerçekleşmesinin
beklenmektedir.
yatırım
harcamalarını
olumsuz
olumsuz
etkileri
etkilemesi neticesinde iç talep belirgin
neticesinde İtalyan ekonomisinin 2013
ölçüde azalmıştır. Bu durum ithalatın
yılında
önemli bir oranda daralmasına yol açarken,
beklenmektedir. Ayrıca ithalatın daha da
ihracat AB dışı ticaret ortaklarının istikrarlı
azalacağı
talebi neticesinde artış göstermiştir. Sonuç
büyümesine bir kez daha pozitif katkı
olarak net ihracat reel GSYH daralmasını
sağlayacağı öngörülmektedir.
%
1
ve
oranında
net
küçülmesi
ihracatın
GSYH
bir miktar frenlemiş ve dış ticaret 2004
yılından bu yana ilk defa fazla vermiştir.
Grafik II.11.1:İtalya- Cari İşlemler Dengesi
ve Alt Hesapları
% GSYH
Ekonomik göstergeler daralmanın daha
Tahmin
sınırlı bir şekilde de olsa 2013 yılının ilk
çeyreğinde de devam edeceğini işaret
etmektedir. Sıkı finansman koşullarının
devam etmesi sebebiyle özel sektör yatırım
harcamalarının azalması beklenmektedir.
Tüketicilerin ise uzun süredir devam eden
reel harcanabilir gelirdeki azalma süreci
Mal ve Hizmet Dengesi
Faiz Dışı Gelir Dengesi
sebebiyle
Cari Transferler Dengesi
Cari İşlemler Dengesi
harcama
yapmaktan
imtina
edeceği tahmin edilmektedir. Öte yandan
38
2014
yılında
finansman
koşullarının
Sözleşmeye dayalı ücretler ekonominin
normalleşmeye devam etmesi ve azalan
bütününde % 1,5 oranında artarken bu
belirsizlikler
neticesinde
ekonomik
gelişmede % 2 oranında artış gösteren özel
faaliyetlerin
hız
kazanması
sektör ücretleri etken olmuştur. Kamuda
tüketim
ise ücretler dondurulmaya devam etmiştir.
harcamalarındaki artışın, artan güvenin de
Nominal birim işgücü maliyetlerindeki
katkısıyla, reel harcanabilir gelir artışından
yıllık
bir miktar fazla olacağı ve ayrıca teçhizat
uygulamaları (labour hoarding- işgücü
yatırımlarının artacağı öngörülmektedir.
gömülemesi) sebebiyle azalan verimliliğe
2014 yılında ithalatın da ihracata benzer
rağmen,
şekilde ivme kazanmasıyla net ihracatın
değerlendirilmektedir.
büyümeye katkısının etkisini yitirmesi
ekonomide daralma yaşanması beklentisi
beklenmektedir. 2014 yılında GSYH’nin %
altında istihdamın azalacağı ve işsizlik
0,8
oranının % 1 artacağı tahmin edilmektedir.
beklenmektedir.
oranında
Özel
büyüyeceği
tahmin
artışın
%
ise,
2
işçi
çıkarmama
civarında
2013
olduğu
yılında,
İstihdam gelişmeleri neticesinde işgücü
edilmektedir.
verimliliğinde toparlanma yaşanması ve
Dış ticaret dengesinin tahmin dönemi
baskı altındaki ücret artışlarıyla beraber
boyunca toparlanma kaydedeceği ve cari
değerlendirildiğinde nominal birim işgücü
işlemler hesabının 2013 yılında, 2001
maliyetlerinin % 1 oranında azalması
yılından bu yana ilk kez fazla vereceği
beklenmektedir. 2014 yılında ekonomide
öngörülmektedir.
yaşanması
beklenen
toparlanma
neticesinde istihdamda bir miktar artış
Çalışma
Saatlerinin
yaşanacağı ve işgücü verimliliğinde ilave
Azaltılması
İstihdamdaki Gerilemeyi Bir Miktar
toparlanma
Yavaşlatıyor
edilmektedir.
2012 yılında tam zamanlı istihdam % 1,3
2012 yılında % 3,3 olarak gerçekleşen
oranında azalmış olsa da kişi başına
TÜFE’nin 2013 yılında azalan enerji
çalışma saatlerinin kayda değer bir şekilde
fiyatları ve dolaylı vergilerdeki artışın
azalması neticesinde istihdam edilen kişi
etkisinin hafiflemesi neticesinde % 2’ye
sayısındaki daralma % 0,2 ile sınırlı
gerilemesi beklenmektedir. Zayıf iç talep
kalmıştır. Genç ve yaşlı nüfusun işgücüne
ve işgücü maliyetlerinin fiyatlar üzerindeki
katılım
sınırlı baskısı neticesinde enflasyonun
oranının
artması
neticesinde
işsizlik oranı % 2 civarında artmıştır.
39
yaşanacağı
tahmin
2014 yılında % 1,7’e düşeceği tahmin
2011-2012 döneminde kabul edilen mali
edilmektedir.
sıkılaştırma
tedbirleri
sayesinde
bütçe
açığı/GSYH oranının 2013 yılında % 2,1’e
2013 Yılında Bütçenin Yapısal Olarak
gerilemesi, bu süreçte faiz dışı fazlanın
Dengeye Ulaşacağı Öngörülüyor
artması ve faiz harcamalarının sınırlı bir
azalma yaşaması beklenmektedir. Faiz dışı
Faiz harcamaları/GSYH oranı % 0,6 artsa
harcamalar, ücret ödemeleri üzerindeki
da, faiz dışı fazla/GSYH oranının % 2,6’ya
kısıtlamaların mevcudiyetini koruması ve
çıkması
sosyal transferlerde sınırlı artış yaşanması
neticesinde
2011
yılında
GSYH’nin % 3,9’una eşit olan bütçe açığı
neticesinde
2012 yılında % 2,9’a gerilemiştir. Faiz dışı
Standart KDV oranının 1 puan artırılması
harcamaların üst üste üçüncü yılda da bir
ve yeni finansal işlemler vergisinin olumlu
önceki yıla göre istikrarını koruması
katkısı
beklenmektedir.
olabilme
nominal GSYH’den bir miktar daha fazla
şartlarının zorlaştırılması ve bazı yüksek
büyümesi beklenmektedir. 2014 yılında
emekli
bütçe açığı/GSYH oranının % 2,1 olarak
Emekli
maaşlarının
endeksleme
enflasyona
mekanizmasına
istikrarını
aracılığıyla
koruyacaktır.
bütçe
gelirlerinin
gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
dahil
edilmemesi neticesinde sosyal transferlerde
sınırlı
bir artış
istihdamın
Yapısal olarak incelendiğinde ise bütçenin
yaşanmıştır. Kamuda
daralması
ve
2013
ücretlerin
yılında
dengeye
gelmesi
dondurulması neticesinde ücret ödemeleri
beklenmektedir. Yapısal faiz dışı fazlanın
azalmıştır.
sert
ise 2013 yılında GSYH’nin % 5’i oranına
düşüşe rağmen, gayrimenkul, akaryakıt ve
yükseleceği 2014 yılında ise sınırlı bir
finansal
gerileme yaşayacağı tahmin edilmektedir.
vergilerin
Nominal
işlemler
artması
GSYH’deki
üzerinden
alınan
neticesinde
bütçe
tahmin
Kamu borç stoku/GSYH oranının 2013
edilmektedir. Öte yandan, standart KDV
yılında % 128,1 ile zirve yapacağı ve 2014
oranındaki artışına rağmen,
yılında
gelirlerinin
yükseleceği
dayanıklı
ise
gerçekleşmesi
beklenen
ürünlerin satışında yaşanan gerilemeye
ekonomik büyüme ve hatırı sayılır faiz dışı
paralel olarak bütçenin KDV gelirlerinin
fazla sayesinde azalacağı öngörülmektedir.
azaldığı belirlenmiştir.
40
Tablo II.11.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler – İTALYA
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
1579,7
Özel Tüketim
969,0
Kamu Tüketimi
323,4
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
308,9
Ekipman için
132,3
İhracat (mal ve hizmet)
455,6
İthalat (mal ve hizmet)
479,0
GSMG
1567,6
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar EURO
% GSYH
100,0
61,3
20,5
19,6
8,4
28,8
30,3
99,2
41
92-08
1,3
1,2
0,9
1,2
1,8
4,5
3,9
1,3
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-5,5
1,8
0,4
-1,6
1,2
0,1
0,8
-0,6
-0,8
-11,7
2,1
-1,8
-16,8
12,0
-1,1
-17,5
11,4
6,0
-13,4
12,5
0,6
-4,9
1,8
0,1
2012
-2,2
-4,2
-1,1
-8,8
-12,3
1,8
-7,5
-2,1
2013
-1,0
-2,0
-1,3
-3,0
-2,4
2,1
-1,0
-1,0
2014
0,8
0,8
-0,7
2,2
5,7
3,9
4,3
0,7
1,1
0,1
0,2
0,3
9,2
3,3
2,3
-0,7
18,3
3,0
3,0
-0,6
1,5
0,2
0,3
-4,4
-4,9
110,4
-3,2
-1,2
-1,1
-2,9
7,8
1,7
4,6
2,4
14,2
2,1
0,8
7,4
0,1
-2,0
-2,0
-5,4
-3,4
-4,1
116,4
-4,5
-0,4
2,8
-1,3
10,6
1,0
1,9
0,6
12,0
1,2
3,3
-1,0
1,2
-0,7
-0,6
-2,9
-1,3
-1,4
127,1
-2,0
0,0
0,9
-1,4
11,5
1,3
1,0
-0,7
12,0
1,7
2,0
1,1
2,4
0,6
0,7
-2,1
-0,1
-0,1
128,1
0,8
0,1
0,0
0,4
12,0
1,2
0,8
-0,9
11,8
1,7
1,7
1,3
2,7
0,8
0,9
-2,1
-0,6
-0,5
127,1
1,0
1,2
-0,3
-0,9
8,4
2,3
-0,4
-0,8
12,7
0,4
1,6
-3,9
-1,3
-3,5
-3,6
-4,5
-3,4
-3,6
119,2
-0,4
-0,5
1,4
0,1
8,4
1,2
0,9
-0,4
12,0
1,3
2,9
-3,9
-1,1
-3,3
-3,3
-3,9
-3,0
-3,7
120,7
12. GÜNEY KIBRIS RUM YÖNETİMİ (GKRY)
Durgunluk Devam Ediyor
Ekonomi
2012’de
Şiddetli
Biçimde
Ekonomi 2013 ve 2014’te Daha Kötü
Küçülüyor
Seyrediyor
Ekonomide gözlenen şiddetli zayıflamanın
İç talep ve yatırımlardaki düşük seviyeye
2012
Kıbrıs
bağlı olarak 2013 ve 2014 yıllarında
ekonomisinde % 2,3 oranında küçülmeye
Güney Kıbrıs ekonomisinin durgunluk
yol açacağı beklenmektedir. Küçülmenin
içinde
ana sebebi iç tüketim ve özel yatırımları
sıkılaştırma tedbirlerinin etkisiyle birlikte
aşağı çeken iç talep olmuştur. Ekonomik
artan işsizliğin hanehalklarının harcanabilir
aktivite
gelirini
sonu
itibarıyla
içerisinde
Güney
inşaat
ve
sanayi
olacağı
öngörülmektedir.
baskılayacağı
Mali
düşünülmektedir.
sektörüyle birlikte finans sektöründe de
Önümüzdeki
daralma gerçekleşmiştir. 2011 sonundan
genişlemesinin zayıflayacağı, brüt sabit
itibaren
sermaye oluşumunun azalacağı ve inşaat
uygulanmaya
başlanan
mali
dönemde
tedbirler, iş gücü piyasasının zayıflaması
sektöründeki
ve GKRY ekonomisine dair belirsizlikler
öngörülmektedir.
özel tüketimi etkileyen unsurlar olmuştur.
Dış ticaretin ise bu yıl ve önümüzdeki yıl
Buna
büyümeye
ek
olarak
kredi
koşullarını
aktivitenin
kredi
pozitif
düşeceği
katkı
sıkılaştıran yeniden kaldıraçlama sürecinin
beklenmektedir.
devamı ile tüketici güven endekslerinin
turizm ve ticaretin önümüzdeki dönemde
düşük seyretmesi de yatırımlara darbe
de
vurmuştur.
edilmektedir.
Net ihracatın önceki dönemlere kıyasla
ithalatın da azalacak olmasının etkisiyle
GSYH’ye daha fazla katkı yapabileceği
cari açığın tedrici biçimde azalabileceği
öngörülmekle beraber ithalatın azalacak
öngörülmektedir.
olmasına
karşın
cari
açığın
finans
sektöründeki
sıkıntılar
nedeniyle
kötüleşmeye
devam
edeceği
düşünülmektedir.
42
bu
Yüksek
durumunu
İç
gelir
yapması
koruyacağı
talebe
bağlı
getiren
tahmin
olarak
Grafik II.12.1: GKRY - GSYH büyümesi
ve katkılar
Aşırı Bütçe Açığı Devam Ediyor
GSYH’nin %’si
puan
Bütçe açığı 2012 yılındaki çok geniş
kapsamlı mali tedbirlere karşın düşük
düzeyli toparlanma kaydetmiştir. Erken
Hasıla farkı
Stoklar
GSYH Yıllık % Değişim
tahmin
emekli olanların sayısının yüksekliği gibi
Net ticaret
Yatırımlar hariç iç talep
sebeplerle harcamalardaki kısıntı sınırlı
oranda
gerçekleşebilmiştir.
2013
ve
2014’te ise mali sıkılaştırma tedbirlerine
İşsizlik Tarihi Seviyeye Yükseliyor
bağlı olarak bütçe açığının azalacağı
tahmin edilmektedir. Kamu borç stokunun
Ekonomik aktivitedeki zayıflamaya bağlı
GSYH’ye oranı 2012 yılı itibarıyla % 86,5
olarak işsizliğin 2012 sonu itibarıyla %
olarak gerçekleşmiştir.
12,1 olarak gerçekleşeceği ve sonrasında
daha da artabileceği
düşünülmektedir.
Aşağı Yönlü Riskler Devam Ediyor
İnşaat ve ticaret gibi sektörlerde işten
çıkarmalar yüksek seviyededir. 2012 yılı
Güney Kıbrıs ekonomisine ilişkin olarak
ortalamasında ücret artışlarının önceki
genelde aşağı yönlü riskler bulunmaktadır.
yıllara kıyasla daha düşük olacağı tahmin
Makro ekonomiye ilişkin yardım programı
edilmektedir.
ekonominin istikrara kavuşturulması adına
ehemmiyet taşımaktadır. Yunanistan’daki
Enflasyon Düşüyor
ekonomik sıkıntılar Güney Kıbrıs için de
aşağı yönlü risk arz etmeye devam
TÜFE elektrik ve enerji fiyatlarındaki
etmektedir. Yurtiçindeki kredi koşullarının
düşüşe
yılında
sıkılığı, iş gücü piyasasının bozulması,
azalmıştır. Düşük iç talep ve harcanabilir
konut fiyatlarında beklenenden daha fazla
gelirdeki azalma sebebiyle, yüksek dolaylı
düşüş
vergilere karşın enflasyonun 2013 ve
belirsizlikten kaynaklanan tüketici güven
2014’te
endekslerindeki
bağlı
olarak
düşmeye
2012
devam
edeceği
öngörülmektedir.
gerçekleşmesi
ekonomik
azalma
yapılandırma
43
ekonomik
ülke
sıkıntıların
oluşturmaktadır.
bankacılık
ve
içindeki
unsurlarını
Güney
Kıbrıs’taki
sisteminin
yeniden
sürecinin
de
ekonomiye
etkileri olacağı tahmin edilmektedir. Enerji
sektöründeki olası gelişmeler ise 2014 için
olumlu
senaryo
içinde
değerlendirilmektedir.
Tablo. II.12.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - GKRY
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
17979,3
100.0
Özel Tüketim
11899,2
66,2
Kamu Tüketimi
3584,2
19,9
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
2941,8
16,4
Ekipman için
828,0
4,6
İhracat (mal ve hizmet)
7699,0
42,8
İthalat (mal ve hizmet)
8251,7
45,9
GSMG
16481,6
91,7
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
4,3
4,4
3,4
-
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
44
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-1,9
1,3
0,5
-7,5
1,5
0,2
6,8
1,0
-0,2
-9,7
-4,9 -13,1
-0,3
-5,9 -23,1
-10,7
3,8
3,3
-18,6
4,8
-4,1
-4,9
2,4
3,6
2012
-2,3
-3,0
-3,2
-22,0
-26,3
3,1
-8,8
-9,3
2013
-3,5
-4,1
-9,3
-12,0
-22,0
1,6
-8,0
-4,0
2014
-1,3
-1,0
-3,3
-22,3
-14,0
1,9
-0,5
-0,9
-6,3
-1,6
5,7
-0,5
5,5
2,5
3,9
3,8
11,4
0,1
0,2
2,7
-25,5
-10,7
-10,6
-6,1
-6,2
-6,2
58,5
-6,3
-1,3
5,3
-3,6
12,1
-0,9
-2,6
-1,9
5,2
1,7
3,1
-1,7
-21,2
-6,0
-5,5
-5,5
-4,4
-5,7
86,5
-7,7
0,0
4,2
-1,3
13,7
1,1
-0,3
-3,7
9,5
1,5
1,5
-2,4
-18,9
-1,7
-2,7
-4,5
-5,0
-3,9
93,1
-2,5
0,0
1,1
-0,5
14,2
-4,4
-2,3
-1,9
8,5
1,5
1,4
-0,1
-18,7
0,1
-5,5
-3,8
-2,9
-2,5
97,0
0,2
1,8
-0,7
0,0
6,4
2,7
1,4
-0,5
11,6
1,9
2,6
-0,9
-26,8
-9,2
-9,0
-5,3
-5,3
-5,3
61,3
-2,4
-0,5
3,4
0,5
7,9
3,3
3,3
0,5
4,1
2,7
3,5
-0,6
-24,2
-4,2
-4,0
-6,3
-6,1
-5,9
71,1
(c) GSYH yüzdesi olarak
13. LETONYA
Güçlü Büyüme, Düşük Enflasyon ve Sağlam Kamu Maliyesi
Ekonomik
Üzerinde
Performans
yükseleceği tahmin edilmektedir. 2013 ve
Beklentilerin
2014 yıllarında büyümenin itici gücünün
iç
Letonya ekonomisi zayıf dış ekonomik
ihracat
olacağı
tahmin
hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olmayı
büyüme trendini sürdürmüştür. Eurostat
sürdüreceği ve tahmin dönemi boyunca
verilerine göre 2011 yılında % 5,5 olan
arındırılmış
ve
edilmektedir. Letonya’nın, Avrupa’nın en
şartlara karşın 2012 yılında da güçlü
mevsimsellikten
talep
risklerin büyük ölçüde dengelenmiş bir
GSYH
görünüm sergileyeceği öngörülmektedir.
büyümesi 2012 yılında çok az düşerek %
5,2’ye gerilemiştir. Büyüme büyük ölçüde
Dış Denge İstikrar Kazanıyor
talep çekişli iken, büyümeye arz tarafından
en büyük katkıyı sağlaya sektörler inşaat
Ekonominin
ve imalat sanayi olmuştur.
genişleme
ve
daralma
döngülerinin dış denge üzerinde yarattığı
kayda değer dalgalanmaların ardından cari
Grafik II.13.I. Letonya GSYH büyümesi ve
katkılar
puan
işlemler
açığı/GSYH
oranının
tahmin
dönemi boyunca % 2-4 aralığında istikrar
kazanacağı
tahmin
öngörülmektedir.
2012’de
ihracat ithalattan çok daha hızlı büyümüş
ve mal ve hizmet ticareti açığı daralmıştır.
Dış ticaret açığındaki iyileşmeye liman,
ulaşım ve turizm hizmetlerinden de katkı
sağlanmıştır.
İç talep(stok hariç)
Net ihracat
Cari
işlemler
açığının,
yatırım mallarına olan ithalat talebinin
Stoklar
GSYH yıllık % değişim
yükselmesi
nedeniyle
2013
ve
2014
yıllarında az da olsa genişleyeceği tahmin
Ekonomik duyarlılık göstergeleri hala
edilmektedir.
güçlü olsa da 2013 yılında büyümenin
yavaşlayarak % 3,8’e gerileyeceği, 2014
yılında ise artan dış taleple birlikte % 4,1’e
45
duyarlılık
Enflasyon Ciddi Biçimde Hız Kesiyor
endeksi
verilerine
göre
istihdamın 2012 yılında kıyasla yavaş da
olsa
2011 yılında % 4,2 olarak gerçekleşen
artmaya
devam
edeceği
tahmin
edilmektedir. İşsizlik oranının ise 2014
enflasyon oranı, KDV oranının % 22’den
yılında % 12,2’ye düşmesi beklenmektedir.
% 21’e düşürülmesi, enerji ve tarım
Açık iş pozisyonları oldukça sınırlı, işgücü
ürünleri fiyatlarındaki ayarlanma ve enerji
arzı
dışı sanayi ürünleri fiyatlarının sürekli
ise
görece
surette düşmesi neticesinde 2012’de %
dinamikleriyle
2,3’e gerilemiştir.
izlemektedir.
Enflasyon oranının
güçlü
ve
uyumlu
ücret
bir
seyir
2013’de % 1,9 gibi düşük bir seviyede
Kamu Maliyesi Hedeflerine Ulaşıldı
kalacağı, 2014’de ise % 2,2 olacağı
öngörülmektedir.
Artan
ücretler
ve
istihdamın hizmet fiyatlarına yukarı yönlü
2012
baskı
çekirdek
gelişmeler neticesinde bütçe açığı/GSYH
boyunca
oranının Sonbahar Tahminleri ile resmi
yakınsaması
bütçe açığı hedefinden (% 1,9) daha düşük
yapmasıyla
birlikte,
enflasyonun
tahmin
dönemi
enflasyon
endeksine
yılında
kayda
gerçekleşeceği
beklenmektedir.
edilmektedir.
değer
(%
2012
ekonomik
1,5)
tahmin
yılının
ortasında
yürürlüğe konulan genişleyici ek bütçe ve
İşgücü Piyasası Arz ve Talep Artışından
1
Faydalanıyor
puanlık
KDV
kesintisine
rağmen
nominal ve yapısal bütçe açığı/GSYH
oranlarında
İşgücü piyasası 2012’nin ikinci yarısında
tedbirlerinin bir yansıması olarak yapısal
yılında % 16,2 olan yıllık ortalama işsizlik
açıkta
oranı 2012 yılında % 14,9’a gerilemiştir.
bir oranda, işgücü ise % 1,9 oranında
değer
kıyasla
biçimde
2000-2007
yayımlanan
dönemindeki
son
iyileşme
daha
düşük
beklentilerin
yıllarında bütçe açığının sırasıyla% - 1,1 ve
% - 0,9 olması öngörülmektedir. Ocak
seviyenin dahi altına inmiştir. Komisyon
tarafından
bir
oluşmasını sağlamıştır. 2013 ve 2014
düşmüş, ekonominin büyüme rekorları
kaydettiği
puanlık
Söz konusu düzelme, önceki tahminlere
genişlemiştir. 2012’de uzun vadeli net
kayda
0,9
görülmektedir.
2012 yılında istihdam % 2,8 gibi yüksek
göç
öngörülmektedir.
2012 yılında kamu maliyesini iyileştirme
kayda değer biçimde toparlanmış, 2011
yurtdışına
iyileşme
2013’de kişisel gelir vergi oranını 1 puan
ekonomik
düşüren
46
politika
değişikliği
yürürlüğe
girmiş, sosyal yardımlar sınırlı da olsa
finansman sağlamak suretiyle,
artmıştır. 2014 yılı sonuna kadar emekli
erken ödeme yaparak sonlandırmıştır.
maaşlarındaki endekslemenin sürdürülmesi
beklenmektedir. Yapısal dengenin 2013
yılında 0,5 puan bozulması, 2014 yılında
büyük
ölçüde
istikrarlı
seyretmesi
beklenmektedir.
2013
yılında
genel
GSYH’ye oranının %
kamu
borcunun
44’ün üzerine
çıkacağı, 2014 yılında ise % 42’nin altına
düşeceği tahmin edilmektedir.
2012
yılında Hükümet, IMF’nin ülkeye yönelik
‘2009-2011
altındaki
Mali
Yardım
Programı’
yükümlülüklerini
piyasadan
47
IMF’ye
Tablo. II.13.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - LETONYA
2011
Milyon LVL Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
14275,3
100,0
Özel Tüketim
8874,7
62,2
Kamu Tüketimi
2470,3
17,3
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
3044,5
21,3
Ekipman için
1201,2
8,4
İhracat (mal ve hizmet)
8392,4
58,8
İthalat (mal ve hizmet)
9080,7
63,6
GSMG
14351,0
100,5
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
2,0
1,8
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-17,7
-0,9
5,5
-22,6
2,4
4,8
-9,4
-7,9
1,1
-37,4 -18,1
27,9
-14,1
11,6
12,7
-33,3
11,4
22,7
-10,6
-6,1
4,0
2012
5,3
4,7
0,7
9,8
6,9
4,8
4,6
2013
3,8
3,8
1,5
7,1
4,8
5,5
3,5
2014
4,1
4,1
2,0
8,2
6,6
7,4
4,1
-1,3
12,1
2,2
28,6
-14,7
-6,1
-3,9
-
-29,8
-2,5
14,6
-13,2
18,2
-12,7
-7,9
-6,7
10,4
-1,2
3,3
-2,9
-7,1
8,6
11,1
-9,8
-6,0
-5,7
36,7
5,8
-1,2
-0,7
2,8
14,9
3,3
0,8
-1,6
-1,2
2,5
2,3
-1,0
-10,4
-2,5
0,5
-1,5
-0,9
-0,5
41,9
4,7
0,0
-0,9
1,9
13,7
2,7
0,8
-1,0
-0,3
1,8
1,9
0,0
-11,0
-2,8
0,1
-1,1
-1,0
-1,0
44,4
5,3
0,0
-1,2
2,1
12,2
3,4
1,4
-0,8
-0,7
2,2
2,2
0,0
-11,6
-3,2
-0,2
-0,9
-1,1
-1,1
41,5
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
48
-4,2
3,7
-0,4
-4,8
19,8
-6,7
-10,4
-9,2
2,5
-1,3
-1,2
1,1
-7,0
2,9
4,9
-8,1
-4,6
-2,9
44,5
9,2
2,6
-6,3
-8,1
16,2
20,9
5,2
-0,6
-1,6
5,9
4,2
5,8
-10,8
-2,4
-0,2
-3,4
-1,6
-1,4
42,2
(c) GSYH yüzdesi olarak
13. LİTVANYA
Önümüzdeki Dönemde Güçlü Bir GSYH Büyümesi Bekleniyor
Başarılı
olumlu katkısıyla GSYH büyümesi yılın
Gerçekleşen İhracat Performansı İç
ikinci yarısında hız kazanmıştır. 2012
Talepteki
yılında ihracat bir önceki yıla göre % 10,2
2012
Yılında
Oldukça
Yavaşlamanın
Etkilerini
oranında artarken, ithalattaki artış % 6
Ortadan Kaldırdı
olarak gerçekleşmiştir. Sonuç olarak, dış
Litvanya ekonomisi 2012 yılında başarılı
ticaret dengesi ve cari işlemler hesabında
bir büyüme performansı
toparlanmalar gözlemlenmiştir.
sergilemiştir.
Litvanya GSYH’si 2012 yılında özel
tüketim harcamaları ve dış ticaretin olumlu
Yatırım Harcamalarının 2013 Yılında
katkıları
Artması Bekleniyor
sayesinde
%
3,6
oranında
büyümüştür. Büyümenin ana bileşeni olan
özel tüketim harcamaları yıl sonuna doğru
Önümüzdeki
bir miktar ivme kaybetmiştir.
büyümenin
devam
büyümenin
kaynaklarının
öngörülmektedir.
Grafik II.14.1: Litvanya- GSYH Büyümesi ve Katkılar,
Çıktı Açığı
Puan
döneme
bakıldığında
edeceği,
Özel
ancak
değişeceği
sektörün,
son
derece düşük faiz oranları ve güçlü
% GSYH
rezervlerini
gözönünde
bulundurarak
yatırımlara ağırlık vermesi beklenmektedir.
Kamu yatırımlarının da tahmin süresi
boyunca, AB eş finansmanlı projelerin de
desteğiyle, artacağı tahmin edilmektedir.
Tahmin
Özel tüketim harcamalarının ise ücret
gelişmelerine uygun olarak 2013-2014
Çıktı açığı
Stoklar
Net ihracat
İç talep (stoklar
hariç)
GSYH büyümesi
yıllarında hız kesmesi beklenmektedir.
GSYH büyümesi
2012 yılında gerçekleşen sıradışı ihracat
Euro Bölgesi ile ilişkili çalkantılar iş
performansı, istisnai derecede başarılı ürün
dünyasının
güvenini
hasadı gibi bir defaya mahsus faktörlerden
zayıflatmış ve yatırımlar üçüncü çeyrekte
kaynaklanmıştır. Bu sebepten dolayı 2013
daralmıştır. Yine de dış ticaretin son derece
yılında ihracat ve pazar payı artışlarının hız
ekonomiye
olan
49
kesmesi
beklenmektedir.
Ancak
dış
konut
ısıtma
görünümdeki olası toparlanmaya uyumlu
indirimli
bir şekilde ihracatın 2014 yılında tekrar
kalkmasıyla
ivme kazanacağı öngörülmektedir. İhraç
öngörülmektedir.
ücretlerine
uygulanan
oranının
yürürlükten
2,9’a
yükseleceği
KDV
%
malların ithalata olan bağımlılığı göz
önünde bulundurulduğunda ithalatın da
İşgücü Piyasası Toparlanıyor
2013 yılında bir miktar hız keseceği
düşünülmektedir. Ancak bu hız kesmenin
2012 yılında tüm sektörlerde istihdam
yatırımlar için yapılacak sermaye malları
artışı gerçekleşmiş ve 2011 yılında % 15,3
ithalatı sayesinde ihracata nazaran daha
olan işsizlik oranı % 13’e düşmüştür.
hafif olacağı tahmin edilmektedir. Sonuç
İşsizlik oranının 2013 yılında % 11,4’e,
olarak
2014 yılında ise % 9,8’e düşeceği tahmin
tahmin
dönemi
boyunca
net
ihracatın büyümeye negatif katkı sağlaması
edilmektedir.
ve cari açığın genişlemesi beklenmektedir.
2012 yılında reel ücretler, önceki 3 senede
Litvanya GSYH’sinin 2013 yılında % 3,1,
yaşanan
2014 yılında ise % 3’6 büyüyeceği tahmin
uğramıştır. Bu eğilimin asgari ücrette
edilmektedir.
yaşanan % 17,6’lık artıştan destek alarak
Ancak
yatırımların
ve
daralmanın
ardından,
artışa
dolayısıyla büyümenin ertelenmesi gibi
sürmesi
ihtimaller bu tahminler üzerinde aşağı
durumun
yönlü bir risk oluştururken, 2012 yılındaki
enflasyonist bir baskı yaratması olası bir
başarılı
risk olarak gözükmektedir.
ihracat
performansının devam
beklenmektedir.
tahmin
Ancak
dönemi
bu
boyunca
etmesi olasılığı ise olumlu bir senaryo
oluşturmaktadır.
GSYH
Büyümesi
Kamu
Maliyesini
Destekliyor
Enflasyon Düşmeye Devam Ediyor
2012 yılında bütçe açığı/GSYH oranının
2012 yılında TÜFE, gıda ve enerji
% 3,2’ye düşeceği hesaplanmış olup, bu
fiyatlarının istikrarlı bir seyir izlemesi
oranın süregelen ekonomik büyüme ve
nedeniyle % 3,2’ye gerilemiştir. Çekirdek
kamu
enflasyon ise işlenmiş gıda fiyatlarındaki
neticesinde 2013 yılında % 2,9’a, 2014
sınırlı
yılında ise % 2,4’e düşeceği tahmin
artış
sebebiyle
% 2,4 olarak
gerçekleşmiştir. TÜFE’nin 2013 yılında %
harcamalarındaki
edilmektedir.
2,9’a düşeceği ve ardından 2014 yılında
50
sınırlı
artış
Beklenenden daha yüksek gerçekleşen
2012 yılında % 2,7 olarak gerçekleşeceği
kurumlar vergisi tahsilatı, doğrudan vergi
hesaplanan
gelirlerini
vergi
oranının 2013 ve 2014 yıllarında % 2,2
tahsilatında yaşanan aşağı yönlü sapmayı
olacağı tahmin edilmektedir. 2012 yılı için
telafi ederek, toplam vergi gelirlerini
% 41,1 olarak hesaplanan kamu borç
planlan seviyede tutmuştur. Kamudaki
stoku/GSYH
maaşların
yıllarında
artırmış
ve
dondurulması
dolaylı
uygulamasına
2013 yılında da devam edilecektir. Yine de
yapısal
bütçe
oranının
%
açığı/GSYH
ise
40,5’e
2013-2014
gerilemesi
beklenmektedir.
asgari ücretin artırılması toplam maaş
ödemelerini bir miktar artıracaktır.
Tablo. II.14.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - LİTVANYA
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
106,4
Özel Tüketim
67,4
Kamu Tüketimi
20,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
18,9
Ekipman için
6,1
İhracat (mal ve hizmet)
82,5
İthalat (mal ve hizmet)
85,5
GSMG
102,4
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar LTL
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
63,4
18,9
17,8
5,7
77,6
80,4
96,7
92-08
1,9
-0,7
9,0
36,0
-
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
51
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-14,8
1,5
5,9
-17,8
-4,7
6,4
-1,4
-3,4
0,5
-39,5
1,9
18,3
-50,0 20,6
32,6
-12,6 17,4
14,1
-28,1 18,0
13,7
-10,6
-2,2
4,0
-22,0
-5,4
12,6
-6,8
13,6
-9,9
-1,5
2,0
5,4
-3,4
4,2
-5,9
-3,3
2,1
6,4
-9,4
-6,3
-6,7
29,3
-3,7
5,8
-0,6
-5,1
18,0
-0,4
-6,9
-8,8
9,2
2,0
1,2
1,4
-4,9
-0,4
3,5
-7,2
-4,6
-4,6
37,9
7,2
-1,3
0,0
2,0
15,3
3,6
-0,1
-5,3
1,2
5,4
4,1
-0,6
-5,9
-3,7
-0,4
-5,5
-4,6
-4,6
38,5
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
3,6
4,5
0,3
-0,4
-1,4
10,2
6,0
3,3
2013
3,1
2,9
0,6
5,9
9,8
5,4
5,6
2,5
2014
3,6
3,9
1,4
7,6
8,0
6,8
7,4
3,4
2,8
-2,4
3,1
1,9
13,0
3,7
2,0
0,0
2,0
3,2
-1,0
-4,0
-0,9
2,4
-3,2
-2,6
-2,7
41,1
3,0
0,3
-0,2
1,4
11,4
4,3
2,7
-0,1
2,8
2,4
0,2
-4,1
-1,3
2,1
-2,9
-2,4
-2,2
40,5
4,1
0,0
-0,5
1,7
9,8
3,5
1,6
-1,4
3,0
2,9
-0,1
-4,7
-1,9
1,4
-2,4
-2,2
-2,2
40,3
15. LÜKSEMBURG
İmalat Sektörü Daralıyor
2012 yılının ilk üç çeyreğinde sırasıyla
Mevcut
ulusal
% 0,1, % 0,5 ve % 0,3 oranında büyüyen
çeyreği
için
Lüksemburg ekonomisi inişli çıkışlı bir
gelişmelerle uyumlu olarak durgun bir
görüntü sergilemiştir. Diğer Euro Bölgesi
görünümü işaret etmektedir. Sanayi ve
ülkeleri
inşaat sektöründeki güven endeksleri son
ile
karşılaştırıldığında
hala
dinamik olan büyüme oranları, kriz öncesi
dönemlerde
döneme göre düşük kalmıştır.
minimum
2012
yılı
ekonomik
boyunca
Euro
faaliyetlerin
yalnızca
görece
yaklaşmıştır.
Bu
%
0,2
oranda
büyüyeceği
öngörülmüştür. 2012 yılında net ihracatın
büyümeyi
ve istihdamda daralmalar yaşanmıştır. Mali
negatif
etkileyeceği
hizmetler sektörü ise ekonomiye pozitif
bir
ve
kıyasla azaltılmış ve ekonominin 2012
fabrikalar sebebiyle gayri safi katma değer
zayıflayan
Bölgesindeki
kötüleşmiş
düzeye
son
büyüme beklentileri sonbahar tahminlerine
yavaşlaması
sektörü) ciddi darbe almış ve kapatılan
gittikçe
Euro
yılın
gelişmeler sonucunda, 2012 yılı için
Bölgesinde
neticesinde imalat sanayii (özellikle çelik
ancak
göstergeler,
olarak
1,3
öngörülmektedir.
puan
Özel
sektörün büyümeye olan katkısı sınırlı
katkı
kalırken, kamu harcama ve yatırımları hızlı
sağlamaktadır.
bir şekilde artmıştır.
Grafik II.15.1: Lüksemburg- GSYH Büyümesi ve
Katkılar
2013
yılının
durgunluğun
Puan
ilk
yarısında
süreceği
ve
ekonomik
dış
talebin
toparlanmasına bağlı olarak ancak yıl
Tahmin
sonuna
doğru
ivme
kazanacağı
değerlendirilmektedir. Kamu harcamaları
ve yatırımlarında uygulanacağı duyurulan
tasarruf
önlemlerini
büyümeye
öngörülmektedir.
Özel Tüketim Harc.
Yatırım Harcamaları
Net İhracat
takiben
kamunun
katkısının
azalacağı
Mali
sıkılaştırma
tedbirlerinin hanehalkı harcanabilir geliri
Kamu Harcamaları
Stoklar
GSYH Büyümesi
üzerindeki
yansımalarının
ve
düşük
tüketici güveninin, tüketim ve yatırım
harcamalarını
52
olumsuz
etkilemesi
beklenmektedir. Zayıf talep ile alakalı
İşgücü
düşük
Kaybediyor
kapasite
şirketlerin
kullanım
yatırım
oranlarının,
planlarını
Piyasası
Dinamizmini
olumsuz
etkilemesi olası gözükmektedir. Yatırım
2012 yılında Lüksemburg’da istihdam %
fonu ve sigorta sektörlerindeki olumlu
2,2 oranında artmıştır. Ancak istihdamda
gelişmelerin kredi talebinin düşük olduğu
yaşanan bu olumlu gelişme, işgücüne
geleneksel
katılım oranındaki yüksek artış sebebiyle,
finansal
aracılık
faaliyetlerindeki durgunluğu telafi etmesi
%
ve mali hizmetlerin büyümeye pozitif katkı
azalması için yeterli olmamıştır. 2013
sağlamaya devam etmesi beklenmektedir.
yılında istihdam artışının hız kaybedeceği
2013 yılında Lüksemburg ekonomisinin
ve işsizlik oranının % 5,4’e yükseleceği
%
tahmin edilmektedir. 2014 yılında ise,
0,5
oranında
büyüyeceği
tahmin
işgücü
edilmektedir.
2014 yılında GSYH’nin, % 1,6 oranında
büyümesi beklenmektedir. Net ihracatın
artan
desteklenen
iç
güven
seviyesi
talepten
seviyesindeki
işsizlik
piyasasındaki
oranının
sınırlı
iyileşme
beklentisinin
işgücündeki
artışı
dengelememesi
neticesinde
işsizlik
oranının
destek sağlayacağı GSYH büyümesine asıl
katkının
5
%
5,7’ye
ulaşması
beklenmektedir. Sosyal taraflar ile yapılan
ile
ve otomatik endekslemeyi 2014 yılına
geleceği
kadar % 2,5 ile sınırlayan anlaşma, tahmin
öngörülmektedir.
dönemi
süresince
dizginleyecek
Enflasyonun Düşmesi Bekleniyor
ve
ücret
artışını
birim
işgücü
maliyetlerindeki artışı hafifletecektir.
2011 yılında artan petrol ve diğer ham
Kaybetmesine
Kamu
zirve yapan TÜFE, 2012 yılında % 2,9’a
Rağmen Sağlamlığını Koruyor
gerilemiştir. TÜFE’nin 2013 ve 2014
Maliyesi
Güç
madde fiyatlarına bağlı olarak % 3,7 ile
2011 yılında % 0,3 olarak gerçekleşen
yıllarında sırasıyla % 1,7 ve % 1,6 olarak
bütçe açığı/GSYH oranının, 2012 yılında
gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2011
hedeflenen % 0,7 oranından sapması ve
yılında % 2,5 olarak gerçekleşen çekirdek
% 1,5’e yükselmesi beklenmektedir. Bu
enflasyonun, 2012 yılında % 2,3’e, 2013
kötüleşmenin sebebi merkezi hükümet
yılında % 2,1’e gerileyeceği ardından 2014
harcamaları olarak gösterilebilir. Kamu
yılında kısmi bir artış göstererek % 2,2’ye
harcamaları
çıkacağı öngörülmektedir.
artma eğilimi
devam etmektedir.
53
göstermeye
2013 yılında bütçe açığının GSYH’ye
dengelememesinin sonucu olarak 2014
oranının % 0,9’a düşmesi beklenmektedir.
yılında bütçe açığı/GSYH oranın % 1,3’e
2013
yükseleceği öngörülmektedir.
bütçesi
ile
birlikte
hükümet
tarafından kabul edilen mali sıkılaştırma
paketinin
harcamaları
uygulamaya
kısmen
2011
konması,
dizginleyecek
politika
varsayımı
desteklenecek
değişikliği
altında,
olan
bütçe
%
18,3’ü
2012 yılında % 20,5’e yükseldiği tahmin
edilmektedir. Kamu borç stoku/GSYH
olmayacağı
büyüme
GSYH’nin
seviyesinde olan kamu borç stokunun,
ve
gelirlerin artmasını sağlayacaktır. Herhangi
bir
yılında
oranının 2013 ve 2014 yıllarında sırasıyla
ile
%
gelirlerinin
22,2’ye
ve
%
24,1’e
ulaşması
beklenmektedir.
hükümet harcamalarındaki artma eğilimini
Tablo.II.15.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - LÜKSEMBURG
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
42624,6
100,0
Özel Tüketim
13321,7
31,3
Kamu Tüketimi
7002,5
16,4
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
8097,2
19,0
Ekipman için
2711,4
6,4
İhracat (mal ve hizmet)
75228,3
176,5
İthalat (mal ve hizmet)
61920,4
145,3
GSMG
30773,1
72,2
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a)Eurostat tanımı
92-08
4,1
2,4
3,9
5,1
4,7
7,4
7,3
3,0
2,8
-0,1
1,5
3,5
3,3
3,4
2,7
-0,1
2,9
0,0
-10,8
10,7
2,4
6,9
(b) brüt tasarruf/ harcanabilir gelir
54
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-4,1
2,9
1,7
-1,7
2,2
2,4
4,5
3,0
1,5
-15,5
6,8
10,2
-34,4
28,5
24,6
-10,9
7,7
5,5
-14,1
12,1
8,6
-19,9
6,6
7,4
-3,2
-2,4
1,5
1,1
5,1
1,9
7,3
6,8
13,5
0,5
0,0
1,0
-9,0
7,2
6,4
-0,8
1,1
1,1
15,3
2,6
3,7
-3,3
1,8
4,6
2,7
1,6
-5,6
7,6
2,8
5,9
-9,2
8,2
7,6
-0,8
0,0
0,0
19,2
2,9
1,3
-2,5
2,9
4,8
2,0
3,3
-1,7
5,1
3,7
3,7
-11,3
7,1
6,8
-0,3
0,2
0,2
18,3
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
0,2
1,4
4,1
2,1
6,0
-3,1
-2,8
-0,2
2013
0,5
0,1
1,4
-0,3
2,0
1,6
1,7
0,4
2014
1,6
1,6
1,3
2,5
2,0
3,1
3,5
1,3
1,5
0,0
-1,3
2,2
5,0
2,2
4,2
0,7
3,5
2,9
-1,1
-13,2
6,3
6,3
-1,5
-0,7
-0,7
20,5
0,2
0,0
0,3
1,0
5,4
2,2
2,7
0,1
2,7
1,7
0,9
-12,5
6,7
6,7
-0,9
0,1
0,1
22,2
1,2
0,0
0,4
1,3
5,7
2,9
2,7
0,9
1,8
1,6
0,1
-13,1
6,1
6,1
-1,3
-0,7
-0,7
24,1
16. MACARİSTAN
Yavaş Toparlanma Kamu Maliyesini Olumsuz Etkiliyor
Durgunluktan
Doğru
Hafif
kredilerindeki gerileme dolasıyla azalması
Toparlanmaya
beklenmektedir. AB fonlarının artmasıyla
kamu yatırımlarında artış kaydedileceği
2012 yılında Macaristan ekonomisi % 1,7
düşünülmektedir.
küçülmüş ve iç talep % 3 daralmıştır.
Tahmine ilişkin her iki yönde riskler
Yatırımların GSYH’ye oranı dört yıldır
bulunmaktadır. Bir yandan beklenenden
azalmaya devam etmektedir. Düşmekte
daha
olan harcanabilir gelir ve yüksek işsizlik
sıkı
seyredebilecek
finansman
koşulları tahmin edilenden daha düşük
oranları tüketim harcamalarındaki düşüşü
büyümeye
tetiklemiştir. Ayrıca kuraklık dolayısıyla
sebep
olabilecekken,
diğer
yandan son dönemde artacağı duyurulan
tarımsal üretimin aşırı derecede azalması
kamu harcamaları tüketim üzerinde yukarı
neticesinde ekonomi küçülmüştür. İhracat
yönlü riskler oluşturabilecektir.
artışı, GSYH düşüşünü sınırlayabilmiş olsa
da kötüleşen dış piyasalara bağlı olarak
İşgücü Piyasasında Sınırlı Toparlanma
ihracat yavaşlamıştır.
2013 yılında Macaristan ekonomisinde
İstihdam artışına rağmen işsizlik oranı
durgunluk
beklenmektedir.
2012’de % 10,9’da durağan hale gelmiştir.
İhracat pazarlarında düzelmenin başlaması
İşgücüne katılım oranı alınan tedbirler
ve
durulması
neticesinde artmıştır. 2013 yılı sonrasında
beklenmektedir. Kredi kısıtlarına bağlı
işgücü piyasasında zayıf seyrin devam
olarak
1,5, hanehalkı
etmesi beklenmektedir. İşgücüne katılım
tüketim harcamalarının ise % 0,5 oranında
oranı artarken istihdamdaki artışın sınırlı
azalacağı tahmin edilmektedir.
kalacağı tahmin edilmektedir. Dolayısıyla
2014 yılında büyümenin artarak % 1,25’e
işsizlik
ulaşması
seyretmeye devam edecektir.
iç
gözlenmesi
talepteki
düşüşün
yatırımların %
beklenmektedir.
Söz
konusu
oranı
çift
haneli
rakamlarda
artışın net ihracat ve iç talebe bağlı olarak
gerçekleşeceği öngörülmektedir. Hanehalkı
Enflasyon düşüyor
tüketim harcamalarının harcanabilir reel
gelirdeki
artış
dolayısıyla
yükselmesi,
2013 yılında enflasyonun düşük seyretmesi
ancak özel sektör yatırımlarının şirket
beklenmektedir. Bu durum artan dolaylı
55
vergilerin
etkilerinin
zayıflaması
ve
yönetilen
fiyatların
düşürülmesinden
doğru alınan tedbirlerin, 2013 yılında bütçe
açığını
GSYH’nin
%
1,25’i
kadar
kaynaklanmaktır. Yeni sektörel vergiler
azaltması beklenmektedir.
fiyat artışlarını etkileyebilecek olsa da iç
2014’te ise bütçe açığının herhangi bir
talepteki zayıf seyir enflasyondaki düşüş
politika değişimi olmayacağı varsayımı
sürecini destekleyecektir.
altında GSYH’nin % 3,4’ü olarak kalması
beklenmektedir. Eğitim sektöründeki yeni
ücret
Bütçe Açığı 2012 Yılında % 3’ün
Altında, 2013 ve 2014’te ise % 3’ün
Üzerinde
uygulaması,
sermaye
artırımı
Merkez
ve
Bankasının
artan
faiz
harcamalarını yansıtmakta olan bu oranın,
ekonomik büyüme ve yapılan reformların
2012 yılında bütçe açığının, sonbahar
etkileriyle dengeleneceği öngörülmektedir.
tahminlerine paralel bir şekilde % 2,4
olarak
gerçekleşeceği
düşünülmektedir.
2012 yılında yapısal açıkta gözlemlenmesi
Tahminler, GSYH’nin % 1’ine tekabül
beklenen yaklaşık % 2,5’lik iyileşmenin,
eden
2010 ve 2011 yıllarındaki artışı telafi
tek
beklenenin
seferlik
altında
vergi
gelirlerini,
gerçekleşen
KDV
edebileceği
öngörülmektedir.
Ancak
gelirlerini ve ihtiyati harcama kesintilerini
yapısal açıkta 2013 yılında GSYH’nin %
hesaba katmaktadır.
0,25’i, 2014 yılında ise % 0,5’i kadar artış
2013’te bütçe açığının GSYH’nin %
gözlenmesi beklenmektedir.
3,4’üne ulaşması beklenmektedir. Bütçe
açığının 2012’ye kıyasla artması, 2010’da
Kamu borcunun GSYH’ye oranının 2012
yürürlüğe
vergilerin
yılındaki % 78,6 seviyesinden, 2014
kaldırılmasını, yüksek gelirler üzerindeki
yılında kademeli olarak % 77,7 seviyesine
vergilerin
gerilemesi beklenmektedir.
gelirlerin
giren
geçici
düşürülmesini,
ve
tek
teşviklerin
seferlik
etkisini
yansıtmaktadır.
Bütçe açığını artıran gelişmelerin 2011 ve
2012 Yakınsama Programlarında yer alan
tasarruf
tedbirleriyle
birlikte
dengeleneceği, 2013 yılında bütçe açığının
GSYH’ye oranının 2012’ye kıyasla 5 puan
artacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca başta
yükselen vergiler olmak üzere 2012 sonuna
56
Tablo II.16.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - MACARİSTAN
2011
Milyar HUF Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
27886,4
100,0
Özel Tüketim
14780,1
53,0
Kamu Tüketimi
5797,8
20,8
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
4987,4
17,9
Ekipman için
2126,7
7,6
İhracat (mal ve hizmet)
25470,0
91,3
İthalat (mal ve hizmet)
23601,1
84,6
GSMG
26505,6
95,0
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
2,5
0,4
4,1
12,2
12,3
2,3
0,2
0,0
12,0
-4,1
-
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
57
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-6,8
1,3
1,6
-6,6
-3,0
0,5
0,7
-0,7
-0,3
-11,1
-9,5
-3,6
-17,3
3,5
8,5
-10,2
14,2
6,3
-14,8
12,7
5,0
-4,7
0,9
1,4
-5,9
-4,6
3,6
-2,5
10,0
-1,7
2,8
-0,7
10,2
3,6
4,0
1,1
2,5
-0,1
1,1
-4,6
-2,3
-2,2
79,8
-3,8
3,3
1,8
0,7
11,2
-0,3
-0,9
-3,3
10,8
2,5
4,7
-0,2
3,2
1,2
3,0
-4,4
-2,7
-3,4
81,8
-0,5
0,6
1,5
0,4
10,9
3,0
1,8
-1,3
10,4
3,1
3,9
-1,7
3,3
1,0
3,4
4,3
5,1
-4,3
81,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
-1,7
-1,9
-2,0
-5,1
-2,8
2,2
0,4
-3,0
2013
-0,1
-0,5
-0,1
-1,5
-0,4
3,1
3,0
-0,3
2014
1,3
0,5
0,9
-0,4
0,1
5,6
5,2
1,0
-2,3
-1,0
1,7
1,3
10,8
3,9
7,1
2,6
4,4
5,7
-0,6
4,5
2,3
4,7
-2,4
-0,9
-1,7
78,6
-0,6
0,2
0,3
0,0
11,1
0,9
1,0
-2,8
4,0
3,6
1,0
5,4
3,3
7,1
-3,4
-2,0
-2,0
78,7
0,4
0,0
0,9
0,6
11,1
4,9
4,2
0,4
3,8
3,3
-0,1
5,8
3,6
7,3
-3,4
-2,6
-2,6
77,7
17. MALTA
Büyüme Kademeli Olarak Hız Kazanıyor
2012
Yılında
Ekonomisi,
Hız
Yavaş
Malta
olarak güçlenmesi ile birlikte, GSYH
Şekilde
büyümesinin sırasıyla % 1,5 ve % 2 olarak
Kesen
Bir
gerçekleşmesi beklenmektedir.
Toparlanıyor
İç talep,
2013-2014 yılları için büyümenin ana itici
Görece esnek işgücü piyasasına rağmen
gücü olacaktır. 2012’nin son aylarında
düşük tüketici güveni sebebiyle reel GSYH
iyileşmeye başlayan tüketici güveni ve
artışının
artan
2012
yılında
daha
da
harcanabilir
gelirin
2013-2014
yavaşlayacağı tahmin edilmektedir. 2011
yıllarında
hanehalkı
yılında ciddi bir düşüş yaşayan yatırım
desteklemesi
beklenmektedir.
harcamaları 2012 yılında artan karlılık
harcamalarının artacağı, ancak kriz öncesi
oranları sayesinde istikrar kazanmıştır.
seviyesinin
Turizm sektörünün başarılı performansını
öngörülmektedir. AB tarafından finanse
ve mali hizmetler sektöründeki süregelen
edilen projeler ve 2013 sonlarına doğru
büyümeyi yansıtan net ihracat, ekonominin
tamamlanması planlanan Sicilya elektrik
temel itici gücü olmaya devam etmiştir.
nakil hattının özellikle inşaat yatırımlarını
artıracağı
Grafik II.17.1: Malta GSYH Büyümesi ve
Katkılar
Puan
Tahmin
karşın,
tüketimini
altında
tahmin
konut
Yatırım
kalacağı
edilmektedir.
yatırımlarının
Buna
emlak
piyasasının durağan görünümü ile uyumlu
olarak
sınırlı
gerçekleşmesi
beklenmektedir. İç talepteki artışın ise
ithalatı artırarak dış ticaret dengesini
olumsuz etkilemesi ancak net ihracatın
ekonomik
Stoklardaki değişim
Net ihracat
Brüt sabit sermaye oluşumu
Kamu harcamaları
Hanehalkı harcamaları
GSYH büyümesi
Bütçe açığı(sağ)
büyümeye
olan
pozitif
katkısının devam etmesi ve cari işlemler
hesabının tahmin dönemi süresince fazla
vermesi beklenmektedir.
Reel GSYH’nin 2012 yılında %1’lik artış
göstereceği tahmin edilmektedir. 2013 ve
2014 yıllarında ise, iç talebin kademeli
58
Esnek
İşgücü
Piyasası
sağlayabilme ihtimali olumlu bir olasılık
Büyümeyi
Destekliyor
olarak değerlendirilebilir.
Tahmin dönemi boyunca Euro Bölgesi
Enflasyon Azalmasına Rağmen Halen
ortalamasının üzerinde bir performans
Euro Bölgesi Ortalamasının Üzerinde
sergilemesi
beklenen
işgücü
esnekliğini
sürdürmekte
imkanları
yaratılmaktadır.
ve
piyasası
yeni
2012 yılında beklenenin üzerinde bir fiyat
iş
enflasyonu yaşanmış ve bir 2011 yılında
Sanayi
% 2,5 olan TÜFE % 3,1’e ulaşmıştır. Bu
sektöründe istihdamın daralmaya devam
etmesine
rağmen,
büyüyen
gelişmenin
hizmetler
yılında
%
1,7’ye
fiyat artışlarıdır. Yurt içi enflasyon ölçüsü
olan perakende fiyat endeksi, 2011’e
iyileşmesi ile birlikte istihdam ve ortalama
kıyasla
ücret artışının güçlenerek kriz öncesi
geri
Bölgesinin
en
düşük
kısmen
azalma
göstermiştir.
TÜFE’nin 2013-2014 yıllarında düşüşe
döneceği
geçmesi beklenmektedir. Özel tüketimin
değerlendirilmektedir. İşsizlik oranının ise
Euro
doğrudan
sınırlı etkisi olan turistik hizmetlerdeki
ulaşacağı
öngörülmektedir. Ekonomik görünümün
ortalamalarına
nedeni
turistleri etkileyen ve iç tüketim üzerinde
sektörünün desteğiyle istidam artışının
2012
temel
toparlanmaya
değerleri
başlaması
ile
hizmetler enflasyonunun 2014
arasında yer almaya devam edeceği ve
toparlanacağı
2014 yılında daha da azalarak % 6,1
ancak
birlikte
yılında
TÜFE üzerindeki
etkisinin gıda fiyatlarındaki sınırlı büyüme
oranına ineceği tahmin edilmektedir.
ile dengeleneceği öngörülmektedir. Genel
Bu ekonomik öngörüye ilişkin çeşitli
olarak
bakıldığında
TÜFE’nin
tahmin
riskler mevcudiyetini korumaktadır. Mart
dönemi boyunca Euro Bölgesi ortalamasını
ayında gerçekleşecek seçimler nedeniyle
üzerinde gerçekleşmesi beklenmektedir.
oluşan politik belirsizlik tüketici ve iş
dünyası güvenlerini olumsuz etkileyerek
Bütçe Açığının 2013 Yılında Artması
2013 yılında iç talebin toparlanmasını
Bekleniyor
geciktirebilir. Öte yandan hızla gelişen
2012 yılında bütçe açığının azalacağı
mali hizmetler sektörünün önümüzdeki
tahmin
dönemde istikrar kazanması beklenen Euro
transferler
Bölgesindeki finansal piyasalardan ve geri
gelmesi
muhtemel
güven
edilmektedir.
(Enemalta)
ortamından
ve
ulusal
yönelik
Artan
enerji
sosyal
şirketine
sübvansiyonlar
neticesinde faiz dışı harcamalarının ivme
yararlanarak GSYH büyümesine katkı
kazanarak nominal GSYH büyümesini
59
geride bırakacağı öngörülmektedir. Buna
yılındaki emeklilik reformunun sosyal
karşın, yeni işe alımlardaki kısıtlamalar
transferler üzerindeki sınırlayıcı etkisi
sebebiyle kamu personeli maaşlarındaki
neticesinde,
artışın daha sınırlı olması muhtemeldir.
GSYH’nin % 0,3’ü oranında azalması
Dinamik yatırım harcamaları ve ulusal
beklenmektedir.
havayolu şirketi Air Malta’ya yapılan
kaynaklı
sermaye
bütçe
yapılması öngörülen sermaye aktarımının
giderlerinin GSYH’ye oranının azalacağı
azalması ile bütçe açığının daralacağı
tahmin edilmektedir. KDV gelirlerinin
tahmin edilmektedir.
aktarımına
rağmen
artırılmasına yönelik uygulanan tedbirler
sonucunda
bütçe
gelirlerinin
faiz
dışı
harcamaların
2014 yılında, iç talep
büyüme
ve
Air
Malta’ya
2011 yılında % 1 oranında daralan yapısal
artacağı
bütçe açığının 2012 yılında konumunu
tahmin edilmektedir.
koruması
ve
herhangi
bir
politika
Kasım ayı sonunda hükümet tarafından
değişikliği olmaması koşulu altında, 2013
sunulan
meclis
yılında % 0,5, 2014 yılında ise % 0,25
tarafından onaylanmamıştır. Sıkılaştırma
azalması beklenmektedir. Faiz dışı fazlanın
tedbirlerinin yokluğunda, 2013 yılında
yetersiz olması beklentisi sebebiyle, kamu
bütçe açığının daha da genişleyeceği
borç stoku/GSYH oranının tahmin dönemi
öngörülmektedir. Kamu sektöründe sıkı işe
boyunca artmaya devam edeceği tahmin
alım politikası uygulanması ve 2006
edilmektedir.
taslak
2013
bütçesi
60
Tablo II.17.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - MALTA
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
6544,4
100,0
Özel Tüketim
4031,7
61,6
Kamu Tüketimi
1346,8
20,6
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
986,3
15,1
Ekipman için
İhracat (mal ve hizmet)
6634,9
101,4
İthalat (mal ve hizmet)
6294,7
96,2
GSMG
6135,5
93,8
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a)Eurostat tanımı
92-08
3,5
3,0
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-2,4
2,7
1,6
-0,6
-1,1
3,5
-1,5
0,9
3,5
-15,4
5,6 -13,6
-21,0
32,5 -38,7
-7,7
18,4
1,3
-8,6
13,3
-1,2
-5,9
2,5
2,4
2012
1,0
-1,0
3,5
1,5
6,2
4,1
1,2
2013
1,6
0,6
1,2
4,0
4,0
3,9
0,9
1,0
6,4
5,4
2,8
0,2
2,5
-18,0
-
-3,4
0,0
1,1
-0,2
6,9
3,6
5,9
3,2
2,6
1,8
-4,6
-18,1
-7,3
-5,6
-3,8
-3,2
-3,9
66,3
0,2
-1,6
2,4
1,7
6,5
1,9
2,6
-0,1
2,7
3,2
-1,5
-16,2
1,5
2,4
-2,6
-2,2
-3,2
73,1
1,2
1,7
0,0
0,0
0,4
0,3
1,7
1,9
6,4
6,2
2,2
2,3
2,4
2,2
-0,3
-0,1
- 2,6
2,4
2,2
2,2
0,3
-0,1
-16,4 -16,8
1,2
0,9
2,1
1,8
-2,9
-2,5
-2,6
-2,3
-2,9
-2,5
73,8
73,6
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
61
0,3
-1,9
4,2
1,7
6,9
0,3
-0,6
-3,5
2,9
2,0
-6,2
-17,7
-4,9
-3,2
-3,6
-3,3
-4,4
67,4
0,8
-1,7
2,5
2,6
6,5
0,5
1,6
-0,4
2,0
2,5
4,5
-16,0
-0,3
0,7
-2,7
-2,5
-3,2
70,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
2014
2,0
1,2
1,3
5,0
4,8
4,9
1,7
18. HOLLANDA
Emlak Piyasasına İlişkin İyileştirmeler Ekonomik Aktiviteyi Baskılıyor
8. HONDA
kaynaklanmakla birlikte iç talebin de
2012’de GSYH Daralıyor
2013’te
Hollanda
2011’in
ekonomisi,
çeyreğinden
itibaren,
emekli
kesintiler
oluşturmaya devam edecektir.
etmiştir.
Grafik II.18.1: Hollanda - GSYH
büyümesi ve katkılar
Reel GSYH, 2009’dan bu yana en ağır
2012’nin
maaşlarındaki
hanehalkları ve şirketler üzerinde baskı
haricinde, küçülme kaydetmeye devam
sergileyerek
tahmin
tedbirleri, konut piyasasındaki zayıflık ve
ilk
yarısındaki % 0 olarak gerçekleşen GSYH
düşüşü
seyredeceği
edilmektedir. İstihdamdaki azalma, bütçe
ikinci
2012’nin
düşük
Puan
Tahmin
ikinci
çeyreğinde % 1 oranında daralmıştır. Net
ihracatın negatife dönmesi ve iç talebin de
azalmasıyla birlikte reel GSYH 2012’nin
son çeyreğinde de küçülme kaydetmiştir.
Yatırımlar Dahil İç
Talep
İç
rağmen tüketici güven endeksi, mali durum
yarısında duracağı ve 2014’te ufak da olsa
ve işsizlik beklentilerine bağlı olarak
büyüme kaydedeceği öngörülmektedir.
kadarki
en
düşük
azalmanın
Yıllık % GSYH
Değişimi
Ocak ayındaki toparlanma emarelerine
bugüne
talepteki
Net ihracat
2013’ün
ilk
seviyesini
muhafaza etmektedir. Tahmin dönemi
Enflasyon Azalıyor
boyunca konut fiyatlarının da düşmeye
devam edeceği ve tüketim harcamalarının
Enerji fiyatlarındaki yükselme ve 2012 yılı
azalacağı tahmin edilmektedir.
Ekim
ayında
KDV’ye
yapılan
artış
sebebiyle TÜFE 2012’de % 3 seviyesinde
İç Talep Zayıf Seyrediyor
gerçekleşmiştir. Azalan iç talep ve düşen
petrol fiyatlarına karşın, vergi artışları
GSYH’nin
2013’te
%
0,6
oranında
nedeniyle enflasyondaki gerileme 2013
daralacağı öngörülmektedir. Bu durum
için marjinal bir azalma ile % 2,6 olarak
daha çok 2012 yılındaki gelişmelerden
62
gerçekleşecektir. 2014’te ise enflasyonun
bütçeye ilişkin en önemli gelişmeler 4G
% 1,4 olması beklenmektedir.
mobil telefon lisanslarının satışı ile SNS
Real
isimli
şirketin
devletleştirilmesi
olacaktır.
İşsizlik Artıyor
2012 sonuna doğru işsizlik iyice artış
Grafik II.18.2: Hollanda – Kamu
Maliyesi
göstermeye başlayarak Aralık ayı itibarıyla
GSYH %
GSYH %
% 5,8 olarak gerçekleşmiştir. Bu durumun
Tahmin
ana gerekçesi ise, zayıf iktisadi ortam ve
özellikle
konut
sektörlerdeki
piyasasıyla
olumsuz
ilişkili
beklentiler
olmuştur. Özel firmaların çalışanlarını
koruma yönündeki gösterdikleri çabalara
Genel Bütçe Açığı
Genel Kamu Borcu
karşın işsizliğin 2013’te % 6,3, 2014’te ise
% 6,5’e yükseleceği öngörülmektedir.
Herhangi
bir
politika
değişikliğine
gidilmediği takdirde 2012’de % 70,8
Bütçe Açığında Tedrici Düşüş
olarak
gerçekleşen
kamu
borcunun
GSYH’ye oranının 2013’te % 73,8’e,
Gelirleri artıran mali sıkılaştırma tedbirleri
neticesinde
2011’de
gerçekleşen
bütçe
%
açığının
4,5
2014’te ise % 75,0’e yükseleceği tahmin
olarak
edilmektedir.
GSYH’ye
oranının 2012 sonu itibarıyla % 4,1’e
düşeceği tahmin edilmektedir.
Ekonomik aktivitenin zayıflamasına karşın
bütçe açığı/GSYH oranının ilave kamu
mali tedbirlerinin de etkisiyle 2013’te %
3,6’ya ineceği öngörülmektedir. Herhangi
bir politika değişikliği olmadığı takdirde
ise bütçe açığının 2014’te sabitleneceği
öngörülmektedir. Önümüzdeki dönemde
63
Tablo II.18.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - HOLLANDA
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla
GSYH
602,0
Özel Tüketim
271,1
Kamu Tüketimi
168,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
106,7
Ekipman için
34,3
İhracat (mal ve hizmet)
499,6
İthalat (mal ve hizmet)
445,8
GSMG
607,2
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
45,0
27,9
17,7
5,7
83,0
74,1
100,9
92-08
2,6
2,1
2,6
3,1
4,5
6,0
6,0
2,5
2,3
0,0
0,4
1,2
4,6
3,5
2,0
-0,4
15,3
2,2
2,2
0,4
6,0
5,7
5,4
-1,3
-1,4
61,1
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
64
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-3,7
1,6
1,0
-2,1
0,3
-1,0
5,0
0,7
0,1
-12,0
-7,2
5,7
-16,4
-4,6
9,2
-7,7
11,2
3,9
-7,1
10,2
3,6
-4,0
2,5
3,5
-2,1
-1,0
0,6
-0,4
1,2
-0,1
-1,1
1,4
0,5
-1,1
-0,6
0,5
3,7
4,5
4,4
2,5
1,5
1,8
5,3
-0,8
1,3
5,2
-1,8
0,0
12,3
10,5
11,6
0,1
1,1
1,2
1,0
0,9
2,5
0,1
-0,6
0,2
6,3
7,5
8,1
3,2
5,1
8,3
2,7
4,5
7,9
-5,6
-5,1
-4,5
-4,1
-4,0
-3,5
-4,1
-3,9
-3,4
60,8
63,1
65,5
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
-0,9
-1,5
0,8
-3,0
0,0
3,1
2,8
-0,8
-1,3
-0,1
0,5
-0,7
5,3
2,4
2,4
0,4
12,5
1,0
2,8
-0,2
8,6
8,2
8,9
-4,1
-2,2
-2,5
70,8
2013
-0,6
-1,7
0,2
-1,0
0,7
1,7
1,3
-0,3
-1,2
0,1
0,5
-0,6
6,3
1,0
1,2
-0,1
11,7
1,6
2,6
-0,5
9,0
8,6
9,5
-3,6
-2,5
-1,6
73,8
2014
1,1
0,2
0,8
-4,7
3,0
3,9
3,6
1,2
0,6
-0,1
0,6
-0,1
6,5
1,6
1,5
-0,5
12,7
1,5
1,4
-0,2
9,4
8,9
7,9
-3,6
-1,5
-2,1
75,0
19. AVUSTURYA
Hafif Bir Toparlanmaya Doğru
Küçülmeden Kurtuluş
2013 Yılında Hafif Toparlanma
Avusturya ekonomisi, 2012 yılının ilk
çeyreğindeki
büyümenin
Ekonomik faaliyetlerin 2013 yılı ortasına
ardından
kadar
yavaşlayarak 4. çeyrekte % 0,2 oranında
rağmen
maliyetlerinin
yavaşlamaya
olarak yatırımlar düşmeye başlamıştır.
sanayinde
kesmesiyle
işe
birlikte
artışın
hız
toplu
yükselişe
devam
etmesi
sözleşmeler
dolayısıyla
olanak
sağlayacağı
tahmin
edilmektedir.
4,4’e ulaşmıştır. Tüketici ve reel sektör
İmalat
güveni, Ekim ayından itibaren tekrar
sanayinde
geçmiş
siparişlerin
azalması ve kapasite kullanım oranının
artmaya başlamış olup sektörler arasında
2011-12
hayli farklılık göstermektedir.
döneminde
zayıf
seyretmesi
nedeniyle, 2014 öncesinde güçlü bir
yatırım
artışı
gerçekleşmesi
zor
gözükmektedir.
Avusturya GSYH Büyümesi
Katkılar, Çıktı Açığı
İhracat yapan sektörlerin tahmin dönemi
GSYH %’si
Puan
nedeniyle
sürerek tüketim harcamalarında hafif bir
artışı
yavaşlamış, 3. ve 4. çeyreklerde işsizlik %
Grafik II.19.1:
artması
beklenmektedir. Ancak reel ücretlerdeki
alımların
istihdam
ise
İstihdam artışının 2013 yılında işçilik
tüketim
azalmıştır. Stoklardaki azalmaya bağlı
İmalat
2014’te
ivme kazanacağı tahmin edilmektedir.
katkısı devam ederken istihdam ve reel
artışa
seyredeceği,
güvenin yeniden tesis edilmesiyle birlikte
küçülmüştür. Net ihracat kaleminin olumlu
ücretlerdeki
zayıf
boyunca dış talep koşullarındaki kademeli
tahmin
iyileşmeden
faydalanarak
olumlu
seyretmesi beklenmektedir. 2012 yılında
başlayan verimlilik artışı devam ederken
hafifçe yükselen birim işçilik maliyetlerine
Çıktı Açığı (sol)
Net İhracat
rağmen
İç Talep
GSYH büyümesi (yıllık)
etkilenmemiştir.
rekabet
gücü
olumsuz
Sonuç olarak dış
dengenin olumlu seyretmesi ve büyümeye
65
olumlu
yönde
katkı
sağlaması
Yüksek
istihdam
düzeyi
ve
ücret
beklenmektedir.
artışlarının bir yansıması olarak gelir
Risk görünümü dengelidir. Aşağı yönlü
vergisi tabanının genişlemesi ve sosyal
riskler açısından dış talep koşullarındaki
güvenlik primlerinin yüksek seyretmesi
bozulma göz ardı edilemeyecek bir risk
öngörülmektedir.
olsa da son dönemdeki piyasa güveni kalıcı
faaliyetlerinin
olduğu
güçlü
kurumlar vergisi gelirleri kayda değer
seyredebilecektir. Finansman koşullarının
ölçüde artabilecektir. Harcama tarafında
olumlu
ise, emeklilik
takdirde
seyri
iç
talep
yatırım
artışını
azaltılması
tetikleyebilecektir.
Şirketler
kesiminin
yoğunlaşmasıyla birlikte,
ve işsizlik primlerinin
yönünde
tedbirlerinin
2013
alınan
yılında
tasarruf
yürürlüğe
2012 yılının ilk yarısında enerji ve gıda
girmesi beklenmektedir.
fiyatları ile çekirdek enflasyon hız kesmiş
İktisadi faaliyetlerin hız kazanması ve
olsa
da
çekirdek
Ekim-Aralık
enflasyon
ayları
oranı
arasında
%
kamu maliyesini iyileştirme çabalarının
2,9’a
2014
yılında
da
devam
ettirilmesi
ulaşmıştır. Enflasyonun 2013 ve 2014’te %
nedeniyle genel bütçe açığında iyileşme
2’nin altında seyretmesi beklenmektedir.
kaydedilmesi beklenmektedir.
Kamu borcunun GSYH’ye oranının 2013
yılında yükseleceği, 2014 yılında ise bütçe
Kamu Maliyesindeki İyileşme Sürüyor
açığının
azalması
ve
büyümenin
Bankacılık sistemine yönelik GSYH’nin %
güçlenmesine bağlı olarak gerileyeceği
0,7’si tutarındaki destek dolayısıyla 2012
öngörülmektedir.
yılı bütçe açığı artmış bulunmaktadır.
Ancak söz konusu ihtiyari tedbirler güçlü
Grafik II.19.2:
Avusturya Genel Devlet Bütçesi ve
Kamu Borcu
büyüme ile dengelenerek açıktaki artışı
sınırlamıştır.
GSYH %’si
GSYH %’si
Tahmin
2013 yılında beklenen düşük ekonomik
büyümeye bağlı olarak kamu maliyesi
dengelerinde bozulma öngörülmektedir.
Yapısal bütçe dengesinin 2013 yılında
artan çıktığı açığı dolayısıyla kayda değer
biçimde iyileşeceği, 2014 yılında ise söz
Brüt Kamu
Borcu (sağ)
Net İhracat
konusu iyileşmenin hız keseceği tahmin
edilmektedir.
66
Bütçe Açığı
(sol)
Tablo II.19.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - AVUSTURYA
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
300,7
100,0
Özel Tüketim
163,6
54,4
Kamu Tüketimi
56,7
18,9
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
64,5
21,4
Ekipman için
25,0
8,3
İhracat (mal ve hizmet)
172,3
57,3
İthalat (mal ve hizmet)
162,3
54,0
GSMG
297,0
98,8
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
2,4
1,6
2,2
1,4
1,6
6,0
4,8
2,4
1,7
0,1
0,6
0,6
4,2
2,8
1,0
-0,6
1,5
2,0
-0,2
-1,9
0,1
0,0
-2,4
-2,4
64,3
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
67
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-3,8
2,1
2,7
1,1
1,7
0,7
0,6
0,2
0,1
-7,8
0,8
7,3
-10,6
6,0
12,1
-15,6
8,7
7,2
-13,3
8,8
7,2
-4,5
3,2
1,1
-1,0
1,1
1,9
-0,9
0,6
0,6
-2,1
0,4
0,3
-1,5
0,5
1,4
4,8
4,4
4,2
2,5
1,3
2,3
4,9
-0,2
1,0
3,4
-1,8
-1,2
16,1
14,2
12,6
1,5
1,6
2,2
0,4
1,7
3,6
2,8
-1,6
-2,9
-1,1
-1,1
-2,3
2,7
3,5
1,1
2,8
3,5
1,0
-4,1
-4,5
-2,5
-2,7
-3,7
-2,5
-2,7
-3,3
-2,3
69,2
72,0
72,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
0,7
0,4
-0,2
1,2
0,4
1,8
1,0
0,9
0,5
-0,4
0,5
1,3
4,4
2,9
3,5
1,2
12,4
2,3
2,6
0,0
-2,0
1,7
1,5
-3,0
-2,8
-2,5
74,3
2013
0,7
0,5
0,8
1,2
0,7
3,1
2,6
0,7
0,7
-0,3
0,4
0,6
4,5
2,1
2,0
-0,2
12,5
2,2
2,2
0,4
-1,6
2,1
2,0
-2,5
-2,1
-1,9
75,2
2014
1,9
1,2
1,2
2,3
3,8
5,7
5,4
1,9
1,4
0,1
0,4
0,9
4,2
1,9
0,9
-1,0
12,6
2,0
1,9
0,2
-1,5
2,4
2,4
-1,8
-1,6
-1,6
74,5
20. POLONYA
Tek Motorla Uçuş
talepte iyileşmenin ancak yıl sonuna doğru
Düşük İç Talep Ekonomik Faaliyetleri
Zayıflatıyor
2012
yılının
ilk
yarısında
gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Reel
GSYH’nin 2013’de % 1,2 ve 2014’de %
ekonomik
2,2 artması beklenmektedir.
faaliyetlerin hız kesmesinin ardından reel
GSYH büyümesi yılın ikinci yarısında da
Kamu maliyesini iyileştirme tedbirleri ve
sürmüş ve tüm yıl için % 2 olarak
ülkeye giren AB fonlarının azalması
gerçekleşmiştir. Ekonomik faaliyetler dış
ticaretle
güçlü
biçimde
neticesinde
desteklenmiş,
beklentilerindeki
seyretmiştir. İşgücü piyasası beklentileri,
sınırlanacağı
özel
ve kamu maliyesini iyileştirme çabaları
%
öngörülmektedir.
Bununla
beklentileri iyileştirmesi beklenmektedir.
finansman koşulları, AB fonları döngüsü
sadece
zayıf
beklenen artışın ihracatta güvenirliliği ve
Bahsekonu gelişmelere ek olarak bozulan
yatırımlar
ve
birlikte, 2013 yılı sonunda dış talepte
tüketimdeki artış (% 0,5) sınırlı kalmıştır.
nedeniyle
belirsizlik
küresel ekonomik duyarlılık nedeniyle
tüketici duyarlılığının kötüleşmesi ve reel
neticesinde
ciddi
2013 yılında özel yatırımların iç talep
ithalat artışı, zayıf iç talep nedeniyle düşük
düşmesi
yatırımlarının
biçimde düşeceği tahmin edilmektedir.
ihracat sağlam bir görünüm sergilerken
ücretlerin
kamu
2012 yılında % 10,2 olan işsizlik oranının
0,6
2014 yılında zayıf ekonomik faaliyetler
artmıştır.
nedeniyle
%
öngörülmektedir.
Ekonomi 2013’de Zorlanırken 2014’de
Toparlanmaya Başlayacak
10,9’a
yükselmesi
Zayıf
ekonomik
faaliyetlerin harcanabilir geliri azaltacağı,
bununla birlikte reel gelirlerin artmasıyla
harcanabilir gelir üzerindeki aşağı yönlü
Polonya’nın belli başlı ticaret ortaklarının
etkinin bir kısmının bertaraf edileceği
zayıf ekonomik görünümü nedeniyle iç
tahmin
piyasalarda güven ortamının bozulacağı ve
edilmektedir.
Hanehalkı
tasarruflarının artacağı ve bu durumun iç
ihracatçıların durumunu kötüleşeceği, bu
talebi sınırlayacağı öngörülmektedir. Özel
durumun da 2013 yılında iç talepteki artışı
tüketimin, işgücü piyasası koşullarında ve
sınırlandıracağı tahmin edilmektedir. İç
68
Grafik II.20.1:Polonya- GSYH Büyümesi ve
Bileşenleri
güven ortamında iyileşme sağlanması ve
KDV oranlarındaki kesintinin ardından
puan
ancak tahmin döneminin sonuna doğru
tahmin
artması beklenmektedir.
Dış ticaretin büyümeye katkısının tahmin
dönemi boyunca düşse de pozitif kalacağı
İç talep
Dış talep
tahmin edilmektedir. 2013 yılında zayıf dış
Stoklar
GSYH yıllık büyüme
ekonomik görünümün ihracatı geriletmesi
ve sınırlı iç talebin ithalatı daha da
baskılaması
öngörülmektedir.
Zayıf İç Taleple Düşen Enflasyon
2014’de
toparlanan dış talep ve iyileşen maliyet
bakımından
rekabet
gücünün
ihracatı
Zloty’nin değer kaybetmesi, yönetilen
artırması beklenmektedir. 2012 yılında
fiyatlardaki artış ve emtia fiyatlarındaki
GSYH’nin % 3,6’sı olan cari işlemler
yükselme nedeniyle 2012 yılında TÜFE %
açığındaki
2014
3,7’e tırmanmıştır. 2013’de TÜFE’nin
yılında GSYH’nin % 2,4’üne gerileyeceği
büyük ölçüde emtia fiyatlarındaki artışın
tahmin edilmektedir.
yavaşlaması, zayıf iç talep ve düşen petrol
iyileşmenin
sürerek,
fiyatları nedeniyle % 1,8’e, 2014’te ise az
Riskler dengelenmiş bir görünüm arz
da olsa artarak % 2,3’e yükselmesi
etmektedir.
Ulusal
beklenmektedir.
beklenenden
fazla
para
değer
biriminin
kaybetmesi
ihracatta genişlemeyi ve ithal ikameci
Kamu
sanayinin gelişmesini destekleyebilir. Öte
yandan,
güven
ortamının
daha
Maliyesindeki
İyileşme
Hız
Kesiyor
da
bozulması özel yatırımları ve tüketimi
Bozulan
sınırlayabilir.
makroekonomik
görünüm
nedeniyle bütçe açığındaki düşüşün tahmin
dönemi boyunca, yavaşlayarak da olsa,
süreceği
maliyesini
tahmin
edilmektedir.
iyileştirme
Kamu
çabalarının
bir
sonucu olarak 2012 yılında bütçe açığı/
GSYH oranının % 3,5’in bir miktar altına
gerileyeceği öngörülmektedir.
69
2013 yılında bütçe açığının çok az bir
2011 yılında GSYH’nin % 5,2’si olan
düşüşle GSYH’nin % 3,4’üne ineceği
yapısal
tahmin
GSYH’nin
edilmektedir.
Harcamaları
bütçe
açığının
%
2014
1,7’sine
yılında
gerilemesi
kısıtlamaya yönelik yapısal tedbirlerin
beklenmektedir. 2011 yılında % 56,4 olan
başında memur maaşlarının dondurulması
kamu borcu/GSYH oranının ise 2014
ve emeklilik yaşının kademeli olarak
yılında
yükseltilmesi
öngörülmektedir.
Hükümet,
gelmektedir.
kamu
yatırımlarını
Ayrıca
azaltma
tahminleri
kararı almıştır.
3,3’e düşmesi beklenmektedir. Gelirlerin
GSYH’ye oranının, KDV oranlarındaki
ve
emeklilik
prim
kesintilerindeki düşüş nedeniyle, azalması
beklenmektedir. Öte yandan emeklilik
yaşının
tırmanacağı
Bahsekonu
yüksek
döviz
belirsizlik ortamında yapılmaktadır.
faaliyetlerin hız kazanmasıyla birlikte %
artış
57,5’e
borç
kuru
dalgalanmalarının yarattığı kayda değer
2014 yılında bütçe açığının ekonomik
geçici
%
kademeli
olarak
yükseltilmesi
harcamalar üzerinde iyileştirici bir etki
yaratacaktır.
70
Tablo II.20.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - POLONYA
2011
Milyar PLN Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
1523,2
100,0
Özel Tüketim
932,8
61,2
Kamu Tüketimi
274,8
18,0
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
309,7
20,3
Ekipman için
106,5
7,0
İhracat (mal ve hizmet)
688,7
45,2
İthalat (mal ve hizmet)
706,3
46,4
GSMG
1453,9
95,4
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
4,6
4,4
3,5
7,6
10,6
11,5
4,7
4,9
0,1
-0,4
14,3
15,7
11,8
0,2
-3,1
-2,4
-1,6
-
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
71
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
1,6
3,9
4,3
2,0
3,1
2,5
2,1
4,1
-1,7
-1,2
-0,4
9,0
-10,8
-3,3
9,7
-6,8
12,1
7,7
-12,4
13,9
5,5
0,1
3,5
4,0
1,4
2,6
3,0
-2,5
2,0
0,4
2,7
-0,7
0,9
0,4
0,5
1,0
8,2
9,6
9,6
3,5
4,7
4,0
2,2
1,3
0,7
-1,4
-0,1
-2,3
9,0
8,2
2,1
3,7
1,4
3,1
4,0
2,7
3,9
4,4
-1,4
-1,9
-1,0
-1,8
-2,1
-3,1
-4,3
-4,5
-1,9
-2,7
-2,7
-7,4
-7,9
-5,0
-7,9
-8,3
-5,2
-8,2
-8,3
-5,2
50,9
54,8
56,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
2,0
0,5
0,1
0,6
3,8
3,2
-0,9
2,1
0,5
-0,3
1,9
0,1
10,2
3,5
1,6
-0,7
1,9
2,3
3,7
-2,1
-1,5
-3,6
-1,2
-3,5
-2,9
-3,0
55,8
2013
1,2
0,7
1,6
-2,8
1,7
3,8
1,2
1,1
0,1
-0,1
1,2
-0,1
10,8
2,5
1,1
-0,3
3,5
1,5
1,8
-0,6
-0,7
-2,7
-0,9
-3,4
-2,1
-2,2
57,0
2014
2,2
1,5
2,2
0,6
7,0
6,4
4,8
2,1
1,4
0,0
0,8
0,2
10,9
3,1
1,0
0,8
3,8
1,9
2,3
-0,6
-0,3
-2,4
-0,9
-3,3
-1,7
-1,7
57,5
21. PORTEKİZ
Toparlanmayı Geciktiren Negatif Büyüme
2012’de Daralma: Düşen İç Talep,
Yavaşlayan İhracat Artışı
desteklenen
2012’nin dördüncü çeyreğinde reel GSYH
İç talebe ilişkin gelişmeler, 2013 yılı
çeyreklik
şekilde
sonlarında rekor seviyelere çıkarak %
büyük bir oranda ( % 1,8) daralmıştır. 2012
17,5’in üzerinde olacağı tahmin edilen
yılında yıllık büyüme oranı % - 3,2 olarak
işsizlik oranına bağlı olarak şekillenecektir.
gerçekleşmiştir. Ekonominin beklenenden
2014 yılında ekonominin hız kazanmasıyla
fazla daralması büyük oranda iç talepteki
birlikte istihdamda iyileşme gözlenmesi
düşüş ve yılsonuna doğru ihracatın hız
beklenmektedir. Ekonomideki durgunluk
kesmesinden
nedeniyle
bazda
beklenmedik
kaynaklanmıştır.
reel
GSYH’nin
%
0,8
büyüyeceği öngörülmektedir.
İstihdam
fiyatlar
üzerindeki
baskı,
fazla
2014’de ekonominin toparlanma trendine
düşmüş, yıllık ortalama işsizlik oranı %
girmesine rağmen, zayıf seyretmeye devam
15,7’ye yükselmiştir. 2012 yılının son
edecektir.
dördüncü
çeyrekte
beklenenden
çeyreğinde fiyatlar üzerindeki baskının
Grafik II.21.1:Portekiz- GSYH
Büyümesi ve işsizlik
ciddi biçimde azalmasıyla birlikte 2012
yıllık %
yılında ortalama enflasyon oranı % 2,8
işgücü %’si
olarak gerçekleşmiştir.
2013
Yılının
tahm
in
İkinci
Yarısında
Ekonomide Sınırlı Toparlanma
Reel GSYH’nin bu yıl % 1,9 daralması
GSYH
büyümesi(sol)
beklenmektedir. İç talebin 2013 yılının ilk
yarısında
azalmaya
devam
ekonomik
faaliyetlerin
yarısından
itibaren
toparlanmaya
edeceği,
yılın
ikinci
kademeli
olarak
başlayacağı
İhracat
edilmesine
kazanacağı,
iç
ve
dış
aşağı
karşın
yönlü
revize
ekonomideki
dengelenme süreci önümüzdeki yıllarda da
tahmin
süreceğe
edilmektedir. Toparlanmanın 2014 yılında
hız
artışının
İşsizlik
oranı(sağ)
benzemektedir.
Dış
ticaret
dengesinin 2013 yılında pozitife dönmesi
taleple
beklenmektedir. Hala yüksek seyreden dış
72
borç oranlarıyla bağlantılı olarak artan faiz
oranının 2013 yılında % 4,9’a ulaşacağı
dışı fazla, cari işlemler dengesindeki
tahmin edilmektedir. Baskılanan tüketim
iyileşmeyi yavaşlatmaktadır.
ve
kötü
işgücü
piyasası
performansı
gelirlerin düşmesine ve bütçe açığı/GSYH
İşgücü piyasası koşullarının beklentilerden
oranının
kötü bir görünüm sergilemesi, büyümeyi
Bütçe açığı/GSYH beklentisinin % 3’den
olumsuz etkilemekte ve makroekonomik
yüksek kısmı için, özellikler gelirleri
görünüme ilişkin risklerin aşağı yönlü
artırıcı tedbirler (gelir vergisinin yeniden
revize edilmesine neden olmaktadır. 2012
düzenlenmesi, özel tüketim ve varlık
yılının son çeyreğinde ilişkin pek çok
vergilerinin artırılması gibi)
sektörde daralmaya işaret eden veriler
Bütçenin
dikkate
yönlü
tedbirleri ise ücret ödemelerinin, ara malı
revizenin sürmesi muhtemeldir. Büyük
tüketiminin ve sosyal transferlerin ciddi
oranda
biçimde düşürülmesi oluşturmaktadır.
alındığında
gelir
temelli
çalışmalarının
bu
aşağı
mali
iyileştirme
ekonomik
artmasına
harcamalar
neden
olmaktadır.
alınmalıdır.
kısmına
yönelik
faaliyetler
üzerindeki olumsuz etkileri beklentilerin
2013
üzerinde
yandan
toparlanmaya başlaması ve GSYH’nin %
kademeli ve başarılı bir şekilde tahvil
1,75’ine tekabül eden harcamaları azaltıcı
piyasasına
tedbirlerle birlikte 2014 yılında bütçe
gerçekleşebilir.
erişimin
Öte
sağlanması
iş
dünyasında yatırımları canlandırabilir.
yılı
ortasında
ekonominin
açığının GSYH’ye oranının % 2,9 olarak
gerçekleşmesi beklenmektedir. Hükümet,
Beklenmeyen
kamu hizmetlerinde etkinliği artırmak,
Makroekonomik
kalıcı
Gelişmeler Kamu Maliyesini Zorluyor
ve
büyük
miktarda
tasarruf
sağlanabilecek alanları tespit etmek üzere
kapsamlı bir kamu harcamaları incelemesi
2012 yılında bütçe açığı/GSYH oranının %
yapacaktır.
5 olacağı tahmin edilmektedir. Harcamalar
Bu
çalışmanın
sonuçları
Ekonomiyi İyileştirme Programı’nın 7’inci
ciddi biçimde düşerken, ihracat ve artan
gözden geçirme toplantısında sunulacak,
işten çıkarmalar sebebiyle ekonominin
2013
dengelenmesi neticesinde gelirler ve sosyal
İstikrar
Programında
detaylı
tartışılacaktır.
güvenlik katkıları beklentilerin altında
gerçekleşmiştir.
Yapısal bazda 2012-2014 dönemine ilişkin
birikimli
Makroekonomik görünümün aşağı yönlü
uyarlanmanın
genel
kamu
dengesi dikkate alındığında GSYH’nin
revizyonunun ardından bütçe açığı/GSYH
yaklaşık % 5’i, faiz dışı denge göz önüne
73
alındığında GSYH’nin yaklaşık % 5,75’i
2014 yılında en yüksek seviyeye ulaştıktan
olacağı
sonra,
tahmin
edilmektedir.
Kamu
maliyesinin iyileştirilmesi çalışmaları ve
orta
vadede
düşeceği
öngörülmektedir.
büyümenin kademeli olarak yükselmesi
neticesinde kamu borcu/GSYH oranının,
Tablo II.21.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – PORTEKİZ
2011
Milyar Euro Cari Fiyatlarla
GSYH
170,9
Özel Tüketim
113,8
Kamu Tüketimi
34,3
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
30,5
Ekipman için
9,0
İhracat (mal ve hizmet)
61,2
İthalat (mal ve hizmet)
68,6
GSMG
164,6
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
66,5
20,0
17,9
5,3
35,8
40,1
96,2
92-08
2,1
2,4
2,3
1,9
3,9
5,7
5,8
1,9
2,5
0,2
-0,6
0,4
6,6
5,6
3,9
0,1
3,9
3,5
0,2
-10,4
-8,2
-6,1
-4,2
-4,3
58,7
(b) brüt tasarruf/ brüt kullanılabilir gelir
74
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-2,9
1,9
-1,6
-2,3
2,5
-3,8
4,7
0,1
-4,3
-8,6
-3,1 -10,7
-13,0
-2,6 -11,3
-10,9
10,2
7,2
-10,0
8,0
-5,9
-3,4
2,6
-1,9
-2,5
1,0
-5,6
-1,1
0,9
-0,7
0,7
0,0
4,6
-2,6
-1,5
-1,5
10,6
12,0
12,9
2,8
2,0
-0,3
3,1
-1,5
-0,2
2,2
-2,1
-0,8
10,9
10,1
9,2
0,9
0,6
0,5
-0,9
1,4
3,6
5,0
0,1
-2,0
-10,0 -10,6
-7,8
-10,8 -10,4
-7,2
-9,6
-9,0
-5,6
-10,2
-9,8
-4,4
-8,9
-9,4
-3,5
-8,6
-8,7
-6,5
83,2
93,5 108,0
2012
-3,2
-5,8
-4,1
-14,9
-9,5
3,4
-7,3
-3,2
-7,4
0,0
4,2
-4,3
15,7
-2,7
-3,8
-3,7
10,5
-0,1
2,8
-0,1
-4,4
-3,0
-1,2
-5,0
-3,4
-4,4
120,6
(c) GSYH’nin yüzdesi olarak
2013
-1,9
-2,8
-3,3
-8,0
-3,9
1,4
-3,1
-2,3
-3,7
0,0
1,8
-2,7
17,3
1,6
0,8
-0,2
10,6
1,0
0,6
0,3
-2,9
-1,4
0,5
-4,9
-3,0
-3,1
123,9
2014
0,8
0,5
-2,0
3,0
6,0
4,6
3,8
0,7
0,4
0,0
0,4
0,5
16,8
0,5
0,2
-0,6
10,7
0,8
1,2
0,0
-2,6
-1,2
0,8
-2,9
-1,5
-1,5
124,7
22. ROMANYA
İç Taleple Gelen Sınırlı Toparlanma
2012
Yılında
Ekonomik
Büyüme
2013 ve 2014 Yıllarında Ekonomide
Tedrici Toparlanma
Yavaşladı
2013 yılında GSYH büyümesinin % 1,6
Sonbahar Tahminlerindeki 2012 yılı GSYH
büyümesi
aşağı
yönlü
revize
olacağı tahmin edilmektedir. İç talep
edilmiş,
büyümenin itici gücü olurken, net ihracat
büyüme oranının sadece % 0,2 seviyesinde
büyümeye
gerçekleşeceği öngörülmüştür. Zorlu kış
2012’ye
koşulları ekonomik faaliyetlerin yılın ilk
kıyasla
yatırımların,
çeyreğinde yavaşlamasına neden olurken,
katkı
sağlamıştır.
düşmesi
beklenen
talep bileşenleri
arasında
büyümeye en fazla katkı yapan bileşen
büyüme ikinci çeyrekte güçlü yatırımlar ve
olması
özel tüketim sayesinde hız kazanmıştır.
beklenmektedir.
artışının
Bununla birlikte yaz aylarında yaşanan ciddi
hız
Özel
tüketim
kazanacağı
tahmin
edilmektedir. 2013 yılında, 2011 ve 2012
kuraklık, azalan tüketici güveni ve AB
yıllarının aksine, kamu harcamalarının
fonlarının kullanımındaki güçlükler üçüncü
büyümeye sınırlı da olsa pozitif katkı
çeyrekte negatif büyümeye neden olmuştur.
sağlaması
Ayrıca transferler ve gelirler hesaplarında
beklenmektedir.
Büyüme
bileşenleri kompozisyonun 2014 yılında
verilen kayda değer fazla, cari işlemler
2013
açığında önemli bir iyileşmeye sebep olmuş,
yılına
benzer
bir
görünüm
sergilemesi, GSYH büyümesinin % 2,5’e
cari işlemler açığı/GSYH oranı % 3,8’e
yükselmesi beklenmektedir. 2014 yılında
inmiştir.
da büyümenin itici gücünün iç talep
Grafik II.22.1:Romanya- GSYH Büyümesi
ve Katkılar
puan
negatif
olacağı, yatırımların destekleyici bileşen
olacağı,
tahmin
net
ihracatın
negatif
katkı
sağlayacağı tahmin edilmektedir. Cari
işlemler
açığının
GSYH’nin
civarında olacağı öngörülmektedir.
İç talep(stok hariç)
Net ihracat
Stoklar
GSYH yıllık %
değişim)
75
%
4’ü
Gıda ve Enerji Fiyatlarıyla Birlikte
birlikte
yeterli
istihdam
alanı
Enflasyon da Yükseliyor
yaratılamamıştır. Zayıf ekonomi nedeniyle
tahmin dönemi boyunca istihdamda sadece
sınırlı
TÜFE’nin, artan gıda fiyatları ve Leu’daki
hedefler
fiyat baskıları oldukça artmıştır. Enerji
ve
fiyatlarının
% 23 civarındaki genç işsizlik oranının
2013’de biraz düşmesi, fakat yine de
enflasyon
yüksek seyretmesi beklenmektedir. 2010
üzerinde yukarı yönlü baskı yaratması
yılında ücretlerdeki % 25’lik kesintinin
beklenmektedir. Gıda fiyatlarındaki artışın
2013’ün
ilk
koruyacağı
yarısında
da
tahmin
edilmektedir.
ardından kamu ücretlerinin iyileştirilmesi
önemini
çalışmalarıyla birlikte 2013 yılında kamu
sektöründe ücret artışları özel sektör ücret
Ekonomideki sınırlı toparlanma nedeniyle
artışlarından fazla olmuştur. 2014 yılında
ücretlerin baskılanacağı öngörülmektedir.
özel sektörde ücret artışının ortalama % 5
2013 yılında yıllık enflasyon oranının %
civarında olacağı, birim işgücü maliyetinin
4,6 dolaylarında olması beklenmektedir.
ise verimlilik artışlarıyla birlikte düşeceği
Kısa vadeli enflasyon görünümüne ilişkin
riskler
büyük
ölçüde
Bununla
2012’de % 7’ye gerilemiştir. Halihazırda
politikalarına paralel olarak tahmin dönemi
enerji
belirlenememiştir.
birlikte 2011’de % 7,4 olan işsizlik oranı
toptan
satışlarda planlanan fiyat serbestleştirme
boyunca
olacağı
yönelik tedbirler hala yetersiz ve doğru
5,4’e tırmanması sebebiyle kısa vadeli
perakende
iyileşme
öngörülmektedir. Aktif işgücü piyasasına
değer kaybı neticesinde Eylül ayında %
sektöründeki
bir
tahmin edilmektedir.
dengelenmiştir.
Leu’da daha fazla değer kaybetmesi ve
emtia fiyatların beklenenden çok artması
Kamu
Maliyesi
Gelir
Tedbirlerle Destekleniyor
risklerin yukarı yönlü artmasına sebep
olmaktadır.
Öte
beklenenden
yandan
yavaş
Artırıcı
ekonominin
toparlanması
Romanya’nın bütçe açığının, 2012 yılında
deflasyonist etkiler yaratabilir.
% 3 seviyesinin altında gerileyeceği
öngörülmektedir. Şubat 2013 tarihinde
İşgücü
Piyasası
Zayıf
Seyretmeye
yürürlüğe konulması planlanan bütçede,
Devam Ediyor
2013 yılında GSYH’nin % 2,4’ü kadar açık
hedeflenmekte, emekli maaşlarında % 4’e
Kamu sektöründeki istihdamın daha da
kadar artışa olanak sağlanmakta ve kamu
azaltılmasına rağmen 2012 yılında toplam
yatırım projelerine öncelik verilmektedir.
istihdam iyileşme göstermiştir.
Gelir artırıcı tedbirler arasında vergi
Bununla
76
indirimine tabi malların azaltılması, tarım
sektörünün vergilendirmesinde iyileştirme
gibi tedbirler yer almaktadır.
Emlak
vergisi ve özel tüketim vergisi oranlarının
enflasyon oranını
yükseltilmesi,
yakalayacak şekilde
doğalgaz
serbestleştirilmesinin
fiyatlarının
ardından
aşırı
kazancı engellemeye ilişkin vergilerin
yürürlüğe konulması planlanmaktadır.
2014 yılında, ekonomik faaliyetlerin hız
kazanacağı
ve
politika
olmayacağı
varsayımı
değişikliği
altında,
bütçe
açığının GSYH’nin % 2,2’sine düşmesi
beklenmektedir. Kamu borcunun ise 20132014
yıllarında
civarında
GSYH’nin
istikrar
%
38’i
kazanması
beklenmektedir.
77
Tablo II.22.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – ROMANYA
2011
Milyar Rumen Leyi Cari Fiyatlarla
GSYH
556,7
Özel Tüketim
352,7
Kamu Tüketimi
83,8
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
144,6
Ekipman için
53,7
İhracat (mal ve hizmet)
222,9
İthalat (mal ve hizmet)
252,6
GSMG
549,4
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
63,4
15,0
26,0
9,6
40,0
45,4
98,7
92-08
2,9
5,6
0,9
9,8
10,5
10,9
13,4
2,8
6,8
-1,6
-2,0
-2,3
59,7
51,6
-0,8
52,8
1,6
-7,7
-5,7
-
(b) brüt tasarruf/ brüt kullanılabilir gelir
78
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-6,6
-1,1
2,2
-10,1
-0,3
1,1
3,1
-4,7
0,2
-28,1
-1,8
7,3
-27,7 -19,1
7,0
-6,4
13,2
10,3
-20,5
11,1
10,0
-5,1
-1,0
2,1
-15,0
-1,5
2,6
1,4
0,4
0,1
7,0
0,0
-0,5
-2,0
-0,3
-0,8
6,9
7,3
7,4
-1,9
-3,3
15,5
2,9
-2,4
12,2
-1,2
-7,7
7,8
-1,3
-8,3 -15,2
4,2
5,7
4,1
5,6
6,1
5,8
1,2
1,0
2,6
-5,8
-6,1
-5,6
-4,2
-4,4
-4,5
-3,6
-4,2
-3,9
-9,0
-6,8
-5,7
-9,1
-6,1
-5,1
-9,6
-6,1
-4,0
23,6
30,5
34,7
2012
0,2
0,2
-2,7
7,7
7,8
-3,5
-1,9
0,3
1,7
-0,9
-0,5
0,4
7,0
4,9
5,2
0,3
4,9
3,4
2,2
-5,6
-3,8
-2,4
-2,9
-1,7
-2,2
38,0
(c) GSYH’nin yüzdesi olarak
2013
1,6
1,4
1,6
4,5
4,7
0,9
2,4
1,7
2,3
0,0
-0,7
0,5
6,9
6,3
5,2
0,3
4,8
4,6
1,4
-5,6
-4,0
-2,9
-2,4
-0,9
-0,9
38,1
2014
2,5
2,0
1,6
5,4
5,9
2,6
3,6
2,5
3,0
0,0
-0,6
0,7
6,8
4,6
2,8
-0,8
3,6
3,3
0,9
-5,6
-3,9
-2,9
-2,2
-0,6
-0,6
38,0
23. SLOVENYA
Durgunluk
ve
İyileştirme
Tedbirleri
Düzelmesini
Ekonominin
Erteliyor
Durgunluk Devam Ediyor, Potansiyel
Artan işsizliğe bağlı olarak iç talebin
Büyüme Düşüyor
2013’te
de
düşük
seyretmesi
beklenmektedir.
Slovenya, 2012 yılının ilk iki çeyreğindeki
2012’de düşmeye başlayan özel tüketimin
küçülmeyle durgunluk sürecine girmiştir.
2013’te de % 3’ten daha fazla bir oranda
Yatırımların azalması, istihdam ve yurtiçi
azalma
tüketimdeki düşüş eğilimiyle birleşince
edilmektedir.
beklenmektedir.
Teçhizat yatırımlarının da özel sektörün
reel GSYH’nin 2013’te de küçüleceği
tahmin
sergilemesi
zayıflığını ve baskılanan kredi büyümesini
Bankacılık
yansıtır
sektöründeki krizin atlatılması ve aşırı
şekilde
2013’te
de
azalması
beklenmektedir.
borçluluk sorunu yaşayan özel sektörün
yeniden yapılandırılması ihtimalleri ise
2012’nin
son
2014’te tedrici büyüme olabileceğine işaret
gözlenen azalma sebebiyle 2012’de ihracat
etmektedir.
artışının % 1 olarak gerçekleşeceği tahmin
edilmektedir.
toparlanma
Grafik II.23.1: Slovenya-GSYH Büyümesine
Katkılar %
çeyreğinde
Küresel
ihtimaline
ihracatta
ekonominin
bağlı
olarak
ihracatın 2013’te istikrarlı bir seviye
yakalamaya başlayacağı öngörülmektedir.
tahmin
Aynı dönemde iç talebin azalmasıyla
birlikte ithalatın düşüş sergileyebileceği
tahmin edilmekte olup, bu iki gelişmenin
net ihracatın büyümeye katkı yapmasını
sağlayabileceği öngörülmektedir.
Hanehalkı Tük. Harcamaları
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
Stok Değişmeleri
GSYH
Kamu Yatırım Harc
Brüt SermayeEkipmanlar
Kamu ve özel sektördeki harcamaların
azalması
ve
ihracat
performansının
düşmesinin de etkisiyle istihdamdaki % 1,5
oranındaki düşüş beklentisiyle birlikte
2013’te
işsizliğin
öngörülmektedir.
79
%
9,7
olacağı
2012
yılı
sonunda
bankaların sorunlu varlıklarını satın alarak
sıkılaştırma çabaları, kamu çalışanlarının
bankalara sermaye desteğinde bulunacak
ücretlerinde kesintiye gidilmesi ve sosyal
bir kurumun oluşturulmasına rağmen, 2013
transferlere
yılında
da
sınırlandırmalar
getirilmesi
bankacılık
sektöründeki
gibi tedbirler ile başlamıştır. 2013 yılı için
devam
edebileceği
bütçe açığı/ GSYH oranı öngörüsü %
sıkıntıların
düşünülmektedir.
5,1’dir.
Enerji ve işlenmemiş gıda fiyatlarının hariç
2014’te
tutulduğu çekirdek enflasyonun % 1,5
indirmekten
civarında
öngörülmemekte olup, bütçe açığı oranının
olması
beklenirken,
kamu
kurumlar
vergisini
başka
%
16’ya
bir
tedbir
sektöründeki ücret kesintileri ve artan
%
işsizliğe bağlı olarak 2013’te ücretlerde
edilmektedir.
artış beklenmemektedir.
yüksek borç ve yüksek faiz oranlarına
4,7
bağlı
Bankacılık sektöründeki gelişmelere bağlı
olarak
gerçekleşeceği
Faiz
tahmin
harcamalarının
olarak artmaya
devam
ise,
edeceği
düşünülmektedir.
olarak, tedrici olmak ve bazı riskleri
taşımak suretiyle 2014 yılında ekonominin
2012 sonu itibarıyla % 53,7 olan kamu
istikrara kavuşabileceği düşünülmektedir.
borç stokunun GSYH’ye oranının, artan
faiz
2012’de Sıkılaştırma Tedbirleri
oranları
ve
baskılanan
büyüme
sebebiyle 2014’te % 63,5’e yükseleceği
tahmin edilmektedir.
2011’de % 6,4 olan bütçe açığının
Bütçe açığı için en büyük risk bütçenin
GSYH’ye oranının, zarar eden kamu
gevşek bir biçimde uygulanmasıdır. Bu
işletmelerine yapılan sermaye desteğine
riskin KDV oranında yapılması öngörülen
rağmen 2012 sonu itibarıyla % 4,4’e
artış
düşmesi beklenmektedir. Kamu maliyesini
düşünülmektedir.
80
ile
2014’te
dengelenebileceği
Tablo II.23.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – SLOVENYA
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla
GSYH
36,2
Özel Tüketim
20,9
Kamu Tüketimi
7,5
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
6,7
Ekipman için
2,8
İhracat (mal ve hizmet)
26,2
İthalat (mal ve hizmet)
25,8
GSMG
35,7
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
57,8
20,8
18,5
7,9
72,4
71,2
98,6
92-08
3,7
3,7
3,1
7,1
9,5
5,3
6,9
3,5
4,3
0,4
-1,0
16,4
0,6
-3,1
-0,8
-1,0
-
(b) brüt tasarruf/ brüt kullanılabilir gelir
81
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-7,8
1,2
0,6
0,1
1,3
0,9
2,5
1,5
-1,2
-23,2 -13,8
-8,1
-28,9
-7,9
9,5
-16,7
10,1
7,0
-19,5
7,9
5,2
-7,2
1,6
0,8
-6,1
-2,1
-1,3
-4,1
1,9
0,7
2,4
1,5
1,3
-1,8
-2,2
-1,6
5,9
7,3
8,2
1,8
3,9
1,6
8,5
0,4
-0,6
4,7
1,5
-1,6
14,9
13,5
11,9
3,6
-1,1
1,0
0,9
2,1
2,1
4,1
-4,8
-1,8
-1,5
-2,9
-3,0
-0,4
-0,4
0,1
-0,4
-0,3
-0,2
-6,0
-5,7
-6,4
-4,4
-4,6
-5,7
-4,3
-4,6
-4,7
35,0
38,6
46,9
2012
-2,0
-1,8
-2,1
-9,0
-5,9
1,0
-2,8
-2,0
-4,0
-1,4
3,2
-1,3
9,0
0,5
1,2
-0,6
10,9
0,9
2,8
-1,2
-1,4
1,9
2,1
-4,4
-3,0
-3,1
53,7
(c) GSYH’nin yüzdesi olarak
2013
-2,0
-3,1
-2,7
-6,5
-5,7
1,2
-1,4
-2,2
-3,2
-1,5
2,7
-1,6
9,8
-0,4
0,3
-0,9
9,5
1,3
2,2
-1,2
0,3
3,8
3,1
-5,1
-3,1
-2,3
59,5
2014
0,7
0,3
-0,7
1,2
2,6
3,2
2,7
0,6
-3,5
-0,3
1,9
-0,9
10,0
0,1
0,4
-1,6
9,5
1,0
1,5
-0,1
0,2
3,3
2,0
-4,7
-3,2
-3,1
63,4
24. SLOVAKYA
İhracattaki Büyüme Gerilerken Büyüme Geçici Olarak Zayıflıyor
gerçekleşmesini sağlamıştır. 2013 yılında
2013 Yılında Büyüme Ciddi Biçimde
Yavaşlayacak
otomotiv üretiminde daha fazla artış
hedeflenmekte olup, göstergeler sanayi
Slovak ekonomisinde büyüme 2012’de
üretiminin gerileyeceğine işaret etmekte,
kısmen de olsa yavaşlamıştır. 2012 yılında
ihracattaki artışın ise 2013’ün ilk yarısında
GSYH’nin
ciddi
%
2
oranında
büyümesi
odaklı
sayesinde
otomotiv
oranı
ve
tahmin
endüstrisi
yakalanabilmiştir.
işsizlik
düşeceği
edilmektedir.
beklenmektedir. Bu pozitif performans
ihracat
biçimde
Yüksek
özel
Durgun İşgücü Piyasası, Baskılanmış İç
Talep
sektör
yatırımlarındaki düşüşün bir yansıması
olarak iç talep büyümeye oldukça sınırlı
2011 yılında yürütülen büyük ölçekli
bir katkı sağlamıştır. 2013 yılında otomotiv
projelerin yarattığı güçlü baz etkisi ve
ihracatının
üretimi sınırlayan talep yönlü endişeler
düşmesiyle
birlikte
GSYH
büyümesinin % 1,1’e gerileyeceği tahmin
neticesinde
2012
yılında
edilmektedir. 2014 yılında güçlü dış talebe
düşmüştür.
Bankacılık
ek olarak, tüketici güveni ve iç talebin
anketlere göre şirketlerin uzun vadeli borç
tahmin dönemi boyunca kademeli olarak
taleplerinde düşüş gözlenmektedir. Ticareti
güçlenmesi ve GSYH büyümesinin % 2,9
yapılamayan
olması beklenmektedir.
durma noktasına gelmiş, inşaat sektörü
mallara
yatırımlar
sektöründeki
yatırım
2012’de
üretim endeksi % 10’dan fazla düşmüştür.
İhracat Büyümenin Motoru Olmayı
Sürdürüyor
Söz konusu durumun ancak kademeli bir
şekilde düzeleceği tahmin edilmektedir.
Önceki
yatırımların
aşamasına
Güvenilirlik endekslerindeki düşüş trendi,
geçmesi ve özellikle ihracata konu olan
kriz sonrası kredi koşullarının sıkılaşması
otomotiv üretiminin artmasıyla birlikte
ve mali kısıtların kamu yatırımları üzerinde
sanayi
10
yaratacağı
muhtemel
genişlemiştir. Sanayi üretimindeki artışla
sektöründe
yapılacak
birlikte
engeller
niteliktedir.
karlılığı
daha
üretimi
düşük
baskılanan
üretim
2012
iç
ithalat
yılında
talep
artışı,
%
neticesinde
dış
ticaret
fazlasının GSYH’nin % 3’ünün üzerinde
82
etkiler,
yeni
yatırımları
Bununla
yüksek
olan
inşaat
birlikte
teçhizat
yatırımları 2014’de dış talebin artmasıyla
Kamu Maliyesini İyileştirme Çabaları
yeniden başlayacaktır.
Devam Ediyor
Grafik II.24.1: Slovakya- GSYH Büyümesi ve
Katkılar
2012 yılında bütçe açığının GSYH’nin %
4,8’ine
puan
ulaşması
beklenmektedir.
Yıl
boyunca KDV, gelir vergisi ve özel
tahmin
tüketim
vergilerinin
aksaklıklar
gelirler
toplanmasındaki
tarafını
olumsuz
etkilerken, sağlık harcamaları ve ücret
giderleri
Yatırım dışı iç talep
Net ihracat
Stoklar
GSYH(yıllık %
değişim)
planlanandan
gerçekleşmiştir.
Kamu
fazla
yatırımlarındaki
keskin düşüş genel bütçe dengesindeki
toparlanması
ılımlı iyileşmenin ana unsuru olmuştur.
beklenemeyen özel tüketim, 2012 yılında
2012’nin yaz aylarında yürürlüğe giren
daha da düşmüştür.
gelir artırıcı tedbirler kamu maliyesindeki
2014
yılında
kadar
Geniş ve artan atıl
kaynaklar ve düşen işsizlikle bağlantılı
olumsuz
oranların
hafifletmiştir.
çok
altında
kalan
GSYH
gelişmelerin
etkilerini
büyümesi nedeniyle harcanabilir gelirin
2013 yılında gerilemesi beklenmektedir.
Kamu maliyesini iyileştirme çalışmaları
İşsizlik oranının tahmin dönemi boyunca
2013 yılında da sürecektir. 2013-2015
kriz öncesi seviyenin 4 puan üstünde, %
bütçesi gelirlere ilişkin tedbirleri içeren
13,5
ikinci bir paket içermekte ve daha fazla
civarında
seyredeceği
tahmin
harcama
edilmektedir.
kesintisi
öngörmektedir.
Kurumlar vergisinin % 19’dan % 23’e
İşgücü piyasasındaki gelişmelere paralel
yükseltilmesi, kişisel gelir üzerinden alınan
olarak birim işgücü maliyetlerinin sınırlı
verginin üst gelir düzeyine ait kısmına %
kaması
Enflasyon,
25’lik yeni bir vergi dilimi eklenmesi,
baskılanmış iç talep ve önceki fiyat
vergi rejiminin serbest meslek sahipleri ve
şoklarından
nedeniyle
beklenmektedir.
baz
etkileri
sözleşmeli işler için yeniden düzenlenmesi
civarında
istikrar
suretiyle
kaynaklanan
%
2
vergi
sağlanacaktır.
kazanacaktır.
gelirlerinin
Bütçenin
artırılması
harcamalar
kısmında ise kamu sektörü ücret giderleri,
mal
ve
hizmet
yatırımlardan
planlanmaktadır.
83
harcamaları
tasarruf
ve
sağlanması
Tek
seferlik
tedbirler
alındığında
yapısal
GSYH’nin
%
beklenmektedir.
gözönüne
bütçe
Kamu
borcunun
GSYHY’ye
oranının
açığının
kademeli olarak yükselerek tahmin dönemi
3,3’üne
ulaşması
sonunda, 2014 itibarıyla % 57’ye ulaşacağı
Politika
değişikliği
olmayacağı
varsayımı
dengesinin
2014
altında
yılında
daha
tahmin edilmektedir.
bütçe
da
bozulacağı öngörülmektedir. Bu durum
2013 yılında yürürlüğe giren tedbirlerin tek
seferlik bir etki yarattığını göstermektedir.
Tablo II.24.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – SLOVAKYA
2011
Milyar Euro Cari Fiyatlarla
GSYH
69,1
Özel Tüketim
39,7
Kamu Tüketimi
12,4
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
16,0
Ekipman için
8,1
İhracat (mal ve hizmet)
62,0
İthalat (mal ve hizmet)
61,6
GSMG
67,6
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
57,5
18,0
23,1
11,8
89,7
89,1
97,8
92-08
-
(b) brüt tasarruf/ brüt kullanılabilir gelir
84
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-4,9
4,4
3,2
0,2
-0,7
-0,5
6,1
1,0
-4,3
-19,7
6,5
14,2
-26,6
11,1
46,7
-16,3
16,0
12,7
-18,9
14,9
10,1
-3,7
3,8
2,3
-3,7
1,1
1,9
-3,8
2,5
-0,7
2,6
0,7
2,0
-2,0
-1,5
1,8
12,1
14,5
13,6
2,5
5,1
1,1
5,7
-0,9
-0,4
7,0
-1,4
-2,0
6,9
10,7
9,8
-1,2
0,5
1,6
0,9
0,7
4,1
-0,7
-0,8
-1,5
1,1
0,8
1,1
-2,5
-2,5
-2,5
-1,7
-0,9
-0,8
-8,0
-7,7
-4,9
-7,3
-7,7
-5,1
-7,5
-7,5
-5,5
35,6
41,0
43,3
2012
2,0
-0,4
-0,5
-3,5
-4,2
8,4
4,8
2,1
-1,1
-0,1
3,3
0,1
14,0
2,4
0,5
-2,1
9,8
2,6
3,7
-0,4
3,3
0,0
1,5
-4,8
-4,8
-5,0
52,4
(c) GSYH’nin yüzdesi olarak
2013
1,1
0,1
0,0
1,6
2,3
3,0
2,4
0,9
0,4
0,0
0,6
0,0
14,0
2,5
1,5
-0,9
8,5
2,4
1,9
0,4
4,2
0,8
2,1
-3,3
-2,8
-3,3
55,1
2014
2,9
0,7
1,6
3,1
1,6
6,2
4,7
3,0
1,3
0,0
1,6
0,5
13,6
2,5
0,1
-2,0
9,2
2,2
2,0
0,0
5,7
2,0
3,2
-3,4
-2,8
-2,8
57,1
25. FİNLANDİYA
İç Talep Büyümenin Temel Belirleyicisi Olmaya Devam Ediyor
Tüketim
2014’e Doğru Yavaş Toparlanma
Harcamaları
2013
Yılında
Düşüyor
Finlandiya ekonomisi 2012 sonu itibarıyla
tüketim
2013 yılında tüketim harcamalarının, KDV
kamu
artışı ve gelir vergilerdeki ilave artıştan
kalemlerinin
etkileneceği düşünülmektedir. Harcanabilir
büyüme oranları negatife dönmüştür. Sabit
reel gelir 2012 ve 2013 yılındaki ücret
sermaye yatırımları, inşaat ve teçhizat
düzenlemeleriyle bir miktar artabilecektir.
yatırımlarındaki
etkisiyle
Hanehalkı
tasarruflarının
gerilemiştir. Sabit sermaye yatırımlarında
yükselerek
2011
2012 yılında gözlenen düşüşün 2013’e de
ulaşması beklenmektedir.
%
büyümüştür.
0,1
harcamaları
güçlü
harcamaları
ve
Özel
seyrederken
ihracat
düşüşün
bir
yılındaki
miktar
seviyesine
yansıması beklenmekte olup ekonomik
büyümenin 2014’te yeniden gerçekleşeceği
Mal Ticareti Azalıyor
tahmin edilmektedir. Düşük özel tüketim
harcamaları ve yatırımlar, 2013 yılında
İhracata konu iki ana sektör olan elektronik
ithalat
ve orman ürünleri sektörü verileri, 2013
talebini
olumsuz
etkileyeceği
düşünülmektedir.
yılında
Risk görünümü dengelidir. Bir yandan bazı
göstermektedir. 2014 yılında dünyadaki
sektörlerde – özellikle de elektronikte-
toparlanma arttığı taktirde ihracatta hafif
devam eden yeniden yapılanma sürecinin
bir yükseliş öngörülmektedir. Mal ticareti
istihdam
dengesinin
ve
beklenenin
ihracat
ötesinde
performansını
değiştirebilecektir.
ihracatın
düşük
2012
seviyesinden
seyredeceğini
yılındaki
gerileyeceği
%
0,9
tahmin
Diğer yandan AB ve dünya ekonomisinin
edilmektedir. Hizmet ticareti açığı ve net
beklenenden
cari transferlerin cari işlemler açığını 2014
hızlı
toparlanması
2014
yılında ihracatı arttırabilecektir.
yılında
%
edilmektedir.
85
1’e
çekeceği
tahmin
Düşük
İşgücü Piyasası Güçlü Seyredecek
Büyüme
Öngörüsü
Kamu
Maliyesini Etkiliyor
Büyümedeki dalgalanmalar 2012 yılının
ikinci yarısında işsizliği hafifçe artırmıştır.
Finlandiya’da merkezi yönetim bütçesinin
Tahmin süresi boyunca, düşük seyreden
güçlendirilmesi
büyümenin işgücü piyasası üzerindeki
alınmıştır. 2013 yılında gelirlerdeki artış, 1
etkileri daha görünür hale gelmesi ve
puanlık KDV artışı ve gelir vergilerindeki
işsizlik oranının 2013 yılında % 8 olarak
artış sayesinde sağlanacaktır. Son derece
gerçekleşmesi
düşük seyreden faizler kamu maliyesi
beklenmektedir.
İşsizlik
için
ciddi
önlemler
oranlarının büyümeye gecikmeli tepki
dengelerine olumlu yansımaktadır.
vermesi sonucunda 2014’te öngörülen
yılında
toparlanmanın
kullanılmasından ötürü merkezi yönetim
sirayet
işsizlik
etmesi
oranına
hemen
beklenmemektedir.
harcama
harcamalarının
Dolayısıyla 2014 yılında işsizliğin % 7,9’a
tavanları
reel
bazda
2013
sisteminin
yükselme
öngörülmemektedir.
gerileyeceği tahmin edilmektedir.
Tahmin süresi boyunca merkezi ve yerel
Mevcut toplu ücret sözleşmeleri 2013 yılı
bütçenin açık, sosyal güvenlik fonlarının
sonuna kadar geçerli olacaktır. 2012’de
ise fazla vermesi beklenmektedir.
birim işçilik maliyetlerindeki artış % 4
yılında genel devlet bütçe açığının % 1,7
olarak kaydedilse de 2013 ve 2014
olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
yıllarında
Alınan yapısal tedbirlerin ve ivmelenen
büyük
bir
artış
öngörülmemektedir.
2012
büyümenin sonucunda 2014’te bütçenin
açığının GSYH’nin % 1,3’e gerilemesi
Enflasyon
2013-2014
İstikrara Kavuşuyor
Yıllarında
beklenmektedir. Brüt kamu borcunun ise
artacağı ve 2014 yılında % 57,6’ya
ulaşacağı tahmin edilmektedir.
KDV
oranlarındaki
1
puanlık
artışa
rağmen, enflasyonun 2013’te % 2,5,
2014’te ise % 2,2 olarak gerçekleşeceği
öngörülmektedir. 2012 ve 2013 yıllarında
toplu ücret pazarlıkları ılımlı bir ücret artışı
sağlayarak sınırlı bir enflasyonist etki
yaratacaktır.
86
Tablo II.25.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – FİNLANDİYA
2011
Milyar Euro Cari Fiyatlarla
GSYH
189,4
Özel Tüketim
105,0
Kamu Tüketimi
46,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
37,2
Ekipman için
9,5
İhracat (mal ve hizmet)
77,3
İthalat (mal ve hizmet)
78,6
GSMG
190,3
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
55,4
24,4
19,6
5,0
40,8
41,5
100,4
92-08
2,9
2,5
1,1
2,5
2,7
8,7
7,0
3,2
2,0
0,2
0,9
0,5
10,8
3,1
0,6
-1,1
9,3
1,7
1,8
-0,9
7,5
4,2
4,2
0,7
0,8
46,0
(b) brüt tasarruf/ brüt kullanılabilir gelir
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-8,5
3,3
2,8
-2,9
3,3
2,3
1,1
-0,3
0,4
-13,2
1,9
7,1
-11,7 -11,8
18,9
-21,3
7,5
2,9
-17,2
6,9
6,1
-7,5
3,2
1,7
-4,1
2,1
2,7
-1,9
0,8
1,7
-2,6
0,4
-1,2
-2,6
-0,1
1,1
8,2
8,4
7,8
2,3
1,8
3,4
9,0
-1,6
1,7
7,4
-2,0
-1,3
11,7
10,6
8,7
1,5
0,4
3,1
1,6
1,7
3,3
1,4
-2,4
-2,3
1,8
1,4
-0,6
2,0
1,6
-1,3
2,1
1,7
-1,2
-2,5
-2,5
-0,8
0,6
-0,8
-0,2
0,6
-0,7
-0,1
43,5
48,6
49,0
(c) GSYH’nin yüzdesi olarak
Not: İstatistiki farklılıklardan dolayı, bileşenleri toplamı GSYH büyümesi vermeyebilir.
87
2012
-0,1
1,7
-0,4
-2,1
-2,4
-0,5
-2,2
-0,2
0,5
-2,0
0,7
0,3
7,7
3,3
3,7
1,0
7,9
2,7
3,2
0,0
0,9
-0,7
-0,8
-1,7
-0,7
-0,7
53,4
2013
0,3
0,1
0,7
-1,5
-2,1
0,5
0,0
0,2
0,0
0,0
-0,3
-0,3
8,0
3,3
2,7
0,8
8,4
1,9
2,5
-0,8
0,5
-0,7
-0,6
-1,5
-0,3
-0,3
56,4
2014
1,2
1,0
0,6
1,5
1,9
2,5
2,7
1,1
1,0
0,0
-0,1
0,2
7,9
3,4
2,4
0,5
8,7
1,8
2,2
-0,8
0,1
-1,0
-0,9
-1,3
-0,4
-0,4
57,6
26. İSVEÇ
Durgunluktan Tedrici Büyümeye Geçiş
2013
2012’de Vites Küçültüldü
İsveç
Bölgesindeki
ekonomisi
gelişmeler
ve
2014
İçin
Toparlanma
Bekleniyor
2010 ve 2011’de yüksek oranda büyüme
gösteren
ve
Euro
Büyümenin
küresel
2013’ün
ilk
çeyreğinde
pozitife döneceği düşünülmektedir. İhracat
yavaşlama sebebiyle 2011’in sonundan
siparişleri, sanayi güven endekslerinin
itibaren durgunlaşma eğilimi göstermiştir.
yüksek çıkması ve özel şirketlerin istihdam
2012 yılında hanehalkı tüketimi, yatırımlar
planları
ve net ihracatın yüksek seyretmesi ise bu
bu
eğilimin
işaretlerini
vermektedir. Yatırımların da artmasının
eğilimi frenleyerek ilk üç çeyrekte % 0,6
etkisiyle 2013 yılında GSYH’nin % 1,3
oranında büyüme olmasını sağlamıştır.
oranında büyümesi, özel tüketimin de
İktisadi ortama dair negatif beklentilerin
yükselmesiyle birlikte büyümenin 2014’te
etkisiyle 2012’nin dördüncü çeyreğinin
% 2,7 olması beklenmektedir.
daralma kaydedilen bir dönem olacağı
öngörülmektedir.
GSYH bileşenlerine bakıldığında, küresel
ekonomideki yavaşlama ve 2012 yaz
aylarında
GrafikII.26.1:
İsveç- GSYH Büyümesi ve
Bileşenleri
yükselmeye
başlayan
İsveç
Kronu sebebiyle ihracatın düşük seyrettiği
puan
tahmin
görülmektedir.
İhracatın
fazlası
AB
gerçekleştirildiğinden
%
55’inden
ülkelerine
ihracatta
talep
azalması sorunu ile mücadele edilmektedir.
AB ekonomilerinin düzelme ihtimaline
bağlı olarak ihracatın 2013’ün ikinci
Üretim açığı (% GSYH)
Stoklar
GSYH Büyümesi
Net İhracat
Yatırımlar Hariç İç Talep
yarısında yeniden büyüme kaydedeceği
öngörülmektedir.
Yatırımların
ise
2013’te
toparlanma
kaydedeceği düşünülmekte olup, tüketimin
2013’ün ikinci yarısından itibaren artış
88
göstermeye
başlayacağı
tahmin
ilaveten İsveç Kronunun da değerini
koruması diğer olumsuz unsurlardan birini
edilmektedir.
oluşturmaktadır. Rekabet gücünü korumak
İşgücü Piyasası Zayıflıyor, Enflasyon
ve piyasa paylarını kaybetmemek için
Hedeflerin Altında Seyrediyor
ihracatçılar kârlarını düşürmek pahasına
fiyatlarını
gözlenmekle
beraber
çekmektedir.
Emlak
piyasası ve yüksek borç oranları da
2012’nin ilk üç çeyreğinde işgücü arzında
artış
aşağı
ekonomik istikrar için diğer tehditleri
sonbaharla
oluşturmaktadır.
birlikte istihdamın azalmasına bağlı olarak
Kasım ayı sonunda % 8,1’e yükselen
Bütçe Açığı Veren Bir Ülke
işsizlik, 2012 yılı ortalamasını % 7,7’ye
çekmiştir. İstihdamda çok fazla değişiklik
bağlı
2011 yılında % 0,3 fazla veren genel bütçe
olarak işsizliğin 2013’te % 8, 2014’te ise
dengesinin 2012 sonu itibarıyla ekonomik
% 7,8 olacağı tahmin edilmektedir.
yavaşlamanın da etkisiyle % 0,2 oranında
gerçekleşmeyeceği
öngörüsüne
açık
vermesi
beklenmektedir.
Bütçe
2012 yılı boyunca enflasyon Kronun
ödemelerindeki artış ve yüksek emeklilik
değerlenmesi
ödemeleri sebebiyle 2013 sonunda bütçe
ve
düşük
kapasite
kullanımının baskılaması sebebiyle % 0,5
açığının GSYH’ye
ve % 1,0 arasında seyir izlemiştir. Bu
yükseleceği
gelişmelere ek olarak mal fiyatlarının da
beklenen iyileşmeler neticesinde ise bütçe
düşecek olması sebebiyle enflasyonun
açık oranının GSYH büyümesinin de
tahmin dönemi boyunca % 2 seviyesinin
etkisiyle
altında kalacağı öngörülmektedir.
düşünülmektedir.
%
0,2’ye
2014’te
düşeceği
GSYH’ye oranının ise bu eğilimini devam
ettireceği, planlanan özelleştirme projeleri
Ekonomiye dair kısa vadeli en büyük
ve büyümenin etkisiyle bütçe açığının
risklerden birini hanehalklarının ve özel
harcamalarının
öngörülmektedir.
Azalma gösteren kamu borç stokunun
Riskler Artış Gösteriyor
şirketlerin
oranının % 0,9’a
GSYH’ye oranının 2014’te % 35,5’e
düşük
ineceği öngörülmektedir.
seyretmesi ihtimali oluşturmaktadır. Buna
89
Tablo II.26.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - İSVEÇ
2011
Milyar SEK Cari Fiyatlarla
GSYH
3502,5
Özel Tüketim
1672,9
Kamu Tüketimi
926,0
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
646,0
Ekipman için
239,8
İhracat (mal ve hizmet)
1748,8
İthalat (mal ve hizmet)
1531,5
GSMG
3564,2
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
47,8
26,4
18,4
6,8
49,9
43,7
101,8
92-08
2,5
1,9
0,7
2,9
5,9
7,9
5,7
3,0
1,6
0,1
0,8
0,1
7,4
3,9
1,4
-0,3
8,3
1,8
1,9
-0,9
6,0
4,7
4,5
-1,5
-1,0
58,5
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
90
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-5,0
6,6
3,9
-0,3
4,0
2,1
2,2
2,1
1,7
-15,5
7,2
6,7
-22,7
11,9
3,9
-13,8
11,4
7,1
-14,3
12,0
6,3
-6,5
6,8
3,5
-2,7
3,8
2,7
-1,6
2,2
0,4
-0,7
0,5
0,8
-2,4
1,2
2,2
8,3
8,4
7,5
1,6
2,8
0,8
4,4
-2,4
-0,8
2,3
-3,2
-1,8
13,8
11,3
12,9
2,1
0,8
1,0
1,9
1,9
1,4
2,2
-1,1
-1,4
3,1
2,6
2,6
6,9
6,8
6,5
6,7
6,6
6,4
-0,7
0,3
0,4
2,9
1,4
0,3
2,9
1,4
0,3
42,6
39,5
38,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
1,0
1,4
0,9
4,0
5,2
0,5
0,0
1,1
1,5
-0,7
0,2
0,6
7,7
2,9
2,2
1,7
14,0
0,9
0,9
-0,7
2,5
7,2
6,3
-0,2
0,6
0,4
37,7
2013
1,3
1,4
1,1
2,9
1,9
2,0
1,8
1,3
1,1
0,0
0,2
0,2
8,0
3,0
2,6
0,4
14,4
1,5
1,1
-0,7
2,6
7,3
6,4
-0,9
0,4
0,1
37,3
2014
2,7
2,5
0,9
3,4
6,0
4,9
4,8
2,7
2,3
0,0
0,3
0,7
7,8
3,1
1,9
-0,7
15,5
2,3
1,6
0,0
2,8
7,6
7,1
-0,2
0,1
0,3
35,5
27. BİRLEŞİK KRALLIK
Ufukta Tedrici Büyüme Gözüküyor
Büyüme Yatay Seyir İzliyor Fakat
Beklentiler Olumlu
Birleşik
Krallık
Tüketim Artıyor
2012 yılı boyunca tüketim harcamalarında
2012’nin
ekonomisi
gözlemlenen artış krizin en kötü zamanının
üçüncü çeyreğindeki % 0,9 oranındaki
atlatıldığı izlenimini verirken, tüketimin
toparlanmanın ardından son çeyrekte % 0,3
büyümeye katkısının 2013 ve 2014’te de
küçülme kaydetmiştir. 2012 genelindeki
enflasyonun düşmesine ve maaş artışlarına
dört çeyreğin üçünde ekonomi daralma
bağlı
göstermiştir.
olarak
devam
edeceği
öngörülmektedir. Bu tahmine ilişkin olarak
en büyük risk tüketimdeki büyümenin
Grafik II.27.1:Birleşik Krallık – Hasıla
Açığı ve büyümenin bileşenleri
beklenenin altında gerçekleşmesidir.
GSYH’ye
göre %
Puanlar
Tahmin
Yatırımlar Baskılanıyor
2012 yılı genelinde yatırımlar büyümeyi
sınırlayıcı bir unsur olarak varlık göstermiş
Çıktı Açığı
Stoklar
GSYH Yıllık % Değişim
olup, düşük tüketim talebi yatırım iştahını
Net İhracat
Yatırımlar hariç iç talep
azaltmıştır. 2013 ve 2014’te ise İngiliz
Hazinesinin faiz oranlarını düşürmesi ve
Yılın
ikinci
ekonomiyi
çeyreğindeki
soğuturken,
resmi
tatil
ekonomiye dair belirsizliklerin ortadan
Londra’da
kalkmasıyla birlikte yatırımların artışa
düzenlenen olimpiyatların etkisi üçüncü
geçebileceği düşünülmektedir.
çeyrekte büyüme şeklinde hissedilmiştir.
Büyüme beklentisi 2013 yılı için % 0,9
olurken,
ekonomik
Net İhracatta Değişim Gerçekleşebilir
belirsizliğin
azalmasıyla birlikte ücretlerin yükselmesi
Net ihracat 2012 genelinde büyümeye
ve yatırımların artması neticesinde 2014
negatif etkide bulunmuş olmakla birlikte,
yılında bu oranın % 1,9’a yükseleceği
beklenmektedir.
2013’ten
itibaren
marjinal
de
ihracatın
olsa
katkı
büyümeye
yapması
beklenmektedir. Sterlin düşük değerini
91
korumaya devam etmekte olup, Euro
çeyreğinde ve 2013’ün ilk ayı sonunda %
Bölgesindeki sıkıntılara bağlı olarak AB
2,7 olarak
dışı ülkelere gerçekleştirilen ihracatta artış
hâlihazırda üniversite ücretlerine yapılan
kaydedilmiştir. 2013 ve 2014 yıllarında
artışların
ihracatın GSYH’ye katkısının sırasıyla %
Bankası’nın son üç yıldır hedefi olan %
0,2 ve % 0,6 olacağı öngörülmektedir.
2’nin üzerinde seyretmektedir. Buna karşın
gerçekleşmiştir. Enflasyon,
etkisiyle
İngiltere
Merkez
enflasyonun 2013’te % 2,6, 2014’te ise %
İşsizlik Beklentilerin Aksine Azalıyor
2,3 olarak gerçekleşeceği düşünülmektedir.
İşsizlik % 8,4 gibi en yüksek noktasına
Mali Tedbirler Devam Ediyor
ulaştıktan sonra 2011’in son çeyreğinden
itibaren
2012’nin
azalmaya
üçüncü
devam
Birleşik Krallık hükümeti kamu maliyesine
etmektedir.
çeyreğinde
özel
ilişkin tedbirlerini uygulamaya devam
sektördeki istihdam artışına bağlı olarak
etmekle beraber, gerek kurumlar vergisi
işsizlik % 7,8 olarak gerçekleşmiştir. Aynı
tahsilatının beklenenden düşük kalması
dönemdeki istihdam oranı ise % 70,5
gerekse
seviyesinde olmuştur. Olumlu gelişmelere
kapanması
karşın işsizliğin ekonomik görünümün
vermektedir. Bütçe açığının GSYH’ye
zayıflığına bağlı olarak 2013’te % 8’e
oranının 2012-2013 mali yılı için % 5,9,
yükselip, 2014’te yeniden % 7,8’e inmesi
2013-2014 dönemi için % 7, 2014-2015
beklenmektedir.
döneminde ise % 5,8 olarak gerçekleşeceği
en
önemli
petrol
sebebiyle
yatağının
bütçe
açık
öngörülmektedir.
Enflasyon Sabit Seyir İzliyor
Kamu borcunun GSYH’ye oranının ise
2011 Eylül’de % 5,2’lik zirve noktasına
2013’de % 95,5, 2014’de ise % 97,1
ulaşan enflasyon, düzenli olarak azalmaya
olacağı tahmin edilmektedir.
devam etmek suretiyle 2012’nin son
92
Tablo II.27.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler –BİRLEŞİK KRALLIK
2011
Milyar GBP Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
1519,1
100,0
Özel Tüketim
976,7
64,3
Kamu Tüketimi
337,0
22,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
215,3
14,2
Ekipman için
65,5
4,3
İhracat (mal ve hizmet)
492,9
32,4
İthalat (mal ve hizmet)
516,6
34,0
GSMG
1534,0
101,0
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
2,8
2,9
1,8
3,6
3,3
5,3
5,9
3,0
2,9
0,1
-0,2
0,7
6,5
4,1
2,1
-0,3
5,8
2,4
2,1
0,0
-3,6
-1,7
-1,6
-3,0
-3,2
44,1
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
93
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-4,0
1,8
0,9
-3,1
1,3
-0,9
0,8
0,4
0,2
-13,7
3,5
-2,4
-21,0
7,3
-0,3
-8,2
6,4
4,5
-11,0
8,0
0,5
-4,8
1,4
1,0
-4,0
1,5
-0,9
-1,1
0,9
0,4
1,1
-0,6
1,2
-1,6
0,2
0,4
7,6
7,8
8,0
2,7
2,7
2,0
5,3
1,2
1,6
3,9
-1,6
-1,1
6,6
6,6
6,0
1,3
2,8
2,7
2,2
3,3
4,5
-0,6
0,8
-2,0
-5,9
-6,7
-6,6
-1,3
-2,5
-1,9
-1,0
-2,3
-1,7
-11,5 -10,2
-7,8
-9,8
-8,9
-6,7
-9,5
-8,9
-6,7
67,8
79,4
85,0
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
0,0
1,0
2,8
1,9
-4,3
-0,3
2,2
-1,5
1,3
-0,4
-0,8
0,8
7,9
3,0
3,8
1,7
6,1
2,0
2,8
0,1
-6,9
-3,7
-3,6
-6,3
-4,6
-6,5
89,8
2013
0,9
1,0
-0,5
2,9
11,5
2,5
1,9
1,5
0,8
0,0
0,2
0,5
8,0
2,8
3,7
0,4
7,1
1,8
2,6
-0,6
-7,1
-3,1
-2,0
-7,4
-4,7
-6,0
95,4
2014
1,9
1,5
-1,3
-0,1
4,9
4,9
2,9
2,1
1,4
0,0
0,6
1,1
7,8
2,7
2,2
-0,2
7,1
2,2
2,3
-0,6
-6,8
-2,0
-3,5
-6,0
-5,8
-4,9
97,9
TÜRKİYE
İki Defa Dibi Gördükten Sonra Toparlanma Sinyalleri
2011’in ilk çeyreğinde % 11,9 olan reel
koşulları nedeniyle 2012 yılında negatife
GSYH büyümesi 2012 yılının ilk dokuz
dönmüş olup, 2013 ve 2014 yıllarında iş
ayında hız keserek % 2,6’ya gerilemiştir.
ortamı güvenindeki iyileşme nedeniyle
Kısa dönemli göstergeler, 2012’nin son
yeniden yükselişe geçmesi beklenmektedir.
aylarında parasal genişlemeye bağlı olarak
2012’nin ilk üç çeyreğinde gözlenen güçlü
iç talebin hız kesmeye başladığına işaret
ihracat
etmektedir. Büyümenin 2013 yılında % 3
artışı
ve
zayıf
ithalat
talebi
sayesinde net ihracat artışı beklenenin
olarak gerçekleşmesi ve 2014 yılında %
üzerinde kaydedilmiştir. Son dönemde
3,8’e yükselmesi beklenmektedir.
açıklanan göstergeler, iç talebin büyümeye
Yavaşlayan istihdam artışı, baz etkisi, hız
giderek daha fazla katkı yaptığına işaret
kesen kredi büyümesi ve zayıf TL’nin
etmektedir. Dolayısıyla ithalat talebindeki
ithalat talebi üzerindeki etkisi nedeniyle
artışın 2013 ve 2014 yıllarında ihracat
2012 yılında özel tüketim harcamaları
artışını geçmesi beklenmektedir.
keskin bir şekilde düşmüştür.
TL’nin
görünüm
talep artışı üzerinde etkili olacağı öngörüsü
sergileyeceği, para politikasının daha fazla
sebebiyle, tahmine ilişkin riskler yukarı
sıkılaştırılmayacağı
yöndedir. Ancak uzun vadede bu durum
güvenindeki
istikrarlı
bir
Finansal piyasaların olağanüstü seyrinin
ve
düşüşün
hız
tüketici
keseceği
sorun
yaratabilecektir.
Zira
ekonomi
varsayımları altında, 2012 yılında % 0,6
yönetiminin genişletici politikalar izleme
olan tüketim harcamalarındaki artışın,
eğilimi
2013 yılında % 6,3’ye yükseleceği ve
ivmelenebilecek ve cari işlemler açığı
seçim yılı olan 2014 yılında ise % 7,6’ya
keskin bir biçimde yükselebilecektir.
ulaşacağı tahmin edilmektedir.
Artan konjonktürel
dolayısıyla
Ekonomik
gelirlerin harcama
enflasyon
faaliyetlerin
yeniden
zayıflaması,
yatırımcı güveninde herhangi bir bozulma
baskılarını
karşılamayacağı
dikkate
olmadığı sürece, üretim ve istihdamı
alındığında
genel
açığının
artırmak için 2013 ve 2014 yıllarında
bütçe
yükselmesi beklenmektedir.
hükümeti maliye politikasının esnekliğini
artırmaya itebilecektir.
Sabit sermaye yatırımlarındaki değişim,
baz etkileri ve zayıf iç ve dış talep
94
2012 yılında % 1,9 olan genel bütçe
edilmektedir. Merkez Bankası’nın 2013 ve
açığı/GSYH
2014 yılları için enflasyon hedefleri % 5
oranının,
2013-2014
yıllarında sırasıyla % 2,6 ve % 3,1
yükseleceği
seviyelerine
(±2 baz puan) olarak belirlenmiştir.
tahmin
Yüksek kredi büyümesi nedeniyle artan
edilmektedir. 2011 yılı sonu itibarıyla
ithalat talebi ve yükselen petrol fiyatları
GSYH’nin % 39,1’i seviyesinde olan kamu
neticesinde Türkiye’nin cari işlem açığı
borç stokunun ise, 2014 yılında beklenen
2011
faiz dışı fazla, özelleştirme gelirlerinin ve
ekonomik
etkisiyle
büyüme
%
34,2
hızındaki
artışın
seviyesine
ineceği
yılında
GSYH’sinin
%
10’u
seviyesine ulaşmıştır. 2013’ten itibaren
ithalatın artan iç talep neticesinde giderek
yükseleceği tahmin edilmektedir. Ancak
öngörülmektedir.
cari işlemler açığının GSYH’ye oranının
2012 yılı sonuna doğru gözlenen pozitif
2013 yılında % 6,6, 2014 yılında ise %
baz etkisiyle birlikte, enflasyon oranı 2012
7,5’i olarak gerçekleşmesi beklenmektedir.
yılı sonu itibarıyla % 6,2’ye gerilemiştir.
Turizm gelirleri ve harcamalara ilişkin
Enflasyonun, yönetilmiş fiyatlar ve vergi
resmi verilerde yapılan revizyonların cari
artışlarının etkisiyle 2013 yılında geçici
işlemler açığını düşürücü etki yapabileceği
olarak yükselmesi beklenmekte olup, 2014
düşünülmektedir.
yılında
%
5,6’ya
düşeceği
tahmin
Yıllık Yüzde Değişim
Tablo II.33.1 Tahmine ilişkin temel
göstergeler TÜRKİYE
2011
8,5
7,8
4,5
18,5
6,4
11,3
6,6
10,2
9,0
-10,9
-9,9
-2,0
39,1
GSYH
Özel Tüketim
Kamu Tüketimi
Yatırımlar
İhracat (mal ve hizmet)
İthalat (mal ve hizmet)
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
TÜFE (c)
Ticaret dengesi (b)
Cari İşlemler Dengesi (b)
Genel bütçe dengesi (b)
Brüt kamu borcu (b)
(a) İşgücünün yüzdesi (b) GSYH yüzdesi
(c) Ulusal Tanım
95
2012
2,5
-0,6
5,3
-7,9
13,6
-3,5
2,1
8,2
8,0
-7,8
-5,9
-1,9
36,3
2013
3,0
3,8
6,5
3,0
10,1
13,0
1,2
7,6
7,7
-9,2
-6,6
-2,6
35,5
2014
3,8
4,8
7,6
5,2
6,6
11,3
1,9
7,0
5,6
-10,4
-7,5
-3,1
34,2