Nisan, 2010 Sayı: 03 I. Çin’de Gelişmeler o Ekonomi o Enflasyon ve Para Politikası o Yatırımlar II. Çin Dış Ülkelerle İlişkileri o ABD ile ilişkiler o AB ile ilişkiler o Diğer Ülkelerle İlişkiler o Türkiye ile İlişkiler MEMBER OF THE CONFEDERATION OF EUROPEAN BUSINESS (BUSINESSEUROPE) Headquarters: Meşrutiyet Cad. No: 46 Tepebaşı 34420 İstanbul – Turkey Phone: +90 (212) 249 19 29 Fax: +90 (212) 249 13 50 Ankara: Iran Cad. No: 39/4 Gaziosmanpaşa 06700 Ankara – Turkey Phone: +90 (312) 468 10 11 Fax: +90 (312) 428 86 76 Brussels: 13, Avenue des Gaulois, 1040 Brussels – Belgium Phone: +32 (2) 736 40 47 Fax: +32 (2) 736 3993 Washington D.C. : 1250 24th Street, N.W., Suite Nr. 300, Washington D.C. 20037 - USA Phone: +1 (202) 776 77 70 Fax: +1 (202) 776 77 71 Berlin: Märkisches Ufer, 28 Berlin 10179 Germany Phone: +49 (30) 288 786 300 Fax: +49(30) 288 786 399 Paris: 33, Rue de Galilée 75116 Paris – France Phone: +33 (1) 44 43 55 35 Fax: +33 (1) 44 43 55 46 Beijing: Beijing Lufthansa Centre, Office C-319, Beijing 100025, P. R. China Phone: +86 (10) 6462 2066 Fax: +86 (10) 6462 3206 www. tusiad.org e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] politikanın daha esnek getirilmesi" gerektiği belirtildi. hâle I. Çin’de Gelişmeler Ekonomi Devlet Konseyi yeni ekonomik çalışmalarla ilgili düzenlemeler yaptı Devlet İstatistik Bürosu Sözcüsü Li Xiaochao, ulusal ekonominin canlanma eğilimini koruduğuna dikkat çekti. Li Xiaochao, politikaların devamlılığının ve istikrarının korunacağını, aktif maliye ve uygun ölçüde para politikalarının sürdürüleceğini; bu politikaların uygunluğu ve esnekliği sürekli olarak arttırılarak ulusal ekonomide başarılı ve hızlı büyümenin gerçekleştirileceğini belirtti. Çin Devlet Konseyi'nin 14 Nisan’da Başbakan Wen Jiabao başkanlığında yapılan olağan toplantısında, yeni dönemdeki ekonomik çalışmalarla ilgili düzenlemeler yapıldı. Toplantıda, "ekonominin istikrarlı ve hızlı bir şekilde gelişmesi", "ekonomik yapıda düzenlemeler yapılması" ve "enflasyonist beklentiler"den oluşan üç etken arasındaki ilişkilere doğru bir çözüm bulunmasının, makro kontrol çalışmalarının temeli olarak görülmesi gerektiği bildirildi. Devlet Konseyi'nin toplantısında, "ekonomik büyüme tarzındaki değişimin hızlandırılması" ile "ekonomik büyümenin kalitesinin ve veriminin yükseltilmesi"ne daha fazla önem verilmesi, "etkin mali politika ve görece gevşek para politikasının sürdürülmesi" ve "makro ekonomik Toplantıda ayrıca, şu anki çalışmalarda ağırlığın finansal kontrol çalışmalarının iyi yapılmasına, fiyatarın genel seviyesinin istikrara kavuşturulmasına, yapısal düzenlemelerin hızlandırılmasına, enerji tasarrufuna, kirletici maddelerin boşaltımının azaltılması çalışmalarının yoğunlaştırılmasına, halkın yaşamının hissedilir derecede iyileştirilmesine ve dışa açılma seviyesinin yükseltilmesine kaydırılması gerektiği vurgulandı. (1) Çin'in GSYİH yüzde 11.9 oranında büyüdü Çin Devlet İstatistik Bürosu tarafından 15 Nisan’da yayımlanan verilere göre, Çin'in Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH) bu yılın ilk çeyreğinde 8 trilyon yuanı geçerek yüzde 11,9 oranında arttı ve geçen yılın aynı dönemine göre 5,7 puan yükseldi. Devlet İstatistik Bürosu Sözcüsü Li Xiaochao, ulusal ekonominin canlanma eğilimini koruduğuna dikkat çekti. Li Xiaochao, politikaların devamlılığının ve istikrarının korunacağını, aktif maliye ve uygun ölçüde para politikalarının sürdürüleceğini; bu politikaların uygunluğu ve esnekliği sürekli olarak arttırılarak ulusal ekonomide başarılı ve hızlı büyümenin gerçekleştirileceğini belirtti. (2) Çin Mart ayı ulusal geliri Çin Maliye Bakanlığı tarafından 15 Nisan tarihinde açıklanan verilere göre, Çin'in milli geliri Mart ayında 602,344 milyar yuan’dir, geçen yılın aynı dönemine kıyasla162.123 milyar yuan artış göstermiştir. Yıllık %36.8’lik bir artış gerçekleşmiştir. Çin, Mart ayında, 7,2 milyar dolarlık dış ticaret açığı verdiğini açıkladı. 2010’un ilk çeyrekğinde vergi gelirleri yıllık %35,9 artışla 1,77 trilyon yuan, vergi dışı gelirler %18,9 artışla 192,45 milyar yuan olmuştur. Çin, Mart ayındaki dış ticaret açığına rağmen, bu yılın ilk üç ayında toplamda dış ticaret fazlası verdi. Milli gelir, yılın ilk çeyreğinde, yıllık 498,5 milyar yuan (%34) artışla 1,96 trilyon yuan olmuştur. (3) Çin Gümrük İdaresi Mart ayı ticaret rakamları: Gümrük İdaresi verilerine göre, Çin’in ihracatı Mart 2010’da geçen yılın aynı dönemine kıyasla %24.3’lük artışla 112.11 milyar USD olmuştur. İthalatı ise %66’lık artışla 119.35 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. Bu, 2004 yılının Mayıs ayından bu yana gerçekleşen ilk dış ticaret açığıdır. Mart ayında Çin’in ham petrol, demir cevheri, bakır ve petrol talebindeki artış nedeniyle ithalarında %15.3’lük bir artış gerçekleşmiştir. Aynı zamanda ekonomideki istikrar nedeniyle artan iç tüketim ile birlikte de tüketim mallarina olan talep gözle görülür bir şekilde artış göstermiştir. Bu yılın ilk çeyreğinde Çin’in otomotiv sektöründe gerçekleştirdiği ithalat % 159.1 oranında artışla 6.83 milyar USD olmuştur. Mart ayına ait ithalat değeri ise %240.8’lik artışla 3.22 milyar USD olmuştur. (4) Çin, 6 yıl aradan sonra ilk kez dış ticaret açığı verdi Çin, Mart ayında, 7,2 milyar dolarlık dış ticaret açığı verdi. Çin, uzun süredir alışık olmadığı dış ticaret açığı kavramıyla tanıştı ve 6 yıldan buyana ilk kez açık verdi. En son, Nisan 2004'te 2,3 milyar dolarlık dış ticaret açığı veren Çin, küresel krize kadar dış ticaret fazlası vermişti. Bu yılın ilk üç ayında Çin, toplam 14,5 milyar dolarlık dış ticaret fazlası verdi. Ancak, ilk üç aylık dış ticaret fazlası, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 76,7 oranında düşüş gösterdi. (5) "Çin'de ihracatın görünmüyor" geleceği iyi Çin Ticaret Bakan Yardımcısı Zhong Shan, dünya ekonomisinde toparlanma eğilimi görülmesine ve dış talepte artış kaydedilmesine rağmen Çin'de ihracatın geleceğinin iyi görünmediğini söyledi. Zhong Shan ihracatla ilgili olarak 26 Nisan’da Beijing'de düzenlenen toplantıda yaptığı konuşmada, önümüzdeki dönemde Çin'de maliyetlerin hızla yükselmesiyle ihracattan elde edilen kârın küçüleceğini belirtti. Ticarî anlaşmazlıkların ciddileşerek her türlü korumacılık engelinin çıkabileceğine ve ihracatta rekabetin şiddetleneceğine işaret eden Zhong Shan, Çin'in dış ticaretinde durumun karmaşık olacağına ve zorluklarla karşılaşılacağına dikkat çekti. İleride Çin'in dış ticaretteki istikrarlı toparlanma eğilimini koruyacağını belirten Zhong Shan, büyük bir ticaret ülkesi olma konumunu pekiştiren Çin'de gelişme modelinde değişiklik sürecini hızlandıracaklarını söyledi. Zhong Shan, ihracat ile ithalat ve mal ticareti ile hizmet ticareti arasındaki ilişkinin uyumlu olarak geliştirilmesine devam edileceğini ifade etti. (6) Enflasyon ve Para Politikası Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) 2010 yılının ilk çeyreğinde TÜFE yüzde 2,2 yükseldi. Bu artış, kentlerde %2.1, kırsal kesimlerde ise %2.4 oranında gerçekleşti. Gıda fiyatları %5.1 oranında arttı. Tütün, içki ve eşya fiyatları %1.6 oranında yükseldi. Sağlık harcamaları 2.4, ev fiyatları 2.9 oranında yükselirken, giyim eşyası fiyatları 0.9 oranında düştü. Ulaşım ve komünikasyon, eğitim ve servis ücretleri ise 0.1oranında düşüş gösterdi. Mart 2010’da TÜFE’de geçen yıla kıyasla 0.7’lik bir düşüş görüldü. İlk çeyrekte ÜFE yüzde 5,2 artış gösterdi. Mart ayında ise ÜFE geçen yılın aynı ayına kıyasla 0.5 oranında bir artış gösterdi. Hammadde satış fiyatları, akaryakıt ve enerji fiyatları 9.9 oranında arttı. (7) Yatırımlar Çin hükümeti yabancı yatırımları için yeni düzenlemeler raporu yayınladı. alanlarına yapılacak yabancı yatırımlarına açık olduğu,buna karşılık çevreye zarar verecek ve kapasite fazlalığı yaratacak alanlardaki yatırımlara da kısıtlamalar getirdiği belirtilmekte. Raporda ayrıca, yabancı fonlu şirketlerin birleşme ve satın alma faaliyetlerine yönelik ulusal güvenlik mekanizması kurulacağına da değinilmektedir. Kriterlere uyan yabancı şirketler kamuya açılabilecek, tahvil ya da orta vadede bono çıkarabileceklerdir. Çok uluslu şirketler yeni düzenlemeler kapsamında şirketin bölgesel ana merkezlerini açabilecek, finansman yönetim, tedarik merkezi ve diğer fonksiyonel ofisler kurabileceklerdir. 2010 yılının sonlarında kalifiye görülen yabancı fonlu AR-GE merkezleri bilimsel ve teknolojik gelişime yönelik ürünlerinin ithalatında gümrük vergisi, mal ve hizmet vergisi ve ithalat katma değer vergisinden muaf tutulacaklardır. Aynı zamanda yabancı sermayeli şirketlerin Çin’in batı bölgelerinde özellikle çevre dostu ve emek yoğun şirket yatırımları teşvik edilmektedir. (8) Çin’in 2010’un ilk çeyreğindeki Dış yatırımlar profili Çin Devlet Konseyi 13 Nisan tarihinde Pekin’de yabancı yatırımlarıyla ilgili “daha iyi bir yatırım ve iş yapma ortamı”nı geliştirmeye yönelik, ancak çevreye zarar veren projelere verilecek fonları kısıtlayan yeni düzenlemeleri içeren raporunu açıkladı. Raporda, Çin’in yabancı yatırımlara özellikle, yüksek teknoloji 2010 yılının ilk çeyreğinde Çinli işletmeler 102 ülkede toplam 957 yabancı direk yatırımı gerçekleştirmişlerdir. Reel sektörde gerçekleşen yatırımlar geçen yıla kıyasla %103.3’lük bir artışla 7.52 milyar USD’ye ulaşmıştır. (9) üreten alanlara, servis sektörüne, enerji tasarrufuna ve çevre koruma Çin Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, Çin’de onaylanan 2010’un ilk çeyreğinde Çin’e yapılan Yabancı Yatırımlar yabancı sermayeli işletmelerin sayısı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 19.87’lik bir artışla 5459’a çıkmıştır. Fiilen kullanılan yabancı sermaye toplamı 23,443 milyar USD olmuştur, geçen yılın aynı dönemine göre %7.75’lik artış göstermiştir. Mart ayında kurulan yabancı şirket sayısı ise 2296 olmuştur, geçen yılın Mart ayına göre yüzde 28.52lik bir artış görülmüştür. Fiilen kullanılan yabancı sermaye tutarı geçen yılın Mart ayına kıyasla %12.08’lik artış göstererek 9.418 milyar USD olmuştur. Bu yılın ilk çeyreğinde üretim sektöründeki fiilen kullanılan yabancı sermaye geçen yılın aynı dönemine kıyasla %10.3’lük bir düşüş göstermiş ve 11.1 milyar olmuştur. Tüm yabancı yatırımlar toplamındaki payı geçen yılın aynı döneminde %56.9ken bu yılın ilk çeyreğinde %47.3’e gerilemiştir. Servis sektörüne gerçekleştirilen yabancı yatırımlar geçen yılın aynı dönemine kıyasla %25.4’lük bir artış göstermiş, 10.6 milyar USD’ye çıkmıştır. Tüm yabancı yatırımlar toplamındaki payı da geçen yılın aynı dönemindeki %38.7’den %45.2’ye yükselmiştir. (10) Çin’in sabit varlık yatırımları hızla artıyor 2010 yılının ilk çeyreğinde Çin sabit yatırımları geçen yılın aynı dönemine kıyasla %25.6’lık bir artış göstermiş ve 3,532.0 milyar yuan olarak gerçekleşmiştir. Kentlerde gerçekleştirilen yatırım payı geçen yıla kıyasla 26.4 oranında artışla 2,979.3 milyar yuan olmuştur. Kırsal kesimlerde gerçekleştirilen yatırımlar ise, %21’lik bir artışla 552.8 milyar yuan’e ulaşmıştır. Yine kırsal kesimlerdeki biricil, ikincil ve üçüncül sanayilerde sırasıyla %9.7, %22.4, ve %30 oranında artış görülmüştür. Ülkenin doğu, orta ve batı bölgelerine gerçekleştirilen yatırımlarda da artış görülmüştür. Bu artış sırasıyla %24.4, %26.2 ve %30 olarak gerçekleşmiştir. Bu yılın ilk çeyreğinde emlak sektörüne gerçekleştirilen yatırım miktarı %31.1’lik artışla 659.4 milyar yuan olmuştur. (11) Çin, Dünya Bankası'nda en çok oy hakkına sahip olan 3. ülke oldu Dünya Bankası Kalkınma Komitesi 2010 Bahar Toplantısı'nda dün (25 Nisan) gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelere oy hakkı devrine ilişkin reform planının kabul edilmesiyle Çin'in oy hakkı yüzde 2,77'den yüzde 4,42'ye yükseldi. Böyle Çin, ABD ve Japonya'dan sonra Dünya Bankası'nda en çok oy hakkına sahip olan üçüncü ülke haline geldi. Yapılan reformla gelişmekte olan ülkelerin Dünya Bankası'ndaki toplam oy hakkı da yüzde 44,06'dan yüzde 47,19'a yükselmiş oldu. Toplantıda, Dünya Bankası'nın gelişmekte olan ülkelerde sürdürülen yoksullukla mücadele çalışmalarına finansal destek sağlama kabiliyetini artırmak amacıyla, toplam tutarı 58 milyar 400 milyon doları bulan sermaye artırımına gidilmesi de kararlaştırıldı. Dünya Bankası Başkanı Robert Bruce Zoellick toplantının ardından verdiği demeçte, Çin'in Dünya Bankası'ndaki oy hakkının arttırılmasından duyduğu memnuniyeti ifade etti. Bunun Çin'in dünya ekonomisindeki ağırlığının artmasının bir göstergesi olduğunu belirten Zoellick, Dünya Bankası ile Çin arasındaki ilişkilerin sürekli olarak yoğunlaşmasından "büyük duyduğunu da vurguladı. (12) gurur" II.Çin’in Dış Ülkelerle İlişkileri ABD ile ilişkiler Cumhurbaşkanı Hu Jintao, 12 Nisan’da Washington'da ABD Başkanı Barack Obama'yla görüştü. İki taraf, Çin-ABD ilişkileri ve her iki tarafı da ilgilendiren uluslararası ve bölgesel konular üzerinde önemli ölçüde fikirbirliği sağladı. Hu Jintao, Çin-ABD ilişkilerinin daha da geliştirilmesi için 5 öneride bulundu: Birincisi, ikili ilişkileri doğru yönde kararlılıkla geliştirmede ısrar etmek ve ilişkileri somut adımlarla istikrarlı bir şekilde korumak. İkincisi, birbirlerinin temel çıkarlarına ve hassasiyetlerine saygı göstermek. Bu kapsamda Çin, ABD'nin sözünü tutarak, Taiwan ve Tibet sorunlarına titizlikle yaklaşmasını arzuluyor. Üçüncüsü, çeşitli düzeylerdeki temasları korumak; dördüncüsü, yapıcı işbirliğinin derinleştirilmesi; beşincisi, önemli uluslararası ve bölgesel sıcak sorunlar hakkındaki temas ve koordinasyonu güçlendirmek. Çin ve ABD'nin işbirliğini güçlendirerek, uluslararası ekonomik ve finansal istikrarı ortaklaşa korumaları gerektiğine işaret eden Hu Jintao, aynı zamanda Çin'in, ABD'den ithalatı artırmayı amaçlayan önlemler alarak, ikili ticaretin daha dengeli şekilde gelişmesini sağlamaya hazır olduğunu belirtti. Hu Jintao, ABD'nin Çin'e ihracatı artırmasını, özellikle yüksek teknoloji ürünlerinin ihracatına yönelik sınırlamaları gevşetmesini beklediğini kaydetti. Hu Jintao, ayrıca Çin'in Renminbi kurunun oluşum mekanizmasındaki reformu kararlılıkla sürdüreceğini, somut reform önlemlerinin dünya ekonomisindeki değişiklik ve Çin'deki ekonomik duruma göre belirleneceğini, ancak reformun yurt dışından gelen baskıyla yürütülmeyeceğini vurguladı. Başkan Obama, ABD ve Çin'in işbirliğini güçlendirerek ortaklık ilişkileri kurmasının, iki tarafa olduğu gibi, tüm dünyaya da yarar sağlayacağını kaydetti. Obama, ABD'nin iklim değişikliği ve terörle mücadele gibi çok taraflı konularda Çin'le işbirliğini güçlendirerek, ortaklaşa çözüm arayacağını sözlerine ekledi. Obama, ABD'nin "Tek Çin" politikasını devamlı izleyerek, Çin'in egemenliği ile toprak bütünlüğü ve temel çıkarlarına saygı göstererek, hassas konulara titizlikle yaklaşacağını yineledi. İran nükleer sorununa da değinen Barack Obama, İran nükleer sorununun diplomatik yollarla çözülmesini ve Çin'le bu konudaki işbirliğini güçlendirmeyi istediklerini belirtti. Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao ise, Çin'in tarafların diplomatik çabaları sürdürerek, İran nükleer sorununun etkili çözümünü diyalog ve müzakere yoluyla aramalarını beklediğini vurguladı. (13) Çin: ABD ile dış ticaret fazlasının nedeni kur değil Çinli yetkililer ABD ile Çin arasındaki dış ticaretin Çin lehine verdiği fazlanın kur politikasından kaynaklanan bir sorun olmadığını söyledi. Çin Ulusal İstatistik Bürosu yetkilisi Sheng Laiyun, ABD'nin üretim faaliyetlerini aralarında Çin'in de bulunduğu gelişmekte olan dünya ülkelerine kaydırdığını ve yüksek kar amacıyla gidilen bu yolun büyük dış ticaret dengesizliklerine neden olduğunu söyledi. Sheng ayrıca, Çin'in Yuan kurunu düzenlemesine yönelik artan baskılar, dış talepteki toparlanmanın belirsizliği ve global ticari korumacılık nedeniyle Çin'deki toparlanmanın sürdürülebilirliğinin şüpheli olduğunu söyledi. (14) Çin’deki Amerikan Ticaret Odası: “Çin pazarına giriş Amerikalı şirketler için daha kritik” Çin’deki Amerika Ticaret Odası (AmCham) Başkanı Christian Murck, Çin’de iş yapan Amerikalı şirketlerin, Çin yuan’inin değerinin arttıılması konusundan çok, Çin’de iş yapmaya yönelik yönetmelik ve politikalara daha çok önem verdiklerini belirtti. Başkan, Amerikalı şirketlerin Çin pazar erişimi konusunda her geçen gün daha çok engelle karşılaşmakta olduklarına dikkat çekerek, Çin ekonomisinin hızlı gelişiminin Amerikalı şirketlerin daha çok Çin’in iç eyaletlerine doğru açılmasına neden olduğunu belirtti. Amcham Başkanı ABD'nin Çin'e Yuan'ın değeri konusunda baskı yapmasının hata olduğuna değindi. Washington’un, Çin’in ticarette avantaj sağlamak için yuan’in değerini kasıtlı olarak düşük tuttuğunu, bunun da Amerika’nın aleyhine Çin ile ticaret açığına neden olduğu görüşünü savunmakta olduğunu, ancak bu düşüncenin tek yönlü bir fikir olduğunu belirtti. Çin’de iş yapan Amerikalı şirketler için finansal servis sektörüne erişimin, Çin’in yerel endüstriyel politikalarının ve market ekonomisi odaklı gelişimin de yuan’ın değeri kadar önem taşıdığını belirtti. AmCham’in üyeleriyle gerçekleştirmiş olduğu bir ankette, Çin’de iş yapan Amerikalı şirketlerin önem verdiği ve risk olarak gördüğü faktörler, Çin ekonomisinin yavaşlayacak olması ve yükselen işgücü maliyetleri olmuştur. %15lik bir kesim de yuan’ın değerinin arttırılmasını risk faktörü olarak belirtmiştir. (15) AB ile ilişkiler Volkswagen Çin'e 1,6 euroluk yatırım yapacak milyar Alman otomobil üreticisi Volkswagen, dünyanın en büyük otomobil pazarı olan Çin'deki faaliyetlerini artırma kararı gereğince ülkede 1,6 milyar euroluk ek yatırım planlıyor. Fransız ekonomi gazetesi Les Echos'daki haberde, Volkswagen'ın, Çin'deki mevcut 7 fabrikasına ek iki yeni fabrika kurmaya hazırlandığı belirtilerek, 2012 yılına kadar dünyanın en dinamik pazarı Çin'de toplam 6 milyar euro değerinde yatırım öngördüğü kaydedildi. Volkswagen'ın Çin'deki Genel Müdürü Winfried Vahland yaptığı açıklamada, yeni yatırımlarla birlikte Çin pazarına yeni teknoloji ve yeni modellerin girişini hızlandırmayı planladıklarını dile getirerek, uzun vadede Çin'de iki milyondan fazla araç satmayı hedeflediklerini söyledi. Şirketin üst düzey bir yetkilisi geçen hafta yaptığı açıklamada, Çin'deki yatırımlarını artırmayı planladıklarını söylemiş ancak, yatırımın miktarına ilişkin herhangi bir bilgi vermemişti. Dünya genelinde geçen yıl toplam 6,29 milyon araç satan Volkswagen, Çin'de ise 1,40 milyon araç satışı kaydetti. Şirket, bu yılın ilk çeyreğinde Çin'de 457 bin 259 adet araç sattı ve geçen yılın aynı dönemine göre satışlarını yüzde 60,9 oranında artırdı. (16) Çin-Fransa Ekonomi ve Ticaret Karma Komisyonu 13 Nisan tarihinde Chongqin’de düzenlendi Ticaret Bakan Yardımcısı, Gao Hucheng ve Fransız Dış Ticaret Bakanı Anna-Marie Idrac toplantıya eş başkanlık ettiler. Toplantıda, Çin ve Fransa ikili ticari ve ekonomik ilişkileri kapsamlı olarak ele alındı. Aynı zamanda dünya ekonomisinin gidişatı, Doha Görüşmeleri ve Çin AB ilişkileri gibi konularda görüş alışverişi gerçekleştirildi. Her iki taraf, enerji, havacılık, demir yolu ulaşımı ve telekomünikasyon gibi geleneksel işbiliklerini sürdüreceklerini ve yeni işbirliğine açılan alanlarda olumlu gelişmeler kaydedildiğini yineledi. Çin ve Fransız Başbakanlarının fikir birliği sağlamış olduğu ve Çin’de ortak kurulması planlanan “Ekolojik Park” projesinin icra edilmesi için Chengdu, Chongqin ve Shengyang pilot kentler olarak seçildi. Bu bölgelerde enerji tasarrufu, çevre koruma vb gibi yeşil gelişim konularına yönelik yatırımlar gerçekleştirilecek. Toplantılarda markalı ürünler, tarım ürünlerin ticareti ve gıda güvenliği konularında da işbirliği yapılmasına karar verildi. Ayrıca KOBİlerin karşılıklı yatırımların geliştirilmesi konusunda da anlaşmaya varıldı. (17) 29 Nisan Perşembe günü, AB Komisyonu Başkanı José Manuel Barroso, Çin’i ziyaret edecek Barroso, önce Beijin’i ziyaret edecek daha sonra da Dünya EXPO 2010 açılışına katılmak üzere Shanghai’a geçecek. Barroso’nun başkanlık ettiği heyete aynı zamanda, Avrupa Birliği’nin Dış İşleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi/Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Catherine Ashton, Dijital gündemden sorumlu Başkan Yardımcısı Neelie Kroes, Eğitim, kültür, çokdillilik ve gençlikten sorumlu AB Komisyonu Üyesi Androulla Vassiliou, Ticaretten sorumlu AB Komisyonu üyesi Karel De Gucht, İklim eyleminden sorumlu AB Komisyonu Üyesi Connie Hedegaard, Enerjiden sorumlu AB Komisyonu Üyesi Günther Oettinger eşlik edecekler. Ziyaretin amacının, Lizbon Anlaşmasının çerçevesinde ikili ilişkilerin geliştirilmesi, küresel ekonomideki değişimler, iklim değişiklikleri ve uluslararası güvenlik sorunları üzerinde olacağı açıklandı. Çin tarafına toplantılarda Başbakan Wen Jiabao başkanlık edecek. (18) Diğer Ülkelerle İlişkiler Hu Jintao BRIC Zirvesi'ne katıldı Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao, 15 Nisan’da Brezilya'nın başkenti Brasilia'da düzenlenen BRIC ülkeleri ikinci liderler resmi görüşmesine katılarak bir konuşma yaptı. Hu Jintao, Çin'in dört ülke arasındaki görüşme ve işbirliğini geliştirmek için BRIC ülkeleri liderlerlerinin üçüncü resmi görüşmesine ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu belirtti. Hu Jintao, 4 BRIC ülkesinin dünya ekonomisinde görülen canlanma eğilimini ilerleterek, makro ekonomik politikalar üzerindeki eşgüdümü güçlendirmesi gerektiğine dikkat çekti. Hu Jintao, 4 BRIC ülkesinin küresel ekonomik yapıdaki dengesizliği ortadan kaldırmak için, G-20 Grubu liderlerinin Pittsburgh Zirvesi'nde belirledikleri uluslararası finans kuruluşlarında yapılacak reform hedeflerine zamanında ulaşılmasını hızlandırması, gelişmekte olan ülkelerin temsilciliği ve ifade hakkının artırılmasına çalışması gerektiğini söyledi. Hu Jintao, ayrıca BRIC ülkelerinin ticarette serbestlik ve kolaylığın güçlendirilmesi, ticari anlaşmazlıkların uygun bir şekilde çözülmesi ve korumacılığa karşı çıkılması için çalışması gerektiğini vurguladı. Hu Jintao, Çin'in küresel finans kriziyle mücadele için uyguladığı ekonomiyi canlandırmayı amaçlayan politikaların ve önlemlerin, dünya ekonomisinin canlanmasına büyük katkı yaptığını kaydetti. Hiç bir zaman ticaret fazlası peşinde koşmayan Çin'in, dalgalı kur politikasını istikrarlı ve düzenli bir şekilde uyguladığını ifade eden Hu, uluslarası finans krizinde Çin'in büyük zorluklarla karşılaşmasına rağmen, Çin parası RMB'nin kur istikrarınI koruduğunu ve bunun uluslararası ekonomik ve finansal sistemdeki istikrarı ilerlettiğini söyledi. (19) Çin ve Kostarika Serbest Ticaret Anlaşması (STA) İmzaladı Ticaret Bakanı Chen Deming ve Kostarika Ticaret Bakanı Vinicio Ruiz, 8 Nisan 2010 tarihinde Beijing’de iki ülke arasındaki Serbet Ticaret Anlaşmasına imza attılar. Bu anlaşma Çin’in Orta Amerika ile imzaladığı ilk STA paketi. Anlaşmayla birlikte Çin ve Kostarika ikili ticaretinde %90’nın üzerinde ürün gümrük vergisinden muaf olacak. Bu ürünler, Çin’in tekstil, hammadde, hafif sanayi ürünleri, makine, elektroniks, meyve ve sebze, otomotiv, kimyasallar, kürk ve deri iken; Kostarika’nın kahve, sığır eti, domuz eti, ananas suyu, dondurulmuş portakal suyu, reçel, balık tozu ve mineralleri içermektedir. Dünya Ticaret Örgütünün belirlemiş olduğu kurallar çerçevesinde Çin 7 alandaki hizmet sektörünü açarken Kostarika 45 alanda hizmet sektörünü Çin’li yatırımcılara açacak. Çin halihazırda ASEAN, Şili, Pakistan, Yeni Zellenda, Singapur, Peru ve Kostarika ile STA imzalamıştır. (20) Çin, Venezuela'ya uzun vadeli 20 milyar dolar kredi verecek Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez, Çin'in ülkesine planlanan önemli projeler için 20 milyar dolar tutarında kredi vereceğini bildirdi. Chavez yaptığı açıklamada, "Çin'in Venezuela ve halkına, Bolivar'ın devrimi gibi bir devrim gerçekleştirmek için uzun vadeli geniş hacimli 20 milyar dolar kredi verecek" dedi. Chavez, söz konusu kredinin 12 milyar dolarlık kısmının ÇinVenezuela yatırım fonundan geleceğini ve söz konusu kredinin petrol satışlarından gelen gelirlerle geri ödeneceğini ifade etti. Devlet Başkanı Chavez, söz konusu kredinin hangi alanlarda kullanılacağı konusunda bilgi vermezken Çin bu ülkede petrol, elektrik, gıda, inşaat ve teknoloji sektöründe faaliyet gösteriyor. (21) Türkiye ile İlişkiler Türkiye nin Çin e, küresel ekonomik krize rağmen geçen yıl yüzde 11 oranında artış göstererek 1,6 milyar dolara ulaşan ihracatı 2010 yılında da gelişmeye devam ediyor. Son resmi verilere göre, yılın ilk üç ayında 452 milyon dolara ulaşan ihracat rakamları geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 130 artış kaydetti. Sadece 1 - 16 Nisan tarihleri arasında Türkiye den Çin e 156 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Yılbaşından bu yana yapılan toplam ihracat 608 milyon dolara ulaştı. Bu gelişmeler ışığında, yılsonu itibariyle 2 milyar dolarlık psikolojik ihracat sınırının aşılması bekleniyor. 2010 un ilk 4 ayında karşılıklı yapılan ticaret heyetleri ziyaretleri, fuar katılımları ve ticaretin altyapısını geliştirici faaliyetler, bu gelişmeyi de beraberinde getirdi. Özellikle, Çin Ticaret Bakanı Chen Deming in geniş kapsamlı bir heyetle Ocak ayında Türkiye ziyareti ile Çin in 5 numaralı adamı olarak görülen Komünist Parti (ÇKP) Merkez Komitesi Siyasi Bürosu Daimi Üyesi Li Changchun un kısa süre önce gerçekleştirdiği Türkiye ziyareti, ikili ticaretin geliştirilmesine büyük katkı sağladı. Çin in Türkiye ye ihracatı ise yılın ilk iki ayında yaklaşık 2,2 milyar dolar oldu ve bu rakam küresel krizin yaşandığı 2009 a oranla artış gösterdi. Türkiye, geçen yıl Çin e 1,6 milyar dolarlık ihracat yaparken, 12,6 milyar dolar da ithalat gerçekleştirdi. Özellikle ünümüzdeki dönemde ticareti geliştirici faaliyetlerin sürmesi ile zeytinyağı, makine ve fındık alanlarında Türkiye deki tanıtım gruplarının Çin e yönelik çalışmalarını hızlandırması ve Çin e yönelik eyaletler bazında stratejinin uygulamaya konulmasının, ihracatın gelişimine daha da katkı sağlaması bekleniyor. (22) Gül, Li Changchun'u kabul etti Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül Ankara'da Türkiye ziyaret gerçekleştiren Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Siyasi Bürosu Daimi Üyesi Li Changchun'u (16 Nisan) kabul etti. Cumhurbaşkanı Gül, görüşmede ilk olarak Çin'in Qinghai eyaletinde meydana gelen deprem için başsağlığı dileklerini iletti, deprem bölgesine kurtarma ve yardım ekibi gönderilmesini kararlaştırdıklarını bildirdi. Gül'e teşekkür eden Li Changchun, bu ziyaretin, geçen yıl iki ülke liderleri arasında ikili ilişkilerin gelişmesi konusunda varılan mutabakatları yerine getirmeyi amaçladığını hatırlattı. Li, Çin ile Türkiye arasındaki işbirliğinin birçok alanda gerçekleştiğini, iki tarafın karşılıklı saygı, güven, yarar, eşitlik ve ortak gelişme ruhu doğrultusunda, yeni yüzyılda da işbirliğinde yeni gelişmeler kaydedeceğini söyledi. Türkiye ile Çin arasındaki çok yönlü işbirliğinin gelişmesinin stratejik öneme sahip olduğuna işaret eden Li, Çin'le hızlı tren, petrol boru hattı ve baraj gibi büyük projelerde işbirliğinin yanısıra kültür, turizm ve medya gibi alanlarda iletişimin arttırılmasını beklediklerini kaydetti. (23) Li Changchun, Erdoğan'la görüştü Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Siyasi Bürosu Daimi Üyesi Li Changchun, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'la (16 Nisan) Ankara'da görüştü. Li görüşmede, gelişmekte olan ülkeler olan Çin ve Türkiye'nin, ekonomik ve toplumsal gelişmeyi hızlandırması ve toprak bütünlüğünün korunması gibi benzeri görevlerle karşı karşıya bulunduğunu ve uluslararası konularda gelişmekte olan ülkelerin hak ve çıkarlarını koruma konusunda ortak sorumlulukları olduğunu hatırlattı. Çin ve Türkiye'nin, karmaşık ve hızla değişen uluslararası konularda, her iki tarafın temel çıkarlarını ilgilendiren sorunlar üzerinde birbirlerini desteklemesinin, karşılıklı anlayışla sorunlara yaklaşmasının, ikili ilişkilerin sağlıklı ve istikrarlı şekilde gelişmesinin, ülkelerin halklarının temel çıkarlarına uygun olduğu gibi, dünya refahı ve istikrarına da destek olacağını belirtti. Erdoğan, Türkiye ve Çin'in, ekonomi ve ticaret alanlarında iyi bir işbirliği temeline, kültür alanında büyük işbirliği potansiyeline ve Birleşmiş Milletler ile G-20 mekanizması çerçevesinde geniş ortak çıkarlara sahip olduklarını söyledi. Erdoğan, Çin'le, üst düzey stratejik diyaloğun ilerletilmesini, karşılıklı siyasi güvenin arttırılmasını, ticaretin boyutunun genişletilmesini, enerji ve alt yapı tesislerinin inşasıyla ilgili önemli projelerde işbirliğinin hızlandırılmasını beklediklerini ifade etti. Li Changchun, ülkenin Qinghai eyaletinde meydana gelen depremden dolayı Türkiye ziyaretini öngörülen tarihten önce tamamladı. Suudi Arabistan, Romanya, İrlanda ve Karadağ ziyaretlerini erteleyerek 17 Nisan Çin'e döndü. (24) TL 4.53492 USD 6.82635 TL ve Dolar karşısındaki Çin Yuan RMB kuru (28 April 2010) (25) Kaynaklar 1)http://turkish.cri.cn/781/2010/04/14/1s12513 16) http://www.dunya.com/volkswagen-cine-1- 3.htm 6-milyar-euroluk-yatirimyapacak_85519_haber.html 2)http://turkish.cri.cn/781/2010/04/15/1s12515 1.htm 17)http://mofcom.gov.cn/aarticle/newsrelease/ 3)http://gks.mof.gov.cn/zhengfuxinxi/tongjishuj significantnews/201004/20100406870275.htm l u/201004/t20100415_287614.html 4)http://www.mofcom.gov.cn/aarticle/ae/ai/201 18)http://ec.europa.eu/delegations/china/pres 004/20100406861112.html s_corner/all_news/news/2010/20100426_01_ en.htm 5)http://www.dunya.com/cin-6-yil-aradan- 19)http://turkish.cri.cn/781/2010/04/16/1s1251 sonra-ilk-kez-dis-ticaret-acigiverdi_83938_haber.html 81.htm 6)http://turkish.cri.cn/781/2010/04/26/1s12542 1004/20100406858024.html 4.htm 20)http://www.mofcom.gov.cn/aarticle/ae/ai/20 21)http://www.referansgazetesi.com/haber.as 7)http://www.stats.gov.cn/tjfx/jdfx/t20100415_ px?HBR_KOD=138971 402634582.htm http://www.stats.gov.cn/tjfx/jdfx/t20100415_40 2634582.htm 22)http://www.tkbb.org.tr/index.php?option=co m_content&task=view&id=3647&Itemid=846 8)http://www.gov.cn/zwgk/201004/13/content_1579732.htm 9)http://hzs.mofcom.gov.cn/aarticle/date/2010 04/20100406871904.html 10)http://www.mofcom.gov.cn/aarticle/ae/ai/20 23)http://turkish.cri.cn/781/2010/04/17/1s1251 89.htm 24)http://turkish.cri.cn/781/2010/04/17/1s1251 87.htm 1004/20100406867590.html 11)http://www.stats.gov.cn/tjfx/jdfx/t20100415 _402634582.htm 12)http://turkish.cri.cn/781/2010/04/26/141s12 5408.htm 13)http://turkish.cri.cn/781/2010/04/13/1s1251 00.htm 14)http://www.dunya.com/cin-abd-ile-disticaret-fazlasinin-nedeni-kurdegil_84018_haber.html 15)http://www.todayszaman.com/tzweb/news-208614-105-china-market-accessmore-critical-to-us-firms-amcham.html 25) http://www.xe.com/ucc/