akciğer kanseri

Akciğer Kanseri
Prof. Dr. Pınar Çelik
Epidemiyoloji

Tüm kanserlerin %12.7’sini, kanser ölümlerinin %18.2’sini akciğer
kanseri oluşturmaktadır.

Erkeklerde en sık, kadınlarda 4. sıklıkta görülen kanserdir.

Türkiye’de akciğer kanseri insidens hızı erkeklerde 74.2/100.000,
kadınlarda ise 9.3/100.000
Etyoloji

Sigara

AC Ca, sigara içme süresi, başlama yaşı, içilen sigara tipi ve
günlük tüketilen sigara sayısı ile ilişkilidir

20 paket-yıldan sonra rölatif risk artar.

Light” sigara içimi kanser riskini azaltmaz. Light sigara içenlerde
periferik yerleşimli akciğer adenokarsinom gelişim riski artar .

Sigara dumanında 4000‘ den fazla kimyasal (50-60’ı karsinojen) var
(polisiklik aromatik hidrokarbonlar, nitrozaminler, radon, bizmut,
polonyum, kadmiyum gibi radyoaktif maddeler, krom, arsenik, civa,
kurşun, nikel gibi ağır metaller).
Etyoloji

Çevresel maruziyet

Asbest (çevresel ve endüstriyel maruziyet)(mezotelyoma, AC CA)

Silika maruziyeti (silikozis) ve interstisyel AC hast.

Radyasyon

Hava kirliliği (Dış ortam ve ev içi)

Genetik yatkınlık

KOAH

Beslenme alışkanlığı ve yaşam tarzı
Karsinogenezis

Mutasyon iki gen sınıfını hedef alır.
1. Onkogenler (hücre çoğalmasını uyaran genler)
2. Tümör baskılayıcı genler
Histopatoloji

Skuamöz hücreli karsinom

Adenokarsinom

Büyük hücreli karsinom

Küçük hücreli akciğer karsinomu
Semptom ve bulgular

Öksürük

Halsizlik

İştahsızlık

Nefes darlığı

Göğüs ağrısı

Balgamda kan

Ses kısıklığı

Nörolojik semptomlar

VCSS

Horner sendromu

AC Ca için risk grubu: Genellikle erkek, 40 yaş üstü ve uzun süre
sigara içenler

Tümöre bağlı semptomlar sigaraya bağlı semptomlar nedeniyle
maskelenebilir (tanıda gecikme).
Vena Cava Superior Sendromu
Vena Cava Superior basısı sonucu baş ve üst ekstremitelerde venöz
dönüşün bozulmasına bağlı tablodur.
Pancoast tümörü

Akciğerin apikal bölgesinde
yerleşen tümörlerdir.

Sempatik pleksus tutulumuna
bağlı ipsilateral terleme kusuru,
enoftalmi, pitozis ve myozis
(Claude-Bernard-Horner
Sendromu) gelişebilir.

Skuamöz tipte histoloji yaygın
Ekstrapulmoner semptomlar

Metastatik
Kemik, sürrenal, KC, SSS ve karşı AC

Non-metastatik (Paraneoplastik sendromlar)
Sistemik: Anoreksi, kaşeksi, kilo kaybı, dermatomyozit
Deriye ait: Çomaklaşma, hipertrofik pulmoner osteoartropati, ürtiker
Endokrin ve metabolik: Galaktore, Cushing sendromu, hiperkalsemi,
hipoglisemi
Hematolojik: Anemi, polisitemi, eosinofili, koagulopati
Nörolojik: Eaton-Lambert sendromu, periferik nöropati
Renal: Nefrotik sendrom, glomerülonefrit
Çomak parmak
Tanı
AC grafisi:


Santral ya da periferik kitle

Santral yerleşimli skuamöz ya da KHAK, periferik yerleşim genellikle
adenokarsinom
Toraks BT

BT, mediastinal lenf bezlerini, mediastinal invazyonu ve pulmoner
nodülleri göstermesi nedeniyle evrelemede önemlidir.
Bronkoskopi
Skuamöz hücreli ve adenokarsinom
bronkoskopik görünümleri
Nodüler skuamöz hücreli ca
Nodüler adenokarsinom Nekrotik skuamöz hücreli ca
KHAK bronkoskopik görünümleri
Segmental
infiltrasyon
Subkarinal
görünüm
Nodüler
infiltrasyon
Diğer tanı yöntemleri

Transtorasik İİAB

Balgam sitolojisi

VATS

Mediastinoskopi

Torakotomi
Prognostik faktörler

Hücre tipi (KHAK ya da KHDAK)

Hastalık evresi

Hastanın performans durumu
Performans durumu (ECOG)

PS 0: Herhangi bir yakınması yok, normal günlük aktivitesini gerçekleştiriyor.

PS 1: Günlük işlerini destekli olarak yapıyor

PS 2: Semptomatik, günün yarıdan azını yatakta geçiriyor

PS 3: Semptomatik, günün yarıdan fazlasını yatakta geçiriyor.

PS 4: Hospitalizasyon gerektiren yatalak hasta
Soliter pulmoner nodül (SPN)

3 cm’den küçük, normal akciğer parankimi
ve/veya visseral plevrayla çevrili nodüle SPN
denir.

3 cm’den büyük lezyonlar kitle lezyonudur.

SPN en az 2 yıllık bir stabilite gösteriyorsa ya
da ikiye katlanma zamanı 1 aydan daha kısa
ise benign kabul edilir. İkiye katlanma zamanı
30-450 gün ise malignite olasılığı fazladır.
Evreleme


TNM

KHDAK

KHAK
Sınırlı ya da yaygın hastalık

KHAK
TNM sınıflaması
T: Primer tümör
Tx: Primer tümör değerlendirilemedi, ya da balgam sitolojisinde veya bronsiyal lavajda malign hücreler tespit edildi ancak görüntüleme yöntemleriyle veya bronkoskopiyle
gösterilemedi.
T0: Primer tümöre ait bir bulgu yok.
T1: Tümörün en büyük çapı 3 cm veya daha küçük, akciğer veya visseral plevrayla çevrilmiş, bronkoskopide lober bronştan daha proksimale ulaşmamış (ana bronşta tümör yok).
T1a: Tümörün en büyük çapı 2 cm veya daha küçük
T1b: Tümörün en büyük çapı 2 cm’den daha büyük, ancak 3 cm’den daha büyük değil
T2: Tümörün en büyük çapı 3 cm’den büyük fakat 7 cm’den daha büyük değil; veya tümör aşağıdaki durumlardan birine sahip
Karinadan 2 cm veya daha uzak noktada ana bronş tutulmuş
Visseral plevra invazyonu var
Hiler bölgeye ulaşan ancak tüm akciğeri kapsamayan atelektazi veya obstrüktif pnömoni
T2a: Tümörün en büyük çapı 3 cm’den daha büyük fakat 5 cm’den değil
T2b: Tümörün en büyük çapı 5 cm’den daha büyük fakat 7 cm’den değil
T3: Tümörün çapı 7 cm’den büyük veya aşağıdaki aşağıdaki durumlardan birine sahip
Göğüs duvarı (superior sulkus tümörleri dahil), diyafragma, frenik sinir, mediastinal plevra, parietal perikard invazyonu
Tümör ana bronşta karinayı tutmadan 2 cm’den daha yakın mesafede
Akciğerin tamamını kapsayan atelektazi veya obstrüktif pnömoni
Tümörle aynı lobta satellit nodül
T4: Aşağıdaki yapıları invaze eden herhangi bir büyüklükteki tümör
Mediasten, kalp, büyük damarlar, trakea, rekürren laringeal sinir, özefagus, vertebra gövdesi, karina
Primer tümörle aynı akciğerde fakat ayrı lobta satellit nodül.
TNM sınıflaması
N: Bölgesel lenf nodları
N: Bölgesel lenf nodları
NX: Bölgesel lenf nodları değerlendirilemiyor
N0: Bölgesel lenf nodu metastazı yok
N1: İpsilateral peribronşial ve/veya ipsilateral hiler ve intrapulmoner lenf nodlarında
metastaz
N2: İpsilateral mediastinal ve/veya subkarinal lenf nodlarında metastaz
N3: Kontrlateral mediastinal ve/veya hiler, ipsilateral ya da kontrlateral skalen veya
supraklaviküler lenf nodlarında metastaz
TNM sınıflaması
M: Uzak metastaz
M0: Uzak metastaz yok
M1: Uzak metastaz var
M1a: Kontrlateral akciğerde metastatik nodül; malign plevral veya perikardial
effüzyon ya da plevrada tümör nodülleri
M1b: Uzak organ metastazı
Evrelemede gruplar
Gizli karsinom
TX
N0
M0
Evre 0
Tis
N0
M0
Evre IA
T1a,1b
N0
M0
Evre IB
T2a
N0
M0
Evre IIA
T1a,1b
N1
M0
T2a
N1
M0
T2b
N0
M0
T2b
N1
M0
T3
N0
M0
T1a,1b, T2a,2b N2
M0
T3
N1, N2
M0
T4
N0, N1
M0
T4
N2
M0
Herhangi bir T N3
M0
Evre IIB
Evre IIIA
Evre IIIB
Evre IV
Herhangi bir T Herhangi bir N M1
Evreleme yöntemleri

Toraks BT

PET-BT

Mediastinoskopi

Batın USG

Kemik sintigrafisi

Kraniyal MRG
PET-BT
Tedavi


KHDAK tedavisi

Cerrahi

Radyoterapi

Kemoterapi
KHAK tedavisi

Cerrahi (Evre IA olgular)

Eş zamanlı KRT (sınırlı hastalık)

KT (yaygın hastalık)
Prognoz ve korunma

Prognoz kötü

Önlenebilir kanser