halk için - Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı
advertisement
halk için Cinsel haklar / üreme hakları insan haklarıdır. Bu haklar varolusumuzdan ileri gelir. Tüm cinsel haklar / üreme hakları , yasalarla koruma altına alınmıstır. , Hazırlayan : Eylem Karakaya . Illüstrasyonlar ve tasarım : Basak Günaçan , Mart / 2015 “Bu brosür Hollanda Büyükelçiligi destegi ile gerçeklestirilen Cinsel , , Haklar–Üreme Hakları Farkındalık ve Savunuculuk Projesi . - kapsamında hazırlanmıstır. Içerik Türkiye Aile Saglıgı ve Planlaması , Vakfı tarafından gelistirilmistir.” , , İnsan hakları tüm insanların sahip olduğu temel hak ve özgürlüklere denir. İnsan hakları ırk, din, dil ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tüm insanların yararlanabileceği haklardır. Bu hakları kullanmakta herkes eşittir. İnsan hakları tüm insanların hak ve saygınlık açısından eşit ve özgür olarak doğduğu anlayışına dayanır. İnsan hakları ulusal ve uluslararası yasanın temelini oluşturur. Hasta hakları; . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sağlık hizmeti olanaklarından faydalanma Eşitlik içinde hizmete ulaşma Bilgilendirme Kuruluşu seçme ve değiştirme Personeli tanıma, seçme ve değiştirme Bilgi isteme Mahremiyet Rıza ve izin Reddetme ve durdurma Güvenlik Dini vecibelerini yerine getirme Saygınlık görme Rahatlık Ziyaret Refakatçı bulundurma Müracaat, şikayet ve dava hakkı Sürekli hizmet Düşünce belirtme Hasta hakları yasalarla korunma altına alınmıştır. Hasta hakları ihlal durumunda İnternetten www.saglik.gov.tr adresine ALO 184 SABİM hattına Hastanedeki Hasta Hakları Birimlerine bildirim yapılabilir. Engelli bireylerin üreme sağlığı hakları, . Doğurganlık ve bunun beden üzerindeki etkileri hakkında bilgi sahibi olmak, . Sağlık kurumlarından ve hizmetlerinden faydalanmak, . Gebelik boyunca sağlık hizmeti ve gebelik, doğum, doğum sonrası dönem hakkında bilgi almak, . Doğumu sağlık görevlisinin yardımı ile hastanede yapmak, . Cinsel ilişki yoluyla bulaşan hastalıklardan korunabilmek, . Gebelikten korunma yöntemleri hakkındabilgi sahibi olmak aralarında seçim yapabilmek, . Çocuk yapmak ya da yapmamak konusunda karar vermek, . İstenmeyen bir hamilelik durumunda sağlık kurumunda kürtaj olmak, . Evlenme yaşında olan bütün engelli kişilerin, eş seçme ve aile kurma haklarının kabul edilmesi, LGBTİ lerin üreme sağlığı hakları; . Cinsel haklar/ üreme hakları tüm LGBTİ ler içindir. . Tüm bireyler eşcinselliğin bir hastalık olmadığını bilmelidir. . Sağlık hizmet sunucusu LGBTİ lerin ihtiyaçları doğrultusunda hizmet verilmelidir. . LGBTİ lerin kendini tanımladığı cinsiyet kimliğine saygılı davranılmalı, ifade edilen kimlik üzerinden hitap edilmelidir. . Toplumsal baskı göz önünde tutularak özellikle mahremiyet hakkı ile ilgili ihlallerin önüne geçilmelidir. . Bütün sağlık birimleri, klinikler, hastaneler LGBTİ ler için erişilebilir ve uygun olmalıdır. Yaşama hakkı Herkes, yaşama, maddi ve manevi hakkını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Gebeliğin sona erdirilmesi Gebeliğin onuncu haftası doluncaya kadar annenin sağlığı açısından tıbbi sakınca olmadığı takdirde istek üzerine rahim tahliye (kürtaj) edilir. 18 yaş üzeri evliyse eşinin onayı, evli değilse kendi rızası ile gebelik sonlandırılır. 18 yaşın altında ise ebeveynin onayı ile gebelik sonlandırılır. Eşitlik hakkı Anayasanın 10.Maddesi; Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Gebelik/ lohusalık izinleri Kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye 2 hafta süre eklenir. Gebe veya emziren çalışan günde 7 buçuk satten fazla çalıştırılamayacak. Gebe çalışanlara gebelikleri süresince, periyodik kontrolleri için ücretli izin verilecek. Kadın işçilere 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1 buçuk saat süt izni verilir. Doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen 1 yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır. Mahremiyet hakkı Ana yasanın 20. Maddesi; Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Bilgilenme ve eğitim hakkı Ana yasanın 41.Maddesi; devlete aile bireylerinin aile planlaması konusunda eğitilmesi görevi verilmiştir. Evlenme ve aile kurma konularında seçim yapma hakkı Türk Medeni Kanunu’nda evlenme yaşı 18 olarak belirlenmiş, ayırt etme gücüne sahip olmayanların evlenemeyecekleri belirtilmiştir; ancak 17 yaşını dolduranların ana, baba veya vasi izni, mahkeme kararı ile evlenmelerine izin verilmiştir. Çocuk sahibi olup olmamaya karar verme hakkı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun; bireylerin istedikleri sayıda ve istedikleri zaman çocuk sahibi olmaları için devletin bireyleri eğitme ve uygulamasını takip görevi olduğunu bildirmektedir. Sağlık bakımı alma ve sağlığın korunması hakkı Anayasanın 41. ve 56. Maddeleri; Tüm bireylerin güvenli mahremiyet ve gizlilik ilkesine saygılı, insan onuruna yakışır kaliteli sağlık hizletlerine ve bilgisine ulaşabilme hakkı vardır. Gebelik muayeneleri 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 67; gebelik ve doğum için (Analık hali) sigortasız kadın da olsa, birisi üzerinden sigortası olmasa da her hastane SGK’dan onay almadan derhal muayene etmek zorundadır, hatta her türlü tahlili de bedava yapmak zorundadır. İşkence ve kötü muameleden özgür olma hakkı Üreme hakları bildirgesinde, ‘ Tüm bireylerin cinsel sömürüden, tecavüzden, saldırılardan ve cinsel tacizden korunma hakkı bulunduğu’ tanımlanmış ve risk grubu olarak tüm çocukların sömürüden, özellikle cinsel istismar ve tacizden, pornografik gösteri, yayınlar için sömürüden korunma hakkına sahip olduğu bildirilmektedir. Bekaret uygulamaları Türk Ceza Kanunu Madde 287: Yetkili hakim ve savcı olmaksızın kişiyi genital muayeneye gönderen veya bu muayeneyi yapan kişi cezalandırılır. Cinsel saldırı Türk Ceza Kanunu Madde 102: Cinsel davranışlarla bir kimsenin vücut dokunulmazlığını ihlal eden kişi, mağdurun şikayeti üzerine, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Cinsel davranışın sarkıntılık düzeyinde kalması halinde 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilir. Çocukların cinsel istismarı Türk Ceza Kanunu Madde 103: Çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi, 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Eeşit olmayanla cinsel ilişki Türk Ceza Kanunu Madde 104: (1)....15 yaşını bitirmiş olan çocukla cinsel ilişkide bulunan kişi, şikayet üzerine, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Cinsel taciz Türk Ceza Kanunu Madde 105: (1) Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında, mağdurun şikayeti üzerine, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına veya adli para cezasına fiilin çocuğa karşı işlenmesi halinde 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilir. Başvuru yerleri Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri Alo Aile, Çocuk, Özürlü ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı : 183 Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı + 90 212 656 96 96 +90 549 656 96 96 Sağlık kurumlarının hasta hakları birimi Cumhuriyet Savcılığı Kadın Kuruluşları Baroların Kadın Danışma Merkezleri Baroların Adli Yardım Kurulları Polis merkezleri, Jandarma karakolları 155/156 ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... Ulus Mahallesi, Güzel Konutlar Sitesi, A Blok D:3-4 Etiler/ İstanbul Telefon: +90 212 257 79 41 Faks: +90 212 257 79 43 [email protected] www.tapv.org.tr
