Microsoft PowerPoint - H zar\375, iskeleti, farkl\375la

1
2
Hücre Zarı
7.5-8 nm kalınlığındadır. Işık mikroskobu ile
görülemez.
3
4
Görevleri:
Hücrenin sınırlarının belirlenmesi
Hücrenin çevresi ile ilişkilerini düzenler
Çeşitli maddelerin hücre içine giriş ve çıkışının
denetlenmesi
Sinyallerin tanınması ve belirlenmesi
Doku özelliğini kazanabilmesi için antijenik
özellikler taşır.
Diğer hücreler ile bağlantı yapabilmesini
sağlayan bağlantı kompleksleri içerir.
5
Bütün biyolojik membranlar ortak bir yapı
gösterir.
Lipid ve protein içerir (Oranı değişkendir)
Lipid çift tabaka oluşturur
Protein çift tabaka içine gömülmüştür
Lipid ve proteinler hareketlidir, akışkanlık
kazandırır
Membran asimetriktir
6
Hücre Zarını Oluşturan Moleküller
Lipidler
Fosfolipidler
Glikolipidler
Kolesterol
Proteinler
Karbonhidratlar
7
Hidrofilik bir baş
Hidrofobik 2 adet kuyruk içerir.
Kuyruğun uzunluğu 14-24 karbon atomu arasındadır.
Kuyruklardan biri bir yada daha fazla çift bağ içerir.
8
Fosfolipidler amfipatiktir.
5çeşit fosfolipid
Fosfotidilkolin
Sfingomyelin
Fosfatidiletanolamin
Fosfatidilserin
Fosfotidilinositol (en az)
9
Fosfotidilserin fizyolojik pH’da negatif yük taşır.
İç zarda bağlanmıştır. Protein kinaz C etki
gösterebilmesi için bu fosfolipide ihtiyaç duyar.
Diğerleri nötrdür.
10
Kolesterol
prokaryotik hücrelerde, bitkilerde bulunmaz.
Memelilerde ise fosfolipidlere yaklaşık eşit miktarda
kolesterol vardır.
11
Fosfolipidler arasına yerleşmiştir.
Fosfolipid kuyruğundaki ilk birkaç karbonun
hareketsizleşmesine neden olur.
Düşük sıcaklıklarda sıvılığın hızlı azalmasını
engeller. Sıcaktada aşırı akışkanlığı engeller.
12
Çift tabakalı lipidin sıvılığını etkileyen faktörler
Kolesterol miktarı
Lipid bileşimi
Sıcaklık
Yağ asidi zincirlerindeki çift bağ miktarı
Yağ asidi zincirlerindeki zincirin uzunluğu
13
Membran Lipid Hareketleri
Lateral Difüzyon 2mikron/sn
Rotasyon
Flip-flop
(fosfolipid translokatör; ER zarında)
14
Lipid molekülleri çift tabaka oluşturur
Çift tabakalı yapı suda eriyen moleküllerin
geçişine bariyer görevi yapar.
Membranın diğer görevlerine yardım eder.
Membranlar dinamik ve akışkan yapılardır.
Lipid ve protein molekülleri hareketlidir.
Asimetriktir.
15
GORTER ve
GRENDEL
Eritrosit deneyi
16
Memran Proteinleri
%25-75
Membran proteinleri hareketlidir.
Lateral hareket
Rotasyon hareketi
Hücre füzyonu deneyleri
Frye ve Edidin 1970
17
18
Membran proteinlerinin fonksiyonları
Moleküllerin taşınması
Reseptör proteinler
Sitoiskelet
Hücre-hücre tutunması
Hücrenin çevresindeki matrikse tutunması
Antijenik özellikler
Enzimler
19
Membran proteinleri çift katlı lipide tutunma
özelliklerine göre
İntegral proteinler
Periferal proteinler
20
Membran proteinlerinin çift tabakalı lipide tutunma
şekilleri;
Tek geçişli alfa heliks
Çok geçişli alfa heliks
Beta tabakalı fıçı (Kanal proteinleri; 8-22)
21
Amfipatik bir alfa heliksin hidrofobik tarafı ile
sitozolik lipid tabakasına tutunması
Çift tabakalı lipidin sitozolik tarafına kovalent
bağlanmış bir yağ zinciri ile
Dış lipid tabakasına fosfotidil inositole
bağlanmış bir oligosakkarit zinciri ile (GPI
çapası)
Diğer membran proteinlerine bağlanma
22
Dondurup Kırma Yöntemi
Sıvı nitrojen, mikrotom,
Kırılma yüzeyi metal ile kaplanır
Elektron mikroskopu
23
Membran karbonhidratları
Sitozolik yüzde yoktur. Asimetriktir.
%2-10
Glikolipid
Glikoprotein
Glikokaliks=hücre mantosu
24
Hücre adezyonunda ve doku bütünlüğünün
korunmasında
Mekanik ve kimyasal etkilere karşı koruyucu
Büyük taneciklerin geçişini engelleyen bariyer
Hücre-hücre tanıması ve hücre matriks tanıması
Embriyolojik gelişim ve hücre çoğalmasının kontrolünde
Kan gruplarının oluşumunda
Reseptör
Bakteri ve bakteri toksinlerinin ve virüslerin hücre
yüzeyine bağlanmaları için tutunma bölgeleri oluşturur.
25
Membran karbonhidratları
Glukoz,
galaktoz,
fukoz,
N-Asetilglukozamin,
N-Asetil galaktozamin,
N-asetil nörominik asit ve
sialik asit
26
En çok rastlanan nötral glikolipidlerdir.
En karmaşık olan glikolipidler gangliozidlerdir.
Sinir hücrelerinde var.
En basit glikolipid Galaktoserobrosittir. myelin
kılıftaki esas glikolipiddir. Elektrik izolasyonunda
görev yapar.
27
Membran glikolipid
metabolizmasındaki bozukluklar
Tay-Sacs; Gangliozid GM2 nin
yıkılma ve yenilenme
mekanizmasında bozukluk var.
28
Bazı membran glikoproteinleri viruslar için
reseptör görevi yapmaktadır. CD4 glikoproteinHIV
Kan grubu antijenleri
29
Akıcı Mozayik Zar Modeli
30
Yard.Doç.Dr. Müzeyyen İZMİRLİ
31
Hücre İskeleti
Hücre içinde hücreye şekil veren, hareket
etmesini sağlayan ve hücre içi bileşenlerinin bir yerden
bir yere taşınmasını sağlayan yapıya hücre iskeleti
denir.
3 temel flament yapısından oluşmuştur.
1. Mikrofilamentler
2. Mikrotübüller
3. Ara filamentler
32
Mikrofilamentler
Aktin ve miyozin
filamentlerinden oluşurlar.
Mikrofilamentler, hücrede
yarı katı jel özelliğinde---düzenli yada
Dağınık ve rastgele olarak ta
bulunabilirler.
33
MF’ler plazma zarının altında
Hücre şeklinin oluşması
Hareketi gerçekleştiren
Mekanik destek sağlayan
Bir ağ yapısı oluşturur.
Hücredeki total proteinin %20’sini oluşturur.
34
Aktin filamentleri aktin monomerlerinin
(Globuler protein) uç uca eklenmesi ile
oluşurlar.
Globüler aktin molekülünde bir çift çıkıntı ve
bir çift girinti bulunur. Bu bölgeler
monomerleri biribirine bağlayan sıkı bağlantı
bölgeleridir.
35
Filament yapıdaki aktin
Bir çift filament aktin
polimeri de birbiri ile
sarmal yapar.
36
Globüler aktin monomerleri aynı yönde
eklendikleri için iki ucun yükleri farklıdır.
Polaritenin farklı olması miyozin hareketinin tek
yönde gerçekleşmesini sağlar.
37
Aktin polimerleşmesini etkileyen ilaçlar
vardır.
Sitokalazinler aktin filamentlerin artı ucuna
bağlanarak uzamasını engellerler.
Falloidin aktin filamentlerine sıkıca bağlanır
ve monomerlere ayrışmasını engeller.
38
Aktin filamentleri 2 şekilde bağlanır.
Bundle (Aktin bağları):
alfa aktinin ve fimbrin
Paralel aktin filamentleri bağlanır.
39
Network (Aktin şebekeleri):
Filamin, spektrin
Çapraz aktin polimerlerinin V şeklinde
bağlarlar.
40
Miyozin: moleküler motor
Kimyasal enerji---- mekanik enerji
Miyozin I, II
I Bir vezikülün aktin filamenti üzerindeki hareketi,
bir aktinin diğer aktin üzerindeki hareketini
II sitokinez, kas kontraksiyonu, hücre polaritesi
41
Mikrofilamentlerin Görevleri
İskelet kasında: kas kasılmasında
Hücre korteksinde: membran hareketinde,
hücrenin yer değiştirmesi, endositoz,
ekzositoz
Hücre yüzey farklılaşmasında:
Mikrovillusların yapısında (villin, fimbrin)
Mitozda, hücrenin ikiye bölünmesinde
Embriyonik gelişim sırasında
42
Kas Kasılması
İskelet kasları kas liflerinin demet halinde bir
araya gelmesi ile oluşur.
Miyofibriller sitoplazmada bulunan aktin
filamentleri ve miyozin filamentlerinin
silindir şeklinde paketlenmesi ile meydana
gelir.
Her miyofibril sarkomer (çizgili yapısndan
dolayı bu ismi almış) biriminin organize
olmuş bir zinciridir.
43
Hücre göçü: Hücrenin belli bir yüzey boyunca
sürünerek hareket etmesi.
Beyaz kan h.
Embriyonik h.
Amip
Kanser h.
Fagositoz
Sinir h.lerinin büyümesi sırasında yani gelişim
esnasında
44
Arafilamentler
Aktin ve mikrotübüllerin arasında yer alır.
Hücre hareketinde doğrudan etkisi yoktur.
Temel ve yapısal olarak bulunur ve mekanik destek
sağlar.
Farklı hücrelerden sentezlenen farklı türleri vardır.
50
6 grupta
45
Grup I ve II Keratin: epitel
Grup III
Grup IV
Grup V
Grup VI
Vimentin: Fibroblast, kas h.,
lökosit, embriyonik h.
Desmin
Gliyal asidik protein
Periferin: Periferik Nöron
NF-L, NF-M, NF-H, (nörofilament)
Nükleer Laminler
Nestin: kök hücreler
46
Mikrotübüller
Hücre şekli ve hareketinden sorumlu.
İçi boş tüp şeklinde.
Organellerin h. İçinde taşınması
Mitozda kromozomların taşınması
Sil ve flagella hareketi
47
Mikrotübüller tubulin proteinin
polimerleşmesinden oluşur.
Tubulin molekülü
Tubulin proteini: alfa, beta ve gama olmak üzere
üç tipi vardır.
Alfa ve beta dimerleşir ve tubulin molekülünü
oluşturur.
Tubulin gama ise sentrozomlarda
vardır.mikrotübül birleşmesi ve uzamasından
sorumludur.
48
Her döngüsünde 13 birim vardır.
Mikrotübüllerin de artı ve eksi ucu vardır.
Mikrotübüller hücre içinde polimerize ve
depolimerize olur.
Mikrotübül organize edici bölgeden büyüme
başlar.
2 motor proteini vardır. Kinezin ve dynein.
Kinezin + uca dynein ise – uca mol taşır.
49
Vinkristin
Taxol
Kolşisin
50
Yard.Doç.Dr. Müzeyyen İZMİRLİ
51
Hücre Membran
Farklılaşmaları
Serbest Yüzey Farklılaşmaları
Çoğu hücrenin yüzeyinde hücre hareketi, fagositoz ve
besinlerin emilimi gibi özelleşmiş fonksiyonlar ile ilişkili
bir çok çıkıntı ve uzantılar vardır.
52
Mikrovillus
Hücre serbest yüzey membranının parmak
şeklindeki sitoplazmik uzantılarına denir.
Emilim yüzeyini artırırlar.
Bir barsak epitelinde 100-3000 adet
bulunabilir. Emilim yüzeyini yaklaşık 20 kat
artırabilir.
53
54
Mikrovilluslar barsak epitel hücrelerinde
besinlerin, böbrekte su ile birlikte iyonların
emiliminde iş görürler.
Hücre membranı dışında polisakkarit ve
sindirim enzimleri (peptidaz ve glikozidaz)
içeren kalın bir glikokaliks tabakası görülür.
55
Her mikrovillus içinde 20-30 kadar aktin
mikrofilamenti vardır.
Aktin filamentlerini bir arada tutmak için düzenli
aralıklarla enine bağlantı yapan proteinler fimbrin
ve villindir.
Fimbrin ve villin iki aktin bağlama bölgesi
taşıdıklarından komşu iki aktin filamentini
bağlarlar.
Aktin filamentleri ile hücre membranı arasında
miyozin I ve kalsiyum bağlayıcı protein kalmodulin
vardır.
56
Aktin filamentleri 0.5 mikron kadar hücre
içine girerek apikal membran altında
bulunan terminal ağ ile karışırlar.
Terminal ağ ara filamentleri arasında
bulunan başlıca proteinler miyozin II ve
spektrindir.
57
Silya
Mikrovilluslardan daha uzun hareketli olan
serbest yüzey farklılaşmalarıdır. Bir epitel
hücresinde 250-300 silya bulunr.
58
Solunum yollarında; mukus ve tozların
dışarı atılmasını
59
Tuba uterina’da yumurta hücresinin uterusa
gitmesini
Duktus deferensteki spermlerin duktus
epididimise geçmesini sağlarlar.
60
Silyanın enine kesit yapısı 9+2 modelindedir.
Bütün ökaryotik silya aksonem olarak
adlandırılan dairesel dizilmiş 9 adet çift
mikrotübül, merkezde 2 adet tek mikrotübülden
oluşur. Bu yapılar plazma membranı ile
çevrilidir.
61
Kalıtımsal olarak silya proteini eksik olan
hastalarda:
kalp ve karaciğerin zıt yerleşimi,
hareketsiz sperm; erkek kısırlığı,
trakede silya hareketsizliği; akciğer
enfeksiyonlarına neden olur.
62
Kamçı
Kamçı bir hücrede bir veya iki tanedir.
Bakteri kamçısı flagellin olarak adlandırılan
proteinden oluşan bir tüp şeklinde olup
ökaryotik hücre kamçısından oldukça
farklıdır.
63
Çoğu protozoa kamçısı silya iç yapısına benzer
fakat memeli sperm kuyruğu genellikle 9+2
şeklinde değilde 9+2+2 şeklindedir.
64
Stereosilya
Uzun, dallanmış mikrovillus yapısındadır.
Stereosilya hareketsiz, bazal cisim içermeyen bir
yapıdır.
İçlerinde aktin flament ağı bulunur. Amaçları
emilim yüzeyini artırmaktır.
65
Duktus epididimis hücrelerinin yüzeyinde
bulunan sterosilya testisten gelen sıvının
%90’ının emilimini sağlar. Spermatogenez
süresinde oluşan artıkların ortadan
kaldırılmasında görev yapar.
Sterosilyalar iç kulakta işitme reseptör
hücrelerinde (hair cell) bulunurlar ve
demetler oluştururlar.
66
Yan Yüzey Farklılaşmaları
Hücreler arası bağlantılar olarak da bilinirler. Hücrehücre, hücre-matriks bağlanması şeklindedirler.
Sıkı bağlantı=Zonnula Occludens=Occluding
Junction=Tight Junction
Yan yana duran komşu hücreler arasında ki boşluk en
az bu bağlantı şeklindedir (100-150A).
Komşu epitel hücrelerinin apikal yüzeyinin altında
çeşitli moleküllerin geçişine izin vermeyecek
şekildedirler.
67
İki hücre membranı arasında ve hücrenin tüm çevresini
saran integral membran proteinlerinden oluşan iplik
yapısındadır.
Sıkı bağlantıların bütünlüğünü Ca iyonlarının varlığı
sağlar.
Sıkı bağlantılar barsak epitel hücrelerinde genellikle
mikrovillus içeren yüzün hemen altında bulunurlar.
Pankreas hücrelerinde, böbrek distal tübüllerinde, idrar
kesesi epitel hücrelerinde de mevcuttur.
68
Anyonlardan ziyade katyonlara
geçirgendirler. 1.8 nm den büyük
moleküllerin geçişine izin vermezler.
Beyin ve omuriliğin pek çok bölgesinde
endotel hücreleri sıkı bağlantılar ile
bağlanmıştır.
69
Tutucu bağlantılar_Anchoring Junctions:
kalp, kas ve epidermis gibi ağır mekanik strese maruz
kalan dokularda bol miktarda bulunurlar.
İçerdikleri hücre iskeletine göre:
1.
2.
1.
2.
Aktin filamenti
Hücre-hücre bağlantıları
Adherens bağlantılar
Hücre-matriks bağlantıları
Fokal adezyonlar
Ara filamentler
Hücre-hücre bağlantıları
Desmozomlar
Hücre-matriks bağlantıları
Hemidesmozomlar
70
Adherens bağlantılar
İki komşu epitel hücresinin hücre
membranlarının sitoplazma tarafında aktin
filamentleri uzanır. Ekstraselüler matriksi
bağladığı noktalarda kemer gibi bir görüntüsü
vardır.
Bu bağlantı süreklidir ve epitelin fiziksel
bütünlüğünü sağlar.
İki komşu hücre arasındaki mesafe 150-200A
dur.
71
İçerdiği proteinler
Kaderinler
P120
α katanin
β katanin
Vinkulin
α aktinin
72
Fokal Adezyon
Hücrelerin ekstra selüler matrikse
bağlanması (integrinler aracılığı ile) sonucu
oluşmuş bağlantılardır.
Uyarı iletiminde
İmmün cevap sırasında lökositlerin kimyasal
ajanlara doğru hareketi sırasında yalancı
ayakların oluşumunda da görevlidir.
Duchenne muscular kas distrofisi
73
Desmozomlar
Komşu hücreler arasındaki kuvvetli
bağlanma noktalarıdır.
Hücreler arası aralık 200-300 A dur.
Desmozomlar hücre tipine bağlı olarak özel
bir ara filamente bağlanır.
Bu bağlantıların olduğu hücreler genellikle
mekanik strese dayanıklıdır. Sitoplazmik
plaktan çıkan lifler arafilamentlerdir.
74
Elektron mikroskopunda bakıldığında
membranların sitoplazmaya bakan
taraflarında sitoplazmik plaklar bulunur.
Bunlar desmoplakin, plakofilin ve
plakoglobin olarak adlandırılır.
75
Pemfigus: kendi desmozomal kaderin
proteinlerine karşı antikor oluştururlar.
Gevşemiş epiteller ve epitel içine sızmış su
kabarcıkları oluşur.
76
Hemidesmozomlar
Epitel hücreleri ile bazal lamina arasında yer
alır.
Epitel hücrelerine dayanıklılık sağlar.
Sitoplazmaya bakan yüzlerinde ara
filamentlerin bağlandığı sitoplazmik plak
bulunur.
77
BAZAL YÜZEY
FARKLILAŞMALARI
Epitel hücrelerinin bazal kısmında hücre
zarının hemen altında kesintisiz devam eden
ince bir ekstraselüler matriks tabakası olarak
bulunan yapıya bazal lamina denir.
Çevrelediği hücrelerin ve epitelin bağ
dokudan ayrılmasını sağlar.
Ekstraselüler matriks bileşenleri oluşturur.
Ağ şeklindedir.
78
79
Lamina lucida:
Lamina densa:
Lamina retikülaris: tip I ve tip III kollojenden
oluşur.
Bazal laminanın bileşenleri epitel, kas, yağ ve
schwann hücreleri tarafından salgılanır.
Bazal lamina ve kollajen içeren tabaka bazal
membran olarak adlandırılır.
80
Görevleri:
Epitel hücrelerine fiziksel destek
Seçici bir bariyer
Seçici filtre
Hücre canlılığı, çoğalması ve farklılaşmasının kontrolü
Embriyonik gelişimde mikroçevre oluşturulmasında,
embriyo hücrelerinin bir arada tutulmasında ve hücre
göçünde rol oynar.
Postnatal yaşamda epitel tamiri
Yara iyileşmeleri
Alport sendromu: böbrek rahatsızlığı
Goodpasture sendromu: otoimmun hastalık
81
Haberleşme bağlantıları
Gap Junction= Nexus
Komşu hücre membranlarının haberleşmesini
sağlayan ve düzenli olarak 2 nm aralıklarda bulunan
yapıdır.
Konnekson; konneksin proteinlerinin transmembran
proteinleri etrafında dizilmiş, altı benzer (konneksin)
üniteden oluşan silindirik bir yapıdır.
Kanallar vasıtasıyla iki hücre arasındaki geçiş direkt
olarak olur.
82
83
Küçük metabolitlerin (kaynakların paylaşımı
için)
iyonların (Hücreler arasındaki
elektrokimyasal devamlılığı sağlamak için)
İkinci habercilerin (bilgi ağını kurmak için)
Geçişi mümkündür.
Proteinler, nükleik asitler, polisakkaritler
geçemez.
84
H, Ca iyonlarının konsantrasyonu ve protein
kinazlar bu kanalların açılıp kapanmasını
düzenlemektedir.
Hücreler arası haberleşmeye izin veren tek
bağlantı bölgesi gap junction’dır.
Hücre grupları arasındaki fonksiyonun
koordinasyonu, büyüme ve farklılaşmanın
düzelenmesinde de rol oynar.
Konneksin genlerindeki mutasyonlar
neticesinde kalıtımsal sağırlık ve körlüğe neden
olur.
85
Kimyasal sinapslar
Sinir hücrelerinde sinyaller, sinaps olarak
bilinen iki hücre arasında özelleşmiş yerlerde
iletilir.
diğer nöronlara ya da kas veya salgı
bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj
iletmesine olanak tanıyan özelleşmiş bağlantı
noktaları.
Kimyasal sinapslar uyaran veya durduran
olabilir.
86
87
Plasmodesmata
Bitki hücreleri arasındaki haberleşme
sitoplazmik uzantılarla gerçekleşir.
İki komşu bitki hücresinin duvarının arasında
pektinden zengin orta lamel bölgesi bulunur ve
bu bölge hücrenin birleşmesinde rol oynar.
88
İki hücre arasındaki kanallar vasıtası ile
(DER) iyonların ve küçük moleküllerin
geçişini sağlar.
1 kDA dan küçük olanlar serbest olarak
geçebilirken bundan büyük moleküller seçici
olarak geçerler.
89
Yard.Doç.Dr. Müzeyyen İZMİRLİ
90
EKSTRASELÜLER MATRİKS (ECM)=
HÜCRELER ARASI MATRİKS
Ekstraselüler matriks; hücreler arasını dolduran,
çeşitli protein ve polisakkaritlerden oluşmuş
hücrelerin bulunduğu ortamdır.
Dokulara destek sağlayan, hücrelerin şekil ve
fonksiyonunda, gelişiminde, çoğalmasında
canlılığını sürdürmesinde ve göçünde görev
yapmaktadır.
Hücrelerin dokuları oluşturmasında görev
yapmaktadır.
91
ECM’nin fiziksel yapısı ve içeriği hücreden
hücreye değişir.
Kemikte-sert
Kıkırdak ve bağ dokuda- yumşak
Kanda-sıvıdır.
92
ECM molekülleri ikiye ayrılır.
1.Glikozaminglikanlar
2.Fibröz proteinler
93
1. Glikozaminglikanlar (GAG):
Uzun, eğilmeyen, dallanmamış,
tekrarlayan disakkarit ünitelerinden oluşan
polisakkaritlerdir.
GAG’lar ; negatif yüklüdür.
çubuk şeklindedir.
su bağlama yeteneğine sahiptir.
sülfat grubu bağlıdır.
94
GAG’lar
içerdikleri şekerlere, şekerler arasındaki
bağlantı tipine göre,
sülfat gruplarının sayısına ve sülfat gruplarının
lokalizasyonuna göre
4 gruba ayrılır.
1. Hyaluronon: sülfat grubu sadece bunda
yok.
2. Kondroitin sülfat ve dermatan sülfat
3. Heperan sülfat ve heparin
4. Keratan sülfat
95
Hyaluronan: En basitidir. Sülfit içermez.
Kovalent bağlı protein içermez.
Dokularda sıkıştırıcı kuvvetlere karşı direnç
rolü vardır.
Embriyonik gelişim sırasında da hücreler
arası alanı doldurur.
Yara iyileşmelerinde kayganlık sağlar ve çok
üretilir.
96
Staph. Aerus- hyaluronidaz
Bakterilerin bağ dokusu aracılığı ile hızla
yayılmasına neden olur.
Kondroitin sülfat, dermatan sülfat, heperan
sülfat ve heparin, keratan sülfat: hidrate bir
jel ortamı oluştururlar.
Besinlerin, artık maddelerin ve sinyal
moleküllerin hızlı difizyonunu sağlayarak
yapısal destek olarak görev yaparlar.
97
GAG lar proteinlerle birleşerek
proteoglikanları oluştururlar. Proteinlerle
bağlantı golgi kompleksinde gerçekleşir.
Nükleolemmada porlarda bulunan
proteoglikanlar porların farklı büyüklükte
olmasını sağlar. (Seçici moleküler filtre)
Kimyasal haberleşmede görev yaparlar.
Ko-reseptör olarak görev yaparlar.
98
2. Fibröz Proteinler:
bağ dokuda yer alan glikozaminglikanlar ve
proteoglikanlar su ile karışmış halde jel
benzeri yapılarken
fibröz proteinler bunun içine gömülmüş
yapıdaki protein yapılardır.
Bunlar;
Kollojen, laminin, fibronektin, tenaskin,
elastin’dir.
99
100
Ekstraselüler Proteazlar
ECM hücreler tarafından sentezlenen ECM
proteazlar tarafından parçalanır.
Bunlar;
1. Serin proteazlar
2. Matriks metalloproteazlar
101
Serin proteazlar:
aktif bölgelerinde serin vardır.
Matriks Metalloproteazlar:
Ca ve Zn ya bağlanarak aktive olurlar.
tümör hücresinde, endotel hücrelerinde,
makrofajlarda ve enflamatuvar hücrelerde
sentezlenir.
Kollojen, laminin ve fibronektinin
parçalanmasında ikisi birlikte çalışır.
102
103