6. ve 7. HAFTA FİN.KUR. TÜREV ARAÇLAR

advertisement
6. ve 7. HAFTA – SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI
(TÜREV ARAÇLAR)
Prof. Dr. Yıldırım B. ÖNAL
TÜREV ARAÇLAR
SUNUM İÇERİĞİ
 SWAPLAR
 OPSİYONLAR
 FUTURESLAR
 FORWARDLAR
 TÜREV ARAÇLARIN KARŞILAŞTIRILMASI
TÜREV ARAÇLAR
 Swap işlemi, değişik türdeki kuruluşların farklı mali
piyasalardaki çeşitli kredi değerliliğine ve koşullarına
bağlı olarak karşılaştıkları sorunların tarafların
yararına olacak şekilde gerçekleşmesidir. Diğer bir
ifade ile tarafların karşılıklı anlaşmaları içeriğinde
döviz ve faiz yükümlülüklerinin değişimine ilişkin bir
anlaşma olarak belirlenir.
 Swap anlaşmalarının, tarafların istekleri
doğrultusunda düzenlenmesi gerektiğinden bankalar
arası piyasalarda işlem görürler.
TÜREV ARAÇLAR
 Swap anlaşmalarının yapılmasındaki esas amaç riskten
korunma ve spekülasyon etkisinden korunmaktır.
 Bu esas amaçlar yanında nakit akışlarının
zamanlaması ve ucuz maliyetli fon bulmak içinde
swap anlaşmaları yapılır.
 Bunun yanında ülkelerde yasal boşluklardan
yararlanmak amacı ile de swap işlemleri yapılmaktadır.
Belirlenen değişik faktörler swap piyasasının
gelişmesine yol açmıştır.
 Bu gelişmeler paralelinde; swap sözleşmeleri ile arbitraj
yapılması, vergi ve mevzuat arbitrajı ile kar fırsatları
sağlanması, düşük işlem maliyetleri ile finansal risk
yönetimi uygulaması ile swap işlemleri sonucunda
finansal piyasalarda bütünlüğün sağlanmasıdır.
TÜREV ARAÇLAR
 Swap anlaşmaları borçlanma ya da yatırım yöntemi
olmayıp, var olan borçlar ve yatırımların nakit akış
karakterlerini değiştiren bir finansal araçtır. Swap
anlaşmalarının uygulamasındaki esas amaç faiz riski ve
döviz riskini ortadan kaldırmaktır. Bu risklerin
yanında taraflardan birinin yükümlülüğünü yerine
getirmediği durumda kredi riskini de ortadan
kaldırmayı gerektirir. Swap işleminin uygulamasında
genellikle taraflar birbirini tanımazlar, bu nedenle
taraflar açısından bankalar muhatap alınırlar.
Bankanın buradaki önemli fonksiyonu tarafların
istekleri doğrultusunda birbirine uyum sağlayan iki
tarafı birleştirebilmesidir.
TÜREV ARAÇLAR
 FAİZ VE DÖVİZ RİSKİNE KARŞI SWAP
İŞLEMLERİ
 İki türlü swap işlemi vardır. Birincisi döviz
piyasalarında bir işlem türü olarak kullanılmaktadır.
Burada dövizin aynı anda spot piyasada ve forward
piyasada birbirinin tersi olarak işlem görmesidir.
Ayrıca vadeleri farklı olan iki forward kur arasında da
birinde alıcı diğerinde satıcı olunarak swap işlemi
yapılır.
 İkinci tür swap işlemi ise kredi piyasalarında
kullanılan swaptır. Burada ise vade ve miktar olarak
birbirine uyan borçlar firmalar arasında swap
edilerek değiş tokuş edilmektedir.
TÜREV ARAÇLAR
 Kredi piyasalarında teknik olarak swap işlemi;
uluslar arası borçlanmalarda borç maliyetlerini
düşürmeye yarayan ve döviz kuru riskini ortadan
kaldıran bir araçtır.
 Swap işleminin yapılma nedenleri; arbitraj,
finansal varlıkların getiri oranını yükseltmek, risk
yönetimi, kaynak maliyetini düşürme, alım satım
yolu ile kazanç sağlamak olarak gösterilebilir.
TÜREV ARAÇLAR
 Swap işleminden sağlanan faydalar:
Faiz swapı borçlanma maliyetinin azalmasını sağlar.
Bunun için kredi değerliliği farklı olan iki firma
gerekir.
Şirketlerin
vergilerden
ve
bazı
ekonomik
düzenlemelerden kaçmalarını sağlar. Buna göre, swap
işlemi farklı ülkedeki firmalar arasında yapılır.
Swap işlemi tek başına uluslar arası finansal piyasalara
girmekte güçlük çeken firmalara bu piyasalardan
yararlanma olanağı sağlar.
Çok uluslu şirketler, döviz swapı ile borçlarını ve
alacaklarını döviz riskine karşı koruyabilirler.
Swap işlemi büyük firmalara ve finansal kuruluşlara
arbitraj ve hedging imkanı sağlar.
TÜREV ARAÇLAR
FAİZ SWAPI
Çeşitli faiz türlerine göre yapılan faiz swapının
en fazla kullanılan türü sabit faiz-değişken faiz
swapıdır. Bu tür swapta sabit faiz değişken
faize,
değişken
faiz
sabit
faize
dönüştürülmektedir.
Bu
sayede,
borç
ödemelerinin
yapısı
ve
özelliği
değiştirilmektedir.
TÜREV ARAÇLAR
 Düşük kredi değerli firmalar, yüksek finansal riske
sahipken, kredi değeri yüksek olan firmalar daha
düşük finansal riske sahiptir. Bu nedenle de yüksek
kredi değerliliğine sahip firmalar fon maliyetini
düşürebilmektedir. Firmalar swap işlemini bu
kredi arbitrajı farkından yararlanmak için yaparlar.
Kredi arbitraj farkı, farklı kredi değerli firmaların
sabit / değişken faiz oranlı piyasalarda elde
edebilecekleri fonların maliyetleri arasındaki net
prim farkıdır.
TÜREV ARAÇLAR
Net prim farkını bir örnek ile açıklayalım; farklı kredi değerine sahip iki
firmanın borçlanma olanakları aşağıdaki gibidir.
Sabit Faizli($)
Borçlanma Maliyeti
X Firması
Y Firması
%11
%13
Değişken Faizli ($)
Borçlanma Maliyeti
LİBOR + %0,5
LİBOR + %1,5
%13 - %11 = %2
(LİBOR + %1,5) – (LİBOR + %0,5) = %1
Net Prim = %1 olarak bulunur. Firmaların net prim
farkını paylaştıkları kabul edilmektedir. Bu durumda net maliyet aşağıdaki
gibi hesaplanır.
X Firması
%11 sabit faiz öder.
LİBOR + %1,5 Y firmasına öder.
Y firmasından %12,5 faiz alır.
Net Maliyet = LİBOR
Y Firması
LİBOR + %1,5 değişken faiz öder.
%12,5 sabit faizi X firmasına öder.
LİBOR + %1,5 X firmasından alır.
Net Maliyet = %12,5
TÜREV ARAÇLAR
 Örnekte görüldüğü gibi X firması değişken faizli
borçlanma maliyetini (LİBOR +%0,5)’den libor’a
düşürürken, Y firması sabit borçlanma maliyetini
%13’den %12,5’a düşürmüştür. Görüldüğü gibi taraflar
borçlanma maliyetlerini aşağı çekmektedirler.
 Swap işleminde sabit faiz oranından ödeme yapan
taraf, ödemeleri bu faiz oranından yaparken değişken
faiz oranından tahsilat yapar. Böylece sabit faizli
piyasada kısa pozisyonda, değişken faizli piyasada
uzun pozisyonda olur. Sabit faiz oranından ödeme
yapan, bir swap’ın alıcısıdır. Bunun terside swap
işleminde değişken faizli ödeme yapan ise sabit faizli
piyasada uzun, değişken oranlı piyasada ise kısa
pozisyondadır. Yani değişken faizli fon ödeyicisi bir
swap’ın satıcısıdır.
TÜREV ARAÇLAR
 DÖVİZ (PARA) SWAPI
 Aynı büyüklükteki iki ayrı para paketinin vade
tarihinde, orijinal para birimleri üzerinden ve daha
önce anlaşılmış belirli bir kur hesabıyla geri
ödenmek üzere değiştirilmesidir.
 Döviz swapı yapmadaki temel amaç; döviz kuru
riskine karşı korunmaktır. Ayrıca daha düşük
maliyetle fon sağlamak ve atıl dövizleri kullanmak
içinde döviz swapı yapılmaktadır.
 Döviz swapı genellikle çok uluslu şirketlerin
iştirakleri olan yavru firmalar arasında yapılmaktadır.
TÜREV ARAÇLAR
DÖVİZ (PARA) SWAPI
TÜREV ARAÇLAR
Çok uluslu şirketleri yavru işletmeleri bulundukları ülkede
uygun olarak (vade-faiz) borçlanamadığı için ana şirketin
bulunduğu ülkeden borçlanmışlardır.
Almanya’da bulunan ABD şirketi ile ABD’de bulunan
Alman şirketi arasında döviz swapının yapılabilmesi ve
borç tutarlarının birbirlerine eşit olması için spot piyasadaki
kurlar kullanılır.
Vade uyumu olan ve miktar olarak eşitlenen ABD şirketi
ile Alman şirketi arasında swap işlemi için imkan
doğmuştur.
1.020.408 Euro
ABD Firması
ALMAN Firması
1.000.000 $
TÜREV ARAÇLAR
Dönem başında yapılacak işlem:
ABD Firması
1.020.408
Euro
ALMAN Firması
1.000.000 $
ABD firması Alman
firmasının borcunu kullandığı
için bu borcun faizini de
ödemek zorundadır.
“LIBOR+%0,53”
Alman firması da ABD
firmasının borcunu kullandığı
için $ borcunun faizini
ödemek zorundadır.
“%8 sabit faiz”
TÜREV ARAÇLAR
Faizlerin Ödenmesi:
KREDİ KURUMU
KREDİ KURUMU
%8
LIBOR + %0,5
%8
ABD FİRMASI
ALMAN FİRMASI
LIBOR + %0,5
TÜREV ARAÇLAR
Vade Sonunda Anapara Ödenmesi:
KREDİ KURUMU
KREDİ KURUMU
1.000.000 $
1.020.804 Euro
1.000.000 $
ABD FİRMASI
ALMAN FİRMASI
1.020.804 Euro
TÜREV ARAÇLAR
 DÖVİZ OPSİYONLARI
 Seçenekli işlem anlamına gelen opsiyon alıcısına
bir varlığın önceden belirlenen koşullarla alma
ve/veya satma hakkını belirli bir fiyat karşılığında
veren yasal olarak bağlayıcı ve ikincil piyasaları
da olan sözleşmelerdir. Vade sonunda opsiyonun
sağladığı hakkı kullanıp kullanmamak opsiyon
alıcısının inisiyatifinde olduğu halde opsiyon
satıcısının yükümlülüğünü
yerine getirme
zorunluluğu vardır.
TÜREV ARAÇLAR
 Opsiyonlar 1970’li yılların ortalarından itibaren
finansal ve finansal olmayan işletmelerin
karşılaştıkları döviz kuru ve faiz oranları gibi
riskleri ortadan kaldırmak amacıyla kullandıkları
ve günümüzde kullanım alanı daha da
genişleyerek hisse senedi ve tahviller gibi finansal
araçlar üzerine de yazılabilen finansal araçlardır.
 Döviz opsiyonları ilk olarak 1982 yılında
Philedelphia Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem
görmeye başlamıştır.
 Opsiyon Primi: Opsiyonun satın alınabilmesi
için ödenen fiyattır.
TÜREV ARAÇLAR
 İşleme
Koyma (Exercise Price) Fiyatı:
Menkul kıymetin satın alınabileceği (veya
satılabileceği) fiyattır. İşleme koyma fiyatının
aralığı ilgili menkul kıymetin fiyatına bağlı
olarak değişmektedir.
 Vade: Opsiyonun işleme koyulabileceği en son
tarihi gösterir. Opsiyonların vadeleri ay olarak
gösterilmektedir. ABD’de vade günü her ayın
üçüncü Cuma gününü izleyen Cumartesi
günüdür.
TÜREV ARAÇLAR
 Amerikan opsiyonları, vadesinden önce işleme
konulabilirken, Avrupa opsiyonları vadesinden önce
işleme konulamazlar.
 İçsel Değer (Intrinsic Value): Alım opsiyonlarında
içsel değer; piyasa fiyatı ile işleme koyma fiyatı
arasındaki farktır. Pazar Fiyatı< İşleme Koyma
Fiyatı ise, opsiyonun içsel değeri sıfırdır. Satış
opsiyonunda içsel değer; işleme koyma fiyatı ile
Pazar fiyatı arasındaki farktır. İçsel değer opsiyon
priminin bir bileşenidir. Opsiyon pirimi; içsel değer
ile opsiyonun zaman değerinin toplamına eşittir.
İçsel değer hiçbir zaman negatif olmaz. Zarar söz
konusu ise, opsiyondan vazgeçilir.
TÜREV ARAÇLAR
 Opsiyonun İşleme Koyulabilirliği (in the
money, out of the money, at the money): Alım
opsiyonunun yazılı olduğu hisse senedinin piyasa
fiyatı işleme koyma fiyatından büyükse bu
opsiyon karda (in the money), tersi durumda
yani Piyasa Fiyatı < İşleme Koyma Fiyatı ise, bu
opsiyon zararda (out of the money) bir
opsiyondur. Pazar fiyatının işleme koyma fiyatına
eşit olduğu durumda ise, opsiyon başabaş (at the
money) opsiyondur.
OPSİYON TÜRLERİ
OPSİYON
Alış Opsiyonu
(Call Options)
Alıcı
(Satın alma
hakkı elde eder)
Satıcı
(Satış yapma zorunlulu. vardır.)
Satış Opsiyonu
(Put Options)
Alıcı
(Satış yapma
hakkı elde eder)
Satıcı
(Alma zorunluluğu vardır.)
Avrupa Opsiyonu: Vadesinden önce işleme konamayan
opsiyondur.
Amerikan Opsiyonu: Vadesinden önce istenildiği halde
işleme konulabilen opsiyondur.
TÜREV ARAÇLAR
 Bir döviz opsiyonunun Pazar değeri şu
bileşenlere karşı duyarlıdır:
Değişen forward kurların etkisi,
Değişen spot kurların etkisi,
Vadeye kalan sürenin etkisi,
Değişen dalgalanmanın etkisi,
Faiz farklarındaki değişimin etkisi,
Diğer opsiyonların anlaşma fiyatlarının etkisi.
TÜREV ARAÇLAR
 Bir hisse senedi opsiyonunun değerini etkileyen
6 faktör şunlardır:
Hisse senedinin cari fiyatı,
Opsiyonun anlaşma fiyatı,
Opsiyonun vadesine kalan süre,
Hisse senedinin fiyatının değişkenliği.
Risksiz faiz oranı (devlet tahvili,
bonosu faiz oranları),
Opsiyonun geçerli olduğu süre içindeki
beklenen kar payı ödemeleri
hazine
ALIM OPSİYONU (CALL OPTION)
 Alım opsiyonu belirli bir miktardaki parayı menkul
kıymeti ya da malı belirli bir tarihte ya da tarihten
önce belirli bir fiyattan satın alma hakkı tanır. Alım
opsiyonu yatırımcıları açısından herhangi bir
zorlama söz konusu değildir. Bu nedenle alım
opsiyonu yatırımcısı sadece karlı olduğu durumlarda
opsiyonu işleme koymaktadır.
 Alım Opsiyonunda Kazanç= S – K – P
 Burada:S: Menkul kıymetin piyasa fiyatını

K: Opsiyonun işleme koyma-anlaşma fiyatını
ve

P: Opsiyona ödenen primi göstermektedir.
ALIM OPSİYONU (CALL OPTION)
 Örnek: İnten Ocak 1000 Alım Opsiyonu; 100 adet hisse
senedini Ocak ayında veya daha önce 1.000 dolardan alma
hakkını sağlayan opsiyondur. Opsiyon primi 70 dolardır.
 a.)Ocak ayında hisse senedinin fiyatı 1.200 $’dır. Bu
durumda yatırımcının kazancı ne kadardır?
 Alım Opsiyonunda Kazanç= 1.200 – 1.000 – 70 = 130 $ (hisse
senedi başına)
 b.)Ocak ayında hisse senedinin fiyatı 800 $ olursa,
yatırımcının kar/zararı ne kadar olur?
 Burada “Piyasa fiyatı<İşleme koyma fiyatı” olduğundan
opsiyon işleme konmaz. Bu durumda 800$<1.000 $ olduğu
için zarar sadece ödenen opsiyon primi olan 70 $ ile sınırlı
kalacaktır.
ALIM OPSİYONU
a.)Alım Opsiyonu Alıcısının Kar/Zarar Grafiği
Opsiyon Değeri
Kar
Alanı
İşleme Koyma Fiyatı
-Prim
(P)
Zarar
Alanı
Başabaş
Fiyat
ALIM OPSİYONU
b.)Alım Opsiyonu Satıcısının Kar/Zarar Grafiği
Opsiyon Değeri
Prim
(P)
Başabaş
Fiyat
Kar
Alanı
İşleme Koyma Fiyatı
Zarar
Alanı
SATIM OPSİYONU (PUT OPTION)
a.)Satım Opsiyonu Alıcısının Kar/Zarar Grafiği
Opsiyon Değeri
Maksi.
Kar
İşleme Koyma Fiyatı
KAR
Maks.
Zarar
(Opsiyon
Pirimi)
Başabaş Fiyatı
Kar = K – S – P
ZARAR
Burada:
K=İşleme koyma fiyatı
S= Piyasa fiyatı
P= Primdir.
SATIM OPSİYONU (PUT OPTION)
b.) Satım Opsiyonu Satıcısının Kar/Zarar Grafiği
Maksimum
Kar
(Opsiyon
Pirimi)
Opsiyon
Değeri
Başabaş Fiyatı
ZARAR
Maksimum
Zarar
Kar = K – S – P
KAR
İşleme Koyma
Fiyatı
Burada:
K=İşleme koyma fiyatı
S= Piyasa fiyatı
P= Primdir.
SATIM OPSİYONU (PUT OPTION)
 Örnek: Hisse senedi satış opsiyonu; Kodak Haziran 30
Satış Opsiyonu 100 adet hisse senedinin her birini 30 $’a
satma hakkını sağlamaktadır. Bunun karşılığında 5 $
opsiyon primi ödenmektedir. Vade sonunda Kodak
hissesinin fiyatı 25 $’a düştüğünde yatırımcı hisse
senetlerini 25 $’dan alıp opsiyon sözleşmesi ile 30 $’a
satabilir. Tersi durumda ise, opsiyon işleme konulmaz
hisse senetleri daha yüksek olan Pazar fiyatı ile satılır.
 Kar= 30 – 25 – 5 = 0 çıkmaktadır.
 Yatırımcının
karı yoktur. Yatırımcı için bu fiyat
başabaştır. Satış opsiyonunun alıcısı için 25 $’dan sonra
karı artış göstermektedir.
 Satış opsiyonu satıcı için maksimum kar ise prim
kadardır. O ise, 5 $’dır.
SATIM OPSİYONU (PUT OPTION)
 Örnek: Döviz satış opsiyonu, sözleşme konusu
para: DM, Sözleşme büyüklüğü: 62.500 Yen, vade: 2
ay, İşleme koyma fiyatı: $ 0,6700 /Yen, Opsiyon
primi: $ 0,0050 /Yen
 Döviz Satış Opsiyonu Alıcısı İçin Max. Kar=
(0,670 –0,005) * 62.500 = 41.562 Yen
 Döviz Satış Opsiyonu Satıcısı İçin Max. Kar=
0,005 * 62.500 = 312,5 Yen
ALIM VE SATIM OPSİYONLARI
Alım ve Satım Opsiyonlarında İşlem Seçenekleri
FİYAT
ALIM OPSİYONU
SATIŞ OPSİYONU
K > S
Opsiyon değersizdir.
İşleme konulmaz.
Opsiyon işleme
konulur.
Opsiyon başabaştadır.
Opsiyon
başabaştadır.
Opsiyon işleme
konulur.
Opsiyon değersizdir.
İşleme konulmaz.
İşl.Koy.Fiy. >
Piy.Fiy.
K = S
İşl.Koy.Fiy. =
Piy.Fiy.
K < S
İşl.Koy.Fiy. <
Piy.Fiy.
Futures Sözleşmeleri
 Futures sözleşmesinde, sözleşmenin bir tarafı, bir emtiayı veya
finansal varlığı gelecekteki bir tarihte belirli bir fiyattan satın
almayı taahhüt ederken; sözleşmenin karşı tarafı da sözleşme
konusu varlığı teslim etmeyi taahhüt etmektedir.
 Futures sözleşmesi, aşağıdaki farklılıklar dışında forward
sözleşmelerine benzemektedir:
 Futures sözleşmesinde işlemler, taraflar arasında doğrudan görüşme
yerine organize bir borsada gerçekleştirilir.
 Futures sözleşmeleri, ödenmeme riskine karşı garanti altındadır.
 Futures sözleşmeleri standarttır.
 Günlük uzlaşma söz konusudur.
Futures Sözleşmelerinin Tarihçesi
 Türev piyasalarının geçmişi eski Yunan ve Roma devrine




kadar uzanmaktadır.
Forward sözleşmeleri, Flemenk tacirler tarafından
ortaçağda kullanılmaktaydı.
17. yüzyılda lale soğanlarının ticaretini kolaylaştırmak için
futures sözleşmelerinin kullanıldığı gözlenmiştir.
17. yüzyıl Japonya’sında pirinç önemli bir ticaret ürünüydü.
Dojima pirinç futures piyasası, Osaka kentinin ticaret
merkezinde 1688 yılında 1300 kayıtlı pirinç tüccarı ile
açıldı.
Futures Sözleşmelerinin Tarihçesi
 Kuzey Amerika’da, futures piyasaları, tarım ürünlerine
bağlı olarak gelişmiştir. Özellikle 19. yüzyılda hububat
piyasası bu konuda öncü olmuştur.
 1848 yılında kurulan Chicago ticaret kurulu (CBOT),
ABD’nin ilk organize futures borsası olmuştur.
 Ancak forward sözleşmelerine konu olan hububat
standart değildi.
 1865 yılında, CBOT, standart futures sözleşmesini
geliştirdi. Bunlar, Kuzey Amerika’nın ilk futures
sözleşmeleriydi.
Futures Sözleşmelerinin Tarihçesi
 19. yüzyılın geri kalanında da, futures işlemleri, hububat
üzerine gerçekleşmiştir.
 Büyük ölçekli üretim ve tüketim ile taşıma ve stoklama
imkanlarının genişliği, hububatı ideal bir futures konusu
kılıyordu.
 Bugün, soya fasulyesi, mısır, buğday ve yulaf üzerine
futures sözleşmeleri yazılmaktadır.
 Ayrıca, canlı hayvanlar üzerine yazılan futures
sözleşmeleri de bulunmaktadır.
Futures Sözleşmelerinin Tarihçesi
 1972 yılında ilk döviz futures sözleşmeleri işlem görmeye




başlamıştır.
1976 yılında faiz futures kontratları geliştirilmiştir.
İlk enerji futures sözleşmesi ise 1978’de yazılmıştır.
Konusu ise akaryakıt olmuştur. 1980’de ise diğer petrol ve
petrol
ürünleri
üzerine
futures
sözleşmeleri
düzenlenmiştir.
Bugün, ham petrol, ısınma yakıtı, kurşunsuz benzin ve
propan üzerine futures sözleşmesi yazılmaktadır.
Ayrıca altın, gümüş, platinyum ve paladyum gibi değerleri
metaller ile bakır ve alüminyum gibi endüstriyel metaller
üzerine de futures sözleşmeleri yazılmaktadır.
Futures Sözleşmelerinin Tarihçesi
 Türkiye’de ilk vadeli işlemler piyasası İstanbul Altın
Borsasında 1997 Ağustos ayında faaliyete geçmiştir.
 Türkiye’de Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’nın
kuruluşu için ilk yasal düzenleme 1999 yılında
yapılmış ve borsa 4 Şubat 2005 tarihinde işlemlere
başlamıştır.
 VOB’da vadeli işlem sözleşmeleri:




Döviz vadeli işlem sözleşmeleri (Dolar ve Euro)
Endeks vadeli işlem sözleşmeleri (İMKB 30 ve İMKB 100)
Faiz vadeli işlem sözleşmeleri (Gösterge DİBS)
Emtia vadeli işlem sözleşmeleri (pamuk, buğday ve altın)
TÜREV ARAÇLAR
 DÖVİZ FUTURES’LARI:
 Futures Sözleşmelerin amacı; döviz piyasalarında
kullanılan diğer türevsel araçlarda olduğu gibi döviz kuru
riskine karşı koruma sağlamak ya da spekülatif
beklentileri kara dönüştürmek olarak belirtilmektedir.
 Futures Piyasaların Gelişimi: Bretton Woods
Sisteminin dağılması ve yerine esnek kur sisteminin
kullanılmaya başlanması ve petrol krizlerinin yaşanması
gibi gelişmeler beraberinde döviz kuru riskinin, faiz oranı
riskinin ve fiyat risklerinin artmasına neden olmuştur.
Bunun sonucunda bu dönemde finansal risk yönetimine
daha fazla zaman ayrılmış ve türevsel araçlar gerek
kapsam ve gerekse kullanım yoğunluğu olarak gelişimini
hızlandırmıştır.
TÜREV ARAÇLAR
 Futures Piyasaların Gelişimi: Bu piyasalar 1970’lere
kadar tarımsal ürünler ve altın, gümüş gibi değerli
madenler üzerine yoğunlaştırılmıştır. 1970’li yılların
sonlarında ve 1980’li yılların başlarında finansal araçlar
üzerine futures sözleşmeler yapılmaya başlanması ile
futures piyasaları büyük gelişme yaşamıştır.
 Futures Piyasalarında Genel Kavramlar
Fiyat: Futures sözleşmesinde iki tarafın
gelecekte işlem yapmak üzere şu anda üzerinde
anlaştıkları fiyattır.
 Futures Spot Fiyat: Sözleşme konusu malın veya
menkul kıymetin beklenen (gelecekteki) fiyatı olarak
tanımlanabilir.
 Futures
TÜREV ARAÇLAR
 Kısa
Pozisyon: Futures sözleşmesinde kısa
pozisyon alan bir yatırımcı, gelecekte belirli bir
tarihte, belirlenen fiyattan belirlenen miktarda malı,
parayı ya da menkul kıymeti satmak zorunda olan
kişidir.
 Uzun Pozisyon: Futures sözleşmesinde uzun
pozisyon alan bir yatırımcı ise, gelecekteki belirli bir
tarihte, belirlenen fiyattan belirlenen miktardaki malı,
parayı veya menkul kıymeti satın almak zorunda
olan kişidir.
 Pozisyon Limiti: Sözleşme taraflarından birinin bir
defada üstlenebileceği maksimum anlaşma adedidir.
TÜREV ARAÇLAR
Hareketleri Limiti: Her gün bir futures
sözleşmesinin fiyatının değişebileceği aralığın alt ve üst
limitini ifade eder. Bu limitler ilgili borsalar tarafından
belirlenir. Fiyat limitleri aşırı spekülasyon ve paniklemeleri
engellemektedir.
 Baz (Basis): Herhangi bir malın ya da menkul kıymetin
cari fiyatı ile futures fiyatı arasındaki farktır.
“Baz=Futures Fiyat – Spot Fiyat”
 Futures Fiyat İle Spot Fiyat Arasındaki İlişki: Sözleşme
konusu malın ya da menkul kıymetin futures fiyatı söz
konusu malın vade sonundaki beklenen fiyatına (Spot
Fiyat) eşit olması gerekmektedir. Vade sonuna kadar söz
konusu malın fiyatının sabit kalacağı tahmin edilse bile
futures fiyat spot kurdan daha yüksek olmalıdır. Bunun
nedeni ise spot piyasadan malı satın alan kişinin
katlanması gereken bulundurma maliyetleridir.
 Fiyat
TÜREV ARAÇLAR
 Teminat (Margin): Her futures piyasasında alıcı ve satıcı
arasında aracılık rolünü üstlenen bir takas odası vardır.
Takas odaları alım ve satım işlemlerinde karşı taraf
olarak yeralmakta ve işlemlerdeki kredi riskini
üstlenmektedir. Takas merkezleri bu işlevlerini yerine
getirirken “margin-teminat” sistemini kullanmaktadır. Bu
sistemin işleyişinde Futures sözleşmesi alım satımı
yapan bir kişi aracı kurma hesap açtırmak zorundadır.
Fiyat değişimleri sonucu oluşan günlük zararlar
nedeniyle teminatın düşebileceği alt sınır “sürdürme
teminatı”
olarak
adlandırılır.Yatırımcının
teminatı
sürdürme teminatının altına düşmesi halinde yatırımcıya
ek teminat yatırması için teminat çağrısı yapılır.
TÜREV ARAÇLAR
 Günlük Hesaplaşma (Daily Settlement): Futures
sözleşmelerinde kısa ve uzun pozisyon almış olan bir
kişinin bu sözleşmeleri alış ve satış fiyatları ile piyasa
kapanış fiyatlarının gün sonunda karşılaştırılarak
günlük kar ve zararın hesaplanması işlemidir.
 Futures Piyasasında Pozisyon Kapatma: Futures
sözleşmesini vadeye kadar elinde tutmak istemeyen
bir yatırımcı, aynı sözleşmede ters pozisyon alarak
pozisyonunu kapatılabilir.
 Kontrat Büyüklüğü: Kontrat büyüklükleri aşırı
spekülasyonu önlemek amacıyla standart hale
getirilmiştir.
TÜREV ARAÇLAR

Futures sözleşmesi iki taraf arasında
belirlenen gelecekteki bir tarihte belirli bir
fiyattan para, mal ya da menkul kıymeti alma
satma anlaşmasıdır. Bu sözleşmenin temel
özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
1) Alıcı ve satıcı arasında veya alıcı ile borsa
arasında yapılan yasal anlaşmadır.
2) Yapılan anlaşmalar (miktar, kalite, vade,
teslim zamanı ve yeri) standarttır.
3) Merkezi borsalarda işlem görürler.
TÜREV ARAÇLAR
4) Likittirler. Sözleşmeler diğer finansal araçlar
gibi ikincil pazarlarda alınıp satılabilirler.
5) Fiyatlar ihale yöntemiyle belirlenmektedir.
6) Belirli miktarda başlangıç sermayesi gerektirir
(teminat).
7) Futures anlaşmalarının fiyatına göre ve
yatırımcının uzun ya da kısa pozisyonda
olmasına göre takas merkezine günlük ödeme
yapılması gerekir. Buna günlük hesaplaşma
denir.
TÜREV ARAÇLAR
 FUTURES PİYASALARDA İŞLEM YAPMA GÜDÜLERİ
1) Spekülasyon: Spekülatörler futures pazarlarda risk
üstlenerek kar elde etmeye çalışan yatırımcılardır. Bu kişiler
futures fiyatların beklenen değerlerine bağlı olarak pozisyon
alırlar.
2) Korunma (Hedging): Faiz oranı, fiyat ve döviz kuru
dalgalanmalarından doğacak riskin karı en az etkileyecek
biçimde azaltılmasını sağlayacak koruma yöntemleri ifade
edilir. Hedger’lar, futures piyasalarında pozisyon alarak bazı
risklerden kurtulmayı amaçlar. Burada temel amaç risk
minimizasyonudur.
3) Arbitraj Yapmak: Arbitraj amacıyla futures piyasalarında
işlem yapan yatırımcılar, hiçbir riske katlanmadan futures
fiyatı ve günlük Pazar fiyatı arasındaki farklılıktan
yararlanarak kar elde ederler.
 Spekülasyon
ile arbitraj
arasındaki
temel
fark,
spekülasyonda riskin olması, arbitrajda ise riskin
olmamasıdır.
TÜREV ARAÇLAR
 FUTURES PİYASALARIN SOSYAL İŞLEVLERİ
 Fiyat Belirleme: Futures piyasaları malların
gelecekteki fiyatlarına ilişkin bilgi vermektedir.
Futures fiyatlarının beklenen cari fiyatlara eşit
olması gerektiğinden, futures fiyatları gelecekteki
cari fiyatları tahmin etmede kullanılabilecek en iyi
göstergedir.
 Risk Transferi: Futures piyasaları riskten kaçan
Hedger’ların riskini kar amacıyla bu riski
kullanabilecek spekülatörlere transfer eder.
TÜREV ARAÇLAR
 FUTURES SÖZLEŞMESİ TÜRLERİ
 Hisse Senedi Endeks Futures’ları: 1970’li yıllarda
uygulanmaya başlanan bu futures sözleşmeleri, belirli
bir hisse senedi endeksinin nominal değeri üzerinden
alınıp satılmasını sağlayan sözleşmelerdir. Bu
sözleşmelerin en büyük özelliği ise uzun pozisyonun
kapatılması için sözleşme konusu varlığın tesliminin
gerekmemesidir.
 Kısa Dönemli Faiz Futures’ları: Bu sözleşmeler ileri
bir tarihte belirlenen fiyattan kısa dönemli faiz
oranlarının alınıp satılmasına olanak sağlar. En çok
kullanılanları Eurodolar vadeli mevduatları ve hazine
bonosu üzerine yazılan futures sözleşmeleridir.
TÜREV ARAÇLAR
 FUTURES SÖZLEŞMESİ TÜRLERİ
 Uzun Dönemli Faiz Futures’ları: Devlet tahvili
ve belediye tahvilleri gibi uzun vadeli faiz
oranlarına sahip olan varlıklar üzerine yazılabilen
sözleşmelerdir.
 Döviz Futures Sözleşmeleri: Döviz üzerine
yazılabilen sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler sabit
miktardaki dövizi, anlaşılan bir fiyattan belirli bir
tarihte değiştirmeye ilişkin sözleşmelerdir.
 Mal Futures Sözleşmeleri: Değerli metaller,
tarımsal ürünler ve petrol ürünleri üzerine yazılan
sözleşmelerdir. Üretim riski ve hammadde tedarik
riskine karşı koruma sağlar.
FUTURES BORSALARI
CBOT-IMM
Chicago Board of Trade, Internatio. Monetary Exchange
NYFE
New York Futures Exchange
CME
Chicago Merchantile Exchange
Pliladelphia Stock Exchange
Toronto Stock Exchange
LIFFE
London International Financial Futures Exchange
SIMMEX
Singapur International Monetary Exchange
COMEX
Commodity Exchange, New York
WCE
Winnepeg Commodity Exchange
MidAm
Mid America Commodity Exchange
CSCE
Coffee, Sugar & Cocoa Exchange
NYCE
New York Cotton Exchange
NYME
New York Merchantile Exchange
TÜREV ARAÇLAR
 DÖVİZ FUTURES PİYASALARI
• Döviz futures sözleşmesi, belirli bir dövizi bugünden
belirlenen bir fiyattan belirli bir vade sonunda el
değiştirmeye yarayan sözleşmelerdir. Döviz futures
sözleşmelerinin işlem gördüğü en önemli borsa Chicago
Ticaret Borsasına bağlı olan “Uluslar arası Para PiyasasıIMM” ‘dir.
• Futures piyasalarında minimum fiyat değişikliğine kısaca
“tik” denir. Tik’e bağlı olarak aşağıdaki değerler
hesaplanabilmektedir:
TÜREV ARAÇLAR
 DÖVİZ FUTURES PİYASALARI
Tik Büyüklüğü
Tik Değeri
= Minimum Fiyat Hareketi
= Sözleşme Büyüklüğü * Tik Büyüklüğü
Tik Sayısı= (Futures Satış Fiya–Futures Alış Fiya.)/Tik
Büyüklüğü
Futures Sözleşmenin
Kar/ Zararı
= Tik Sayısı * Tik Değeri
Futures Sözleşmenin Toplam Günl.Fiyat Tik
Sözleşme
Günlük Değişim Değeri
= Limiti
* Büyüklü * Büyüklüğü
TÜREV ARAÇLAR
 FORWARD
 Bir bankanın herhangi bir banka ile ya da kendi
müşterisi hesabına ileri bir tarih için herhangi bir
para birimini alması ya da satması işlemidir.
 Forward (vadeli) işlemler ileri bir tarihte teslimi
söz konusu olacak herhangi bir malın, vadesi
fiyatı ve miktarı bugünden belirlenerek
sözleşmeye bağlandığı işlemlerdir. Forward
işlemler kesin ve bağlayıcı işlemlerdir. Bu
anlamda vadeli ve forward sözcükleri eş anlamlı
olarak kullanılmaktadır.
TÜREV ARAÇLAR
 Forward her türlü mal ve piyasa için söz konusu
olabilir.Ancak, forward işlemler, genellikle döviz
ve faiz forwardı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Vadeli işlemlerin iki tarafında da bankalar varsa
söz konusu işlemler interbank işlemler olarak da
ifade
edilebilir.
Belirli
bir
tarihte
sonuçlandırılabilen forward’lara sabit forward
sözleşmeleri ve uygulanacağı zamanın iki tarih
arasında olduğu (bir zaman periyodu içinde olan)
forward’lara
ise,
seçenekli
forward
sözleşmeleri denir.
TÜREV ARAÇLAR
 Forward işleminin özellikleri: 1)İleri bir tarih
için ki, bunda bir sınırlama yoktur, bir para biriminin
diğer para birimi ile değiştirilebileceğine ait sözleşmedir.
2)Gelecekte bir zaman için işlem yapılacak kur önceden
bir daha değişmemek üzere belirlenmiştir. 3)Para ödeme
işlemi vade de yapılır ve daha önce bir ödeme söz konusu
değildir (bazı durumlarda forward sözleşmesi süresi
uzatılabilir ancak sözleşmenin bağlayıcı yapısı gereği
önce kapatılması gereklidir). 4)Forward sözleşmeleri
üçüncü kişilere devredilemez. 5)Forward sözleşmeleri
standart sözleşme değildir. Tüm ayrıntılar taraflarca
serbestçe belirlenir. 6)Vadeli işlemler çeşitli iletişim
araçları ile gerçekleştirilmekte ve fiyatlar müşterinin
saygınlığına göre değişmektedir.
TÜREV ARAÇLAR
 Forward
işleminin
amaçları:
1)Parite
değişikliklerinden doğacak zararı önlemektir.
2)İleride alınacak ya da satılacak malın fiyatını
bilme imkanına sahip olmaktır. 3)Spekülasyon
yapmaktır.
 Forward işlemler, ülkeler arasındaki faiz farkından
dolayı iki değişik paranın meydana getireceği
getiri farkını sıfıra eşitlemek ya da çok
yaklaştırmak suretiyle bir para biriminden
diğerine spekülatif nedenlerle geçişleri azaltmak
nedeni ile doğmuşlardır.
FORWARD VE FUTURES PİYASALAR ARASINDAKİ
BENZERLİK VE FARKLILIKLAR
 1.)Kontrat büyüklüğü:
Futures sözleşmelerde kontrat
büyüklüğü standart bir miktara sahiptir. Forward
sözleşmelerde kontrat büyüklüğü taraflar arasında belirlenir.
 2.)Organizasyon: Futures sözleşmeler organize olmuş ve
belirli kurallara bağlanmış resmi borsalarda işlem görürler.
Forward sözleşmeler ise kişiseldir. İşlemler bankalar ve
finansal kuruluşlar tarafından yürütülür.
 3.)Teslim: Futures sözleşmeler vade sonunda teslim edilecek
gibi işlem görürler ancak vadeden önce alınıp satılabilirler.
Futures sözleşmelerde varlığın teslimi amaç değildir. Forward
sözleşmelerde vade sonunda teslim gerekir. Esas amaç
varlığın teslimidir.
 4.)Teslim Tarihi ve Prosedürü: Futures sözleşmelerde
belirli teslim tarihleri mevcuttur ve teslimler belirli yerlerde
yapılır. Forward sözleşmede ise teslim tarihi ve yeri taraflar
arasında ortaklaşa belirlenir.
FORWARD VE FUTURES PİYASALAR ARASINDAKİ
BENZERLİK VE FARKLILIKLAR
 5.)Fiyat
Değişkenliği: Futures sözleşmelerde işlem
büyüklüğüne bakılmaksızın her yatırımcı için sözleşme fiyatı
aynıdır. Forward sözleşmelerde ise kredi riski ve işlem hacmi
büyüklüğü fiyatları etkileyebilmektedir.
 6.)Fiyatların Belirlenmesi: Futures piyasalarda sözleşme
fiyatı piyasa güçleri tarafından belirlenir. Forward
piyasalarda ise fiyatlar, banka ve finansal kuruluşlar
tarafından belirlenmektedir.
 7.)İşlem Yönetimi: Futures piyasalarda işlemler,borsanın
seans odsasında, Forward’da ise kişisel alıcı satıcı arasında
telefon, faks vb. araçlarla yapılır.
 8.)Fiyatların Açıklanması: Futures sözleşmelerin fiyatları
halka ve piyasalara açıklanmalıdır. Forward piyasada böyle
bir zorunluluk yoktur.
FORWARD VE FUTURES PİYASALAR ARASINDAKİ
BENZERLİK VE FARKLILIKLAR
 9.)Pazar Yeri ve İşlem Saatleri: Futures sözleşmeleri
merkezileşmiş borsalarda belirli işlem saatleri içinde dünya
çapında iletişim kurularak yapılır. Forward sözleşmeler ise,
örgütsüz piyasa olarak adlandırılan tezgahüstü piyasalarda
24 saat boyunca telefon ve faksla işlem görürler.
 10.)Depozito ve Marjlar: Futures işlemleri için belli bir
miktarda başlangıç teminatına gereksinim vardır. Ayrıca,
futures işlemlerde günlük oluşan zararların karşılanması
ve işlemlere devam edilebilmesi için teminatın alt ve üst
marjı belirlenmiştir. Forward işlemlerde alınan ipotek
taraflar arasında pazarlıkla belirlenir. Günlük fiyat
değişiklikleri için herhangi bir marj uygulanmaz. Günlük kar
zarar hesaplanması işlemi olan “günlük hesaplaşma”
yapılmaz.
FORWARD VE FUTURES PİYASALAR ARASINDAKİ
BENZERLİK VE FARKLILIKLAR
 11.)İşlem Hacmi: Futres piyasada işlem hacmine ilişkin
bilgiler yayınlanır. Forward piyasalarda ise, bu bilgileri çok
zor olduğu için bu bilgiler yayınlanmaz.
 12.)Günlük
Fiyat
Dalgalanmaları:
Futures
sözleşmelerde FTSE-100 endeksin dışında sözleşmeler
için günlük fiyat limitleri vardır. Forward sözleşmeler için
fiyat limiti yoktur.
 13.)Takas İşlemleri: Futures piyasalarda borsa ile
bağlantılı
takas
odası
vardır.
Burada
günlük
hesaplaşmalar, nakit ödemeleri ve teslim gibi işlemler
yapılır. Ödememe riskine karşı takas odasının güvencesi
vardır. Forward piyasalarda takas odası gibi bir uygulama
yoktur. Risklere karşı herhangi bir güvence yoktur.
FORWARD VE FUTURES PİYASALAR ARASINDAKİ
BENZERLİK VE FARKLILIKLAR
Akışkanlığı ve Pozisyonu İptal Etme
Kolaylığı: Futures piyasalarda standart kontratlar
sayesinde Pazar oldukça likit ve pozisyon kapatmak çok
kolaydır. Forward piyasalarda değişken sözleşme
büyüklüğü nedeniyle Pazar akışkanlığı (likit) ve pozisyon
kapatma kolaylığı sınırlıdır.
 15.)Günlük Nakit Akışı: Futures işlemlerde günlük
hesaplaşmalar sonucu kar varsa nakit girişi sağlanabilir.
Forward işlemlerde vade sonuna kadar nakit girişi olmaz.
 16.)Düzenlemeler: Futures piyasalardaki işlemler borsa
tarafından düzenlemeye tabi tutulur. Forward işlemlerinde
taraflar düzenlemeleri kendileri yapar.
 14.)Pazar
TÜREV ARAÇLAR
FİNANSAL
ARAÇ
FORWARD
TANIMLAYICI ÖZELLİKLER
AVANTAJLARI VE SINIRLARI
(*)Bir varlığı gelecekteki bir tarihte
belirlenmiş bir fiyat üzerinden satma veya
satın alma antlaşmasıdır.
(*)Bu işlemler büyük ölçüde brokerler
vasıtasıyla telefon veya teleks ile yapılır
(*)Gelecekteki bir fiyatı sabitlemenin
(locking) tipik bir vasıtasıdır (örneğidir).
(*)Forward kotratları büyük ölçüde bir yıla
kadar olan kısa vadeli sözleşmelerdir.
(*)Özel olarak hazırlanmış forward
sözleşmeleri spesifik riskten korunma
(hedging) gereksinimleri için mevcuttur.
(*)Kredi riskini içerir.
(*)Başlangıçta nakit transferine gerek
yoktur.
FİNANSAL
ARAÇ
FUTURES
TANIMLAYICI ÖZELLİKLER
AVANTAJLARI VE SINIRLARI
(*)Bir varlığı gelecekteki bir tarihte
belirlenmiş bir fiyat üzerinden satma veya
satın alma antlaşmasıdır.
(*)İşlemler borsa-clearing house
sistemleriyle resmi değişimler şeklinde
gerçekleştirilir.
(*)Sözleşme şartları çok büyük ölçüde
standardize edilmiştir (miktar,kalite, vasıf
teslimat tarihleri vb. gibi).
(*)Karlar ve zararlar günlük olarak
belirlenir. Bu bağlamda günlük nakit
akışları gereklidir.
(*)Garanti amaçlı belli miktardaki para
işlem yapmak için bir zorunluluktur.
(*)Gelecekteki bir fiyatın sabitlenmesine
yönelik tipik bir uygulamadır.
(*)Futures sözleşmeleri genellikle bir yıla
kadar olan kısa vadeli sözleşmelerdir.
(*)Bu pazarda orijinal pozisyon
kapatılabilir ya da hızlı ve kolayca ters
pozisyon alınabilir.
(*)Günlük nakit transferlerinin yapılması
gereklidir.
(*)Bazı sözleşmeler açısından Futures
pazarkları Forward pazarlarına göre
oldukça fazla aktftir.
(*)Garanti amaçlı başlangıç hesabı için
(Margin Money), nakit transferi
gereklidir.
(*)Özel amaçlı olarak hazırlanan
sözleşmeler yoktur
FİNANSAL
ARAÇ
OPSİYON
TANIMLAYICI ÖZELLİKLER
AVANTAJLARI VE SINIRLARI
(*)Belirli bir varlığı belirlenmiş bir fiyat
(*)Bir opsiyon sözleşmesi satınalan
üzerinden belirlenmiş bir tarihte veya önce maksimum kaybı sınırlandırabilmekte,
satma ya da satın alma hakkıdır.
uyguın fiyat hareketlerinde avataj
sağlayabilmektedir
(*)İşlemler telefon ve teleksler kullanılarak (*)Bir opsiyon sözleşmesi satın alan bir
brokerler vasıtasıyla yapılabildiği gibi
prim veya komisyon ödemek zorundadır.
resmi değişimler yoluyla da yapılabilir.
(*)Fiyatlara taban ve tavan belirlemek için (*)Opsiyon satın alan satıcı kredi riski ile
yararlanılan tipik bir uygulamadır.
karşı karşıyadr.Satın alanın
hakkı/satanın da yükümlülüğü vardır.
(*)Opsiyon sözleşmeleri büyük ölçüdebir (*)Riskten korunmaya yönelik spesifik
yıla kadar olan kısa vadeli sözleşmelerdir. opsiyon sözleşmeleri vardır.
FİNANSAL
ARAÇ
SWAP
TANIMLAYICI ÖZELLİKLER
AVANTAJLARI VE SINIRLARI
(*)Sabitlenmiş aralıklardabelirli nakit
akışlarının değişimini içeren bir
anlaşmadır.
(*)Bir seri forward sözleşmelerinin sıraya
konup bir zaman tablosuna
yerleştirilmesidir.
(*)İşlemler telefon ve teleks vasıtasıyla
brokerler aracılığıyla yapılır.
(*)Gelecekteki fiyatları uzun bir dönem için
sabitlemekte yararlanılan bir uygulamadır.
(*)Orta ve uzun vadeler için sözleşmeler
mevcuttur (1 yıldan 10 yıla kadar).
(*)Başlangıçta nakit transferine gerek
yoktur.
(*)Kredi riskini içerir.
(*)Riskten korunmaya yönelik özel olarak
hazırlanmışswap sözleşmeleri vardır.
Türevsel Enstrümanların Gelişimini Gösteren Harita
Genel türevler için araçlar
Geleneksel Enstrümanlar
ve Piyasalar
Ör: Hisse senedi,Bono vs.
Döviz,Mal piyasaları vs.
Türevler ve geleneksel
Melez Enstrümanlar
Çift para birimli tahviller
Ör: Faiz oranı / döviz kuru melezi
araçların kombinasyonları
Geleneksel
türevler
Forwards ve Futures
Opsiyonlar
Swaplar
Ör: Bono futures’ları
vs. ( FRA)
Ör: Döviz opsiyonları, Faiz oranı
opsiyonları vs.
Ör: Faiz oranı swap’ı,
Döviz swap’ı vs.
Türevin
Futures options
türevi
Ör: Bono futures
Bileşik Opsiyonlar
Swapopsiyonları
Ör: sentetik opsiyonlar
Ör: Faiz oranı swap’ı
options’ları vs.
Özel yatırımlara uygun
ödeme profilleri kurmak
Opsiyon Kombinasyonları
Ekzotik Opsiyonlar
Ör: Straddle,Spread,Strangle
vs.
Ör: Barrier opsiyonları, Collar
vs.
Dersimiz sona ermiştir.
Katılımınız için teşekkür ederiz.
Download