4 — Madde 1. — Madde Kanunun amacını göstermektedir

—4—
Madde 1. — Madde Kanunun amacını göstermektedir.
Kanunun amacı, Kamulaştırma işlemlerini, Kamulaştırma karşılığının saptanmasını, buna itiraz yollarını,
kamulaştırılan taşınmaz malın idare adına tescilini, bu taşınmaz malın sahibi tarafından geri alınmasını, ida­
reler arasında taşınmazların devir işlemlerini ve kamulaştırma nedeniyle idarenin ve ilgililerin hak ve yü­
kümlülüklerini düzenlemek biçiminde belirlenmiştir.
Madde 2. — Madde Kanunun kapsamını göstermektedir.
Maddede, Devlet ve Kamu Tüzelkişileri tarafından Kamu yararına lüzumlu işlere tahsis edlilimek üzere özel
hukuk gerçek ve tüzelkişilerine ait taşınmaz mal ve kaynakların tamamının veya bir kısmının, kamulaştırılma­
sına ilişkin hükümleri kapsadığı, özel kanunlarına da vanarak özel kişiler adına yapılacak kamulaştırmalardada bu kanun hükümlerine tabi olduğu, kanunda geçen idare deyiminin lehlerine kamulaştırma yetkisi tanı­
nan kamu tüzelkişileri, kamu kurumları ve özel kişileri ifade edeceği belirtilmiştir.
Bu maddenin 1 inci fıkrası ile Anayasanın 46 ncı maddesinin 1 inci fıkrasında belirtildiği üzere kamu­
laştırma yetkisi Devlet ve Kamu Tüzelkişilerine veril -niştir. Kamu tüzelkişileri kavramına kamu kurumlanda dahildir.
Maddede sözü edilen kamu tüzelkişileri ile;
il Özel İdareleri,
Belediye,
Köy,
Üniversiteler,
Yükseköğretim Kurulu,
Türkiye Radvo - Televizyon Kurumu,
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu,
Kamu Kurumlan,
Kastedilmiştir.
Bu konuda uygulamada hiç bir anlaşmazlık bulun Tiamakla beralber, kamu kurumlarının hangileri oldu­
ğunun bu gerekçede belirtilmesinde, uygulamaya vereceği açıklık bakımından, yarar mütalaa edilmiştir.
Bilindiği gibi kamu kurumlarını üç grupta toplamak mümkündür.
I - Devlet Dairesi, Genel Müdürlük şeklinde kurumlar (JKatma bütçeli daireler)
II - Belirli mesleklerin korunması için kurulanlar (Barolar, Ticaret ve Sanayi Odaları, Menkul Kıymetler
ve Kamlbiyo Borsası ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği gibi)
III - tktisadî Devlet Teşekkülleri;
Bu teşekküllerin bir kısmında sermayenin tamamının ve bir kısmında ise yarısının veya yarısından faz­
lasının Devlete veya Devletle birlikte tktisadî Devlet Teşekküllerine veya yalnız iktisadî devlet teşekkülleri­
ne ait olduğu bilinen bir gerçektir. Devletin sermayeye katılma oran ve şekli ne olursa olsun, bu durum te­
şekkülün, kamu kurumu olma niteliğini etkilemez.
Madde 3. — Maddenin 1 inci fıkrasında kamulaştırma şartları ve kuralları belirtilmiştir. Bu kurallar,
idarenin yapmakla yükümlü bulunduğu kamu hizmetlerinin veya teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli ta­
şınmaz malların, kaynakların ve irtifak haklarının karşılıkları, bu Kanunun hükümleri içerisinde nakden ve
peşinen 2 nci fıkrada belirtilen hallerde de taksitle ödemektir.
Maddenin 2 nci fıkrasında, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 46 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasında be­
lirtilen hallerde tarım reformu uygulaması hariç Bakanlar Kurulunca ka'bul edilecek olan büyük enerji ve
sulama projeleri ile iskân projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması
ve turizm amacıyla yapılacak kamulaştırmalarda bir özel veya tüzelkişiden alınacak taşınmaz mal ve kay­
nakların kamulaştırma bedellerinden, her yıl genel büHe kanununda gösterilen miktara kadar olanlar, bu mik­
tar dahil nakden ve peşinen ödeneceği, bu miktarın üstünde olan kamulaştırma bedellerinin peşin ödeme
miktarından az olmamak ve 5 yıl içinde faizi ile birlik te tamamen ödenmek üzere taksitlere bağlanacağı, son
taksitin peşin ödenecek miktarı yarısından az olduğu takdirde önceki taksitle birlikte ödeneceği, taksitlere
Devlet borçlan için öngörülen en yüksek faiz haddinin uygulanacağı belirtilmiştir.,
Millî Güvenlik Konseyi
(S. Sayısı : 683)