"Yüzde biri kurtulur: Eflâtun, Sokrat gibi. Üçüncü yol sehildir, hem

Sorularlarisale.com
"Yüzde biri kurtulur: Eflâtun, Sokrat gibi. Üçüncü yol
sehildir, hem karîb-i müstakimdir. Zayıf-kavî müsâvi;
herkes o yoldan gider. En rahatı budur ki, şehid olmak
ya gazi..." Eflatun ve Sokrat kurtulmuş mudur?
"Ey arkadaş! Şimdi hayali baştan çıkar, aklı kafaya geçir. Evvelki iki
yolun mağdub ve dâllîn yolu; hatarları pek çoktur, kıştır daim güz,
yazı."
"Yüzde biri kurtulur: Eflâtun, Sokrat gibi. Üçüncü yol sehildir, hem
karîb-i müstakimdir. Zayıf-kavî müsâvi; herkes o yoldan gider. En
rahatı budur ki, şehid olmak ya gazi."(1)
Üstad Hazretleri yukarıda açık bir şekilde Eflatun ve Sokrat’ın ehli necat olduklarını
beyan ediyor. Felsefe yolunda gidip de nadiren kurtulan iki filozoftur Eflatun ve
Sokrat. Biz bu iki nadir örneğe bakarak, bu yolun selametli olabileceğini iddia
edemeyiz. Zaten Üstad Hazretleri bahsi geçen yerde felsefe yolunun ne kadar
esassız ve çürük olduğunu kati bir şekilde izah ve ispat ediyor.
Sokrat ve Eflatun, Yunan pagan inancında ilk tevhidi ve Allah’ın bir olduğunu ifade
eden filozoflardır. Zaten Sokrat’ın idam gerekçelerinden birisi de yerleşik şirk
sistemine muhalefet etmesidir. Bu iki filozofa ehli iman demekte bir sakınca yoktur.
***
Felsefe yolundan gidenler: Genellikle aklı esas alıp kafa feneri ile iktifa edip,
vahyi esas almadıklarından dolayı; olay ve hadisatın içerisinde çoğu boğulmuş,
inanç ve itikadını kaybetmişlerdir. Felsefe ekolünün Kur'an’la barışık ve vahyin
sayesi altında gidenler ise; ehl-i hikmet olup çoğunlukla kurtulmuşlar, insanlığa ve
fikre faydalı olmuşlardır.
İnâyete mazhar olan Üstadımız; onların yolu olan felsefe ve akıl tarikinde de,
Kur'an’ın feyzi ve vahyin ışığı altında gitmiş, o yolun fayda ve mahsurlarını görmüş
ve salimen fikri seyahatini tamamlamış ve dönmüştür.
İşte bu seyir esnasında, o yolda giden binlerce felsefe ehlinin fikir, düşünce ve
telakkilerini de yakından takip ve müşahede imkânı bulmuştur.
Kendi ifadesiyle: Bu yoldan gidenlerden bazılarının kurtulduğunu, bazılarının da,
page 1 / 2
fikren dalalete düşüp, şirke girip ve battığını ifade etmektedir.
Eflatun, Sokrat gibi derken: Sadece bunların değil; bunlar gibi olanların çoğunun
kurtulacağını ifade etmektedir.
Felsefe ve akıl yolu, müstakillen zor ve müşkülatlı olduğundan, ancak Eflatun ve
Sokrat tarzında ve mesleğinde gidenlerin kurtulma imkânlarının olduğunu, şirk ve
küfre girmeyeceklerini ifade etmektedir.
“Onların ayak seslerini işitiyorum ve bazen de kayboluyorlardı.”(2)
ifadesi ise; felsefe yolunda giderlerken, fikir ve düşüncelerinin bazı konularda sönük
ve nakıs olduğunu ve bazı meselelerde de -maalesef- battıklarını ve boğulduklarını
anlatmaktadır.
Yani; felsefe mesleğinde gidenlerden Eflatun ve Sokrat gibileri, bazı meselelerde
muvaffak olmuşlar. Bazı meselelerde ise, zayıf kalmışlardır. Seslerinin kesilmesi bu
noktanın izahı içindir. Yoksa her meselede boğulup küfre girmişler anlamına
gelmiyor. Diğer kısmı ise; onlar tamamen batmış, şirke düşmüş, dalalette kalmış ve
maalesef fikren perişan olmuşlardır...
Dipnotlar:
(1) bk. Sözler, Lemeât.
(2) bk. age., Otuzuncu Söz.
page 2 / 2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)