Layout 4
advertisement
YAŞAM’IN PORTRESİ Türkiye’de yaşamını sürdüren dünyaca ünlü piyanist ve besteci Anjelika Akbar’ın müzik yeteneği küçükken keşfedildi. Bugüne kadar 400’den fazla beste ve film müziği yapan Akbar, kitabının filme çekilmesi için çalışıyor. Bu filmle aktristliğe de adım atarak kendisini oynayacak. Müziğin harika çocuğu kendini oynayacak 30 İSMMMO YAŞAM MART-NİSAN 2011 SEHER KARATAŞ MART-NİSAN 2011 dular, dikkatlice beni izleyerek akmam gereken yere doğru bana yol açtılar. Dört yaşında ‘mutlak kulak’ yeteneğinizin keşfedildiği belirtiliyor. Mutlak kulak yeteneği nedir? Bu tip yeteneklerin genlerle ilgisi var mıdır? Mutlak kulak yeteneği genetik değil. Dünyadaki müzisyenlerin yaklaşık yüzde 3’ünde doğuştan gelen bu yetenek bulunmaktadır. Yani aslında bir anlamda fiziksel ve işitsel, ayrıca hafıza ile ilgili bir özelliktir. Eğer ‘mutlak kulağınız’ varsa, o zaman her yerde duyduğunuz herhangi bir müziğin tam olarak o anda hangi notalardan oluştuğunu net, hemen bilirsiniz ve bunun için bir referans sese ihtiyacınız olmaz. Mutlak kulağı olmayan bir müzisyen, duyduğu müziğin notalarını anlamak için öncesinde kendisine tanıtılacak bir referans sese ihtiyaç duyar. Sonrasında diğer sesleri kıyaslama metodu ile anlayabilir. Fakat mutlak kulağa sahip olanların ille de iyi müzisyen olacağını söyleyemeyiz. Aynı zamanda iyi müzisyenlerin illaki mutlak kulağa sahibi olması gerektiğini de. Küçükken piyano sizin için ne ifade ediyordu? Benim için bir bayramdı. Neden piyano? Çünkü evimizde benim gözüme en çok batan en büyük objeydi. Annem veya babam çaldığı zaman içinden inanılmaz, sihirli sesler çıkıyordu. Sanırım ilk dokunuşum ile sonraki dokunuşlarım ara- YA Ş A M ’ I N P O R T R E S İ Anjelika Akbar… Rus asıllı Türk besteci ve piyanist. İlk bestesini 4.5 yaşında yaptı; ilk kişisel konserini beş yaşında verdi. 1990’da UNESCO’nun bir projesi için geldiği İstanbul’a aşık olan Akbar, o gün bugündür İstanbul’da yaşıyor. 1993’de Türk vatandaşı da oldu. Bugüne kadar 400’den fazla beste ve film müziğine imza atan Akbar’ın yeni planları arasında oyunculuk da var. Türkçe kaleme aldığı ilk kitabı ‘İçimdeki Türkiyem’in filme çekilmesi için çalışmalarını sürdürüyor. Akbar, filmde kendisini oynayacak. Filmin müziğini de besteleyecek olan Akbar, şu aralar üzerinde çalıştığı tiyatral müzikal ‘Üç Cemre Projesi’nin de gelecek yıl sahneleneceğini söylüyor. En son yaptığı ‘Beni Unutma’ adlı filmin müziği ile de dikkatleri üzerine çeken Akbar’a göre, film müziği yapmak ayrı ustalık isteyen çok ince bir alan. Ama Akbar bu alana özel bir ilgi duyuyor. ‘“Senaryoyu beğenmezsem, film üzerinde çalışmam” diyecek kadar da iddialı. Türkiye’de dinlemekten keyif aldığı müzisyenlerin başında Erkan Oğur’un geldiğini belirten Akbar, “Türk müziğinin benim üzerimdeki etkisi çok net, çok büyük” diyor. Akbar’la çocukluğunda memleketi Kazakistan’da başlayan ve Türkiye’de devam eden müzik serüvenini ve gelecek planlarını konuştuk. Müzisyen bir aileden geliyorsunuz? Bunun bu konuma gelmenizde katkısı ne oldu? Annem ve babam son derece bilinçli insanlardı. Benim daha birkaç aylıkken müziğe gösterdiğim inanılmaz ilgi onlara yol gösterici oldu. Yeteneklerimi tespit etmek, başka uzmanlar tarafından onları doğrulamak için belli bir yol izlediler. Hepsi ben 4 yaşına gelene kadar sürdü. 2.5 yaşından itibaren notaların yazılışını, piyano üzerindeki yerlerini ve isimlerini biliyordum. Doğaçlama çalıyordum ve ilk ciddi bestelerimi 4.5 yaşındayken yaptım. İlk kişisel konserimi 5 yaşındayken verdim. Kısacası annemle babam bana hayatımın ilk adımlarında yol gösterici ol- sında hiçbir fark yoktu, aynı bayram, aynı coşku. Aynı aşk. Piyano yanında her enstrümandan etkilenirim. Enstrümanlar yıldızlar gibi kıyaslanamazlar; hepsi güzel. Klasik müzik dışında dünya müzikleri ilgimi çeker. Türkiye’de dinlemekten keyif aldığım müzisyen olarak ilk aklıma gelen ise Erkan Oğur. Kazakistan’da değil de Türkiye’de dünyaya gelip, burada müzik yapsaydınız aynı yere gelir miydiniz? Bilmiyorum, yaşamadığım şey hakkında bir şey söyleyemem. Ama şunu biliyorum, eğer Türkiye’de maddi imkanı olmayan bir ailede doğmuş olsaydım ve ücretli, pahalı olan müzik eğitimi için harika çocuk bursunu almamış olsaydım, işim gerçekten neredeyse imkansız olurdu. Türkiye’de müzik eğitimi neredeyse lüks sayılıyor, piyanolar ve eğitim pahalı. Hatta konservatuvarlarda bile çoğu zaman iyi kalitede piyanolar her zaman bulunamıyor. Üzülerek, Sovyetler Birliği’nde aldığım eğitim Türkiye’ye göre çok büyük lükstür diyebilirim. Türkiye’ye ilk ne zaman geldiniz, nasıl yerleşme kararı aldınız? Buraya UNESCO üyesi olarak uluslararası bir film çekimi için eski eşimle birlikte geldim. O, filmin senaristi, bense bestecisiydim. Fakat hamileydim ve büyük oğlum Yürek, İstanbul’da doğdu. Sonra SSCB dağıldı, bir müddet dönemedik. Sonra da aslında buradan hiçbir yere gitmek istemediğimi anladım. Buraya aşık oldum ve kaldım. Bunları ve başka birçok detayı ‘İçimdeki Türkiyem’ adlı kitabımda anlatıyorum. Türkiye’de klasik müziğe ilgiyi nasıl görüyorsunuz? İlgi gösterilmiyor çok fazla ama bu da doğal. Çünkü Batı tarzı klasik müziğin Türkiye’deki geçmişi sadece 70-80 yıl. Avrupa, Rusya hatta Amerika ile bile kıyaslanamaz. Onun için insanlar bu müzik diline hemen alışamaz, çok doğal. Bu tarz müziği “nasılsa anlamam” diye kategorize edip, dinlememeye çalışıyorlar genellikle. Diğer yandan çok da meraklıları var ve gençler İSMMMO YAŞAM 31 ÜSTÜN YETENEKLİLER OKULUNDA OKUDU YAŞAM’IN PORTRESİ Kazakistan'da, müzisyen ve felsefeci bir baba ile müzisyen bir anneye sahip olarak dünyaya gelen Anjelika Akbar, dört yaşında Moskova Tchaikovsky Devlet Konservatuarı öğretim üyelerinin dikkatini çekti ve konservatuar bünyesindeki harika çocukların okuduğu okula kabul edildi. Eğitimine okulun Taşkent şubesinde devam etti. Burada eğitimini tamamladıktan sonra Taşkent Devlet Konservatuarı’nda beş yıllık eğitimini tamamladı. Rusya Besteciler Kurulu, Anjelika Akbar’ı ‘En İyi Genç Besteci’ olarak seçti. Bestecilik ve Orkestra Şefliği yüksek lisansını Türkiye’de Hacettepe Devlet Konservatuar’ında yaptı. ‘Senfoni No.1’ ile tamamlayarak ‘Sanatta Yeterlilik Derecesi’ almaya hak kazandı. Ayrıca Ankara Üniversitesi Devlet Konservatuarı’nın ilk kurucu öğretim üyesi oldu. 1993 yılında Türk Vatandaşlığına geçen Anjelika Akbar’ın 1999 yılında kendi prelütlerinden oluşan ilk albümü ‘Su’ çıktı. 2002 yılında çıkan Vivaldi’nin ‘Dört Mevsim’ keman konçertolarının dünyada ilk kez solo piyano uyarlaması Sony Music International etiketiyle çıktı. Pek çok ulusal ve uluslararası ödülün de sahibi olan Akbar’ın, besteci ve yorumcu kimliği dışında, yazar kimliğiyle ortaya çıkardığı ve Türkçe olarak kaleme aldığı ‘İçimdeki Türkiyem’ adlı kitabı, 2011 yılında yayımlandı. arasında gittikçe yaygınlaşıyor. Türkiye’de müzik eğitimi veren okullar da maalesef eksik. Bence bu devletin tek başına çözeceği bir sorun değil, özel sektörün desteği gerekiyor. Türk müziğiyle ilgili gelişim ve değişimi nasıl değerlendiriyorsunuz? Buraya yerleşmeden önce Türk müziği konusunda bilgim hiç yoktu. Özbekistan’dan kalan makamsal müzik ile ilgili biraz kulak dolgunluğum vardı. Ama hepsi çok yüzeysel, bilgi bile denemeyecek bilgilerdi. Ve o Türk değil, Özbek müziğiydi. Her ne kadar köken aynı olsa da şimdi anlıyorum ki Türk müziği başka bir olgudur. Yaşadıkça dinledim, sevdim, özellikle halk müziği ve ilahiler nefesler bana çok hitap ediyor. Türk müziğinin çalışmalarınıza nasıl bir katkısı oldu? Türk müziğinin benim üzerimdeki etkisi çok net, çok büyük. Gerek kullandığım bazı Türk müziği çalgı aletleri, gerek manevi etkisi, duygusal ve melodik etkisi çok büyük. Rusya’da veya Avrupa’da müziğimi dinledikleri zaman Türk müziği etkisini benden bile çok daha fazla fark ediyorlar. Tür- 32 İSMMMO YAŞAM kiye’de dünya müzik piyasasında isim yapabilecek potansiyele sahip müzisyenler var. Türk insanlarının müzik kalitesi ve yeteneği muazzam. Müziğin insan psikolojisi üzerinde ‘iyileştirici’ bir etkisi olduğu söyleniyor… Müzik terapisine kesinlikle inanıyorum ve bunu her fırsatta dile getiriyorum. Hatta ilginç örnek vermek istiyorum. Benim kahramanım olan İbn’i Sina’nın onlarca değerli kitabı arasından yazdığı kitaplardan en çok değer verdiği ‘Kurtuluş’ adlı kitaptır ve bu kitap müzik terapisi ile ilgilidir. Batı tıbbı İbn’i Sina’yı tıbbın babası kabul ediyor fakat müzik terapisi konusuna soğuk bakıyorlar. Klasik müzik ve çocuklarla ilgili neler söylemek istersiniz? Neden klasik müzik, çocuklar için önemli? Klasik müzik kanıtlanmış bir şekilde özel bir bilinç organizasyon yeteneğine sahiptir. Çocuklar bu müziği dinlediklerinde hayal dünyası genişliyor, algıları hassaslaşıyor; daha huzurlu, daha disiplinli oluyorlar. Klasik müzik çocukların beyin fonksiyonlarını geliştiren bir müzik türüdür. MART-NİSAN 2011 İKİ OĞLUNUN DA MÜZİK YETENEĞİ VAR İki oğlunuz var. Onlar da müzikle uğraşıyor mu? Büyük oğlum Yürek’in müthiş bir müzik kulağı var. Ama o video, fotoğraf alanını seçti. Gerçi çektiği videolarda kusursuz olarak her tür müziği kullanıyor, hatta benim klibimi de çekti. Belki ses mühendisliği alanında yüksek lisans yapar. Bir de doğaçlama piyano çalıyor. Dört yaşındaki oğlum Timur ise şimdiden nota biliyor, doğaçlama piyano çalıyor, çello dersleri alıyor. Ama müziğe benden dolayı bir tepkisi var, piyano onun için bir rakip şimdilik. Hem seviyor, hem de kızıyor. Çünkü piyanonun beni ondan çaldığını düşünüyor. Bu yüzden açılamasın diye yapışkan bir bantla piyanonun kapağını yapıştırdı. Timur’un da şimdiden sevdiği eserler var. Mozart’tan, Beethoven, Bach ve Çaykovski’den hoşlanıyor. MART-NİSAN 2011 jelerden biri. Tiyatral ve müzikal bir sahne performansı olan bu proje, inşallah seneye hayata geçecek. Bunun dışında bol bol film müzikleri yapmak istiyorum. Piyanist ve besteci kimliğinize bir de yazarlık kimliğini eklediniz. Kitap yazmaya ne zaman başladınız? Okulda hep yazıyordum. Şiirlerim Rusya’da daha ben 16-17 yaşındayken edebiyat dergilerinde basılıyordu. Senaryolar ve hikayelerim çok seviliyordu. Türkiye’de Türkçe olarak kendimi yeteri kadar ifade edebileceğimi hissettiğimde yine yazmaya başladım. ‘İçimdeki Türkiyem’ kitabından sonra yeni kitap, beste ve albüm projeniz var mı? ‘İçimdeki Türkiyem’ kitabının filme çekilmesi için çalışmalar sürüyor. Filmde Anjelika’yı kendim oynayıp, filmin müziğini de besteleyeceğim inşallah. Bunu çok istiyorum, umarım olur. Müzisyen olmasaydım ya sinema yönetmeni olurdum ya da aktris. Ya da ikisini birden yapardım. ‘ETNİK CAZ’I DA SEVERİM Caz müziği seviyor musunuz? Son yıllarda Türkiye’de caz konusunda çok iyi atılımlar var. Bu konudaki görüşleriniz nedir? Benim babam gerçek bir caz hastasıdır. Çocukluğumdan beri klasik müzik dışında caz ile ilgili de çok fazla bilgi verdi bana. 15 yaşıma kadar caz çalmıştım, ama sonra aniden vazgeçtim. Caz bana çok dar geldi. Her ne kadar sonsuz özgürlük var gibi görünse de, her şey çok net ve benim için gittikçe sıkıcı sınırlar içinde dönmesi beni cazdan soğutmuştu. Dinlerim elbette, ama çalmam; 1-2 sevdiğim parça hariç. Ama aynı şeyi etnik caz ile ilgili söyleyemem. Etnik müzik caza girince, işte asıl serüven ve bilinmezlik heyecanı başlıyor. Etnik cazı severim. Ve elbette en eski klasik caz örneklerini de. YAŞAM’IN PORTRESİ Beni Unutma’da olduğu gibi film müziği de yapıyorsunuz. Film müziği yapmakla normal beste yapmak arasında size göre nasıl bir fark var? Film müziği çok başka bir müzik dalı. Yönetmen, senarist, aktör, her şey olmak zorundasınız. Çünkü somut olanı, müzik ve duygu diline tercüme etmeniz gerekiyor ve yaptığınız müzik hassas olmalı. Sadece müzik değil, müzik arasındaki sessizlikleri de saniye saniye duygusal olarak içinizde bulup doğru yerlere koymalısınız. Film müziği ince iş, psikolojik ve hassas bir alan. Aşık olduğum başka bir alan. Müziğini yaptığınız filmin hikayesi sizin için ne kadar önemli? Hoşunuza gitmeyen bir hikayenin müziğini yapmaktan vazgeçer misiniz? Kesinlikle senaryoyu beğenmezsem, film üzerinde çalışmam. Zaten Türkiye’de o yüzden şimdiye kadar bu dalda pek çalışmadım, belgeseller hariç, çünkü gelen senaryolar kalbime tam olarak dokunmadı. Müzikle ilgili hayata geçirmek istediğiniz farklı projeler ve çalışmalardan söz edebilir misiniz? Şu an üzerinde çalıştığım ‘Üç Cemre Projesi’ mutlaka hayata geçirmek istediğim pro- İSMMMO YAŞAM 33
