ISLETMELERDE VIZYON YONETIMI VE ULKEMIZ AÇisiNDAN

Yönetim, Yil 10, Sayi 32, Ocak - 1999,5.26-32
.
..
...
..
.
ISLETMELERDE VIZYON YONETIMI VE ULKEMIZ
AÇisiNDAN DEGERLENDIRILMESI
Dr. Irfan Çaglar*
i. GIRIs
törler, ayni zamanda insanlarin, toplumlarin ve
kurumlar (Isletmeler) in gelecegini de önemli
oranda etkilemekte ve belirsizlestirmektedir.
Vizyon kavrami köken itibari ile eski olmasina
karsin, uygulamasi itibariyle oldukça yenidir. Isletmelerin yönetimi açisindan vizyon, son yillarda
sikça gündeme gelmekte ve yönetim bilimcilerin
ilgi odagi olmaktadir. Vizyon kavraminin günümüz kosullari açisindan çagristirdigi anlam, gelecegi yorumlayarak hazirlikli bulunma seklinde
ifade edilebilir. Gelecek, isletmeler açisindan bugün, geçmiste oldugunun çok ötesinde bir anlam
kazanmistir.
Küresellesme sürecinin gelecegi belirsizlestirdig i bir ortamda, gelecegin etkin bir sekilde projeksiyonu, isletmelere ciddi rekabet avantajlari
kazandirabilir. çünkü bireysel ve toplumsal düzeyde bilgi çagi vizyonunu yakalayabilen ve önceliklerini vizyona göre belirleyebilen toplumlar
ve bireyler, gerek maddi ve gerekse maddi olmayan alanlarda' kendi özlemlerini gerçeklestirme
firsatini etkin bir biçimde degerlendirme imkanina sahip olacaktir.'
Gelecegi isletmelerin yönetimi açisindan anlamli kilan dinamik, küresellesme sürecidir. Bu
süreçte, gelecegi belirsiz hale getiren ve ayni zamanda gelismenin de temel motifi olarak kabul
edilebilecek olaylar; degisim, kitle iletisim araçlari ve bilgi teknolojisidir. Dünyadaki olaylari ve
gelismeleri dönüstürme gücüne sahip olan bu fak* Gazi
Haberlesme ve bilgi islem
Haberlesme ve bilgi isleme teknolojisindeki
bas döndürücü gelismeler, organizasyonlari oldugu kadar toplumsal yasami da büyük ölçüde degistirmektedir. Bu gelismelerin isletmeler üzerinde ortaya çikardigi ana degisimleri su sekilde
özetlemek mümkündür.2
-Büyük ve çesitli üretim merkezlerinden, küçük fabrikalani
-Dikeyentegrasyon
(bütünlesme) dan, taseronla çalismaya (subcontructing)
-Büyüklük ekonomisinden, esneklik ve fieksibiliteyi saglayan küçük yapilara
-Yüksek ve sivri (talI) hiyerarsik organizasyonlardan, basik (fiat) ve yalin organizasyonlara
-Bürokratik kisilikten, girisimciye
-Pazar payini artirmaktan, yeni pazarlar yaratmaya
-Toplu pazarlarnadan, nis (niche) pazarlamaya
-Kantideden kaliteye
Kisiler ve organizasyonlar açisindan bu gelismelerin en önemli sonucu, "sürekli degisim" zarureti olmustur.
Iste bu degisim sürecinde, isletmelerin hem rekabet avantaji elde etmeleri ve hem de tökezleme-
Üniversiiesi Çorum Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Ögretim Üyesi.
26
defler koymak anlamina gelmektedir. Vizyon
kavrami üzerindeki bu dönüsümsel gerçeklesmenin nedeni, toplumsal ve organizasyonel kosullardaki farklilasimdir. Organizasyonel gelisim ve
dönüsüm üzerinde etkili olan iki temel faktörden
bahsedilmektedir. Bunlardan birincisi haberlesme
ve bilgi isleme teknolojisindeki gelisme, ikincisi
ise uluslararasi rekabet, ulusal sinirlarin anlamini
yitirmesi ve globallesme gibi .gelismelerdir.4
Söz gelismeler nedeniyle vizyon gelistirmeye
olan gereksinim artmis ve bu gereksinim artisina
paralelolarak da yöneticilerin vizyona olan ilgileri yogunlasmistir. Degisimin belirsizliginde, degismeyen tek seyin degisim oldugunun inkar edilemez bir gerçek haline geldigi boyutundan bakildiginda vizyon, gelecekte neyin gelecegi konusunda bir rehberdir.S
den yürümeleri, gelecek için ciddi anlamda projeksiyon faaliyetlerine girismeleriyle mümkündür. Gelecegi tahminde isletmelerin en önemli
yardimcisi vizyon yönetimi olabilir. Zira, vizyon
gelecege yönelik düs kurmaktir. Gelecegi hayal
etmek ve gelecekle köprü kurma faaliyetleridir.
Vizyon; bazen bilimin yapamadigini, karizmatik bir liderin düsüncesinde ya da bir mucidin hayal dünyasinda çakan sirnseklerle gerçeklestirilebilir. Bu yüzden vizyon isletmelerin yönetimi açisindan önem tasimaktadir. Çünkü onlara gelecekte uzun. vadeli planlar yapma ve stratejik yönetim
konusunda yardinici olacaktir.
Bu çalismayla vizyon yönetimine kavramsal
anlamda bir bakis açisi kazandirilmak istenmektedir. Çünkü Vizyon yönetiminin kavramsal bazda
da olsa ülkemiz açisindan degerlendirilmesinde
ciddi anlamda bir gereksinim vardir.
2. VIZYON KAVRAMiNiN
VE TANiMi
2.2. Tanimi ve Mahiyeti
Vizyon kavraminin çesitli sekillerde tanimi
yapilabilir. Burada vizyonla ilgili farkli açilardan
yapilan tanimlar verilerek boyutlu ve kavramsal
bir düsünce olusturmaya çalisilacaktir.
Vizyon; mevcut gerçekler, umutlar, hayaller,
tehlike ve firsatlarin bir araya gelmesiyle olusan
gelecegin tanimlanmasi ve bilinenden bilinmeyene dogru zIhni bir bakis açisi olarak tanimlanabilir.
T ARIHÇESI
2.1. Tarihçesi
Vizyon kavrami, tarihi süreç çerçevesinde bir
takim anlam ve yorum degisikliklerine ugrayarak
bugünkü konumuna ulasmistir. Bunun sebebi; tarihi süreç içerisinde gerçeklesen degisim ve insanlarin bunlara atfettigi önemdeki baskalasimdir.
Yani sürekli degisen toplumsal kosullar, vizyona
yüklenen manalan ve ondan beklenen islevleri de
degistirmistir.
"Vizyon" kelimesinin kökeni dilbilimsel açidan oldukça eskidir. Latince birden çok anlami
olan "videre" fiilinden türetilmis olan "visio"
"uyanik olmak", "anlamak", "kavramak" karsiligi
kullanilmaktaydi.
Ortaçagda Almanya' da "bilmek" anlamina gelen "vissen" ve "bilge" anlamina gelen "weise" kavramlari da ayni kökten türetilmislerdir. "Visio" sözü, türetildigi çaglarda oldukça sik yasandigi iddia edilen vizyon görme
olaylarini tanimlamak türetilmis ve çok geçmeden
de hayal görme, halisünasyon görme gibi kavramlar için de kullanilmistir.3
Günümüzde ise vizyon; toplumsal ya da kurumsal anlamda gelecegin yorumlanmasi ve gelecege yönelik olarak, toplumsal ya da kurumsal he-
Örgütsel açidan ise vizyon; temel degerler, dis
etkenler, sosyal kurallar, motivasyon etkenleri vb.
anlamina gelmektedir.?
Yine vizyon; somut bir gelecek görüntüsü olarak kabul edilebilir ve gelecekte olabilecek ya da
olusturulabilecek bir durumun, düsüncede simdi
olusturulmasi anlamini ifade eder.8
Yukaridaki tanimlardan da anlasilabilecegi gibi vizyon, gelecegin tanimlanmasi için yapilan
zihni bakis açisi ya da yorumlamalardir. Vizyon
olusturma bir süreç çerçevesinde gerçeklesir. Yani bir birikim isidir. Bir insanin dikkatini nereye
yogunlastiracagi, yalnizca dis olaylarin nesnel
özelliklerine ve belirtilerine bagli degildir. O, kisinili daha önceden alisilmis iç yapisina da, yani
yasamindaki birikmis gözlem, aliskanliklar ve
yargilarina da baglidir. Bütün bunlarin sonucunda
vizyonlarda birden bire olusma ve kisisellik özel27
likler durumu söz konusu olabilir.9
lirler. Bu ayni zamanda bir sosyo-kültürel olgunluk sorunudur da. Ancak yürünecek yolun saptanmasi öyle kolay bir is degildir. Yani böylesi
önemli bir amacin belirlenmesi basit yönetici lik
sinirlarini asar. Yürünecek yol, tek kelimeyle söylenirse, vizyon gerektirir.
Degisim çaginin liderleri, degisimi bir tehdit
degil, firsat olarak kucaklayacak bir ortam yaratmayi ögrenmelidirler. Çalkantili bir dünyada bu
durum, sirket yönetiminin etkin yollarindan biridir.
Vizyon sinirsiz bir hayal gücü ile gerçekligin
bir arada ve dengeli bir sekilde bulunmasim gerektirir. Ayni zamanda vizyon, yenilikçilik, zeka,
dikkat ve gözlem yetenegi ile beslenirse ileriyi
görebilme imkani saglar. Vizyon, isletmelerin
uzun dönemde gerçeklestirmeyi hedefledigi sonuçlari ifade ettiginden, gelecege yönelik olarak
isletnieletin uygulamalarini da sekillendirir.
Vizyon olgusu, insanlarin (yönetici konumunda) özlemleri, hedefleri, deneyimleri ve yetenekleri tarafindan beslenir. Ve ayni zamanda insanlara motivasyon saglar, onlari harekete geçinnede
itici güç islevi görür. Insanlarin girisimcilik ve yenilikçilik özelliklerini ortaya çikarir. Bir vizyon,
ulasilmak istenen durumu tanimlayan nitelikli bir
hedef seçimidir. Stratejiler, amaçlar, projeler seçilen hedef dogrultusunda ve vizyon kavraminin
olusturdugu bir çati altinda toplanirlar.
LO
Basarili liderligin erkeklige ya da kadinliga
bagli olmadigi bugün bilinen bir husustur. Liderlikte basari, kati ya da yumusak, iddiaci veya duyarli olmakla da ilgili degildir. Bu büyük ölçüde
sirket kültürüyle birlikte sahip olunan özelliklerle
yakindan alakalidir.
Vizyon açisindan basarili bir liderlik özellikleri siralamasi su sekilde yapilabilir: 13
a. Liderlerde iyi tanimlanmis bir amaç ya da
vizyon duygusu bulunmalidir.
b. Liderler, bir vizyonu açikça ifade edebilme
kapasitesine sahip olmalidirlar.
c. Liderler yönetimi altindakiler üzerinde güven yaratmalidirlar. Bunun için liderler açik sözlü
olmali ve yönetimi altindakilere önem verdigini
göstermelidir.
d. Liderlerin en önemli görev lerinden biri de,
diger liderleri gelistirmektir. Bu da temelde, tüm
elemanlarin karar verme, degisim yaratma yeteneklerini gelistirecek sartlari saglamak demektir.
Öyleyse gelecek için, liderlik hakkinda pek
çok sey bilen liderler yetistirmek gerekmektedir.
Çünkü onlar; statükoyu zorlamayi, ekonomik gerçeklikler karsisinda anlam tasiyan bir vizyon gelistirmeyi ve bu vizyona ulasmak için stratejiyi
yaratinayi bilirler. Onlar etkileyici iletisimcidirler. Kendi altlarindaki ve ü.stlerindeki, kurulusun
içindeki ve disindaki insanlarin bu vizyonu anlamalariili ve vIzyona inanmalarini saglamalari gerektiginin farkindadirlar.14
Belirtilen özelliklere sahip liderler; kendini
yönetin, kendini motive eden, kendi kariyerini
yönlendiren çok yönlü profesyonelkrdir. Bunlar
çoklu misyonlari sonuna dek götürecek, projeden
projeye geçecek ve sirket sinirlarini asacak özel-
3. VIZYONLA ILGILI DIGER
KAVRAMLAR
3.1. Vizyonda Liderlik
Vizyon belirlemede liderligin önemli bir islevi
vardir. Bu nedenle, isletmesi, toplumu ya da kurumu için vizyon belii:leyen yöneticinin (liderin) digerlerinden' bazi ayricaliklari olmalidir. çünkü,
Yirmi birinci yüzyilda liderlerin karsisindaki en
büyük mücadele kaynagi degisim olacaktir. Degisim çaginda liderler, liderliklerini yeniden olusturmak, sirketlerini de yeniden yaratmak durumunda kalacaklardir. i i
Degisim çaginda liderler, genellikle yüksek
egolari olan, inanilmaz derecede parlak zekaya
sahip Insanlari, birlikte basariyla çalismaya ve
kendi yaraticiliklarini yaymaya tesvik edecek bir
sosyal yapi .olusturmayi ögrenmelidirler.12 Zira,
Yirmi birinci yüzyilda liderlerin karsisindaki en.
büyük güclük, kuruluslarinin beyin gücünü açiga
çikarmak ie bunu temel isletinecilik sorunlarinin
çözümlinde etkin bir biçimde kullanabilmektir.
Sorun çözümünde lider açisindan en kestirme
'yol, beraber çalistigi insanlar için bir amaç belirlemektir. Insanlarin çogu belirlenmis amaçlar
dogrultusunda nasil daha iyi yürünebilecegini bi28
liklere sahip kimselerdir. 15
Lider yöneticilerin varligi, vizyon olusturmada
fevkalade önemlidir. Degisim çagi, artik siradan
yöneticileri degi i, gelecegi okuyabilecek, gelecegin kosullarini isletmecilerin kazanimlari dogrultusunda dönüstürebilecek liderlere gereksinim duyurmaktir.
Çünkü, bugün liderin çalistigi ortam ve yetkiye dayanan yönetim anlayisi degismistir. Modem
firma kültüründe "güç" basibos bir varligin, ya da
gelisigüzel ku IIani lan bir unsurun adi degildir; kosullandirilmis tabiyyet gücünü de hazirlayan ve
geçmise uzanan durumu ifade eder.
Günümüzde sözünü ettigimiz stratejik liderlik;
ileri görüslülükle, faaliyetleri bilerek, sorumluluk
alanlarini asmadan, istenen perspektifle basarili
olarak yön.etilebilmeyi ifade eder ve bu, liderlik
kavramiyla bagdasmis 01ur.16
Bu tür liderlerin özellikleri su sekilde siralanabilir:
masi gerekir. Liderligi yeniden olusturabilmek
için de, eninde sonunda sektörünü yeniden olusturmasi ve bunun için de mutlaka stratejisini yeniden kurmasi zorunludur.
Bunlara ek olarak gelecegi yaratmak için bir
sirket sunlari yapmak zorundadir.
a. Uzun bir geçmisi olan bir sektörde is yapmanin kurallari köklü bir sekilde degistirilmelidir.
b. Sektörler arasindaki sinirlar yeniden çizilmelidir.
.
c. Bütünüyle yeni sektörler yaratilmalidir.
Yani sektörler yaratma ve yeni sektörler olusturma yetenegi gelecege en önde ulasmanin ve
cephede kalabilmenin temel bir ön kosuludur.18
Çünkü su anda gelecegi yasiyoruz. Düsünürler
çogu kez, etkiledikleri toplumlar tarafindan belli
bir gecikme ile anlasilabiliyorlar. Yasadigimiz
günlerin sosyal ve ekonomik dinamiklerini iyi
hissedebilirsek yarinin projeksiyonunu daha kolay yapabiliriz. i 9
Mevcut gerçekler, umutlar tehdit ve firsatlarin
bir araya gelmesi ile olusan gelecegin tanimlanmasi, biJinenden bilinmeyene 'dogru zihni bir bakis açisi olarak kabul edilebilecek vizyon ve destekçisi olan stratejilerle mümkündür.
Gelecegi bilinmezlere iten ve degisimin kaynagi haline getiren faktörler; bilgi depolama ve islemdeki gelismeler, haberlesme ve ulasimdaki bas
döndürücü artislar, biyoteknoloji ve süper iletkenlerdeki yogunlasmalardir. Iste dönüsüm ve teknolojik gelisim anaforunda isletmeler kaybolmak istemiyorlarsa; gelecegi yönetmek, yaratmak ve
vizyonlarla gelecege projeksiyonlar yapmak durumundadirl ar.
-Disa dönük ve saydamdir.
-Bir savci gibi mastirmaci ve elestiricidiro
-Duyarlidir.
-Sonuç almadan yanadir.
-Hatalardan ders alir, kusur ve hatalara karsi
hosgörülüdür.
. -Karizma sahibidir.
-Sevk, heyecan ve güven asilamasini bilir.
-Sakin ve soguk kanlidir.
-Dinleme özelligine sahiptir.
-Sicak, samimi ve içtendir.
-Söhret ve prestij düskünü degildir.
-Cesur, girisimci ve atiktir.
-Esnektir.
-Baskalarinin gelismesini tesvik eder.
Bu tür liderlerin varligi; bir taraftan isletmelere yeni vizyonlar kazandirirken, öte yandan da onlarin yenilenmelerine ve etkirilik kazanmalarina
neden olur. 17
4. ISLETMELERDE
YÖNETIMI
VIZYON
4.1. Isletmelerde Vizyon Olusturmaya
Duyulan Gereksinim.
Isletmeler büyümek, çevresel gelismelere
adapte olmak, çalisanlarin önüne amaçlar koymak
ve gelecek açisindan kendisine yön tayin edebilmek için vizyon gelistirmeye gereksinim duyar- '
lar. Vizyon olusturma yukarida da ifade edildigi
üzere bir liderlik sorunudur. Meseleye bu açidan
3.2. Vizyon Açisindan Gelecegin Yönetimi
Gelecegi yönetebilmek için önce gelecegi yaratmak gerekir. Gelecegi yaratmak için, bir sirketin sektörünü yeniden düzenlemesi lazimdir. Bunun mantigi basittir. Liderligi genisletebilmek
için, bir sirketin giderek liderligi yeniden olustur29
bakildiginda
her yönetici bir lider degildir. Hele
hele vizyoner hiç degiL.
Liderlik, insanlari topluca etkileyebilecek
ve
harekete
geçirebi lecek vizyonlari
olusturabilme
ve iletebilme yetenegidir. Yöneticilik ise, yapilacak isleri algilama ve insanlari çalistirabilme
gücüdür. Insanlar, diger insanlarin degil, vizyonlarin
pesinden giderler. Yani liderlik, çagi geçmis ve
gelecek baglaminda
yorumlayabilen
ve onun gereklerine uygun bir sekilde davranan, muhtemel
gelismeler konusunda yönettiklerini
önceden bilgilendiren kisilerdir. Bunlar vizyon sahibi liderlerdir. Yöneticiler
ise, günün kosullarina
uygun
sekilde davranarak isletmelerini gelecege tasimak
isteyen, pratik yani agir basan kisilerdir. Bunlar
vizyoner degillerdir.
Gelecegi yönetmek noktasinda basvuru Iab ilecek en güçlü yöntem, gelecekle ilgili vizyonlar
gelistirmek,
buna dayanarak ve stratejik yönetim
anlayisi ile gelecegi planlamaktir.
Gelecegin yönetilmesi konusunda
vizyon olusturma ile ilgili
eylemler su sekilde siralanabilir.20
- Lider ideoloji
- Gelecegin planlanmasi
Bunlari kisaca inceleyecek olursak;
Isletmeler
için gelecegin planlamasinda
vizyonlarin
önemi büyüktür.
Gelecegin
simdiden
planlanmasi,
isletmelere
gelecekteki
gelismeleri
kavrayabilecek,
gereksinimleri
karsilayabilecek
bir kadro yetistirme olanagini da saglayacaktir.
Zira, isletmelerde egitimli ve nitelikli eleman
temini ya da yetistirilmesi en zor yatirimlardan
birisidir. Bunun simdiden karsilanmasinin
maliyeti
gelecege oranla daha az olacaktir. Öte yandan vizyonlarla gelecegin planlanmasi;
isletmelere kestirebildikleri
veya kestiremedikleri
sorumluluk
alanlariyla
ilgili misyonlar yüklenme sansini da
verecektir.
Bütün bunlardan dolayi modern isletmecilikte
gelecegin planlanmasi agirlik kazanmaktadir.
Gelecegin planlanmasinin
en etkili çikis kaynagi da
vizyonlar olarak görünmektedir.
4.2. Vizyon Olusturulurken
Edilecek Hususlar:
Dikkat
Vizyoncu
yönetim
anlayisini
görmezlikten
gelmek, degisimi ve degisimin
saglayabilecegi
firsatlari yok saymaktir. Degismeyen
yegane seyin degisim oldugu boyutundan bakildiginda, vizyon gelecekle isletmeler arasinda köprü kurulmas1l1i saglar ve gelecege dogru yürünmesi gereken
yolda onlara rehber olur.
Ancak vizyonlardan yukarida ifade edilen beklentilerin elde edilmesi, onlari olustururken dikkat
edilmesi gereken bir takim faktörlerin varligina
baglidir)'
a. En üstte çok iyi bir örnek ekip olusturulmali.
Lider Ideoloji:
Ürün ya da pazarin hayat seyri, teknolojik durum, yönetim ilkeleri, kisiselliderler
gibi örgütsel
karakteri belirleyen degerlerdir.
Bunlar lider degerler ve lider amaçlardan olusur.
Lider Degerler:
Örgütün temelleridir.
Prensiplerinde
mazeret
kabul etmez, kendinden degerleri vardir ve bunlar
örgüt için önemlidir. Lider degerlerine sirket kendisi karar verir. Yani lider degerlerin evrensel
dogrulari yoktur.
b. Örgüt amaçlari
rilmeli.
çalisanlarla
birlikte
gelisti-
c. Örgüt vizyonu olusturulurken
bütünsel bir
yaklasim uygulanmalidir.
Vizyonun
etkinligi
uygulayici
konumunda
olan astlarin durumuyla da yakindan ilgilidir. Burada astin görevi, yöneticiyi olabildigince etkin ve
basarili hale getirmektir. Bunun için verecegi destek, hem örgüt ve hem de sahis olarak kendisinin
menfaatine olacaktir.22
Lider Amaç:
Lider ideolojinin
ikinci kismidir ve sirketin
olus sebebidir. Etkin bir amaç sirketin islerinin
yapilmasinda
insanlari ideal bir sekilde motive
eder. Bu yalnizca örgütün çiktilarini ya da hedef
müsterisiniJarif
etmez, bu durum örgüt ruhunu da
anlatir.
Öte yandan isletme üst düzey yöneticisi, isletme vizyonunu gerçekçi bir sekilde tanimlamali ve
bunu her sev iyedeki bütün çalisanlarina
ustali kii
30
5. GENEL DEGERLENDIRME,
SONUÇ VE ÖNERILER
bir sekilde aktarmalidir. Böylece vizyonun ne istedigi astlar ve çalisanlarca anlasildigindan, gerekli destek saglanmis olur.23
Vizyon, günümüz modern isletmeleri açisindan gelecege yönelik önemli bir atlama tasidir.
Temel dokusu degisimle sekillenen rekabet ortaminda hedefi, kimligi ve vizyonu olan isletmeler,
bunlara sahip olmayanlara nazaran ciddi rekabet
avantaji elde elmektedirler. Bunu kavrayan modern isletmeciler vizyon eylemini çoktandir gündemIerine kalmis bulunmaktadirlar.
Ancak konu ülkemiz ve isletmelerimiz açisindan ele alindiginda yenidir. Son yillarda konuyla
ilgili bir takim yazilar yazilmakta ve düsünceler
ifade edilmektedir. Bunun isletmeler bazinda toplumsal eylem biçimine dönüsmesi için zam,ma
gereksinim vardir. Uluslararasi rekabet isletmelerimizi modern isletmecigilin bu tür konulanyla hem halolmaya
zorlamaktadir.
Öyle
görünüyor ki çok kisa bir gelecekte, vizyon yönetimi ülkemiz isletmeciliginde önemli bir eylem
biçimi olarak kabul edilmeye baslanacaktir.
Bu konuda isletmelerimizin yapmalari gereken
hususlarla ilgili sunlar önerilebilir.
i. Vizyon yönetimi konusunda isletme yöneticileri bilgi sahibi kilinmalidir.
2. Bununla ilgili yayin faaliyetlerine yogunluk
kazandirilmalidir.
4.3. Vizyonun Isletmelere
Kazandirabilecekleri
Gerçekçi bir vizyon personeli eyleme geçirir.
Aralarinda takim ruhunun olusmasini saglar. Insanlar temelolarak
yapabildiklerinin en iyisini,
önemli gördükleri bir amaç için yapmaya hazirdirlar. Bunun için büyük performans harcamaya
isteklidirler. Yani motivasyon isletme yönetimini
kolaylastirir, onlara hedefler hazirlar ve çalisanlari daha zor hedefler için motive eder.
Vizyon güç demektir. Yönetici kararlarini uygulayabilmek ve diger insanlari etkileyebilmek
için bu güce gereksinim duyar. Bu gücün kaynagi
bazen bulunulan mevkiden, bazen de kisisel özelliklerden olusabilir. Gücün kullanimi ve etkileri,
kisiden kisiye farklilik gösterebilir. Dostça yapilan bir öneriye, kesin bir emirden daha çok uyulur. Basariyi ödüllendirme, verimliligi artirir. Ancak bütün bunlar vizyon sahibi yöneticiler için geçerlidir:
Vizyonlar yöneticilere bu gücü kazandirirken
çalisanlarin verimliligine de katkida bulunur. Bu
katkilari su sekilde siralamak mümkündür.24
-Duyusal uyarilar ve çekicilik
-Atesleme ve hayran birakma
-itici güç ve aliskanliklar olusturma
-Teshis ve hati rlama yetenegi
-Yenilikçiligin desteklenmesi
-Öncülük etme, itici güç verme ve
bütünlestirme
-Yön gösterme ve aydinlatma
-Öncülükte arayi açma, güç ve varolma
garantisi
Çalisanlara bu ve buna benzer kazanimlar saglarken, isletmeler de; yön gösterme, gelecekteki
degisimi ya da gelisiminden önce görme ve buna
hazirlikli olma, kimlik duygusu olusturma, örgüt
kültürü ve örgüt iklimi saglama, müsteri tatmini,
teknolojik alanda arge faaliyetlerini yogunlastirma, takim ruhu ve biz duygusu olusturma gibi konularda aktivite kazandirir.
3. Isletme yöneticileri vizyon yönetiminin artilari konusunda ikna edilmelidir.
4. Isletmeler de vizyon yönelimi aliskanliginin
gelistirebilmesi konusunda bilimsel çalismalar
(anket, saha arastirmalari vb.) yapilmali ve yayginlastirilmalidir.
S. Isletmeciligin
desteklenmesine
yönelik
olarak gerçeklestirilen
kurumlar
(TUSIAD,
TOBB, KOSGEB vb.) vizyon yönetimi ile ilgili
seminer, konferans ve diger bilimsel toplantilar
düzenlemeli ve olumlu kamuoyu olusturmaya
çalismalidirJar.
6. Vizyon yönetimi veya diger isletmecilik uygulamalari ile ilgili olarak herkesin kolaylikla
ulasabilecegi bilgi merkezleri olusturulmalidir.
7. Gelecegin planlanmasi ve gelecege yönelik
hazirliklarin yapilmasi toplumsal anlamda stratejik öncelige sahip konular olarak kabul edil31
melidir.
8. Yahya Fidan, "Isletme Vizyonu ve Stratejisi",
Yönetim ve Organizasyon, Konya Ticaret Odasi Yayinlari,
Yayin No: i O, Konya 1988, s. 9 i.
9. A.g.e .. s. 190.
O. Ömer
Dinçer, Stratejik
Yönetim ve Isletme
Politikasi, 2. Baski, istanbul, 1992, s. 64-65.
I. Varren
Bennis, "Liderlerin
Lideri Olmak",
Gelecegi Yeniden Düsünmek,
Is Yönetimi,
Rekabet,
Kontrol, Liderlik, Pazarlar ve Dünya. Derleyen Rowan
Gibson, çev: Sinem Gül, Sabah Kitaplari. Istanbul, 1997,
s. 134.
12. A.g.e. s. 133.
13. A.g.e. s. 137-143.
14. John kotter.,
"Kültürler
ve Koalisyonlar",
Gelecegi Yeniden Düsünmek, a.g.e., s. 153.
15. Mike Johnson, Gelecek Bin Yilda Yönetim, çev:
Sinem Gül, Sabah Kitaplari, Istanbul, 1996, s. 61.
16. Bengt Karlöf, Çagdas Yönetim Kavramlari
ve
Kalkinma
Modelleri, çev: Ziya-Eshar Kütevin, Inkilap
Kitabevi, Istanbul, 1996, s. 104- 105.
17.A.g.e.s.I05.
18. Gary Hamel, C.K. Prahalad., Gelecegi Kazanmak,
çev: Zülfü Dicleli, inkilap kitabevi, istanbul, 1996, s. 32.
19. Cem Kozlu, türkiye Mucizesi Için Vizyon Arayislari ve 'Asya Modelleri, Türkiye is Bankasi Yayinlari, Ankara, 1995, s. 313.
pornas, a.g.e., s. 6820. James C. Collins and Jerry
8. Konu yazili ve görsel basinda islenmeli ve
bu konularla ilgili toplumsal bilinç olusturulmalidtr.
i
i
Önerilen hususlar üzerinde gerek isletmeler ve
gerekse yetkiJI kurullar olarak önemle ve ciddiyetle durulursa, vizyon yönetimi, disa açilma
konusunda
önemli potansiyelleri
olan isletmelerimize büyük destek, güç ve hedefler saglayabilir.
i
KAYNAKÇA
I. Erdal Türkkan,
"21. Yüzyil Bilgi Toplumunun
Gerektirdigi
zihniyet Degisimi ve Bireysel Vizyon Olusturma Imkanlari"
Yeni Türkiye 21. Yüzyil Özel Sayisi,
Ankara, Ocak-Subat 1998, ss. 588-596.
2. Tamer Koçel, Isletme Yöneticiligi, Yönetim ve Organizasyonlarda
Davranis Klasik-Modern-Çagdas
Yaklasimlar, 6. Baski, Beta Yayinevi, Istanbul, 1998, s. 270.
3. Ullrich Solhnann
ve Roderich Heinze, Vizyon
Yönetimi, Önceden Düsürülmüs Basari, I. Baski, Evrim
Yayinevi, istanbul, 11)95, s.13.
4. Erol Eren,
Örgütsel
Davranis
ve Yönetim
Psikolojisi,S.
Baski, Beta Yayinevi, Istanbul, 1998, s.270.
5. Haldun Ersen, Toplam Kalite ve Insan Kaynaklari
Iliskisi, i. Baski, Istanbul, 1996, s. 103-104.
6. Craigh
R. Hickman
and Michael
A. Silva.,
Creating Excellence, New American Library, New-York,
1984, s.15 i.
7. James C. Collins and Jerry L. Porras, Buliding
Your Companys's Visson, Harward Business Review, September-October, 1996, s. 65-77.
i
72.
21. Haldun Ersen, a.g.e., s. 103-104.
22. Peter F. Drucker, Gelecek Için Yönetim. 1990'lar
ve Sonrasi, çev: Fikret Güçcan, Türkiye is Bankasi Yayinlari, 4. Baski, Ankara, 1996, s. 175-179.
23. William H. Davidov ve Michael S. Malone, Sanal
Sirket, Koç-Unisys Yayinlari, I. Baski, istanbul, 1995, s.
181-182.
24. Yahya Fidan, a.g.e., s. 202.
Dr. Öztin AKGÜÇ
•
•
•
MALI TABLOLAR ANALIZI
Genisletilmis 9. Baski
AVCIOL BASIM- YAYIN
Divanyolu Bestekarosman Sokak Birkonlar Han 8/2 Cagaloglu-ISTANBUL
Tel: (0212) 5260424 - 5224051
32