POLİKİSTİK OVER SENDROMU,AKNE

POLİKİSTİK OVER SENDROMU
Polikistik Over Hastalığı; PCOS; Stein Leventhal
Sendromu; Polifolliküler Over; Hiperandrojenik
Anovulasyon;
Polikistik over sendromu kronik endokrin bir hastalıktır,
kadınlarda görülür, karakteristik olarak hastalarda erkeklik
hormonları yüksektir (androjenler),
Kısırlık vardır,
Obezite vardır,
İnsülin direnci vardır,
Yüz ve vücutta kıllanma artışı olur,
Anovülasyon olur (overlerden olgunlaşmış
yumurta
salınamaz).
Overler yumurtayı tutan ve olgunlaştıran folliküller yapar,
olgunlaşan yumurtayı daha sonra döllenmek üzere dışarı
salarlar daha sonra follikül ortadan kaybolur. Polikistik over
sendromunda overler follikülleri yapar ancak ya yumurta
olgunlaşamaz yada dışarı salınamaz. İşini bitiremeyen follikül
ise kistleşir ( içi sıvı dolar ). Polikistik over sendromu
hastaların overlerinde birçok kist görülür. Overlerde kist
gelişmesinin tek sebebi polikistik over hastalığı değildir,
birçok hastalık overlerde kist gelişmesine neden olabilir.
Polikistik over sendromu bu hastalıklar içinde en sık
görülenlerden birisidir.
Polikistik over neden olur?
Polikistik over sendromunun gerçek sebebi bilinmemektedir.
Genetik yapı ve genetik meyil olduğu düşünülmektedir. İnsülin
direncinin hastalıkta rol oynadığına dair bulgular vardır.
Fazla İnsülin overlerden fazla androjen üretilmesine bununda
ovülasyona
engel
olup
kistleşmeye
neden
olduğu
düşünülmektedir.
Polikistik over kimlerde görülür?
Polikistik
yükselir:
over
sendromu
gelişmesi
aşağıdaki
durumlarda
Obezite varlığında,
Sedanter ( hareketsiz ) yaşam tarzında,
Ailede polikistik over hastası var ise,
Polikistik over gelişme şansı yüksektir. Hastalık genellikle
15 – 30 yaş arasında başlar.
Polikistik over belirtileri nelerdir?
Polikistik over hastalığı aşağıdaki şikayetlere neden olur:
Adet düzensizliği yada adet yokluğu,
Kısırlık,
Yüz ve vücutta kıllanma,
Kilo alma,
Obezite,
Akne,
Koltuk altı, kasık ve ensede cilt koyulaşması,
Nadiren seste boğukluk,
Nadiren temporal bölgede saç dökülmesi ( erkek tipi saç
dökülmesi ) görülür.
Bu şikayetler sadece polikistik over hastalığına özgü
şikayetler değildir, birçok sebebe bağlı olabilir.
Polikistik over hastalarında aşağıdaki hastalıklar da
sık görülür:
Tip 2 diyabet ( İnsülin direncine bağlı olarak ortaya
çıkar. Diyabet den önce metabolik sendrom gelişir),
Hiperlipidemi ( kan yağları ve kolesterolün artması),
Uterus iç tabakasının kalınlaşması ( endometriyel
hiperplazi: kanserojen bir durumdur),
Endometriyel kanser,
Hipertansiyon,
Kalp hastalıkları,
Metabolik sendrom ( Obezite + İnsülin direnci+ yüksek
tansiyon + hiperlipidemi ve pıhtılaşma hastalıkları
kombinasyonuna metabolik sendrom denir).
Polikistik over teşhisi nasıl konur?
Hastanın şikayetleri ve fizik muayene teşhise yardımcı olur.
Adet düzensizliklerinin detaylı olarak doktora anlatılması
gerekir. Ultrason incelemesinde polikistik görünün önemlidir.
Kesin teşhis laboratuar testleri ile konur. Polikistik over
şüphesinde aşağıdaki testlerin yapılması gerekir:
Total testosteron,
Serbest testosteron,
DHEA-S,
Prolaktin,
Tiroid fonksiyon testleri;
T3, T4,
FT3, FT4,
TSH,
Açlık kan şekeri,
Açlık İnsülin seviyesi,
OGTT,
Lipit profili,
HOMA – IR
Polikistik over tedavisi:
Polikistik over tedavisi gebelik isteyip istememeye göre
farklılık gösterir. Tedavide ana amaç hastalığa eşlik eden
İnsülin direnci ile mücadele etmektir. Tedavinin ana noktaları
şunlardır:
Şikayetlerin azaltılması,
Kilo vermek,
Egzersiz,
İnsülin rezistansı, glikoz intoleransı ve metabolik
sendrom ile mücadele
Oral anti diyabetiklerin kullanılması
Metformin,
Glukofaj vb,
Oral kontraseptif kullanımı ( adet düzensizlikleri için
),
Ovülasyon indüklemesi ( gebelik için ),
Komplikasyonların izlenmesi,
Anti androjen ilaçlar.
Polikistik over
değişiklikleri:
sendromu
tedavisinde
yaşam
tarzı
Kolesterol ve hiperlipidemi seviyesini düşürmek, tip 2 diyabet
gelişimini durdurmak, hipretansiyon gelişimini ve kalp
problemlerini engellemek amacıyla polikistik over hastalarının
yaşam tarzlarına dikkat etmeleri gereklidir. Özellikle
Diyabet, kolesterol ve yüksek tansiyon açından düzenli
Check – Up ve kontrol,
Düzenli egzersiz,
Düşük yağlı diyet,
İdeal kiloyu sağlamak bu hastalıkların ortaya çıkışını
ve kontrolünü sağlamak açısından önemlidir.
Polikistik overde hormon tedavisi:
Doğum kontrol hapları adet düzensizliklerini ortadan kaldırır
ve uterus epitelinin düzenli yenilenmesini sağlayarak kanser
gelişme riskini azaltır. Doğum kontrol hapları aynı zamanda
aşırı kıllanmayı azaltır, androjeni baskılayarak akne
gelişimini engeller. Progestin gibi diğer hormonlarda adet
düzensizlikleri için kullanılabilirler. Gebe kalmak isteniyor
ise hormonlar ile ovülasyon indüklemesi yapılabilir.
Polikistik overden korunma:
10 lu yaşlardan itibaren ailede polikistik over şikayeti olan,
obezite ye meyilli olan, adet düzensizliği olan çocukların
dikkatle izlenmesi gerekir. Bu çocuklarda kilo alımının
engellenmesi, düzenli egzersiz, diyet ve erken teşhis ile
polikistik over ve buna bağlı şikayetlerin engellenmesi,
azaltılması mümkündür.
Referanslar:
1. The American Congress of Obstetricians and Gynecologists
http://www.acog.org/
2. The International Council on Infertility Information
Dissemination, Inc.
http://www.inciid.org/
3. Polycystic Ovarian Syndrome Association
http://www.pcosupport.org/
4. The Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada
http://www.sogc.org/
5. Womens Health Matters
http://www.womenshealthmatters.ca/
6. American College of Obstetrics and Gynecologists. American
College of Obstetrics and Gynecologists website. Available at:
http://www.acog.org . Accessed June 15, 2008.
7. American College of Obstetricians and Gynecologists
Practice Bulletin: polycystic ovary syndrome. Obstet Gynecol .
2002;100:1389-1402.
8. The American Fertility Association. The American Fertility
Association website. Available at: http://www.theafa.org/ .
Accessed June 15, 2008.
9. Baillargeon JP. Use of insulin sensitizers in polycystic
ovarian syndrome. Curr Opin Invetig Drugs . 2005:6:1012-1022.
10. Dambro MR, Griffith HW. Griffiths 5-Minute Clinical
Consult . 1999 ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams &
Wilkins; 1999.
11. The InterNational Council on Infertility Information
Dissemination. The International Council on Infertility
Information
Dissemination
website.
Available
at:
http://www.inciid.org . Accessed June 15, 2008.
12. Polycystic ovary syndrome. American Academy of Family
Physicians
website.
Available
at:
http://familydoctor.org/online/famdocen/home/women/reproductiv
e/gynecologic/620.html . Published September 2000. Updated
June 2005. Accessed June 15, 2008.
13. Polycystic Ovarian Syndrome Association. Polycystic
Ovarian Syndrome Association website. Available at:
http://www.pcosupport.org . Accessed June 15, 2008.
14. Stadmauer L, Oehninger S. Management of infertility in
women with polycystic ovary syndrome: a practical guide. Treat
Endocrinology . 2005;4:279-292.
15. Stout DL, Fugate SE. Thiazolidinediones for treatment of
polycystic ovary syndrome. Pharmacotherapy . 2005;25:244-252.
16. Vibikova J, Cibula D. Combined oral contraceptives in the
treatment of polycystic ovary syndrome. Hum Reprod Update .
2005;11: 277-29
AKNE
Sivilce; Acne; Acne Vulgaris; Pimples;
Sivilce kıl köklerinin tıkanması ve iltihaplanmasıdır. Tıkalı
kıl kökleri kara noktalar, ak noktalar veya sivilceler olarak
ortaya çıkabilirler. Tüm bu görünümler kıl köklerinin
tıkanması ile başlar. Akne gençlerde daha sık görülse de bazı
çeşitleri ileri yaşlarda da ortaya çıkar.
Akne neden olur?
Akne cildin yağ bezlerinde başlar. Cildin yağ bezleri sebum
adı verilen yağlı salgıyı üretir. Sebum kıl follikülünden
çıkarak cilde yayılır. Bazen sebum katılaşır, kıl
follikülündeki ölü dokular ve bakteriler ile karışır ve
follikülden dışarı çıkamaz ise akneler oluşmaya başlar.
Akne oluşumunda şu faktörler yer alır:
Erkek hormonları ( androjen ) seviyesi,
Sebum yapımının artması,
Kıl follikülünde değişiklikler,
Bakteriler.
Akne oluşumun arttıran risk faktörleri nelerdir?
Yaş: 12- 24 yaş arası gençler,
Beyaz ırk,
Hormonal değişiklikler;
Püberte,
Gebelik,
Menses öncesi dönem,
Stres,
Bazı ilaçlar;
Androjen içeren ilaçlar,
Lityum,
Barbituratlar,
Birtakım kozmetik ilaçların kullanımı akne gelişme
riskini arttırırlar.
Akne ne şikayete neden olur?
Akne bazen çok şiddetli ve cilt, cilt altı dokulara zarar
verecek derecede yaygın olabilir. En sık karşılaşılan
şikayetler:
Cidde aşır yağlanma,
Ciltte siyah noktacıklar,
Sık sivilceleşme,
Papül ( büyük ve hassas sivilce ),
Püstül ( içi irin dolu etrafı kızarık apse),
Nodül ( cilt altına doğru uzanan hassas iri, içi irin
dolu ağrılı apse),
Kist ( ağrılı ve içi dolu birleşmiş püstüller. İz
bırakarak iyileşirler).
Akne teşhisi:
Yüz, alın, boyun, sırt, göğüs ve omuzlar aknenin en sık
görüldüğü alanlardır. Hastanın şikayetleri ve görünüm tanı
koydurur.
Akne tedavisi:
Akne çok yönlü tedavi gerektiren bir durumdur. Birçok tedavi
modalitesi birkaç hafta sürer.
Akne de ilaç tedavisi:
Her yerde bulunabilen ve reçetesiz satılan krem,
losyon, temizleyici ilaçların amacı cildin yağ oranı ve
bakterilerin sayısını azaltarak akne gelişimini
durdurmaktır. İçlerinde
Benzoyl peroksit,
Salisilik asit,
Sülfür,
Resorcinol vb. maddeler içerirler.
Reçete ile satılan akne ilaçları, temizleyici kremler
ve losyonlar da ciltteki yağ miktarını azaltmayı,
bakteri sayısını azaltmayı ve akne gelişimini durdurmayı
amaçlar. İçlerinde genellikle:
Antibiyotik ( klindamisin, eritromisin ),
Tretionin,
Adaptalene,
Azelaic acid,
Tazarotene,
Dapsone bulunan ilaçlardır.
Antibiyotikler: ciltteki bakteri sayısını azaltarak
akne gelişimini azaltmaya çalışırlar. Bu amaçla
kullanılan antibiyotikler;
Doksisiklin,
Minosiklin,
Tetrasiklin,
Eritromisin,
Klindamisin,
Amoksilin,
Sefalosporinler,
Trimetoprim/ sulfametaksazol.
Antibiyotikler lüzum halinde kullanılmalıdır.
Androjen seviyesini düşürerek akne gelişimini azaltan
ilaçlar:
Doğum kontrol ilaçları, kombine Östrojen ve
Progesteron içeren ilaçlar akne tedavisinde çok
kullanılırlar,
Sprinolakton,
Retinoidler: sebase glandların salgısını ve sayısını
azaltarak akne gelişimini durdururlar. Son derece sıkı
kontrol altında satılan ilaçlardır. Çok ciddi kistik
akne vakaları dışında kullanılmazlar. Hamile veya 2 yıl
içinde hamile kalmak isteyenlere verilmemelidir çünkü
çocukta ciddi sakatlıklara neden olur.
İzothreonin Bu gurup içinde kullanılan maddedir.
Akne tedavisinde uygulanan prosedürler:
Kortizon enjeksiyonu: kist içine kortizon enjeksiyonu
sadece büyük iltihabi kistlere iz bırakmaması için
uygulanır,
Akne cerrahisi: nadir kistik vakalarda kistin cerrahi
olarak boşaltılması gerekebilir,
Akne de skar revizyonu: akne izlerinin
düzeltilmesi amacıyla yapılır, bu amaçla en sık;
Kimyasal peeling: glikolik asit yada diğer hafif
asitler ile cildin soyulmasıdır. Hem akne izlerini
azaltır hem akne gelişimini azaltır,
Dermabrazyon:
cildin
mekanik
olarak
zımparalanmasıdır,
Skar eksizyonu: skarlı dokunun cerrahi olarak
alınmasıdır,
Kollajen dolgu: skar nedeniyle çökmüş alanların
kollajen ile doldurulmasıdır,
Lazer resurfasing: cildin lazer ile üst dokusunun
yakılarak alınmasıdır. Hem skar dokusunun düzeltir
hem de akne gelişimini azaltır.
Fototerepi: ciltdin ultraviyole
tedavisidir. Akne gelişimini azaltır.
ışık
ile
Bu prosedürlerden bir çoğu skar gelişimini arttırma ve
enfeksiyon nedeniyle risk taşır.
Akneden korunma:
Akne nedeni olan faktörleri kontrol etmek zor olduğundan akne
gelişiminden korunmak da kolay değildir. Ancak birtakım basit
önlemler akne gelişimini azaltmakta etkilidir.
Yüzün günde en fazla 2 kez hafif bir sabunla yıkanması
fazla yağı alır, cildi keselemek yada mekanik olarak
fazla
ovalamak,
sık
sık
yıkamak
akne
gelişimini
arttırır,
Yüz yıkanırken;
Ellerinizi kullanın,
Hafif sabunlar kullanın,
Yüzünüze losyon vb. uygulamadan önce iyice
kurumasını bekleyin,
Sivilceleri sıkmayın,
Cildinizdeki porları tıkamayan losyon sabun ve
kozmetikleri kullanın bunlar üzerinde Non Comedogenic
diye uyarılar bulunmalıdır.
Akne ilaçlarını yerinde ve dozunda kullanın, aşır
ıkullanım akneyi azdırır,
Stresten uzak durun ve stres ile mücadeleyi öğrenin,
Koruyucu güneş kremlerini yıl boyunca kullanın
özellikle bazı sivilce tedavisi ilaçları cildi güneşe
karşı daha da hassas yapar.
Akne (sivilce) tedavisi olan bir hastalıktır. Akne ile kendi
bildiğiniz şekilde başa çıkmaya çalışmak durumu daha da
kötüleştirip kalıcı izler bırakır.
Referanslar:
1. The Acne Resource Center Online
http://www.acne-resource.org/
2. The American Academy of Dermatology
http://www.aad.org/
3. Canadian Dermatology Association
http://www.dermatology.ca/
4. Dermatologists.ca
http://www.dermatologists.ca/
5. Questions and answers about acne. National Institute of
Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases website.
Available at: http://www.niams.nih.gov/hi/topics/acne/acne.htm
. Accessed June 4, 2008.
6. Safer D. Phototherapy. EBSCO Health Library website.
Available
at:
http://www.ebscohost.com/thisTopic.php?marketID=15topicID=81 .
Updated November 2008. Accessed October 20, 2009.
7. What is acne? American Academy of Dermatology website.
Available
http://www.skincarephysicians.com/acnenet/index.html
Accessed June 4, 2008.
8. 9/2/2009 DynaMed Systematic
Literature
at:
.
Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Arowojolu A,
Gallo M, Lopez L, Grimes D, Garner S. Combined oral
contraceptive pills for treatment of acne. Cochrane Database
Syst Rev. 2009;(3):CD004425