B : 68 11.4 .1949 O : 1

B : 68
11.4 .1949
Arkadaşlar, bu teklifle payılacak iş vereme
tutulanların tedavisidir. Halbuki bir vatanda­
şın vereme tutulmaması için alınacak tedbirler
vardır. Bunları kendi düşüncem olarak sizlere
arzetmekten kendimi alaınıyaeağım. Bu bakım­
dan memleketimizde kahvehaneler- hakikaten
ele alınacak bir mevzudur. Her tarafta kahve­
haneler sabahtan akşama kadar dolup taşmak­
tadır. Pencereleri kapalı, tavanları isli ve du­
manlı, tabanı tozlu, her türlü muzahrafat mev­
cut olan, bakımsız, tavlanın takırtısı, nargile­
nin tıkırtısiyle sabahtan akşama kadar dolan
bu kahvelerde veremli veremsiz; sağlam, çürük
vatandaşların bir arada bulunması bizim gözü­
müzü oraya çekecek mevzudur. Tenbellik cihe­
ti, vatandaşın bu yüzden kendini işinden gücün­
den uzak bulundurması başka mesele, fakat has­
talık bakımından Sağlık Bakanlığının bu mev­
zua el atması yerindedir.
îkinci mesele; okullardaki dersanelerin va­
ziyeti ve öğrenci kesafetidir. 50 kişilik bir dersanede 80 - 100 çocuk bulunur. Sonra bu der­
sanelerin ısınma ve havalandırılma işleri de
vaktinde yapılmazsa elbetteki körpe yavruların
ne olacağını takdir edersiniz. ,
Bir de lokantalar meselesi vardır. Türkiye'deki lokantaların bu bakımdan hakikaten gö­
zetilecek tarafları vardır. İstanbul'da Sirkeci­
deki lokantaları görmüş olanlarınız pekâlâ tak­
dir eder ki Anadolu'dan gelenlerin hemen hepsi
o civardaki lokantalarda oturur kalkarlar. Hal­
buki bu lokantalar o kadar kontrolsüzdür ki.
Hattâ Türkiye'nin her tarafında,
Ankara'da
bile mahalle ve sokak aralarında, şurada bura
da* öyle lokantalar var ki orada yemek yerken
veya yiyenleri seyrederken insanın ıstırap duy­
mamasına imkân yoktur. Bir de bu mevzuumuz
vardır.
Küçük sanat erbabının büyük şehirlerde kü­
çük, rutubetli, izbe dükkânlarda çalışmaları ve
bu dükkânlarda küçük, henüz körpe yavruların
çırak olarak çalıştırılırken, bu bakımdan bun­
lar üzerinde bir hayli teknik düzeltmelere sebep
olacak şekilde durulması icabetmektedir.
Nihayet nakil vasıtaları. Memleketimizin her
tarafında otobüslerde Karamürsel sepeti gibi
insanları üst üste taşımak yok mu? Bu nakil
vasıtalarına itişe kakışa kontrolsüz bir şekilde
girmek ve taşımak yok mu? tşte bunun da ele
alınması ve ıslâhı lâzımdır.
O :1
Bunun yanında bir de tren mevzuumuz vardır.
Malatya'dan bininiz, bu tarafa gelirken kori­
dorlarda, hela önünde sıkışık bir hâlde seyahat
eden vatandaşlar ve bunların çiğnenmek sure­
tiyle gidip gelmeleri, sıkışık vaziyette, hasta­
lıklı ve hastalıksız birbirleriyle dirsek dirseğe,
burun buruna yolculuk yapmaları üzerinde
ehemmiyetle durulacak bir mevzuudur.
Şu saydığım sirayet sebepleri, verem hasta­
lığı bakımından olduğu kadar diğer hastalıklar
bakımından da aynı derecede zararlı ve tehli­
kelidir. Bu şekilde yolculuk yapmaya mâruz ka­
lan vatandaşlar ve bu yaşama şeraiti içinde di­
yebilirim ki, bu tahsisatlarla kuarcağmız bina­
larla bu hastalığın önüne geçemiyeceğiz. Çün­
kü mütemadiyen sirayet artmakta ve bu şekil
vaziyetler devam ettikçe artacaktır. Onun için­
dir ki arkadaşlar bir taraftan mevcut veremli­
leri tedavi ederken bir taraftan da sirayet se­
beplerini ortadan kaldırmaya çalışmamız lâ­
zımdır. Bunların hepsinin başında gıda mevzuu
gelir sayın arkadaşlar. Pahalılık ise günden
güne artıyor. Vatandaşlar, bilhassa geçimi dar
olan vatandaşlar az kazançlariyle vücutlarına
yetecek kadar gıda almak imkânına malik ol­
madıkça zannederim ne kadar müessese yapıl­
sa bunun önüne geçilmesi hayli güç olur. işte
bir de Hükümetçe, milletçe bunun üzerine düş­
memiz gerekir kanaatindeyim. Ama ne olursa
olsun, memleket dertlerine çare bulmak için
Hükümetin şimdiden bir teşebbüste bulunması­
nı, bu tasarıyı getirmesi umarım ki bu arzettiğim noktalara bir vesile teşkil edecektir, bu
yönden kendilerine teşekkür ederim.
Dr. SADÎ IRMAK (Konya) — Arkadaşlar;
Devletin sıhhi teşkilâtı arasında vereme karşı
savaşın yer tutmamış olması hakikaten hazin
olan bir eksiklikti. Bu itibarla kıymetli zaman­
lar kaybedilmiş ye geç kalınmış olmasına ve
ancak pek mütevazi olan ve bir ilk adım ifade
etmiş olmasına rağmen önümüzdeki teşebbüsü
elbette şükranla karşılıyoruz.
Arkadaşlar mevzuubahis dâvanın şümulünü
ayrı misallerle izah etmeye lüzum yok. Yalnız
tek bir vakıa dünyaca bu menhus hastalığa ve­
rilen ehemmiyeti gösterebilir. Birçok memle­
ketlerde. mevcut hastalık sigortası
yanında
bunun kifayetsizliği ve veremin sinsiliği şea­
meti dikkate alınarak özel verem sigortaları da-
— 244 -