Gayrisafi Yurtiçi

AYLIK EKONOMİ VE DIŞ TİCARET BÜLTENİ
2017
HAZİRAN
MİLLİ GELİR VE BÜYÜME
Gayrisafi
Yurtiçi
Hâsıla
(GSYH), 2017 yılının ilk çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine
göre %5 oranında gerçekleştirdiği büyüme performansıyla,
ekonominin hızlandığını gösterdi.
Bu dönemde ekonomik gelişim
hızına en büyük destek özel tüketimden geldi. %5,1 oranında
büyüme sergileyen özel tüketim,
yıllık GSYH hızına 3,1 puanlık bir
destek verdi. Bu dönemde %9,4
artan kamu tüketim harcamala-
rının verdiği destek 1,3 olurken,
yatırımlarda ise %2,2 oranında
bir artış kaydedildi. Öte yandan
ilk çeyrekte dış ticaretin büyümeye etkisi pozitif oldu. İhracat bu
dönemde %10,6 artarken, ithalatta %0,8 oranında artış görülmesi
Ekonomi İlk
Çeyrekte
%5 Büyüdü
GSYHGelişimHızı(%,yıllık)
GSYH
Gelişim Hızı (%, Yıllık)
10
8
6
4
2
0
-2
7,2
5,9
3,5
7,4
5,3
4,5
-1,3
Ç1
Ç2
Kaynak: TÜİK
2015
Ç3
Ç4
Ç1
Ç2
2016
5
3,5
Ç3
Ç4
sonucunda net ihracat, GSYH gelişim hızına 2,2 puan katkı verdi.
Sektörler kanadında ise, 1. çeyrek
büyümesine en büyük destekler,
ulaştırma, ticaret ve konaklama
hizmetleri ile imalat sanayinden
geldi.
İhracat Büyümeye
2,4 Puan
Destek Verdi
Ç1
2017
SANAYİ SEKTÖRÜ
Mart
ayında 136,9 olan
Sanayi
Üretim
Endeksi (SÜE) Nisan’da 133,9
düzeyinde gerçekleşti ve yıllık
bazda %5,9 oranında anlamlı bir
artış gerçekleştirdi. Takvimsel-
Sanayi 2.
Çeyreğe
Hızlı Girdi
likten arındırılmış endeks ise bu
dönemde 132,4 seviyesiyle yıllık
%6,7 artış kaydetti. Nisan ayında
SÜE kapsamında, dayanıksız tüketim malları negatif yıllık gelişime maruz kalan tek grup olurken,
dayanıklı tüketim ve sermaye malı
üretiminde güçlü artışlar dikkat
çekti. Öte yandan İmalat Sanayi
Kapasite Kullanım Oranı (KKO)
Mayıs verileri de açıklandı. Buna
göre KKO, Mayıs ayında %78,8
olarak gerçekleşerek bir önceki
yılın aynı dönemine göre 1,1 puan
artış kaydetti. Mevsimsellikten
arındırılmış KKO da, bu dönemde
0,1 puanlık yükselişle %78,9 olarak gerçekleşti.
Kapasite
Kullanım
Oranı (%)
Kapasite
Kullanım
Oranı (%)
80
78,478,8
77
74,0
74
71
Kapasite
Kullanım Oranı
Mayıs’ta
Zirve Yaptı
1
68
65
1
2
3
4
5
6
7
2015
8
9 10 11 12 1
2
3
4
5
6
7
2016
8
9 10 11 12 1
2
3
4
5
2017
Kaynak: TCMB
Haziran 2017
AYLIK EKONOMİ VE DIŞ TİCARET BÜLTENİ
İŞGÜCÜ PİYASALARI
Ocak
döneminde %13 olan
işsizlik oranı, Şubat’ta
%12,6’ya geriledi. Oran böylece bir
önceki yılın aynı dönemine göre 1,7 puan
artış sergilerken, erkeklerde %11,7,
kadınlarda %14,8 oldu. Mevsimsellikten
arındırılmış işsizlik oranı ise, 0,1 puan
düşüşle %11,7’ye geriledi. Öte yandan
veriler, Şubat döneminde istihdam
oranının önceki yılın aynı dönemine göre
değişmeyerek %45,3 olduğunu, işgücüne
katılma oranının ise 1 puan artışla %51,8
olarak kaydedildiğini gösterdi. İşgücüne
katılma oranı erkeklerde %71,7 olurken,
kadınlarda %32,3 düzeyinde gerçekleşti.
Şubat döneminde ayrıca genç işsizlik
oranı %23,3, tarım dışı işsizlik oranı ise
%14,9’a geriledi.
14
İşsizlik Oranı(%)
Mevsimsellikten Arınmış İşsizlik Oranı(%)
13
12,7
12,1
11,8
11,3 11,3
10,7
13
12
11,1
11
10,9
10,2
10,1
10
9,3
9,4
4
5
12,6
9
8
7
1
2
3
6
7
8
9
10
11
12
2016
1
2
2017
Kaynak: TÜİK
İşsizlik Oranı Şubat’ta
%12,6 Oldu
Tarımdışı İşsizlik Oranı
%14,9’a Geriledi
PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON
Para
Politikası Kurulu (PPK), 26 Nisan 2017 tarihli toplantısında
marjinal fonlama oranı ile bir hafta vadeli repo ihale faiz
oranında bir değişikliğe gitmemişti. Kurul, geç likidite penceresi borç
verme faiz oranını ise %11,75’ten %12,25’e yükseltmişti. Bir sonraki
PPK toplantısı ise 15 Haziran yapılacakken, Nisan toplantısından sonraki
dönemde uygulanan para politikası çerçevesinde, ağırlıklı ortalama
fonlama maliyeti %12’ye yaklaştı.
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ise, Mayıs ayında bir önceki aya
göre %0,45, 2016’nın aynı dönemine göre %11,72 arttı. Nisan ayında
%11,87 seviyesine yükselmiş olan yıllık tüketici enflasyonu böylece hafif
bir zayıflama gösterse de, güçlü görünümünü korumayı sürdürdü. Bu
dönemde yıllık enflasyona en yüksek katkı yapan gruplar, yine sırasıyla
gıda ve alkolsüz içecekler, ulaştırma, alkollü içecekler ve tütün oldu.
TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık)
TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık)
14
12
10
9,58
8,78
7,46
8
6,57
6,58
4
5
7,64
8,79
8,05
8,53
7,28
7,16
7
9
10
11
9,22
10,13
11,29
11,87 11,72
6
4
2
0
Kaynak: TÜİK
1
2
3
6
8
12
1
2016
Ağırlıklı Ortalama
Fonlama Maliyeti
%12’ye Yaklaştı
Haziran 2017
7
2
3
4
5
2017
Enflasyon
Hafif Zayıflama
Kaydetti
2
AYLIK EKONOMİ VE DIŞ TİCARET BÜLTENİ
İHRACATTAKİ GELİŞMELER
TİM
verilerine
göre,
Mayıs
ayında
ihracat bir önceki yılın aynı
ayına göre %15,8 oranında
yapan sektör 2,6 milyar dolarla
artarak 12,5 milyar dolar oldu.
otomotiv olurken, bunu sırasıyla
Bu dönemde en çok ihracat
1,4 ve 1,3 milyar dolarla, hazır
Sektörler Bazında İhracat (milyon $, İlk 10 Sektör)
Sektörler Bazında İhracat (milyon $, İlk 10 Sektör)
2016 Mayıs
Kaynak: TİM İhracat Verileri
512
446
Madencilik
529
Makine
572
Hububat
Bakliyat
673
Demir
886
Tekstil
966
Elektrik
Elektronik
1.323
Kimyevi
Maddeler
Otomotiv
Hazırgiyim
1.405
Çelik
2.566
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
2017 Mayıs
İhracat
Mayıs Ayında
%15,8 Arttı
giyim ve konfeksiyon ile kimyevi
maddeler ve mamuller takip etti.
Mayıs ayında otomotiv ve kimyevi
maddeler ihracatı sırasıyla %28,4
ve %17,4 oranlarında yıllık artış,
hazır giyim sektörü ise %0,9
oranında düşüş gerçekleştirdi.
Mayıs ihracat sıralamasında 4.
olan çelik grubunda ise %29,1’lik
bir artış kaydedildi. Bu dönemde
sektörler genelinde, gemi ve yat
sektörü %237 artış ile dikkat
çekerken, en keskin düşüş
ise, ihracatı %12,4 oranında
gerileyen fındık ve mamulleri
sektöründe görüldü.
Gemi ve Yat
İhracatı 3 Haneli
Büyüdü
ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT
TİM
verilerine
göre,
Mayıs ayında en
çok ihracat yapılan ilk 5 ülke,
Almanya, Birleşik Krallık, Irak,
İtalya ve ABD oldu. Bu dönemde
Almanya ve Birleşik Krallığa
yapılan ihracat bir önceki
yılın aynı ayına göre sırasıyla
%11,8 ve %12,2 oranlarında
artış kaydetti. Öte yandan
Irak’a yapılan ihracat yıllık
bazda %38,3 oranında büyüme
gerçekleşirken, Mayıs’ta ABD
ve İtalya pazarları da çift haneli
güçlü gelişimler kaydetti. Mayıs
döneminde önde gelen Avrupa
pazarlarında artışlar görülürken,
BAE’ye yapılan ihracatın %51,3
artması da dikkat çekti.
Mayıs ayında en çok ihracat
yapan iller arasında, lider
İstanbul’u, Bursa ve Kocaeli
izledi. İstanbul bu dönemde
5,3 milyar dolarlık ihracat
gerçekleştirirken,
Bursa
ve
Kocaeli’nin ihracatı sırasıyla
1,3 ve 1,1 milyar dolar oldu.
Sıralamada 4.lüğü 0,7 milyar
dolarla İzmir, 5.liği ise 0,57
milyar dolarla Gaziantep aldı.
Avrupa Pazarı
Büyüme Sergiledi
Ülkeler Bazında
(milyon
İlk 10)
Ülkeler Bazında
İhracatİhracat
(milyon
$, İlk$,10)
1.225
2016 Mayıs
Kaynak: TİM İhracat Verileri
3
2017 Mayıs
Irak’a Yapılan İhracat
%38,3 Arttı
291
İsrail
297
Hollanda
317
BAE
500
İspanya
563
Fransa
687
ABD
698
İtalya
741
Irak
Birleşik
Krallık
769
Almanya
1.500
1.200
900
600
300
0
BAE Pazarı Yine Dikkat
Çekti
Haziran 2017
AYLIK EKONOMİ VE DIŞ TİCARET BÜLTENİ
DIŞ TİCARET DENGESİ
dönemde en yüksek değerde
ithalat yapan fasıllar, sırasıyla,
mineral yakıtlar yağlar, makineler
ve elektrikli makine ve cihazlar
oldu. İthalat, mineral yakıtlar
ve yağlarda %33 artarken,
makineler ve elektrikli makine ve
cihazlarda ise sırasıyla %8,2 ve
%2,4 düşüş kaydetti.
Bu veriler doğrultusunda, dış
ticaret açığı Nisan ayında yıllık
%16,7 oranında bir artışla
5 milyar dolar oldu. Nisan
döneminde ihracatın ithalatı
karşılama oranı da, önceki
yılın aynı dönemine göre 1,6
puan düşerek %72,2 düzeyinde
gerçekleşti.
İhracat(Milyar
(milyar $) $)
İhracat
18
2015 2016 2017
15
12
9
6
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Dış Ticaret
Dış Ticaret(Milyar
(milyar $) $)
80
2016 Ocak-Nisan 2017 Ocak-Nisan
68,2
63
İhracat ve İthalat Dış Ticaret
Nisan’da Artış
Açığı
Kaydetti
%16,7 Arttı
Temmuz
Kaynak: TÜİK
Haziran
Nisan
Mart
0
Mayıs
3
Şubat
verilerine göre,
Nisan
ayında
ihracat
önceki
yılın
aynı
dönemine göre %7,4 artarak
12,8 milyar dolar oldu. Bu
dönemde en yüksek değerde
ihracat gerçekleştiren fasıl, %20
,2 yıllık bazda büyüme kaydeden
motorlu kara taşıtları olurken,
onu %74,2 artışla kıymetli
metaller ve taşlar takip etti.
Nisan ayında listenin 3. sırasında
ise, %4,5 azalan makine ihracatı
yer aldı.
İthalat ise Nisan ayında yıllık
bazda %9,9 oranında bir artış
gerçekleştirerek 17,8 milyar
dolar düzeyinde kaydedildi. Bu
Ocak
TÜİK
60
46,6
50,7
40
16,4
20
0
İthalat
Kaynak: TÜİK
İhracat
17,6
Dış Ticaret Açığı
ÖDEMELER DENGESİ
Mart
ayında 3 milyar
dolar olan cari
işlemler açığı, Nisan ayında 3,6
milyar dolar olarak kaydedildi.
Bu dönemde cari işlemler hesabı
bir önceki yılın aynı ayına göre
%17,6 artarken, Ocak-Nisan
döneminde ise %5,8 artış
kaydetti. Nisan ayında mal ve
birincil gelirler dengelerindeki
açıklar sırasıyla %19 ve %0,9
artış gösterirken, hizmetler
dengesindeki fazla ise %45,2
artış kaydetti. Bu dönemde
yıllıklandırılmış açık ise, 33,2
Cari Açık
3,6 Milyar Dolar Oldu
Cariİşlemler
İşlemlerAçığı
Açığı(milyar
(milyar$)$)
Cari
Kaynak: TCMB
Haziran 2017
3,0
2017
3,6
Nisan
2,4
Şubat
Ocak
Aralık
Kasım
1,6
Ekim
1,6
Eylül
Temmuz
Haziran
2016
1,4
2,6
2,2
Mart
4,3
2,4
Ağustos
3,1
Mayıs
Mart
2,0
Şubat
2,2
5,0
3,1
Nisan
3,7
Ocak
8
6
4
2
0
-2
milyar dolar oldu. Nisan ayında
finans hesapları 3,7 milyar
dolar net giriş kaydederken,
resmi rezervlerde ise 3,8 milyar
dolarlık düşüş görüldü.
Dış Ticaret
Açığı Artarken,
Hizmetler Sektörü
Fazlası Yükseldi
4
AYLIK EKONOMİ VE DIŞ TİCARET BÜLTENİ
AVRUPA EKONOMİSİ
Euro
Bölgesi’nde Şubat
ayında %1,4’e yukarı yönlü revize edilen sanayi üretimi yıllık değişim hızı, Mart ayında
%1,9 oldu. Bu bağlamda ekonomi-
nin ilk çeyrek büyüme hızı da yıllık
bazda %1,9 olarak kaydedildi. 2.
çeyreğe dair veriler kapsamında ise,
Nisan ayında 1,1’e tırmanan reel
kesim güven endeksi Mayıs’ta 0,9’a
geriledi. Aynı dönemde tüketici güveninin 0,3 puan iyileşerek -3,3 düzeyine yükseldiği görülürken, Nisan
işgücü istatistikleri bölgedeki işsizlik oranının %9,3 olduğunu göster-
di. Öte yandan Nisan ayında %1,9’a
yükselen yıllık tüketici enflasyonu,
Mayıs döneminde %1,4’e geriledi.
Bölgede bu dönemde çekirdek enflasyon da %1,2’den %0,9’a düştü.
Euro
veİşsizlik
İşsizlik(%)
(%)
EuroBölgesi'nde
Bölgesi’nde Sanayi
Sanayi ve
6
13
4
11
2
9
0
7
-2
5
-4
-6
2015
2016
3
2017
Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Büyüme Hızı (sol eksen)
İşsizlik Oranı (sağ eksen)
Euro Bölgesi GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık)
Euro Bölgesi GSYH Büyüme Hızı (%,yıllık)
4
3
2
1,8
2
1,9
1,9
Ç2
Ç3
Ç4
1,7
1,6
Ç1
Ç2
1,8
1,8
1,9
Ç3
Ç4
Ç1
1
0
Ç1
2015
2016
2017
Kaynak: TradingEconomics
Euro
Bölgesi
%1,9
Büyüdü
5
İşsizlik
Oranı
%9,3’e
Geriledi
Enflasyon
Yeniden
Yavaşladı
Haziran 2017
AYLIK EKONOMİ VE DIŞ TİCARET BÜLTENİ
ABD EKONOMİSİ
ABD
ekonomisinin
2017 ilk çeyrek
yıllık büyüme hızı %2 olarak
açıklandı. 2. çeyrek kapsamında
ise, sanayi üretimi Nisan ayında
%2,2’lik bir gelişim sergileyerek hızlandı. İmalat PMI Mayıs
ayında 2,1 puan düşerek 52,7
olurken, Nisan’da 97 olan tüketici güven endeksi bu dönemde
97,1’e yükseldi. Öte yandan
ülkede işsizlik oranı Mayıs döneminde %4,3 olarak kaydedilirken, yıllık tüketici enflasyonu
Mayıs’ta %2,2’ye geriledi. ABD
Merkez Bankası FED’in Haziran
toplantısında faizde artışa gitmesi bekleniyor.
ABD
GSYH
BüyümeHızı
Hızı(%,
(%,Yıllık)
ABD
GSYH
Büyüme
yıllık)
4
3,3
3
3
2,2
2
1,9
1,6
1,7
1,3
2
2
Ç4
Ç1
1
0
Ç1
Ç2
Ç3
Ç4
Ç1
Ç2
2015
Ç3
2016
2017
Kaynak: TradingEconomics
Sanayi Üretimi
Nisan’da
Hızlandı
ABD
Ekonomisi
%2 Büyüdü
FED Kararı
Gözleniyor
YÜKSELEN EKONOMİLER
Yükselen
ekonomilere dair 2017 ilk
çeyrek büyüme verileri açıklanmaya devam ediyor. Buna
göre Hindistan ekonomisi bu
dönemde yıllık bazda %6,1 oranında bir GSYH artışı kaydederek hızını düşürdü. Söz konusu
performans
yavaşlamasında,
tüketimdeki yavaşlama ve yatırımlardaki gerileme rol oynadı.
GSYH Büyüme Hızı (%, yıllık)
GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık)
9
6,8
7,6
8,4
7,4
7,9 7,5
6
7
Yılın ilk çeyreğinde Brezilya
ekonomisi ise, %0,4 oranında
daralarak 12 çeyrektir üst üste
daralmış oldu. Bununla birlikte
düşüş hızının yavaşladığı gözlenen ekonomide, tüketim ve
yatırımlardaki daralmanın hafiflediği gözlendi. Öte yandan
uzun süren daralmasını 2016
sonunda geride bırakan Rusya
ekonomisi ise yeni yıla %0,5
GSYH artışı kaydederek girdi.
Hindistan Temposunu
Düşürdü
6,1
3
0,3 0,5
0
-3
-6
-9
-1,8
-0,4
-3
-2,9-2,5
-3,6
-4,5
-5,8-5,4
-2,8
-3,7-3,8
-4,5
Brezilya
2015 Ç1
2015 Ç2
Kaynak: TradingEconomics
Haziran 2017
-0,4-0,5-0,4
Hindistan
2015 Ç3
2015 Ç4
2016 Ç1
Brezilya 12 Çeyrektir
Daralıyor
Rusya
2016 Ç2
2016 Ç3
2016 Ç4
2017 Ç1
Rusya Ekonomisi
%0,5 Büyüdü
6