Ekonomik Gelişmeler Özet Değerlendirme Raporu, Şubat, 2007 -II

TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş.
EKONOMİK GELİŞMELER
ÖZET DEĞERLENDİRME RAPORU
ŞUBAT 2007/ II
HAZIRLAYANLAR
Mustafa ŞİMŞEK
Fulya BAYRAKTAR
Mustafa TOSUN
EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ
23 Şubat 2007
Şubat ayının ikinci ve üçüncü haftalarında ekonomide yaşanan gelişmeler ve bunun
piyasalara yansımaları, açıklanan son veriler ışığında aşağıda özetlenmiştir.
Piyasaları Etkileyen Yurtiçindeki Gelişmeler
•
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, 15 Şubat 2007 tarihli toplantısında;
Banka bünyesindeki Bankalararası Para Piyasası ve İstanbul Menkul Kıymetler
Borsası Repo-Ters Repo Pazarı’nda uygulanmakta olan kısa vadeli faiz oranının,
%17,50 oranında sabit tutulmasına karar verdi.
Para Politikası Kurulu, son dönemde açıklanan verilerin Enflasyon Raporu’nda
ortaya konan görünüm ile uyumlu olduğu değerlendirmesini yapmıştır. Ocak
ayında enflasyonda görülen artış, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki gelişmelerden
kaynaklandığından orta vadeli enflasyon görünümünü değiştirmemiştir. Mevcut
düşüş eğiliminin yılın ikinci çeyreğinden itibaren belirginleşeceği öngörülmektedir.
Özel kesim tüketim talebindeki yavaşlama devam ederken dış talep gücünü
korumaktadır.
Bununla birlikte, beklentilerin henüz hedeflerle uyumlu olmaması ve hizmet fiyat
enflasyonuna ilişkin riskler ile küresel ekonomideki belirsizlikler para
politikasındaki sıkı duruşu sürdürmeyi gerektirmektedir. Bu gelişmeler ışığında
Kurul, orta vadede enflasyon hedefine ulaşılması için temkinli duruşun devam
etmesinin gerektiği değerlendirmesini yapmıştır.
•
Avrupa Birliği’nin ilk kez yedi yıllık olarak uygulanacak araştırma-teknoloji
geliştirme çalışması olan 7. Çerçeve Programı kapsamında, 53,2 milyar Euro
tutarında proje desteği sağlanacağı açıklandı. Programlara ulusal/uluslararası
kanunlar ve AB kanunlarına göre kurulmuş gerçek ve tüzel kişiler
başvurabilecekler.
•
Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
(KOSGEB), bir ay içinde, küçük ve orta boy işletmelere (KOBİ) sıfır faizli
“ihracat”, “istihdam”, “gıda sektörüne yönelik makine teçhizat alımı” ile “deri
sektörünün OSB’lere taşınmasına” ilişkin 4 yeni kredi kullandırmaya
başlayacağını açıkladı.
•
Avrupa Komisyonu tarafından aday ülkelerin entegrasyon sürecine destek
olunması amacıyla oluşturulan ve 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren beş mali
yardım programının (PHARE, ISPA, SAPARD, Türkiye Katılım Öncesi Mali
Yardımı, CARDS) yerini alacak olan Katılım Öncesi Mali Araç’ın (IPA) kırsal
kalkınma bileşeni (IPARD) kapsamında, Türkiye’ye 2007-2009 döneminde 159
milyon Euro hibe yardımı sağlanacağı açıklandı.
•
Ziraat Bankası, 2006 yılını 2,1 milyar YTL kar ile kapattığını açıkladı. Devlet
Bakanı Ali Babacan, Bankanın, sektörün en yüksek karına ulaşmakla kalmayıp
tüm özel ve kamu kuruluşları arasında da en çok kar eden kuruluş haline
geldiğini belirtti.
•
Milli Prodüktivite Merkezi’nin (MPM) 1980-2005 dönemini kapsayan 2006
verimlilik raporuna göre; imalat sanayiinin reel katma değeri bu dönemde %218
artarken, yarattığı istihdam oranı %38 düzeyinde gerçekleşti. Bu oranlar raporda
1
imalat sanayiinin
yorumlandı.
•
yeterince
istihdam
yaratmadığının
göstergesi
olarak
Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Yasa Tasarısı (Mortgage), TBMM Genel
Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı. Konut finansman sistemiyle, ev almak
isteyen vatandaşların daha uygun koşullarda borçlanmaları amaçlanıyor. Yasaya
göre, tüketici kredi kullanırken sabit veya değişken faizi tercih edebilecek,
borcunu erken kapatmak isteyene anapara üzerinden %2 oranında erken
kapatma cezası uygulanacak.
Uluslararası Piyasalardaki Gelişmeler
•
ABD Ocak ayı ISM, İmalat Dışı Sektörler (Hizmetler) Endeksi, 57 olan
beklentilerin üzerinde ve 59 olarak açıklandı.
•
ABD’nin dış ticaret açığı, Aralık ayında 59,5 milyar dolarlık beklentilerin bir miktar
üzerinde ve 61,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
•
ABD’de Ocak ayında sanayi üretimi %0,5 oranında geriledi. Beklentiler sanayi
üretiminin değişmeyeceği şeklindeydi. Kapasite kullanım oranı ise %81,2 olarak
açıklandı.
•
Aralık ayında ABD’den 11 milyar dolar net sermaye çıkışı oldu. Beklentiler 60
milyar dolar sermaye girişi olacağı şeklindeydi. Cari açığın finansmanı için önem
arz eden net sermaye girişleri, Kasım ayı için 74,9 milyar dolardan 70,5 milyar
dolara revize edildi.
•
ABD’de Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE), Ocak ayında beklentilere paralel olarak
%0,6 gerilerken, 12 aylık ÜFE artışı %0,2 seviyesinde gerçekleşti. Çekirdek
üretici fiyatları ise beklentiler paralelinde %0,2 artış kaydetti.
•
ABD’de Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE), Ocak ayında %0,1’lik beklentilerin
üzerinde %0,2 oranında artış kaydetti. 12 aylık TÜFE artışı da %2,1 olarak
gerçekleşti. Gıda ve enerji maliyetlerinin dışarıda bırakıldığı çekirdek tüketici
fiyatlarındaki artış ise %0,2’lik beklentilerin üzerinde %0,3 olarak açıklandı.
•
ABD’de Ocak ayında, yeni ev başlangıçları verisi 1.610 bin adet olan
beklentilerin altında ve 1.408 bin adet olarak açıklandı.
•
ABD’de perakende satışlar, Ocak ayında bir önceki aya göre %0,3’lük artış
beklentilerinin aksine değişmedi. Çekirdek olarak kabul edilen otomobil hariç
perakende satışlar ise beklentiler paralelinde bir önceki aya göre %0,3 artış
kaydetti.
•
FED Başkanı Ben Bernanke, Kongre’de yaptığı açıklamada faiz oranlarının
mevcut seviyesinin uygun olduğunu ancak, enflasyonun beklendiği gibi hareket
etmemesi halinde faiz artırmaya hazır olduklarını ifade etti. Bernanke, açıklanan
verilerin para politikasının sürdürülebilir büyüme ve çekirdek enflasyonu kontrol
altında tutma konusunda başarılı olduğunu gösterdiğini belirterek, emlak
sektöründeki yavaşlamaya karşın ABD ekonomisinin ılımlı bir şekilde
büyüyeceğine işaret etti.
•
Avrupa Merkez Bankası (ECB), 8 Şubat’taki toplantısında gösterge faiz oranını
artırmayarak %3,5 düzeyinde tuttu. Yapılan açıklamada faizlerin hâlâ düşük, para
2
arzı ile kredi hacmindeki büyümenin güçlü, likiditenin yeterli olduğuna dikkat
çekilirken piyasalara bir sonraki faiz artırımının Mart ayında yapılabileceği
konusunda sinyal verildi.
•
Euro Alanı mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretimi Aralık ayında %1, yıllık
bazda ise %4 artış kaydetti. Beklentiler sanayi üretiminin aylık bazda %0,2, yıllık
bazda %2,6 artacağı yönündeydi.
•
Euro Bölgesi, 2006 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki döneme göre %0,9,
bir önceki yılın aynı dönemine göre ise %3,3 büyüdü.
•
Euro Alanı Aralık ayı dış ticaret dengesi 2,5 milyar dolar fazla verdi. Bir önceki
yılın aynı ayında 1,1 milyar dolar dış ticaret açığı gerçekleşmişti. Yıllık bazda ise
2005’te 16,2 milyar dolar fazla veren dış ticaret dengesi, 2006’da 8,2 milyar dolar
açık verdi.
•
İngiltere Merkez Bankası (BOE), 8 Şubat’taki toplantısında kısa vadeli faiz
oranını beklentiler paralelinde değiştirmeyerek %5,25’te bıraktı.
•
G7 toplantısı sonrasında yapılan açıklamada, döviz yatırımcılarına portföy
oluştururken Japonya’nın güçlenen ekonomisinin de göz önünde bulundurulması
gerektiği ifade edildi.
•
Japonya’da ekonomik büyüme hızlandı. GSYİH, 2006 yılının son çeyreğinde bir
önceki çeyreğe göre %1 olan beklentilerin üzerinde ve %1,2 artış kaydetti.
Açıklanan bu veri sonrasında, Japonya Merkez Bankası’nın bu hafta yapacağı
toplantıda faiz artırımı yapabileceğine yönelik beklentiler güçlendi.
Söz konusu beklentiler doğrultusunda Japonya Merkez Bankası (BOJ), 21 Şubat
tarihindeki toplantısında, gösterge faiz oranlarını 25 baz puan artırarak %0,5
düzeyine yükseltti. Toplantının ardından yapılan açıklamada, güçlü ekonomik
büyümenin faiz oranlarındaki artışa destek verdiği ve çekirdek TÜFE’nin uzun
vadede yükseliş trendini korumasının beklendiği ifade edildi. Ayrıca, faiz
artışlarının kademeli olarak devam edeceği, ancak yakın bir tarihte yeni artırım
beklenmemesi gerektiği ifade edildi.
•
Şubat ayının ikinci haftasında petrol fiyatları, uluslararası piyasalarda yeniden
60 doların altına düştü. Petrol fiyatlarının gerilemesinde, OPEC araştırma
bölümünün nisan-temmuz döneminde küresel ham petrol stoklarındaki talep
fazlasının, günlük 300 bin varil olacağı öngörüsünde bulunması etkili oldu. Ancak
Şubatın üçüncü haftasında ise ABD’nin yakıt stoklarındaki sert düşüşün ve İran’ın
nükleer programına ilişkin gerginliklerin etkisiyle brent türü petrolün fiyatı bir
önceki haftaya göre %3,7 oranında artarak 23 Şubat tarihinde varili 59,51 dolar
düzeyine yükseldi. Petrol fiyatları vadeli piyasalarda ise 61 dolar seviyelerini
gördü.
•
Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşu Standard&Poor's (S&P), emtia
fiyatlarındaki yükseliş ve uygun ekonomik şartların 2006 yılında gelişmekte olan
piyasalara doğrudan yabancı yatırımını rekor seviyelere yaklaştırdığını ancak,
önümüzdeki yıllarda bu yatırımların hızının yavaşlama göstermesinin muhtemel
olduğunu bildirdi. Türkiye’nin 2006 yılında en fazla doğrudan yabancı yatırımı
çeken 6. ülke olduğunu açıklayan kuruluş, seçimlerin ortaya çıkardığı politik
belirsizlikler ve AB ile üyelik müzakereleri sürecinde yaşanan sorunlar nedeniyle
2007’de yatırımlarda azalma olabileceğini belirtti.
3
•
Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşu S&P Türkiye raporunda, ülkenin
kredi notlarını teyit ederken, 2007 yılında seçimler nedeniyle politikada ve Kerkük
nedeniyle Kuzey Irak konusunda yaşanacak gelişmelerin ekonomiye etkilerinin
kredi notunun yönü konusunda belirleyici olacağına dikkat çekti.
•
Uluslararası Kredi Derecelendirme Kurulusu S&P, kredi notu "BB-" olan ve bu
yıl gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYH) yaklaşık yüzde 20'sine denk bir tutardaki
borcunu yeniden finanse etme ihtiyacı bulunan Türkiye'nin, Avrupa ülkeleri
arasında "yeniden finansman riskine en açık ülke" olduğunu belirledi.
•
S&P tarafından yapılan araştırmada, 42 Avrupa devletinin 2006'da 848 milyar
Euro olan toplam borcunun bu yıl 876 milyar Euro'yu bulmasının beklendiği
kaydedilerek şöyle denildi: "Bu durum, esas olarak 2007 yılı vadeli
amortismanlardaki artıştan kaynaklanıyor. Aynı zamanda, 2007'deki safi
borçlanma son beş senedir ilk defa 200 milyar Euro'nun altına düşecek. Söz
konusu 42 devletten 17'si için gayri safi borçlanma yükselişe geçecek. Bunların
arasında Türkiye, önceki yıla göre 2007'de ekstradan 5 milyar Euro artışa sahne
olacak.” S&P verilerine göre, borç yeniden yapılandırma oranı (önceki yılın kısavadeli borç stoku artı vadesi gelecek olan orta ve uzun vadeli borçlar), yeniden
finansman riskinin önemli göstergesi olarak görülüyor.
•
Uluslararası Yatırım Bankası Lehman Brothers’ın hazırladığı rapora göre;
gelişmekte olan ülkeler arasında Türkiye dış şoklara en açık ülke konumunda
bulunuyor. Raporda, kırılganlığın da özel sektörden kaynaklandığı belirtiliyor.
•
Ernst & Young International tarafından hazırlanan "Güneydoğu Avrupa Yatırım
Çekiciliği Araştırması 2006" raporunda, Türkiye doğrudan yabancı yatırım çekme
açısından "uyuyan bir dev" olarak nitelendirildi. Dünyadan 200 üst düzey
yöneticinin katıldığı çalışmaya göre, çekici pazar olarak yabancı yatırımcıların
gözdesi olan Türkiye'nin çekiciliğinin artmasında politik istikrarın sağlanması etkili
oldu.
•
OECD, "Büyümeye Geçiş 2007" (going for growth 2007) raporunu açıkladı. Ülke
notlarının Türkiye ile ilgili bölümünde asgari ücretin düşürülmesi, kıdem
tazminatının kaldırılması, çalışmanın asgari maliyetinin azaltılması istendi.
Ayrıca, bölgelere göre asgari ücret tavsiye edildi.
4
Son Açıklanan Veriler
•
TÜİK tarafından yapılan açıklamaya göre; 2006 yılı Ocak ayında %75,4
düzeyinde olan üretim değeri ağırlıklı, İmalat Sanayii Kapasite Kullanım Oranı
(KKO), 2007 yılı Ocak ayında %78,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. İşyerlerinin tam
kapasite ile çalışmamasının
%
İmalat Sanayi KKO
nedenleri
olarak,
önem
85
82,3
82,4
sırasına göre, talep yetersizliği
81,8
80,7
82,6
78,5
83,1
82,7
82,8
ilk
sırada
yer
alırken
80
81,8
hammadde yetersizliği, mali
79,4
77,2
imkânsızlıklar, işçilerle ilgili
75
75,4
meseleler ve enerji yetersizliği
70
diğer nedenler olmuştur. 2006
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
yılı Aralık ayında KKO %81,8
Aylar
2006
2007
düzeyindeydi.
İşyerlerindeki
üretim miktarı ise Ocak
ayında, bir önceki aya göre %6,0 oranında azalmıştır. 2007 yılı Şubat ayında
üretim miktarının %2,3, satış miktarının %4,7, satış fiyatlarının %0,2 ve
hammadde fiyatlarının %0,4 artacağı beklenmektedir.
•
T.C. Merkez Bankası tarafından, Ödemeler Dengesine ilişkin yayınlanan son
verilere göre; 2005 yılı Aralık ayında 3,9 milyar dolar olarak gerçekleşen cari
açık, bu yılın Aralık ayında %55 azalışla 1,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Bu azalışın başlıca sebebi olarak, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret
açığının, bir önceki yılın aynı ayına göre %49,6 oranında azalarak 1,9 milyar
dolara düşmesi gösterilmektedir.
Bunun sonucunda, 2005 yılı Ocak-Aralık döneminde 22,8 milyar dolar olan cari
işlemler açığı, 2006 yılının aynı döneminde %37,2 artışla 31,3 milyar dolara
ulaşmıştır. Bir önceki yılla karşılaştırıldığında cari transferler, 2006 yılında %16
oranında artarak 1,7 milyar dolar olurken, yatırım geliri kaleminin altında yer alan
doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda
gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 935 milyon, 662 milyon ve 4,9 milyar dolar
olmuştur.
2006 yılının Ocak-Aralık döneminde gerçekleşen 31,3 milyar dolarlık cari açığın
finansmanına baktığımızda, finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye
girişinin, 2005 yılının aynı dönemine göre %67 artarak 34 milyar dolara ulaştığı
görülmektedir. Bu dönemde gözlemlenen başlıca gelişmeler şu şekilde
özetlenebilir:
Doğrudan yatırımlar kaleminde 18,9 milyar dolar, portföy yatırımlarında yaklaşık
7 milyar dolar, ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan diğer yatırımlar
kaleminde ise 14,3 milyar dolar net giriş gerçekleşmiştir. Bu gelişmeler sonucu
resmi rezervlerde 6,1 milyar dolar azalış olmuştur.
•
TÜİK tarafından açıklanan, Hanehalkı İşgücü Araştırması 2006 Kasım Dönemi
(Ekim, Kasım, Aralık) Sonuçları’na göre; 2006 yılı Kasım döneminde çalışma
çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 854 bin kişi artarak 52 milyon
kişiye ulaşmıştır. İstihdam edilenlerin sayısı ise, geçen yılın aynı dönemine göre
713 bin kişi artarak 22 milyon 641 kişiye ulaşırken, işgücüne katılma oranı %48,2
olarak gerçekleşti. İssizlik oranı %10,6’dan %9,6’ya düşerken, tarım dışı issizlik
5
oranı %12,2 düzeyinde gerçekleşti. Kasım 2006 döneminde istihdam edilenlerin
%26,2'si tarım, %20,5’i sanayi, %6,1'i inşaat, %47,2’si ise hizmetler
sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, tarım
sektöründeki istihdam payının 0,8 puan azaldığı, buna karşılık hizmetler
sektörünün payının değişmediği, inşaat sektörünün payının ise 0,6 puan arttığı
görülmektedir.
•
Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre; Kasım ayında 3,8 milyar YTL
fazla veren Merkezi yönetim bütçesi, Aralık ayında 4,1 milyar YTL açık verdi.
Aralık ayında faiz dışı denge ise 2,2 milyar YTL açık verdi. Böylece, 2006 yılı
sonu itibarıyla bütçe yaklaşık olarak 4 milyar YTL açık vermiş oldu. Yılsonu bütçe
açığı hedefi yaklaşık 14 milyar YTL olarak belirlenmişti. Yılsonu itibarıyla faiz dışı
fazla 41,9 milyar YTL ile yılın tamamı için hedeflenen 32,3 milyar YTL’nin %30
oranında üzerine çıkmış oldu.
2006 yılı Ocak-Aralık döneminde bütçe harcamaları 175,3 milyar YTL, bütçe
gelirleri ise 171,3 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Faiz harcamalarının 45,9
milyar YTL olduğu bu dönemde, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin %82,5’ini
oluşturan vergi gelirleri 137,5 milyar YTL ile yılsonu hedefinin üzerine (%4)
çıkmıştır.
•
Hazine Müsteşarlığı’ndan yapılan açıklamaya göre; 31.01.2007 itibariyle,
Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku, 352,5 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir.
Toplam borç stokunun 219,6 milyar YTL tutarındaki kısmı Türk Lirası cinsinden,
131,2 milyar YTL tutarındaki kısmı döviz cinsinden ve geriye kalan 1,7 milyar YTL
tutarındaki kısmı ise dövize endeksli borçlardan oluşmaktadır. 2007 Ocak sonu
itibariyle toplam borç stokunun %52,7’si iç piyasaya, %20,3’ü ise kamu kesimine
olan iç borçlardan oluşurken, dış borçların ağırlığı %27 olarak gerçekleşmiştir.
Merkezi yönetim toplam borç stoku, 2006 yılı sonuna göre YTL bazında %2,15
oranında artış gösterirken, dolar bazında yaklaşık %1 oranında artış göstermiştir.
Dolar bazındaki artışın düşüklüğünde, özellikle son aylardaki YTL’nin dolar
karşısındaki değer kaybı etkili olmuştur.
İç borç stokunun alacaklılara göre dağılımına baktığımızda; 2006 yılı sonunda
%71,6 olan piyasa payının, Ocak 2007 sonu itibarıyla %72,1’e yükseldiği
görülmektedir. İç borç stokunun ortalama vadeye kalan gün sayısı ise, 2006 yılı
sonu itibarıyla 24,6 ay iken, Ocak 2007 itibarıyla 23,9 aya gerilemiştir. Bu durum,
Ocak ayı borçlanmasının ortalama vadeye kalan gün sayısının kısalmasından
(24,1 ay) kaynaklanmıştır.
•
T.C. Merkez Bankası’nın mali ve reel sektörden katılımcılarla gerçekleştirdiği
Şubat ayı II. Dönem Beklenti Anketi sonuçlarına göre; Türkiye ekonomisinin
2007 yılında %4,8 büyüyeceği, tüketici fiyatlarının %7,13 oranında artacağı, cari
işlemler açığının 31,9 milyar dolar ve dolar kurunun 1,5251 YTL civarında
gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Önümüzdeki 12 ve 24 ay sonrasının yıllık
TÜFE beklentileri ise sırasıyla %6,75 ve %5,47 düzeyindedir. 12 ay sonrası için,
6 ay vadeli hazine bonosunun yıllık bileşik getirisi %16,82, 5 yıl vadeli, 6 ayda bir
ödemeli devlet tahvillerinin yıllık bileşik getirisi de %16,61 olarak beklenmektedir.
•
Türkiye İstatistik Kurumu ve Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen Aylık
Tüketici Eğilim Anketi’ne göre, 2006 yılı Aralık ayında 92,04 olan Tüketici
Güven Endeksi, 2007 yılının Ocak ayında, 2006 yılı Aralık ayına göre %0,26
oranında azalarak, 91,80 değerine düşmüştür. Ankete göre, Güven Endeksindeki
6
düşüş, tüketicilerin gelecek dönem genel ekonomik duruma ve iş bulma
olanaklarına olan değerlendirmelerinin kötüleşmesinden kaynaklanmaktadır.
•
•
Hazine’nin nakit dengesi, 2007 yılı Ocak ayında 3,6 milyar YTL açık verirken,
faiz dışı nakit denge de 3,2 milyar YTL fazla vermiştir. Bu gelişmeler sonucunda,
Ocak ayında Hazine hesaplarında net 2,6 milyar YTL tutarında azalış meydana
gelmiştir. 2007 yılı Ocak ayında nakit bazda toplam 14 milyar YTL gelir elde
edilmiş, 10,7 milyar YTL faiz dışı harcama, 6,8 milyar YTL faiz ödemesi
yapılmıştır.
TÜİK tarafından yapılan açıklamaya göre; 2007 yılının Ocak ayında, yeni
kurulan şirket ve kooperatif sayısı, geçen yılın aynı ayına göre %21,9 artarak
4.568’den 5.567’ye yükselmiştir. Kapanan şirket ve kooperatif sayısı ise bir
önceki yılın aynı ayına göre %1,4 azalarak 1.549’dan 1.527’ye düşmüştür.
•
TÜİK tarafından yapılan açıklamalara göre; 2007 yılı Ocak ayında; geçen yılın
aynı ayına göre giriş yapan yabancı ziyaretçi sayısı %7,1 oranında artarak
714.425 kişi olarak gerçekleşmiştir. Bu rakam geçen yılın aynı ayında 667.337
kişidir. Ülkemizden çıkış yapan yabancı ziyaretçiler de geçen yılın aynı
dönemine göre %13,3 oranında artarak 809.424 kişi olarak gerçekleşmiştir. Bu
rakam, bir önceki yılın aynı ayında 714.502 kişidir.
•
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Bankacılık Sektörünün Kasım
2006 kar ve zarar tablolarını açıkladı. Buna göre, bankacılık sektörünün vergi
öncesi net karı geçen yıl Kasımda 2005 yılının aynı ayına kıyasla %48,2 artışla 8
milyar 991 milyon YTL'den 13 milyar 324 milyon YTL'ye çıktı. Buna karşın vergi
provizyonu %14,2 azalarak 3 milyar 101 milyon YTL'den 2 milyar 661 milyon
YTL'ye düştü. Söz konusu dönemde, bankacılık sektörünün net karı %81 artışla
10 milyar 663 milyon YTL seviyesinde gerçekleşti. Bankacılık sektörünün net karı
2005 yılı Kasım ayında 5 milyar 890 milyon YTL seviyesinde bulunuyordu.
•
Merkez Bankası Analitik Bilânçosu Ana Kalemlerindeki Gelişmeler
02–16 Şubat 2007 döneminde, Merkez Bankası Analitik Bilânçosu aktif
büyüklüğü, %3,17 oranında daralarak 105.418 milyon YTL seviyesine
gerilemiştir. Bu dönemde Dış Varlıklar kalemi %4,02 oranında azalırken, buna
karşılık İç Varlıklar kalemi %2,69 oranında artış göstermiştir.
Bilânçonun pasif kalemleri incelendiğinde ise bu dönemde Merkez Bankası
Toplam Döviz Yükümlülüklerinin %3,20 oranında azaldığı görülmektedir. Toplam
Döviz Yükümlülükleri kaleminin alt ayırımına bakıldığında ise Dış Yükümlülükler
kaleminin %1,63 oranında, İç Yükümlülükler kaleminin de %4,14 düzeyinde
gerilediği göze çarpmaktadır.
Ocak ayında Emisyon Hacmi ve Rezerv Para kalemlerinde görülen daralmanın,
maaş ödemeleri nedeniyle 16 Şubat itibariyle yerini artışa bıraktığı görülmektedir.
Şubat ayının ilk yarısında, Rezerv Para ve Emisyon Hacmi kalemlerinde sırasıyla
%10,11 ve %2,35 oranlarında genişleme kaydedilmiştir. Yine piyasanın nakit
ihtiyacının giderilmesi amacına uygun olarak, Açık Piyasa İşlemlerinden Doğan
Borçlar kaleminin de bu dönem itibariyle %26,93 oranında azalış göstererek 6,4
milyar YTL düzeyine gerilediği göze çarpmaktadır. Diğer taraftan aynı politikanın
başka bir aracı olarak, Kamu Mevduatı kaleminde bu dönem itibariyle, %68,44
gibi yüksek bir oranda daralma kaydedilmiştir.
7
Merkez Bankası Analitik Bilânçosu Ana Kalemleri (Milyon YTL.)
AKTİFLER
1.DIŞ VARLIKLAR
2.İÇ VARLIKLAR
PASİFLER
1.TOPLAM DÖVİZ YÜKÜMLÜKLERİ
1.1. DIŞ YÜKÜMLÜKLER
1.2. İÇ YÜKÜMLÜKLER
1.2.1. Döv. Ol. Takip Ol. Mev.
1.2.2. Bankaların Döviz Mevduatı
2.MERKEZ BANKASI PARASI
2.1. REZERV PARA
2.1.1. Dolaşıma Çıkan Banknot
2.1.2. Bankalar Mevduatı
2.1.3. Diğer Kalemler
2.2. DİĞER MB PARASI
2.2.1. APİ’den Doğan Borçlar
2.2.2. Kamu Mevduatı
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
24.02.06
02.02.07
16.02.07
97.421
78.611
18.810
97.421
48.108
22.313
25.795
12.671
13.124
49.313
32.311
19.240
12.942
129
17.002
13.268
3.734
56.533
108.871
95.177
13.694
108.871
63.802
23.927
39.875
22.114
17.761
45.069
32.576
21.732
10.721
123
12.493
8.140
4.353
64.091
105.418
91.355
14.063
105.418
61.760
23.536
38.224
20.722
17.502
43.658
35.871
22.243
13.533
95
7.787
6.413
1.374
62.197
Değişim
Son Yıl
7.997
12.744
-4.747
7.997
13.652
1.223
12.429
8.051
4.378
-5.655
3.560
3.003
591
-34
-9.215
-6.855
-2.360
5.664
Dönem
-3.453
-3.822
369
-3.453
-2.042
-391
-1.651
-1.392
-259
-1.411
3.295
511
2.812
-28
-4.706
-1.727
-2.979
-1.894
Kaynak: TCMB
02-16 Şubat 2007döneminde TCMB brüt döviz rezervleri, 1,9 milyar dolar
azalarak 62.197 milyon dolar düzeyine gerilemiştir.
Tahvil-Bono Piyasası
Şubat ayının ikinci haftasına %19,64 düzeyinden başlayan piyasanın gösterge
kâğıdı niteliğindeki 26 Kasım 2008 itfa tarihli tahvilin yıllık bileşik faizi,
Hazinenin 13 Şubat tarihinde
Gösterge tahvilin yıllık bileşik getirisi
düzenlediği 4 yıl vadeli YTL
19,80
cinsi devlet tahvili ihalesine
19,60
gelen yüksek talep ve FED
19,40
19,20
Başkanı
Bernanke’nin
19,00
açıklamaları
sonucunda
18,80
%19,06
seviyesine
kadar
18,60
geriledi. Şubat ayının üçüncü
18,40
haftasının ilk günlerinde de
18,20
devam
eden
alımlarla
gösterge kâğıdının yıllık bileşik
Tarih
faizi %19 düzeyinin altına
gerileyerek 20 Şubat tarihli işlem gününü %18,81 seviyesinden kapattı. Ancak
Japonya Merkez Bankası (BOJ)’un gösterge faiz oranlarını arttırma kararı ve
ABD’de Tüketici Fiyatları Endeksinin beklentilerin üzerinde açıklanmasına bağlı
olarak piyasaya gelen satışlarla artışa geçen 26 Kasım 2008 itfa tarihli tahvilin
yıllık bileşik faizi, 23 Şubat tarihi itibariyle %19,22 puana yükselmiştir.
8
23.02
22.02
21.02
20.02
19.02
16.02
15.02
14.02
13.02
12.02
09.02
Getiri oranı (%)
•
•
Döviz Piyasası
23.02
22.02
21.02
20.02
19.02
16.02
15.02
14.02
13.02
12.02
09.02
Şubat ayının ikinci haftasına 1,3993 YTL seviyesinden başlayan dolar kuru,
alternatif piyasalara gelen alımlar ve doların uluslararası piyasalardaki değer
kaybına bağlı olarak 1,39 YTL
YTL
ABD Dolar Denge Kuru
düzeyinin altına gerileyerek
haftayı
1,3885
YTL 1,43
seviyesinden kapattı. Şubat
1,41
ayının üçüncü haftasında ise
Japonya Merkez Bankası 1,39
(BOJ)’un
gösterge
faizini
arttırma
kararı
ve
euro 1,37
alanında
faiz
oranlarının
yükselebileceği
yönündeki
Tarih
beklentilerin ağırlık kazanmasına bağlı olarak doların uluslararası piyasalarda değer kaybettiği görüldü.
Alternatif piyasalarda satışlar görülmesine rağmen dolar, yurtdışı piyasalardaki
gerilemesine bağlı olarak yurtiçinde de 23 Şubat tarihli Merkez Bankası gösterge
kuru itibariyle 1,3826 YTL seviyesine inmiştir. Dolar bu dönemde YTL karşısında
%1,19 oranında değer kaybederken, euronun değer kaybı ‰3,35 olarak
gerçekleşmiştir.
Şubat ayının ikinci haftasına 1,3006 seviyesinden başlayan €/$ paritesi, FED
Başkanı Bernanke’nin açıklamaları ve euro bölgesinde faiz oranlarının
yükselebileceği yönündeki beklentilerin güçlenmesine bağlı olarak 23 Şubat tarihi
itibariyle 1,3119 düzeyine çıkmıştır.
•
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)
•
23.02
22.02
21.02
20.02
19.02
16.02
15.02
14.02
13.02
12.02
09.02
Endeks
Şubat ayının ikinci haftasına 42.185 puan düzeyinden başlayan İMKB Bileşik
Endeksi, FED Başkanının yaptığı açıklamaların olumlu algılanması ve
beklentilerin altında açıklanan
İMKB Bileşik Endeksi
Aralık ayı cari açık verisinin
45000
etkisiyle 44.253 puana kadar
44000
yükseldi. Ancak Şubat ayının
üçüncü haftasında yabancı
43000
fonların özellikle bankacılık
42000
hisselerinde etkili olan kâr
satışları
ve
beklentilerin
41000
üzerinde
açıklanan
ABD
Tüketici
Fiyatları
Endeksi
Tarih
verisinin
etkisiyle
düşüşe
geçen bileşik endeks 42.889 puana kadar geriledi. Haftanın son günlerinde
görülen tepki alımlarıyla bir miktar toparlanan bileşik endeks 23 Şubat tarihli
işlem gününü 43.592 puandan kapattı. İMKB Bileşik Endeksi bu dönemde %3,34
oranında değer kazanırken, yabancı portföylerin piyasa içerisindeki payı ise
%68,68 düzeyinden %68,44 seviyesine gerilemiştir.
Türk Bankacılık Sektörü Gelişmeleri
05-19 Şubat döneminde, bankacılık sektörü toplam mevduat hacmi %1,6
oranında genişleme kaydederken, YTL mevduatlardaki artış oranı %3,6 düzeyine
ulaşmıştır. Son iki haftalık dönemde YTL mevduatlarda görülen söz konusu bu
9
artış, başta hazine bonoları olmak üzere alternatif yatırım araçlarının getirisinde
kaydedilen düşüşlerle açıklanabilir. Yabancı para cinsinden mevduatlarda bu
dönem itibariyle gerçekleşen %1,5 oranında gerileme ise büyük ölçüde döviz
kurlarındaki gerilemeden kaynaklanmaktadır.
Bankacılık Sektörü İle İlgili Seçilmiş Göstergeler (Milyon YTL.)
29.12.06 05.02.07 19.02.07
MEVDUAT
TOPLAM MEVDUAT
YTL
YP
YP Mevduat/Toplam Mevduat (%)
KREDİLER
TOPLAM KREDİLER
YTL
YP
YP Krediler/Toplam Krediler (%)
*
Krediler /Mevduat (%)
Takipteki Alacaklar (Brüt)
Takipteki Alacaklar / Krediler (%)
Menkul Değerler Portföyü
MDP/ Mevduat (%)
Değişim (%)
Yıl Sonuna
Dönem
Göre
308.396
189.094
119.302
38,7
306.374
186.172
120.202
39,2
311.253
192.832
118.420
38,0
0,9
2,0
-0,7
1,6
3,6
-1,5
214.978
156.446
58.531
27,2
72,3
8.127
3,64
158.792
51,5
215.203
157.208
57.995
26,9
73,0
8.404
3,76
161.141
52,6
217.669
160.214
57.455
26,4
72,6
8.399
3,72
160.753
51,6
1,3
2,4
-1,8
1,1
1,9
-0,9
3,3
-0,1
1,2
-0,2
(*): Krediler=Toplam Krediler+Takipteki Alacaklar (Brüt)
Kaynak: BDDK
Toplam kredilerin %1,1 oranında artış gösterdiği bu dönemde, yabancı para
cinsinden krediler ‰9 oranında azalırken, YTL krediler %1,9 artış kaydetmiştir.
Yabancı para cinsinden kredilerdeki bu azalış, yine döviz kurlarındaki
gerilemeden kaynaklanmaktadır. 5 Şubat itibariyle %73 düzeyine ulaşan
bankacılık sektörü krediler/mevduat oranı, bu dönem mevduat hacminin toplam
kredilere kıyasla daha yüksek bir oranda artış kaydetmesi sonucunda, 19 Şubat
tarihinde %72,6 seviyesine gerilemiştir. Diğer yandan Aralık ve Ocak aylarında
yükseliş gösteren takipteki alacakların kredilere oranının, bu dönemde gerileme
kaydettiği görülmektedir.
Ocak ayının ikinci yarısı ile Şubat ayının ilk haftasını kapsayan dönemde %2,2
oranında artan bankacılık sektörü menkul değerler portföyü büyüklüğü, bu
dönem ‰2 oranında gerileme kaydetmiştir. Bankacılık sektörü menkul değerler
portföyünde görülen bu azalışta, hazine bonosu faizlerindeki düşüşlerin yanı sıra
YTL kredilerde gerçekleştirilen artışın da etkili olduğu düşünülmektedir.
İletişim Bilgileri
Oktay Küçükkiremitçi
Müdür
0312 4179200/2340
[email protected]
Mustafa Şimşek
Müdür Yardımcısı
0312 4179200/2340
[email protected]
Fulya Bayraktar
Kıdemli Uzman
0312 4179200/2356
[email protected]
Mustafa Tosun
Kıdemli Uzman
0312 4179200/2355
[email protected]
10