MEME KANSERİ

MEME KANSERİ
İnt. Dr. Cihan KARATAY
Aralık 2013
MEME KANSERİ
O Kadınlarda en sık görülen kanser meme
kanseridir. Aynı zamanda bir çok ülkede
kanserden ölümlerin başlıca nedenidir.
O Ülkemizde de kadınlar arasında en sık
görülen 10 kanser tipi arasında meme
kanseri birinci sırada yer almaktadır.
Kadınlarda en sık görülen beş kanserin YÖH**, Türkiye, 2008
MEME KANSERİNİN GÖRÜLME
SIKLIĞI
Kadınlarda en sık görülen kanser türüdür.
O Meme kanserinin kadınlarda yaşam boyu
görülme sıklığı %10-12’dir. Bir başka deyişle
her 8-9 kadından birisi hayatının bir
döneminde meme kanserine
yakalanmaktadır.
O Günümüzde meme kanserinin görülme
sıklığı eski yıllara göre daha da artmaktadır.
-1970’li yıllarda her 18 kadının birinde,
-1980’li yıllarda her 13 kadının birinde,
-1990’lı yıllarda her 9 kadının birinde
-2000’li yıllardan sonra her 8 kadından
birinde meme kanseri görülmektedir.
ETYOLOJİ VE RİSK FAKTÖRLERİ
O Meme kanserinin oluş nedeni tam olarak
bilinmemektedir. Ancak bazı faktörlerle
ilişkili olduğu saptanmıştır.
O Bu risk faktörlerinin bazıları hasta
tarafından kontrol edilebilirken bazıları
kontrol edilememektedir.
O Kontrol Edilemeyen Risk Faktörleri:
O 1-Yaş :
Yaş ilerledikçe meme kanseri riski
artmaktadır. Meme kanseri 20 yaşın altında pek
görülmez.
Hastaların çoğunluğu 50 yaşın üzerindedir.
O 2-Cinsiyet.
Tüm meme kanserlerinin %99’u kadınlarda
%1 kadarı da erkeklerde görülür. Sadece kadınlara
özgü bir kanser değildir.
O 3-Genetik Faktörler
Kalıtsal meme kanseri
O Meme kanseri aile anamnezi ve kolonik
endometrial gibi diğer kanserler (lynch
sendromu tip II)
Otomozal dominant, yüksek penetrasyonlu
etkilenebilirlik faktörü (genellikle daha genç yaşta,
multipl primer veya bilateral meme ca ve)
Ailesel meme kanseri
O Bir veya daha fazla birinci derece veya ikinci
derece akrabada meme kanseri anamnezi
O BRCA1 ve BRCA2 meme ve over kanseri gelişiminde
ailesel yatkınlığı işaret eden en sık gen çifti olarak
değerlendirilmektedir.
O BRCA1 ve BRCA2 genlerinde mutasyon varlığında
meme kanseri daha erken dönemde görülmektedir.
Bu mutasyonun taşıyıcılarında tüm hayatı boyunca
meme kanseri görülme riski %60–85 iken, over kanseri
görülme riski %10–40 arasındadır.
O BRCA1’in kadınlarda riski artırma oranı daha fazla
iken, erkeklerde BRCA2 mutasyonu meme kanseri
görülme riskini artırmaktadır.
O 4-Diğer memede kanser varsa:
Bir memesinde kanser gelişen kişinin diğer
memesinde kanser çıkma riski diğer kadınlardan çok
daha fazladır.
Şöyle ki meme kanseri gelişen bir kadında yaşamı
boyunca ikinci bir meme kanseri gelişme riski %25-30
civarındadır.
5-Erken adet görme ve geç menapoz:
İlk adet yaşı 12 den küçük ve menapoz yaşı 50 den
büyük olan kadınlarda meme kanseri riski artmaktadır.
O 6-Doğum öyküsü:
Hiç doğum yapmamış kadınlar meme
kanseri açısından riskli gruba girerler.
İlk doğum yaşı 30 ve üzerinde olan
kadınlarda meme kanseri riski ilk doğum yaşı
20 olan kadınlara göre 4-5 kat daha fazladır
7-Irk:
Beyaz ırka ait kadınlarda meme kanseri
siyah ırka mensup olanlardan daha fazladır.
O Kontrol Edilebilir Risk Faktörleri:
O 1-Alkol:
Günde iki bardak ve daha fazla alkol
alınması durumunda risk artmaktadır.
O 2-Yağlı diyet ve şişmanlık
Özellikle hayvansal yağlardan zengin bir
diyetle beslenmenin meme kanseri riskini
artırdığı saptanmıştır.
3-Radyasyon:
30 yaşın altında radyasyona maruz kalma riski
artırır.
O 4-Doğum kontrol haplarının kullanılması:
Oral kontraseptiflerin özellikle 35 yaşın altında
ve uzun süre kullanılması durumunda meme
kanseri riskinin hafifçe arttığı saptanmıştır.
Birinci derece akrabasında meme kanseri olan
kadınların kesin gerekli olmadıkça kullanmamaları
önerilmektedir.
O 5-Menapoz sonrası hormon tedavisi:
10 ve daha uzun süreli aralıksız hormon
kullanılması durumunda risk artmaktadır.
Ancak 5 yıla kadar kullanımının önemsenecek bir
risk artışına sebep olmadığı tespit edilmiştir.
O 6-Egzersiz:
Düzenli olarak fiziksel egzersiz yapan kadınlarda
meme kanseri yapmayanlara göre daha az
görülmektedir.
Özellikle atletizm yapan kadınlarda meme kanseri
riskinin azaldığını gösteren önemli sayıda bilimsel
çalışma mevcuttur.
TANI
A)Fizik Muayene
O 1-Memede Kitle:
Meme kanserli hastaların %70 kadarında ilk ve
önemli bulgu bir kitlenin varlığıdır.
En fazla memenin üst dış kadranında ele gelir,
kitlenin sınırları genelde iyi tespit edilemez üzeri kaba
yada pürtüklü olabilir.
Kansere ait kitlelerin %90’ı ağrısızdır. Kanserde ağrı
geç dönemde ortaya çıkar.
Memede tespit edilen her 10 kitlenin 8 tanesi iyi
huylu kitlelerdir. Ancak memedeki her kitle aksi ispat
edilinceye kadar kanser belirtisi kabul edilmeli ve
gerekli araştırmalar mutlaka yapılmalıdır.
O 2-Meme Başı Akıntısı:
Kendiliğinden gelen tek taraflı ve kanlı olan meme başı
akıntılarının %8-10 kadarı kansere bağlıdır. %90 kadarı da iyi
huylu meme hastalıklarına bağlıdır.
Meme ucundan gelen kahverenkli yada kanlı akıntılar
mutlaka ciddiye alınmalıdır.
O 3-Ağrı:
Meme kanserli hastaların büyük çoğunluğunda başlangıçta
ağrı olmaz. Ağrı daha çok geç dönemde ortaya çıkar.
Memede başka herhangi bir klinik belirti olmadan tek başına
ağrı olması nadiren kansere bağlıdır. Genelde fibrokistik hastalık
gibi iyi huylu hastalıklarda görülür.
O 4-Meme Ucunun İçe Çekilmesi:
Genelde meme başına yakın yerleşen
kanserlerde görülen bir bulgudur. Ancak bazı
kadınlarda yapısal olarak meme ucu içe
çekiktir. Bunlar çift taraflı ve doğuştan itibaren
mevcut olup patolojik değildir.
Sonradan ortaya çıkan ve tek taraflı olan
meme başı çekilmesi kansere bağlı olabilir
mutlaka araştırılmalıdır.
O 5-Meme Derisinde Ödem:
Kanser hücrelerinin memedeki lenf damarlarını
tıkaması sonucunda oluşur. Meme derisi kalınlaşır ve
portakal kabuğu görünümünü alır.
O 6-Meme Başı ve Etrafındaki Deride Egzema Benzeri
Pullanma:
Meme başları tahrişe açık olduğundan buna
benzer lezyonlar sık görülür. Tahrişe bağlı lezyonlar
genelde 1-2 haftalık uygun pomadlarla düzelirken
kansere ait lezyonlar düzelmez, bu durumda mutlaka
doktora başvurulmalıdır.
O 7-Koltuk Altı Lenf Bezlerinde Büyüme:
Tümörün lenf kanallarından ilerleyip koltuk
altındaki lenf bezlerine yayılması sonucu
oluşur.
Bahsedilen bu 7 belirtiden bir veya birden
fazlası saptandığında gecikilmeden genel
cerrahi uzmanına başvurulması gerekir.
B)Görüntüleme
O Mammografi
O USG
O CT
O MRI
O PET
BIRADS
O Mamografi ile saptanan lezyonların yorumunda
standart bir yöntemin kullanılması hastanın
yönlendirilmesini kolaylaştırmaktadır.
O Ayrıca radyologların kendi aralarında ve klinisyenlerle
radyologlar arasında ortak bir dilin olması iletişimi
kolaylaştırmaktadır.
O Bu amaca yönelik olarak American College of
Radiology tarafından Breast Imaging Radiology
Reporting and Data System (BIRADS) olarak
adlandırılan ve mamografi yorumlamasında standart
bir terminoloji geliştirilmiştir.
O Bu sistemde mamografide saptanan lezyonlar
yorumlanırken 7 grupta sınıflandırılır:
c) Biyopsi
O Aspirasyon sitolojisi (İİAB)
O Tru-cut (core biyopsi)
O Açık biyopsi
Eksizyonel
İnsizyonel
O Mammografi-USG rehberliğinde iğne
biyopsisi (işaretlemeler)
ERKEN TANI-TARAMA
O Meme kanseri sıklığının giderek artması
önemli bir sağlık sorunu oluşturmasına
rağmen, erkenden tanı konulduğunda bu
hastalıktan %80’e yakın tamamen kurtulma
şansı vardır.
Erken tanı için Amerikan kanser derneğinin önerisine
göre:
(KKMM:Kendi Kendine Meme Muayenesi)
Yaş grubu
Yöntem
Uygulama Sıklığı
20-39
-KKMM
-Her ay
-Doktor muayenesi
-3 yılda bir
40-49
-KKMM
-Doktor muayenesi
-Mammografi
-Her ay
-Her yıl
-2 Yılda bir
50 yaş ve
üzeri
-KKMM
-Doktor muayenesi
-Mammografi
-Her ay
-Her yıl
-Her yıl
Bu kurallar hiçbir özel riski ve şikayeti olmayan kadınlar için
geçerlidir.
Ailesinde meme kanseri olan veya diğer risk faktörlerine
sahip olan kadınlar mutlaka doktor muayenesinden geçmeli ve
doktorunun önereceği aralıklarla kontrollerini yaptırmalıdırlar.
Meme kanserinin erkenden tespiti için kadınların kendi
kendilerine meme muayenesi yapmaları çok önemlidir. Çünkü
memedeki kanser kitlelerinin,
• %70’i hastaların kendileri tarafından
• %20’i doktor tarafından
• %5-10’u mammografi ile saptanır.
MEME KANSERİNDE TNM SINIFLANDIRMASI
(2002)
O Primer tümör (T)
O Tx: Primer tümör değerlendirilemiyor
O To: Primer tümör yok
O Tis: İnsitu kanser
O T1: Tümörün en geniş çapı 2.0 cm ye kadar
O -T1a: Tümör çapı 0.5 cm veya altında
O -T1b: Tümör çapı 0.5-1.0 cm arasında
O -T1c: Tümör çapı 1.0-2.0 cm arasında
T2: Tümörün en geniş çapı 2.0-5.0 cm arasında
T3: Tümörün en geniş çapı 5.0 cm’den büyük
T4: Boyutları ne olursa olsun deri veya göğüs duvarına
yayılmış tümör
-T4a: Göğüs duvarına yayılmış tümör
-T4b: Meme derisinde ödem ülser ya da satellit deri
nodülleri
-T4c: T4a ve T4b’nin birlikte olması
-T4d: İnflamatuar karsinom
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
Tümörün olduğu tarafta bölgesel lenf nodları (N)
Nx: Lenf nodları değerlendirilemiyor
No: Lenf nod metastazı yok
N1: Aynı taraf aksillada bir veya daha fazla hareketli lenf nodunda
metastaz
N2: Aynı taraf aksillada bir veya daha fazla,birbirlerine ya da
çevreye yapışık lenf nodunda metastaz
-N2a: Birbirine veya çevreye fikse lenf nod metastazı
-N2b: Klinik olarak aksillada lenf nod metastazı yokluğunda, aynı
taraf mam. internada saptanan metastaz varlığı
N3: -Aynı taraf aksiller ve infraklaviküler lenf lenf nod metastazı
-Aksiller lenf nodu metastazı ile birlikte aynı taraf mam. internada
metastaz varlığı
-Mam. interna ve aksiller lenf nod metastazının varlığında veya
yokluğunda aynı taraf supraklaviküler lenf nodu met.
-N3a: Aynı taraf aksiller ve infraklaviküler lenf lenf nod metastazı
-N3b: Aynı taraf aksiller ve mammaria interna grubu lenf nod
metastazı
-N3c: Aynı taraf supraklaviküler lenf nodu metastazı
O Uzak metastaz (M)
O MX:Uzak yayılım değerlendirilemiyor
O M1:Uzak metastaz yok
O M2:Uzak metastaz (ipsilateral
supraklavikuler (servikal) yada kontralateral
internal mammary lenf nodlarına yayılım
dahil)
TEDAVİ
O A)Cerrahi
O
Meme koruyucu cerrahi tedavi
Lumpektomi: Tümörün etrafındaki sağlam dokuyla
birlikte çıkarılması
Kadranektomi: Tümörlü dokunun bulunduğu kadranın
çıkarılması
O Mastektomiler
Basit mastektomi
Modifiye radikal mastektomi: P. major ve minör
kaslarının korunarak meme dokusunun aksiller lenf nodları ile
birlikte çıkarılmasıdır.
Radikal mastektomi: Meme dokusuyla beraber P. major
ve minör kasları ve aksiller lenf nodları temizlenir.
B)Kemoterapi
O Sistemik tedavinin bir parçasını oluşturur.
O Uzak metastaz olmadan axiller tutulum
varlığında sağ kalımı artırır.
O Kemoterapötik ajanların kombinasyon halinde
verilmesi tek tek kullanımından daha etkindir. Bu
amaçla en sık;
Siklofosfamid + Metotreksat + 5-florourasil
(CMF)
Siklofosfamid + Doksorubisin + 5-florourasil
(CAF) kombinasyonları kullanılır.
C) Radyoterapi
O Özellikle meme koruyucu cerrahi sonrası
kullanılmaktadır. Ayrıca;
Mastektomi sonrası 4’ten fazla metastatik
lenf nodu bulunanlara,
Pektoral kasa yakın veya infiltre
tümörlerde adjuvan tedavi olarak
Lokal ileri evre kanserlerde ise
neoadjuvan olarak kullanılmaktadır.
D)Hormonoterapi
O Seçici Estrojen Reseptör Modülatör ilaçlar
(SERMs)
Tamoxifen
O Aromataz İnhibitörü ilaçlar
Anostrozole (Arimidex)
Letrozole (Femara)
Exemestane (Aromasin)
O Fulvestrant (Faslodex)
O LHRH Agonisti ( Zoladex)
O Teşekkür ederim…