CERRAHPAŞA ÖĞRENCİ BİLİMSEL DERGİSİ

CERRAHPAġA
ÖĞRENCĠ BĠLĠMSEL DERGĠSĠ
STUDENT SCIENTIFIC JOURNAL OF CERRAHPASA
CÖBİD BAHAR 2009;CİLT 2, SAYI 2
SPRING 2009; VOLUME 2, ISSUE 2
BİR KANSER, İKİ DAKİKA, BİR YAŞAM
A CANCER, TWO MINUTES, A LIFE
Ayşe Yasemin Özgan, Medya Ada
İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Online Versiyon: www.ctfobakdergi.org
CERRAHPAġA ÖĞRENCĠ BĠLĠMSEL DERGĠSĠ
BİR KANSER, İKİ DAKİKA, BİR YAŞAM
A CANCER, TWO MINUTES, A LIFE
AyĢe Yasemin Özgan
Ġ.Ü. CerrahpaĢa Tıp Fakültesi Ġngilizce Tıp Bölümü 2. Sınıf
Medya Ada
Ġ.Ü. CerrahpaĢa Tıp Fakültesi Türkçe Tıp Bölümü 3. Sınıf
DERLEME/REVIEW
Olarak belirtilmekte ve sünnet, oral
kontraseptif kullanımı ve Herpes Simplex
Virus Tip 2 enfeksiyonu artık risk etkeni
olarak kabul edilmemektedir.
Giriş
Basit bir matematikle bir saatte, bir günde ve
biraz daha zaman harcadığımızda; bir yılda kaç
tane
iki
dakika
olduğunu
hepimiz
hesaplayabiliriz. Önemsiz gibi görünen bazen
bir melodiyi bile dinlemeye yetmeyen bu
kısacık zaman diliminde bir kadının yaĢamını
yitirmesi, her iki dakikada bu melodiyi
sonunda dek dinleyemeden bir insanın serviks
kanseri gibi önlem alınabilinecek bir
hastalıktan dolayı aramızdan ayrılması ne
kadar da üzücüdür aslında…
“Karsinoma in situ” prevalansı 20-40
yaĢlarında yüksek olarak görülmektedir.
Ġnvazif serviks kanseri 40 yaĢın üzerinde
görülmekte (Sık görüldüğü ortalama yaĢ 4550dir); en önemli majör risk etkeni ise
HPV‟dir. National Cancer Instutite (U.S) tüm
kadınların hayatlarının bir döneminde HPV
enfeksiyonu geçirdiğini açıklamıĢtır. Çoğu
kadının immun sisteminin bu sorunla baĢa
çıkabilmesiyle birlikte dünyada her yıl yarım
milyon
kadın
serviks
kanserine
yakalanmaktadır. HPV aynı zamanda anüs,
vulva, vajina ve penis kanserinde de rol
oynamaktadır.
Evet, dünya‟da her iki dakikada bir kadın
bu hastalıktan dolayı yaĢamını kaybetmektedir.
Sağlıkla ilgili yaĢanmıĢ hikâyeleri gazete ve
dergilerden okur; baĢımıza hiç gelmeyecekmiĢ
gibi belki birkaç gün ya da birkaç hafta içinde
unutur gideriz… Bu kadar kısa zamanda bir
yaĢamın ıĢığını söndürebilen bu hastalığın bir
gün gerçek hayatta aniden karĢımıza çıkması
muhtemeldir. Bu yazının yazılıĢ amacı da
budur zaten: Bir parça bilgi edinip gerekeni
yaparak bir melodiyi sevdiklerimizle beraber
dinlemek için küçücük bir adım…
Aklımıza bu noktada bir soru daha kurcalar:
Bu kadar çok sorunla yüz yüze olmamızı
sağlayan HPV‟den korunma yöntemleri
nelerdir? Günümüzde bu konuda kullanılan
birkaç yöntem bulunmaktadır bunlardan bir
tanesi de aĢıdır. 2006 yılında FDA(the US
Food and Drug Administration) Gardasil isimli
aĢının servikal kanserinin %70 oranında sebebi
olan HPV tip16 ve 18 aynı zamanda genital
siğillerin%90 oranında sebebi olan HPV tip 6
ve 11‟i etkisiz kıldığını açıklamıĢtır. Merck &
Co Inc (Merck) tarafından üretilen Gardasil
Bu konuyu etraflıca düĢündüğümüzde
aklımıza gelen ilk soru bellidir: Nedir serviks
kanserinin sebepleri?
Majör risk etkenleri:
 Serviksin
Human
Papilloma
Virus(HPV) ile enfekte olması
 Poligami
 Sigara
2
Özgan A.Y, Ada M
CÖBĠD | BAHAR SAYISI 2009 | CĠLT 2 | SAYI 2
isimli aĢı tip 6, 11, 16, 18 etken edebildiğinden
dolayı kuadrivalent bir aĢıdır. Altı aylık bir
süreç içerisinde 3 kez uygulanması
gerekmektedir.
yapılmalıdır ve 30 yaĢ üzerinde 3 normal testi
takiben taramalar 2-3 yılda bir gerçekleĢtirilir.
YetmiĢ yaĢ üzerinde 3 ve daha fazla normal
testi olanlarda (son 10 yılda hiç anormal pap
testi yoksa) total histerektomi olanlarda
servikal kanser taraması durdurulabilir.
Diğer bir aĢı olan Cervarix, Glaxo Smith
Kline (GSV) tarafından test edilmiĢ ve
üretilmektedir. Bununla birlikte Cervarix FDA
tarafından henüz onaylanmamıĢtır. Bu aĢı
bivalent bir aĢı olup yalnızca HPV tip 16-18‟e
karĢı koruma sağlar. Gardasil gibi 6 aylık bir
süreç içerisinde verilmesi gerekmektedir.
Dokuz yaĢından itibaren doktor kontrolünde
kullanılabilen bu aĢıların yaĢ sınırlaması
ülkelere göre birkaç yıl arayla farklılık
gösterir. Avrupa‟daki bazı ülkelerde serviks
kanseri aĢısı zorunlu olarak yapılmaktadır.
Ülkemizde ise 9-26 yaĢlar arasındaki kadınlara
uygulanabilmesi için her iki aĢıya da Sağlık
Bakanlığı‟ndan ruhsat alınmıĢtır fakat 15-20
yıl sonra serviks kanserlerinin azalmasını
sağlayacak uzun vadeli ciddi bir projeye
Ģimdiye kadar adım atılmamıĢtır.
Türkiye‟de
tarama
‟‟SERVĠKS
KANSERĠ
TARAMASI
ULUSAL
STANDARTLARI‟‟na göre yapılmaktadır. Bu
standartlara göre; temel amaç ülke çapında
oluĢturulacak bir tarama programını hedef
popülasyona uygulayarak servikal patolojileri
henüz preinvazif evrede iken tespit edip, etkin
ve basit yöntemlerle tedavi etmek suretiyle
invazif kanser sıklığını, buna bağlı mortalite ve
morbiditeyi
düĢürmek,
aksi
takdirde
uygulanması gereken karıĢık ve pahalı tedavi
yöntemleri önlemektir. Belirtilen standardın
içeriğinde taramaların alt yapısı, yöntemi,
hedef kitleye ulaĢılabilirlik, yöntemler ve özel
durumlar yer almaktadır.
Bu çalıĢmalar Kanser Erken TeĢhis ve
Tarama
Merkezleri
(KETEM)
ve
AÇSAP‟larda
ve
Sağlık
Ocakları‟nda
yürütülebilir. Bu kuruluĢlar sonuçları, Sağlık
Bakanlığı
Kanserle
SavaĢ
Dairesi
BaĢkanlığı‟na gönderilmek üzere, Sağlık
Müdürlüğüne periyodik olarak bildirmelidirler.
Toplum Tabanlı Tarama çalıĢmalarının
koordinasyonu için Sağlık Müdürlüklerinde bu
amaçla Ġl Kanser Kontrol Koordinatörünün
sorumluluğunda birer “Tarama Kayıt ve Ġdare
Birimi” kurulur. Bu standartlara göre tarama
için gerekli olan malzemeler disposable (tek
kullanımlık) spekulum, hastanın isminin
yazılabildiği özel lam, sprey, lam kabı, Smear
çubuğu önceden Sağlık Müdürlükleri kanalı ile
temin edilmeli ve ilgili merkezlere tutanak
karĢılığı dağıtılmalıdır. Aynı zamanda, Smear
klasik yöntemle alınmalı, hasta menstrüel
siklusun ilk fazında davet çağırılmalı,
disposable (tek kullanımlık) spekulum ve
hastanın isminin yazılabildiği özel lamlar
AĢılar tamamen koruma sağlamadığından
dolayı düzenli periyotlar halinde, kadınların
kontrollerini yaptırması ve aĢılamanın
yaygınlaĢtırılması gerekmektedir. Serviks
kanseri aĢısının maliyeti diğerlerine göre fazla
olması eleĢtirilere yol açsa da, kanser olduktan
sonra
yapılacak
olan
harcamalarla
karĢılaĢtırıldığında ülke ekonomisine katkıda
bulunabileceği de söylenmektedir.
GeliĢmiĢ
ülkelerde
hastalığın
insidansında ve mortalitesindeki azalmanın en
büyük baĢka bir nedeni de bir sitolojik test
olan Pap Smear tarama testi kabul edilir. Bu
nedenle „‟Serviks kanseri önlenebilir kanserler
kategorisinde „‟kabul edilmektedir. Serviks
Kadınlar Pap Testi taraması ilk cinsel temastan
3 yıl sonra baĢlanmalıdır. Yirmi bir yaĢından
itibaren
ise
taramalar
her
durumda
baĢlatılmalıdır. Tarama her yıl klasik Pap testi
ile ya da 2 yılda bir likit Pap testi ile
3
Özgan A.Y, Ada M
CÖBĠD | BAHAR SAYISI 2009 | CĠLT 2 | SAYI 2
kullanılmalı, sprey fiksatifler tercih edilmeli,
lamlar özel koruyucu kutulara konmalı ve bu
kutular patoloji laboratuarına gönderilmelidir.
Sağlık Ocakları, AÇSAP‟lar ve KETEM‟lerde
görevli pratisyen hekim, ebe ve hemĢireler
tarafından aldıkları eğitimlere uygun olarak
Smear alınmalıdır. Değerlendirme, merkezlerin
iliĢkili olduğu Devlet Hastanesi patologları
tarafından yapılmalıdır. Devlet Hastanesinde
patolojik inceleme yönünden bir sıkıntı (
personel, vb. ) mevcut ise Ġl içindeki diğer
hastanelerin patologlarından yararlanılabilir.
Ġldeki bu düzenlemeyi Ġl Kanser Kontrol
Koordinatörü, Ġl Sağlık Müdür Yardımcısı ve
hastanede kanser kontrolünden sorumlu
BaĢhekim Yardımcısı koordineli bir Ģekilde
yürütür. Smearlerin değerlendirilmesinde
görev alacak patolog ve gerekirse sitopatolog
yetiĢtirilmesi konusunda Kanserle SavaĢ
Dairesi BaĢkanlığınca yasal düzenlemeler
yapılarak, ilgili meslek kuruluĢları ile iĢbirliği
sağlanır. Nihai hedef, “ Smear Değerlendirme
Merkezleri” nin oluĢturulmasıdır. Smear
sonuçları, örneğin alındığı merkez tarafından
en geç bir ay içerisinde değerlendirilerek
kiĢinin kendisine bildirilmelidir. Sonuç normal
olsa bile kiĢiye bildirim yapılmalıdır. Smearde
patoloji saptandığında merkezin iliĢkili olduğu
hastanenin konuyla ilgili eğitim almıĢ
uzmanlarının kontrolü için hasta bu uzmanlara
yönlendirilmelidir. Ġleri inceleme için gerekli
olan Kolposkopi yöntemi eğitimlerini alacak
Kadın-Doğum Uzmanları ve Pratisyen
hekimlerin bu konu ile eğitimlerinin
planlanması için Kanserle SavaĢ Dairesi
BaĢkanlığı
tarafından
yapılacak
yasal
düzenlemeler çerçevesinde ilgili meslek
kuruluĢları ile iĢbirliği yapılır ve eğitimler
gerçekleĢtirilir. Kesin tanı konulan hastalar
uygun görülen kanser tedavi merkezlerine sevk
edilir.
göre, aĢının 5 yıl boyunca etkili düzeyde
antikor yanıtı verdiğini anlatarak, “ÇalıĢmalar
koruyuculuk süresi üzerinde halen devam
ediyor ve ilk veriler 5 yıldan daha uzun süreli
korumayı hedefliyor” demiĢ ve HPV‟ ye karĢı
2 firmaya ait aĢı bulunduğunu, aĢıların
eczanelerden
temin
edinilebileceğini
kaydetmiĢtir.
Son söz olarak Ģunu söyleyebiliriz ki
hepimizin de artık bildiği gibi servikal kanser
birçok hayata son vermekte ve bunu
engellemek de bizim elimizdedir. Bir melodiyi
dinlemeye bile yetmez bazen; aslında her iki
dakikada birçok Ģey olmaktadır yaĢamda.
Zaten hayatın kendisi bir melodi değil midir?
Ve kulağı bir kez melodiye çalınmıĢ olanlar
bilir ki onu anlamak için sonuna kadar
dikkatlice dinlemek gerekir çünkü ancak
tamamını dinledikten sonra tüm güzelliğini
görmek mümkündür. En güzeli de zaten bunu
sevdiklerimizle
doyasıya
uzun
uzun
yaĢayabilmektir.
Kaynaklar
1) Smith RA, Cokkinides V, Eyre HJ.
American Cancer Society Guidelines for
the Early Detection of Cancer, 2003 CA
Cancer J Clin 2003; 53: 27-43
2) National Cancer Institute Fact Sheet, The
NewYork
Times
Gardiner
Harris,
Published: June 30, 2006
3) Ceyhan M. İnsan papilloma virüsü (HPV)
aşısı uygulamasında ülkemizde mevcut
problemler. ANKEM Dergisi 2007; 21(Ek
2):102-104.
4) Salman N. İnsan papilloma virüs aşısı.
ANKEM Dergisi 2007;21(Ek 2):99-101
5) Akyüz A, Güvenç G, Yavan T, Çetintürk
A, Kök G. Kadınların Pap Smear
yaptırma durumları ile bunu etkileyen
faktörlerin belirlenmesi. Gülhane Tıp
Dergisi 2006; 48: 25-29
Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği
BaĢkanı Prof. Dr. Bülent TıraĢ da verilere
4
CERRAHPAġA
ÖĞRENCĠ
BĠLĠMSEL DERGĠSĠ
STUDENT SCIENTIFIC
JOURNAL OF
CERRAHPASA
CERRAHPAŞA ÖĞRENCİ BİLİMSEL DERGİSİ
CerrahpaĢa Öğrenci Bilimsel Dergisi, Ġstanbul Üniversitesi CerrahpaĢa Tıp Fakültesi Öğrenci Bilimsel
AraĢtırma Kulübünün Yayın Organıdır. Her dönem bir sayı olmak üzere yılda iki sayı olarak süreli
yayın Ģeklinde basılmaktadır.
STUDENT SCIENTIFIC JOURNAL OF CERRAHPASA
Student Scientific Journal Of Cerrahpasa is the publication of Istanbul University Cerrahpasa Medical
Faculty Student Scientific Reserach Club. This Journal is published two times in a year at every
semester.
If you are interested in Student Scientific Journal of Cerrahpasa, you can send us e-mail and we can
transmit you the current issue in English.
WISSENSCHAFTLICHE STUDENTENZEITSCHRIFT VON CERRAHPASA
Wissenschatfliche
Studentenzeitschrift
von
Cerrahpasa
ist
die
Publikation
des
Studentenforschungsklubs der Universitaet Istanbul, Medizinisches Fakultaet Cerrahpasa. Diese
Zeitschrift wird pro Semester zwei mal jaehrlich veröffenlicht.
Wenn Sie daran interessiert sind, schicken Sie uns bitte eine e-mail über Ihre Forderung; gerne senden
wir Ihnen dir deutsche Übersetzung der gewünschten Artikel unserer Zeitschrift.
Contact: [email protected]
Web: www.ctfobakdergi.org
Correspondence to: Prof.Dr. Hakkı Oktay Seymen (Editor in Chief)
Ġstanbul Üniversitesi, CerrahpaĢa Tıp Fakültesi
Temel Bilimler Binası Fizyoloji ABD, 34098; Ġstanbul /Turkey
5