Faaliyet Raporu - Kamuda Stratejik Yönetim
advertisement
2010 Yılı Faaliyet Raporu T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı NİSAN 2011 İşbu rapor, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 41. Maddesi gereğince hazırlanmıştır. 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI ÖNSÖZ 4 Son yıllarda düzenli bir artış trendi yakalayan ekonomik büyüme ve ihracatımız küresel krizin etkisiyle bir miktar duraklamış olsa da tüm dünyanın ekonomik krize girdiği bir dönemde ülkemiz bu süreci çok iyi yönetmiş ve durgunluktan en kısa sürede çıkan ülkelerden birisi olmuştur. Bu başarının temelinde siyasi ve ekonomik istikrarla özel sektör hedefli ve ihracat odaklı büyüme ve etkili bir özel sektör - kamu işbirliği yatmaktadır. Türkiye ekonomisinin büyümesinde ihracat temel itici güçlerin en önemlilerinden birisidir. İhracatın Türkiye ekonomisine katkısını daha da artırmak adına, ihracatın içine girmiş olduğu yapısal dönüşümü gerçekleştirmek, ihracatta emek-yoğun sektörlerin yerine sermaye ve teknoloji-yo- ğun sektörlerin payını artırmak en önemli önceliklerimizden birisi olmuştur. Bunları yaparken, planlı ve “pro-aktif” bir yönetim tarzını benimseyerek bunun için çeşitli araçlar geliştirmiş bulunmaktayız. İhracata Yönelik Üretim Stratejisi ve Girdi Tedarik Stratejisi bunların başında gelmektedir. İhracata Yönelik Üretim Stratejisi ile Türkiye’nin üretiminin ihracat odaklı hale getirilmesi hedeflenmiştir. Girdi Tedarik Stratejisi ile de ithalatımızdaki yapısal sıkıntıların aşılması, böylece orta ve uzun vadede dış ticaret dengesinin ülkemiz lehine değişmesi amaçlanmıştır. Diğer taraftan, oluşturduğumuz “ülke masaları”nda 73 ülke tek tek analiz edilmiş, elde edilen bulgular ve enformasyon ihracatçılarımızın hizmetine sunulmuştur. Yine, Dış Ticaret Beklenti Anketi’nin devreye sokulması ile adeta dış ticarette bir erken uyarı sistemi kurulmuş, küresel piyasaların değişen koşullarına anında uygun tepkilerin oluşturulması ve gerekli orta vadeli plan ve politikaların oluşturulması mümkün hale gelmiştir. Anketten elde ettiğimiz ilk verilerden, ihracatımızın gelecekte artarak devam edeceği, ihracatçımızın geleceğe güveninin yüksek olduğu tespit edilmiştir. İhracatın artırılmasında en önemli politika araçlarımızdan birisi de devlet yardımları olmuş, Hükümetimiz 2010 yılı boyunca da ihracata yönelik devlet yardımlarının kapsamının genişletilmesi ve üst limitlerinin artırılmasında hiç bir fedakârlıktan kaçınmamıştır. Bu politikaların bir yansıması olarak illerimizin ihracat potansiyellerinde önemli artışlar meydana gelmiş, örneğin; 2002 yı- 2010 FAALİYET RAPORU lında 1 milyar doların üzerinde ihracat yapan il sayısı sadece 5 iken, 2010 yılında bu sayı yaklaşık 3 kat artarak 14’e çıkmıştır. Önümüzdeki dönemde de sanayicimizin ve ihracatçımızın desteklenmesine artan şekilde devam edilecektir. Bütün bunların sonucunda küresel krizin etkisiyle önceki yıl sekteye uğrayan üretim ve ihracat 2010 yılı boyunca ciddi bir toparlanma kaydetmiştir. 2010 yılı toplam ihracatımız Orta Vadeli Program’da belirlenen hatta daha sonra revize edilen hedefi bile aşarak 2009 yılına göre % 11,5’lik artışla 113 milyar 899 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, 2010 yılı başka bazı rekorlara sahne olmuştur. Birçok yeni pazarda önemli gelişmeler yaşanmış, 67 ülkeye yapılan ihracatta rekor kaydedilmiştir. Pazar çeşitliliğine yönelik bu çabalarımız zaman zaman kısır bir şekilde “eksen kayması” tartışmalarına oturtulmak istenmiş, ancak dünyanın ekseninin kaydığı bir dönemde bu strateji ve politikalarımızın ne kadar isabetli olduğu ortaya çıkmış, geleneksel pazarlarımız terkedilmeden, oralardaki daralmanın neden olduğu kayıplarımızın başka pazarlara giriş ile telafisi yoluna gidilmiştir. Bu doğrultuda ihracatçımızla birlikte elimizde bavulumuzla ülke ülke dolaşmaya devam edeceğiz. Krizin etkilerinin bertaraf edilmesinde ilgili herkesin hakkını vermek gerekir. Hükümetimizin aldığı tedbirlerin yanı sıra, sanayicimizin, tüccarımızın, ihracatçımızın, işçimizin duyarlılığı ve fedakârlığı ile alınan tedbirlerin uygulanmasında kendilerine verilen görevleri başarıyla yerine getiren ve sektöre önemli destek sağlayan bürokrasimizin de büyük payı bulunmaktadır. Kalifiye personeli ile Dış Ticaret Müsteşarlığımız da bu süreçte aktif rol alan önemli kurumlarımızdan birisidir. Müsteşarlık, ülkemiz dış ticaret politikalarının belirlenmesi, bu politikalara uygun olarak üreticilerimizin desteklenmesi, ihracatçılarımızın pazar çeşitliliğinin sağlanması ve bu pazarlarda karşılaştıkları sorunların çözümü, ülkemiz ürünlerinin başka ülkelerde tanıtımı, ülkemizin ticari haklarının uluslararası platformlarda savunulması, ithalatımızın ülke menfaatleri doğrultusunda sürdürülmesi ve gerektiğinde ticaret politikası önlemlerinin uygulanması gibi konularda kendisine verilmiş olan görevleri 2010 yılı içerisinde de başarı ile yerine getirmiştir. Müsteşarlığın dış ticarete ilişkin kendisine verilen görevleri daha iyi yerine getirmesine katkıda bulunmak üzere yurtdışı kadroları 2010 yılında önemli ölçüde takviye edilmiştir. Önümüzdeki dönemde de Dış Ticaret Müsteşarlığı, bu süreçte ülkemizin yükselenleri arasındaki yerini almaya yönelik üzerine düşen faaliyetleri artırarak sürdürecektir. Müsteşarlık, bunu mümkün kılacak vizyona, idari ve teknik kapasite ile yeterli personel yapısına sahip bulunmaktadır. Bu rapor dönemi boyunca sürdürdüğü fedakâr ve başarılı çalışmalarından dolayı başta ihracatçılarımız ve Müsteşarlık personeli olmak üzere ilgili tüm taraflara teşekkür ederim. Zafer ÇAĞLAYAN Devlet Bakanı 5 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI SUNUŞ Avrupa Birliği’ne uyum sürecinin bir sonucu olarak yürürlüğe konulan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile uzun vadeli stratejik planlama ve bu planların yıllara indirgenmesi sonucu ortaya çıkan performans programları ile performans programlarının izlenmesi sayılabilecek ve idarenin hesap verebilirliğini gösteren faaliyet raporları kamu mali yönetiminin ayrılmaz parçaları haline gelmiştir. Kamu yönetimi sistemimize yerleşmeye başlayan stratejik yönetim anlayışı ile aynı doğrultuda Müsteşarlığımız 2009-2013 Stratejik Planı, 2009 yılından itibaren uygulamaya konulmuş ve bu stratejik planın 6 2010 dönemi için hazırlanan 2010 yılı Performans Program’ında hayata geçirilmiştir. Elinizdeki bu Faaliyet Raporu ile 2010 yılı Performans Programında öngörülen faaliyetlerin uygulama sonuçlarını kamuoyu ile paylaşma imkânı bulmaktayız. Müsteşarlığımız Stratejik Planı’nda da beSon yıllarda hız kazanan küreselleşme ile birlikte ülkeler arasındaki etkileşim had safhaya ulaşmış, bir ülke dünyada meydana gelen gelişmelerden uzun süre kendisini soyutlama imkânını yitirmiştir. Hatta, küresel rekabetin içinde yer alabilmek için dünyadaki gidişata en hızlı şekilde adapte olmak zorunlu hale gelmiştir. Gerek dünyadaki gelişmelere ve rekabet ortamına daha fazla müdahil olma ihtiyacı, gerekse, daha özelde, Avrupa Birliği’ne tam üyelik süreci Türk kamu yönetimi anlayışında köklü değişiklikleri beraberinde getirmiştir. lirlenen kurumsal yapının güçlendirilmesi, sürdürülebilir ihracat artışının sağlanması, üretimi teşvik edecek ve ekonomiye yönelik zarar ve tehditleri önleyecek ithalat politikaları izlenmesi, kaliteli ve güvenli ürün arzı sağlanması ve dış ticareti kolaylaştırıcı politikalar oluşturulmasına odaklanan stratejik amaçlara ulaşılmasını, dış ticaret politikalarımızın başarısı ile eş anlamlı olarak görmekteyiz. Dış Ticaret Müsteşarlığı olarak Hükümetimizce izlenen dış ticaret politikası çerçevesinde üstlendiğimiz görevleri başarı ile 2010 FAALİYET RAPORU sürdürmeye devam etmekteyiz. Dünya ekonomisinde yaşanan ekonomik krizin sonucu olarak ortaya çıkan ihraç pazarlarımızdaki daralmalar ve uluslararası ticarette baş gösteren korumacı eğilimler karşısında “dış ticarette pazara giriş” 2010 yılında en önemli önceliklerimizden olmuştur. Bu süreçte, dış ticaret politika ve uygulamalarımızın değişen dünya koşullarına süratle uyarlanarak ülkemizin uluslararası ticaret avantajlarından en üst düzeyde yararlanmasını temel alan Müsteşarlığımız, 2010 yılında da dış ticaret koşullarının iyileştirilmesi ve ikili ve çok taraflı ekonomi diplomasisi vasıtasıyla ülkemizin küresel ölçekte ticari ve ekonomik ilişkilerinin geliştirilmesi yönündeki çalışmalarını merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı kuruluşlarında görev yapan iyi yetişmiş, vizyon sahibi mesai arkadaşlarımız ile birlikte yürütmüştür ve yürütmeye devam etmektedir. Müsteşarlığımız misyon ve vizyonuna uygun bir şekilde 2010 yılı ülkemiz dış ticaretinde gerçekleştirdiğimiz başarıda emeği geçen herkese katkılarından dolayı şükranlarımı sunar, başarılarının devamını dilerim. Ahmet YAKICI Müsteşar 7 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ..................................................................................................................................4 SUNUŞ..................................................................................................................................6 İÇİNDEKİLER.......................................................................................................................8 I.GENEL BİLGİLER...............................................................................................................12 8 A. TARİHÇE...........................................................................................................12 B. MİSYON VE VİZYON.........................................................................................12 C. TEŞKİLAT YAPISI VE GÖREVLERİ..................................................................13 1. Yasal Çerçeve....................................................................................................13 2. Organizasyon......................................................................................................13 a) Merkez Teşkilatı...................................................................................................13 b)Taşra Teşkilatı......................................................................................................13 c) Yurtdışı Teşkilatı..................................................................................................14 d) Bağlı Kuruluşlar..................................................................................................14 3. Görev, Yetki ve Sorumluluklar...........................................................................14 D. İDAREYE İLİŞKİN BİLGİLER............................................................................21 1. Fiziksel Yapı.......................................................................................................21 2. Örgüt Yapısı.......................................................................................................21 3. Bilgi ve Teknoloji Kaynakları................................................................................23 4. İnsan Kaynakları.................................................................................................28 5. Sunulan Hizmetler..............................................................................................30 6. Yönetim ve İç Kontrol Sistemi.................................................................................31 7. Ön Mali Kontrol .................................................................................................32 8. İç Denetim..........................................................................................................32 II. AMAÇ VE HEDEFLER......................................................................................................36 A. STRATEJİK AMAÇLAR...................................................................................36 B. STRATEJİK HEDEFLER.................................................................................36 C. TEMEL POLİTİKALAR VE ÖNCELİKLER........................................................37 III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER ..............................................40 A. MALİ BİLGİLER...............................................................................................40 1. Bütçe Uygulama Sonuçları ve Mali Tablolar........................................................40 2010 FAALİYET RAPORU 2. Mali ve Diğer Denetim Sonuçları..........................................................................46 B. PERFORMANS BİLGİLERİ.............................................................................47 1. Faaliyet ve Proje Bilgileri......................................................................................48 a) BÖLGESEL STRATEJİLER.................................................................................48 i. Komşu ve Çevre Ülkeler Stratejisi.............................................................................48 ii. Afrika ile Ekonomik İlişkileri Geliştirme Stratejisi...................................................49 iii. Asya-Pasifik Ülkeleri ile Ticari ve Ekonomik İlişkileri.........................................52 Geliştirme Stratejisi iv. ABD ile Ticari ve Ekonomik İlişkileri Geliştirme Stratejisi....................................55 v. Latin Amerika ile Ticari ve Ekonomik İlişkileri Geliştirme Stratejisi.........................57 vi. Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Stratejisi.............................59 vii. İhracata Dönük Üretim Stratejisi.........................................................................61 b) İKİLİ VE ÇOK TARAFLI TİCARİ İLİŞKİLER...........................................................64 i. Dünya Ticaret Örgütü ve Türkiye..........................................................................64 ii. Avrupa Birliği ve Türkiye......................................................................................65 iii. Diğer İkili ve Çok Taraflı Ticari İlişkiler...................................................................71 c) TİCARET POLİTİKALARI......................................................................................71 i. İhracat Politikaları.................................................................................................71 ii. İthalat Politikaları..................................................................................................92 iii. Dış Ticarette Standardizasyon Politikaları..........................................................100 iv. Serbest Bölgeler..............................................................................................112 d) DIŞ TİCARET GELİŞMELERİ............................................................................114 e) STRATEJİK YÖNETİM.......................................................................................121 2. Performans Sonuçları ve Değerlendirilmesi.......................................................122 3. Performans Bilgi Sisteminin Değerlendirilmesi...................................................130 IV. KURUMSAL KABİLİYET VE KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ ..............................134 A. ÜSTÜN YÖNLER...........................................................................................134 B. GELİŞMEYE AÇIK ALANLAR.......................................................................134 EKLER EK-1: ÜST YÖNETİCİ İÇ KONTROL GÜVENCE BEYANI.................................135 EK-2: MALİ HİZMETLER BİRİM YÖNETİCİSİNİN BEYANI.................................136 9 2010 10 2010 Igenel bilgiler 11 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI I.GENEL BİLGİLER A. TARİHÇE Cumhuriyet tarihinde ilk kez 1934 yılında 2450 sayılı Kanunla İktisat Bakanlığı bünyesinde Dış Ticaret Reisliği (Türk Ofis) kurularak bugünkü Dış Ticaret Müsteşarlığının temeli atılmıştır. Daha sonra 27/5/1939 tarihinde 3416 sayılı Kanunla Ticaret Bakanlığı ismi ile yeniden kurulan Bakanlık bünyesinde Dış Ticaret Dairesi Reisliği adı altında bir birim oluşturulmuştur. Dış Ticaret Dairesi Reisliği adıyla 32 yıl 12 görev yapan bu kuruluş, 26/3/1971 tarihinde Ticaret Bakanlığı’ndan ayrılarak bağımsız bir Dış Ekonomik İlişkiler Ba- Serbest Bölgeler birimleri bu Müsteşarlığa bağlanmıştır. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı 11 yıl hizmet gördükten sonra 9/12/1994 tarihinde kabul edilen ve 20/12/1994 tarih ve 22147 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4059 sayılı Kanunla Başbakanlığa bağlı Hazine Müsteşarlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı isimleri ile iki ayrı kuruluş haline getirilmiştir. Cumhuriyetle birlikte gelişen ve gittikçe daha fazla önem kazanan Dış Ticaret Müsteşarlığı, ülkemizin kalkınması ve dışa açık ekonomik büyüme modelinde en önemli rollerden birini üstlenmiştir. B. MİSYON VE VİZYON kanlığı haline gelmiş ise de ömrü kısa sür- MİSYONUMUZ müş ve 11/12/1971 tarihinde eski Ticaret Ülke ekonomisinin gelişimi ve sosyal refa- Bakanlığı’nın yeniden oluşturulması ile bir- ha katkının artırılması hedefiyle, kurumsal likte bu yeni Bakanlık içerisinde Dış Ticaret işbirliğini gözeterek, bilgi ekonomisi te- Genel Sekreterliği ismi ile fonksiyonunu melinde, yenilikçiliği, girişimciliği, rekabet bugünkü yapısına çok benzer bir şekilde gücünü ve uluslararası ekonomik ve ticari devam ettirmeye başlamıştır. işbirliğini artırmayı teşvik edecek dış ticaret 13/12/1983 tarihli ve 188 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle, Ticaret Bakanlığı bünyesindeki Dış Ticaret Genel Sekreterliği ile Standardizasyon Dairesi, Maliye Bakanlığı bünyesindeki Hazine Genel Müdürlüğü ve Milletlerarası İktisadi İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreterliği bir araya getirilmek suretiyle Başbakanlığa bağlı Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı kurulmuştur. Bilahare 1991 yılında, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı bünyesindeki Yabancı Sermaye, Teşvik ve Uygulama ile politikalarını oluşturmak ve uygulamak. VİZYONUMUZ Ülkemizin dünya ticaretinde lider ülkeler arasında yer almasını sağlayacak dış ticaret politikaları oluşturan ve uygulayan kurum olmak. 2010 FAALİYET RAPORU C. TEŞKİLAT YAPISI VE GÖREVLERİ 1. Yasal Çerçeve 20/12/1994 tarihli ve 22147 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4059 sayılı Kanun’un amaçlarından bir tanesi; dış ticaret politikalarının tespitine yardımcı olmak, tespit olunan bu politikalar çerçevesinde ihracat, ihracatı teşvik, ithalat, b) Taşra Teşkilatı Bölge veya ilin dış ticaret potansiyeli dikkate alınarak kurulan, Bölge Müdürlükleri ve Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıkları, Ticari Tahliller ve Standardizasyon Laboratuarları ile doğrudan merkeze bağlı Serbest Bölge Müdürlükleri yurt dışı müteahhitlik hizmetleri ve ikili ve taşra teşkilatını oluşturmaktadır. çok taraflı ticari ve ekonomik ilişkileri dü- İstanbul’da Marmara, İzmir’de Batı Anado- zenlemek, uygulamak, uygulamanın izlen- lu, Mersin’de Güney Anadolu, Samsun’da mesi ve geliştirilmesini teminen Dış Ticaret Batı Karadeniz, Trabzon’da Doğu Karade- Müsteşarlığı’nın kurulması ile teşkilat, gö- niz, Gaziantep’de Güney Doğu Anadolu, rev ve yetkilerine ilişkin esasları düzenle- Ankara’da İç Anadolu ve Erzurum’da Do- mek olarak belirtilmiştir. ğu Anadolu olmak üzere toplam 8 Bölge 2. Organizasyon Müsteşarlık Merkez, Taşra ve Yurtdışı teşkilatı ile bağlı kuruluşlardan oluşmaktadır: a) Merkez Teşkilatı Ana Hizmet Birimleri: İhracat, İthalat, Anlaşmalar, Avrupa Birliği, Serbest Bölgeler, Dış Ticarette Standardizasyon ile Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlükleri Danışma ve Denetim Birimleri: Müdürlüğü; Bölge Müdürlüklerine bağlı 35 Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı ile 7 İlde Ticari Tahliller ve Standardizasyon Laboratuarı mevcuttur. Adana/Yumurtalık, Antalya, Avrupa, Bursa, Denizli, Ege, Gaziantep, İstanbul/Atatürk Hava Limanı, İstanbul/Deri ve Endüstri, Trakya, İzmir/Menemen Deri, Kayseri, Kocaeli, Mardin, Mersin, Rize, Samsun, Trabzon ve TÜBİTAK MAM Teknoloji ile 01/09/2008 tarihli ve 2008/14087 sayı- Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı, lı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırları tespit İç Denetim Birimi Başkanlığı, Hukuk Mü- edilen ancak henüz faaliyete geçmemiş şavirliği, Strateji Geliştirme Daire Başkan- olan Filyos Serbest Bölge Müdürlükleri ol- lığı, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ve mak üzere toplam 20 adet Serbest Bölge Müsteşarlık Müşavirliği Müdürlüğü; doğrudan merkeze bağlı taşra Yardımcı Birimler: Personel Dairesi Başkanlığı, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı birimleridir. 13 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI c) Yurtdışı Teşkilatı düzenlenmesini, desteklenmesini ve İhracatın geliştirilmesine, ürünlerimizin ta- geliştirilmesini sağlamak, nıtımına, yabancı sermayenin ülkemize • gelmesine ve serbest bölgelerin tanıtımı mevzuatla verilmiş yetkilerin kulla- ile işadamlarımıza yardımcı olmak ve Dış nımında ihracata ilişkin politikaların Ticaret Müsteşarlığının görev alanına giren uygulanmasına dair esasları düzen- diğer konularda bulundukları ülkelerdeki lemek, uygulamalarla ilgili kuruluşlar resmi ve özel kuruluşlar nezdinde faali- arasında koordinasyonu temin etmek yette bulunmak üzere, halen 87 Ticaret ve anılan kurumların ihracata ilişkin Müşavirliği ve 41 Ticaret Ataşeliği ile ulus- yeni düzenlemeleri ile ilgili görüş bil- lararası kuruluşlar nezdinde 3 Daimi Tem- dirmek, silcilikten (OECD/Paris, DTÖ/Cenevre ve AB/Brüksel) oluşan 131 yurtdışı temsilci- • İhracatın her aşamasında gözetim, denetim ve yönlendirilmesine ilişkin liğimiz bulunmaktadır. 14 Kamu kurum ve kuruluşlarına çeşitli önlemleri almak ve bu hususlarla ilgili d) Bağlı Kuruluşlar düzenlemeler yapmak, madde ve ülke İhraç ürünlerimizin tanıtım faaliyetlerini bazında gerekli tedbirleri almak, ihra- yürüten ve ihracatçılara bilgi desteği sağ- catın madde ve ülke bazında gelişti- layan İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi rilmesi imkânlarını ve bu imkânlardan (İGEME) ile ihracatçılar tarafından bölgesel azami döviz gelirleri sağlama yollarını nitelikte veya ürün bazında kurulan ve 13 araştırmak ve önerilerde bulunmak, adet Genel Sekreterlik bünyesinde teşkilatlanan 61 adet İhracatçı Birliği ile bunların • İhracat Rejim Kararı da dahil olmak üzere, ihracata dair mevzuatı hazır- üst kuruluşu niteliğindeki Türkiye İhracat- lamak ve uygulamak, ihracatın des- çılar Meclisi bağlı kuruluşlardır. teklenmesi ve yönlendirilmesi konu- 3. Görev, Yetki ve Sorumluluklar larında gerekli tedbirleri hazırlamak, Dış Ticaret Müsteşarlığının 20/12/1994 uygulamak, uygulamayı takip etmek tarihli ve 22147 sayılı Resmi Gazete’de ve değerlendirmek, yayımlanan 4059 sayılı Kanun’da yer alan yetki, görev ve sorumlulukları birimler itibariyle aşağıda özetlenmiştir: • İhracata konu tarım ürünlerinin destekleme alım fiyatlarının belirlenmesine yönelik hazırlıkları yapmak ve destek- İhracat Genel Müdürlüğü leme stoklarının ihracat yoluyla de- • İhracatın kalkınma planları ve yıllık ğerlendirilmesine ilişkin esasları tespit programlardaki ilke, hedef ve politika- etmek, uygulamak ve uygulanmasını lar yönünde ülke ekonomisi yararına sağlamak, 2010 FAALİYET RAPORU • • • • • İhracata yönelik krediler ve diğer dev- • İhracatı teşvik kararları ve bu kararlara let yardımları ile ilgili olarak madde ve istinaden çıkarılan tebliğler çerçeve- ülke politikalarına ilişkin esasları belir- sinde ihracat projelerini değerlendire- lemek ve ilgili birim ve kuruluşlara ilet- rek uygun görülenleri “İhracatı Teşvik mek, Belgesi”ne bağlamak, uygulamada İhraç maddelerimize karşı uygulanan çıkan ihtilaflarda ilgili kuruluşlara görüş kısıtlayıcı tedbirlerin ortadan kaldırıl- vermek, ihracatı teşvik belgesi şart ve masına veya iyileştirilmesine yönelik niteliklerine aykırı davrananlara gerekli çalışmalar yapmak, müeyyideleri uygulamak. Bağlı muamele ve off-set gibi karşılıklı İthalat Genel Müdürlüğü ticaret uygulamalarının usul ve esasla- • İthalatın uluslararası anlaşmalar ile rını belirlemek, kalkınma planları ve yıllık programlar- İhracatçı Birlikleri ve üst kuruluşlarının da öngörülen ilke, hedef ve politikalar çalışma esaslarını düzenlemek ve iz- çerçevesinde lemek, çalışmalarına yardımcı olmak, mak, Ülke ihracatının geliştirilmesini temi- • yürütülmesini sağla- Kamu kurum ve kuruluşlarına çeşitli nen ihraç ürünlerinin tanıtımı amacıyla mevzuatla verilmiş yetkilerin kullanı- yurt içinde ve yurt dışında konferans, mında ithalat ile ilgili politikaların uygu- seminer ve benzeri organizasyonla- lanmasına dair esasları düzenlemek rı düzenlemek, yurt dışı fuar ve sergi ve anılan kurumların ithalata ilişkin yeni düzenlenmesine ilişkin esasları belirle- düzenlemeleri ile ilgili görüş bildirmek, mek ve uygulamak, • • • İthalat Rejim Kararları da dahil olmak Kıyı ve sınır ticareti ile ilgili düzenleme- üzere ithalata dair mevzuatı hazır- leri yapmak, lamak, madde politikalarını teklif et- Kalkınma planları ve yıllık program- mek, uygulamak, ithalatla ilgili izinleri vermek ve ilgili kurum ve kuruluşlarla lardaki ilke, hedef ve politikalar yö- koordinasyonu sağlamak, nünden ihracatın ve döviz kazandırıcı hizmetlerin ihracat ve ithalat politikala- • İç piyasa ve sanayinin ihtiyaçlarını iç rının hedefleri de gözetilerek teşvik ve ve dış ekonomik gelişmeleri dikkate yönlendirilmesi konularında öngörülen alarak izlemek ve ithal mallarına uygu- ihracatı teşvik tedbirlerini hazırlamak, lanacak mali yüklere ilişkin hazırlıkları uygulamak, uygulamayı takip etmek incelemek, yürütmek ve uygulanması- ve değerlendirerek gerekli tedbirleri nı sağlamak, almak, • İthal malların dünya piyasalarına uy- 15 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI gun olarak ithalini sağlayıcı tedbirleri • • • almak, uygulamak ve izlemek, rulması, geliştirilmesi ve koordine İthalatçı Birlikleri ve üst kuruluşların edilmesi faaliyetlerini yürütmek, Türk çalışma esaslarını düzenlemek ve iz- Devletleri ile yapılacak iki taraflı ticaret lemek, çalışmalarına yardımcı olmak, ve iki taraflı ticaret, sınaî, teknik işbirliği anlaşmalarını gerektiğinde ilgili Bakan- İthalatla ilgili belgeler vermek, ülkemiz- lıklar ve kuruluşlarla koordineli olarak de düzenlenen uluslararası fuarların it- hazırlamak ve bunlara ilişkin müza- halatla ilgili işlemlerini düzenlemek ve kereleri yürütmek ve ilgili Bakanlık ve yürütmek, • kuruluşlar arasında koordinasyonu 14/6/1989 tarih ve 3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun’un verdiği görevleri sağlamak, • giren uygulamaları yürütmek ve ilgili Anlaşmalar Genel Müdürlüğü • Kalkınma planları ve genel ekonomik kurum ve kuruluşları koordine etmek, • temaslarla ilgili protokol faaliyetlerini ret ve iki taraflı ticaret, sınai ve teknik düzenlemek. ret anlaşmalarını gerektiğinde ilgili Bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği halinde Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü • rülen hedefler doğrultusunda yürütül- Milletlerarası veya bölgesel ticari işbirliği anlaşmaları ve protokollerine ilişkin hazırlık çalışmalarını ve müzakerelerini mesini sağlamak, • • Avrupa Birliği - Türkiye ortaklık organlarında alınan kararlarla ilgili olarak gerekli uyum ve uygulama çalışmalarını yerine getirmek, • Avrupa Birliği’ne yönelik olarak Hükümet’çe belirlenen amaçlar çerçevesinde, ekonomik ve ticari ilişkilerde kısa, orta ve uzun vadede uygulanacak politikaların saptanması için gerekli çalışmaları yapmak ve bu anlaşmaları ve çok taraflı ticaret anlaşmalarının uygulanması ile ilgili mevzuatı hazırlamak, yürürlüğe koymak ve uygulamak, • Ülkemiz ile “Ekonomik İşbirliği ve Ticaret Anlaşması” bulunmayan ülkelerle ticari işbirliğini düzenlemek ve bu faaliyetin gerektirdiği işbirliğini sağlamak, Birlik kurum ve organları ile gerekli temas ve toplantıları yapmak, yürütmek, İki taraflı ekonomik işbirliği ve ticaret Avrupa Birliği ile ilişkilerin, kalkınma planları ve yıllık programlarda öngö- hazırlamak, • Müsteşarlığın görev alanına giren dış politikalar çerçevesinde, iki taraflı ticaişbirliği anlaşmaları ile çok taraflı tica- • Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri ile ilgili olarak Müsteşarlığın görev alanına yerine getirmek. 16 Türk Devletleri ile ticari ilişkilerin ku- 2010 FAALİYET RAPORU konularda uygulama ile ilgili tedbirlerin • • alınmasını sağlamak, öneriler hazırla- eğitim faaliyetlerinin koordinasyonunu mak, sağlamak. Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki Ortaklık Anlaşması ile bu Anlaşmaya Ek Anlaşma veya Protokollerdeki Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü • • • rulması, yönetilmesi ve işletilmesi ile nular ile ilgili uygulamanın yürütülme- ilgili ilke ve politikaların tespiti konu- sini sağlamak, sunda çalışmalar yapmak, araştırma, Avrupa Birliği’nin ortak ticaret politi- planlama ve koordinasyon faaliyetleri- kası çerçevesinde üçüncü ülkeler ile ni yürütmek, akdettiği anlaşmalara paralel olarak • • 6.6.1985 tarih ve 3218 sayılı Serbest akdedilecek ticari anlaşmalara ilişkin Bölgeler Kanunu ve buna ilişkin mev- hazırlık çalışmalarını ve müzakereleri zuat çerçevesinde düzenlemeler yap- yürütmek, mak, Avrupa Birliği konuları ile ilgili olarak • Serbest bölgelerde yapılabilecek üre- Müsteşarlığın görev ve faaliyet alanına tim, alım satım, depolama, kiralama, giren hususlarda Müsteşarlık birimleri montaj-demontaj, bakım-onarım, kıyı arasında koordinasyonu sağlamak ve (off-shore) bankacılığı, bankacılık, si- bu konularda diğer Bakanlık ve kuru- gortacılık, finansal kiralama ve diğer luşlarla ilişkileri yürütmek, faaliyet konularını belirlemek, Avrupa Birliği ile ticari konularda yapıl- • Serbest bölgelerde faaliyet göstere- makta olan müzakerelere ilişkin hazır- cek gerçek ve tüzel kişilere “Faaliyet lıkları yürütmek, Ruhsatı” vermek veya verilmiş belgeleri iptal etmek. Avrupa Birliği ile Türkiye arasında gerçekleştirilmekte olan gümrük birliğinin Dış Ticarette Standardizasyon Genel ekonomik ve ticari etkilerine ilişkin Müdürlüğü olarak değerlendirmeler yapmak, bu • konulardaki önerileri değerlendirmek, • Kalkınma planları ve yıllık programlar çerçevesinde serbest bölgelerin ku- Müsteşarlığın görev alanına giren ko- • Avrupa Birliği ile ilişkili Müsteşarlık içi Avrupa Birliği ile hizmet ticareti ala- Dış ticarete konu malların standartlaştırılmasını sağlamak, • Dış Ticarette Standardizasyon Rejim nında yapılan müzakerelere ilişkin Kararı da dahil olmak üzere ihracat politikaların genel ticaret politikası ile ve ithalatın kalite ve standartlar yö- uyumlu şekilde saptanması için ge- nünden denetlenmesine ait mevzuatı rekli çalışmaları yürütmek, hazırlamak ve uygulamak, 17 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI • • Türk standartlarından gerekli görü- Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Baş- lenleri, Müsteşarlığın bağlı bulunduğu kanlığı Bakan onayı ile zorunlu uygulamaya • türlü faaliyet ve işlemleri ile ilgili olarak diği denetimleri yapmak veya yaptır- memur ve denetime tabi gerçek ve tü- mak, zel kişiler nezdinde teftiş, inceleme ve Dış ticarete münhasır olmak üze- soruşturma işlerini yürütmek, re 10/6/1930 tarih ve 1705 sayılı • nularda ilgili merciler, gerçek ve tüzel Dış Ticarette Standardizasyon Denet- kişiler nezdinde inceleme, denetleme menleri ile Laboratuvar Müdürlüklerinin çalışmalarını koordine etmek. Ekonomik Araştırmalar ve Değerlen- 18 ve soruşturma yapmak, • ilgili her türlü araştırma ve diğer çalış- Türkiye ve dünya ekonomisi ile ticare- maları yapmak, yürütmek, görüş bil- tindeki gelişmeleri, derlenmiş bilgi ve dirmek ve tekliflerde bulunmak. istatistikleri sürekli olarak izlemek ve değerlendirmek, bu konular ve Müsteşarlığın görev alanına giren diğer konularla ilgili olarak çalışmalar yapmak, • Bilgilerin daha hızlı bir şekilde kullanıcıların hizmetine sunulmasını teminen Genel Müdürlük bünyesinde Dış Ti- Hukuk Müşavirliği 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanun’un 25. maddesi çerçevesinde Hukuk Müşavirliği’nin görevleri şunlardır: • cezai sonuçlar doğuracak işlemler mak, • Bilgi İşlem Merkezini yönetmek ve bil- Müsteşarlığın diğer birimlerinden sorulan hukuki konular ile hukuki, mali, caret Bilgi Merkezi kurmak ve çalıştır• Kurul’un görev ve yetki alanına giren konularda mevzuat ve uygulama ile dirme Genel Müdürlüğü • Özel anlaşmalara dayalı olarak Müsteşarlığa verilmiş görevlere ilişkin ko- Kanun’da belirtilen tedbirleri almak, • Müsteşarlık ve bağlı kuruluşların her koymak ve bu standartların gerektir- hakkında görüş bildirmek, • Müsteşarlığın menfaatlerini koruyucu, gi depolamak, yayın ve dokümantas- anlaşmazlıkları önleyici hukuki ted- yon hizmetlerini yürütmek, birleri zamanında almak, anlaşma ve Müsteşarlığın görev ve faaliyet alanına sözleşmelerin bu esaslara uygun ola- giren konularda kalkınma planları, yıl- rak yapılmasına yardımcı olmak, lık programlar, izleme kararları ve icra • 8 Ocak 1943 tarih ve 4353 sayılı Ka- planlarının uygulanmasını izlemek ve nun hükümlerine göre adli ve idari da- bu alanda koordinasyonu sağlamak. valarda gerekli bilgileri hazırlamak ve 2010 FAALİYET RAPORU Hazine’yi ilgilendirmeyen idari dava- • larda Müsteşarlığı temsil etmek, • Müsteşarlığın amaçlarını daha iyi rinin bunlara uygunluğunu izlemek ve gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve değerlendirmek, programa uygun çalışmalarını temin etmek amacıyla gerekli hukuki teklifle- • Müsteşarlık veya diğer birimlerince harcama yetkililerine gerekli bilgileri hazırlanan bakanlıklardan sağlamak ve danışmanlık yapmak, yahut Başbakanlık’tan gönderilen kanun, Mali kanunlarla ilgili mevzuatın uygulanması konusunda üst yönetici ve ri hazırlamak ve Müsteşar’a sunmak, • Müsteşarlık bütçesini, stratejik plan ve yıllık performans programına uygun olarak hazırlamak ve idare faaliyetle- • Bütçe ilke ve esasları çerçevesinde tüzük ve yönetmelik tasarılarını hukuki ayrıntılı harcama programı hazırlamak açıdan inceleyerek görüşlerini bildir- ve hizmet gereksinimlerini dikkate ala- mek. rak ödeneğin ilgili birimlere gönderil- Diğer taraftan, 4353 sayılı Maliye Vekaleti Baş Hukuk Müşavirliğinin ve Muhakemat mesini sağlamak, • bütçe işlemlerini gerçekleştirmek, ka- Umum Müdürlüğünün Vazifelerine, Devlet yıtları tutmak ve izlemek, Davalarının Takibi Usullerine ve Merkez ve Vilayetler Kadrolarında Bazı Değişikliklerin Harcama birimleriyle koordineli olarak • İlgili mevzuat çerçevesinde idare ge- Yapılmasına Dair Kanun’da davaların taki- lirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve bine ilişkin ayrıntılı hükümlere yer verilmiş- alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini tir. yürütmek, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı • da bulunan taşınır ve taşınmazlara iliş- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nda değişiklik yapan 5436 sayılı Kanun’un 15. Maddesiyle kurulan Strateji kin icmal cetvellerini düzenlemek, • ilgili harcama birimine görüş vermek. şunlardır: • Harcama birimleri tarafından yapılan işlemlerin ön mali kontrolünü yaparak, Geliştirme Daire Başkanlığı’nın görevleri • İdarenin mülkiyetinde veya kullanımın- Müsteşarlık stratejik planının hazırlan- İç Denetim Birimi Başkanlığı ması amacıyla stratejik planlama ça- 5018 sayılı Kanun’un 64. Maddesine göre lışmalarını koordine etmek, görevinde bağımsız olan iç denetçi, aşağı- Bir mali yılın faaliyet sonuçlarını gös- da belirtilen görevleri yerine getirir: terecek şekilde harcama birimleri ile • Nesnel risk analizlerine dayanarak koordineli olarak Müsteşarlığın yıllık kamu idarelerinin yönetim ve kontrol faaliyet raporunu hazırlamak, yapılarını değerlendirmek, 19 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI • • Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli ve personel politikasıyla ilgili çalışma- yapmak ve önerilerde bulunmak, ları yapmak, personel sisteminin geliş- Harcama sonrasında yasal uygunluk tirilmesiyle ilgili tekliflerde bulunmak, • politikalara, kalkınma planına, prog- 20 rütmek, • • cesi ve hizmet içi eğitim programlarını mans programlarına uygunluğunu de- düzenlemek ve uygulamak. netlemek ve değerlendirmek, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı Malî yönetim ve kontrol süreçlerinin 3046 sayılı Kanun’un 29. sistem denetimini yapmak ve bu ko- belirlenen görevleri şunlardır: • Müsteşarlık için gerekli araç, gereç ve malzemenin temini ile ilgili hizmetleri leştirmelere yönelik önerilerde bulun- yürütmek ve ihtiyaç duyulan bina ve mak, arazinin kiralanma, satın alma işlemle- Denetim sırasında veya denetim so- rini yürütmek, • Temizlik, aydınlatma, ısıtma, bakım, gerektirecek bir duruma rastlandığın- onarım ve taşıma hizmetlerini yapmak da, ilgili idarenin en üst amirine bildir- ve sosyal tesislerin kurulması ve yöne- mek. timi ile ilgili hizmetleri düzenlemek ve Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev yürütmek, • rını sağlamak ve Müsteşarlığa ge- gereğince görevleri şunlardır: len yazı ve mesajlardan gerekenlerin Müsteşarlığın basın ve halkla ilişkilerle ilgili faaliyetlerini planlamak, Bu faaliyetlerin belirlenecek usul ve Müsteşar’a sunulmasını sağlamak, • Genel evrak, arşiv ve haber merkezinin hizmet ve faaliyetlerini düzenlemek ilkelere göre yürütülmesini sağlamak. Personel Dairesi Başkanlığı Müsteşarlık personelinin ve ailelerinin sağlık hizmetlerinden yararlanmala- Esasları Hakkında Kanun’un 26. maddesi • Maddesinde Denetim sonuçları çerçevesinde iyi- nuçlarına göre soruşturma açılmasını • Eğitim planını hazırlamak, hizmet ön- ramlara, stratejik planlara ve perfor- nularda önerilerde bulunmak, • Müsteşarlık personelinin atama, özlük, emeklilik ve benzeri işlemlerini yü- İdarenin harcamalarının, malî işlemlere ilişkin karar ve tasarruflarının, amaç ve • Müsteşarlığın insan gücü planlaması kullanılması bakımından incelemeler denetimi yapmak, • • ve yürütmek, • 7126 sayılı Sivil Savunma Kanunu 3046 sayılı Kanun’un 30. maddesi çerçe- uyarınca Dış Ticaret Müsteşarlığı Kriz vesinde sayılan görevleri şunlardır: Merkezi Yönergesi (2006) ile Dış Ti- 2010 FAALİYET RAPORU caret Müsteşarlığı İthalatı Düzenleme edilen binalarda hizmet verilmektedir. Planı çerçevesinde seferberlik ve sa- Yurtdışı teşkilatında, 87 Ticaret Müşavirliği, 3 Daimi Temsilcilik ve 41 Ticaret Ataşeliğinden 37’si, Büyükelçilik hizmet binası dışında kiralanan hizmet binasında faaliyet göstermektedir. vaş hali faaliyetleriyle sivil savunma hizmetlerini yürütmek. Yukarıda bahsedilen mevzuat dışında kalkınma planları, hükümet programları, AB müktesebatının üstlenilmesine ilişkin ulusal program, uluslararası anlaşmalar, yüksek kurullar birçok konuda (AB teknik mevzuat Müsteşarlık merkez teşkilatında 103 adedi sıra tahsisli, 28 adedi ise görev tahsisli olmak üzere toplam 131 adet, taşra teşki- uyumu, e-ticaret ağı oluşturulması, ihracat latında ise 40 adet lojman bulunmaktadır. ve bilgi toplumu stratejilerinin hazırlanması, vb) Müsteşarlığı yetkilendirmiş veya koordinatör olarak atamıştır. 2. Örgüt Yapısı D. İDAREYE İLİŞKİN BİLGİLER 1. Fiziksel Yapı Müsteşarlık merkez teşkilatı, Hazine Müsteşarlığı ile ortak kullandığı ve toplam 67.068 m² kapalı alana sahip olan hizmet binasının % 42,2’sinde hizmet vermekte, ayrıca 1 adet ek hizmet binası da bulunmaktadır. Taşra teşkilatımız olarak belirlenen 8 Bölge Müdürlüğü, Bölge Müdürlüklerine bağlı 35 Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı ile 7 İldeki Ticari Tahliller ve Standardizasyon Laboratuvarı ve 19 adet Serbest Bölge Müdürlüğü hizmetlerini yürütürken, müstakil binalarda hizmet vermemekte, bulundukları ildeki valilik binası, ihracatçı birlikleri binası gibi imkânları kullanmaktadırlar. Antalya ve Mersin serbest bölgelerinde ise ikişer adet hizmet binası hazinenin mülkiyetinde olup, diğer serbest bölge müdürlüklerinin tamamında bölge kurucu ve işleticileri tarafından inşa Müsteşarlık, Başbakanlığa bağlı olup, Başbakan, Müsteşarlığın yönetimi ile ilgili yetkilerini Devlet Bakanı vasıtasıyla kullanmaktadır. Müsteşar, Müsteşarlık teşkilatının en üst amiridir ve Devlet Bakanı’na karşı sorumludur. Müsteşara yardımcı olmak üzere üç adet Müsteşar Yardımcısı kadrosu bulunmaktadır. Müsteşarlık Merkez Teşkilatının örgüt yapısı aşağıdaki şekilde gösterilmektedir: 21 Dış Ticaret Müsteşarlığı Organizasyon Şeması İthalat Genel Müdürlüğü Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü Dış Ticadette Standardizasyon Genel Müdürlüğü İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı Döner Sermaye İşletmesi Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı Personel Dairesi Başkanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı İç Denetim Birim Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Müsteşarlık Müşavirleri İhracat Genel Müdürlüğü Anlaşmalar Genel Müdürlüğü Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü Böge Müdürlükleri Serbest Böge Müdürlükleri Yurtdışı Teşkilat Müsteşar Yardımcısı Doğrudan Müsteşar’a Bağlı Birimler Müsteşar Yardımcısı MÜSTEŞAR 1 22 ŞEKİL İhracatçı Birlikleri İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Bağlı Kuruluşlar DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 2010 2010 FAALİYET RAPORU 3. Bilgi ve Teknoloji Kaynakları Her türlü bilgiye anında ulaşılması, uygu- Müsteşarlık’ta kamu hizmetlerinin elektro- lamaların daha verimli ve hızlı yürütülmesi, nik ortamda yürütülmesi etkin bir yönetim kırtasiyeciliğin asgariye indirilerek belge- için temel araç niteliğindedir. Güvenli bilgi ye değil bilgiye odaklanılması, “kullanıcı ve iletişim teknolojileri donanımı ile azami memnuniyeti” prensibi ile her zaman her tasarruf, düşük maliyet, kaliteli ve hızlı hiz- yerden ulaşılabilen bir idari mekanizma ile met esasına dayalı e-kurum anlayışının ha- hizmet sunulması mümkün olacaktır. yata geçirilmesi amaçlanmaktadır. 23 Bu kapsamda Müsteşarlık internet sayfasında sunulan hizmetler şunlardır: Pazara Giriş, ihracatçıların ilgilendiği ülkelerdeki tarife ve tarife dışı politika uygulamaları konularında bilgi sağlamakta ve karşılaşabilecekleri engelleri aşmalarında yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Siteye Pazara Giriş Engelleri Bildirim Hattı ve Formu eklenmiştir. 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 24 Ticaret Müşavirlikleri Sitesi, Türk firmalarının, Müşavirliklerimizin faaliyette bulundukları ülkeler ve hedef pazarlar hakkında ihtiyaç duyabilecekleri bilgi ile yabancı firmaların, ülkemize yönelik mal ve hizmet alımları hakkındaki taleplerini içermektedir. Sitenin hizmete açılma amacı Türk firmaların hedef ülkelerle kuracakları ilişkilerde daha gerçekçi ve doğru bilgilerle donatılmasına yardımcı olmak ve yabancı firmaların Türkiye ve Türk firmaları ile kuracakları temasları desteklemektir. Bilginin merkezden, doğru ve güncel olarak karşılandığı bu sistemde, firma başvuru bilgilerinin veritabanında saklanmasıyla interaktif çalışma imkanı sağlanmaktadır. İhracatçılar Rehberi, İhracatçı Birlikleri’nin firma, ürün ve ülke bilgilerini içeren Türkiye’nin en kapsamlı ve en güncel bilgi bankasıdır. Dış Talepler Bülteni, Ticaret Müşavirliklerinden veya yurtdışındaki firmalardan her hafta periyodik olarak OAİB (Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri) Genel Sekreterliği’ne ulaşan ithal ve ihraç talepleri ile işbirliği önerilerini içermektedir. Proje, İhracatçı Birliklerinin siteyi yönetebilmesi ve raporlama yapabilmesi için görsel ve altyapı tasarımı bakımından yenilenmiştir. Ticarette Teknik Engeller, Dünya Ticaret Örgütü Ticarette Teknik Engeller Anlaşması’nın öngördüğü mekanizmalardan faydalanarak, dış ticaretimizin geliştirilmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. 2010 FAALİYET RAPORU Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri, Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri sektörünün yetişmiş insan gücü, teknik birikimi, iş deneyimi ve disiplini, coğrafi konumu, bölge ülkeleri ile siyasi ve kültürel yakınlığı gibi avantajlarının yeterince kullanılması, kamu kuruluşları ile özel sektör arasındaki koordinasyonun, işbirliği ve ortak hareket etme bilincinin yerleştirilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Türk Dünyası Çalışma Grubu, Türk dünyasına yönelik çalışmalar yapmak, ülkemizdeki ve Türk dünyasındaki ulusal ve uluslararası kuruluşlarla koordinasyonu sağlamak, Müsteşarlık ile Çalışma Grubu üyesi kurum ve kuruluşların görev alanına giren konular doğrultusunda Türk dünyasıyla ekonomik, sosyal, kültürel ve ticari ilişkilerin gelişmesini desteklemek amacıyla uygulamaya konulmuştur. Taşınır.net Uygulaması, Müsteşarlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatımızın kullanımına açılmış olup; amacı, taşınır giriş ve çıkış kayıtları ile kullanılacak defter, belge ve cetvellerin bilgisayar ortamında tutulmasını sağlamaktır. Serbest Bölgeler Uygulama Programı (SBUP), Serbest bölgelerde gerçekleştirilen işlemlerin daha düzenli ve güvenilir bir şekilde takip edilmesi ve ilgili tüm kurum ve kuruluşlar ile serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalar arasındaki bilgi paylaşımının web tabanlı bir yazılım üzerinden elektronik imza kullanılarak gerçekleştirilmesini sağlayan projedir. 25 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Dahilde İşleme Rejimi (DİR),firmalara verilen Dahilde İşleme İzin Belgeleri ile ilgili firma başvurularının alınmasından başlayarak, ihracat işleminin kapatılmasına kadar geçen süreçteki tüm işlemlerin elektronik imza kullanılarak yapılabilmesini sağlamaktadır. Ürün Güvenliği, Ürün güvenliği açısından kontrollerde, internet tabanlı uygulamayla, malların ithalatının gerçekleşmesi aşamasında ilgili kurum ya da kuruluşa yönlendirme yapılması ve işlerin elektronik olarak takip edilmesi hızlı ve etkin bir denetime olanak sağlayacaktır. 26 Uzaktan Eğitim Projesi, İhracatta devlet yardımları ve finansman teknikleri konularında uzaktan eğitim yöntemiyle internet ortamında, ihracatçı ve ihracatçı adayı firmalarımızın dış ticaret mevzuatı ve uygulamaları konusundaki eğitimlerini desteklemek amacıyla hazırlanmıştır. Dış Ticaret Veri Sistemi (DTVS), İthalat larımızın gümrüklerde bekleme sürelerinin ve ihracat aşamalarında gerçekleştirilen azaltılması amacıyla tasarlanmıştır. İhracat izin ve uygunluk işlemlerinin gümrük mev- ve ithalatta denetimlerin risk esaslı yerine zuatıyla uyumlu bir biçimde ve elektronik getirilmesini öngören sistem 2010 yılı sonu ortamda yerine getirilmesini sağlayamaya itibariyle pilot uygulamaya konulmuş olup yönelik olan bu web tabanlı sistem, güm- projenin tamamlanması için çalışmalar de- rükler dâhil ilgili kurumlarla güvenli veri vam etmektedir. değişimi ve kontrol işlemlerinin elektronik ortamda yerine getirilerek bunlara ait bilgi ve belgeleri kayıt altına alan ulusal bir veri tabanı olup, “riskli” ürün ve firmaların daha iyi takibi ve denetimi, üretici ve ihracatçı 2010 FAALİYET RAPORU Müsteşarlığımızda kullanılan bilgi teknolojisi donanımının dağılımı ise aşağıdaki gibidir: GRAFİK 1 Bilgi Teknolojisi Kaynakları 50 41 40 FİREWALL VERİTABANI SUNUCUSU UYGULAMA SUNUCUSU SWİTCH 1 1 1 1 1 UYGULAMA TEST SUNUCU 3 E-POSTA SUNUCU 3 VERİTAB. TEST SUNUCU 3 DOSYA SUNUCULARI 3 0 FTP SUNUCU 4 İNTERNET SUNUCU 4 VİRÜS ÖNLEME SİS. 6 ROUTER 7 LDAP SUNUCU 14 10 MODEM 20 WEB-GATE SUNUCU ADET 30 TÜR Müsteşarlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatında mevcut donanım durumu ise aşağıdaki gibidir: GRAFİK 2 Donanım Envanteri 2500 2.235 2.012 2000 1000 790 267 500 125 197 222 30 DONANIM PROJEKSİYON FAKS TELEFON FOTOKOPİ TARAYICI YAZICI DİZÜSTÜ 0 BİLGİSAYAR ADET 1500 27 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 4. İnsan Kaynakları 2010 yılı sonu itibariyle Müsteşarlıkta istih- leşmesiz kadrolu, 802’si (%40,26) kadro dam edilenlerden 1.032’si (%51,81) söz- karşılığı sözleşmeli, 158’i (%7,93) kadrosuz sözleşmelidir. GRAFİK 3 2010 yılı sonu itibariyle istihdam şekline göre çalışan sayısı 28 Kadrosuz Sözleşmeli %8 % 52 %40 Kadro Karşılığı Sözleşmeli Kadrolu Memur 2010 FAALİYET RAPORU Müsteşarlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı personelinin yaklaşık %65’i 30-49 GRAFİK 4 yaş grubunda olup, toplam personelin %65’i erkek, %35’i kadındır. Personelin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 800 670 700 29 485 500 411 400 300 255 200 64 100 YAŞ GRUPLARI 60 + YAŞ 50-59 YAŞ 40-49 YAŞ 30-39 YAŞ 0 18-29 YAŞ KİŞİ SAYISI 600 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI GRAFİK 5 2010 yıl sonu itibariyle çalışanların cinsiyetine göre dağılımı % 35 % 65 30 Erkek Kadın Müsteşarlık merkez teşkilatı personelinin, %18,84’ü yüksek lisans ve doktora, %62,72’si lisans, %18,44’ü lise ve ilköğretim düzeyinde; taşra teşkilatı personelinin %6,04’ü master ve doktora, %68,13’ü lisans, %25,83’ü lise ve ilköğretim; yurtdışı personelinin ise %62,28’i yüksek lisans, %37,72’si lisans düzeyinde eğitim almış bulunmaktadır. Müsteşarlık’ta çalışan toplam 1.885 (107 yurt dışı sekreter ve daktilo personeli hariç) personelin %64,58’i 1 yıldan fazla 25 yıldan az hizmet yılı bulunmaktadır. 5. Sunulan Hizmetler Müsteşarlık, faaliyetlerini 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile ilgili diğer mevzuat çerçevesinde sürdürmektedir. Bu kapsamda yürütülen faaliyetlerin önemlileri aşağıda özetlenmiştir: • Ülkemizin dış ticaret politikalarını belirlemek ve bu süreçte kurum ve kuruluşlar ile sektörü koordine etmek, • Ülkemizin uluslararası ticari ve ekono- 2010 FAALİYET RAPORU • • mik platformlarda temsilini sağlamak, 6. Yönetim ve İç Kontrol Sistemi Ülkemizin ikili ve çok taraflı platform- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol larda ticari ilişkilerini yürütmek, anlaş- Kanunu ile kamu idarelerinde etkin bir iç malar müzakere etmek ve imzalamak, kontrol sistemi kurulması öngörülmüştür. bu platformlarda uluslararası düzenle- 5018 sayılı Kanun’un 55. Maddesinde, iç melerin ülkemiz ticareti ve ekonomisi kontrol, “idarenin amaçlarına, belirlenmiş lehine sonuçlanması için katkıda bu- politikalara ve mevzuata uygun olarak, lunmak, faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir Ülkemiz üreticilerine ihracat yapabile- şekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların cekleri pazarları araştırmak ve üreticileri bu pazarlara yönlendirmek, • İhracatçılarımızın ve yurtdışında iş yapan iş adamlarımızın karşılaştıkları sorunların çözümüne yardımcı olmak, • Üreticilerimizin ve ihracatçılarımızın uluslararası pazarlarda rekabet gücünü artırmaya yönelik yardım ve teşvikleri uygulamak, • Ülkemiz ürünlerinin uluslararası alanda markalaşmasını ve tanınırlığını sağlamaya yönelik faaliyetlerde bulunmak, • • • korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, malî bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütünü” olarak tanımlanmıştır. 5018 sayılı Kanun’a istinaden 31/12/2005 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan “İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar”da, iç kontrol standartlarının, merkezi uyumlaştırma görevi çerçevesin- Dünyadaki sektör ve piyasa eğilimle- de Maliye Bakanlığı tarafından belirlenip rini takip etmek ve bu doğrultuda milli yayımlanacağı hükme bağlanmış, bu çer- politikalar üretmek, çevede, Maliye Bakanlığı’nca hazırlanan İthalatın ülke ekonomisine zarar ver- ve 26/12/2007 tarihli Resmi Gazete’de meyecek şekilde gerçekleşmesi için yayımlanan “Kamu İç Kontrol Standart- gerekli tedbirleri almak, ları Tebliği” ile kamu idareleri tarafından İthal edilen ürünlerin tüketici güvenliği- iç kontrol sistemlerinin Kamu İç Kontrol ne uygun ve yüksek kalitede olmasına Standartlarına uyumunu sağlamak üzere; yönelik kontrolleri yapmak, ihraç ürün- yapılması gereken çalışmaların belirlen- lerimizin uluslararası pazarlarda kaliteli mesi, bu çalışmalar için eylem planlarının Türk ürünü imajına katkı sağlayacak oluşturulması, gerekli prosedürler ve ilgili şekilde yer almasına yönelik tedbirler düzenlemelerin hazırlanması istenmiştir. almak ve uygulamalar yapmak. Müsteşarlığımızın nihai “İç Kontrol Stan- 31 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI dartları 2009 Yılı Eylem Planı” Müsteşarlık Buna ilaveten, riskli alanlar dikkate alına- Makamı’nın 17/07/2009 tarihli ve 1079 rak aşağıda belirtilen konularda da ön mali sayılı Olur’ları ile uygun görülmüş ve Maliye kontrol yapılmaktadır: Bakanlığı’na gönderilmiştir. • Bu çerçevede, hâlihazır uygulamada belirtilen ihale usulleriyle gerçekleştiril- Müsteşarlık’ta çeşitli kontrol mekaniz- mesi öngörülen mal ve hizmet alımları maları bulunmakla birlikte iç kontrol uy- ile yapım işlerine ilişkin olarak düzen- gulamalarının uluslararası kabul görmüş lenen ihale işlem dosyalarının ihaleye standartlara uygun olarak sistematik bir çıkılmadan önce yapılan ön mali kont- hale getirilmesi gerekmektedir. Bu bağ- rolü, lamda, Müsteşarlık’ta “Kamu İç Kontrol Standartları”nı bütün unsurlarıyla karşıla- • İhale Kanununa göre yapılan ihaleler cıyla araştırmalar ve hazırlık çalışmaları sonucunda düzenlenen ödeme emri tamamlanmış olup, sistemin öncelikle seçilecek bir pilot birimde hayata geçirilmesi, daha sonra ise diğer Müsteşarlık birimleri- belgeleri ve eklerinin ön mali kontrolü, • Maliye Bakanlığınca belirlenen “İç Kontrol gelerinin ön mali kontrolü, • tasarıları, seyahat kartı listeleri, yan ödeme cetvelleri, kadro dağıtım cetvelleri, ödenek aktarma işlemleri, sözleşmeli personel sayı ve sözleşmeleri ile yurtdışı kira katkısı ödemelerine ilişkin belgelerin ön mali kontrolü yapılmaktadır. KDV hariç tutarı 10.000 TL’ yi geçen satın almalara ilişkin muhasebe işlem ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar” kapsamında; taahhüt evrakı ve sözleşme KDV hariç tutarı 10.000 TL’ yi geçen satın almalara ilişkin ödeme emri bel- ne yaygınlaştırılması planlanmaktadır. 7. Ön Mali Kontrol Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin olarak 4734 sayılı Kamu yan bir iç kontrol sisteminin ihdası ama- 32 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda fişi belgelerinin ön mali kontrolü, • Yurtdışı temsilciliklerimize gönderilen krediler ile söz konusu kredilerin mahsubuna ilişkin düzenlenen muhasebe işlem fişleri ile ödeme emri belgelerinden tutarı 5.000 TL’yi geçen belgelerin ön mali kontrolü. Ayrıca, Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin 8. İç Denetim Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ve Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenil- Kişilerden Alacaklara ilişkin 16 Seri No.lu mesine İlişkin Türkiye Ulusal Programının Genel Tebliğ uyarınca açılan alacak takip paralelinde, birincil düzey mevzuat olarak dosyalarının muhasebe birimine gönderi- çıkartılan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi lerek, ilgililer adına muhasebe kayıtlarına ve Kontrol Kanunu ile saydamlık, hesap alınması sağlanmıştır. verilebilirlik, stratejik planlama, iç kontrol 2010 FAALİYET RAPORU gibi kavramların yanı sıra, İç Denetim olgusu da Türk Kamu Yönetimi sistemine girmiştir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun 63, 65 ve Geçici 5’inci maddeleri uyarınca, Müsteşarlığımız bünyesinde iç denetim faaliyetlerini yürütmek üzere doğrudan Müsteşarlık Makamına bağlı olarak kurulan İç Denetim Birimi Başkanlığı, yapılan İç Denetçi atamalarının ardından 25/12/2007 tarihinde faaliyetlerine başlamıştır. Dış Ticaret Müsteşarlığı İç Denetim Biriminin işleyiş ve yönetimi; iç denetçilerin ve üst yöneticinin iç denetime ilişkin görev, yetki ve sorumluluklarına yönelik usul ve esasları düzenleyen İç Denetim Birimi Yönergesi, 04/04/2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ataması gerçekleştirilen İç Denetçiler, İç Denetim Koordinasyon Kurulunca gerçekleştirilen eğitim faaliyetlerine katılarak İç Denetçi Sertifikalarını almışlardır. Bu çerçevede, 5018 Sayılı Kanun’un 64. Maddesinde belirlenen görevler kapsamında Dış Ticaret Müsteşarlığının yurt dışı ve taşra dahil tüm birimlerinin işlem ve faaliyetlerinin, risk esaslı denetim plan ve programları ile sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla denetim standartlarına uygun olarak İç Denetim Birimi Başkanlığınca iç denetime tabi tutulması öngörülmektedir. İç Denetim Birimince yapılan iç denetimlerin sonucunda, denetlenen birim ya da süreç ile ilgili güvence verilmesinden dolayı, iç denetim faaliyetine aynı zamanda güvence sağlama faaliyeti de denilmektedir. İç Denetim Birimi tarafından iç denetim yoluyla güvence sağlama hizmeti dışında, danışmanlık faaliyetinde de bulunulmaktadır. Danışmanlık faaliyeti; herhangi bir idarî sorumluluk üstlenmeden, bir kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacını güden, niteliği ve kapsamı danışmanlık hizmeti verilecek birim ile birlikte kararlaştırılan istişarî faaliyetler ve bununla bağlantılı diğer hizmetlerdir. Usul ve yol göstermek, tavsiyede bulunmak, işleri kolaylaştırmak ve eğitim vermek, bu kapsamdaki faaliyet örnekleridir. İç Denetim Birimi Başkanlığı iç denetim faaliyetini, Müsteşarlık Makamının Onayları kapsamında 3 yıllık iç denetim planı ve plan ile uyumlu yıllık iç denetim programları çerçevesinde yürütmektedir. Buna göre, 2010 yılı İç Denetim Programı kapsamında; İthalat Genel Müdürlüğünce yürütülen İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi süreci ile İhracat Genel Müdürlüğünce yürütülen “İhracatta Devlet Yardımları” sürecinin denetimi öngörülmüştür. İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi sürecinin Kamu İç Denetim Rehberi, İç Denetim Birim Başkanlığı Yönergesi ve ilgili mevzuata uygun olarak gerçekleştirilen iç denetimi sonrasında 2010/1 sayılı Denetim Raporu hazırlanmıştır. Rapordaki tespit ve önerilere ilişkin eylem planı, İç Denetim Birimi Başkanlığınca takip edilmektedir. Bunun haricinde, yine 2010 yılı İç Denetim Programı kapsamında, İhracat Genel Müdürlüğünce yürütülen “İhracatta Devlet Yardımları” sürecinin denetimi 31/12/2010 tarihi itibariyle tamamlanmış bulunmaktadır. 33 2010 34 II amaç ve hedefler 35 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI II. AMAÇ VE HEDEFLER A. STRATEJİK AMAÇLAR 1. Ülke genelinde dış ticaret kültürünü ve bilincini yaygınlaştırmak İnsan kaynakları gelişim süreçlerinin iyileştirilmesi 7. Kurumsal yapının güçlendirilmesi 8. Kurum içi ve dışı iletişimin güçlendiril- mesi için yılda en az 10 toplantı gerçekleş- 2. Kurumsal gelişimi sürekli kılmak tirilmesi 3. Sürdürülebilir ihracat artışını sağla- 9. mak Yurtdışı teşkilatının güçlendirilmesi 10. Yenilikçi fikirlere ve Ar-Ge’ye dayalı, Üretimi teşvik edecek, ekonomiye katma değeri yüksek, markalı ürün ve hiz- yönelik zarar ve tehditleri önleyecek ithalat metlerin üretim ve pazarlama süreçlerinin politikaları geliştirmek desteklenmesi 5. 11. KOBİ’lerin rekabet güçlerini arttıra- 4. Kaliteli ve güvenli ürün arzını sağlaya- cak politikalar geliştirmek 6. 36 6. Dış ticareti kolaylaştırıcı politikalar oluşturmak, yurtdışı müteahhitlik ile teknik müşavirlik hizmetlerini geliştirmek B. STRATEJİK HEDEFLER 1. cak ölçek ekonomilerinin oluşturulmasına yönelik yapının tesis edilmesi 12. Başta AB olmak üzere, bölgesel oluşumlar ile ikili ve çok taraflı ilişkiler kapsamında pazara giriş imkânlarının artırılmasına yönelik faaliyetlerde bulunulması Kamu ve özel sektör kurum ve kuru- 13. Haksız rekabet hallerinden damping luşları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve sübvansiyona konu ithalatın sebep ol- ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliğinin ge- duğu zarara karşı ülkenin üretim dallarının liştirilmesine yönelik olarak yılda en az beş etkin korunumunun sağlanması program gerçekleştirilmesi 14. Sanayicilerin, tarife kontenjanları ve 2. İletişim araçlarının etkin kullanımıyla, askıya alma rejimi kapsamında düşük ma- dış ticaret ile ilgili konularda gerçekleştiri- liyetli hammadde ve ara malı ihtiyacının len tanıtım ve eğitim faaliyetlerinin her yıl karşılanmasının sağlanması artırılarak sürdürülmesi 15. Ticaret 3. önlem alınması süresinin kısaltılması ve Müsteşarlık internet sitesinin geliştiril- politikası uygulamalarında mesi, erişimin özendirilmesi ve sitenin Dış önlemin etkinleştirilmesi Ticaret Portalına dönüştürülmesi 16. Serbest bölgelerden ithalatta yerli sa- 4. nayinin ihtiyaçlarına ağırlık verilmesi AB konusundaki önemli gelişmelerin ivedilikle ilgili taraflara ve kamuoyuna du- 17. Kaliteli ve güvenli ürün arz ve talebi yurulması için teknik mevzuat uygulamalarının takip 5. edilerek, ilgili çevrelerin bu konularda gün- Fiziksel ve teknolojik donanımın ge- liştirilmesi cel olarak bilgilendirilmesi 2010 FAALİYET RAPORU 18. AB’nin üçüncü ülkelerden ithalat- • İhraç ürünlerimizin üretiminde kullanı- ta ürün güvenliği denetimleri sisteminin lan girdi maliyetlerini düşürmeye yö- uyumlaştırılması nelik stratejiler geliştirmek 19. Ürün güvenliğine dair çerçeve mev- • Küresel krizi bir fırsata dönüştürerek zuatımızın AB’deki gelişmelere paralel hale kriz sonrası oluşacak yeni ekonomik getirilmesi ve güvenli ürün arzını sağlaya- ve ticari düzen içerisinde daha iyi bir cak projeler geliştirilmesi yer edinmeye yönelik yapısal tedbirleri 20. E-ticareti özendirici ve ticareti kolay- almak laştırıcı düzenleme ve uygulamaların geliştirilmesi 21. Lojistik yapıların kurulmasını ve mevcutların iyileştirilmesini sağlayacak politikalar oluşturulması, ulusal ve uluslararası uygulamaların izlenmesi 22. Yurtdışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri sektörünün düzenlenmesi, desteklenmesi ve büyümesinin sürdürülmesi C. TEMEL POLİTİKALAR VE ÖNCELİKLER 2010 yılında Müsteşarlık faaliyet alanı itibariyle temel politika öncelikleri aşağıdaki gibi olmuştur: • Geleneksel ihracat pazarlarımızda küresel ekonomik kriz nedeniyle meydana gelen daralmayı telafi etmek amacıyla alternatif pazarlar tespit etmek • Mevcut pazarlarımızı korurken, diğer yandan da küresel kriz nedeniyle başka ülkelerin boşalttıkları pazarlara girmek • Üretim sürecindeki ithal girdi bağımlılığının yarattığı olumsuzlukları gidermeye yönelik kısa, orta ve uzun vadeli tedbir ve stratejiler geliştirmek • Yerli girdi kullanımını artırarak ihracatın yurtiçi büyümeye katkısını yükseltmek • Orta Vadeli Program’da ilk öngörülen 107,5 milyar dolarlık ihracata ulaşmak ve aşmak 37 2010 38 2010 III faaliyetlere ilişkin bilgi ve değerlendirmeler 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER yedek ödenekten 4.207.543 TL aktarılmış olup, toplam 129.187.043 TL’lik ödeneğin % 98,3’ü olan 127.068.000 TL’si yılsonu A. MALİ BİLGİLER itibariyle kullanılmıştır. Söz konusu harca- Müsteşarlık 2010 yılı bütçesinin uygula- ma tutarı geçen yıla göre % 16,7 oranında ma sonuçları ve temel mali tablolara ilişkin bir artışı ifade etmektedir. açıklamalar aşağıda sunulmaktadır: 2009-2010 yılları bütçe giderlerinin eko- 1. Bütçe Uygulama Sonuçları ve Mali nomik sınıflandırmaya göre gerçekleşmesi Tablolar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Müsteşarlığa 2010 yılı bütçesiyle verilmiş olan 124.979.500 TL ödeneğe, yıl içinde TABLO 1 40 EKON. KODU HARCAMA TÜRÜ 01 Pers. Giderleri (1000)TL Ekonomik Sınıflandırmaya Göre Bütçe Giderleri 2009 TOPLAM ÖDENEK 76.880 (1.000) TL 2010 HARC. YIL SONU GERÇEKL. ARTIŞ GERÇEKL. ORANI (%) ORANI (%) 2010 YIL SONU GERÇEKL. GERÇEKL. ORANI (%) 76.655 97 TOPLAM ÖDENEK 84.687 84.316 99,6 10 02 Sos. Güv. 7.038 5.74081,69.4599.45499,964,7 Kur. Dev. Prim.Gid. 03 Mal ve Hiz. Alım Gid. 05 Cari Transferler 17.308 16.971 98,1 18.710 17.842 94,9 4,6 7.444 6.26184,18.2417.53691,420,4 06Sermaye 4.4753.22672,08 8.090 7.921 97,9145,5 Gid. TOPLAM 113.145 108.853 96,2 129.187 127.068 98,3 16,7 Ekonomik sınıflandırmaya göre 2010 yılın- Primi Giderleri” ödemelerinde, en düşük da en yüksek gerçekleşme oranı % 99,9 gerçekleşme oranı ise % 91,4 ile Cari ile “Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Transferlerde olmuştur. 2010 FAALİYET RAPORU GRAFİK 6 Ekonomik Sınıflandırmaya Göre 2010 Yılı Giderlerinin Dağılımı Personel Giderleri %66,4 Mal ve Hizmet Alım Gideri %14 %7,5 Sosyal Güv. Kur. Dev.Prim.Gid. Sermaye Giderleri %6,2 41 Cari Transferler 2010 yılı harcaması olan toplam 127.068.000 TL’nin % 66,4’lük gerçekleşme payı ile 84.316.000 TL’si Personel Giderlerine, % 14’lük gerçekleşme payı ile 17.842.000 TL’si Mal ve Hizmet Alım Giderlerine, % 7,5’lik gerçekleşme payı ile 9.454.000 TL’si Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderlerine, % 6,2’lik gerçekleşme payı ile 7.921.000 TL’si de %5,9 Sermaye Giderlerine ve % 5,9’luk gerçekleşme payı ile 7.536.000 TL’si Cari Transferlere aittir. Müsteşarlık harcama birimlerinin, 2009 ve 2010 yılları itibariyle gerçekleştirdikleri bütçe giderleri ve başlangıç ödeneklerine göre gerçekleşme oranları aşağıdaki tabloda gösterildiği şekildedir. 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI TABLO 2 HARCAMA BİRİMLERİ (1000) TL Harcama Birimlerine Göre Bütçe Giderleri 2009 2010 YIL SONU GERÇEKL. GERÇEKL. ORANI (%) 5.744 5.621 97,9 98,3 303 291 96,0 121 99,1 - - - 10.500 10.208 97,2 10.990 10.913 99,3 3.263 3.243 99,4 2.939 2.913 99,1 Dış Tic.Kon. Kur.Bşk. 848 839 98,9 1.218 1.200 98,5 Strateji Gel.Dai. Bşk. 486 471 96,9 438 436 99,5 Hukuk Müş. 891 882 99,1 1.010 985 97,5 Basın ve Halk.İl. Müş. 259 213 82,2 203 195 96,0 Müsteşarlık Müş. 742 737 99,3 702 697 99,3 İhracat Gn.Müd. 16.723 15.305 91,5 18.538 17.864 96,4 İthalat Gn.Müd. 6.685 6.474 96,8 7.306 7.303 99,9 Anlaş. Gn.Müd. 5.437 5.216 95,9 6.262 6.246 99,7 AB Gn.Müd. 3.637 3.488 95,9 4.204 4.172 99,2 SEB Gen.Müd. 10.944 10.062 91,9 12.857 12.725 99,0 Dış Tic. St.Gn. Müd. 16.189 16.026 98,9 19.242 19.139 99,5 9.553 8.850 92,6 11.595 11.434 98,6 22.099 22.014 99,6 25.636 24.934 97,2 113.145 108.853 96,2 129.187 127.068 98,3 Özel Kalem Müd. İç Denetim TOPLAM ÖDENEK YIL SONU GERÇEKL. GERÇEKL. ORANI (%) 4.534 4.506 98,6 233 198 122 TOPLAM ÖDENEK Birim Başkanlığı Savunma Uzmanlığı İdari ve Mali İşl.Dai.Bşk Personel Dairesi Bşk. 42 EAD Gn.Müd. Yurtdışı Teşkilatı TOPLAM Müsteşarlık harcama birimlerinin 2009 ve lak rakamlarla en büyük artış Dış Ticarette 2010 yılı bütçelerinin karşılaştırılması ise Standardizasyon Genel Müdürlüğü’nün aşağıdaki grafikte verilmektedir. Buna gö- payında olmuştur. re, 2010 yılında bir önceki yıla göre mut- 2010 FAALİYET RAPORU HARCAMA BİRİMLERİ GRAFİK 7 Ekonomik Sınıflandırmaya Göre 2009 ve 2010 Yılı Giderlerinin Birimlere Göre Karşılaştırılması Basın ve Halk. İl. 195 213 Strateji Gel. Dai. Bşk. 436 471 Hukuk Müşavirliği 985 882 2010 yılı sonu gerçekleşme miktarı Müsteşarlık Müş. 697 737 2009 yılı sonu gerçekleşme miktarı DTK. Kur. Bşk. 1.200 839 Özel Kalem Müd. 5.621 4.506 AB Gen. Müd. 4.172 3.488 Personel Dai. Bşk. 2.913 3.243 43 6.246 5.216 Anlaşmalar Gen. Müd. 7.303 6.474 İthalat Gen. Müd. 11.434 8.850 EAD Gen. Müd. 12.725 10.062 SEB Gen Müd. 10.913 10.208 İdari ve Mali İşl. Dai. Bşk. 17.864 15.305 İhracat Gen. Müd. 19.139 16.026 DTS Gen. Müd. 24.934 22.014 Yurtdışı Teşkilatı 0 5000 10000 MİKTAR(1000) TL 15000 20000 25000 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI GRAFİK 8 2010 Yılı Giderlerinin Merkez, Yurtdışı ve Taşra Teşkilatına Göre Dağılımı (1000) TL 90.000 80.000 80.065 78.814 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 44 25.636 24.934 20.000 23.486 23.317 10.000 0 Merkez Teşkilatı Yurtdışı Teşkilatı Toplam Ödenek Müsteşarlık 2010 yılı bütçesine ait 129.187.000 TL ödeneğin 80.065.000 TL’si merkez, 25.636.000 TL’si yurtdışı, 23.486.000 TL’si de taşra teşkilatına aittir. 2010 yılı sonu itibariyle Merkez Teşkilatı Taşra Teşkilatı 2010 Yıl Sonu Gerçekleşme toplam ödeneğinin % 98,4’ü, Yurtdışı Teşkilatı toplam ödeneğinin % 96,9’u, Taşra Teşkilatı toplam ödeneğinin de % 99,3’ü harcamaya dönüşmüştür. 2010 FAALİYET RAPORU GRAFİK %20 9 2010 Yılı Giderlerinin Merkez, Yurtdışı ve Taşra Teşkilatına Göre Dağılımı %17 %63 Yurtdışı Taşra Merkez 2010 yılı sonunda harcamaya dönüşen dışı Teşkilatı’na ve % 17’lik payı Taşra toplam 127.068.000 TL’nin % 63’lik payı Teşkilatı’na aittir. Merkez Teşkilatı’na, % 20’lik payı Yurt- 45 AMERİKA Buenos Aires Karakas Mexico City Ottava Santiago Washington Houston Los Angeles New York Sao Paulo Chiago Toronto Miami San Francisco Seattle AFRİKA Abuja Addis Ababa Akra Cezayir Dakar Darüsselam Hartum İskenderiye Kahire Nairobi Pretoria Rabat Trablus Tunus Kazablanka ASYA Astana Aşkabat Bangkok Bişkek Cakarta Duşanbe Hanoi İslamabad Kabil Kuala Lumpur Manila Pekin Seul Singapur Taşkent Tokyo Ulan Bator Yeni Delhi Almatı Guangzhou Hong Kong Karaçi Şangay Georgetown 46 AVRUPA/KAFKASYA AB DTÖ OECD Atina Bakü Belgrad Berlin Bern Bratislava Brüksel Budapeşte Bükreş Dublin Helsinki Kiev Kişinev Kopenhag Lahey Lizbon Lefkoşa Londra Lubliyana Madrid Minsk Moskova Oslo Paris Podgorica Prag Priştine Roma Saraybosna Sofya Stokholm Tiflis Tiran Üsküp Varşova Viyana Zagreb Barselona Batum Düsseldorf Hamburg Hannover Kazan Marsilya Milano Münih Novorossisk Odessa Rotterdam Selanik St. Petersburg Stutgart Birmingham Krasnodar Novosibirsk Yekaterinburg ORTADOĞU Abu Dhabi Amman Bağdat Beyrut Doha Kuveyt Manama Muskat Riyad Sana Şam Tahran Tel Aviv Basra Cidde Dubai Erbil Halep AVUSTRALYA Kudüs Sidney Musul Melbourne Tebriz DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI YURTDIŞI TEŞKİLATI İrtibat Büroları Ticaret Ateşeliği Ticaret Müşavirliği Daimi Temsilci Yardımcılığı DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 2010 2010 FAALİYET RAPORU 2. Mali ve Diğer Denetim Sonuçları Ticaret Kontrolörleri Kurulu tarafından in- 2010 yılında Müsteşarlık’ta gerçekleştirilen celenmiş ve 11/02/2010 tarihli ve 2 sayılı denetim ve inceleme faaliyetleri ile 2010 Denetim Raporu hazırlanmıştır. Rapor’da yılından önce gerçekleştirilen denetim ve gelir-gider ve muhasebe kayıtları ile banka incelemeler kapsamında olup da 2010 yılı hesap hareketlerinin tutarlı olduğu ve ka- içerisinde alınan tedbirler ve gerçekleştiri- yıtların düzgün tutulduğu tespit edilmiştir. len faaliyetlere aşağıda yer verilmektedir. 3 - Müsteşarlığın insan kaynakları ve 1 - Müsteşarlıkta,01/04/2007 – 31/07/2007 personel yönetimi süreçlerinin Dış Tica- tarihleri arasında İhracat Genel Müdürlüğü ret Kontrolörleri Kurulu’nca incelenmesi Devlet Yardımları Dairesi’nde gerçekleş- sonucunda 18/02/2010 tarih ve 2 sayılı tirilen incelemeler sonucunda Dış Ticaret Teftiş Raporu düzenlenmiştir. Söz konu- Kontrolörleri Kurulu’nun 22/10/2009 ta- su denetimde; uzman yardımcılığı yarışma rih ve 4 sayılı teftiş raporu düzenlenmiştir. sınav süreci; görevde yükselme sınavları; Bahsekonu Rapor’da; destek ödemesine aday memurların sicil raporlarının doldu- konu dosyalarda önemli ve esaslı bir ek- rulması, yurtdışı yüksek lisans öğrenimine siklik ve hatanın bulunmadığı belirtilerek, personel gönderme süreci; yurtdışı tem- İhracata Yönelik Devlet Yardımı prog- silciliklere yapılan geçici görevlendirmeler; ramlarının uygulamasına yönelik olarak yurtdışı teşkilatlara yapılan atamalar gibi dosya inceleme sürelerinin kısaltılması, süreçler incelenmiş ve diğer kamu kurum- ilgili daireye eleman takviyesi yapılması, larındaki örnek uygulamalar da dikkate destek verilen yurtdışı birimlerin yerinde alınarak Personel Dairesi Başkanlığı bün- incelenmesi, Makam Onayı’nda süre sınırı yesinde ihtiyaçlara cevap verecek ve ça- olması nedeniyle teftiş edilemeyen diğer lışmaları kolaylaştıracak entegre bir yazılım hususların da incelenmesi gerektiği ifade sisteminin oluşturulması tavsiye edilmiştir. edilmiştir. Rapor’daki tavsiyelere yöne- Bahsedilen teftiş raporundaki hususlara lik çalışmalar yapılmıştır. Bu çerçevede, 2006/4 sayılı Tebliğ kapsamındaki tüm süreçler 23/11/2009 tarihi itibariyle “TURQUALITY® Otomasyon Sistemi”nde canlı kullanıma geçişle birlikte elektronik ortama taşınmış ve dosya inceleme süresi önemli ölçüde kısaltılmıştır. 2 - Müsteşarlık yemek servisi hizmetlerinin 2009 hesapları Müsteşarlık Makamı’nın 2010 / 57 sayılı onayına istinaden Dış ilişkin çalışmalara 2010 yılında başlanmış olup, bu çalışmalar hâlihazırda devam etmektedir. 47 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI B. PERFORMANS BİLGİLERİ 1. Faaliyet ve Proje Bilgileri a) BÖLGESEL STRATEJİLER i. Komşu ve Çevre Ülkeler Stratejisi Bu çerçevede, Strateji kapsamına Ortadoğu, Güneydoğu Avrupa, Karadeniz, Kafkaslar ve Orta Asya bölgeleri girmektedir. Strateji kapsamında yer alan 52 ülke aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. “Komşu ve Çevre Ülkeler ile Ticaretin Geliştirilmesi Stratejisi” (Trade Development Strategy with Neighbouring and Surrounding Countries) 2000 yılında uygulamaya konulmuştur. “Komşu Ülkeler” kavramı Türkiye ile sınırları olan ülkeleri içerirken, “Çevre Ülkeler” kavramı Türkiye ile yakın tarihi, kültürel ve coğrafi bağları olan ülke- 48 leri kapsamaktadır. TABLO 3 Strateji kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda Türkiye’nin bu ülkelerle ticaret hacmi 2000 yılında 20 milyar dolar iken, bu rakam 2010 sonunda 109,9 milyar dolara ulaşmıştır. Komşu ve Çevre Ülkeler Stratejisi’nin Yönelik Olduğu Ülkeler AFGANİSTAN FAS KKTC SLOVENYA ARNAVUTLUK FİLİSTİN(GAZZE) LİBYA SOMALİ AZERBAYCAN GÜRCİSTAN LÜBNAN SUDAN BAHREYN HIRVATİSTAN MACARİSTAN SURİYE BANGLADEŞ IRAK MAKEDONYA SUUDİ ARABİSTAN BEYAZ RUSYA İRAN MISIR TACİKİSTAN BAE İSRAİL MOĞOLİSTAN TUNUS BOSNA HERSEK KARADAĞ MOLDOVA TÜRKMENİSTAN BULGARİSTAN TATARİSTAN ÖZBEKİSTAN UKRAYNA CEZAYİR KAZAKİSTAN PAKİSTAN UMMAN CİBUTİ KIRGIZİSTAN ROMANYA ÜRDÜN ERİTRE KOSOVA RUSYA FEDERASYON YEMEN ETİYOPYA KUVEYT SIRBİSTAN YUNANİSTAN 2010 FAALİYET RAPORU 49 Strateji Kapsamındaki Konular -Karma Ekonomik Komisyon (KEK) mekanizmasını geliştirmek -Serbest Ticaret Anlaşmaları imzalamak -İlişkileri geliştirme yönünde, yasal çerçeve anlaşmaları imzalamak -Lojistik hizmetlerini geliştirmek -Teknolojik altyapıyı geliştirmek ve Gümrük Kapılarını iyileştirmek -Bankacılık ilişkilerini geliştirmek -İş konseylerini teşvik etmek ve desteklemek -Özel sektör sorunlarını çözmek için hakemlik mekanizmaları geliştirmek Strateji kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda Türkiye’nin bu ülkelerle ticaret hacmi 2000 yılında 20 milyar dolar iken, bu rakam 2010 sonunda 109,9 milyar dolara ulaşmıştır. ii. Afrika ile Ekonomik İlişkileri Geliştirme Stratejisi Afrika pazarları, ucuz hammadde temini ve ihraç ürünlerimizin pazarlanması bakımından ülkemiz sanayisi ile tamamlayıcı nitelik arzettiğinden, önemli bir hedef pazar teşkil etmektedir. Bu çerçevede, Müsteşarlıkça 2003 yılında “Afrika ile Ekonomik İlişkilerin Geliştirilmesi Stratejisi” (AEGS) yürürlüğe konulmuştur. Strateji kapsamında Kuzey Afrika ülkelerinin yanı sıra Sahra-altı ülkelere yönelik de ülke bazlı eylem planları belirlenmiştir. 2003 yılında Afrika’ya yönelik 2,1 milyar dolar olan ihracatımız 2010 yılında 9,3 milyar dolar olmuştur. 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Afrika’ya yönelik ihracatımız 2003 yılında Faso, Malavi, Ekvator Ginesi, Komorlar, 2,1 milyar dolar iken 2010 yılı sonunda Angola ve Botsvana) ile Ticaret ve Ekono- yıllık ihracatımız 9,3 milyar dolar olarak mik İşbirliği Anlaşmaları imzalanmıştır. gerçekleşmiştir. Hidrokarbonlar gibi temel maddeleri içeren ithalatımız ise, 2003 yılında 3,3 milyar dolar iken 2010 yılı sonunda 6,4 milyar dolar olmuştur. AEGS’nin uygulanmaya başlandığı 2003 yılından 2010 yılının sonuna kadar olan dönemde, Türkiye’nin Afrika ülkeleri ile olan ticaret hacmi, neredeyse üç kat artarak 5,4 milyar dolardan 16 milyar dolara yaklaşmıştır. Afrika ülkeleri ile olan ticare- 50 timizdeki bu artış, aynı dönem içerisinde Türkiye’nin toplam ticaret hacmindeki artıştan daha yüksektir. Afrika ülkeleri ile hukuki altyapının tamamlanmasına yönelik olarak Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmaları imzalanmıştır. Mozambik, Namibya, Morityus, Orta Afrika Cumhuriyeti, Zambiya, Liberya ve Sierra Leone ile ülkemiz arasında ekonomik ve ticari hukuksal altyapı anlaşmalarını tamamlamak amacıyla üst düzey temasAEGS’nin uygulamaya konulmasından bu lar kurulmuş ve ön müzakereleri yapılmış yana, Afrika ülkeleri ile ekonomik ve ticari olup, bu ülkelerle önümüzdeki dönemde ilişkilerimizin sağlıklı bir şekilde gelişmesini ticaret ve ekonomik işbirliği anlaşmaları sağlamak amacıyla, ülkemiz ve Afrika ül- imzalanması beklenmektedir. keleri arasında hukuki altyapının tamam- Afrika ülkeleri ile Serbest Ticaret Anlaş- lanmasına yönelik olarak 12 ülke (Kenya, ması (STA) müzakerelerine başlanılması Tanzanya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Mo- yönünde 2004 yılından beri sürdürülen gi- ritanya, Fildişi Sahili, Madagaskar, Burkina rişimlerimize hız kazandırılmış olup, 2010 2010 FAALİYET RAPORU yılı içerisinde Pasifik, Batı, Orta ve Doğu samda, 14-15 Haziran 2010 tarihlerinde Afrika gruplarından oluşan 4 grup nezdin- İstanbul’da gerçekleştirilen İstanbul Tica- de toplam 30 adet girişimde bulunulmuş ret Köprüsü ve 6-9 Ekim 2010 tarihlerinde ve 3 AKP ülkesine (Kamerun, Eritre, Ma- İstanbul’da düzenlenen 14. Uluslararası İş dagaskar) Forumu ve Müsiad Uluslararası Fuarı’nda taslak STA metni iletilmiştir. Bu kapsamda, Orta Afrika ülke grubun- Müsteşarlıkça aktif görevler üstlenilmiştir. dan Kamerun ile ilk tur STA görüşmele- Afrika ülkeleriyle ekonomik ve ticari ilişki- ri 3-4 Mayıs 2010 tarihinde Ankara’da lerin geliştirilmesi amacıyla Türkiye İhracat gerçekleştirilmiş; aynı ülke grubundan Kredi Bankası (Eximbank) imkânlarının Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile ilk tur STA görüşmeleri 8 Temmuz 2010 tarihinde Ankara’da, ikinci tur STA görüşmeleri ise 23-24 Aralık 2010 tarihlerinde Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin başkenti Kinşasa’da yapılmıştır. Bunlara ek olarak, 2009 yılında STA müzakerelerine başlanılan Morityus ile üçüncü tur STA görüşmeleri 9-10 Şubat 2010 tarihlerinde Morityus’un başkenti Port Luis’te; dördüncü tur STA görüşmeleri ise 19-20 Ağustos 2010 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilmiş; Seyşeller ile ikinci tur STA görüşmeleri 18-19 Şubat 2010 tarihlerinde Ankara’da yapılmıştır. Diğer taraftan, Batı Afrika Ekonomik ve Parasal Birliği (UEMOA), Doğu Afrika Top- yanı sıra, İslam Kalkınma Bankası’ndan Afrika ülkeleri ile ticaret ve bu ülkelerdeki altyapı ve üstyapı ihtiyaçlarının karşılanması konularında iş yapmak isteğinde olan müteahhitlik sektörü firmalarımız için finansman imkânı sağlanmıştır. Strateji kapsamında, kara ulaştırma firmalarımızın Sudan, Cibuti ve Etiyopya’da faaliyet göstermelerine imkân sağlanarak, kara ulaştırma sektörünün dışa açılması teşvik edilmiştir. 2010 yılında, Burkina Faso, Cezayir, Kenya, Nijerya, Senegal ve Uganda ile Karma Ekonomik Komisyon Toplantıları, Tunus ile Ortaklık Konseyi Toplantısı gerçekleştirilmiştir. 2011 yılında Mali, Gabon, Libya, luluğu (EAC) ile bölgesel düzeyde STA Kamerun, Angola, Gana, Ekvator Ginesi, müzakerelerine yönünde Sudan, Gine ve Etiyopya ile Karma Ekono- 2010 yılında girişimlerde bulunulmuş olup, mik Komisyon Toplantılarının gerçekleşti- anılan ülke grupları ile 2011 yılı içerisinde rilmesi planlanmaktadır. müzakerelere başlanılması hedeflenmek- Ayrıca 2010 yılında Libya, Fas, Tunus, Ni- tedir. jerya, Gana ve Ekvator Ginesi’ne Ticaret Afrika bölgesine yönelik olarak düzenle- ve Müteahitlik Heyeti Programları düzen- nen pazara giriş ve tanıtım faaliyetlerine lenmiş Gana ve Libya’ya teknik heyet zi- 2010 yılı içinde de devam edilmiş, bu kap- yaretleri gerçekleştirilmiştir. başlanılması 51 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Önümüzdeki dönemde, Afrika ülkeleri ile den 5’i (Çin, Japonya, G.Kore, Singapur, ekonomik ve ticari hukuksal altyapı an- Hong Kong) bu bölgede bulunmaktadır. laşmalarının tamamlanması, bu ülkelere 2030 yılı itibariyle dünya ticaretinin ilk iki yönelik ticaret, alım ve müteahhitlik alanlarında heyet ziyaretleri yapılması, Türk İhraç Ürünleri Fuarları düzenlenmesi ve teknik yardım programları hazırlanması planlanmaktadır. sırasında Asya-Pasifik ülkelerinin yer alacağı ve toplam dünya ticaretinin yaklaşık yarısının bu bölgede yoğunlaşacağı öngörülmektedir. Afrika bölgesine yönelik hedeflerin gerçekleştirilmesinde yurtdışı teşkilatının takviye edilmesi önemli bir husus olup, bu kapsamda, Afrika’da 2004 yılına kadar yalnızca 4 ülkede faaliyet gösteren ticaret müşavirliği sayısı, 2010 yılı sonu itibariyle 52 12’e çıkmıştır. 2011 yılında Bingazi, Akra ve Daresselam Ticaret Müşavirliklerinin açılması ile bu sayı 15’e çıkacaktır. iii. Asya-Pasifik Ülkeleri ile Ticari ve Ekonomik İlişkileri Geliştirme Stratejisi Birçok strateji kuruluşunca önümüzdeki 2005 yılında Asya-Pasifik Ülkeleri ile Ticari dönemde dünya ekonomisinin lider ül- ve Ekonomik İlişkileri Geliştirme Stratejisi keleri olacağı belirtilen BRICs (Brezilya, uygulamaya konulmuştur. Rusya, Hindistan, Çin) ülkelerinden ikisi de Asya-Pasifik bölgesi, dünya nüfusunun ya- bu bölgede yer almaktadır. Ayrıca, dünya rısından fazlasını barındırmakta ve dünyanın en hızlı büyüyen ekonomik alanını teşkil ekonomisinin diğer önemli aktörleri arasında gösterilen “Next Eleven” (N-11; Türki- etmektedir. Son dönemlerde yaşanan ge- ye, Vietnam, Bangladeş, Nijerya, G.Kore, lişmelerle küresel ekonomik ağırlık merke- Meksika, İran, Endonezya, Mısır, Pakistan zi Asya-Pasifik Bölgesi’ne doğru kaymaya ve Filipinler) içerisindeki 6 ülke bu bölgede başlamıştır. Bu bölge “cazibe merkezi” ha- yer almaktadır. line gelmiş bulunmakta ve küresel ticaret Öte yandan, bölge içerisinde çok farklı hareketlerinin yaklaşık %30’luk bir bölümü gelişmişlik düzeylerinde bulunan ülkeler bu bölge ülkeleri üzerinden yapılmaktadır. de bulunmaktadır. OECD üyesi ülkeler AB içi ticaret hariç tutulduğunda, dünya olan Avustralya, Yeni Zelanda ve Japon- ticaret liginde ilk 10 sırada yer alan ülkeler- ya, BRICs ülkelerinden olan ÇHC ve Hin- 2010 FAALİYET RAPORU distan, ASEAN’ın önde gelen ülkelerinden hacmimiz, 2010 yılında 44,4 milyar dolar olan Malezya, Endonezya, Tayland ve olmuştur. 2008 yılında 5,5 milyar dolar Singapur gibi ülkelerin yanı sıra, dünyanın olarak gerçekleşen ihracatımız, 2009 yı- en az gelişmişlik oranına sahip Afganistan, lında küresel kriz nedeniyle %9 seviyesin- Bangladeş ve Moğolistan gibi ülkeler bu de düşerek 5 milyar dolar olmuş, ancak bölgede bulunmaktadır. Bu durum, pazar 2010 yılında toparlanarak 2009 yılına göre erişimi açısından ilk etapta dezavantaj ola- %29,9’luk bir artışla 6,5 milyar dolara yük- rak görülse de, esasında önemli bir avan- selmiştir. 2009 yılında Asya Pasifik ülke- taj sağlamaktadır. Her türlü ürünün farklı lerinden ithalatımız 27,6 milyar dolardan, kalite ve ölçeklerde üretildiği söz konusu 2010 yılında 37,9 milyar dolara yükselmiş- bölge, 3 milyarın üzerinde tüketicisi ile bü- tir. İthalatımızdaki bu artış %37,4 oranında yük bir pazar niteliği taşımaktadır. olmuştur. Asya-Pasifik ülkelerinden Türkiye’ye yönelik yatırımların artırılması bu ülkelere olan dış ticaret açığımızın kapatılması açısından büyük önem arz etmektedir. 2004 yılında 2 milyar dolar olan Asya Pasifik ülkelerine ihracatımız, 2010 yılı itibarıyla küresel krize rağmen 6,5 milyar dolara yükselmiş bulunmaktadır. Asya-Pasifik Bölgesi, ticaretin yanı sıra, 2010 yılı itibarıyla Asya Pasifik ülkeleri ile yatırım açısından da önemli bir coğrafya olan dış ticaretimizde başlıca ülkeler sıra- olma yolundadır. Bölge, büyük miktarlarda sıyla ÇHC, Güney Kore, Hindistan, Japon- yatırım çeken ülkeleri bünyesinde barındır- ya ve Tayvan’dır. masının yanı sıra, yatırım ihraç eden ülke- Bölgeye yönelik ihracatımızda başlıca leri de (Çin, Japonya, Avustralya, Malezya, maddeler makineler ve ulaşım araçları Singapur ve G. Kore) içerisinde bulundur- ile maden cevherleri ve döküntülerinden maktadır. Bu kapsamda, bölge ülkelerinin oluşmaktadır. İthalatımızda ise makineler ülkemizi bir yatırım ve dağıtım üssü olarak ve ulaşım araçları, tekstil ve hazır giyim görmelerinin sağlanması için Müsteşarlı- ürünleri ile kimyasallar ilk sıralarda yer al- ğımızca, çalışmalar yürütülmekte; Asya- maktadır. Pasifik ülkeleri tarafından yapılan yatırımlar Bölgeye yapılan 2010 yılı ihracatımızda ile bu ülkelere verdiğimiz büyük dış ticaret Çin, %34,5’lik pay ile birinci sırada yer alır- açığının kapatılması hedeflenmektedir. ken, Hindistan ikinci, Singapur da üçün- 2009 yılında 32,6 milyar dolar civarında cü sırada yer almaktadır. Bölgeden yapı- gerçekleşen Asya Pasifik ülkeleri ile ticaret lan 2010 yılı ithalatımızın %45,4’lük payı 53 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Çin’den, %12,6’lık payı Güney Kore’den, görüşmeler ve işbirlikleri oluşturulma- %9’luk payı Hindistan’dan ve %8,7’lik pa- sına katkı sağlanması, yı Japonya’dan karşılanmaktadır. • EXIMBANK kredilerinin kullandırılması esnasında çalışma neticesinde tespit Asya-Pasifik ülkelerine ihracatımızın 2012 yılına kadar 8 milyar dolara yükseltilmesi hedeflenmektedir. edilen ülkelere öncelik verilmesi, • İhracatta Pazar Araştırması Yardımları ve fuar desteklerinin ihracatçılarımıza daha yaygın tanıtılması ve söz konusu Toplam ihracatımız içinde %5,7 pay ile 6,5 milyar dolar seviyesinde olan Asya-Pasifik desteklerin arttırılması, • tekleyecek şekilde geliştirilmesine kat- ülkelerine yönelik ihracatımızın, 2012 yılın- kı sağlanması, da 8 milyar dolara yükseltilmesi hedeflenmektedir. Bu çerçevede; 54 • • • • • Ticaretin yürütülmesi sürecinde ortaya çıkan sorun ve engellerin minimize Asya ülkelerinde hâlihazırda 15 mer- edilmesi, kezde 20 olan ticari temsilcilik sa- • Lojistik imkânlarının ihracatımızı des- yısının artırılması ve ticari temsilcilik öngörülmektedir. olmayan ülkelere yeni temsilcilikler Diğer taraftan, bölge ülkelerine yöne- açılması, lik tanıtım faaliyetleri ve resmi ziyaretlere Hedef ülkelerde düzenlenen ulus- de 2010 yılı boyunca devam edilmiştir. lararası ihtisas fuarlarına milli katılım Devlet Bakanımız Sayın Zafer Çağlayan sağlanması ve söz konusu ülkelerdeki 30 Ekim-6 Kasım 2010 tarihleri arasında belli başlı fuarlara info stand katılımının Hong Kong, ÇHC ve Japonya’ya yönelik arttırılması, resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. ÇHC Hedef ülkelere yönelik olarak resmi, Başbakanı Wen Jiabao’nun 8-9 Ekim genel, sektörel ve bölgesel ticaret 2010 tarihlerinde ülkemize gerçekleştirdiği heyetleri düzenlenmesi, alım heyeti resmi ziyaret sırasında, ÇHC ile ikili ticari organizasyonlarının gerçekleştirilmesi, ve ekonomik ilişkilerimizin daha da gelişti- İkili ticari yasal alt yapıların güçlendiril- rilmesini teminen; mesi (STA, KEK, Çifte Vergilendirme- • Türkiye Cumhuriyeti ve ÇHC Hükü- nin Önlenmesi Anlaşması, Yatımların metleri arasında İkili Ticari ve Eko- Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaş- nomik İşbirliğinin Genişletilmesi ve ması, Teknik İşbirliği Anlaşması vs.), Derinleştirilmesine Yönelik Çerçeve İlgili ülke ve Türk ihracatçı ve sanayi- Anlaşması, cilerini temsil eden kuruluşlar arasında • DTM ile Çin Ticaret Bakanlığı arasında 2010 FAALİYET RAPORU • • İkili Ticari ve Ekonomik İşbirliği Orta ve malarını 2011 yılı içerisinde tamamlaması Uzun Dönem Kalkınma Planı için Or- ve müzakere sürecinin başlatılması öngö- tak Araştırma Bağlatılmasına yönelik rülmektedir. Mutabakat Zaptı, Diğer taraftan, Pasifik Ülkeleri ile STA DTM ile ÇHC Ticaret Bakanlığı ara- görüşmelerine sında Müteahitlik ve Teknik Müşavirlik talebimiz Pasifik Adaları Forumu Genel alanında üçüncü ülkelerde İşbirliğinin Sekreterliği’ne iletilmiştir. Bu kapsamda artırılmasına yönelik Mutabakat Zaptı, Pasifik Ülkeleri ile ilk tur STA müzakerele- DTM ile ÇHC Ticaret Bakanlığı ara- rinin 2011 yılı içerisinde yapılması öngörül- sında Yeni İpekyolu Bağlantısı Ortak mektedir. Çalışma Grubu Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı imzalanmıştır. Türkiye ile Japonya arasında artan ticari ve ekonomik ilişkiler ile ülkelerimiz ekonomilerinin tamamlayıcı özellikleri göz önünde bulundurulduğunda, ülkemiz ile Japonya arasında 2011 yılında “Stratejik Ekonomik İşbirliği Anlaşması” imzalanması öngörülmektedir. AB-ASEAN Serbest Ticaret Anlaşması (STA) müzakerelerinin başlamasının ardından ülkemiz ile grup olarak ASEAN arasında STA müzakerelerinin başlatılması hususunda girişimde bulunulmuş, ancak sürecin uzaması üzerine ekonomik büyüklük açısından öne çıkan ASEAN ülkelerinden Malezya, Endonezya, Vietnam, başlanılmasına yönelik iv. ABD ile Ticari ve Ekonomik İlişkileri Geliştirme Stratejisi ABD’nin, büyük ve orta-uzun vadeli politikalara ihtiyaç duyulan ve çetin rekabet koşulları bulunan bir pazar olması, ülkenin coğrafi büyüklüğü, eyaletlerin kendine has yapısının bulunması gibi nedenler pazara giriş açısından bölgesel yaklaşımların benimsenmesini zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle, ABD ekonomisi ve ticaret yapısı eyaletler bazında incelenmiş ve Teksas, New York, Florida, Illinois, Kaliforniya ve Georgia hedef eyaletler olarak belirlenmiştir. Strateji kapsamında, ABD’de yerleşik Türk kuruluşlarına stratejimizi tanıtmak ve onların sağlayabileceği desteği tespit etmek Filipinler, Singapur, Tayland, ve Brunei üzere, New York, Chicago, Los Angeles ile ikili STA müzakerelerinin başlatılması gibi şehirlerde Türk dernekleri ve fahri kon- teklif edilmiştir. Bunun üzerine Malezya ile soloslar ile görüşülerek strateji hakkında müzakereler başlatılmış ve 2010 yılı içeri- işbirliği modelleri oluşturulmuştur. sinde 3 tur müzakere gerçekleştirilmiştir. Endonezya ile de bir Ortak Çalışma Grubu kurulması konusunda mutabık kalınmıştır. Bu çerçevede söz konusu Grubun çalış- Turquality, fındık, deri ve seramik tanıtım grupları, Türk Malı imajı ile kalite unsurunu ön plana çıkarmışlardır. 55 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Bu çerçevede iki farklı alanda tanıtım faaliyetleri yapılmıştır: Birinci grup faaliyetler, uzun vadeli ve Türkiye’nin ve Türk malı- formda görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, VII.Dönem TIFA toplantısı gerçekleştirilmiştir. nın imajının güçlendirilmesine yöneliktir. Örneğin, Turquality projesi kapsamındaki çalışmalarda, ayrıca fındık, deri, seramik tanıtım gruplarının faaliyetlerinde Türk malı imajının güçlendirilmesi ve kalite unsurunun ön plana çıkarılması amacı güdülmektedir. İkinci grup faaliyetler daha kısa vadede gerçekleştirilecek ve doğrudan Türk firmalarını dağıtım kanalları ile tanıştıracak girişimleri ön plana çıkaracak faaliyetlerdir. 56 Bu çerçevede, hedef eyaletlere ticaret ve butik ticaret heyet programları düzenlenmiş, DEİK ile ATC tarafından gerçekleştirilen konferanslara katılım sağlanmış, “Federation of Turkish-American Associations-FTAA” tarafından her yıl Mayıs ayında New York’ta düzenlenen geleneksel Türk-Amerikan Günleri kapsamında, Türk Ekonomik ve ticari ilişkilerin Model Ortaklık seviyesine yükseltilmesi amacıyla İşbirliği Stratejik Çerçevesi oluşturulmuştur. ihraç sektörleri, Türk serbest bölgeleri ve Türkiye’de yatırım imkânları hakkında bilgilendirici seminerler düzenlenmiş ve ABD’nin çeşitli eyaletlerindeki fuarlara katılım sağlanmıştır. 2009 yılında, ABD’ye 3,2 Milyar dolar olan ihracatımız %17 artarak 2010 yılında 3,8 milyar dolara yükselmiştir. İthalatımız ise 2009 yılında 8,6 milyar dolardan %43,6 artarak 2010 yılında 12,3 milyar dolara ulaşmıştır. İki ülke arasındaki ticaretteki engellerin kaldırılması amacıyla hükümetlerarası plat- Hükümetler arasında gerçekleştirilen üst düzey temaslar neticesinde, iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin model ortaklık seviyesine yükseltilmesini teminen “Türkiye-ABD Ekonomik ve Ticari İşbirliği Stratejik Çerçevesi” oluşturulmuştur. Sözkonusu yeni işbirliği mekanizmasının amacı; iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari faaliyetlerinin artırılmasının yanı sıra karşılıklı yatırımların artırılması ve üçüncü ülkelerde ortak projelerin hayata geçirilmesi suretiyle ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştiril- 2010 FAALİYET RAPORU mesidir. Türk tarafındaki koordinasyonu amacıyla ilgili kamu ve özel sektör kuru- Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı luşları ile işbirliği içinde hazırlanan “Latin Sn. Ali Babacan ile Devlet Bakanı Sn. Za- Amerika Ülkeleri ile Ticari ve Ekonomik İliş- fer Çağlayan tarafından sağlanan Strate- kilerin Geliştirilmesi Stratejisi” 2006 yılında jik Çerçeve’nin Bakanlar Düzeyindeki ilk uygulamaya konulmuştur. toplantısı 2010 yılı Ekim ayında ABD’de gerçekleştirilmiştir. Bakanlar düzeyindeki 2. toplantının, 2011 yılı sonbahar aylarında Türkiye’de gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Sözkonusu Çerçeve kapsamında ayrıca özel sektörler arasındaki ilişkileri geliştirmek ve ticaret ve yatırımlara yönelik engellerin tespit edilerek iki ülke hükümetine görüş sunmak üzere, eşbaşkanlığını Türkiye 57 tarafında Dış Ticaret Müsteşarı’nın yürüteceği “Türkiye-ABD İş Konseyi” kurulmuştur. İş Konseyi’nin 2011 yılı içinde faaliyete geçmesi planlanmaktadır. Ticaret temsilciliklerimizin bulunduğu New York ve Washington’un yanısıra, Chicago Söz konusu stratejinin temel amaçları, ve Los Angeles’ta da açılan temsilciliklerle Latin Amerika ülkeleri ile ilişkilerimize dina- Amerika’daki firmalarımıza daha fazla hiz- mik bir yapı kazandırmak, işbirliği olanak- met sağlanması mümkün olmuştur. 2011 ları hakkında ülkemizde ve Latin Amerika Yılında, mevcut temsilciliklere ilave olarak ülkelerinde ortak bir bilinç oluşturmak, Houston ve Miami’ye Ticaret Müşavirleri ülkemizin Latin Amerika’da tanınmasını atanmış olup, Atlanta gibi önemli ticaret sağlamak, ticareti çeşitlendirmek ve ticari merkezlerinde temsilcilikler açılması plan- ve ekonomik bağları ilişkilerimizin itici gücü lanmaktadır. haline getirmektir. v. Latin Amerika ile Ticari ve Ekono- Bu strateji çerçevesinde; mik İlişkileri Geliştirme Stratejisi • Latin Amerika ülkeleri ile ticari ilişkile- Latin Amerika’nın dünya ekonomisindeki rimizin yasal altyapısını düzenleyecek artan önemi gözönüne alınarak ticari iliş- temel anlaşmaların süratle imzalan- kilerimizin geliştirilmesi, bölgeye yönelik ması, ihracatımızın çeşitlendirilmesi ve artırılması • Söz konusu ülkelerden hâlihazırda 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI • • Karma Ekonomik Komisyon (KEK) ve Şili’de İş Forumları düzenlenmiştir. mekanizmasına sahip olunmayanlar MERCOSUR ile Latin Amerika’da, pazara ile de KEK veya üst düzey ekonomik girişte Türk firmaları için önemli bir cay- istişare ve karar mekanizmaları oluş- dırıcı unsur teşkil eden ve Latin Amerika turularak, düzenli diyaloğun başlatıl- ülkelerinin büyük bir kısmında uygulanan ması, yüksek gümrük vergileri nedeniyle ortaya Türkiye’nin AB ve diğer uluslararası çıkan sorunun, muhtemelen MERCOSUR yükümlülükleri de gözönüne alınarak, ile çalışmaları sürdürülen Serbest Ticaret bu ülkelerle Serbest Ticaret Anlaşma- Anlaşmalarının (STA) sonuçlandırılmasıyla ları akdedilmesi, aşılması mümkün olacaktır. Bu doğrultu- Bölgede düzenlenen uluslararası fuar- da STA müzakerelerinin devam etmesine lara firmalarımızın katılımının destek- 58 • lenmesi, hinde gerçekleştirilmiştir. Alım ve ticaret heyetleri gibi tanıtım Diğer yandan, ANDEAN Topluluğu üyele- faaliyetleri düzenlenmesi için uygun koşulların oluşturulması, • yönelik ön görüşmeler 4 Kasım 2010 tari- Bölgedeki Ticaret Müşavirliklerinin sayısının artırılması planlanmış ve çalışmalar başlatılmıştır. Latin Amerika Ülkeleri ile 2009 yılında 3,7 Milyar dolar olarak gerçekleşen ticaret hacmimiz, %41,9 oranında artarak 2010 yılında 5,2 Milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. rinden Peru, Kolombiya ve Ekvator ile karşılıklı yarar esasına dayanan STA’lar akdedilmesine yönelik müzakerelerin 2011 yılında başlatılması öngörülmektedir. Türk firmalarının aradığı bilgi ve lojistik desteğini sağlayabilmek amacıyla, bölgedeki Ticaret Müşavirliklerimizin sayısının artırılmaktadır. Ülkemizin bölgedeki en önemli eksikliklerinden birisi, düzenli bilgi temin edilebilecek ve işadamlarının doğrudan başvurabilecekleri kaynakların yeter- Ayrıca KEK mekanizması oluşturulmasını siz olmasıdır. Latin Amerika’da Buenos teminen 2009 yılında Uruguay ve Paragu- Aires’de (Arjantin), Santiago (Şili), Meksika ay ile 2010 yılında Ekvator’la Ticari İşbirliği (Meksika) ve Karakas (Venezuella)’da Ti- Anlaşmaları imzalanmış, Venezuella Peru, caret Müşavirliğimiz ve Sao Paulo’da (Bre- Nikaragua, Bolivya ve Kosta Rika ile mü- zilya) Ticaret Ataşeliğimiz bulunmaktadır. zakereler devam etmektedir. Diğer yandan, işadamlarımızın lojistik ile il- Latin Amerika bölgesi ile ticari ilişkilerimizi gili problemlerini çözme yolunda atılan bir geliştirmek ve İş adamlarımızı sözkonusu diğer adım da Türk Hava Yolları’nın 2009 bölgedeki buluşturmak yılı Nisan ayında Sao Paulo’ya başlattığı amacıyla 2010 yılı Mayıs ayında Brezilya doğrudan seferler olmuştur. Taşımacılık muhataplarıyla 2010 FAALİYET RAPORU maliyetlerinin azaltılabilmesini teminen, 2001 yılında Türkiye’de yaşanan ağır eko- mevcut lojistik ağlarına Latin Amerika’nın nomik kriz Türk firmalarını dışa açılmaya da dâhil edilmesi ve konteyner taşımacılı- zorlarken kriz sonrası Türk ekonomisinin ğının teşvik edilmesi gibi hususlar üzerinde hızlı bir toparlanma sürecine girmesi söz durulmaktadır. konusu yatırımlara ivme kazandırmıştır. vi. Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Mü- Bugüne kadar Türk müteahhitlik hizmet- şavirlik Hizmetleri Stratejisi 1972 yılında Libya ile başlayan Türk müteahhitlik sektörünün yurt dışına açılım hamlesi 1980’li yıllarda sadece birkaç Ortadoğu ülkesinde özellikle konut projeleriyle sınırlı olarak devam etmiş, bu dönemden sonra Türk ekonomisinin daha liberal bir yapıya kavuşmasıyla birlikte dış pazarların Türk müteahhitlerince keşif süreci başlamıştır. 1980’lerin sonunda Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa’da yaşanan değişim, Türk firmalarına bu bölgelerde yeni iş imkânları yaratmıştır. Ortadoğu ülkeleri ve Libya’da 1990’lı yıllardan itibaren yaşanan ekonomik sıkıntı ve siyasi belirsizlik ortamı Türk müteahhitlik firmalarını Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) coğrafyasına daha fazla ağırlık vermeye zorlamıştır. leri sektörü 81 ülkede Türkiye’yi başarıyla temsil etmiştir. Yurtdışında üstlenilen projelerin 2011 yılında 30 milyar dolara, 2015 yılında ise 50 milyar dolara yükseltilmesi hedeflenmektedir. Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri sektörü, ülkemizin yetişmiş insan gücü, teknik birikimi ve teknolojiye adaptasyonu, iş deneyimi ve disiplini, coğrafi konumu, bölge ülkeleri ile siyasi ve kültürel yakınlığı gibi avantajlarının kullanılması ve kamu kuruluşları ile özel sektör arasındaki koordinasyon, işbirliği ve ortak hareket etme bilincinin sağlam bir şekilde yerleştirilmesi sayesinde 1972’den 2010 sonuna kadar 85 ülkede yaklaşık 185 milyar dolar değerinde 5800’den fazla proje üstlenmiştir. Bu dönem içerisinde gelişip olgunlaşan sektör ödemeler dengesi, istihdam, ihracat, teknoloji transferi ve dışa açılma süreci konularında ülke ekonomisine doğrudan ve dolaylı olarak birçok katkı sağlamaktadır. Üstlenilen proje bedeline ilişkin 2000 yılından bu güne kadarki rakamlara aşağıdaki tabloda yer verilmektedir. 59 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI GRAFİK 10 Proje Bedelleri Proje Bedeli (Milyar $) 60 2000 1,0 2001 2,4 2002 2,0 2003 4,2 2004 11,3 2005 11,5 2006 20,9 2007 24,6 2008 23,8 2009 21,8 2010 20,3 Yurtdışında üstelenilen proje bedelleri 2000 yılından itibaren sürekli artış içinde olmuş, 2004 yılın dan sonra artış hızı yüksek olmuştur. 2008 ve 2009 yılında küresel ekonomik krizin de etkisiyle birçok büyük uluslararası müteahhitlik projesi ertelenmiştir. Bu durum, ülkemiz firmalarının yurtdışında üstlendiği işlerin değerinde uzun yıllar sonra ilk kez az da olsa düşüşe neden olmuştur. Buna rağmen yurtdışın- da üstlenilen işlerin bedeli 2009’da 21.8 milyar dolar, 2010 yılında ise 20,3 milyar dolar olmuştur. Konjonktürel sebeplerden kaynaklanan bu düşüşün dünya ekonomisinin toparlanmaya başlaması ile yeniden yükselişe geçmesi ve Türk Müteahitlerinin yurt dışı iş hacimlerinin 2011 yılında 30 milyar dolara, 2015 yılı için ise 50 milyar dolara çıkması beklenmektedir. 2010 FAALİYET RAPORU Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik vii. İhracata Dönük Üretim Stratejisi Hizmetleri Stratejisi’nin vizyonu “yurtdışı İhracat, büyümeyi ve istihdamı artıran, üretimi yönlendiren önemli bir itici güçtür. Bu nedenle, üretim süreçlerinden ve sürdürülebilir girdi tedarik ihtiyacından bağımsız olarak düşünülemez. Bu noktadan hareketle, ülkemiz imalat sanayii ve hizmet üretim potansiyeli ile girdi tedarik ihtiyacının ihracat odaklı olarak değerlendirilmesi ve yönlendirilmesi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. müteahhitlik” ve “teknik müşavirlik” hizmetleri sektörlerinin, kurumsal bir yapıya kavuşturularak, uluslararası rekabet gücünün artırılması ve istikrarlı büyümesinin sağlanmasıdır. Strateji’nin Misyonu ise, “yurtdışı müteahhitlik” ve “teknik müşavirlik” hizmetleri sektörlerini uluslararası hizmet ticaretinin gereklerine uygun destekleyici ve geliştirici kısa, orta ve uzun vadeli stratejik plan ve programlar oluşturularak gerekli düzenlemelerin yapılması ve uygulamaların gerçekleştirilmesidir. 61 Bu çerçevede, sektörün Türk bankalarından teminat mektubu almada karşılaştığı sorunlar çözülecektir. Yeni kredi, sigorta, garanti programı ile finansman modelleri çeşitlendirilerek ve mevcut programlar genişletilerek sektörün finansman gücü artırılacaktır. Yine, sektörün yurtdışında tanıtılmasına yönelik faaliyetler artırılarak sürdürülecektir. Sektör ile yakın bir temas içerisinde bulunularak sektörün yaşadığı her türlü sorun hızlı bir şekilde çözülecektir. Öte yandan, teknik müşavirlik firmalarının yabancı ülkelerde artan ölçüde iş almalarına yönelik devlet yardımları ile desteklenmesi, projelerin planlama aşamasında yer alınmak suretiyle müteahhitlik işlerinin alınmasına, ayrıca fizibilite ve/veya projesi yapılan işlerde kullanılacak malzemelerin Türkiye’den ihracatının artırılmasına zemin hazırlayacaktır. Dış ticaretimizde Cumhuriyetimizin 100’üncü kuruluş yıldönümü olan 2023’e yönelik stratejik hedefimiz dünya mal ticaretinden aldığımız payın artırılması, ihracatımızın 500 milyar dolara çıkarılmasıdır. Dış ticarete konu sektörlerde geliştirilecek politikalar yoluyla, sürdürülebilir ihracatta ve ihracatçının rekabet gücünde artışın sağlanması, dış ticarete konu sektörlerde yurt içinde yaratılan katma değerin artırılması yakın gelecekte ulaşılması gereken hedefler olarak belirlenmiştir. 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Bu hedeflere ulaşabilmek için, ilgili tüm Kurul Üyeleri şunlardır: politika araçlarının birbiriyle etkileşimli ola- • Maliye Bakanlığı Müsteşarı • Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Müste- rak, bütünsel bir yaklaşımla kullanılması gerekmektedir. 12 Mayıs 2010 tarihli ve şarı 27579 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 2010/12 sayılı Başbakanlık Genelgesi • Müsteşarı ile kurulan “İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu” bu anlamda • Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı önemli bir görev üstlenmiştir. • Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı • Hazine Müsteşarı • Gümrük Müsteşarı • Dış Ticaret Müsteşarı • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası “İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu” oluşturulmuştur. 62 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Kurul’un amacı; belirlenen hedeflerin gerçekleştirilebilmesi için üretimle ihracatın birlikte ele alındığı bir “İhracata Dönük Üretim Stratejisi” geliştirmek; bu çerçevede, konuyla ilgili kurum ve kuruluşların Başkanı • Ajansı Başkanı • • tirilmesini, sonuçların karar mekanizmalarına taşınmasını, bu çalışmaların sürekli hale getirilmesini ve sonuçların izlenmesini sağlamaktır. İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Devlet Bakanı başkanlığında toplanmakta, Kurul’da ilgili bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar en üst seviyedeki yetkilileri düzeyinde temsil edilmektedir. İhtiyaç halinde, ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum ve meslek kuruluşlarının üst düzey yetkililerinin Kurul çalışmalarına katılımı, Kurul Başkanı tarafından değerlendirilmektedir. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanı bir plan dâhilinde aktif olarak çalışmalara katılmasını, sorunlara somut öneriler ge- Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı • Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı • Türkiye İhracat Kredi Bankası Genel Müdürü Kurulun ilk toplantısı 12 Temmuz 2010, ikinci toplantısı 23 Eylül 2010 ve üçüncü toplantısı 10 Aralık 2010 tarihinde gerçekleştirilmiştir. “İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu” toplantılarının ana gündem maddelerinden birini Müsteşarlığımız tarafından yürütülmekte olan “Girdi Tedarik Stratejisi” çalışması teşkil etmektedir. 2010 FAALİYET RAPORU “Girdi Tedarik Stratejisi” uygulamaya konulmuştur. mesi ve bunların uygun politika araçlarıyla uygulamaya aktarılması hedeflenmektedir. Bu kapsamda, ülkemiz ihracatında öne çıkan sektörler girdi tedarik perspektifinden derinlemesine mercek altına alınmakta; belirlenen sektörlerin, önemli üretici, ithalatçı ve ihracatçıları ile yüz yüze görüşmeler yapılarak, söz konusu sektörler daha yakından tanınmakta; özellikle girdi tedarik aşamasında ortaya çıkan sorunlara ilişkin kullanılabilir bilgi edinilmektedir. Bu şekildeki bir çalışma, geliştirilecek politika önerilerinin gerçekçi ve uygulanabilir olabilmesi bakımından son derece önemlidir. Bu çerçevede, Birçok ülkede benzerleri mevcut olan “Girdi Tedarik Stratejisi” çalışması ile sa- • Demir-çelik ve demir dışı metaller sektörüne yönelik çalışmalar tamamlana- nayinin ihtiyaç duyduğu girdilerin tedari- rak, İhracata Dönük Üretim Stratejisi kinde sürekliliğin sağlanması ve etkinliğin, verimliliğin artırılması, ihracatta rekabet Değerlendirme Kurulu’nun 23 Eylül gücünün iyileştirilmesi amaçlanmaktadır. 2010 tarihinde gerçekleşen ikinci top- Bu çalışma ile dünya girdi kaynaklarındaki lantısı ve 10 Aralık 2010 tarihli üçüncü belirsizliklerin, girdi tedarik kaynaklarında toplantısında tüm yönleriyle değerlen- ülke/bölge bazlı bağımlılık gibi dengesiz- dirilmiştir. liklerin, girdi niteliğindeki doğal kaynakların geleceğine dair kaygıların, emtia piyasala- • törlerden biri olan otomotiv sektörüne rındaki gelişmelerin girdi fiyatları üzerinde yönelik çalışmalara ilişkin ön rapor, oluşturacağı dalgalanmaların yaratacağı Kurul’un 10 Aralık 2010 tarihli üçüncü riskleri minimize etmeye ve ayrıca ülke ih- toplantısında sunulmuştur. racatının gelecek vizyonunda önemli yer tutacak yeni ürün ve teknolojilerin getire- Türkiye’nin ihracatında en önemli sek- • Makine sektörüne ilişkin çalışmalara ceği sürdürülebilir girdi tedarik ihtiyacının başlanmış olup, Kurul’un müteakip belirlenmesi ve güvenceye alınmasını sağ- toplantılarında otomotiv sektörü ile lamaya yönelik eylem planlarının geliştiril- birlikte ele alınması planlanmaktadır. 63 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI b) İKİLİ VE ÇOK TARAFLI TİCARİ İLİŞ- releri kapsamında çevresel ürünlerin belir- KİLER lenmesi konularında Çalışma Grupları top- i. Dünya Ticaret Örgütü ve Türkiye lantıları çerçevesinde diğer ilgili Kurum ve Başta Doha Kalkınma Gündemi olmak üzere DTÖ bünyesinde yürütülen müzakere ve çalışmaların takibine 2010 yılında da devam edilmiştir. Kuruluşlarla da koordinasyon halinde ülke pozisyonu oluşturulmuştur. Bu görüşlerimiz Daimi Temsilciliğimiz ya da toplantılara katılan Müsteşarlık temsilcileri tarafından müzakere platformuna taşınmıştır. Sürece ilişkin faaliyetlerimiz DTÖ’deki gelişmelere paralel olarak devam etmektedir. Tarım konusunda müzakere sürecinin başından itibaren stratejimiz, yeni pazar açılımları elde etmekten ziyade yerli üreti- 64 Cenevre’de düzenlenen toplantılar, üst min korunması, liberalleşmenin mümkün düzey görüşmeler ve Hong Kong Bakan- olduğunca yavaş sağlanması ve Gelişme lar Konferansı ile müzakerelerde belli bir Yolundaki Ülke (GYÜ)’lere sağlanacak aşamaya gelinmişse de, müzakerelerin özel ve lehte muamelenin işlevsel olması tamamlanması mümkün olamamıştır. Ge- şeklinde belirlenmiştir. linen aşama itibariyle tarım ve sanayi ürünleri pazara giriş müzakereleri başta olmak üzere, pek çok konuda üye ülkeler arasında görüş farklılıkları mevcuttur. Nitekim özellikle G-20 Devlet ve Hükümet DTÖ konularındaki koordinasyon, “Dünya Ticaret Örgütü İle Koordinasyon Kurulu” vasıtasıyla sağlanmaktadır. Başkanları Zirvesinde alınan Karar (Seul, Kasım 2010) ile müzakerelere hız kazan- DTÖ konularında Bakanlıklar ve diğer ku- dırılması bakımından yeni bir döneme gi- ruluşlar arasındaki koordinasyon, “Dünya rilmiştir. Ticaret Örgütü İle Koordinasyon Kurulu” Müzakereler her aşamada teknik heyet- vasıtasıyla sağlanmaktadır. ler ve delegasyonumuz aracılığıyla yakın- Öte yandan, gelişme yolunda olan ülkelere dan takip edilerek, özellikle tarım, sanayi yönelik teknik yardımlar ve katılım sürecin- ürünlerinde pazara giriş, sübvansiyonlar de bulunan ülkelere yönelik destek inisiya- ve telafi edici önlemler, balıkçılık sübvan- tifimiz kapsamında mevcut seminer ve iş- siyonları, ticaretin kolaylaştırılması, bölge- birliği faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik sel ticaret anlaşmalarına yönelik kuralların çalışmalara da 2010 yılı boyunca devam açıklığa kavuşturulması ve çevre müzake- edilmiştir. 2010 FAALİYET RAPORU ii. Avrupa Birliği ve Türkiye jimini yeniden yapılandırmakla kalmamış; 1980’lerden bugüne ihracata dayalı bü- AB ile geleneksel olarak sürdürülen ti- yüme stratejisi çerçevesinde dış ticaret- cari ilişkilerin geliştirilmesinde de önemli te liberal politikalar benimseyen Türkiye, rol oynamıştır. Gümrük Birliği süreci aynı Gümrük Birliği ile birlikte bugün yakla- zamanda üçüncü ülkelerle ticarette de şık 500 milyon nüfusa, 11,8 trilyon avro önemli sonuçlar doğurmuştur. Gümrük GSYİH’a sahip bir pazar haline gelmiş olan Birliği sonrasında gerek AB pazarına ge- AB ile ticari bütünleşmesini büyük ölçüde rekse diğer ülkelere olan ihracatımızda gerçekleştirmiştir. düzenli bir artış gerçekleşmiş, özellikle ihracatımızın AB pazarında istikrarlı bir paya sahip olması sağlanmıştır. AB, 2010 yılı itibarıyla dış ticaretimizde sahip olduğu yaklaşık % 42’lik pay ile ülkemizin en önemli ticari ortağıdır. Gümrük Birliği, dünyanın önemli bir kısmına karşı ticari anlamda açılma sürecini AB dış ticaretimizde sahip olduğu yaklaşık % 42’lik pay ile 2010 yılında da ülkemizin en önemli ticaret ortağı olmaya devam etmiştir. hızlandırmış ve Türkiye’nin dış ticaret ilişkilerini şekillendirerek yeni bölgesel yapılanmaların kapısını aralamıştır. Gümrük Birliği sonucu ortaya çıkan değişimlerin de katkısıyla toplam dış ticaret hacminin ülke- Gümrük Birliği’ni tesis eden 1/95 sayılı miz GSMH’sı içindeki payı artarak Gümrük Ortaklık Konseyi Kararı gereğince dış tica- Birliği öncesinde 1994 yılındaki % 30,6 se- ret rejimimiz büyük ölçüde AB ile uyumlu viyesinden, 2009 yılında % 41,07 seviye- hale getirilmiştir. Bu çerçevede, malların sine yükselmiştir. serbest dolaşımı ile ortak ticaret politika- Gümrük Birliği kapsamında kurulan Güm- sına ilişkin düzenlemelerin yanı sıra teknik mevzuat, fikri ve sınaî mülkiyetin korunması, devlet yardımları, ticari nitelikli devlet rük Birliği Ortak Komitesi (GBOK), AB ile ikili ticaretimizin geliştirilmesi ve Gümrük Birliği’nin uygulanmasında ortaya çıkan tekelleri ve rekabet hukuku alanlarındaki sorunların çözüme kavuşturulması bağ- AB mevzuatı, ülkemizin ihtiyaçları da dik- lamında önemli bir rol oynamaktadır. Bu kate alınarak dış ticaret rejimimize yansıtıl- çerçevede, GBOK toplantılarına devam mış olup, AB’deki gelişmelere bağlı olarak edilmekte olup, 24. Dönem GBOK Top- uyum çalışmalarına devam edilmektedir. lantısı 17 Haziran 2010 tarihinde gerçek- Gümrük Birliği, Türkiye’nin dış ticaret re- leştirilmiştir. 65 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 66 Buna ilave olarak, ikili ticari sorunların üst gerekli destek verilmektedir. Avrupa Kon- düzeyde ele alınmasını teminen Devlet seyi Zirve Kararları, Avrupa Komisyonu ta- Bakanı Sayın Zafer Çağlayan ile Avrupa rafından hazırlanan İlerleme Raporları, Ka- Komisyonu’nun Ticaretten Sorumlu Komi- tılım Ortaklığı Belgeleri, yine Komisyon’ca seri Karel Sayın DE GUCHT arasında 22 hazırlanan Strateji Belgesi, Etki Analizi ve Haziran 2010 tarihinde bir görüşme ger- benzer raporlar ve katılım sürecine ilişkin çekleştirilmiştir. Ayrıca, Sayın ÇAĞLAYAN dokümanlar sonuçları itibariyle değerlendi- ile Sayın DE GUCHT arasında gerçekleş- rilerek bilgilendirme ve eşgüdüm çalışma- tirilmesi planlanan müteakip görüşme ön- ları yürütülmektedir. cesinde, Komisyon yetkilileri ile 14 Ekim Diğer taraftan, firmalarımızın AB Üyesi Ül- 2010 tarihinde üst düzey teknik bir toplan- kelere yönelik ihracatlarında karşılaştıkları tı düzenlenmiştir. Diğer taraftan, AB Ortak sorunlar yakından takip edilerek, çözümü Ticaret Politikası’nda kaydedilen gelişme- yolunda AB ve üye ülke makamları nez- lerin yakından takip edilmesi amacıyla, dinde girişimler yapılmıştır. Ayrıca sorunla- 2001 yılından bu yana Komisyon ile Ortak rın Gümrük Birliği Ortak Komitesi de dahil Ticaret Politikası Bilgilendirme Toplantıları olmak üzere ilgili platformlara taşınması gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede, 27. sağlanmıştır. Dönem Bilgilendirme Toplantısı 30 Nisan Müsteşarlık, katılım müzakerelerine konu 2010 tarihinde Brüksel’de düzenlenmiştir. olan müktesebat fasıllarının önemli bir kıs- Yine Türkiye-AB ortaklık organları bağ- mında uygulayıcı birimler arasında yer al- lamında, Ortaklık Konseyi’nin 10 Mayıs mıştır. Katılım sürecinde, Müsteşarlığın en 2010 tarihinde gerçekleştirilen 48. Dönem aktif şekilde rol oynadığı fasıllar; “Malların Toplantısı’na, Ortaklık Komitesi’nin 26 Serbest Dolaşımı”, “Dış İlişkiler”, “Gümrük Mart 2010 tarihinde gerçekleştirilen 118. Birliği”, “Rekabet”, “Tarım ve Kırsal Kalkın- Dönem Toplantısına, Karma Parlamen- ma”, “Vergilendirme” ve “Çevre”dir. to Komisyonu’nun 22-23 Şubat, 25-26 Avrupa Birliği Genel Sekreterliği tarafından Mayıs ve 26-27 Ekim 2010 tarihlerinde Bakanlar Kurulu’na sunulan Avrupa Birliği gerçekleştirilen 63, 64 ve 65. Dönem Top- Stratejisi ve 2010-2011 Eylem Planı çer- lantılarına, Gümrük İşbirliği Komitesi’nin çevesinde, müzakere başlıklarındaki açılış 15 Ekim 2010 tarihindeki 42. Dönem ve kapanış kriterlerinin yerine getirilmesini Toplantısı’na katılım ve Müsteşarlık görev teminen gerekli çalışmalar yürütülmüştür. alanına giren hususlarda katkı sağlanmış- Bununla birlikte, katılım müzakereleri ve tır. AB müktesebatına uyum sürecini hızlan- Ülkemizin AB’ye tam üyelik hedefi doğ- dırmak amacıyla oluşturulan İç Koordinas- rultusunda diğer kurum ve kuruluşlarca yon ve Uyum Komitesi’nin çalışmalarına yürütülen çalışmalara da Müsteşarlıkça Müsteşarlığımızca da katılım sağlanmıştır. 2010 FAALİYET RAPORU Koordinatörlük görevini Müsteşarlığımızın Sistemi ve uygulamaları başta olmak üze- yürüttüğü Malların Serbest Dolaşımı faslı re, ihracatımızı etkilemesi muhtemel konu- için belirlenen teknik kriterlerin karşılana- lar takip edilmiş ve ilgili taraflar bilgilendi- bilmesini teminen ilgili tüm kurumların katı- rilmiştir. lımıyla çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Barselona Süreci çerçevesinde 11 Kasım 2010 tarihinde Brüksel’de Dokuzuncu Katılım Öncesi Mali Yardım Aracına (IPA) yönelik çalışmalara devam edilmiştir. Avrupa-Akdeniz Ticaret Bakanları Konferansına Dış Ticaret Müsteşar Yardımcısı başkanlığında bir heyet ile katılım sağlanmıştır. Söz konusu Konferans’a hazırlık mahiyetinde 26–27 Ekim ve 10 Kasım Katılım sürecinde mali işbirliğinin önemi 2010 tarihlerinde Brüksel’de gerçekleşti- dikkate alınarak, “Proje Çalışma Grubu” rilen Avrupa-Akdeniz (Euromed) Yüksek oluşturulmuş ve faaliyete geçirilmiştir. Bu Düzeyli Memurlar Çalışma Grubu Top- kapsamda, Müsteşarlık bünyesinde hazır- lantılarına katılım sağlanmıştır. Konferans lanan projeleri içeren proje envanteri gün- kapsamında, AB ile Akdeniz ülkeleri ara- cellenmiştir. Yine, çeşitli AB mali yardım programlarına katılım çerçevesinde, proje hazırlama, yürütme ve yönetimi konularında muhtelif kurumların da desteğiyle Müsteşarlığımız personeline yönelik eğitim çalışmaları yürütülmüştür. Ayrıca, AB tarafından 2007-2013 dönemi Katılım Öncesi Mali Yardım Aracından (IPA) finanse edilmek üzere ilgili birimlerce hazırlanan projelere destek verilmiştir. 2009-2010 yılları arasında AB’nin TAIEX Mekanizması ile Hollanda ile İkili İşbirliği G2G.NL Programından finanse edilmek üzere mevzuat uyum ve uygulamalarına yönelik projeler hazırlanmıştır. sında hizmetler ticareti ve iş kurma hakkı, bölgede ticari anlaşmazlıkların halli için bir mekanizma oluşturulması, tarım ticaretinde ileri serbestleşme, sanayi ürünlerinde uygunluk değerlendirme süreçlerinin karşılıklı tanınması konularında sürdürülen anlaşma müzakerelerine ilişkin gelişmeler; Akdeniz ülkeleri arasındaki STA ağının tamamlanması hususundaki ilerlemeler; Filistin menşeli ürünlerin bölgede pazara giriş olanaklarının arttırılması; Pan-Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyonu Sistemine ilişkin Bölgesel Konvansiyon; ticaret ve yatırımların kolaylaştırılması mekanizması; sahte ve korsan mallarla mücadele konusunda işbirliği yapılması başlıkları itibariy- AB’nin Hammadde Stratejisi, 2010-2015 le görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Anılan Ticaret, Büyüme ve Dış ilişkiler Stratejisi, konferans sonucunda, Filistin’in ticaretinin Yeni Bütünleşik Sanayi Politikası ile AB’nin artırılmasına yönelik olarak alınabilecek kimyasallar politikasını belirleyen REACH önlemlerin yer aldığı belge ile “2011 Yılın- 67 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI da Avrupa-Akdeniz Ticari İlişkilerinin Güçlendirilmesine Yönelik Çalışmalar” başlıklı belge oybirliği ile kabul edilmiştir. Demir-Çelik Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Planı gözden geçirilmiştir. Demir-çelik sektörünün yeniden yapılandırılması çerçevesinde Müsteşarlık koordinasyonunda hazırlanan ve 2009 yılı Mayıs ayında Avrupa Komisyonu’na iletilen Ulusal Yeniden Yapılandırma Planı (UYYP) kapsamında 23-24 Şubat 2010 tarihle- 68 rinde Ankara’da; 24 Mart 2010 tarihinde Brüksel’de; 22-23 Kasım 2010 tarihlerinde Ankara’da teknik toplantılar düzenlenmiştir. Söz konusu toplantılar çerçevesinde Avrupa Komisyonu’nca talep edilen bilgi ve belgelerin derlenmesi yönünde çalışmalar devam etmektedir. Rekabet Politikası Faslı açılış kriterleri arasında yer alan anılan Plan üzerinde mutabakat sağlanarak, söz konusu Faslın müzakerelere açılması önündeki engellerden birinin kaldırılması hedeflenmektedir. Dış ticaretimizin mal ve ülke bazında çeşitlendirilmesi ve AB Ortak Ticaret Politikasına uyum için AB’nin tercihli ticaret rejimlerinin üstlenilmesi önem taşımaktadır. Ülkemiz, AB ile olan Gümrük Birliği ilişkisi çerçevesinde ticaret politikasını AB’nin Ortak Ticaret Politikası ile uyumlu hale getirmek amacıyla Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) da dâhil olmak üzere AB’nin tercihli gümrük rejimine uyum sağlamaktadır. Bu itibarla ülkemiz, AB’nin STA imzaladığı ülkelerle karşılıklı yarar temelinde STA’lar akdetmektedir. 1996 yılından bu yana AB üyelikleri nedeniyle STA’ları feshedilen ülkeler hariç 17 adet STA imzalanmıştır. 2010 yılı sonu itibariyle ülkemizin 14 ülke ile STA’sı yürürlüktedir. Bunlar; EFTA, Makedonya, Hırvatistan, BosnaHersek, Arnavutluk, İsrail, Filistin, Fas, Tunus, Mısır, Suriye, Gürcistan, Karadağ ve Sırbistan’dır. Ayrıca 12 ülke/ülke grubuyla müzakerelerimiz devam etmekte olup, 11 ülke/ülke grubuyla müzakerelere başlanması için de girişimde bulunulmaktadır. Dünya Ticaret Örgütü Bölgesel Ticaret Anlaşmaları Komitesi’nin 15-16 Mart 2010 tarihinde Cenevre’de gerçekleştirilen ve ülkemiz ile Gürcistan arasındaki STA’nın ele alındığı toplantısına anılan STA hakkında gelebilecek soruların yanıtlanması amacıyla katılım sağlanmıştır. Diğer taraftan, Kasım 2008 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye ile Gürcistan arasındaki STA kapsamında tesis edilen Ortak Komite’nin dördüncü ve beşinci toplantıları sırasıyla 5 Temmuz 2010 ve 23 Aralık 2010 tarihlerinde Tiflis’te gerçekleştirilmiştir. Anılan toplantılarda Anlaşma’nın uygulanmasında ortaya çıkan sorunların çözümüne ilişkin görüşmeler gerçekleştirilmiştir. 2010 FAALİYET RAPORU 1 Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe giren Eden Ortaklık Anlaşması” kapsamında Türkiye-Suriye STA’sı ile kurulan Ortaklık oluşturulan Türkiye-Tunus STA Ortaklık Komitesi’nin üçüncü toplantısı ise 21–22 Konseyi birinci toplantısını 16–17 Aralık Mayıs 2010 tarihlerinde Ankara’da ger- 2008 tarihlerinde Ankara’da, ikincisi 2–3 çekleştirilmiştir. Aralık 2010 tarihinde Tunus’ta gerçekleşti- Türkiye ile Ürdün arasında Serbest Tica- rilmiştir. II. Ortaklık Konseyi Toplantısı’nda ret Alanı Tesis Eden Ortaklık Anlaşması, 1 varılan mutabakat neticesinde, Ortaklık Aralık 2009 tarihinde Cumhurbaşkanımız Komitesi’nin ilk toplantısı 6–7 Ocak 2011 Sayın Abdullah GÜL’ün Amman’a ger- tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilmesi çekleştirdiği resmi ziyaret sırasında imza- kararlaştırılmıştır. lanmıştır. Anlaşmanın 2011 yılı başında Meksika ve Cezayir ile müzakerelerin baş- yürürlüğe girmesi beklenmektedir. latılabilmesi konusundaki girişimler 2010 Lübnan ile STA akdedilmesi amacıyla 22- yılında da sürdürülmüştür. 23 Mart 2010 tarihinde Ankara’da yapılan AB’nin yeni dış ticaret politikasına paralel 6.Tur müzakereleri takiben 19 Ağustos olarak, önümüzdeki dönemde ASEAN ül- 2010’da Beyrut’ta yapılan teknik toplan- keleri, Hindistan, Ukrayna ve Güney Kore tı sonunda Lübnan ile Türkiye Arasında ile Serbest Ticaret Anlaşmaları müzakere- Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Ortaklık lerinin başlatılması yönünde girişimlerde Anlaşması parafe edilmiş ve Anlaşma 24 bulunulmuştur. Bu kapsamda Güney Kore Kasım 2010 tarihinde Beyrut’ta imzalan- ile 26-30 Nisan 2010 ve 19-23 Temmuz mıştır. 2010 tarihinde iki tur, Malezya ile 31 Mayıs Türkiye ile Karadağ arasında 26 Kasım -1 Haziran 2010, 23-25 Ağustos 2010 ve 2008 tarihinde imzalanan STA 1 Mart 30 Kasım- 2 Aralık 2010 tarihinde üç tur 2010 tarihinde; Türkiye ile Sırbistan ara- müzakere gerçekleştirilmiştir. sında 1 Haziran 2009 tarihinde imzalanan Diğer taraftan, Türkiye-Kanada STA ön STA ise 1 Eylül 2010 tarihinde yürürlüğe görüşmeleri 16-17 Şubat 2010 tarihlerin- girmiştir. de Ottava’da gerçekleştirilmiş, müteakip 23 Aralık 2008 tarihinde ülkemiz ile Libya müzakere turu ise 5-7 Ekim 2010 tarihleri arasında STA müzakerelerine başlanması arasında Ankara’da yapılmıştır. Halihazır- amacıyla ilk kez girişimde bulunulmuştur. da, müzakerelerin başlatılmasına ilişkin Müzakerelere 2010 yılı boyunca devam olarak Kanada tarafının resmi kararı bek- edilmiş olup, 2010 yılı boyunca 3 tur STA lenmektedir. müzakeresi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, Endonezya ile 9–10 Mart 2010, Vi- “Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuri- etnam ile 10 Şubat 2010 tarihlerinde STA yeti Arasında Serbest Ticaret Alanı Tesis için ön görüşmeler yapılmış, Hindistan ve 69 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Endonezya ile birer Ortak Çalışma Grubu oluşturulmuştur. Hindistan ile oluşturulan ortak çalışma grubunun üçüncü ve sonuncusu 26–27 Ekim 2010 tarihlerinde Yeni Delhi’de gerçekleştirilmiş olup, IV. Toplantının 13–14 Ocak 2011 tarihlerin- 70 Çeşitli ülke ve sektörlere yönelik “Etki Analizi” ve “Etki Değerlendirmesi Analizi” çalışmaları yapılmıştır. Dış ticaretimizin mal ve ülke bazında çeşit- de Ankara’da yapılması öngörülmektedir. lendirilmesi hedefimizle uyum içinde Ortak Bahse konu toplantıda Ortak Çalışma Ticaret Politikasının üstlenilmesi çalışmala- Grubu Raporu’na son şeklinin verilme- rı kapsamında imzalanmış ve imzalanmak- si planlanmaktadır. Ayrıca Endonezya ile ta olan Serbest Ticaret Anlaşmaları ile ter- oluşturulan ortak çalışma grubunun II. cihli ticaret anlaşmalarının dış ticaretimiz toplantısı 7–8 Ekim 2010 tarihlerinde ger- üzerindeki etkilerini ortaya koymak üzere çekleştirilmiş olup, bir sonraki toplantısının çeşitli ülke ve sektörlere yönelik “Etki Ana- 24-25 Şubat 2011 tarihlerinde gerçekleş- lizi” ve “Etki Değerlendirmesi Analizi” çalış- tirilmesi kararlaştırılmıştır. maları kapsamında; Üçüncü tur ön görüşmeleri 20-21 Mayıs • Türkiye ile G. Kore Arasında STA 2009 tarihlerinde Kiev’de gerçekleştiri- Oluşturulmasının Türkiye’nin Dış Tica- len Türkiye-Ukrayna STA müzakerelerinin reti Üzerindeki Olası Etkilerine Genel 2011 yılı ilk yarısında başlanılması öngö- Bir Bakış, rülmektedir. • Türkiye ile Southern Africa Coustoms Dördüncü turu 22-24 Nisan 2010 tarih- Union (SACU) Arasında STA Oluş- lerinde Ankara’da gerçekleştirilen Türki- turulmasının Türkiye’nin Dış Ticareti ye-Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) STA’sı Üzerindeki Olası Etkilerine Genel Bir görüşmeleri KİK tarafının üçüncü ülkelerle yürüttüğü tüm STA müzakerelerini askıya alması sebebi ile akamete uğramış olup, Bakış, • Oluşturulmasının Türkiye’nin Dış Tica- beşinci tur müzakerelerin 2011 yılı ilk ya- reti Üzerindeki Olası Etkilerine Genel rısında yeniden başlatılması hedeflenmektedir. Türkiye-Mısır Serbest Ticaret Anlaşma- Bir Bakış, • Türkiye ile ABD Arasında Ticaret An- Mayıs 2010 tarihlerinde Ankara’da ger- laşması Oluşturulmasına İlişkin Kısmi çekleştirilmiş olup, anılan toplantılarda Denge Analizi, Anlaşma’nın uygulanmasında ortaya çıkan gerçekleştirilmiştir. Türkiye-ABD Ekonomik ve Ticari İşbirliği Stratejik Çerçevesi Kapsamında sı Ortak Komitesi’nin 3. toplantısı 24–25 sorunların çözümüne ilişkin görüşmeler Türkiye ile Hindistan Arasında STA • Türkiye ile Libya Arasında TTA Oluşturulmasının Türkiye’nin İhracatı Üze- 2010 FAALİYET RAPORU • rindeki Olası Etkilerine İlişkin Kısmi manya, Sırbistan, Yunanistan, Hırvatistan, Denge Analizi, Moldova ve Karadağ ile ülkemizin üyesi Türkiye ile Endonezya Arasında STA bulunduğu Güney Doğu Avrupa Ülkeleri Oluşturulmasının Türkiye’nin Dış Tica- Süreci (GDAÜ)’ nin dönem başkanlığının reti Üzerindeki Olası Etkilerine Genel ülkemizce üstlenilmesi vesilesiyle 30 Mart Bir Bakış 2010 tarihinde Ticaret Bakanları Toplantısı başlıklı analizler gerçekleştirilmiştir. iii. Diğer İkili ve Çok Taraflı Ticari İliş- ve İş Forumu düzenlenmiştir. c) TİCARET POLİTİKALARI kiler i. İhracat Politikaları 2010 yılında çeşitli ülkelerle Karma Eko- İhracat politikalarının ana eksenini, ül- nomik Komisyon (KEK) toplantıları ger- kemizde ihracatçı sayısının artırılması, çekleştirilmiş ve bu toplantılar sonucunda ihraç ürünlerimizin uluslararası pazarlar- protokoller ve mutabakat metinleri imza- da rekabet gücünün yükseltilmesi, ihraç lanmıştır. Yine, çeşitli ülkelerle yeni ticari ürünlerimizin dış pazarlarda marka haline işbirliği anlaşmaları imzalanmıştır. getirilmesi, ihraç ürünlerimizde ve pazarla- Buna ilaveten, Türkiye ile Türk Cumhuri- rımızda çeşitliliğin sağlanması gibi unsurlar yetleri ve akraba topluluklar arasında ticari oluşturmaktadır. ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine kat- Destek Politikaları kıda bulunma hedefine yönelik Türk Cumhuriyetleri Eğitim Programının üçüncüsü sözkonusu ülkelerde görev yapan, Türkçe bilgisini haiz, 40 yaşını aşmamış kamu görevlisi ve akademisyenlerin katılımıyla 30 Mayıs-13 Haziran 2010 tarihleri arasında Başta Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) olmak üzere ihracatçı firmalarımız, çok çeşitli alanlarda desteklenmektedir. Ankara’da gerçekleştirilmiştir. İKT üyesi ülkeler arasındaki ticaretin artırıl- Başta Küçük ve Orta Büyüklükteki İşlet- ması amacına yönelik olarak 26. İSEDAK meler (KOBİ) olmak üzere ihracatçı fir- Oturumu ile eş zamanlı olarak 6-8 Ekim malarımız, üretim alt yapıları ile Ar-Ge ve 2010 tarihleri arasında düzenlenen 13. inovasyon yeteneklerinin geliştirilerek ulus- MÜSİAD Uluslararası Fuarı ile 14. Ulusla- lararası pazarlarda rekabet güçlerinin artı- rarası İş Forumu Organizasyonu Kongresi rılması, ihracat faaliyetine yönlendirilmeleri MÜSİAD ile birlikte gerçekleştirilmiştir. ve uluslararası pazarlarda tanınmalarının Ayrıca, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bul- sağlanması amaçlarıyla tüm ihracatçı fir- garistan, Makedonya Cumhuriyeti, Ro- malarımız Yurtiçi Uluslararası İhtisas Fu- 71 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI arları ve Yurtdışı Fuarlara Katılım, Ar-Ge, ma Usul ve Esasları’nın tasarımcı şirketleri Çevre Yardımı, Pazar Araştırması Yardımı, ve tasarım ofislerini ilgilendiren maddele- Yurt Dışı Ofis-Mağaza Yardımı, İstihdam, rinde çeşitli değişiklikler yapılmış; destek Tasarım, Eğitim ve Danışmanlık, Marka, kapsamına alınma kriterlerinin belirlenmesi TURQUALITY®, Uluslararası Rekabetçili- üzerine detaylı çalışmalar gerçekleştiri- ğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi prog- lerek, destek uygulamasına geçilmiştir. ramları kapsamında çok çeşitli alanlarda 2010 yılında 3 firma destek kapsamına desteklenmektedir. alınmıştır. Çeşitli ülkelerde gerçekleşen toplam 228 fuara milli düzeyde iştirak edilmiştir. 72 2010 yılında Türk ihraç ürünlerinin yurt dışında tanıtılması ve firmalarımıza yeni iş imkânlarının sağlanması amacıyla, yurt dışında düzenlenen ve Müsteşarlığımızca yetkilendirilen yurt dışı fuar organizatörlerince İran, Almanya, Rusya Federasyonu, Ukrayna, Çin, Birleşik Arap Emirlikleri, Suriye ve Mısır başta olmak üzere çeşitli ülkelerde gerçekleştirilen toplam 228 fuara milli düzeyde iştirak edilmiş, 2.282 yurtdışı fuar ise bireysel düzeyde desteklenmiştir. 2010 yılında milli katılım sağlanan 228 adet fuarın %36,3’ü Ortadoğu ülkelerine, %27,2’si Avrupa ülkelerine, %14,1’i BDT ülkelerine, %11’lik pay Afrika ülkelerine, %7,8’lik pay Asya ülkelerine, %3,5’lik pay Amerika ülkelerine yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. “2005/4 sayılı Yurt Dışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” zaman içerisinde firmalarımızın etkin bir şekilde desteklenebilmesi bakımından yetersiz kalmıştır. Bu çerçevede, yeni bir anlayışla hazırlanan 2010/6 sayılı “Yurt Dışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” 18/08/2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yü- Tasarımın doğrudan desteklenebilmesini rürlüğe girmiştir. Bu kapsamda, destek teminen 2008/2 sayılı Tasarımın Destek- oranları, süreleri, limitleri ve desteklenecek lenmesi Hakkında Tebliğ’e ilişkin Uygula- birim sayısı yükseltilmiştir. Daha önceden 2010 FAALİYET RAPORU destek kapsamında bulunmayan reyonlar destek kapsamına alınmıştır. esnasında göz önünde bulundurulan en önemli unsurların başında iç piyasadaki üretim dengelerinin ve rekabetin bozulma- 2010 yılı içerisinde TURQUALITY® Programı kapsamına 11 firmanın 13 markası ve Marka Programı kapsamına 9 firmanın 11 markası alınmıştır. sını önlemek gelmektedir. Otomasyon Projesi ile DİR sisteminin denetim ve takibi kolaylaştırılmıştır. Dahilde İşleme Rejiminin Elektronik Ortama Aktarılması Projesi kapsamında, 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren sadece elektronik ortamda yapılan başvurular Uluslararası piyasalarda rekabet eden Türk markalarının geliştirilmesini teminen; yurtdışında markalaşma faaliyetleri 2006/4 sayılı “Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve TURQUALITY®’nin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” çerçevesinde desteklenmektedir. Bu çerçevede, 2010 yılı içerisinde TURQUALITY® Programı kapsamına 11 firmanın 13 markası ve Marka Programı kapsamına 9 firmanın 11 markası alınmıştır. 2006/4 sayılı Tebliğ ile ilgili süreçlerin tamamı “TURQUALITY® Otomasyon Sistemi” üzerinden yürütülmeye başlanmıştır. Dahilde İşleme Rejimi (DİR) Dahilde işleme Rejimi ihracatçılarımızın dünya fiyatlarından hammadde ve ara malı temin etmesine imkan sağlayan ve bu yolla ihracat aşamasında önemli bir maliyet avantajı yaratan bir uygulamadır. Dahilde işleme izin belgelerinin düzenlenmesi kabul edilmeye başlanmıştır. Söz konusu proje ile Dahilde İşleme Rejimi sisteminin denetim ve takibi kolaylaştırılmıştır. Proje ile DİR uygulamalarına etkinlik ve sürat kazandırılmış olup, firmaların belge talebi başvurularının yanı sıra bahse konu başvuruların Müsteşarlığımız ve İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri tarafından değerlendirilmesi işlemlerinin de elektronik ortamda yapılması ile zaman kaybı önlenmektedir. Dahilde İşleme Rejimi kapsamında, 2010 yılında 55.816 adet müracaat yapılmıştır. Yine, aynı yılda 2009 yılından kalan sonuçlandırılmamış müracaatlarla birlikte 55.311 adet müracaat da sonuçlandırılmıştır. Ayrıca, 2010 yılı içinde 32.2 milyar dolar tutarındaki ithalat karşılığında 53.2 milyar dolar ihracat taahhüdünü içeren 7.194 adet Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB/D1-D3) hazırlanmıştır. 73 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Tanıtım Faaliyetleri İhraç ürünlerimizin uluslararası pazarlarda tanıtımını sağlama, pazar payını artırma ve söz konusu pazarlarda ticari ve ekonomik işbirliğinde ilerleme kaydedilmesi amaçlarına yönelik olarak, Müsteşarlığımız koordinasyonunda Ticaret Heyeti, Alım Heyeti, uluslararası fuarlara iştirak gibi çeşitli tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilmektedir. 2010 yılında gerçekleştirilen sektörel ticaret heyetleri kapsamında, 298 firma’dan 386 iş adamı yurtdışındaki iş partnerleriyle bir araya getirilmiştir. 74 Potansiyel pazar niteliğindeki ülkelere yönelik ihracatımızda artış sağlanması ve ihraç ürünlerimizin tanıtımı amacıyla, Müsteşarlığımız koordinasyonu, TİM organizasyonuyla ilgili İhracatçı Birlikleri tarafından Ticaret Heyeti programları gerçekleştirilmektedir. Müsteşarlığımızca yürütülen ihracat stratejileri çerçevesinde belirlenen hedef ülkelere yönelik olarak 2010 yılında Katar, İngiltere, Kazakistan, Yunanistan, Brezilya, Arjantin, Şili, Irak, Azerbaycan, Kanada, Nahçıvan, Fas, Tunus, Nijerya, Gana ve Ekvator Ginesi olmak üzere 15 ülkeye yönelik genel ticaret heyeti programı gerçekleştirilmiştir. 2010 yılında adet 15 Ticaret Heyeti programı, 16 adet Sektörel Ticaret Heyeti ve 55 adet Alım Heyeti Programı gerçekleştirilmiştir. 2010 yılında sektörel ticaret heyetlerine verilen önem artmıştır. Genel ticaret heyetlerinin yanı sıra spesifik sektörlere yönelik tanıtım çalışmaları kapsamında sektör temsilcilerimiz ile çeşitli ülkelere ziyaretlerde bulunulmuştur. 2010 yılında gerçekleştirilen sektörel ticaret heyetleri kapsamında, 298 firma’dan 386 iş adamı yurtdışındaki iş partnerleriyle bir araya getirilmiştir. Bu çerçevede, 2010 yılında Azerbaycan’a 1, Suriye’ye 2, Yunanistan’a 1, İngiltere’ye 1, Almanya’ya 1, Japonya’ya 3, Rusya’ya 3, Malezya’ya 1, Tayland’a 1, Polonya’ya 1 ve Nairobi’ye 1 adet olmak üzere toplamda 16 adet ve 11 ülkeye sektörel ticaret heyeti düzenlenmiştir. 2010 yılında, hedef ülkelere yönelik 55 Alım Heyeti Programı gerçekleştirilmiştir. Söz konusu organizasyonlar kapsamında hedef ülkelerden Başbakan, Bakan vb. üst düzey resmi yetkililerin yanı sıra, meslek kuruluşu temsilcileri, basın editörleri ve yabancı firma temsilcileri ülkemize davet edilmektedir. Bu programlar ağırlıklı olarak ambalaj, tekstil ve hazır giyim, gıda, makine, mermer ve doğal taş, mobilya, yapı malzemeleri, medikal ürünler, mücevher, kozmetik ve otomotiv sektörlerimizin yeterli düzeyde temsil edildiği yurt içi ihtisas fuarları ile eşzamanlı olarak gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede, 2010 yılında gerçekleştirilen alım heyeti programları kapsamında dünyanın 85 ülkesinden 2.509 firma, 18 2010 FAALİYET RAPORU bakan ve üstü erkân, 27 basın mensubu Fındık Tanıtım Grubu (1998), Deri Tanı- ve 11 kurum kuruluş temsilcisi ülkemizde tım Grubu (2005), Antep Fıstığı Tanıtım ağırlanmıştır. Grubu (2005), Narenciye Tanıtım Grubu (2007), Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komi- Tanıtım Grupları faaliyetlerini sürdürmüştür. tesi (2007), Makine Tanıtım Grubu (2007), Otomotiv Endüstrisi Tanıtım Komitesi (2008), Su Ürünleri Tanıtım Grubu (2008), Kanatlı Tanıtım Grubu (2010). İhracatımızın geliştirilmesi, ürünlerimi- zin tanıtılması ve yeni pazarlara girilmesi Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi amacıyla ihtiyaç duyulan ürünlerde tanıtım Ülkemizde, rekabet gücü taşıyan sektör- grupları kurulmakta olup, 2010 yılında fa- lerin geliştirilerek ulusal kümelenme politi- aliyet gösteren veya faaliyete geçen tanı- kasına temel teşkil etmesi ve nihai olarak tım gruplarımız ve kuruluş tarihleri ise şu sürdürülebilir ihracat artışını sağlayacak şekildedir: Seramik Tanıtım Grubu (1997), rekabetçi yapının geliştirilmesine katkı 75 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI sağlaması amacıyla, 2 yıl süreli “Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi” hazırlanmış ve Avrupa Birliği (AB) Katılım Öncesi Mali Yardımları kapsamında 6 Milyon Euro kaynak tahsis edilerek finansmanı sağlanmıştır. Projenin yüklenicisi, ülkemiz ile birlikte toplam 5 ülkenin firmalarından oluşan bir konsorsiyum olmuştur. Sürdürülebilir ihracat artışını sağlayacak rekabetçi yapının geliştirilmesi amacıyla, 2 yıl süreli “Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi” hazırlanmıştır. 76 Ulusal kümelenme politikasının geliştirilmesi projesi çalışmalarında işbirliğinde bulunulan başlıca kurum ve kuruluşlar şu şekildedir: Kamu Kurumları: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, DPT Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, KOSGEB, TÜBİTAK. Üniversiteler: Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi Özel Sektör: TÜSİAD, MÜSİAD, TİM, İhracatçı Birlikleri, TOBB ve Sanayi/Ticaret Odaları Diğer Paydaşlar: TEPAV, TTGV, OSD, TAYSAD, TGSD, ETO… Müsteşarlığımız ile birlikte ilgili ana paydaşların kurumsal kapasitesini geliştirmek amacıyla, eğitim programları, uluslararası çalışma turları gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, haritaları hazırlanan ve analizleri yapılan kümelerin temsilcileri için de Almanya ve Fransa’da bulunan çeşitli kümelerin ziyareti amacıyla uluslararası çalışma turları düzenlenmiştir. Ulusal kümelenme politikasına temel teşkil etmek üzere Kümelenme Strateji Belgesi hazırlanmış, ayrıca Üçüncü Uluslararası Kümelenme Konferansı düzenlenmiştir. Söz konusu Konferans’a, kümelenme alanında deneyimli yerli ve yabancı uzmanlar ile birlikte kamu ve özel sektörden yaklaşık 400 kişi katılım sağlamıştır. “Ulusal Seviyede Makro Küme Haritasının Oluşturulması” çalışması gerçekleştirilmiştir. Küme kategorisi ampirik olarak bir arada faaliyet gösterdiği tespit edilen iktisadi faaliyet kolları olarak tanımlanarak, yürütülen istatistiksel çalışma sonucunda Türkiye için geçerli 32 küme kategorisi belirlenmiştir. Potansiyel kümeler için küme analizleri ve kümelenme yol haritaları hazırlanmıştır. Proje kapsamında, genel kabul görmüş temalar çerçevesinde belirlenen 10 pilot iş kümesi için yol haritaları hazırlanmıştır. Yol haritalarında, pilot kümelerin gelişimi için gerekli olan hususlar, yapılması gereken çalışmalar, başarı faktörleri detaylı olarak incelenmiştir. (Tablo 4) 2010 FAALİYET RAPORU Ayrıca, Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) kapsamındaki 11 pilot küme için de kümelenme analizleri yapılmış ve 11 pilot kümenin mevcut durumu ile kümelenme alanında ihtiyaç duyduğu temel hususlar ortaya konulmuştur. TABLO 4 Bölgesel rekabet edebilirlik operasyonel programı kapsamında öne çıkan pilot kümeler Tablo 5’te gösterilmiştir. Diğer taraftan, tüm kümelenme paydaşlarının faydalanmasını teminen bir Kümelenme Portalı hazırlanmıştır. Yol Haritaları Hazırlanan Pilot Kümeler Yenilikçilik Aktörler Arası Küme ve Girişimcilik Ağ Oluşturulması Oluşumu Küme Tabanının Geliştirilmesi Mersin İşlenmiş Gıda İş Kümesi Ankara Makine İş Kümesi Konya Otomotiv Yan Sanayii Kümesi Ankara Yazılım İş Kümesi Denizli-Uşak Ev Tekstili İş Kümesi Muğla Yat Üretimi İzmir Organik İş Kümesi Gıda İş Kümesi TABLO 5 İl Sektör Kayseri Mobilya Gaziantep Makine Halısı Kahramanmaraş Tekstil Sivas Doğal Taşlar Yozgat Mobilya Trabzon Ağaç İşlemeciliği Samsun Dış Ticaret İşlemleri Malatya Kayısı Erzurum-Kars Kış Turizmi Mardin Turizm Makine Çorum Faktör Şartları Eskişehir-Bilecik- Manisa Elektrik Kütahya Elektronik Aletler Seramik İş Kümesi İş Kümesi Marmara Otomotiv İş Kümesi 77 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI KOBİ’lerin Ağ Yapılanmaları ve Bölgesel İşbirliği’nin Geliştirilmesi Projesi 78 2009 yılı içinde AB fonları ile finanse edilecek ve Müsteşarlığımızın faydalanıcısı olduğu 5 Milyon Avro tutarında, 3 yıl süreli “KOBİ’lerin Ağ Yapılanmaları ve Bölgesel İşbirliği’nin Geliştirilmesi” Projesi hazırlanmıştır. KOBİ’lerin Ağ Yapılanmaları ve Bölgesel İşbirliği’nin Geliştirilmesi Projesi’nin temelde Müsteşarlığımız tarafından açıklanan 2023 yılında ihracatımızın 500 milyar dolara ulaşması hedefi ile birlikte BROP bölgesinde kişi başına düşen gelirin 2020 yılına kadar ülkenin ortalamasına yaklaştırılması hedeflerine katkıda bulunması öngörülmekte olup, bu doğrultuda Proje faaliyetleri ile söz konusu bölgede firmalar arası işbirliklerinin artırılması, bölgedeki yerel aktörler (ihracatçı birlikleri, sanayi odaları, vb.) tarafından sunulan destek hizmetlerinin geliştirilmesi, teşvik edilen işbirlikleri ile firmaların verimlilik ve katma değer artışlarının sağlanması, BROP bölgesindeki firmaların teknolojiye erişimlerinin kolaylaştırılması ve teknolojideki gelişmelerden haberdar edilmesi, üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi ile bu bölgedeki firmalarımızın uluslararası pazarlara giriş ve bu pazarlarda rekabet edebilirliklerini artırmak üzere kapasitelerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Proje Samsun, Trabzon, Çorum, Gaziantep ve Kahramanmaraş illerinde yürütülecektir. KOBİ’lerin Ağ Yapılanmaları ve Bölgesel İşbirliğinin Geliştirilmesi Projesi, Samsun, Trabzon, Çorum, Gaziantep ve Kahramanmaraş illerinde yürütülecektir. • Sektör spesifik bölge içi ve bölgeler arası işbirliğine yönelik stratejilerin geliştirilmesi, • Söz konusu stratejilerin uygulamaya geçirilebilmesi için pilot girişimlerin düzenlenmesi, • Kümelenme araç paketinin geliştirilmesi (küme belirleme yönergesi, küme oluşumu/aktivasyon rehberi, küme yönetişim rehberi, bölgelerarasılaşma ve uluslararasılaşma rehberi, küme iş planı geliştirme yönergesi), • Online Bilgi Yönetim Sisteminin kurulması, • Ulusal Karşılaştırmalı Değerlendirme (Benchmarking) Sisteminin kurulması, • Yerel Kümelenme Bilgi Noktalarının kurulması. Projenin ihale süreci 2010 yılında sona ermiş olup 2011 yılı Ocak ayında proje başlatılacaktır. Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi 2010/8 sayılı “Uluslararası Rekabetçiliğin Bu kapsamda, söz konusu Proje ile ger- Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında çekleştirilmesi öngörülen çalışmalar aşağıda yer almaktadır: Tebliğ” 23 Eylül 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 2010 FAALİYET RAPORU Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilme- bazlı alım heyetleri organizasyonlarına sinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ ile dâhil edilerek şirketlerimizin uluslararası kümelenme anlayışı ve proje yaklaşımı pazarlara açılmalarına ve yurt dışındaki alı- çerçevesinde şirketlerimizin proje bazlı cıların ülkemizden alım yapmalarına yöne- eğitim ve/veya danışmanlık, istihdam, yurt lik faaliyetler gerçekleştirilecektir. dışı pazarlama veya alım heyeti ve bireysel Ayrıca, eğitim ve/veya danışmanlık prog- danışmanlık programlarının birbirine bağ- ramına/programlarına ve yurt dışı pazarla- lı şekilde uygulanabileceği bütünleşik bir ma veya alım heyeti programına/program- destek mekanizması tasarlanmıştır. larına katılan şirketler, proje bazlı bireysel danışmanlık desteği alabilmektedir. KOBİ’lerimizin yurt dışı pazarlama programlarına hazır hale getirilmesi ve yurt dışı pazarlardaki rekabet gücünün artırılması hedeflenmektedir. Proje bazlı eğitim ve/veya danışmanlık programları kapsamında, Program’a katılacak KOBİ’lerimiz için gerçekleştirilen ihtiyaç analizi çerçevesinde şirketler ihtiyaç, ölçek ve donanımlarına göre gruplandırılarak her bir grup için ayrı eğitim ve danışmanlık programları tasarlanacaktır. Söz konusu programlarla KOBİ’lerimizin bir sonraki aşama olan yurt dışı pazarlama programlarına hazır hale getirilmesi ve yurt dışı pazarlardaki rekabet gücü artırılmaya çalışılacaktır. Bunların yanında, kümelenme potansiyeli olan bölgelerdeki küme oluşumlarının ortaya çıkartılması ve söz konusu küme oluşumlarının desteklenmesi amacıyla İşbirliği Kuruluşlarına istihdam desteği sağlanmaktadır. Pazara Giriş Çalışmaları Dünya ekonomisinde yaşanan krizin sonucu olarak bir yandan bazı ülkelerin ithalatında daralmalar görülürken, diğer yandan da uluslararası ticarette daha korumacı eğilimler artmıştır. Tüm gelişmelere bağlı olarak dış ticarette “pazara giriş” konusu giderek daha büyük bir önem kazanmıştır. Dünya ticaretinde bu gelişmeler yaşanırken, ülkemizin de ihracattaki hedef pazarlarını yeniden yapılandırılması, bugüne kadar elde ettiği kazanımları, yeni açılım ve stratejilerle, sürdürülebilir hale getirme- Eğitim ve/veya danışmanlık programına si gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu itibarla, katılan şirketler, proje bazlı yurt dışı pazar- ihracatımız için yeni hedef pazarlar tespit lama programları (ortak pazar araştırmala- edilmesi ve kısa vadede kriz nedeniyle ge- rı, pazar ziyaretleri, küme tanıtım faaliyetle- leneksel pazarlarımızdaki daralmanın ihra- ri, ticaret heyetleri, yurt dışı fuar ziyaretleri, catımıza etkilerinin azaltılması temel hedefi eşleştirme vb. organizasyonlar) ile proje doğrultusunda, küresel kriz döneminde 79 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI büyümeye devam eden ve dış ticaret ha- söz konusu Komite altında görev yapa- cimlerinde önemli gerileme görülmeyen cak olan Pazara Giriş Faaliyetleri Çalışma ülkeler hakkında çeşitli analizler ve ön ça- Grubu ile Pazara Giriş Engelleri Çalışma lışmalar yapılmıştır. Grubu’ndan oluşan yeni bir yapı oluşturulmuştur. 2010-2011 yılları için ABD, Çin, Rusya, Hindistan, Brezilya, Kanada, Polonya, Nijerya, Mısır, İran, Suudi Arabistan, Cezayir, Libya, Ürdün ve Katar, 15 Hedef Ülke olarak belirlenmiştir. Söz konusu yapılanma çerçevesinde kurulan, başkanlığı Dış Ticaret Müsteşarı tarafından yapılan “Pazara Giriş Komitesi” altında faaliyet gösteren Çalışma Gruplarından biri olan “Pazara Giriş Faaliyetleri Çalışma Grubu”nun ilk dört toplantısı, Müsteşarlığımız ilgili Genel Müdürlükleri, 80 Pazar eksenli yürütülen bu çalışmalar ne- kamu kurum ve kuruluşları ile Sivil Top- ticesinde, 2010-2011 yılları için ABD, Çin, lum Kuruluşları temsilcilerinin katılımıyla Rusya, Hindistan, Brezilya, Kanada, Po- gerçekleştirilmiştir. Temel amacı, firma- lonya, Nijerya, Mısır, İran, Suudi Arabis- larımızın dış pazarlarda karşılaştıkları pa- tan, Cezayir, Libya, Ürdün ve Katar, 15 zara giriş engellerinin ortadan kaldırılması Hedef Ülke olarak belirlenmiştir. Yine aynı yönünde politikalar geliştirmek ve girişim- dönem için, Meksika, Şili, Peru, G. Kore, lerde bulunmak olan Pazara Giriş Engel- Endonezya, Malezya, Vietnam, Pakistan, leri Çalışma Grubu ise, kurulduğu tarihten Ukrayna, Kazakistan, Türkmenistan, Gür- bu yana iki kere toplanmış: bahse konu cistan, Azerbaycan, Irak, Suriye, Lübnan, toplantılara Müsteşarlığımızın ilgili birim- Umman, BAE, Tunus, İsveç, Hırvatistan, leri ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile Kosova, G.A.C., Kenya, Gana, Senegal, Sivil Toplum Kuruluşları temsilcileri iştirak Tanzanya 27 Öncelikli Ülke olarak tespit etmiştir. edilmiştir. Öte yandan, belirlenen 15 Hedef Ülke için, Hedef ülke belirlenmesi çalışmalarının ya- adıgeçen Komite ve Çalışma Grupları va- nısıra, küresel ekonomideki gelişmelerin sıtasıyla Pazara Giriş Projeleri ve bu Proje- ortaya çıkardığı ihtiyaç da dikkate alına- ler doğrultusunda ilgili pazarlarda gerçek- rak, ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarının leştirilecek ve belirli bir takvime bağlanmış önümüzdeki dönemde gerçekleştireceği faaliyetlerin yer aldığı eylem planları ha- pazara giriş çalışmalarının planlamasını, zırlanmıştır. Söz konusu proje ve eylem uygulamasını, takibini ve koordinasyonunu planları hazırlanırken ülkelerin kendilerine sağlamak üzere Dış Ticaret Müsteşarlığı- özgü nitelikleri ayrı ayrı dikkate alınarak bir mız bünyesinde Pazara Giriş Komitesi ve çalışma yürütülmüştür. Adıgeçen ülkelere 2010 FAALİYET RAPORU yönelik 2011 Eylem Planı hazırlık çalışmaları ise ilgili tüm paydaşların etkin katılımı ile devam etmekte olup söz konusu çalışmalar en kısa sürede tamamlanarak uygulamaya konulacaktır. Balkan Ülkeleri Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, son yıllarda yakaladıkları ekonomik büyüme trendi ve dışa açılım sürecine paralel olarak, “Balkan Ülkeleri” ile ülkemiz arasındaki ticari ve ekonomik ilişkiler de hızlı bir gelişim sürecine girmiştir. Söz konusu bölge ile ticari ve ekonomik ilişkilerimizin mevcut durumundan daha ileri bir düzeye götürülmesi için, orta ve uzun vadede bu ülkelerde izlenecek eylem planlarının belirlenmesini teminen çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda, 26 Şubat 2010 tarihinde İstanbul’da Devlet Bakanı Sayın Zafer ÇAĞLAYAN’ın başkanlığında Balkan Ülkeleri Çalıştayı gerçekleştirilmiş ve söz konusu Çalıştay’da, Balkan Ülkelerine yönelik olarak gerçekleştirilecek olan eylem planlarının tespiti ve uygulamasının koordinasyonunu sağlamak üzere, ilgili kamu kurum ve kuruluşlar ile STK temsilcilerinin katılımıyla 3 Çalışma Grubu toplantısı düzenlenmiştir. Ticaret Politikaları Önlemleri ve Soruşturmaları Ülkemiz menşeli ihraç ürünlerine karşı yürütülen veya ihracatımıza olumsuz etkide bulunabilecek ticaret politikası önlemi soruşturmaları (anti-damping, telafi edici vergi ve korunma önlemi soruşturmaları) kapsamında 2010 yılında da çalışmalar sürdürülmüştür. Bu kapsamda; mevcut önlemlerin ortadan kaldırılması ya da iyileştirilmesine yönelik olarak, ihracatçılarımız, soruşturma öncesinde, soruşturma sürecinde ve soruşturma sonrasında izleyebilecekleri yol haritası ile Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Anlaşmaları ve ithalatçı ülke mevzuatı çerçevesindeki hak ve yükümlülüklerine ilişkin olarak bilgilendirilmiş, ülkemizin uygulamaya konulan/konulabilecek önlemlere ilişkin görüşleri sözlü ve yazılı olarak ilgili ülke kamu kurumlarına iletilmiştir. 2010 yılında Hindistan, Fas, Avrupa Birliği (AB), Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) tarafından 9 adet korunma önlemi soruşturması yürütülmüştür. 81 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Karamel Ürünleri ve Cam) yürütülmüştür. önlemi (makarna ve demir/çelik, yuvarlak kesitli, dikişli tüp ve borular) uygulanmıştır. Demir/çelik, yuvarlak kesitli, dikişli tüp ve borulara karşı tatbik edilmekte olan telafi edici vergi önlemi çerçevesinde ABD tarafından 2008 dönemi için yürütülen idari gözden geçirme soruşturması kapsamın- Bu soruşturmalardan, Hindistan - Demir- da 2010 yılında da çalışmalar yürütülmüş- 2010 yılında Hindistan, Fas, Avrupa Birliği (AB), Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) tarafından 9 adet korunma önlemi soruşturması (Demir Çelik Ürünleri, Makine Halısı, Kablosuz Modemler, Mineral Gübreler, Buzdolabı, çelik sıcak hadde yassı mamuller, Fas – Makine Halısı, Ukrayna – Mineral Gübreler, KİK – Demir veya alaşımsız çelikten profiller ithalatına karşı yürütülen 4 adet korunma önlemi soruşturması önlem alınmaksızın sonuçlandırılırken, Rusya – Demir çelik 82 ürünleri ithalatına karşı yürütülen korunma önlemi soruşturmasında ülkemiz, ithalattaki düşük payı nedeniyle önlem dışında tutulmuştur. tür. Özel İhracat Uygulamaları 16 Haziran 2009 tarihinde yürürlüğe giren Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin 2008/14451 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yetkili sınır illerinde iki yıldır yerleşik olarak faaliyet gösteren tacirin yanı sıra, esnafa da ithalat ve ihracat yapma imkânı getirilmiştir. Böylece, ticaret erbabının yanı sıra esnafımıza da gümrük vergisinden 2010 yılında ülkemiz menşeli ihraç ürünle- muaf olarak ayda toplam 50 bin dolara rine karşı Endonezya (buğday unu), İsrail kadar ithalat yapma imkânı getirilmiştir. (streç film), Brezilya (PET Film ve Demir Ayrıca, bu Karar ile “ürün ve miktar kota- veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürün- sı” uygulamasına alternatif olarak “ürün ve leri), Dominik Cumhuriyeti (Demir veya ala- miktar kotası” tespit edilmeksizin “değer şımsız çelikten çubuklar), Pakistan (hidro- limiti” dahilinde ithalat imkânı tanınmıştır. jen peroksit), Mısır (Demir veya alaşımsız Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin çelikten filmaşin ve çubuklar) tarafından 7 01/12/2008 tarihli ve 2008/14451 sa- adet anti-damping soruşturması yürütül- yılı Bakanlar Kurulu Kararında Değişiklik müştür. 2010 yılı itibariyle Türkiye menşeli Yapılmasına Dair 22/04/2010 tarihli ve ürünlere karşı ABD, Kanada, Hindistan, 2010/393 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, Ukrayna, Güney Afrika tarafından (demir- 20/05/2010 tarihli ve 27586 sayılı Resmi çelik ürünleri, hidrojen peroksit, makarna, Gazete’de yayımlanmış olup; anılan Karar buzdolabı ve battaniye) 7 adet nihai anti- ile Iğdır ili İran ile Gürbulak Sınır Kapısı üze- damping önlemi uygulanmıştır. rinden sınır ticareti yapmaya yetkili kılınmış 2010 yılında ülkemiz menşeli ihraç ürünle- ve bu kapsamda Iğdır iline İran’la 2010 yılı rine ABD tarafından 2 adet telafi edici vergi için 3 milyon ABD Doları tarım ve 7 milyon 2010 FAALİYET RAPORU ABD Doları sanayi ürünleri olmak üzere nası ile Dâhilde İşleme Rejimi kapsamında toplam 10 milyon ABD Dolarlık ithalat de- Telafi Edici Vergi Uygulamaları ve Dâhilde ğer limiti tahsisatı öngörülmüştür. İşleme Rejimi Otomasyon Sistemi konula- Yine aynı Karar’ın 2. maddesi uyarınca bir rında gerçekleştirilen mevzuat çalışmaları ülkeden bir yılda yapılacak sanayi ürünleri ithalat değer limiti 50 milyon ABD Doları, tarım ürünleri ithalat değer limiti 50 milyon ABD Doları olarak yeniden belirlenmiştir. Bu çerçevede, 2010/393 sayılı Karar ile ilgili diğer tüm kamu kurum ve kuruluşları ile koordineli bir şekilde devam ettirilmiştir. 2003-2009 yılları arasında Dahilde ve Hariçte İşleme Rejimleri ile Vergi Resim ve belirlenen yeni ithalat değer limitleri, pa- Harç İstisnası Mevzuatı konularına ilişkin ralel şekilde Sınır Ticaretinin Uygulanma- olarak 14 Karar, 22 Tebliğ yayımlanmıştır. sına İlişkin 2009/7 sayılı Tebliğ’de de yer 2010 yılında ise Dâhilde ve Hariçte İşleme almıştır. Rejimleri ile Vergi Resim ve Harç İstisnası Öte yandan, anılan Tebliğ kapsamında it- Mevzuatı konularına ilişkin 8 Karar, 6 Teb- halat işlemlerinde menşe şahadetnamesi liğ yayımlanmıştır. 2010 yılı içinde İhracat aranılması şartı tüm ürünler (tarım ve sa- Rejimi Mevzuatına ilişkin 6 Tebliğ ve 2 Yö- nayi ürünleri) için devam edecek olmakla birlikte, Tebliğ’in 17. maddesinin 8. fıkra- netmelik yayımlanmıştır. sında yapılan değişiklik ile tarım ürünleri ithalatında ilgili ülke makamlarınca düzenlenecek olan menşe şahadetnamesi üzerinde “konsolosluk/büyükelçilik tasdik şartı aranılması” uygulamasına son verilmektedir. Sanayi ürünleri ithalatı için düzenlenen menşe şahadetnamesinde ise “konsolos- 2010 yılında, DİR ve Hariçte İşleme Rejimleri ile Vergi Resim ve Harç İstisnası Mevzuatı konularına ilişkin 8 Karar, 6 Tebliğ, İhracat Rejimi Mevzuatına ilişkin 6 Tebliğ ve 2 Yönetmelik yayımlanmıştır. luk/büyükelçilik tasdik şartı uygulamasına” devam edilecektir. Mevzuat Çalışmaları Bu kapsamda; gerek Dış Ticaret Müsteşarlığı, İhracatçı Birlikleri Genel Sekreter- Günümüzün değişen ve gelişen koşulları likleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşları çerçevesinde ihracatçının ve dolayısıyla çalışanlarına gerekse İGEME aracılığıyla ihracatın desteklenmesi amacıyla başta birçok ilde ihracatçılara sıklıkla eğitim se- İhracat Karar, Yönetmelik ve Tebliğleri ol- minerleri düzenlenerek bilgilendirilmeleri mak üzere Dâhilde İşleme Rejimi, Hariçte ve yeniliklerden haberdar olmaları sağlan- İşleme Rejimi, Vergi Resim ve Harç İstis- mıştır. 83 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Sektörel Çalışmalar Su Ürünleri Tanıtım Grubu tarafından Rus- - Tarım Sektörü: ya Federasyonu, Almanya ve Belçika’da Hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar sek- 84 düzenlenen fuarlara katılım sağlanmıştır. törü ile un makarna ve bitkisel yağlar sek- Fındık Tanıtım Grubu tarafından Çin Halk törüne ilişkin olarak 24 - 31 Ocak 2010 Cumhuriyeti ve Japonya’da düzenlenen tarihleri arasında Malezya-Kuala Lumpur fuarlara katılım sağlanmıştır. ve Tayland-Bangkok’a yönelik bir Sektörel Filipinler basınında ülkemiz menşeli ek- Ticaret Heyeti Programları düzenlenmiştir. meklik buğday ununun sağlığa zararlı oldu- 1 Ocak 2010 - 31 Aralık 2010 tarihleri ara- ğu ve toksik madde içerdiği yönünde yer sında gerçekleştirilecek 16 kalem işlenmiş alan haberler ve Filipinler Senatosu Azınlık tarım ürünü ihracatına değişen oranlarda Lideri Aquilino Pimentel’in açıklamalarının ihracat iadesi yardımı sağlanmasını te- ardından, ülkemiz buğday unu aleyhinde minen Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi oluşan olumsuz ortamın giderilmesi ve Yardımı Sağlanmasına İlişkin 2010/5 sayılı tüketiciler ile resmi kurumların ürünlerimiz Tebliğ, 15 Nisan 2010 tarihli ve 27553 sa- ile ilgili tereddütlerinin bertaraf edilmesini yılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürür- teminen 13 - 17 Nisan 2010 tarihleri ara- lüğe girmiştir. sında Müsteşarlığımız temsilcileri ile sektör temsilcilerinin katılımıyla Filipinler’e yönelik bir heyet ziyareti gerçekleştirilmiş, ilgili makamlar nezdinde görüşmeler yapılmış ve 17 Nisan 2010 tarihinde Manila’da bir basın toplantısı düzenlenmiştir. Ülkemiz menşeli ürünlerden başta domates, patates, biber ve patlıcanla ilgili olarak “Tuta Absoluta” ve “Phtorimaea Operculella” etmenlerinin tespit edildiği gerekçesiyle Ukrayna, 3 Haziran 2010 tarihi Narenciye Tanıtım Grubu tarafından Al- itibariyle ithalat yasağı uygulamaya başla- manya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Rusya mış, 3 Haziran tarihi itibarıyla yolda olan Federasyonu’nda düzenlenen fuarlara ka- TIR’ların girişine izin verilmesini, Tarım ve tılım sağlanmıştır. Köyişleri Bakanlığı’nın aldığı karantina ted- Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi ta- birleri dikkate alınarak yasağın kaldırılma- rafından Japonya, Çin Halk Cumhuriyeti, sını teminen, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Güney Kore, Irak ve Malezya’da düzenle- ve Müsteşarlığımızdan bir heyet tarafından nen fuarlara katılım sağlanmıştır. 8-9 Haziran 2010 tarihlerinde ikili görüş- 2010 FAALİYET RAPORU melerde bulunmak üzere Ukrayna’ya yö- 17 - 22 Ağustos 2010 tarihlerinde nelik bir ziyaret gerçekleştirilmiştir. Ziyaret Japonya’ya Narenciye Sektörel Ticaret sonucunda gümrüklerde bekletilen doma- Heyeti programı düzenlenmiştir. tes ürünlerinin kontrol edilerek Ukrayna’ya Akdeniz Meyve Sineği (Meditarranean girişine izin verilmesi sağlanmış ve Uk- Fruit Fly) ve Elma İç Kurdu (Codling Moth) rayna tarafı ile iki ülke arasında karantina zararlıları nedeniyle Japonya’nın yaş mey- uygulamalarında işbirliğinin sağlanmasına ve ürünlerinde ülkemize uygulamakta yönelik düzenlemeler içeren bir memoran- olduğu ithalat yasağının kaldırılmasını te- dum metni parafe edilmiştir. minen 2003 yılından bu yana sürdürülen çalışmaların başarılı olması sonucunda Ja- Ukrayna tarafı ile iki ülke arasında karantina uygulamalarında işbirliğinin sağlanmasına yönelik düzenlemeler içeren bir memorandum metni parafe edilmiştir. ponya tarafından ülkemiz menşeli greyfurt ürünlerine yönelik olarak uygulanmakta olan ithalat yasağı 18 Ağustos 2010 tarihinde kaldırılmıştır. Rusya Federasyonu’nun (RF) 7 Haziran 2008 tarihinden itibaren yaş meyve ve 2007/3 sayılı Tarım Ürünlerine İlişkin Da- sebze ürünlerinde RF limitlerini aşan oran- hilde İşleme Rejimi (DİR) Genelgesi çerçe- larda pestisit kalıntısı bulunduğu iddiasıyla vesinde hassas ürün olarak kabul edilen ülkemiz menşeli limon, taze üzüm, doma- buğdayın ithalatında dönemsel kısıtlama tes, patlıcan ve patates ürünlerine getirilen şartı uygulamasının yasak öncesinde ve geçici ithalat yasağı, RF’ye yönelik müte- sonrasında spekülatif hareketleri teşvik et- akip sevkiyatlarda uygulanacak kuralların tiği, fiyat istikrarsızlığına sebebiyet verdiği belirlendiği bir Mutabakat Zaptı’nın (Me- ve piyasayı olumsuz etkilediği yönündeki sektör talepleri ile 2010 yılı buğday rekoltesinin yüksek olacağı ve bu durumun da TMO stoklarında bulunan 1,33 milyon tonluk stoğu daha da artıracağı beklentisi sebebiyle, DİİB kapsamında buğday ithalatına mamul ürün ihracatının tamamının morandum) imzalanması suretiyle 2 Temmuz 2008 tarihinden itibaren kaldırılmıştır. Söz konusu ülkeye ihracat gerçekleştirecek firma listeleri imzalanan memorandumlar çerçevesinde hazırlanarak RF’ye bildirilmekte olup taze meyve ve sebze serbest dolaşımda bulunan (yerli veya mil- ihraç eden firma sayısı 29 Eylül 2010 tari- lileştirilmiş) ürün kullanılarak gerçekleştiril- hi itibarıyla 342 adede, kuru meyve, kuru mesini müteakip izin verilmesi hususu 17 sebze, hububat, bakliyat, ayçekirdeği ih- Haziran 2010 tarihi itibarıyla uygulamaya raç eden firma sayısı ise164 adede yük- konulmuştur. selmiştir. 85 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 20 - 24 Eylül 2010 tarihleri arasında kesme çiçek sektöründe Polonya’ya bir Sektörel Ticaret Heyeti programı düzenlenmiştir. Kesme Çiçek Tanıtım Grubu ile Kanatlı Eti Tanıtım Grubu kurulmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Kuş gribi vakaları nedeniyle 2002 yılından beri Türkiye’den tavuk eti ithalatı yapmayan Rusya Federasyonu pazarı 1 Şubat 2010 tarihi itibarıyla ülkemiz ürünlerine açılmış bulunmaktadır. tir. Anılan toplantıda, Strateji’nin 20112013 dönemi hazırlık çalışmalarının başlaması kararı alınmıştır. Tekstil, Hazır Giyim, Deri ve Deri Ürünleri Stratejisi ve Eylem Planı” 2011-2013 çalışmalarının başlaması kararı alınmıştır. 3 – 7 Kasım 2010 tarihleri arasında Japonya’ya Gıda Sektörel Heyeti programı düzenlenmiştir. 86 - Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü: 2008 yılında düzenlenen Ekonomi Değerlendirme Kurulu toplantısında, tekstil, hazır giyim, deri ve deri ürünleri sektörlerinin rekabet gücünün artırılması amacıyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda kamunun ve özel sektörün katılımı ile “Tekstil, Hazır Giyim, Deri ve Deri Ürünleri Stratejisi ve Eylem Planı” hazırlanmasına karar verilmiştir. Söz konusu Eylem Planı’nda Müsteşarlığımız 14 tedbir maddesinde ilgili 6 tedbir maddesinde ise sorumlu kuruluş olarak tespit edilmiştir. Eylem Planı’na ilişkin sürecin izlenmesi, raporlanması ve yönlendirilmesi amacıyla 7 adet İzleme ve Değerlendirme Komitesi toplantısı yapılmıştır. Nihai değerlendirme toplantısı ise 22/12/2010 tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nda kamu kurum/kuruluşları, sektör ve sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilmiş- Deri ve deri mamulleri ihracatında; dünyadaki payımızı %1’in üzerine, hedef pazarlarda %5’in üzerine, orta ve uzun vadede ise dünya payımızı %5’in üzerine çıkarmak amacıyla kurulan “Deri Tanıtım GrubuDTG” faaliyetlerine devam etmektedir. Bu çerçevede, yurtdışı tanıtım faaliyetleri kapsamında 2010 yılında İtalya’da yılda iki defa düzenlenen Micam Ayakkabı Fuarına, Mifur Deri Ürünleri ve Kürk Fuarına, Hong Kong/ Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki Asya Pasifik Deri Fuarına, Şangay/Çin 2010 FAALİYET RAPORU Deri Tanıtım Grubu-DTG” faaliyetlerine devam etmektedir. Çalışma Grubu toplantısı düzenlenmiştir. Anılan toplantıda 2006/4 sayılı Tebliğ kapsamında “Birliklerin iştigal sahaların- Halk Cumhuriyeti’nde düzenlenen Deri daki ürünlerde tanıtım, reklam ve pazar- Fuarına (All China Leather Exhibition) ve lama faaliyetlerine ilişkin harcamalarının Paris/Fransa’da düzenlenen Le Cuir fu- %80 oranında ve en fazla 250.000 ABD arına info-stand ile katılım sağlanmıştır. Doları seviyesinde desteklenmesine ilişkin İstanbul’da 2010 yılında iki defa düzenle- (a) bendi kapsamındaki projelerin Müste- nen ve tüm dünyadan alıcıların bir araya şarlığımız ile koordineli olarak hazırlanması geldiği Aymod’a (Ayakkabı Moda Fuarı) kararı alınmış olup; UİB, GAİB ve DEİB (es- katılım sağlanmıştır. Ayrıca, deri ürünleri ki DETKİB) tarafından hazırlanan mekân tasarımında öncü moda tasarımcılarının tekstillerine yönelik ortak proje ile başvu- tasarım çalışmaları ile bu ürünlerin sergi- ruda bulunulmuştur. Bahse konu proje lenmesi aşamalarında DTG sponsorluk başvurusu, Müsteşarlığımız tarafından de- faaliyetlerine devam etmiştir. Diğer taraf- ğerlendirme kapsamında olup, proje kap- tan, ayakkabıdan çantaya, kemerden deri konfeksiyon ürünlerine kadar Türkiye’de üretilen tüm deri ürünlerinde DTG hologramlı etiketlerin firmalar arasında kullanımı yaygınlaştırılmıştır. Son olarak, 9/10/2010 tarihinde deri sektörünün önümüzdeki yıllardaki yol haritasının belirlenebilmesini teminen, DTG üyeleri ve İTKİB temsilcilerinin katılımıyla Deri Rota Toplantısı İstanbul’da yapılmıştır. Tekstil ve konfeksiyon sektörü için hazırlanan tanıtım ve pazarlama stratejisinin projeleri 2010 yılı itibariyle hayata geçmeye başlamıştır. samında yapılacak tanıtım ve pazarlama harcamalarını takiben Müsteşarlığımıza başvuruda bulunulması halinde gerçekleştirilen harcamaların %80’i Müsteşarlığımızca karşılanacaktır. Dünya pamuk durumunu analiz etmek, tahminlerde bulunmak, araştırmalar yapmak, pamuk üreticisi, ithalatçısı ve ihracatçısı ülkeler arasında işbirliği ortamı oluşturmak ve istatistikler yayınlamak amacına yönelik bir uluslararası kuruluş olan ICAC’ın 68. Genel Kurulu Toplantısı “Küresel Birlik Yoluyla Pamuk Endüstrisinde Büyüme” temasıyla 20-25 Eylül 2010 tarihlerinde ABD’de Teksas Eyaletinin 26/01/2010 tarihinde Müsteşarlığımız ko- Lubbock şehrinde düzenlenmiş ve Müs- ordinasyonunda Tekstil ve Konfeksiyon teşarlığımız başkanlığındaki 15 kişilik bir Sektörü Tanıtım ve Pazarlama Stratejisi heyet ile ülkemiz katılımı sağlanmıştır. 87 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Orta ve Batı Afrika ülkelerine yönelik olarak 2009 yılında yapılan heyetin başarısından hareketle, Doğu Afrikalı temsilcilerin de benzer şekilde incelemelerde bulunmalarını teminen, 03-08/10/2010 tarihleri arasında ITC organizasyonunda Tanzanya, Zambiya ve Uganda’dan katılımcıların oluşturduğu bir heyet İzmir, Aydın ve Antakya’da pamuk üretim havzalarında incelemelerde bulunmak üzere bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Ziyaret sonucunda adı geçen ülkelerle pamuk üretimi, çırçırlama, pamuk hasadında ve işlenmesinde kullanılan makine ve ekipman satışı alanlarında 88 işbirliğine yönelik girişimler başlatılmıştır. “REACH ve CLP Yardım Masası” destek faaliyetlerini sürdürmüştür. CLP (Classification, Labelling and Packing - Paketleme, Etiketleme ve Sınıflandırma) Düzenlemeleri yer almaktadır. REACH ve CLP Düzenlemeleriyle ilgili olarak, kimya sektöründe farkındalığı artırmak ve sektöre destek sağlamak amacıyla Müsteşarlığımız koordinasyonluğunda İstanbul Maden-Metal İhracatçıları Birliği (İMMİB) bünyesinde “REACH Sanayi Yardım Masası” kurulmuş, Haziran 2009 tarihi itibari ile İMMİB Yardım Masası REACH ve CLP Yardım Masası olarak yeniden yapılanmış- İlki 06/01/2010’da düzenlenen, tekstil ve tır. Yardım masası 2010 yılında faaliyetleri- hazırgiyim sektörlerinin temsilcilerini bir ni sürdürmüştür. araya getiren toplantıların düzenli aralıklarla ve belli odak gruplarıyla yapılmasına devam edilmiştir. Bilhassa Adana’da yerleşik ihracatçılarımızın sorunlarının ele alındığı 12/04/2010 tarihli toplantıyı müteakip Osmanbey Tekstilci İşadamları Derneği (OTİAD) ile 14/10/2010 tarihinde bir değerlendirme toplantısı yapılmıştır. 2010 yılında Hollanda tarafından AB’ye aday ülkelere sağlanan ve Türk ihracatçılarımızın kapasitelerini artırmaya, kimya sektörünün yoğun olduğu bölgelerde REACH-CLP iletişim noktaları oluşturmaya yönelik MATRA ikili işbirliği projemiz başlatılmış olup, Nisan 2011 tarihinde sona erecektir. Bu proje kapsamında kimya - Kimya Sektörü: sektörünün yoğun olduğu yedi ilimizde Müsteşarlığımız bünyesinde Türk Kim- (İstanbul, İzmir, Kocaeli, Mersin, Bursa, ya Sektörüne etkisi olan her türlü geliş- Konya, Ankara) Reach CLP Sanayi Kon- me yakından takip edilmektedir. Bunlar takt noktaları oluşturulmuş ve kontakt arasında, AB’ye yapılan kimyevi madde ih- noktalarının eğitimleri sağlanmıştır. MAT- racatımızı doğrudan etkileyen, AB’nin kim- RA Projesi, Çevre ve Orman Bakanlığı ile yasallarla ilgili politikalarına değişiklikler ge- ortak yürütülmekte olup, proje faydalanı- tiren, 2007 yılında yürürlüğe giren REACH cıları TOBB, KOSGEB, TKSD, İGEME ve (Registration, Evaluation, Autharization of İMMİB olarak belirlenmiştir. REACH mev- Chemicals) ve 2009 yılında yürürlüğe giren zuatına ilişkin teknik bilgilendirmeye yö- 2010 FAALİYET RAPORU nelik TAIEX çalıştayımız da Haziran 2010 - Makine ve Aksamları Sektörü: tarihinde gerçekleştirilmiştir. Bu eğitimlerle Yurtdışında kaliteli Türk makinesi imajının yerleştirilebilmesi amacıyla Müsteşarlığımız ile Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği başta olmak üzere bu konuda yetkin kurum ve kuruluşların desteği ile yürütülme- ilgili kurum ve kuruluşların yanında, kimya sektörüne yönelik sivil toplum örgütleri de bilgilendirilmiştir ye başlanan “Makine Kalite İşareti” projesi ile belirlenen standartlarda makine üretimi yapan firmaların kullanabileceği bir kalite işareti (Ürün Uygunluk Belgesi) çalışması başlatılmıştır. Türk makine sektörünün kaliteli ürünlerine görsel imaj kazandırmak için geliştirilen TURQUM® kalite markası Orta Anadolu Makine ve Aksamları İhracatçı Birliği bünyesinde kurulan “Makine Kalite Belgelendirme Şubesi” koordinasyonunda gerekli şartları sağlayan firmalara verilmektedir. Halen 15 firma Turqum kalite işaretini ürünlerinde kullanmaya hak kazanmışken, Turqum’un akreditasyon süreci devam etmektedir. “Makine Kalite İşareti” projesi ile kalite işareti (Ürün Uygunluk Belgesi) çalışması başlatılmıştır. REACH ve CLP ‘ye ek olarak kimyasallar ile ilgili uluslararası sözleşmeler ve diğer AB mevzuatları kapsamında gerçekleşen tüm çalışmalara ve toplantılara aktif olarak katılım sağlanmaktadır. Yurtdışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesine ilişkin 2009/5 Sayılı Tebliğ uyarınca, makine sektöründe faaliyet gösteren firmalarımızın fuar katılım giderleri belirli miktar ve oranlar çerçevesinde desteklenmektedir. Ayrıca, makine sektöründe faaliyet gösteren firmalarımıza sadece belirli sektörler için uygulanan ilave nakliye desteği de sağlanmaktadır. 89 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI - Otomotiv Ana ve Yan Sanayi Sektö- da kaliteleriyle öne çıktığı bir tanıtım yapıl- rü: ması, katılımcılarımızın muhataplarıyla ikili Otomotiv yan sanayi firmalarına yöne- görüşmeler yaparak iş ilişkileri kurmalarının lik olarak Turquality programının tanıtımı, temini amacıyla, 23-26 Mart 2010 tarihleri sürece ilişkin bilgilendirme ve destekten arasında BMW Münih Fabrikası’nda Dış yararlanan örnek firmaların konuya ilişkin Ticaret Müsteşarlığı koordinatörlüğü ve değerlendirmelerinin aktarıldığı “Turqu- Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterli- ality Semineri” 19 Ocak 2010 tarihinde ği organizasyonu ile “Otomotiv Yan Sanayi Bursa’da düzenlenmiştir. Tedarikçi Günleri” adı altında sektörel tica- Ülkemizde üretim yapmakta olan ana sa- 90 ret heyeti programı gerçekleştirilmiştir. nayi firmalarının uluslararası düzeyde faali- Merkezi Nagoya’da bulunan dünyanın ön- yet gösteren yurtdışı satın alma müdürleri de gelen taşıt araçları üreticisi Toyota’nın ile Ar-Ge mühendislerinin davetli olarak Üretim Sistemi, İşyeri Ortamının Dinamik- katılacağı ve özellikle Tier-1 düzeyinde leşmesi, İş Yönetim Sistemi, Geliştirme faaliyet gösteren tedarikçilerin ve sektörel ve Tasarım başlıkları altında düzenlediği derneklerin tanıtımları ile ziyaretlerini içeren uygulamalı seminer programlarını, fabrika “Tedarikçilerle Buluşma Günleri” adı altın- turlarını, Toyota Kaikan ve Teknoloji Mü- da bir organizasyonunun gerçekleştirilme- zesi ziyaretlerini içeren organizasyon 28 sini teminen, dört ana sanayi firmamızın Mayıs-7 Haziran 2010 tarihleri arasında (TOFAŞ, Oyak-Renault, Ford Otosan ve Japonya-Nagoya Mercedes Benz Türk A.Ş.) üst düzey yet- gerçekleştirilmiştir. kilileriyle 22 Mart 2010 tarihinde Müsteşar- “Türk Otomotiv Yan Sanayi Tedarikçi Ge- lığımızda bir toplantı düzenlenmiştir. liştirme Programı” projesi çerçevesinde Toyota Fabrikasında yan sanayi sektörümüzün yoğunluklu ol- “Otomotiv Yan Sanayi Tedarikçi Günleri” adı altında sektörel ticaret heyeti programı gerçekleştirilmiştir. duğu bölgeler baz alınarak 24 Mayıs 2010 tarihinde İzmir’de, 26 Mayıs 2010 tarihinde Bursa’da, 28 Mayıs 2010 tarihinde Gebze’de konferanslar düzenlenmiştir. Dış Ticaret Müsteşarlığı koordinatörlüğü Ülkemizde yatırımı bulunmayan ana üre- ve Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekre- tici firmaların üretim yaptığı merkezlerde, terliği organizatörlüğünde, 21-25 Haziran sadece firma çalışanlarının ziyaret edebi- 2010 tarihleri arasında otomotiv yan sa- leceği, ülkemiz otomotiv tedarikçilerinin nayi sektöründe faaliyet gösteren firma- ürünlerini sergileyebilecekleri stantların ha- larımızın katılımıyla Moskova ve Samara/ zırlanması, ürünlerimizin adı geçen pazar- Togliatti bölgelerine,19-23 Ekim 2010 2010 FAALİYET RAPORU tarihleri arasında ise Tataristan bölgesine “Sektörel Ticaret Heyeti Programları” gerçekleştirilmiştir. - Elektrik-Elektronik Sektörü: Müsteşarlığımızca seçilen bazı alt sektörlerle ilgili olarak yürütülen hedef pazar çalışması kapsamında “elektrik ürünleri sektörü”ne yönelik olarak pazara giriş ve pazarda tutunma çalışması yapılmasında fayda görülen ülkeler belirlenmiş ve çalışma sonucu ortaya çıkan ülkeler İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri bünyesinde yer alan Elektrik-Elektronik, Makine ve Bilişim İhracatçıları Birliği Yönetim 91 Kurulu ile paylaşılarak 28-30 Eylül 2010 tarihleri arasında Suriye Arap Cumhuriyeti’ne “Elektrikli Ürünler ve Trafo Sektörel Nitelikli Ticaret Heyeti” programı düzenlenmiştir. geliştirilmesi için bir bilişim sektörel ticaret heyeti düzenlenmesi kapsamında 18 Ekim 2010 ve 25 Kasım 2010 tarihlerinde Suriye Arap Cumhuriyeti’ne “Elektrikli Ürünler ve Trafo Sektörel Nitelikli Ticaret Heyeti” programı düzenlenmiştir. İstanbul Elektrik-Elektronik, Makine ve Bilişim İhracatçıları Birliği, Yazılım Sanayicileri Derneği (YASAD), Türkiye Bilişim Derneği (TBD), Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) ve Türkiye Bilişim Sektörü - Yazılım Sektörü: Devlet Bakanı Sayın Zafer Çağlayan Başkanlığı’nda 17-23 Temmuz 2010 ta- Derneği (TÜBİDER)’nden temsilcilerin katılımıyla İstanbul’da toplantılar gerçekleştirilmiştir. rihleri arasında düzenlenen ABD ziyareti - Gemi İnşa Sektörü: sırasında yapılan görüşmeler sonucunda, Gemi ve yat sektörünün sorunlarının tes- ABD’nin bilişim sektörü alanında sahip ol- piti ve çözüm önerilerinin temini amacıyla duğu potansiyel ile söz konusu sektörde İstanbul Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği or- ülkemizde son dönemde yaşanan geliş- ganizasyonunda 19 Ekim 2010 tarihinde meler dikkate alındığında, Türk ve ABD’li İstanbul’da toplantı ve tersane ziyaretleri bilişim firmaları arasında işbirliği modelleri gerçekleştirilmiştir. 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI - Maden-Metal ve Orman Ürünleri Sek- ii. İthalat Politikaları törü: Müsteşarlık, ülkemiz ithalat politikalarını Söz konusu sektörlerin ihracatının arttı- yerli üretimin rekabet gücü ve girdi ihtiyaç- rılmasını teminen ilgili İhracatçı Birlikleri larını dikkate alarak uluslararası yüküm- Genel sekreterlikleri, sektörü temsil eden lülüklerimiz çerçevesinde, diğer ilgili tüm dernek ve kuruluşlarla eşgüdüm halinde kamu ve özel sektör paydaşlarıyla işbirliği hedef pazar çalışmaları sürdürülmektedir. içinde belirlemekte ve yürütmektedir. Diğer taraftan, firmalarımızın uluslararası Tarife ve Kotalar piyasalara açılmalarında önemli bir işleve Ülkemiz sanayicilerinin maliyetlerini azal- sahip olan uluslararası nitelikteki fuarlara tarak rekabet gücünü artırmak amacıyla, da katılım sağlanmış, sektörel gelişmeler, gümrük vergisinin askıya alınmasını talep sorunlar yakından izlenilmeye çalışılmış, ettikleri maddelere ilişkin olarak AB Komis- firmalarımız ile yakın temas halinde olun- yonu Ekonomik Tarife Sorunları Grubu’nda muştur. müzakerelere katılım sağlanmış ve ülkemiz 92 sanayicileri tarafından ağırlıklı kimyasal ve Mobilya Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. mikroelektronik ürünleri kapsayan gümrük vergisinin askıya alınmasına dair talepler karşılanmıştır. Ayrıca, ülkemizin ihracat sektörleri içerisinde gerek katma değeri yüksek ürün gamı gerekse sağladığı yüksek istihdam oranı ile önemli bir payı bulunan mobilya sek- Yerli sanayinin ihtiyaç duyduğu girdilerin gümrük vergilerinde ayarlama yapılmıştır. törünün, ihracattaki payının orta ve uzun vadede artırılabilmesi ve sürekliliğini sağlayabilmesinin yanı sıra anılan sektöre yö- Bu kapsamda, Gümrük Birliği alanında nelik tanıtım stratejilerinin oluşturulabilmesi üretimi bulunmayan ürünlerin, askıya al- ve 2011 yılı için bir ‘yol haritası’nın ortaya ma sistemi kapsamında AB Komisyonu çıkarılabilmesi için çalışmalar yapılmıştır. Ekonomik Tarife Sorunları Grubu’nda mü- Bu kapsamda, özel sektörün yanı sıra il- zakerelere katılmak suretiyle sıfır gümrük gili kamu kurum ve kuruluşlarından katılan vergisi ile ithaline olanak sağlanmış ve anı- temsilcilerin de katılımı ile 3 Mayıs 2010 ta- lan ürünler İthalat Rejimi Kararı’nın ekinde- rihinde Müsteşarlığımızda bir Mobilya Ça- ki V sayılı listeye ilave edilmiştir. lıştayı gerçekleştirilerek bahse konu sektör 31/12/2009 tarihli ve 27849 sayılı (3. Mü- üzerinde tespit ve değerlendirmeler yapıl- kerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan Ba- mış olup, çalışmalara devam edilmektedir. kanlar Kurulu Kararı ile; 2010 FAALİYET RAPORU - Çipura yavrusu üretimi yapan ülkemiz seviyesine indirilmiş, kuluçkahanelerinin üretim teknolojisi ve - Maltodekstrin üretimimizin olmadığı hu- kapasitesi açısından su ürünleri yetiştirici- susu dikkate alındığında, maltodekstrin lik sektörünün ihtiyacını karşılayacak sevi- ithalatında uygulanan %25 oranındaki yeye gelmiş olması nedeniyle, çipura itha- gümrük vergisi, söz konusu ürünün aroma latında uygulanan %0 oranındaki gümrük yapımında kullanılması durumunda nihai vergisi % 37 seviyesine yükseltilmiş, kullanım mevzuatı hükümleri çerçevesinde - Ülkemizde kara buğday üretiminin bu- %0 seviyesine indirilmiş, lunmadığı ve dünyada başlıca kara buğ- - Yerli mamul ilaç fiyatlarının makul sevi- day üreticisi ülkelerin ihraç birim fiyatlarının yelere çekilmesi amacıyla tedavi maliyet- ekmeklik ve makarnalık buğday fiyatının lerinin düşürülmeye çalışıldığı hususu da çok üstünde olduğu hususları göz önünde göz önünde bulundurularak, etil alkol itha- bulundurularak, kara buğday ithalatında latında uygulanan %30 oranındaki gümrük uygulanan %130 oranındaki gümrük ver- vergisi, söz konusu ürünün ilaç sanayisin- gisi %40 seviyesine indirilmiş, de kullanılmak kaydıyla gümrük mevzua- - Mısır ile darı ve akdarı biyolojik olarak tının nihai kullanıma ilişkin hükümleri çer- ve yem sanayinde birbirlerinin muadili ol- çevesinde ithal edilmesi halinde gümrük mamakla beraber, söz konusu ürünler vergisi %0’a indirilmiştir. arasında aşırı bir fiyat avantajı sağlanması durumunda anılan ürünlerin ticari açıdan ikame olarak kullanılabilme olasılığına karşı iç piyasada haksız rekabete sebebiyet verilmemesi amacıyla, darı ile akdarı ithalatında uygulanan %130 oranındaki gümrük vergisi %80 seviyesine düşürülmüş, - Gümrük Birliği kapsamında bulunan ka- Canlı hayvan ve etlerin ithalatında uygulanan gümrük vergilerinde düzenlemeye gidilmiş ve yağlık ayçiçeği tohumu ile ham ayçiçeği yağı, buğday, pirinç ve canlı hayvan ithalatında tarife kontenjanı açılmıştır. rışım bitki ve meyve çaylarının ithalatında Avrupa Birliği Ortak Gümrük Tarifesi uygulandığı dikkate alınarak, hammadde-ma- 2010 yılı içerisinde spekülatif olarak yük- mul dengesinin korunmasını teminen, ka- selen et fiyatlarının önüne geçilebilmesi, rışım bitki ve meyve çaylarının üretiminde fiyatların makul bir seviyede teşekkül et- hammadde olarak kullanılan ıhlamur, nane mesinin sağlanabilmesi ile BSE ve diğer ve adaçayı dışında kalan diğer “dökme hayvan hastalıklarından ari ülkelerden da- bitki ve bitki kısımları”nın ithalatında uygu- mızlık olmayan canlı sığır ve sığır eti ithala- lanan %35 oranındaki gümrük vergisi %5 tının yapılabilmesini teminen; 93 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 94 - 30/04/2010 tarihli ve 27567 sayılı Res- tında uygulanan %135 oranındaki gümrük mi Gazete’de yayımlanan 2010/373 sa- vergisi %20, taze/soğutulmuş ve dondu- yılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca, Et rulmuş sığır eti (karkas) ithalatında uygu- ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğünce lanan %225 oranındaki gümrük vergisi 31/12/2010 tarihine kadar kullanılmak %30, taze/soğutulmuş ve dondurulmuş üzere, damızlık olmayan sığır ithalatı için koyun eti (karkas) ithalatında uygulanan 16 bin ton %10 gümrük vergili; taze/so- %225 oranındaki gümrük vergisi %30 se- ğutulmuş/dondurulmuş sığır eti ithalatı için viyesine indirilmiştir. ise 7.500 ton %25 gümrük vergili tarife Yine, 1/95 sayılı OKK’nın 16’ncı maddesi kontenjanı açılmış, uyarınca İşlenmiş Tarım Ürünlerinin AB’nin - 29/06/2010 tarihli ve 27626 sayılı Resmi Genelleştirilmiş Tercihler Sistemine (GTS) Gazete’de yayımlanan 2010/623 sayılı Ba- dahil edilmesine ilişkin yükümlülüğümüz, kanlar Kurulu Kararı uyarınca, Et ve Balık İşlenmiş Tarım Ürünlerinde %40 seviye- Kurumu Genel Müdürlüğünce 31/12/2010 sinde olan ortalama korumanın (sanayi tarihine kadar kullanılmak üzere, damızlık ve tarım payı) %20’sinin sanayi payı ve olmayan sığır ithalatı için 100 bin ton %0 %80’inin tarım payı ile sağlandığı, 512 mil- gümrük vergili tarife kontenjanı açılmıştır. yon dolar değerinde olan toplam İşlenmiş Söz konusu tarife kontenjanının dönemi Tarım Ürünleri ithalatımızın %7,2’sinin GTS 09/12/2010 tarihli ve 2010/1157 sayılı Ba- kapsamı ülkelerden yapıldığı hususları dik- kanlar Kurulu Kararı ile 31/12/2011 tarihi- kate alınarak, 31/12/2009 tarihli ve 27449 ne uzatılmıştır. sayılı (2. Mükerrer) Resmi Gazete’de ya- 04/08/2010 tarihli ve 2010/754 sayılı Ba- yımlanan 2009/15710 sayılı Bakanlar Ku- kanlar Kurulu Kararı, 09/08/2010 tarihli ve rulu Kararı ile İthalat Rejimi Kararı Eki III sa- 2010/756 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, yılı listede bulunan İşlenmiş Tarım Ürünleri 27/08/2010 tarihli ve 2010/822 sayılı Ba- sanayi payları itibariyle GTS’ye dahil edil- kanlar Kurulu Kararı, 18/10/2010 tarihli miştir. ve 2010/972 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Diğer taraftan, yağlı tohum ve bitkisel yağ ile 09/12/2010 tarihli ve 2010/1155 sayılı piyasalarında yaşanabilecek fiyat düşüş- Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca; damızlık leri neticesinde oluşabilecek fiyat baskı- olmayan canlı sığır (ağırlığı 300 kg’ın al- sından yerli ürünün olumsuz yönde etki- tındaki besilik sığırlar ile ağırlığı 300 kg’ın lenmemesini, yerli üretimin korunmasının üzerindeki kasaplık sığırlar) ithalatında uy- ve devamının sağlanmasını, piyasada gulanan %135 oranındaki gümrük vergisi dengelerin korunabilmesini ve fiyatların besilik sığırlar için %0, kasaplık sığırlar için makul bir seviyede teşekkül etmesinin %30-40, damızlık olmayan koyun ithala- sağlanabilmesini teminen, 09/07/2010 2010 FAALİYET RAPORU tarihli ve 27636 sayılı Resmi Gazete’de kullanılmak üzere pirinç ithalatı için 100 bin yayımlanan 2010/651 sayılı Bakanlar Ku- tonluk %0 gümrük vergili tarife kontenjanı, rulu Kararı uyarınca, 2010/2011 sezo- - 22/12/2010 tarihli ve 27793 sayılı Resmi nunda 09/07/2010 - 31/12/2010 tarihleri Gazete’de yayımlanan 2010/1156 sayılı arasında yağlık ayçiçeği tohumu satın Bakanlar Kurulu Kararı ile Toprak Mahsul- alarak işleyen ve/veya işleten sanayicilere leri Ofisi Genel Müdürlüğünce 31/12/2011 16/01/2011-30/06/2011 tarihleri arasında tarihine kadar kullanılmak üzere buğday kullandırılmak üzere, yağlık ayçiçeği tohu- ve mahlut ithalatı için 1 milyon tonluk %0 mu cinsinden % 0 gümrük vergili 650.000 gümrük vergili tarife kontenjanı açılmıştır. tonluk veya ham ayçiçeği tohumu yağı cinsinden %15 gümrük vergili 260.000 tonluk tarife kontenjanı açılmıştır. Ülkemiz ile Karadağ ve Sırbistan arasında akdedilen Serbest Ticaret Anlaşması çerçevesinde bu ülke menşeli bazı tarım Ayrıca, 06/10/2010 tarihli ve 27721 sayılı ürünlerinde tarife kontenjanı açılmış olup, Resmi Gazete’de yayımlanan 27/08/2010 bahse konu kontenjanların dağıtım usul tarihli ve 2010/888 sayılı “Bazı Tarım Ürün- ve esasları belirlenmiştir. Diğer taraftan, leri İthalatında Tarife Kontenjanı Uygulan- “Türkiye Cumhuriyeti ile Bosna ve Hersek ması Hakkında Karar” uyarınca, gıda sa- Arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması”nın nayiinde kullanılan hammaddelerden süt 4’üncü maddesinde değişiklik yapan ve tozu, tereyağı, hindistan cevizi, susam, 2010/761 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı mısır nişastası ve bitkisel yağlar için yıllık ile onaylanan Protokol uyarınca Bosna ve olarak tespit edilen miktarla sınırlı olmak Hersek menşeli alabalık ve sazanlar, tat- kaydıyla ve anılan ürünleri gıda sanayiinde lı mısırlar, çikolatalar, hububat ürünleri ve doğrudan tüketime sunulabilen nihai ma- ekmekçi mamulleri ile suların ithalatında mul üretiminde girdi olarak kullanan sana- açılmış olan tarife kontenjanlarına ilişkin yicilere kullandırılmak üzere % 0 gümrük Bakanlar Kurulu Kararı 14/11/2010 tarihli vergisi ile tarife kontenjanı açılmıştır. ve 27759 sayılı Resmi Gazete’de, söz ko- Öte yandan, hububat piyasalarında ortaya nusu tarife kontenjanlarının dağıtım usul çıkması muhtemel spekülatif fiyat hareket- ve esaslarına ilişkin Tebliğ ise 03/12/2010 lerine meydan verilmemesi ve iç piyasada tarihli ve 27774 sayılı Resmi Gazete’de ya- dengelerin korunabilmesini teminen; yımlanmıştır. - 31/12/2009 tarihli ve 27449 (4. müker- İkili Anlaşmalar çerçevesinde, Avrupa Bir- rer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan liği, İsrail, Makedonya, Hırvatistan, Tunus, 2009/15677 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Fas, Mısır, Suriye, Arnavutluk, Gürcistan, uyarınca, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Karadağ, Sırbistan menşeli bazı tarım ve Müdürlüğünce 31/12/2010 tarihine kadar işlenmiş ürünlerinde açılan tarife konten- 95 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI janlarının dağıtımı, söz konusu ürünlerin etkisiz kılınması soruşturması olmak üzere üretim durumu, arz ve talep dengesi, yerli toplam 308 adet soruşturma başlatılmış- sanayiinin ihtiyaçları ve tarife kontenjanla- tır. Söz konusu dönemde 243 adet kesin rının ekonomik etkileri de göz önüne alına- önlem alınmıştır. 2010 yılı sonu itibariyle 24 rak gerçekleştirilmiştir. farklı ülkeye karşı 54 üründe 13’ü önlem- Tek Taraflı Kontrol Sistemi Kapsamında lerin etkisiz kılınması soruşturması netice- ise, 2010/1 sayılı Tebliğ ile Kuzey Kore ve Beyaz Rusya’ya karşı tekstil kotaları uygulaması devam etmektedir. İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine Dair Tedbirler Yerli sanayinin haksız rekabetin zarar verici etkilerinden korunması amacıyla 1989 yı- 96 lından bu yana yürürlükte bulunan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat 2010 yılı boyunca etkin bir biçimde uygulanmıştır. sinde olmak üzere toplam 128 adet dampinge ve sübvansiyona karşı kesin önlem yürürlüktedir. Ayrıca, 5’i nihai gözden geçirme soruşturması olmak üzere 6 adet damping soruşturması devam etmektedir. 2010 yılında çeşitli ülkeler menşeli demir veya çelikten boru bağlantı parçaları, ev tekstilinde kullanılan mensucat, mono etilen glikol, temperlenmiş cam kapakları, aktarma zincirleri, fancoil ve cam elyafı takviye malzemelerinde dampinge karşı kesin önlem; ev tekstilinde kullanılan mensucat ile cam elyafı takviye malzemeleri- 1989 yılından bu yana toplam 210 adet damping ve sübvansiyon soruşturması, 83 adet gözden geçirme soruşturması ve 15 adet de önlemlerin etkisiz kılınması soruşturması olmak üzere toplam 308 adet soruşturma başlatılmıştır. ne karşı ise dampinge karşı geçici önlem alınmıştır. Temperlenmiş cam kapakları, bebek arabaları ile şasileri, menteşeler ve çekmece rayları, motosiklet/bisiklet iç/dış lastikleri, metalize iplikler, halatlar ve kablolar, doldurulabilen gazlı cep çakmakları, suni deri, fermuarlar ve matkap uçlarıyla parmak frezelere yönelik uygulamadaki dampinge karşı önlemlerin mevcut haliyle ya da değiştirilerek devam etmesi yönün- İthalatta Haksız Rekabetin Önlenme- de neticelendirilen nihai gözden geçirme si Hakkında Mevzuatın yürürlüğe girdiği soruşturmaları 1989 yılından 2010 yılı sonuna kadar olan Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) menşeli olup dönemde, çok sayıda ülke menşeli ürünle- da Vietnam, Endonezya, Filipinler ve Pa- ri kapsayan 210 adet damping ve sübvan- kistan menşeli/çıkışlı beyan edilmek sure- siyon soruşturması, 83 adet gözden ge- tiyle dampinge karşı önlemin etkisiz kılın- çirme soruşturması ve 15 adet önlemlerin dığı tespit edilen duvar tipi split klimalara tamamlanmıştır. Ayrıca, 2010 FAALİYET RAPORU yönelik ise önlemlerin etkisiz kılınmasına Önlenmesine İlişkin Tebliğ ile yürürlükte karşı önlem alınmıştır. bulunan dampinge karşı önlemlerin et- Yine bu dönemde pentaeritritol, patinaj kinliğini takip etmek amacıyla önlemlere zincirleri, dış lastikler (ağır vasıta, zirai araç tabi ürünlerin farklı ülke menşeli beyan ve iş makinesi için), bakır filmaşin ve adi edilenlerinin ithalatı izlenmeye devam edil- metallerden teller için damping ve nihai miştir. Ayrıca, Bazı Maddelerin İthalatının gözden geçirme soruşturmaları kapsa- İzlenmesine İlişkin 2010/20 sayılı İthalat mındaki çalışmalara devam edilmiştir. Tebliği ile ülke ayrımı gözetmeksizin çoğu Aynı dönemde menteşeler, tükenmez ka- dampinge karşı önleme tabi ürünlerin fiyat lemler, boru bağlantı parçaları, ev tekstili, kriterli olarak izlenmesine de devam edil- salon tipi soğuk ve sıcak hava cihazları, miştir. aktarma zinciri, bebek arabaları, sentetik Haksız rekabetin önlenmesine ilişkin uy- flamentten mensucat, metalize iplikler, gulamalar hakkında sektörün bilgilendiril- cam kapaklar, çelik halatlar ve dolduru- mesine yönelik faaliyetlere de devam edil- labilen çakmaklar için dampinge karşı miştir. Örneğin; İstanbul, Ankara ve Konya soruşturmalar kapsamındaki çalışmalara Sanayi Odalarında damping başvurularının devam edilmişitir. hazırlanması hakkında sunum yapılmış ve Açılan soruşturmalar, alınan önlemler ve üretici firma temsilcilerine teknik bilgi ve- yapılan diğer faaliyetlere ilişkin 2010 yılı rilmiştir. boyunca 33 adet Tebliğ yayımlanmıştır. Bu alandaki uluslararası çalışmalar da ta- Söz konusu çalışmalar kapsamında her kip edilmiş, bu konudaki ülkemiz pozisyo- tam başvuru için birer inceleme raporu, nu oluşturulmuştur. Bu çerçevede, DTÖ nihai bildirim raporu ve soruşturma raporu Doha Kalkınma Gündemi Müzakereleri hazırlanmış; firma bildirimleri ve resmi bil- kapsamında düzenlenen toplantılara etkin dirimler ilgili yerlere iletilmiş ve kamu dinle- katılım sağlanarak, damping ve sübvansi- me toplantıları ile firma talebi üzerine firma yon anlaşma taslaklarına ilişkin ülkemizin özel dinleme toplantıları düzenlenmiştir. görüşleri sunulmuştur. Yine, DTÖ bün- Ayrıca, bu yıl içinde yürütülen soruşturma yesinde üye ülkelerin mevzuat ve uygu- çalışmaları kapsamında soruşturmaya ko- lamalarının ele alındığı Anti-Damping ve nu ülkelerde yerleşik ihracatçı firmalar ile Sübvansiyon Komitelerinin bahar ve güz yerli üreticiler nezdinde, sağlanan bilgi ve dönemi toplantılarına katılım sağlanmıştır. belgelerin doğrulanması amacıyla yerinde Ayrıca 2010 yılı içinde, daha önce üçüncü doğrulama soruşturmaları gerçekleştiril- taraf olarak katılım sağlanan ÇHC menşeli miştir. belirli ürünlerin ithalinde A.B.D. tarafından 2009/4 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin uygulanmakta olan telafi edici önlemler 97 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI konulu ve DS 379 simgeli DTÖ Paneli’nde ülkelere olmak üzere hâlihazırda toplam ÇHC tarafından yapılan başvuru üzerine 13 ürün/ürün grubunda korunma önlemi Temyiz süreci başlatılmıştır. Temyiz süre- uygulanmaktadır. Dokuz ürün/ürün gru- cinde de söz konusu Panel’e üçüncü taraf bunda (elektrik süpürgesi, buharlı ütü, kib- olarak katılım sağlanmış ve ilgili makam- rit, ayakkabı, motosiklet, gözlük çerçeve- lara yazılı görüşümüz sunulmuştur. Öte leri, seyahat çantaları el çantaları-benzeri yandan, 2010 yılında açılan AB’nin ÇHC mahfazalar, belirli elektrikli aletler ve pa- menşeli ayakkabılara uyguladığı damping muk ipliği) tüm ülkelere yönelik olarak ek önlemi konulu ve DS 405 simgeli DTÖ mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi Paneli’ne üçüncü taraf olarak katılım sağ- uygulanmaktadır. Ayrıca, Rusya Federas- lanmış ve davaya konu iddialara ilişkin ya- yonu ve İran menşeli düz cam ithalatında zılı ve sözlü sunuş yapılmıştır. ve İran menşeli naylon iplik, cam eşya ve Korunma Önlemleri Artan ithalatın yerli üreticiler üzerinde oluş- 98 turduğu zararın ortadan kaldırılabilmesini ve yerli üreticilerin yeni duruma uyum sağlayabilmelerini teminen İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin Mevzuat etkin bir şekilde uygulanmaktadır. Toplam 13 ürün/ ürün grubunda korunma önlemi uygulanmaktadır. çerçevesiz cam ayna ithalatında korunma önlemi olarak ek mali yükümlülük uygulanmaktadır. Gözetim ve Kayda Alma 110 ürün/ürün grubu ithalatında tüm ülkelere gözetim uygulanmaktadır. İthalatta Gözetim Uygulanmasına İlişkin Mevzuat çerçevesinde 110 ürün/ürün grubu ithalatında tüm ülkelere yönelik olarak Korunma önlemleri mevzuatı, bir malın gözetim uygulanmaktadır. Diğer taraftan, ithalatının benzer veya doğrudan rakip İran menşeli polistren, Beyaz Rusya men- mallar üreten yerli üreticiler üzerinde cid- şeli düz cam ile ÇHC menşeli PVC, karo, di zarar veya ciddi zarar tehdidi yaratacak seramikten sıhhi tesisat ürünleri – musluk- şekilde artan miktar ve şartlarda ithal edil- lar, alüminyum folyo ve levhalar, paslan- mesi halinde, bu zarar veya zarar tehdidi- maz boru, porselen ve seramikten eşya ile ni ortadan kaldırmak üzere, söz konusu düz cam olmak üzere 9 ürün grubunun it- zarar veya zarar tehdidiyle sınırlı ve geçici halatında ülke bazlı gözetim uygulanmak- olmak kaydıyla korunma önlemi alınabil- tadır. mesine imkân tanımaktadır. Düşük birim fiyatlı ithalata karşı yerli üreti- Bu çerçevede, tüm ülkelere ve bazı belirli min korunması ve vergi kaybının önlenme- 2010 FAALİYET RAPORU si amacıyla kontraplak, kivi ve bazı balıklar de üst seviyede gözetim uygulamasına ile su ürünlerinin ithalatında gözetim uygu- gidilerek mevcut önlemin etkinliği koru- lamasına gidilmiş, yer fıstığı ve mısır ithala- nurken, V-kayış başvurusundaki firma tes- tında uygulanmakta olan gözetim fiyatı söz pitleri gereği için Gümrük Müsteşarlığına konusu ürünlerdeki dünya piyasa fiyatları iletilmiştir. Mutfak robot bıçakları, branda, göz önünde bulundurularak güncellenmiş- boru bağlantı parçaları, çakmak, flanşlar/ tir. Bu çerçevede, hâlihazırda 14 adet Gö- dirsekler ve cam elyafta etkisiz kılma fiil- zetim Tebliği kapsamı 68 tarım ürününde leri belirlenememiştir. Kilit ve aksam par- gözetim uygulaması bulunmaktadır. çalarında adet bazında belirlenmiş olan gözetim uygulamasının daha etkin hale 14 adet Gözetim Tebliği kapsamı 68 adet tarım ürününde gözetim uygulanmaktadır. getirmek amacıyla gözetim kapsamında adet bazındaki kıymetler üst seviyeden kilograma tahvil edilmiştir. Ayrıca, önlemlerin etkisiz kılınmasına karşı ikili bir mekanizma tesis edilmesi amacıyla Ayrıca, belirli tekstil ve hazır giyim ürünleri Malezya ile yapılan STA müzakerelerinde ile deri ve kürkten mamul giyim eşyasının konu gündeme getirilmiş ve taslak metin ithalatında kayda alma uygulaması sürdü- içinde konu başlığı olarak yer almıştır. rülmektedir. Diğer taraftan, dampinge karşı önleme ta- İthalat Politikalarının İzlenmesi ve Önlemlerin Etkisiz Kılınmasına Karşı Tedbirler Yürürlükte bulunan bir ithalat politikasının menşe, ülke, GTİP, madde tanımı, ithalatçı-ihracatçı (yabancı) firma, nihai kullanım alanı ve gümrük kıymeti gibi parametrelerle etkisiz kılınabilmektedir. Bunun önlenebilmesi amacıyla 2010/21 sayılı Bazı Ticaret Politikası Önlemleri Mevzuatına Tabi Eşyanın İthalatının İzlenmesine İlişkin Tebliğ yayımlanarak damping ve korunma önlemi soruşturması açılan ve önleme tabi ürünlerin izlenmesi sağlanmıştır. 2010 yılında önlemlerin etkisiz kılındığına dair 14 adet başvuru alınmıştır. Pusetler- bi sentetik mensucat (2006), demir veya çelikten halat ve kablolar (2006), kurşun kalemler (2007), menteşeler (2008), çakmaklar (2008) ve duvar tipi split klimalar (2009 ve 2011) olmak üzere 6 ürün grubunda bugüne kadar 10 ülkeye karşı 14 adet önlem alınmıştır. 2010 yılı içerisinde 5 ülkeye karşı yürütülen önlemlerin etkisiz kılınması soruşturması tamamlanmış ve 3 Ocak 2011 tarihinde Çin menşeli duvar tipi split klimalara karşı uygulanan damping önlemi Vietnam, Pakistan, Endonezya ve Filipinler’e teşmil edilmiştir. 99 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI İzleme ve Riske Dayalı Denetleme Sistemi’nin kurumsal ve yasal alt yapısı oluşturulmuştur. İzleme faaliyetlerinin daha etkin yürütülebilmesini teminen İzleme ve Riske Dayalı Denetleme Sistemi’nin (İRDS) kurumsal ve yasal altyapısı oluşturulmuştur. Sistemin bilgi teknolojileri altyapısının 2011 yılının ilk yarısında tamamlanması öngörülmektedir. düzenlenmeye başlanmıştır. Bunun yanı sıra İhracatçı birlikleri ve İGEME tarafından organize edilen eğitim programlarına da katılım sağlanmıştır. Diğer taraftan, tekstil, konfeksiyon, deri ürünleri ve ayakkabıların ithalatında riske dayalı denetleme sistemi çerçevesinde sağlığa zararlı boyar madde ve etiket bakımından mevzuata uygun olup olmadığı denetlenmektedir. Bu kapsamda, azo boyar madde ihtiva ettiği tespit edilen 259.618 adet hazır giyim eşyası, 100.104 100 2010 yılında 35 adet ticaret politikası araçları ön başvurusu alınmış, gerekli birim ve kurumlara yönlendirmeler ve alınması gereken önlemler takip edilmiştir. çift ayakkabı ve eldiven, 1.999 kg tekstil boyası, 42.766 metre kumaş, 2.595 metrekare halı ve 630 set iç giyim eşyası bertaraf edilmiştir. Ayrıca, dampinge karşı önleme tabi 24 üründe 21 ülkeden yapılan ithalat, daha 2010 yılı itibariyle 35 adet ticaret politikası işlem gerçekleşmeden analiz edilerek iz- araçları ön başvurusu alınmış, 3 başvuru lenmektedir. üzerine gözetim uygulaması yürürlüğe ko- iii. Dış Ticarette Standardizasyon Po- nulmuş, 1 başvuru, zarar gören yerli üreticinin en büyük alıcısı firma Müsteşarlığa davet edilerek sorun çözülmüş, 1 başvuru Gümrük Müsteşarlığın’ca düzenleme yapılması suretiyle çözüme kavuşturulmuş, 2 başvuruda referans fiyat ayarlaması yapılmış olup, 2 adedinde ise gözetim litikaları Ülkemizin dış ticarette standardizasyon politikaları Dış Ticarette Standardizasyon Mevzuatı çerçevesinde Müsteşarlık tarafından yürütülmektedir. Uluslararası ticarette teknik engellerin oluşmasını önlemek ve ticareti geliştirmek, ihraç ürünlerimizin uygulaması için halen çalışılmalar devam rekabet gücünü artırmak, ithal ürünlerde etmektedir. düşük kaliteden kaynaklanan haksız re- Ticari savunma araçları hakkında sanayi- kabeti ve yanıltıcı uygulamaları önlemek, cilerimizi bilgilendirmek ve bu araçlardan tüketiciyi koruyucu ve kaliteyi yükseltici etkin bir şekilde yararlanmalarını temin tedbirleri almak, ithal ürünlerin ilgili teknik etmek amacıyla belli illerdeki sanayi oda- düzenlemelere uygun ve güvenli olmasını ları ile işbirliği içerisinde eğitim programları temin etmek, uluslararası anlaşmalar ve 2010 FAALİYET RAPORU Gümrük Birliği kapsamındaki teknik mevzuatın dış ticaret sistemine uyarlanmasını sağlamak üzere dış ticarette teknik düzenlemeler, standartlar, uygunluk değerlendirmesi ve denetimlere ilişkin faaliyetleri yerine getirmek ülkemiz dış ticarette standardizasyon politikalarının temelini oluşturmaktadır. Uluslararası Ticarette Teknik Engeller Uluslararası ticarette teknik engeller, tarife ve kotalarının yerini almaktadır. revi ülkemiz adına Müsteşarlıkça yerine getirilmektedir. Bu kapsamda DTÖ üyesi ülkelerden gelen bildirimler ülkemizdeki ilgili paydaşlara (kamu kurum ve kuruluşları ile sektör) iletilmekte, paydaşlardan gelen bilgi talepleri ise ilgili ülke makamlarına Son yıllarda uluslararası ticarette tarife ve kotaların yerini giderek artan bir oranda teknik engeller almıştır. Bu durum dikkatlerin ticarette teknik engeller üzerinde yoğunlaşmasına neden olmuş, konu bütün küresel ve bölgesel platformların gündeminde ilk sıralarda yerini bulmuştur. iletilerek ticarette teknik engellerin ortaya çıkması öncesinde bertarafı çabalarına ülkemiz adına katkı sağlanmaktadır. Yine bu kapsamda, ticarette teknik engel yaratma potansiyeline sahip ulusal düzenlemelerimiz de DTÖ aracılığıyla ilgili taraflara önceden bildirilmektedir. Ülkemiz de bu alandaki gelişmeleri hem küresel hem de bölgesel platformlarda takip etmektedir. Küresel platformların başta geleni Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) olup, ülkemiz DTÖ bünyesindeki Ticarette Teknik Engeller (TTE) Anlaşması’na taraftır. “Ticarette Teknik Engeller” internet sitesi yoluyla ticarete teknik engel oluşturabilecek taslak ülke mevzuatları üretici/ihracatçılara ulaştırılmaktadır. Temel olarak üye ülkelerce hazırlanan teknik düzenlemelerin, standartların ve Bu faaliyetlerin 2006 yılından itibaren uygunluk değerlendirmesi prosedürlerinin elektronik ortamda yürütülmesi aşaması- uluslararası ticarette gereksiz engeller ya- na geçilerek ihracatçılarımızın teknik dü- ratmasını önlemeyi amaçlayan (TTE) An- zenlemeler ve uygunluk değerlendirmesi laşması kapsamında teknik düzenlemeler alanında karşılaştıkları sorunlardan doğru- ve uygunluk değerlendirmesi prosedürleri dan haberdar olunmak suretiyle konunun konusunda “bilgi ve bildirim merkezi” gö- DTÖ platformunda takibine ve söz konusu 101 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI uygulamaların ihracatımızı olumsuz etki- Ticarette teknik engellerin bertarafına ve ül- lemesinin önlenmesine imkân sağlayacak kemiz ihracatçılarının karşılaştığı sorunların “Ticarette Teknik Engeller İnternet Sitesi” çözümüne yönelik ikili düzeydeki faaliyet- oluşturulmuştur. İnternet Sitesi’nin faaliye- lere de 2010 yılı boyunca devam edilmiştir. te geçmesi ile birlikte teknik engel oluşturabilecek taslak ülke mevzuatları günlük olarak üretici/ihracatçılarımıza ulaştırıl- maktadır. Bu kapsamda, ihracatçılarımızın üçüncü ülke pazarlarına girişte karşı- 102 İhracatın teknik engellere maruz kalmadan gerçekleştirilmesine ve bu engellerin kaldırılmasına katkı sağlamak üzere, ilk olarak EFTA ülkeleri ile teknik düzenlemelerin ve laştıkları teknik engeller Ticarette Teknik uygunluk Engeller İnternet Sitesi’nin “Dikkat-Teknik karşılıklı tanınmasına yönelik müzakereler Engel” başlığı altında Müsteşarlık’a bildiril- sonuçlandırılmıştır. Aralık 2009 tarihinde mekte, bu sorunların ikili olarak ya da DTÖ gerçekleştirilen Türkiye – EFTA Ortak Ko- bünyesinde çözümüne yönelik çalışmalar mite Toplantısı’nda alınan karar ile ülkemiz sürdürülmektedir. ile EFTA arasında karşılıklı tanımaya ilişkin Diğer taraftan, TTE Anlaşması’nın uygula- anlaşmaya varılmıştır. Söz konusu Ka- ma sorunlarının ve ülkeler tarafından yü- rar, 31/12/2010 tarihli ve 27802 sayılı (4. rürlüğe konulan teknik engellerin tartışıldığı Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan bir platform olan TTE Komitesi toplantıları da ülkemiz adına Müsteşarlık tarafından takip edilmiş, ülkemizin karşılaştığı teknik engellerin bertarafına yönelik çabalar sürdürülmüştür. Bu kapsamda, AB’nin Borik değerlendirmesi sonuçlarının 14/12/2010 tarihli ve 2010/1188 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmıştır. Aynı şekilde EFTA ülkelerinin de iç onay prosedürlerini tamamlamalarını müteakiben anı- Asit ve Sodyum Boratları toksik olarak sı- lan Karar yürürlüğe girecektir. nıflandırma kararıyla ilgili olarak DTÖ TTE Diğer taraftan, AB’nin karşılıklı tanıma an- Komitesi nezdinde girişimde bulunulmuş, laşması imzaladığı ülkelerle paralel anlaş- AB tarafının konuyla ilgili yaptığı bildirime malar imzalanmasına yönelik görüşmelere cevap hazırlanarak, gerek ikili gerek çoklu ortamlarda konuyla ilgili görüşlerimiz yansıtılmıştır. Yine, aynı platformda başka DTÖ üyesi ülkelerin aldığı ve ülkemiz ticaretini olumsuz etkileme potansiyeli bu- de 2010 yılı boyunca devam edilmiştir. Teknik işbirliğinin geliştirilmesi ve ticarette teknik engellerin önlenmesi suretiyle ikili ticarete katkıda bulunmak amacıyla lunan tedbirlere karşı ülkemiz pozisyonu Moldova, Rusya, Azerbaycan ve ülkemiz bildirilmiştir. Örneğin; Kanada tarafından açısından önem taşıyan diğer ülkelerle yürürlüğe konulan tütün mevzuatı bunlar- benzer anlaşmalar imzalanmasına yönelik dan birisidir. görüşmeler ise sürdürülmektedir. 2010 FAALİYET RAPORU Avrupa Birliği Teknik Mevzuatına Uyum rak, bugüne kadar yapılan 12 toplantıda Faaliyetleri Türkiye ile AB arasında sorun teşkil eden teknik hususlar müzakere edilmiştir. 2/97 AB teknik mevzuat uyumu çalışmaları devam etmektedir. sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın güncellenmesine ilişkin teknik çalışmalar da ilgili kuruluşlarla koordinasyon halinde yürütülmektedir. Müsteşarlık, Gümrük Birliği ve tam üyelik 4703 sayılı Kanun’un güncellenmesi ça- sürecinde ülkemizin, Avrupa Birliği (AB) lışması sonucunda hazırlanan “Ürün Gü- teknik mevzuatına uyumu faaliyetlerinin venliği Kanunu Taslağı” 2006 yılında ilgili koordinasyonunu Müs- tüm tarafların (meslek örgütleri ve tüketici teşarlık aynı zamanda, AB teknik mev- kuruluşları dahil) görüşüne sunulmuştur. zuatının uyumlaştırılmasına dair çerçeve Ancak, AB’nin 2008 yılında çıkardığı ve 1 mevzuatın hazırlanması, yürütülmesi ve Ocak 2010’da yürürlüğe koyduğu üç yatay gerektiğinde revize edilmesinde de so- mevzuat değişikliği Türkiye’nin uyumlaştır- rumlu kurum olarak aktif rol oynamaktadır. dığı veya uyumlaştırmakla yükümlü olduğu yürütmektedir. AB teknik mevzuat uyumu çerçevesinde Bakanlıkların sektörel bazda AB mevzuatına uyum çalışmaları koordine edilerek bilgi ve belge ihtiyaçları karşılanmış, hazırladıkları mevzuat taslakları değerlendirilerek düzeltilmiş, kurdukları teknik komitelere katılım sağlanmıştır. Mevzuat uyumunda kurumlarımızın yaşadığı sıkıntılar ilgili mercilere aktarılarak Avrupa Komisyonu ile gerekli görüşmeler yapılmıştır. Yine, AB nezdinde teknik mevzuata ilişkin yeni gelişmeler takip edilmiş ve anında ülke içindeki paydaşlar bu gelişmelerden haberdar edilmiştir. Bakanlıklarca bugüne kadar uyumlaştırılması gereken teknik mevzuat sayısı yaklaşık 300 olup, bunun 246 kadarı iç hukukumuza kazandırılmıştır. AB’nin çerçeve mevzuatını esaslı bir şekilde değiştirmiştir. Bu yeni AB yatay mevzuatı nedeniyle CE işareti, onaylanmış kuruluşlar, akreditasyon, piyasa gözetimi ve denetimi, üçüncü ülkelerden gelen ürünlerin gümrükte denetimi ve düzenlenmemiş alanda malların serbest dolaşımı kuralları önemli ölçüde değişmiş ve bu nedenle Ürün Güvenliği Kanunu Taslağı hazırlık çalışması askıya alınmıştır. Dahası, AB 2002 yılında değiştirdiği Genel Ürün Güvenliği Direktifi’ni bir kez daha gözden geçirme prosedürü başlatmıştır. Komisyon, direktifi 2011 sonuna kadar yasal olarak güncellemeyi hedeflediğini açıklamıştır. 4703 sayılı Kanun’un AB’nin gözden geçirmeye başladığı Genel Ürün Güvenliği Direktifi ile yakından bağlantılı olması nedeniyle Gümrük Birliği Ortak Komitesi altında bir Kanun’un güncellenmesi çalışması, söz- “Teknik Mevzuat Çalışma Grubu” kurula- konusu Direktif’in güncellenmesi çalışması 103 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 104 ile paralel bir şekilde yürütülecektir. “Teknik Mevzuatın ve Standartların Türkiye Diğer taraftan, 4703 sayılı Kanun’da de- ile Avrupa Birliği Arasında Bildirimine Dair ğişiklik yapılmasına ihtiyaç duymadığı Yönetmelik” kapsamında, bildirim merkezi değerlendirilen “CE Uygunluk İşaretinin görevimize istinaden 2002 Mayıs ayından Ürüne İliştirilmesine ve Kullanılmasına Da- itibaren Avrupa Komisyonu’ndan intikal ir Yönetmelik” ile “Uygunluk Değerlendir- eden yaklaşık 5.000 taslak mevzuat metni me Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşlara ilgili kamu kuruluşlarına intikal ettirilmiştir. Dair Yönetmelik” AB’nin 765/2008 sayılı 2004 yılından itibaren Türkiye tarafından Tüzüğü’nün ve 768/2008 sayılı Kararı’nın gerçekleştirilen 3 adet bildirime ek olarak, ilgili hükümleri temel alınarak gözden ge- 2006 yılında 19, 2007 yılında 2, 2008 yılın- çirilmiş ve iki Bakanlar Kurulu Yönetmeliği da 5, 2009 yılında 3, 2010 yılında 2 adet taslağı hazırlanmıştır. Hazırlanan taslaklar, bildirim yapılmıştır. Bahse konu Bildirim ilgili ulusal Kurumlara ve ardından Avrupa Yönetmeliği çerçevesinde Brüksel’de Av- Komisyonu’na gönderilmiş ve alınan gö- rupa Komisyonu tarafından düzenlenen rüşler taslaklara yansıtılmıştır. Taslakların ilgili Komite toplantılarına düzenli katılım kısa bir zaman zarfında Başbakanlığa sev- sağlanmaktadır. ki hedeflenmektedir. Ayrıca, “Düzenlenmemiş Alan” olarak bilinen AB’nin ortak mevzuatına tabi olmayan alanda, malların Türkiye ile AB arasında serbest dolaşımını sağlamak üzere ulusal teknik düzenlemelere karşılıklı tanıma hükmünün konulmasına ve Türkiye ile AB arasında malların serbest dolaşımını engelleyen ulusal önlemlerin bildirimine dair usul ve esasları düzenleyen ve AB’nin 764/2008/EC sayılı Tüzüğü’nü temel alan bir Bakanlar Kurulu Yönetmelik Taslağı hazırlanmıştır. 4703 sayılı Kanun’a dayanılarak yürürlüğe konulması amaçlanan Taslak, yetkili kamu kuruluşları ile TOBB Avrupa Komisyonu yetkilileri ile AB Üyesi Devletlerin temsilcilerinin bir araya gelerek teknik mevzuat, ürün güvenliği ve Yeni Yaklaşım Direktiflerinin uygulanmasına ilişkin gelişmeleri ele aldıkları “Standardizasyon ve Uygunluk Değerlendirme Politikasında Görev Yapan Kıdemli Memurlar Grubu (SOGS)”nun Brüksel’de yapılan toplantılarına Müsteşarlıkça düzenli olarak katılım sağlanmaktadır. Teknik mevzuat alanında ilgili kuruluşlarca izlenen Avrupa Komisyonu’nun teknik komitelerine katılımın artırılabilmesi için koordinasyon çalışmaları da aktif olarak devam ettirilmekte- ve TİM gibi meslek örgütlerinin görüşüne dir. sunulmuştur. Alınan görüşler neticesinde Ayrıca, ithalatta ürün güvenliği denetim- son şekli verilen taslağın görüşü alınmak lerine ilişkin mevzuatımız, “Üçüncü Ülke- üzere Avrupa Komisyonuna iletilmesi he- lerden Yapılan İthalatta Ürün Güvenliği deflenmektedir. Denetimleri”ne Dair 339/93 sayılı Konsey 2010 FAALİYET RAPORU Tüzüğü’nü yürürlükten kaldıran ve “Piyasaya Sunulacak Ürünlerin Akreditasyonu ve Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Gerekler”i düzenleyen 765/2008 sayılı Piyasa Gözetimi ve Denetimi faaliyetlerinin koordinasyonuna devam edilmiştir. Konsey Tüzüğü’ne uyumlu hale getirilerek AB uygulamalarına paralel bir yapının oluşturulması çalışmalarına devam edilmiştir. Piyasa Gözetimi ve Denetimi “Türkiye’nin 2010 yılı Ulusal Piyasa Gözetimi ve Denetimi (PGD) Programı” PGD faaliyetlerinden sorumlu kuruluşların sektörel AB teknik mevzuatının öngördüğü dene- denetim programlarını da içerecek şekilde tim mekanizmasının ülkemizde ihdası ve hazırlanmış ve denetim faaliyetlerinin AB kurumlar arasında yeknesak bir uygula- nezdinde görünürlüğünün sağlanmasını ma teşkil edilmesi amacıyla oluşturulan, teminen Avrupa Komisyonu’na iletilmiştir. başkanlığı ve sekretaryası Müsteşarlık tarafından yürütülen Piyasa Gözetimi ve Denetimi Koordinasyon Kurulu çalışmalarına devam etmiştir. Kurul’un Ekim ayı içerisinde gerçekleştirilen 2010 yılı ikinci 2010-2012 yıllarını kapsayan “Ulusal Piyasa Gözetimi ve Denetimi Strateji Belgesi” hazırlanmıştır. toplantısı, Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanımız Sayın Zafer ÇAĞLAYAN’ın ev sahipliğinde Bayındırlık ve İskan Bakanı Sayın Mustafa DEMİR, Sağlık Bakanı Sayın Recep AKDAĞ ile PGD’den sorumlu diğer kuruluşlarımızın Müsteşar, Müsteşar Yardımcıları ve Kurum Başkan Yardımcılarının katılımıyla yapılmıştır. Toplantıda, ülkemizdeki denetim sisteminin etkinliğini ve yeterliğini artırmaya yönelik bir dizi çalışmanın başlatılması uygun görülmüş ve bu çalışmaların Kurul tarafından takibi mekanizması getirilmiştir. Toplantıda ayrıca, PGD kuruluşlarının Kurul’da Genel Müdür seviyesinde temsil AB ile üyelik müzakereleri çerçevesinde edilmesi uygun görülmüş ve yeni üyeleri ile “Malların Serbest Dolaşımı Faslı”nın açılış Kurul ilk toplantısını Aralık ayı içinde ger- kriterlerinden biri olan, PGD faaliyetlerine çekleştirmiştir. ilişkin takvimli bir strateji belgesi oluştu- 105 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI rulması ile ilgili yürütülen çalışmalar ta- turan 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik mamlanmış ve ilgili kamu kuruluşlarının Düzenlemelerin Hazırlanması ve Uygulan- da görüş ve önerileri alınmak suretiyle masına Dair Kanun’da belirtilen idari para “Ulusal PGD Strateji Belgesi (2010-2012)” cezalarına muhatap olabilecek ilgili tarafla- hazırlanmıştır. Belge, Piyasa Gözetimi ve rın para cezalarının miktarı hakkında tam Denetimi Koordinasyon Kurulu’nun 2010 bilgi sahibi olmalarını temin etmek üzere, yılı ilk toplantısında kabul edilmiştir. Belge Kanun’da belirtilen para cezalarının alt ve Avrupa Komisyonu’na iletilmesini teminen üst hadlerinin 2010 yılı için tespit edilen Avrupa Birliği Genel Sekreterliği’ne de yeniden değerleme oranı dikkate alınarak gönderilmiştir. Ülkemizde piyasa gözetimi ve denetimi alanında yaşanan hukuki, idari ve mali sorunları ortaya koyan Belge ile, bu sorunların çözümüne yönelik dokuz çalışma grubu oluşturulmuştur. Belge 106 kapsamında oluşturulan dokuz çalışma grubundan üçünün çalışmaları Müsteşarlık başkanlığında yürütülmekte, başkanlığı diğer kamu kuruluşları tarafından yürütülmekte olan grupların çalışmalarına da katkıda bulunulmaktadır. artırıldığına dair Tebliğ Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Diğer taraftan, PGD mekanizmasının AB ile entegrasyonunu sağlamak için gerekli çalışmalara da devam edilmiştir. AB üyesi ülkeler arasında tehlikeli tüketici ürünleri ile ilgili bilgi alışverişi RAPEX Sistemi üzerinden yapılmaktadır. Ülkemizin üyeliğine kadar geçecek sürede, sisteme adaptasyon amacıyla, ülkemiz menşeli güvensiz tüketici ürünlerine ilişkin olarak RAPEX “2009 Yılı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Raporu” yayımlanmıştır. sisteminde gerçekleştirilen bildirimleri ilgili PGD kuruluşlarının takip etmesi ve yürüttükleri çalışmalarla ilgili Müsteşarlığa bilgi aktarmaları sağlanmıştır. RAPEX sistemi PGD kuruluşları tarafından yürütülen faali- içinde ülkemiz menşeli ürünlerde sık rast- yetlerin değerlendirildiği “Türkiye’nin 2009 lanan güvensizliklerle ilgili olarak ülkemiz Yılı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Raporu” üretici/ihracatçılarının bilgilendirilmesi sağ- Müsteşarlıkça hazırlanmıştır. Rapor ve lanmış ve bundan sonra AB’ye yapılacak Ulusal PGD Strateji Belgesi, kitapçıklar ihracatta dikkat edilmesi gereken mevzuat halinde bastırılarak, ilgili tüm paydaşlara hükümleri kendilerine hatırlatılmıştır. Öte ulaştırılmıştır. Her iki doküman da Müs- yandan, ülkemiz piyasasında tespit edilen teşarlık internet sayfasında yayımlanmak güvensiz ürünlerle ilgili bilgilerin de Avrupa suretiyle kamuoyuyla paylaşılmıştır. Komisyonu’na iletilmesine devam edilmiş- PGD faaliyetlerinin yasal dayanağını oluş- tir. 2010 FAALİYET RAPORU Onaylanmış Kuruluşlar Ülkemizde AB teknik mevzuatına uyum • ALBERK QA Teknik Ltd. Şti., • S&Q Mart Kalite Güvenlik Sanayi ve sürecinde ortaya çıkan yeni kavramlardan bir tanesi de “onaylanmış kuruluş”tur. Müsteşarlık tarafından yayımlanan çerçeve mevzuat ve ilgili sektörel mevzuatta öngörülen şartları sağlayan uygunluk değerlendirme kuruluşlarının AB nezdinde onaylanmış kuruluş statüsü kazanması ve Ticaret A.Ş., • Hizmetleri Ticaret Şti., • Yeni Onaylanmış Kuruluşların atanmasına devam edilmiş ve atama sürecinin kolaylaştırılması yönünde nihai sonuç elde edilerek NANDO veritabanına erişim sağlanmış ve NANDO Sisteminde bildirim yapılmaya başlanmıştır. TEBAR Test Belgelendirme, Araştırma ve Geliştirme Ticaret A.Ş., • KALİTEST Belgelendirme ve Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti., faaliyete başlaması sürecinde Müsteşarlık kritik bir role sahip bulunmaktadır. Universal Belgelendirme ve Gözetim • ERA Yönetim ve Danışmanlık A.Ş., • Szutest Teknik Kontrol ve Belgelendirme Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti., • SGS Supervise Gözetme Etüd Kontrol Servisleri A.Ş. Gaz Yakan Cihazlar, Basınçlı Ekipmanlar, Yapı Malzemeleri, Asansörler, Gezi Tekneleri, Makine Emniyeti, Tıbbi Cihazlar, Oyuncaklar, Kişisel Koruyucu Donanım, Basit Basınçlı Ekipmanlar ve Yeni Sıcak Su Kazanları Yönetmelikleri olmak üzere Yetkili kuruluşlarımızca, CE İşareti belgelendirmesi yapmak üzere görevlendirilen ve Müsteşarlık aracılığıyla AB Komisyonu’na bildirimi yapılan ulusal onaylanmış kuruluşlarımızın sayısı 2010 yılı sonu itibariyle 14’e ulaşmıştır. Bu çerçevede, • Türk Standardları Enstitüsü, • Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği Kalite ve Çevre Kurulu, • Türk Loydu Vakfı İktisadi İşletmesi, • TMMOB Makine Mühendisleri Odası, • MEYER A.Ş., • Belgelendirme Türkiye Hazır Beton Birliği, Hizmetleri 11 ürün yönetmeliği kapsamında sanayicimize hizmet vermeye başlamıştır. Ayrıca, yukarıda adı geçen onaylanmış kuruluşlarımızın bir bölümü, yine yukarıda belirtilen alanlarda onaylanmış kuruluş hizmeti vermekte olduğu kapsamları 2010 yılı içinde genişletmiş ve bu durum AB’nin onaylanmış kuruluş bilgi sistemi olan NANDO’da yayımlanmıştır. Bu çerçevede, 2010 yılı itibariyle 17 adet bildirimimiz yayımlanmış olup, bunların 12’si mevcut onaylanmış kuruluşlarımızın faaliyet alanlarının yönetmelik bazında genişletilmesi, 5 tanesi ise hizmet verilen yönetmeliklerin 107 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI kapsamının genişletilmesi şeklindedir. amacıyla teklif edilen “Türkiye’de Kalite Müsteşarlığın nihai amacı, ülkemizin ih- Altyapısının Güçlendirilmesi (TKAG)” Pro- tiyaç duyduğu bütün sektörlerde en az jesi, 3 Mayıs 2010 tarihi itibariyle başlamış bir adet onaylanmış kuruluş atanmasını bulunmaktadır. sağlamaktır. Bu doğrultuda, onaylanmış kuruluş atamaları konusunda Müsteşarlıkça yaptığımız girişimler sonuçlanmış ve AB’nin onaylanmış kuruluş bilgi sistemi Türkiye’de Kalite Altyapısının Güçlendirilmesi (TKAG) Projesi 3 Mayıs 2010 tarihi itibariyle başlamıştır. olan NANDO’ya doğrudan katılım ve veri girme hakkı elde edilmiştir. Bu sayede, 108 ülkemizde ulusal onaylanmış kuruluşların 4,8 Milyon Avro’luk bir bütçe ve 27 ay- sayısının ekonomimizin ihtiyaç duyduğu lık bir uygulama dönemini ihtiva eden seviyeye getirilmesi yönünde önemli bir Proje’nin başlangıç tarihinden itibaren, 29 adım atılmış, firmalarımızın belgelendirme adet “Kısa Dönemli Teknik Destek Eği- maliyetlerinde azalmaya paralel olarak re- timi” gerçekleştirilmiş ve 693 kişi bu eği- kabet edebilirliklerinde bir artış olacağı yö- timlerden faydalanmıştır. Yine Proje çer- nündeki beklenti güçlenmiştir. çevesinde; Ankara, Kayseri, İzmir, Aydın, Türkiye’de Kalite Altyapısının Güçlendirilmesi (TKAG) Projesi İstanbul, Kocaeli, Bursa illerinde bağımsız ülke raporu uzmanları tarafından; kamu kurumları, belgelendirme kuruluşları ve Müsteşarlık, AB teknik mevzuat uyumu üreticilerimiz ziyaret edilerek kalite altyapı- sürecinde çerçeve mevzuatı yayımlamak sı ve piyasa gözetimi ve denetimi alanında ve sektörel kurum ve kuruluşları koordi- Ülke Raporu hazırlanmıştır. Diğer yandan, ne etmenin yanısıra uygulama ayağında TKAG Projesi’nin Laboratuvarlararası Kar- da aktif rol oynamaktadır. Temel hedefi şılaştırmalar ve Yeterlilik Testleri (LAK/ Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği YT) bileşeni çerçevesinde faaliyet göste- ve Türkiye’nin AB’ye adaylığı süreci ge- recek LAK/YT Komitesi kurularak anılan reğince iki taraf arasında teknik engellerin Komite’nin 3 kez toplanması sağlanmıştır. ortadan kaldırılmasına yardımcı olmak ve Yine bu bileşen doğrultusunda, 23-24 Ka- uyumlaştırılan AB mevzuatının gerekti- sım 2010 tarihlerinde İstanbul’da 70 kişi- ği gibi uygulanabilmesini sağlamak olan nin katılımıyla LAK/YT Çalıştayı düzenlen- ve 2002-2007 yılları arasında uygulanan miştir. Son olarak, Kalibrasyon ve Deney Türkiye’de Kalite Altyapısının Desteklen- Laboratuvarları Derneği’ne (TurkLab) des- mesi (TKAD) Projesi’nde elde edilen cid- tek amacı doğrultusunda, 30 Kasım 2010 di kazanımları kalıcı kılmak ve ilgili alan- tarihinde İstanbul’da Laboratuvar Kalite da gösterilen ilerlemeyi sağlamlaştırmak Konferansı düzenlenmiştir. Proje hakkında 2010 FAALİYET RAPORU detaylı bilgilere www.tkag.org internet ad- Müsteşarlığımız teşkilatınca yürütülen ki- resinden ulaşılabilmektedir. şisel koruyucu donanımlar, oyuncaklar, İthalatta Ürün Güvenliği ve Standart Denetimleri Müsteşarlıkça denetimlerine başlanmış olan kişisel koruyucu donanımlar, oyuncaklar, telekomünikasyon ekipmanları, tıbbi cihazlar, yapı malzemeleri ve pil ve akümülatörlerin denetimlerine taşra teşkilatımız tarafından devam edilmiştir. Bunlara ilave olarak, ilgili kuruluşlarca uyumlaştırılarak yayımlanan AB’nin Yeni ve Klasik Yaklaşım mevzuatı kapsamında bulunan bazı riskli ürünlerin üçüncü ülkelerden Türkiye’ye ithali halinde tabi tutulacağı ürün güvenliği denetimlerinde aşamalı olarak AB sistemine geçiş sağlanmıştır. 109 telsiz ve telekomünikasyon terminal ekipmanları, tıbbi cihazlar, yapı malzemeleri ile pil ve akümülatörlerin ithalat denetimlerine Müsteşarlığımızca gerçekleştirilen ithalat denetimleri kapsamında 2010 yılında toplam 348 parti kapsamı ürünün ithalatına izin verilmemiştir. ilişkin tebliğler kapsamında 2010 yılında 26.555 ithal başvurusu yapılmış, ilgili teknik mevzuata uygun bulunmadığı için toplam 348 partinin ithalatına izin verilmemiştir. DTS Denetmenlerince yürütülen ithalat aşamasındaki ürün güvenliği denetimlerine konu ürünlerin AB’de oluşturulan uzman grupları toplantılarına ilgili uzmanlarca katılım sağlanmıştır. Böylece uygulamaların AB’deki uygulamalara paralel olması hususunda AB’deki uzmanlarla bilgi alışverişi sağlanmıştır. Ayrıca, yeni göreve başlayan DTS Denetmenleri, kendilerine Dış ticaret denetimlerinin daha etkin ve hızlı ürün gruplarıyla ilgili kurumlardan uzman 2010/43 sayılı Bazı Kişisel Koruyucu Do- kişilere eğitim verdirilerek, ithalat denetim- nanımların İthalat Denetimlerinin Dış Ti- lerinde görevlendirilmiştir. caret Veri Sistemi Üzerinden Yapılmasına yapılabilmesini teminen dış ticarette gerçekleştirilen izin ve uygunluk işlemlerinin Müsteşarlıkça ihdas edilecek web tabanlı bir Dış Ticaret Veri Sistemi (DTVS) üzerinden gerçekleştirilmesine yönelik altyapıyı geliştirme faaliyetlerine devam edilmektedir. Bu kapsamda, 25/12/2010 tarihli ve 27796 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği İhracatta Standart Denetimleri ile pilot uygulama başlatılmıştır. Söz konusu sistemin ihdasıyla birlikte gümrüklerin elektronik altyapısı BİLGE ile eşanlı veri değişiminin sağlanması, izin ve uygunluk işlemlerinin kayıt altına alınması ve risk esaslı ürün güvenliği denetimleri yapılması planlanmaktadır. Bu şekilde bir veri tabanı oluşturulması halinde, dış ticaret alanın- Geleneksel Türk ihraç ürünlerinin uluslararası pazarlarda rekabet gücünü ve kalitesini koruyabilmek amacıyla belirli ürün gruplarının ihracatında standartlara uygunluk denetimi gerçekleştirilmektedir. da uygulanan politikaların etkinleştirilmesi ve piyasa denetimlerinin güçlendirilmesi mümkün olacaktır. Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğleri- 110 nin uygulaması ülkemiz üretim ve ihracatını desteklemeye yönelik olacak şekilde yürütülmeye devam edilmiş, sözkonusu Tebliğlerde yetkili kuruluşlar ile ilgili sektör temsilcilerinin talepleri değerlendirilerek gerekli değişiklikler yapılmıştır. Düzenlenmiş alanda olup halen zorunlu standart denetimine tabi olan ürünlerin sayısı 2007 sonu itibariyle sıfırlanmıştır. Bu itibarla TSE Denetimine Tâbî Ürünlerin İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği, yalnızca düzenlenmemiş alanda yer alan ürünlere ilişkin ithalat denetimlerini düzenler hale gelmiştir. 2010 yılında aynı sistem dahilinde ithalat kontrollerine devam edilmiştir. Yine, Sağlık Bakanlığı ile Gümrük Müsteşarlığı arasında mutabakata varılan veri alışverişi protokolü sayesinde, 2011 yılı itibariyle kozmetik ürünlerinin ithalatta bildirim esaslarını düzenleyen DTS Tebliği yürürlükten kaldırılmıştır. Yaş sebze ve meyveler, kuru ve kurutulmuş ürünler, yemeklik bitkisel yağlar ile baklagillerin dış ticaretinde zorunlu standart denetimleri kapsamında 2010 yılı içerisinde, “TS 791 Kayısı Standardı’nın Revizyonu ile TS 100 Elma, TS 792 Erik, TS 797 Taze Fasulye, TS 798 Taze Bezelye, TS 1073 Kavun, TS 1255 Patlıcan, TS 1275 Ceviz (Juglans regia L.)- Kabuklu, TS 1280 Antepfıstığı- İç, TS 1917 İşlenmiş İç Fındık, TS 3074 Kabuklu Fındık, TS 3410 Çekirdekli Kuru Üzüm, Standardlarının Tadiline İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (Tebliğ No: 2010/39)” ile “TS 141 Kuru Fasulye TS 142 Nohut TS 143 Mercimek (Kabuklu ve İç) TS 795 Pırasa ve TS 1276 Ceviz (Juglans Regia L.) - İç Standardlarının Tadiline İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (Tebliğ No: 2010/35)” yayımlanmıştır. İhracatçılarımıza kolaylık sağlamak amacı ile hem parti bazında denetimlerden muafiyet getirilerek bürokrasinin azaltılması, ayrıca ihracatçılarımızın oto kontrole yöneltilmesi suretiyle kalite bilincinin yaygın- 2010 FAALİYET RAPORU laştırılması amacıyla Ticari Kalite Denetim Müsteşarlık Bölge Müdürlükleri bünye- Yeterlilik Belgesi uygulamasının yürütül- sinde yürütülen dâhili pamuk kalite kont- mesine devam edilmiştir. 06/06/2009 tarih rollerinde HVI (yüksek kapasiteli lif analiz ve 27250 Sayılı Resmi Gazete’de yayımla- cihazları) ile tek balya usulüne geçilmesi nan Ticari Kalite Denetim Yeterlik Belgesi için yürütülen çalışmalar devam etmiş- Verilmesinde Uygulanacak Esaslara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No:2009/33) hükümleri çerçevesinde 2010 yılı itibarıyla Ticari Kalite Denetim Yeterlilik Belgesi sahibi olan firma sayısı 340, bu firmalarda görev yapan Sorumlu Denetçi sayısı ise 794 olmuştur. Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği eki tarım ürünlerinin ihracatında ve 2010/2 sayılı Tebliğ eki tarım ürünlerinin ithalatında ticari tir. Bu Kapsamda, Bakanlar Kurulu’nun 03/08/2009 tarihli ve 15350/2009 sayılı Kararı ile preseli pamuklarda lif analizi yapmak amacıyla Adana’da kurulan Ticari Tahliller ve Standardizasyon Laboratuvarı faaliyete geçmiştir. Helal Gıda Standardı’na ilişkin çalışmalar sürdürülmektedir. kalite denetimleri devam ettirilmiştir. Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği kapsamında Helal Gıda Standardı hazırlanmasına ihracat öncesi verilen Kontrol Belgesi Av- yönelik çalışmalar 2007 yılından beri rupa Komisyonu’nca Avrupa Birliği Resmi Türkiye’nin öncülüğünde İslam Konferansı Gazetesi’nde 06/12/2006 tarihinde ya- Teşkilatı (İKT) çatısı altında devam etmek- yımlanan 1790/2006 sayılı düzenleme ile tedir. Bu çerçevede, “Helal Gıda Standar- tanınmıştır. DTS Denetmenleri tarafından dı” “Helal Gıda Belgelendirme Kuruluşları” düzenlenen Kontrol Belgelerine sahip ta- ve “Helal Gıda Konusunda Yetkilendirilmiş ze meyve ve sebze ihraç partileri AB üyesi Akreditasyon Kuruluşları”na yönelik 3 adet ülkelerde ithalatta gerçekleştirilen ticari ka- rehber belge hazırlanmıştır. Söz konusu 3 lite denetiminden muaf tutulmaya devam belge de İKT Sekretaryası tarafından resmi etmektedirler. yollarla üyelere gönderilmiştir. 5-8 Ekim 2010 tarihlerinde İstanbul’da Pamuk denetimlerinde HVI cihazları ile analiz usulüne geçiş çalışmaları yapılmaktadır. gerçekleştirilen 26’ncı İKT Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK) Toplantısında yukarıda belirtilen 3 belge referans doküman olarak kaydedilmiştir. 111 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI iv. Serbest Bölgeler Ülkemizde Bakanlar Kurulu Kararı ile yer ve sınırları tespit edilerek ilki 1987 yılında kurulan 20 serbest bölgenin 19’u faaliyette bulunmaktadır. 2010 yılında, serbest bölgeler ticaret hacmi 18,6 milyar dolar olmuştur. Aynı yıl serbest bölgelerde yapılan 18,6 milyar dolar tutarındaki ticaretin, 7,6 milyar doları Türkiye, 5,4 milyar doları AB ülkeleri, 1,3 milyar doları diğer OECD ülkeleri, 1,4 milyar doları Kuzey Afrika ve Ortadoğu 19 Serbest Bölge uluslararası standartlarda hizmete devam etmektedir. 112 ülkeleri ve 2,9 milyar doları ise diğer ülkelerle gerçekleştirilmiştir. 2010 yılında sanayi ürünleri ticareti toplam ticaret hacminin % 94’ünü oluşturmuştur. 2010 yılında serbest bölge faaliyetlerinden Serbest bölgeler toplam ticareti içinde doğan 80.640.199,87 TL’lik özel hesap makine sanayii ürünleri % 19’luk pay ile geliri bütçeye gelir kaydedilmiştir. ilk sırada yer almaktadır. Makine sanayii 2010 yılı ticaret hacmi içinde ilk sıralarda ürünlerini, % 14’lük pay ile elektrik sanayii sırasıyla İstanbul Deri ve Endüstri, İstanbul ürünleri, % 11’lik pay ile tekstil-hazır giyim Atatürk Hava Limanı, Ege, Mersin ve İstan- sanayii ürünleri ve % 10’luk pay ile kimya bul Trakya Serbest Bölgeleri yer almakta- sanayii ürünleri izlemektedir. dır. Diğer taraftan, 2010 yılı sonu itibarıyla 470’i yabancı olmak üzere, 2532 serbest bölge kullanıcısı firmanın faaliyet gösterdiği serbest bölgelerde 48.684 kişiye istihdam sağlanmıştır. Serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalarımızın %18,5’ini yabancı sermayeli firmalar oluşturmaktadır. Kullanıcılarımızın faaliyet konularına göre dağı- 13-15 Ocak 2010 tarihlerinde Sırbistan Serbest Bölgeler İdaresi temsilcileri ülkemiz serbest bölgeleri ile ilgili bilgi edinmek amacıyla İstanbul Atatürk Havalimanı ve İstanbul Deri ve Endüstri Serbest Bölgelerini ziyaret etmiştir. Müteakiben 3-7 Mayıs 2010 tarihleri arasında Müsteşar Yar- lımı incelendiğinde üretim ruhsatına sahip dımcısı başkanlığında Belgrad’a bir teknik olan kullanıcı oranının %25 olduğu görül- destek ve işbirliği ziyareti gerçekleştirilmiş- mektedir. Serbest bölgelerle bağlantılı iş tir. Söz konusu ziyaret esnasında, iki ülke ve işlemler dikkate alındığında ise 150.000 arasında serbest bölgeler konusunda iş- kişilik dolaylı bir istihdamın gerçekleştirildi- birliğini içeren bir Mutabakat Zaptı parafe ği görülmektedir. edilmiştir. 2010 FAALİYET RAPORU 13-15 Nisan 2010 tarihleri arasında Devlet Bölgesine Tacikistan’dan 8 kişilik bir heyet Bakanı Sayın Zafer ÇAĞLAYAN başkan- gelmiş olup, Müsteşarlıkça refakat sağlan- lığında Kazakistan’a düzenlenen ticaret mış ve Serbest Bölgelerle ilgili bilgi veril- heyeti çerçevesinde, ülkemizin serbest miştir. bölgeler konusundaki bilgi ve tecrübeleri- 2010 yılının ilk yarısında Irak, Kazakis- ni Kazak makamları ile paylaşmak üzere, tan, Kongo Cumhuriyeti, Pakistan, Slo- Kazakistan Sanayi ve Yeni Teknolojiler Ba- venya, Karadağ, Brezilya, Özbekistan ve kanlığı Genel Müdür Yardımcısı ile görüş- Rusya’dan resmi heyetler Serbest Bölge- me gerçekleştirilmiştir. lerimize teknik destek ve işbirliği kapsamında ziyaretlerde bulunmuşlardır. Serbest Bölgelerimizin tecrübesinden faydalanma talepleri devam etmektedir. Ulusal Fuarlara Katılım çerçevesinde; 1318 Haziran 2010 tarihleri arasında gerçekleştirilen Tuskon Dünya Ticaret Köprüsü programına, 24-27 Haziran 2010 tarihle- 24-28 Mayıs 2010 tarihleri arasında Suri- ri arasında Gaziantep’te gerçekleştirilen ye-Ürdün Serbest Bölgesi Heyeti Antalya Ortadoğu Ülkeleri Fuarına ve 7-10 Ekim Serbest Bölgesi’ni ziyaret etmiş olup, bu 2010 tarihleri arasında gerçekleştirilen ziyaret programı çerçevesinde, Suriye- 13. MÜSİAD Uluslararası Fuarına Serbest Ürdün Serbest Bölgesi Heyeti’ne ülkemiz Bölgelere ilişkin infostand açılarak katılım serbest bölgelerini tanıtıcı nitelikte sunum sağlanmıştır. yapılmıştır. Serbest bölgeler mevzuatına ilişkin gün- 27-28 Haziran 2010 tarihleri arasında celleme ve revize çalışmaları 2010 yılında Şam’da gerçekleştirilen “Serbest Bölge- da sürdürülmüştür. Bu çalışmaların başlı- lerde Yatırım Forumu”na Müsteşarlık ta- caları aşağıda yer almaktadır: rafından katılım sağlamıştır. Söz konusu • Yurt dışından bölgeye getirilen mal- program çerçevesinde, Arap Ülkeleri Ser- ların CIF değeri üzerinden binde 9 best Bölgeleri temsilcileri tarafından ser- oranında Özel Hesap ücreti tahsilatı best bölge uygulamaları ile ilgili sunumlar yapılmasına yönelik kanun değişikliği yapılmıştır. Müsteşarlık tarafından da ülke- 22/04/2010 tarihinde yürürlüğe gir- miz serbest bölgelerini tanıtmak üzere bir miştir. sunum gerçekleştirilmiştir. • “Serbest Bölgeler Uygulama Yönet- 4-6 Ekim 2010 tarihleri arasında İstanbul meliğinde Değişiklik Yapılmasına Da- AHL, İstanbul Trakya ve İstanbul Deri ve ir Yönetmelik” 22/04/2010 tarihli ve Endüstri Serbest Bölgelerine; 7-8 Ekim 27560 sayılı Resmi Gazete’de yayım- 2010 tarihleri arasında Antalya Serbest lanarak yürürlüğe girmiştir. 113 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI • • “Faaliyet Ruhsatı Süreleri ve Müraca- maya konulmuş, 09/04/2008 tarihinde ise at Ücretleri” hakkında 2010/1 sayılı bu bölgede gerçek ortamda uygulanma- Genelge ile 2009/3 sayılı Genelge’de ya başlanmıştır. Daha sonra 01/09/2008 değişiklik yapılmıştır. tarihinde İstanbul Trakya, 15/09/2008 “Depolama Faaliyetleri” hakkında 2010/1 sayılı Genelge ile 1999/1 sayılı Genelgede değişiklik yapılmış 16/12/2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Taşra teşkilatının alt ve üst yapı tesis ve büyük onarımı projesi çerçevesinde ise Antalya ve Mersin Serbest Bölgesi projeleri yatırım programına alınmış olup, söz konusu projelerin gerçekleştirilmesi için 114 2010 yılında 2 milyon 705 bin TL ödenek temin edilmiştir. Bu ödenekler çerçevesinde 2010 yılında 2.641.699,68 TL.lik harcama gerçekleşmiştir. tarihinde Samsun, 03/11/2008 tarihinde Mersin, 12/10/2009 tarihinde İstanbul AHL ve 07/12/2009 tarihinde Gaziantep, 18/01/2010 tarihinde Ege ve 01/06/2010 tarihinde ise Avrupa Serbest Bölgesinde uygulamaya konularak, 2010 yılı içerisinde toplam sekiz bölge uygulamaya dahil edilmiştir. SBBUP’un geliştirilmesi ve tüm bölgelerde uygulamaya konulması çalışmaları, uygulamaya alınan altı serbest bölgedeki gelişmeler dikkate alınarak, halen sürdürülmektedir. d) DIŞ TİCARET GELİŞMELERİ Dış ticaret, 2008 yılı Ekim ayından itiba- “Serbest Bölgeler Bilgisayar Uygulama Programı (SBBUP)”nın yaygınlaştırılması faaliyetleri sürdürülmüştür. Serbest bölgelerde gerçekleştirilen işlemlerin daha düzenli ve güvenilir bir şekilde takip edilmesi ve ilgili tüm kurum ve kuruluşlar arasındaki bilgi paylaşımının web ren küresel ekonomik krize paralel olarak azalma eğilimine girmiş, 2010 yılı itibariyle ekonomik toparlanmayla birlikte yeniden yükselmeye başlamıştır. 2010 yılında ihracatımız % 11,5 oranında artarak 113,9 milyar dolara ve ithalat % 31,6 oranında artarak 185,5 milyar dolara çıkmıştır. tabanlı bir program üzerinden gerçekleştirilmesi amacıyla Serbest Bölgeler Bilgi- 2010 yılında ihracatımız yüzde 11,5 ora- sayar Uygulama Programı (SBBUP) Pro- nında artarak 113,9 milyar dolara ve ithalat jesi uygulamaya konulmuştur. Program yüzde 31,6 oranında artarak 185,5 milyar ilk olarak 16/02/2007 tarihinde Antalya dolara çıkmıştır. Serbest Bölgesinde pilot olarak uygula- 2010 yılı sonunda dış ticaret açığı yüzde 2010 FAALİYET RAPORU TABLO 6 Dış Ticaret Gelişmeleri (Milyar Dolar) 2009 2010 Fark % Değ. İhracat (FOB) 102 114 12 11,5 İthalat (CIF) 141 185 45 31,6 Enerji İthalatı30 38 9 28,7 Dış Ticaret Hacimi 243 299 56 23,2 Dış Ticaret Dengesi -39 -72 -33 84,5 Enerji Dışı Denge -13 -38 -25 193,6 İhracat/İthalat (%) 72,48 61,42 -11,06 TABLO 7 İhracatın Sektörel Dağılımı (Milyon Dolar) 2009 2010 % PAY * % DEĞ. 1- TARIMSAL ÜRÜNLER 11.190 12.677 11,1 13,3 i-Gıda Maddeleri 10.582 11.881 10,4 12,3 608 796 0,7 30,9 2- MADENCİLİK ÜRÜNLERİ 7.153 9.601 8,4 34,2 i- Maden cevherleri ve döküntüleri 1.854 2.938 2,6 58,5 ii- Mineral yakıtlar ve mineral yağlar 3.921 4.511 4,0 15,0 iii- Demir dışı metaller 1.378 2.152 1,9 56,2 78.563 89.129 78,2 13,4 i-Demir ve çelik 9.081 10.235 9,0 12,7 ii-Kimyasallar 5.293 6.808 6,0 28,6 iii-Diğer yarı mamuller 10.408 11.863 10,4 14,0 iv- Makinalar ve ulaşım araçları 28.789 31.755 27,9 10,3 7.733 8.973 7,9 16,0 11.554 12.760 11,2 10,4 vii - Diğer tüketim malları 5.706 6.736 5,9 18,1 4- DİĞER ÜRÜNLER 5.237 2.522 2,2 -51,8 102.143 113.930 100,0 11,5 ii-Tarımsal Ham maddeler 3- SANAYİ v- Dokumacılık ürünleri vi- Hazır giyim TOPLAM *2010 yılına Göre 115 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 84,5 oranında artış ile 71,6 milyar dolara yükselmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 72,5’ten yüzde 61,4’e düşmüştür. Enerji ithalatı (27.fasıl) hariç, dış ticaret incelendiğinde ise, 2010 yılında ithalatımızdaki artışın % 32,4 seviyesinde, dış ticaret açığının ise 71,6 milyar dolar yerine 38 milyar dolar olduğu görülmektedir. 116 İhracatımızın yaklaşık yüzde 27,9’unu oluşturan “Makineler ve Ulaşım Araçları”ndan 2010 yılında 31,8 milyar dolar ihracat gerçekleştirilmiştir. İhracatımız açısından önem arz eden diğer sektörlere bakıldığında hazır giyim sektöründe 12,8 milyar dolar, demir-çelik sektöründe ise 10,2 milyar dolarlık ihracat yapıldığı görülmektedir. AB ülkelerinin genel ihracat içindeki payı 2010 yılında % 46 seviyesindedir. 2010 yılında, AB(27)’ye yönelik ihracat, yüzde 12 oranında artarak 52,7 milyar dolar olmuştur. Bu dönemde AB(27) ülkelerinin genel ihracat içindeki payı yüzde 46,0’dan yüzde 46,2 seviyesine yükselmiştir. En fazla ihracat gerçekleştirilen ülke olan Almanya’ya ihracat, 2010 yılında yüzde 17 oranında artarak 11,5 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. İthalat açısından bakıldığında da AB(27) ülkelerinden ithalatın genel ithalatın altında bir hızla yükseldiği görülmektedir. Bunun sonucu AB(27) ülkelerinin toplam ithalat içindeki payı yüzde 40,2’den yüzde 38,9 seviyesine düşmüştür. Amerika’ya yapılan ihracatın da arttığı gözlemlenmiştir. Bu ülkeye yönelik ihracat, yüzde 24,7 oranında artmış ve 6,1 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. Bu gelişmede, özellikle Güney Amerika ülkelerine yapılan “Demir-Çelik Filmaşin”, “DemirAlaşımsız Çelikten Profil” ve “Demir-Çelik Çubuklar” ihracatında görülen artışlar (sırasıyla %296, %245, %125) etkili olmuştur. Öte yandan aynı dönemde EFTA ülkelerine ihracatın yüzde 44,2’lik düşüşle 2,4 milyar dolara inmesi dikkat çekicidir. Yüzde 47,6’lık düşüş ile İsviçre’ye yapılan ihracatımız 2,1 milyar dolar seviyesine inerek söz konusu düşüşte etkili olmuştur. Yakın ve Orta Doğu’ya, 2010 yılında 23,3 milyar dolar ihracat yapılmıştır. Yakın ve Orta Doğu’ya yapılan ihracat, 2010 yılında yüzde 21,5 oranında artarak 23,3 milyar dolara yükselmiştir. Bölgeden yapılan ithalat ise yüzde 67,7 oranında artarak 9,6 milyar dolardan 16,1 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. Bu bölgeden yapılan ithalat ağırlıklı olarak ham petrol ve doğal gaz gibi hidrokarbon ürünlerini içermektedir. Bu sebeple fiyatlardaki değişikliklerin dış ticaret dengesi üzerinde etkili olduğu öne sürülebilir. 2010 yılında, büyük oranda Uzakdoğu ülkelerinden oluşan Diğer Asya ülkelerine yönelik ihracat yüzde 27,9 oranında yükselmiş ve 8,6 milyar dolar seviyesine çıkmıştır. Diğer Asya ülke- 2010 FAALİYET RAPORU TABLO 8 Ülke Gruplarına Göre Dış Ticaret (Milyon Dolar) İHRACAT 2009 2010 % Pay 102.143 113.930 A- AB (27) 47.013 52.670 B-TÜRKİYE SERBEST 1.957 2.082 BÖLGELERİ C-DİĞER ÜLKELER 53.172 59.177 1- DİĞER AVRUPA 11.318 11.388 2- AFRİKA 10.155 9.302 Kuzey Afrika 7.416 7.042 Diğer Afrika 2.739 2.260 3- AMERİKA 4.878 6.085 Kuzey Amerika 3.579 4.249 Orta Amerika ve 622 598 Karayipler Güney Amerika 678 1.237 4- ASYA 25.898 31.898 Yakın ve Orta Doğu 19.193 23.320 Diğer Asya 6.706 8.578 5- AVUSTRALYA ve 362 403 YENİ ZELENDA 6- DİĞER ÜLKE ve 561 102 BÖLGELER İTHALAT % Değ. 2009 100,0 46,2 1,8 11,5 12,0 6,4 51,9 10,0 8,2 6,2 2,0 5,3 3,7 0,5 11,3 0,6 -8,4 -5,0 -17,5 24,7 18,7 -3,8 83.375 25.886 5.700 3.542 2.158 12.275 9.513 476 1,1 28,0 20,5 7,5 0,4 82,6 23,2 21,5 27,9 11,4 0,1 -81,9 61.491 2.420 54,0 2,1 14.464 2010 140.928 185.493 56.588 72.215 965 875 % Pay % Değ. 100,0 38,9 0,5 31,6 27,6 -9,3 112.403 30.301 6.412 4.304 2.108 16.798 13.234 622 60,6 16,3 3,5 2,3 1,1 9,1 7,1 0,3 34,8 17,1 12,5 21,5 -2,3 36,8 39,1 30,7 2.286 2.943 38.733 57.508 9.595 16.094 29.138 41.414 648 493 1,6 31,0 8,7 22,3 0,3 28,7 48,5 67,7 42,1 -23,9 891 0.5 571,5 10,1 -44,2 75.144 99.349 2.781 4.002 53,6 2,2 32,2 43,9 12,7 17,9 28.299 33.578 18,1 18,7 7.617 6,7 28,1 7.011 13.291 7,2 89,6 10.295 9,0 29,4 26.045 30.582 16,5 17,4 3.922 32.509 3,4 28,5 15,4 13,6 2.874 4.608 17.970 27.944 2,5 15,1 60,3 55,5 133 SEÇİLMİŞ ÜLKE GRUPLARI OECD Ülkeleri 55.832 Avrupa Serbest Ticaret 4.336 İşbirliği (EFTA) Karadeniz Ekonomik 12.273 İşb.Teşkilatı (KEİ) Ekonomik İşbirliği 5.948 Teşkilatı (EİT) Bağımsız Devletler 7.957 Topluluğu(BDT) Türk Cumhuriyetleri 3.399 İslam Konferansı 28.627 Teşkilatı (İKT) 117 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI lerinden gerçekleştirilen ithalat ise yüzde 42,1 oranında artmış ve 41,4 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. Küresel krizin etkisiyle ihracatımızın gerilediği 2009 yılında önemli oranda artış görülen Kuzey Afrika’ya yapılan ihracat, 2010 yılında yüzde 5 oranında düşüş göstermiş ve 7 milyar dolar seviyesine gerilemiştir. Kuzey Afrika’ya yapılan ihracat, genel ihracattaki yüzde 11,5’lik yükselişin tersine, yüzde 5 oranında azalarak 7 milyar dolar olmuştur. 118 Kuzey Afrika’ya ihracatta en yüksek oranlı düşüş yüzde 15,4 ile Cezayir’e gerçekleştirilmişken, Cezayir’i yüzde 13,6’lık düşüş ile Mısır takip etmiştir. Bölge genelinde Demir-Çelik ürünlerindeki ihracat gerilemesinin temel unsur olduğu gözlemlenirken, özellikle Mısır’a yönelik Demir-Çelik ürünlerindeki ihracat önemli pay sahibi olmuştur. (Tablo 9) Orta Amerika ve Karayipler’e gerçekleştirilen ihracat 2010 yılında yüzde 3,8 oranında azalarak 598 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Diğer taraftan, Orta Amerika ve Karayipler’den yapılan ithalat ise yüzde 31 oranında artarak 622 milyon dolara çıkmıştır.(Tablo 8) Tüketim mallarının toplam ithalat içerisindeki payı düşerken, ara malları ve yatırım mallarının payları yükselmiştir. 2010 yılında ithalattaki gelişmelere bakıldığında; Yatırım Mallarının yüzde 34,3 oranında artarak 28,8 milyar dolara, Ara Mallarının yüzde 32,0 oranında artarak 131,4 milyar dolara, Tüketim Mallarının ise yüzde 28,2 oranında artarak 24,7 milyar dolara yükseldiği görülmektedir.(Tablo 10) Ara Malları grubu altında yer alan “Sanayi için işlem görmüş hammaddeler” ithalatı toplam ithalatın yüzde 31,7’sini oluştmuştur. Öte yandan ithalatın 86,3’ünün yatırım ve ara mallarından oluşması dikkat çekicidir. İthalatta en yüksek oranlı artışlar demir dışı metaller sektöründe gerçekleşmiştir. 2010 yılı ithalatta en yüksek artışlar oransal olarak; yüzde 61,3 oranında “Demir Dışı Metaller” ile yüzde 55,2 oranında “Tarımsal Ham Maddeler” sektörlerinde gerçekleşmiştir. (Tablo 11) Bu dönemde, ithalattaki artışın en önemli kaynağı olarak Rusya Federasyonu, İran ve Kazakistan gibi enerji ithalatımızda önemli pay sahibi olan ülkelerden yapılan ithalattaki artış ile ABD, Çin ve Almanya’dan yapılan ithalattaki belirgin artışlar gösterilebilir. Diğer taraftan, 2003 yılı baz dönemi kabul edilerek hesaplanan TCMB ÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksine göre Türk Lirası, reel ve ortalama olarak, 2010 yılında bir önceki yıla göre yüzde 9,9 oranında değer kazanmıştır. Bu değerlenmenin dış ticaret dengesi üzerinde önemli etkileri olduğu savunulabilir. 2010 FAALİYET RAPORU TABLO 9 Kuzey Afrikaya İhracat(Önemli Paya Sahip Ülkeler/Miyon Dolar) K.Afrikaya İhraç Malları 2009 2010 % Değ 1-DEMİR VE ÇELİK 1.928 1.210 -37,2 2-MOTORLU KARA TAŞITLARI 614 672 9,4 3-DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA 803 666 -17,1 4-KAZAN, MAK.VE CİHAZLAR 622 616 -1,0 5-ELEK. MAK VE CİHAZLAR 339 378 11,5 LİSTE TOPLAMI 4.306 3.542 -17,7 TOPLAM 7.416 7.042 -5,0 Libya 2009 2010 % Değ 359 377 -5,1 2-DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA 203 235 16,0 3-KAZAN, MAK.VE CİHAZLAR 175 181 3,4 4-ELEK. MAK VE CİHAZLAR 127 169 33,1 5-PLASTİK VEYA PLAS.MAMU 194 144 -25,8 1058 1.106 4,6 1-DEMİR VE ÇELİK LİSTE TOPLAMI TOPLAM 7.7991.935 119 7,6 Mısır 2009 2010 % Değ 1-DEMİR VE ÇELİK 1.266 547 -56,8 2-MİNERAL YAKITLAR 202 254 26,0 3-KAZAN, MAK.VE CİHAZLAR 147 153 4,1 4-MOTORLU KARA TAŞITLARI 70 113 61,4 5-TUZ,KÜKÜRT,ÇİMENTO 92 109 18,5 LİSTE TOPLAMI 1.777 1.176 -33,8 TOPLAM 2.618 2.261 -13,6 Cezayir 2009 2010 % Değ 1-MOTORLU KARA TAŞITLARI 314 373 18,8 2-DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA 467 285 -39,0 3-KAZAN, MAK.VE CİHAZLAR 167 146 -12,6 4-ELEK. MAK VE CİHAZLAR 108 83 -23,1 5-ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI 100 52 -48,0 LİSTE TOPLAMI 1.156 939 -18,8 TOPLAM 1.782 1,507 -15,4 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI TABLO 10 Geniş Ekonomik Sınıflamaya (BEC) Göre İthalat (Milyon Dolar) 2009 2010 Değ. % % Pay* YATIRIM MALLARI 21.463 28.820 34,3 15,5 Yatırım (Sermaye) Malları (Taşımacılık araçları hariç ) 18.384 23.249 26,5 12,5 3.078 5.572 81,0 3,0 99.510 131.393 32,0 70,8 7.985 12.256 53,5 6,6 Sanayi için işlem görmüş hammaddeler 43.492 58.720 35,0 31,7 İşlem görmemiş yakıt ve yağlar 17.773 22.227 25,1 12,0 Yatırım mallarının aksam ve parçaları 8.292 9.060 9,3 4,9 Taşımacılık araçlarının aksam ve parçaları 7.841 10.557 34,6 5,7 Esası yiyecek ve içecek olan işlenmemiş hammadeler 2.074 2.794 34,7 1,5 Esası yiyecek ve içecek olan işlenmiş hammaddeler 1.206 1.113 -7,7 0,6 İşlem görmüş diğer yakıt ve yağlar 10.848 14.667 35,2 7,9 TÜKETİM MALLARI 19.289 24.734 28,2 13,3 Binek otomobilleri 4.265 6.820 59,9 3,7 Dayanıklı tüketim malları 2.619 3.499 33,6 1,9 Yarı dayanıklı tüketim malları 4.090 5.303 29,7 2,9 Dayanıksız tüketim malları 4.949 5.531 11,8 3,0 596 676 13,4 0,4 Esası yiyecek ve içecek olan işlenmiş tüketim malları 1.002 1.366 36,3 0,7 Motor benzini ve diğer hafif yağlar 1.191 1.343 12,8 0,7 Sanayii ile ilgili olmayan taşıma araç ve gereçleri 577 197 -65,9 0,1 DİĞERLERİ 666 546 -18,0 0,3 140.928 185.493 31,6 100,0 Sanayi ile ilgili taşımacılık araç ve gereçleri ARA MALLARI Sanayi için işlem görmemiş hammaddeler 120 Esası yiyecek ve içecek olan işlenmemiş tüketim malları TOPLAM *2010 yılına Göre 2010 FAALİYET RAPORU TABLO 11 İthalatın Sektörel Dağılımı (Milyon Dolar) 2009 2010 % PAY * % DEĞ. 1- TARIMSAL ÜRÜNLER 9.631 12.880 6,9 33,7 i-Gıda Maddeleri 6.108 7.413 4,0 21,4 ii-Tarımsal Ham maddeler 3.523 5.467 2,9 55,2 39.335 53.351 28,8 35,6 i- Maden cevherleri ve döküntüleri 5.499 8.515 4,6 54,9 ii- Mineral yakıtlar ve mineral yağlar 29.905 38.496 20,7 28,7 3.931 6.340 3,4 61,3 89.667 116.252 62,7 29,6 7.680 9.720 5,2 26,6 20.266 25.447 13,7 25,6 6.695 9.039 4,9 35,0 41.055 53.871 29,0 31,2 v- Dokumacılık ürünleri 4.880 6.702 3,6 37,3 vi- Hazır giyim 2.148 2.835 1,5 32,0 vii - Diğer tüketim malları 6.943 8.639 4,7 24,4 4- DİĞER ÜRÜNLER 2.296 3.052 1,6 33,0 140.928 185.535 100,0 31,7 2- MADENCİLİK ÜRÜNLERİ iii- Demir dışı metaller 3- SANAYİ i-Demir ve çelik ii-Kimyasallar iii-Diğer yarı mamuller iv- Makinalar ve ulaşım araçları TOPLAM *2010 yılına Göre e) STRATEJİK YÖNETİM bir sonraki başlık altında bulunan perfor- Müsteşarlığımız faaliyetleri 2009 yılı ba- mans izleme ve değerlendirme tablosun- şında uygulamaya konulan 2009 – 2013 da yer verilmektedir. Stratejik Planı kapsamında belirlenen mis- 2010 Performans Programı’nda belirle- yon, vizyon ve hedeflere göre yürütülmek- nen hedeflere yönelik faaliyetlerin gidişatı tedir. yıl içerisinde gerçekleştirilen Müsteşarlık Stratejik Plan’ın 2010 yılı öncelikleri “2010 “Performans İzleme ve Değerlendirme Ko- Performans Programı” çerçevesinde belir- mitesi” tarafından gerçekleştirilen 6 aylık lenmiş olup, 2010 yılı faaliyetleri bu önce- izleme ve değerlendirme toplantılarıyla de- liklere göre yürütülmüştür. 2010 yılı Perfor- ğerlendirilmiş ve sonuçlar Üst Yönetici’ye mans Programı’nın uygulama sonuçlarına (Müsteşar) rapor edilerek hedeflerin ger- 121 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI çekleştirilmesine yönelik gerekli tedbirlerin salarında yaşanan hızlı gelişmeler dolayı- alınması sağlanmıştır. sıyla birçok faaliyet öngörülenden fazla Yine 2010 yılı içinde, Performans Esaslı gerçekleşerek hedefler önemli miktarlarda Bütçeleme yaklaşımı çerçevesinde 2011 aşılmıştır. 2010 yılı performans sonuçları, Yılı Performans Programı ve buna paralel 2011 yılı tahminleri için önemli bir dayanak bir şekilde 2011 Yılı Bütçesi hazırlanmıştır. olmuştur. Diğer taraftan, dikkatlerin küre- Stratejik yönetim anlayışının kurum kültürünün bir parçası olmasına yönelik çabalara ve Müsteşarlık faaliyet alanı kapsamında sunulan hizmetlerin verimliliğini ve kalitesini artırmaya yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetlerine de 2010 yılı boyunca devam edilmiştir. Diğer taraftan, başka kurumlara da strate- 122 jik yönetim çerçevesinde katkı sağlanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda, 30/03/2010 tarihinde TÜBİTAK Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü’nün (TÜSSİDE) Gebze Kampüsü’nde gerçekleştirilen Danışma Kurulu toplantısına katılım sağlanarak, TÜSSİDE’nin gelecekle ilgili planlamalarına katkı sağlanmaya çalışılmıştır. Yine, 2010 yılı içerisinde Ankara Ticaret Odası ve Avrupa Birliği Genel Sekreterliği’nin stratejik planlama çalışmaları kapsamında gerçekleştirdiği paydaş analizlerine katılım sağlanarak adı geçen kuruluşların stratejik planlama ve yönetim süreçlerine dış paydaş olarak katkı sağlanmıştır. 2. Performans Sonuçları ve Değerlendirilmesi 2010 Yılı Performans Programı’nda öngörülen faaliyet ve hedefler açısından 2010 yılı Müsteşarlık için başarılı olarak değerlendirilebilir. Dünya ve ülkemiz piya- sel krizin etkilerini hafifletmeye yönelik tedbirler üzerinde toplanmış olması, dışsal ve kontrol edilemeyen faktörlerin önemli rolü, vb. nedenlerle bazı hedeflerde ise öngörülenden aşağı yönde sapmalar gerçekleşmiştir. Bu aşağı yöndeki gerçekleşmelerin bir kısmının 2011 yılı Performans Programı ile telafi edilmesi öngörülmektedir. 2010 yılı Performans Programı’nda öngörülen hedefler ve gerçekleşmelere aşağıdaki tabloda yer verilmektedir: 01 02 03 04 AB konusundaki önemli gelişmelerin ilgili taraflara ve kamuoyuna duyurulma süresi kısaltılacaktır. PERFORMANS HEDEFİ DTM internet sitesi geliştirilecek, erişim özendirilecek ve site Dış Ticaret Portalı’na dönüştürülecektir. PERFORMANS HEDEFİ Dış ticaret ile ilgili konularda gerçekleştirilen tanıtım ve eğitim faaliyetlerinin geliştirilmesi. PERFORMANS HEDEFİ Kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği programları gerçekleştirilecektir. PERFORMANS HEDEFİ 13 655 144 393 22 41 30 35 40 Çıkarılan yayın sayısı Görsel ve yazılı basın-yayın organlarında yer alma sayısı Toplantı, eğitim, seminer ve konferanslar düzenleme sayısı Katılım Sağlanan Etkinlik sayısı İnternet sitesinin Dış Ticaret Portalı’na dönüştürülme oranı % Duyurma süresi (gün) Müsteşarlık web sitesini/portalını ziyaret (hit) sayısı 7.043.417 7-10 1.350.000 28 - 40 7 Program Sayısı 2010 GERÇEKLEŞEN 2010 HEDEF PERFORMANS GÖSTERGELERİ PERFORMANS HEDEFLERİ FAALİYET RAPORU 2010 123 05 06 07 Kurumsal yapı güçlendirilecektir. PERFORMANS HEDEFİ İnsan kaynakları gelişim süreçleri iyileştirilecektir. PERFORMANS HEDEFİ Fiziksel ve teknolojik donanım geliştirilecektir. PERFORMANS HEDEFİ 124 50 100 İş analizlerinin birimler bazında tamamlanması % Çalışan memnuniyeti anketlerinin tamamlanması % 1 5 Akademik yayın sayısı Proje - Sistem sayısı 80 Planlanmış mesleki ve sosyal gelişim programlarına (hizmet içi eğitim, staj, seminer vb.) katılım oranı % 3 Serbest Bölgelerdeki alt ve üst yapı tesis ve büyük onarım sayısı 28 23 Müsteşarlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı için tefriş edilecek hizmet binası sayısı Yurtdışı lisansüstü eğitim kontenjanı sayısı 4 20 Yazılım ve donanım altyapısının yenilenme oranı % Müsteşarlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı için yeni temin edilecek ve büyük onarım yaptırılacak bina sayısı 20 Nitelikli elektronik imza kullanım oranı % 1 70 HVI teçhizatlı Pamuk Analiz Laboratuarları kurulma sayısı 50 Kurum içi hizmet ve sistemlerin elektronik ortama taşınmasının tamamlanması (BİLGİ DTM) % 2010 HEDEF Kurum içi hizmet ve sistemlerin elektronik ortama taşınmasının tamamlanması (EDYS) % PERFORMANS GÖSTERGELERİ PERFORMANS HEDEFLERİ - - - 2 100 18 2 23 13 1 20 - - 20 2010 GERÇEKLEŞEN DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 2010 08 09 10 11 Bölgesel oluşumlar ile ikili ve çok taraflı ilişkiler kapsamında pazara giriş imkânlarının artırılması sağlanacaktır. PERFORMANS HEDEFİ Ar-Ge’ye dayalı, katma değeri yüksek, markalı ürün ve hizmetlerin üretim ve pazarlama süreçleri desteklenecektir. PERFORMANS HEDEFİ Yurtdışı teşkilatı güçlendirilecektir. PERFORMANS HEDEFİ Kurum içi ve dışı iletişim güçlendirilecektir. PERFORMANS HEDEFİ 250 - -7,16 10 145 70 20 15 10 Dış temsilciliklerdeki toplam kadro sayısı Temsilciliklerin performansını düzenli olarak takip edecek ve ölçecek bir sistemin oluşturulması % Yurtdışı tanıtım desteklerinden yararlanan firma sayısının yıllık ortalama artış oranı % Turquality uygulamasından yararlanan firma sayısının yıllık ortalama artış oranı % ve teknik işbirliğinin geliştirilmesine yönelik müzakere sayısı Uygunluk değerlendirmesi sonuçlarının karşılıklı tanınması Ar-Ge desteklerinden yararlanan projelerin yıllık ortalama artış oranı % 11 87 4 Dış ticaretle ilgili kurumların katılımıyla gerçekleştirilen koordinasyon toplantısı sayısı 12 15 32 7 Kurum içi bilgilendirme toplantısı sayısı 2010 GERÇEKLEŞEN 2010 HEDEF PERFORMANS GÖSTERGELERİ PERFORMANS HEDEFLERİ FAALİYET RAPORU 2010 125 12 13 Damping ve sübvansiyonlu ithalatın sebep olduğu zarara karşı ülke sanayiinin etkin korunumu sağlanacaktır. PERFORMANS HEDEFİ Bölgesel oluşumlar ile ikili ve çok taraflı ilişkiler kapsamında pazara giriş imkânlarının artırılması sağlanacaktır. PERFORMANS HEDEFİ 126 15 1 13 6 5 10 1 4 4 12 Karma Ekonomik Komisyon (KEK) toplantısı sayısı Ticari ve teknik işbirliği anlaşmaları sayısı Ticari ve ekonomik istişare/teknik komite/ çalışma grupları toplantı sayısı Yeni ticaret anlaşmalarının Türk dış ticaretine etkilerine yönelik hazırlanan analiz-rapor sayısı Eylem planı hazırlanacak hedef sektör-ülke sayısı Pazara giriş imkanları ve engelleri veri tabanının yıllık büyüme oranı % IPA kapsamında AB fonlarından karşılanan proje sayısı Serbest bölgelerde yatırımcı heyetleri ile gerçekleştirilen toplantı sayısı Doğrudan dış yatırımların analiz ve izlenme sayısı Belirlenen hedef ülke/ürünlerde bilgilendirme/tanıtım/ pazarlama faaliyeti sayısı 95 1 Akdedilen Serbest Ticaret Anlaşması sayısı Haksız rekabete karşı açılan davalarda lehte sonuç oranı % 6 2010 HEDEF Uygunluk değerlendirmesi sonuçlarının karşılıklı tanınması ve teknik işbirliğinin geliştirilmesine yönelik anlaşma sayısı PERFORMANS GÖSTERGELERİ PERFORMANS HEDEFLERİ 100 96 - - 2 5 24 24 25 9 28 3 2 2010 GERÇEKLEŞEN DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 2010 14 15 16 17 Kaliteli ve güvenli ürün arz ve talebi için teknik mevzut uygulamalarına dair gelişmelerin takip edilerek ilgililere bilinirliğinin artırılması sağlanacaktır. PERFORMANS HEDEFİ larına ağırlık verilecektir. yerli sanayinin ihtiyaç- Serbest bölgelerden ithalatta PERFORMANS HEDEFİ Ticaret politikası uygulamalarında önlem alınma süresi kısaltılacaktır. PERFORMANS HEDEFİ Sanayicilerin, tarife kontenjanları ve askıya alma rejimi kapsamında düşük maliyetli hammadde ve ara malı ihtiyacının karşılanması sağlanacaktır. PERFORMANS HEDEFİ 45 Ticaret politikası önlemi için yapılan eksiksiz başvuruların 25 19 450 85 5 60 250 Serbest bölgelerden yurtiçine satışı yapılan mallar içerisinde Katılımcı Sayısı Seminer- Toplantı yapılan paydaş sayısı Seminer- Toplantı sayısı ara malı ve yatırım malı oranı % 82 ön incelemelerinin tanımlanma süresi (Gün) 45 7 7 uygulandığı ürün sayısı Tarife kontenjanları ve eskıya alma rejiminin 2010 GERÇEKLEŞEN 2010 HEDEF PERFORMANS GÖSTERGELERİ PERFORMANS HEDEFLERİ FAALİYET RAPORU 2010 127 18 19 20 E- ticareti özendirici ve ticareti kolaylaştırıcı düzenleme ve uygulamalar geliştirilecektir. PERFORMANS HEDEFİ İnsan kaynakları gelişim süreçleri iyileştirilecektir. PERFORMANS HEDEFİ AB’nin üçüncü ülkelerden ithalatta ürün güvenliği denetimleri sistemi uyumlaştırılacaktır. PERFORMANS HEDEFİ 128 20 20 Hizmetlerin elektronik ortama alınma oranı (Devlet Yrd.) % Hizmetlerin elektronik ortama alınma oranı 25 20 20 Elektronik ticaretin ilgili tüm mevzuatta yer alma oranı % Nitelikli elektronik imzanın tüm DTM bilişim hizmetlerine entegrasyon oranı DTS Ürün Güvenliği Sistemi % (Tarımsal Ürün Kalite Denetimi √eri Tabanı Sistemi)% 20 Hizmetlerin elektronik ortama alınma oranı (DIR) % Hizmetlerin elektronik ortama alınma oranı (SBBUP) % 20 40 Türkiyede’ki kalite alt yapısının geliştirilmesi projesi gerçekleşme oranı % 100 100 2010 HEDEF tamamlanması oranı% Yasanın güncellenmesi ve sevk işlemlerinin Mevzuat/ Konsey Tüzüğünün yürürlüğe konulması oranı % PERFORMANS GÖSTERGELERİ PERFORMANS HEDEFLERİ 20 20 - 5 70 - 10 40 - 20 2010 GERÇEKLEŞEN DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 2010 21 22 Yurtdışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri sektörü düzenlenecek ve desteklenecektir. PERFORMANS HEDEFİ Lojistik yapıların kurulması ve mevcutların iyileştirilmesi sağlanacaktır. PERFORMANS HEDEFİ 9 5 6 Ülke/ bölge-ürün/ sektör bazında mevcut durum rapor sayısı Yurtiçinde ve dışında lojistik bölge/ merkez kurulmasına Devlet yardımları ile desteklenen teknik müşavirlik projelerinin yıllık ortalama artış oranı% yönelik proje sayısı - 7 2 4 3 6 15 7 2010 GERÇEKLEŞEN 7 2010 HEDEF Desteklenen Ar-Ge proiesi sayısı seminer katılım sayısı Uluslararası kuruluş toplantı/ konferans izlendiği rapor sayısı Uluslararası örgütlerin ve rakip ülke pozisyonlarının PERFORMANS GÖSTERGELERİ PERFORMANS HEDEFLERİ FAALİYET RAPORU 2010 129 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI 3. Performans Bilgi Sisteminin Değerlen- Üzerine Etkileriyle İlgili Analiz Raporları, dirilmesi anlaşma öncesinde gerçekleştirilen Ser- Performans bilgi sistemleri; idarelerin per- best Ticaret Anlaşmalarının (STA) ülkemiz formansını ölçmek için bilginin düzenli ekonomisi üzerindeki nicel etki analizleri, olarak toplanması, analiz edilmesi ve ra- Piyasa Gözetimi ve Denetimi Raporu ile porlanmasıdır. Müsteşarlığımız bu amaca ithalatta ürün güvenliği denetimine ilişkin yönelik olarak çeşitli araçlardan yararlan- raporlar bunlardan sadece birkaçıdır. maktadır. Müsteşarlık bilgi toplama faaliyetlerinde İç denetim, iç kontrol, performans izle- gerek kurum içi gerekse kurumdışı çeşit- me ve değerlendirme komitesi, izleme ve li bilgi kaynaklarından yararlanmaktadır. değerlendirme raporları, birim faaliyet ra- Kurum içi bilgi kaynaklarının başında dış porları ve dış ticaret istatistiklerine ilişkin ticaretle ilgili detaylı bilgilerin toplandığı dönemsel raporlar yararlanılan araçlar ara- “Bilgi DTM” veri tabanı gelmektedir. Ku- sından önemli olanlarıdır. Bu hususlarda 130 2010 yılı boyunca yürütülen faaliyetlere bu raporun değişik yerlerinde detaylı olarak yer verilmiştir. Performans değerlendirmeye yönelik en önemli araçların başında yılda iki defa toplanan ve içinde bulunulan yıla ait performans hedeflerinin gerçekleşme durumunun değerlendirildiği “Performans İzleme ve Değerlendirme Komitesi” gelmektedir. Komite, hedeflere yönelik değerlendirme, rum dışında ise başta TÜİK olmak üzere birçok yurtiçi ve yurtdışı veri tabanından yararlanılmaktadır. Yine kaliteli ve güvenli ürün arzını sağlayacak politikalar geliştirme amacına yönelik olarak, “Ürün Güvenliği Sistemi (ÜGS)” ithalatta ürün güvenliği denetimlerine ilişkin verilerin temininde önemli bir kaynak olarak kullanılmaktadır. İhracat ve ithalatta denetimlerin risk esaslı yerine getirilmesine yönelik olarak tasar- öneri ve gerekliyse alınmasında yarar gö- lanan ve 2010 yılı sonu itibariyle pilot uy- rülen tedbirleri Üst Yönetici’ye bir rapor gulamaya konulan Dış Ticaret Veri Sistemi halinde sunmaktadır. (DTVS) ithalat ve ihracat aşamalarında, Ayrıca, yıl içinde daha spesifik konulara gümrükler dâhil ilgili kurumlarla güvenli ve- yönelik çok sayıda benzeri değerlendir- ri değişimi ve kontrol işlemlerinin elektronik me ve raporlama faaliyetleri yerine getiril- ortamda yerine getirilerek bunlara ait bilgi mektedir. Dünya ve Türkiye Ekonomisine ve belgeleri kayıt altına alan ulusal bir ve- İlişkin İstatistikler Raporu, Ülke Raporları, ri tabanı olup, bu sistemden temin edilen Dış Ticaret Tahminleri ve bunların üç ayda bilgiler ihracat ve ithalat politikalarının be- bir gözden geçirmeleri, İthalat Tahminleri lirlenmesinde önemli bir girdi olarak kulla- Raporları, Kur Tahminleri ve Dış Ticaret nılabilecektir. 2010 FAALİYET RAPORU Bir başka bilgi toplama yöntemi olarak ler (Tüketim Malzemeleri Defteri, Dayanıklı anket de Müsteşarlık tarafından kullanıl- Taşınırlar Defteri), Cetveller (Taşınır Sayım makta olup, düzenli olarak gerçekleştirilen Döküm Cetveli, Harcama Birimi Yönetim Dış Ticaret Beklenti Anketleri vasıtasıyla da Hesabı Cetveli, Taşınır Kesin Hesap Cet- bilgi toplanmaktadır. Diğer bilgi kaynakları- veli, Taşınır Kesin Hesap İcmal Cetveli), na bu raporun bilgi ve teknolojik kaynaklar Raporlar (Dayanıklı Taşınırın Tarihçesi, En bölümünde yer verilmiştir. Son Kesilen TİF Numaraları Raporu, Ta- Müsteşarlığımızın performans programı şınır Depo Durumu, Tüketim Malzemeleri elektronik ortamda Bütçe Yönetim En- Çıkış Raporu, Ortak Alana Verilmiş Taşı- formasyon Sistemi (e-bütçe) üzerinden nırların Listesi, Kişiye Verilmiş Taşınırların hazırlanmaktadır. Anılan sistem, yıl içeri- Listesi, Taşınır İşlem Bilgileri Raporu, Taşı- sinde herhangi bir zamanda tahsis edilen nır Sicil Raporu, Taşınır Devri Çıkış Rapo- ödeneklerden ne kadarının harcandığını, ru, Taşınır Kuruş Farkları Raporu, Tüketim ne kadarının mevcut olduğunu da görme Malzemeleri Çıkış Kuruş Farkları Raporu), imkânı da vermektedir. E-Bütçe siste- Tanımlamalar, Kullanıcı Arama, Yeni Kul- minin Bütçe Uygulama, Bütçe Hazırlık, lanıcı Girişi, Parola Değiştirme, Tema De- Performans Bütçe, Hazırlık Tertip Liste- ğiştirme, Kullanıcılara E-Posta Gönder, si, Kullanıcı Rapor Hazırlama, Bütçe Kod Duyuru Girişi, Yetki Tipi Giriş Listesi, Yetki Listesi, Tanımlamalar, Kullanıcı İşlemleri ile Tipleri, Kullanıcı Tipleri, Muhasebe Birimle- Kullanıcı Bilgileri menüleri Müsteşarlığımız ri menüleri ilgili işlemleri gerçekleştirmede tarafından kullanılmaktadır. ve takip etmede kullanılmaktadır. Sgb Net sistemi henüz deneme aşamasında olmakla birlikte; Alacak Takip, Taşınır Mal Kaydı, Bütçe Hazırlık, Bütçe İşlemleri, Harcama Yönetimi, Gelir, Evrak, Performans Bütçe, İç/Ön Mali Kontrol, Ekonomik Göstergeler, Kimlik Paylaşım ile Proje Kalite Yönetimi alt menüleri hâlihazırda kullanılmaktadır. Taşınır Net sisteminde ise; Taşınır İşlem Fişi, Geçici Alındı Fişi, Zimmet Fişi (Kişi), Zimmet Fişi (Ortak Alan), Dayanıklı Taşınırın Özellikleri, Sayım Tutanağı, Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı, Taşınır İstek Belgesi, Barkod Yazdırma, Defter- 131 132 IV kurumsal kabiliyet ve kapasitenin değerlendirilmesi 133 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI IV. KURUMSAL KABİLİYET VE KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ A. ÜSTÜN YÖNLER • Dış ticaretin düzenlenmesi alanında en yetkin kurum olma • Yurtiçi ve yurtdışı kurum ve kuruluşlar- • arasındaki eksiklikler nedeniyle sorunların çözümlenmesinin optimum sürede gerçekleştirilememesi • Yetişmiş, dinamik, vizyon sahibi ve uzman personel • İkili ve çok taraflı ticari müzakerelerde iyi temsil özelliği 134 • Kurumsal geleneklerine sahip çıkma • Bilişim altyapısı • Gelişim, değişim ve yeniliklere açık ol- Görev ve yetkilerin net olarak tanımlanamaması ve koordinasyon eksikliği • Organizasyonun – merkez, taşra, yurtdışı – büyüklüğü nedeniyle ileti- la yakın işbirliği • İletişim ve koordinasyonda kurumlar şimde görülen zorluklar • Yatırım-üretim-ihracat zinciri planlamasındaki koordinasyon zorlukları • İnsan kaynakları yönetiminin kabul görmüş standartlara göre sistematize edilmemiş olması • Etkin bir süreç yönetimi yaklaşımının eksikliği ma • Müstakil teşkilat kanununun olmaması • Yurt dışı teşkilatı • Hizmet binalarının yeterli olmaması • İhtisaslaşmaya önem veren yönetim anlayışı • Yaygın Taşra teşkilatı ve bağlı kuruluşlar B. GELİŞMEYE AÇIK ALANLAR • İletişimde, teknolojinin ve bilgi birikiminin yeteri derecede kullanılmaması • E-devlet uygulamalarında kurumlar ve birimler arası bütünlüğün henüz gerçekleştirilememiş olması • Kurum dışı mevzuat değişikliğinin koordinasyonunda karşılaşılan güçlükler • Etkin bir arşiv sistemi bulunmayışı nedeniyle kurumsal değil, kişisel hafızanın ön plana çıkması 2010 FAALİYET RAPORU EKLER EK-1: ÜST YÖNETİCİ İÇ KONTROL GÜVENCE BEYANI Üst yönetici olarak yetkim dahilinde; Bu raporda yer alan bilgilerin güvenilir, tam ve doğru olduğunu beyan ederim. Bu raporda açıklanan faaliyetler için bütçe ile tahsis edilmiş kaynakların, planlanmış amaçlar doğrultusunda ve iyi mali yönetim ilkelerine uygun olarak kullanıldığını ve iç kontrol sisteminin işlemlerin yasallık ve düzenliliğine ilişkin yeterli güvenceyi sağladığını bildiririm. Bu güvence, üst yönetici olarak sahip olduğum ve benden önceki üst yöneticiden almış olduğum bilgi ve değerlendirmeler, iç kontroller, iç denetçi raporları ve Sayıştay raporları gibi bilgim dahilindeki hususlara dayanmaktadır. Burada raporlanmayan, idarenin menfaatlerine zarar veren herhangi bir husus hakkında bilgim olmadığını beyan ederim. 135 Ankara 30/03/2011 Ahmet YAKICI Müsteşar 2010 DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI EK-2: MALİ HİZMETLER BİRİM YÖNETİCİSİNİN BEYANI Mali hizmetler birim yöneticisi olarak yetkim dahilinde; Bu idarede, faaliyetlerin mali yönetim ve kontrol mevzuatı ile diğer mevzuata uygun olarak yürütüldüğünü, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılmasını temin etmek üzere iç kontrol süreçlerinin işletildiğini, izlendiğini ve gerekli tedbirlerin alınması için düşünce ve önerilerimin zamanında üst yöneticiye raporlandığını beyan ederim. İdaremizin 2010 yılı Faaliyet Raporunun “III/A-Mali Bilgiler” bölümünde yer alan bilgilerin güvenilir, tam ve doğru olduğunu teyit ederim. Ankara 30/03/2011 136 Mustafa KOCA Strateji Geliştirme Daire Başkanı
