Batı`nın Terörle Mücadele Konsept ve İnsan Yardım
advertisement
Zülfiye Zeynep Bakır Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım EYLÜL 2016 Araştırma 22 Uluslararası Hukuk Bulanık Suda Balık Avlamak Araştırma 22 Uluslararası Hukuk Eylül 2016 Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım ©İNSAMER 2016 Bu yayının bütün hakları İNSAMER İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi’ne aittir. İNSAMER’in izni olmaksızın yayının metni herhangi bir formda yayımlanamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz ve dağıtımı yapılamaz. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Hazırlayan: Zülfiye Zeynep Bakır Genel Yayın Yönetmeni: Dr. Ahmet Emin Dağ Editör: Ümmühan Özkan Web Editörü: Mervenur Lüleci Karadere Giriş 01 İnsani Yardım 03 İÇİNDEKİLER Batı’nın Terörle 05 Mücadele Konsepti Devletlerin Kabul Ettiği 08 Hukuk Kuralları İnsani Yardımlar ve 11 Dengeli Yaklaşım Terörle Mücadelede 14 Finans Sektörü Sonuç 16 Sonnotlar 17 Karagümrük Mh. Kaleboyu Cd. Muhtar Muhittin Sk. No. 6 PK. 34091 Fatih/İ stanbul-TÜRKİ YE www.insamer.com [email protected] Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım Giriş Terör, kelime anlamı olarak korkutmak, dehşete düşürmek, caydırmak gibi manalara gelmektedir. Söz konusu bu kavramla ilgili uluslararası arenada pek çok tanım ortaya atılmış ancak henüz üzerinde uzlaşılan kapsamlı bir tanıma ulaşılamamıştır. Bu belirsizlik özellikle 11 Eylül saldırıları sonrasında bütün dünya devletlerini meşgul eden terör faaliyetlerini önleme girişimlerini olumsuz etkilemektedir. Tanımın her devlet tarafından farklı şekillerde yorumlanması, devlet aktörlerinin ne tür eylemleri terörist faaliyetler olarak kabul etmeleri gerektiği noktasında bir kaosa neden olmaktadır. Bu durum ise, devletlerin kendi ideolojileri ve çıkarları adına birtakım insan hakları ihlallerine göz yummalarına sebebiyet 01 Hukuki çerçevede insani yardım, kendi içerisinde yaptığı yasal düzenlemelerde insan hakları hukuku, uluslararası hukuk, mülteciler hukuku ve uluslararası insancıl hukuk gibi hukukun çeşitli dallarından istifade etmektedir. ARAŞTIRMA 22 ULUSLARARASI HUKUK verebilmektedir. Ayrıca, ideolojileri ve algılayış biçimlerine göre kendi terör tanımlarını yapan devletler, terörle mücadele hukuku altında insan hakları ihlallerine de sebep olabilmektedirler. Uluslararası kuruluşların ve hükümetlerin ortak bir paydada buluşamadıkları terör tanımı, insanların kendi elleriyle yarattıkları krizler sonucunda maddi ve manevi anlamda zarar görenlerin acısını dindirmek maksadıyla faaliyetler yürüten insani yardım kuruluşlarının çalışmalarını da olumsuz etkilemektedir. İnsancıllık, tarafsızlık, yansızlık, bağımsızlık gibi prensiplerle hareket etmesi gereken insani yardım kuruluşlarının hareket alanları daralmakta; bu kuruluşlar gerek faaliyetler bağlamında gerekse etik anlamda zarara uğramaktadır. Uluslararası ve yerel kaynaklara ek olarak hükümetler arası organlar da terörizmle mücadele yasasına ilişkin politikalar yapma hakkına sahiptir. Buna Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma Grubu (Financial Action Task ForceFATF) ve Küresel Terörle Mücadele Forumu’nun (Global Counterterrorism Forum-GCTF) yerel, bölgesel ve uluslararası terörle mali ve hukuki mücadele kanunlarını geliştirmek hususunda düzenledikleri terörle mücadele tedbirleri örnek verilebilir. Bu gruplar, terörizmin finanse edilmesini önlemek gibi özel kaygılar taşımakta ve finans sektörleri de dâhil olmak üzere birçok farklı aktörü etkileyebilmektedirler. 02 Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım İnsani Yardım 03 İnsani yardım; kavram olarak savaş, orta ve uzun vadeli çalışmalar insa- çatışma, sürgün gibi insanın kendi ni yardım faaliyetleri arasında sayıl- eliyle yarattığı krizlerle her türlü maktadır. Hukuki çerçevedeyse insa- doğal afet sonucunda maddi ve ma- ni yardım, kendi içerisinde yaptığı nevi anlamda zarar görenlerin acı- yasal düzenlemelerde insan hakları sının sonlandırılması ve uğranılan hukuku, uluslararası hukuk, mülte- fiziksel ve psikolojik yıkımlarla be- ciler hukuku ve uluslararası insan- raber ölüm gibi vahim sonuçların cıl hukuk gibi hukukun çeşitli dal- asgari seviyeye indirilmesi faali- larından istifade etmektedir. Aynı yetleridir. Birleşmiş Milletler (BM) zamanda uluslararası kuruluşlarla mevzuatında insani yardım kavra- ulusal ve hükümet dışı kuruluşlar mı; “krizden etkilenmiş toplumla- tarafından kabul edilen şart, tüzük ra yönelik hayat kurtarmak ve acı- ve tebliğlerle davranış kuralları bel- ları azaltmak üzere yapılan yardım” geleri, devletler arasında imzalanan olarak ifade edilmektedir. Ayrıca ikili ve çok taraflı anlaşmalar ve top- 2003 yılında imzalanan 36 bağış- lum tarafından kabul edilen ilke ve çı kuruluş ve hükümetin taraf ol- normlar da insani yardım alanında duğu “İnsani Bağışçılık İlkeleri ve başı çeken hukuki metinlerdendir. Uygulamaları” (Principles and Good Küreselleşen dünyada insanların Practice of Humanitarian Donorship) maruz kaldıkları hak ihlallerinin belgesinde, insani faaliyetlerin ama- en aza indirilmesi amacıyla düzen- cı; “hayat kurtarmak, acıları azalt- lenen bu uluslararası hukuk ilke- mak, insan yapımı krizler ve doğal lerine göre, devletlerin temel vazi- afetler esnasında ve sonrasında in- fesinin vatandaşlarının temel ihti- san onurunu korumak, bu tür du- yaçlarını karşılayabilmek olduğu rumların ortaya çıkışını engellemek belirtilmiştir. Savaşlar, silahlı ça- ve bunlara yönelik hazırlığı güçlen- tışmalar gibi belirli faktörler, dev- dirmektir” şeklinde ifade edilmiş- letlerin birincil vazifesi olan vatan- tir. Bu noktadan yola çıkarak insa- daşlarının ihtiyaçlarını karşılaya- ni yardımın kapsamı değerlendiril- bilme yeteneğine ket vurabilmekte- diğinde; su ve gıda yardımı, eğitim dir. Bu durum, toplumların daha in- ve sağlık imkânlarına erişimin ge- sani koşullarda yaşamaları gerekti- liştirilmesi ile ilgili yardım, para- ği bilinciyle ortaya çıktığı ifade edi- sal yardım, fiziki ve mental rehabi- len insancıl hukuk prensiplerini be- litasyon yardımları, kamuoyunun nimseyen insani yardım örgütleri- doğal afetlere yönelik bilinçlendi- nin devreye girmesini zorunlu kıl- rilmesi, planlama ve muhtemel afet maktadır. Bu kuruluşlar, uluslara- riskini azaltma çalışmaları gibi kısa, rası hukuk kuralları çerçevesinde ARAŞTIRMA 22 hareket ederek devletler, devlet dışı insani alanlarda çalışan kimseler aktörler ve sahadaki mağdurlar için için de birtakım sorumluluklar söz uygun olan yardımları teklif eder- konusudur. Öyle ki, bu sorumlu- ler. Bir devletin kendi toprakları içe- luklar BM Genel Kurulu’nun insa- risinde meydana gelen silahlı çatış- ni yardım ilkeleri ile ilgili 19 Aralık malar -uluslararası veya uluslara- 1991’de yürürlüğe giren mevzua- rası olmayan bir karakter de ihtiva tında dört ana başlık altında be- etse-, insancıl hukuk kuralları, taraf- lirtilmiştir. Bu başlıklar sırasıyla ların, sivillerin ve diğer aktörlerin şunlardır: haklarını ve sorumluluklarını belirler. Uluslararası bir nitelik gösteren silahlı çatışmalarda, insani aktörler, insani erişim mevzusunu devletlerle müzakere ederler. Uluslararası ol- ULUSLARARASI HUKUK ƸƸ İnsancıllık ƸƸ Tarafsızlık ƸƸ Yansızlık ƸƸ Bağımsızlık mayan silahlı çatışmalarda ise, egemenlik sınırları içerisinde bulundukları devletin rızasını her zaman alamasalar bile, ideal olarak devletler ve devlet dışı aktörlerle müzakereye ihtiyaç duyabilirler. Uluslararası insancıl hukuk kuralları altında, insani örgütler, devletler ve devlet dışı aktörler arasında yapılan bu müzakereler, herhangi bir grubun meşruiyetinin ve yasallığının tanındığı anlamına gelmekten ziyade, insani yardıma gereksinim duyan gruplara erişim sağlama ve yardımları Bu ilkeler, insani müdahale nok- ulaştırma hususlarında kazanım tasında insani prensiplerin teme- elde etme amacı taşımaktadırlar. lini oluşturmaktadır. İnsani ku- İnsani yardım faaliyetlerinde gö- ruluşların bu prensipler çerçeve- rev alan bu kurum ve kuruluşlarla sinde hareket etmeleri, yardımda 04 Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım bulunacakları sivil toplum nezdin- Aynı zamanda yardımların yerine de güvenilirliklerini arttırmaktadır. ulaştırılması için taraflara kolayca Ayrıca insani grupların uygulama- erişimi mümkün kılan insani yar- sı gereken bu prensipler, daha faz- dım ilkeleri, sahada görevli olarak la insanın silahlı çatışmalara müda- vazife yapan insani yardım çalışan- hil olmasını da engelleyebilmektedir. ları için de koruyucu ilkelerdir.1 Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti Dünyadaki tüm ülkeler tarafından kabul görmüş bir tanımı olmasa da kaynaklarının önüne geçmek amacıy- terörizm, toplum dinamiklerinin di- la kabul edilmiş kurallar bütününü rencini derinden sarsmak, insanla- ifade etmektedir. Terörle mücadele ka- rı korkutmak amacıyla izlenen yön- nunları 2001’den önce birçok ülkede temlerin siyasi bir hedef çerçevesin- mevcutken, 11 Eylül 2001’deki saldırı- de, örgütlü ve sistemli bir biçimde ha- lar ve uluslararası toplumun bu saldı- rekete geçirilmesini ifade eden çerçe- rılara hemen tepki vermesi, devletle- ve bir kavramdır. Bir diğer tabirle te- rin terör faaliyetlerine karşı yeni ted- rörizm, herhangi bir ideolojik yahut birler almalarında ve mevcut kanun- siyasi hedefi gerçekleştirmek maksa- larını güçlendirmelerinde bir katali- dı ile devlet dışı aktörlerce gayrimeş- zör işlevi görmüştür. Bu olayı takip ru şiddet kullanımı veya herhangi bir eden saldırılar ve saldırı teşebbüsleri, şiddet kullanma tehdididir. 2 -Afrika, Asya, Avrupa ve Amerika dâ- Terör faaliyetleri, yol açtıkları in- hil- devletleri yalnızca kendi toprakla- sani mağduriyet ve dehşetin yanı sıra rına karşı devlet dışı saldırı hareket- toplum içerisindeki uzlaşma ve hoş- lerine yönelik önlem almaya yönelt- görü kültürünün sosyal zeminini za- memiş, aynı zamanda eğitim kampla- yıflatarak ortak yaşamı ve ortak ge- rı, terör faaliyetleri için kaynak top- lecek kurgularını da imkânsız hale lama ve terörist saldırılar için kış- 3 05 eylemlerine destek sağlayan erişim getirmektedir. Ortaya çıkan bu kao- kırtma gibi eylemlerde yer almaları- tik durum, devletlerin içeride ve dı- nın önüne geçilmesine yönelik ted- şarıda belirli hukuki düzenlemeler birler alınmasını da zorunlu kılmış- yapmalarını zorunlu kılmıştır. Bu zo- tır. Belirli kişi veya grupların terörist runluluk üzerine de terörle müca- olarak listelenmesi de terörle mücade- dele hukuku, literatürdeki yerini al- le hukukunun önemli bir bileşenidir. mıştır. Bahsi geçen bu hukuk kısaca BM dâhil birçok ülke ve uluslararası hükümetler arası kuruluşlar ve dev- kuruluş, alenen belirli kişi ve grup- letler tarafından terörü cezalandır- lara yönelik yaptırım uygulanması mak, caydırmak ve terörist grupların için terörist listeleri hazırlamıştır. 4 ARAŞTIRMA 22 ULUSLARARASI HUKUK 7 Ancak aradan geçen süre içerisin- disiplinin ilgi alanına giren terörizm de terörle mücadele adına Batılı ülke- kavramına ilişkin evrensel bir tanı- lerin kendi çıkarlarını önceleyen bir ma bugün dahi ulaşamamıştır. 1972 kavramsal çerçeve ortaya çıkarılma- yılından itibaren terörizmin önlen- ya başlanmıştır. Terör tanımının net mesine ilişkin mücadele yürüten BM, olarak yapılamamasının getirdiği so- 1990’lı yılların ortalarına kadar elle runlar, devletlerin kendi aralarında tutulur bir ilerleme kaydedememiş- dahi sıkıntı oluştururken, kriz bölge- tir. 1972’de dönemin Genel Sekreteri lerinde çalışma yürüten insani aktör- “Uluslararası Terörizmin Önlenmesi lerin işi daha da zorlaşmıştır. Bir dev- İçin Önlemler” başlıklı bir çalışma- letin terör tanımı içine giren bir grup, nın Genel Kurul’un gündemine alın- başka bir devlet tarafından bu şekil- masını önermiş, uzun soluklu görüş- de kabul edilmemiştir. Bu da küresel meler ve ortaya konan görüş ayrılıkla- çapta faaliyet yürüten insani yardım rından sonra 35 üyeli bir Uluslararası kuruluşlarının hangi ülkenin huku- Terörizm Komitesi ku- kuna göre davranacakları konusun- rularak bu alanda ça- da ciddi bir açmaza sebep olmuştur. lışmalara başlanmıştır. Devletler arasındaki bu kavramsal Günümüzde de devam kargaşayı gidermeye çalışan BM, bir- eden terör kavramının takım çalışmalar yürütse de bunda tanımlanması sorununa çok da başarılı olamamıştır. BM örgü- rağmen, BM’nin özellik- tünü kuran devletler kuruluş amaç- le 11 Eylül 2001 sonrasın- larını şu şekilde ifade etmektedirler: da terörle mücadele nok- ƸƸ Uluslararası barış ve güvenliği sağlamak. ƸƸ Uluslar arasında dostça ilişkiler geliştirmek. ƸƸ Uluslararası iş birliği sağlamak. ƸƸ Uluslararası sorunların çözüm 5 bulduğu bir merkez olmak. attığı da yadsınamaz bir tasında önemli adımlar gerçektir. Bu minvalde BM, sorunun önlenebilmesi için terörle bağlantılı olan kişi ve grupların cezalandırılmasına BM; ceza hukuku, genel kamu ve anayasa hukuku, sosyoloji, kriminoloji, ekonomi vb. çok sayıda bilimsel disiplinin ilgi alanına giren terörizm kavramına ilişkin evrensel bir tanıma bugün dahi ulaşamamıştır. yönelik çeşitli mücadele Bu bağlamda BM için, terörizm, dün- tedbirleri uygulamaya başlamıştır. Bu ya toplumlarının huzurunu ve refahı- tedbirlerin geliştirilmesi ve uygulan- nı tehdit eden ve muhakkak mücade- masına ilişkin en önemli örneklerden le edilmesi gereken küresel bir sorun biri, BM Güvenlik Konseyi’nin 1267 olarak kabul edilmiş ve BM bu alanda numaralı kararı çerçevesinde oluş- çalışmalar yapmayı bir yükümlülük turulan komitedir. Taliban-el-Kaide 6 olarak değerlendirmiştir. Ancak ne Komitesi olarak da adlandırılan bu ko- yazık ki BM; ceza hukuku, genel kamu mitenin aldığı kararlara göre, BM tara- ve anayasa hukuku, sosyoloji, krimi- fından insancıl gereksinimler sebebiy- noloji, ekonomi vb. çok sayıda bilimsel le izin verilenler haricinde, doğrudan 06 Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım veya dolaylı olarak Taliban ve el-Kai- durdurulmasını öngören bir yakla- de gibi örgütlerle ilişiği bulunan kişi- şım geliştirmiştir. Söz konusu komis- lerin mevcut fonları ve mali kaynak- yon, terörle mücadele noktasında te- ları dondurulacaktır. Ayrıca bu ör- rörün finanse edilmesi, teröristler ve gütlere uygulanacak silah ambargo- destekçilerine ilişkin mal varlıkları- su ile seyahat kısıtlamaları da BM ül- nın dondurulması, sınır kontrolleri- 8 kelerinin yetki alanına giren ve söz nin sıkılaştırılması, pasaport ve kim- konusu kişi ve gruplara uygulanacak lik dokümanlarının taklit edilebilirli- 9 ğinin engellenmesi yönünde yüküm- Terörle mücadele tedbirlerinin ge- lülükler ortaya koymuştur. TMK liştirilmesine ve uygulanmasına iliş- aynı zamanda üye devletlerin terör- kin bir diğer örnek de BM Güvenlik le mücadele kapasitesini de değer- yaptırımlardandır. 10 lendirmekte, terörle mücadele kanunlarının uygulanması için teknik yardımlar sağlamaktadır. TMK ayrıca, üye devletlerin terörle mücadele kanun ve politikalarını açıklamak için raporlar yayımlamakta ve bu devletlerin kat ettiği aşamaları BM’nin terörle mücadele bağlamın- da aldığı kararlar doğrultusunda değerlendirmektedir. 11 Bu kararları ih- 07 Konseyi’nin 1373 numaralı kararı lal eden kişi, kurum, devlet veya ör- çerçevesinde oluşturulan Terörle gütlere net, tutarlı ve güçlü yaptı- Mücadele Komisyonu’dur (TMK). rımlar uygulanacağı da BM tarafın- Uluslararası barışın ve güvenliğin dan ifade edilmektedir. Ancak bura- korunmasında başlıca sorumluluğa da başka bir sorun daha ortaya çık- sahip olduğunu ifade eden BM, bu ko- makta ve ihlali gerçekleştiren dev- misyon çerçevesinde özellikle 11 Eylül let veya kurumları kimin belirleye- 2001 tarihinde ABD’de gerçekleştiri- ceğine dair ciddi bir kafa karışıklı- len saldırılardan sonra, aktif ve pa- ğı yaşanmaktadır. Bu düzenlemele- sif olarak terörün desteklenmesinin rin başını çeken Amerikan yönetimi, ARAŞTIRMA 22 ULUSLARARASI HUKUK keyfî olarak kendi terör listesini yargılanacağı hususudur. Batılı ülke- BM üzerinden uluslararası bir lis- lerin herhangi bir uluslararası mah- te gibi dayatmaktadır. Bu yöntemin keme kararı olmaksızın kendi millî bir diğer sorunlu boyutu ise, bu lis- çıkarlarına göre oluşturdukları lis- teye giren kişi, grup veya devletlerin teler, küresel çapta belirsizlik nok- hangi uluslararası organ tarafından taları oluşturmaktadır. Devletlerin Kabul Ettiği Hukuk Kuralları Özellikle 11 Eylül sonrası uluslarara- olmuştur. Yani bir sı güvenlikle ilgili her yazı ve konuş- devletin terör liste- mada belki de en çok kullanılan keli- sine aldığı ve terö- me “terör” olmuştur. Ancak ulusla- rist olarak ilan etti- rarası arenada neyin terör olarak ka- ği kişi veya grupları bul edildiği, neyin edilmediği henüz bir başka devlet te- 12 kesinleşmiş dahi değildir. Bunun se- rörist olarak kabul bebi her bir devletin terörizmi fark- etmeyebilmektedir. lı tanımlıyor olmasıdır. Yani devlet- Söz konusu bu du- ler, izledikleri politikalara göre, bu rum, birtakım terö- listedeki kişileri ve grupları özel rist eylemlerin dün- veya bölgesel bir tehdit olarak algı- ya kamuoyu önün- lamakta, onları dış politikada izo- de alenen işlenebil- le etmekte ve belirli grupları baskı mesine olanak sağ- Bireylerin ve grupların devletlerin belirlediği terör listelerinde bulunup bulunmayacakları, ilgili devlet hükümetlerinin göz önünde bulundurduğu politik koşullara ve belirledikleri terörizmin tanımına göre değişiklik göstermektedir. altında tutmaktadır. Bireylerin ve lamaktadır. Ayrıca grupların devletlerin belirlediği te- devletler, izledikle- rör listelerinde bulunup bulunma- ri çıkar odaklı poli- yacakları, ilgili devlet hükümetleri- tikalar gereği, birtakım terör faali- nin göz önünde bulundurduğu poli- yetlerinde bulunan grupları terörist tik koşullara ve belirledikleri terö- olarak kabul etmek için, ilgili ülkele- rizm tanımına göre değişiklik gös- re de çeşitli şartlar koşabilmektedir. 13 termektedir. Bu sebeple bütün dev- Bütün bunların yanı sıra yine bazı letlerin kabul edebileceği terörü ya- devletler, terörü destekledikleri- saklayan genel çerçeveli uluslarara- ni iddia ettikleri birtakım devletle- sı bir metin ne yazık ki henüz oluş- re karşı yaptırımlar uygulayıp güç turulamamıştır. Bu durum, uluslararası politik dengeler ve çıkarlar üzerine varlığını şekillendiren her devletin kendine ait bir terörist listesinin bulunmasına neden kullanma tehdidinde bulunurlarken, aynı eylemlerde bulunan başka devletlere karşı uluslararası hukuk çerçevesinde önlem alınması teşebbüslerine de engel olabilmektedirler. 14 08 Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım Bu anlatılanlardan devletlerin devletlerin teröre maddi destek ve terörle mücadeleye ilişkin fark- kaynak sağlanması kapsamında suç lı uygulamalar geliştirmiş olduk- olarak kabul ettikleri aktiviteler- ları açıkça görülmektedir. Bütün dendir. Bu noktada, bireylerin te- bu farklılıklara rağmen, gerek BM röre maddi destek sağlanması ko- Güvenlik Konseyi kararları gerekse nusunda suçlu bulunması için, on- Avrupa Birliği’nin terörle mücade- ların terör örgütlerine yardım sağ- lede üye devletler arasında bir stan- lamak veya sağlamamak gibi bir ni- darda varılması için aldığı Çerçeve yette olup olmadıklarına bakılma- 15 Kararlar, devletlerin terörle mü- maktadır. Bu sebeple terörist eylem- cadelede almaları gereken tedbir- lerin önünü açmak niyeti taşısın ya- ler noktasında temel dayanakları hut taşımasın her türlü benzeri fa- ortaya koymuştur. aliyet teröre maddi destek kanunu Devletlerin terörle mücadele nok- 09 kapsamında yasaklanmıştır. 17 tasında uygulamakta oldukları bir- Uluslararası ve yerel kaynaklara takım ortak kararlar çerçevesinde, ek olarak hükümetler arası organ- terörü finanse eden bazı hükümet- lar da terörizmle mücadele yasasına leri, terörist faaliyetlerin cezalan- ilişkin politikalar yayımlayabilir ve dırılmasını, terörist eylemler için terörizmle mücadeleye ilişkin mo- yapılan hazırlıkların önlenmesini del bir yasa tasarısı hazırlayabilir- ve terörün çeşitli şekillerde finan- ler. FATF ve GCTF yerel, bölgesel ve se edilerek desteklenmesini engelle- uluslararası terörle mali ve hukuki mek için geniş kapsamlı yaptırımlar mücadele kanunlarını geliştirmek kabul edilmiştir. Örneğin, ABD’de ve desteklemek hususunda önem- teröre verilen maddi desteğin be- li bir etkiye sahiptir. Bu grupların deli 15 yıl hapis cezası olarak kabul etki alanları, terörle mücadele so- edilmiştir. Söz konusu hukuk kura- runları ile terörizmin finanse edil- lı, suçlu olan kimsenin uyruğu hesa- mesi gibi daha özel kaygılar arasın- ba katılmadan aynen uygulanmakta- da dağılım göstermektedir. dır. Terörist eylemlerle ilişiği bulu- Bu uluslararası organların öne- nan kişi, grup ve kurumlara parasal rileri, insani örgütler de dâhil ol- desteğin sağlanması, terör eylemle- mak üzere birçok farklı aktörü et- rinin gerçekleştirilmesi için kişile- kileyebilmektedir. Örneğin FATF, rin eğitilmesi ve bu eğitim kampları sivil toplum örgütlerini de içerisi- için konaklama, yer ve ulaşım aracı ne alan terörizmin finanse edilme- tahsis edilmesi, terörizm eylemleri- sine ilişkin tavsiye kararları geliş- nin hayata geçirilmesine sebep ola- tirmiştir. Bunlardan biri olan 8 nu- bilecek silah, patlayıcı madde ve bu- maralı tavsiye kararı, özellikle terö- nun gibi birçok ekipmanın terörist rün finansmanı ile mücadele konu- eylemlerde bulunacak kişi ve grup- sunda kâr amacı gütmeyen kuruluş- lara tedarik edilmesi gibi faaliyetler, lara yoğunlaşmakta ve bazı terörist ARAŞTIRMA 22 ULUSLARARASI HUKUK grupların kendi çıkarları için bu tür yardım kuruluşlarının sahadaki ma- kuruluşları kullanmaya çalışaca- nevra kabiliyetlerini olumsuz etkile- ğını veya kendileri için böyle yapı- yen bir unsura da dönüşebilmektedir. lar tesis edebileceğini kaydetmekte- Uluslararası çapta terörle müca- 18 dir. Kâr amacı gütmeyen kuruluş- dele politikasında görev alan kuru- ların suistimal edilmesinin önlen- luşların birçoğu terörü destekleme- mesine ilişkin FATF’ın yürüttüğü ye kaynak olabilecek her türlü faa- kampanyaya göre devletler, teröriz- liyeti engellemek için risk yönetim min finanse edilmesine karşın ken- prosedürleri ve iç tüzükler uygula- di hukuki yeterliliklerini gözden maktadır. Ayrıca bu organizasyon- geçirmelidirler. FATF’a göre dev- lar teröre dayanak olabilecek kay- letler, sivil toplum kuruluşlarının nakların engellenmesi noktasında amacı dışında kullanılmalarını ön- ilkeli insani eylem şartlarını da dü- leyebilmek maksadıyla hukuki dü- zenlemektedirler. Batılı devletle- 21 zenlemelerde bulunmalıdır. Bu tür rin resmî fonlarını ilkesel kararların en önemli açma- kullanan Batılı yar- zı ise, kendi aralarında terörün ta- dım kuruluşları için nımında dahi uzlaşamayan ülkele- söz konusu risk yö- rin, terörün finansmanı konusun- netim prosedürle- da nasıl bir ortaklık geliştirebile- rini uygulamak gö- cekleri hususudur. Bu uluslararası kuruluşa ait politi- receli biçimde kolay olsa da, savaş ve kriz ka ve prosedürler, insani aktörler ve bölgelerinde çalışan bağışçılar ile BM’nin ilgili kuruluşla- Batı dışı yardım ku- rı arasında bir sözleşme niteliği taşı- ruluşları için bu pro- maktadır ve bunun yanı sıra insani sedürleri aynen ka- Terörle mücadele kararları, insani aktörlerin belirli risk ortamlarında faaliyette bulunma kabiliyetleri üzerinde kısıtlayıcı bir etkiye sahiptir. aktörlerin günlük aktivitelerini de bul etmek oldukça sıkıntılı görün- etkileyebilmektedir. Bu sözleşmeyle mektedir. Zira, Batılı büyük donör esas olarak bağışçıların, paydaşların kuruluşlar kriz bölgelerine yöne- ve insani örgütlerin korunması he- lik yardım politikalarını geliştirir- deflenmektedir. Böylece insani ku- ken, fon aldıkları devletlerin işaret ruluşlar ihtiyaç duydukları fonları ettiği bölgeler dışındaki riskli alan- deneyimli yerel ortaklardan ve hu- ları görmezden gelebilmektedir. Batı kuken sorunsuz kuruluşlardan ala- dışı yardım kuruluşlarının böyle 19 bileceklerdir. Bu sözleşmeler, söz bir tercihte bulunması, kendilerini konusu maddelerin uygulanması- güvende hissetmelerine sebep olsa nı kuruluşların uygulayıcı ortakla- da, bu durum gerçek mağduriyetle- rı, sözleşmeye taraf olanlar ve tüm rin yaşandığı bölgelerden çekilme- bağış alanlar için zorunlu tutmakta- leri anlamına geleceğinden mağdu- dır. 20 Teoride oldukça tutarlı görü- nen bu yaklaşım, uygulamada insani riyetlerin giderilmesine bir faydası olmayacaktır. 10 Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım İnsani Yardımlar ve Dengeli Yaklaşım İnsanların başta yaşama hakkı gibi terör olgusu, üzerinde mutabakata birçok hakkını tehdit eden terörizm, varılan kesin bir tanıma sahip olma- demokratik hukuk düzenine karşı dığından devletler tarafından bile- risk oluşturmaktadır. Bu nedenle te- rek ya da bilmeyerek bypass edilebil- rörle mücadele, devletlerin bir hak- mektedir. Devletlerin terörle müca- kından ziyade onların aynı zaman- dele adı altında yürüttükleri bu ted- da görevi olarak da nitelendirilmektedir. Terörizm, insan hakları ve insani yardım arasında ortaya çıkan ilk problematik, terörle mücadelenin insan hakları rejimi üzerindeki etkilerinden kaynaklanmaktadır. 22 Şiddetin artış gösterdiği yerlerde insan hakları standartlarının düşüşe geçtiği göz ardı edilemez bir gerçektir. Söz konusu sorun, devletlerin “Özgürlük mü, güvenlik mi?” soruları çerçevesinde seçim yapmak zorunda kaldıklarında tercihlerini genellikle güvenlik lehinde kullanmalarını ge- birler, demokratik toplumsal ilkeler rekli kılmaktadır. Bu bağlamda kimi açısından terörle mücadele yetkile- devletler terörle mücadele amacıy- rini kullanan devletlerin hesap ve- la bazen her yolun mubah olduğu rebilirliklerine gölge düşürmekte- anlayışıyla hareket ederek hukuk dir. Çünkü bir kurallar bütünü olan dışı yollara dahi başvurabilmekte- hukuk, terörle mücadele tedbirleri- 23 11 dirler. Bu sebeple terörle mücade- nin uygulanması noktasında devlet- le adına birtakım insan hakkı ihlal- lerin uyması gereken birtakım kural- leri ortaya çıkabilmektedir. Çünkü lara da düzenlemeler getirmektedir. ARAŞTIRMA 22 ULUSLARARASI HUKUK Devletlerin ve terörle mücadele po- tarafından yapılan insani yardımlar litikalarını hayata geçiren kişi veya da terörle mücadele hukukunun uy- kurumların var olan bu hukuk ku- gulanış biçimlerinden belli noktalar- ralları çerçevesinde gerek siyasi ge- da etkilenmektedir. Mevcut uluslara- rekse hukuki açıdan sorumlulukla- rası terörle mücadele hukukunun uy- rının olduğunu göz ardı etmemeleri gulanış biçimi, devletlerin kimi za- gerekmektedir. Ayrıca, terörle müca- man muğlak düzenlemeleri veya tek delede demokratik devletlerin yap- yanlı kararları sebebiyle insani örgütler tarafından diğer uluslararası sözleşmelere dayalı olarak bir kasıt gütmeden farklı yorumlanabilmektedir. Bu yorum farklılıkları devletlerin terör listelerinde yer alan gruplar tarafından kontrol edilen bölgelerde sıkışıp kalmış sivillere yardım söz konusu olduğunda insani yardım kuruluşlarını zora sokmaktadır. Terörle mücadele kararları, insani aktörlerin belirli risk ortamlarında faaliyette bulunma kabiliyetleri üzerin- de kısıtlayıcı bir etkiye de sahiptir. Bu ması gereken şey, şiddete bulaşma- durum insani örgütler ve onların ba- mış insanların özgürlüklerini kısıt- ğışçıları için potansiyel olarak kar- lamak değil özgürlüklerin daha ko- maşık yeni yasal ve yönetimsel zor- lay ve rahat bir şekilde uygulanabi- luklar çıkarmaktadır. Ortaya çıkan leceği bir alan oluşturmaktır. bu ve benzeri zorluklar neticesin- İnsan hakları ihlallerini önlemek, de insani örgütler bazı durumlar- toplumların daha insani koşullar- da devlet dışı gruplarca terörist ola- da yaşamalarını sağlamak amacıyla rak algılanabilmekte ve bazı devlet- devletler veya sivil toplum örgütleri lerin yerel terörist listelerinde yer 12 Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım alabilmektedirler. Bu listelerde yer almak ise beraberinde birçok yasağı getirmekte, mevzubahis bu yasaklamalardan bazıları insani aktörlerin bölgelerdeki kabiliyetlerini önemli ölçüde etkilemektedir. Devletler olarak terörle mücadele hukuku ve politikaları konusunda farklı hükümetler ve sivil toplum kuruluşları arasında geliştirilen diyalog, terörle mücadelede yaptırımların çerçevesinin yeniden nasıl şekillendirebileceğini anlamada önemlidir. Bu şekillendirme girişimi insani aktörlerin insani yardımlarda bulunurken terörle mücadele yasası altında ne tür bir cezai sorumluluğa tabi tutulacağına da ışık tutmaktadır. Başlarda, bazı hükümet yetkilileri ve sivil toplum kuruluşları bu tartışmalara katılma noktasında isteksiz olsalar da son zamanlarda bu durum bir nebze olsun değişmiş ve birçok insani örgüt ve devlet arasında terörle mücadele noktasında iş birliği çalışmaları hız kazanmıştır. Bu, Bununla beraber hükümetler, insani yardım kapsamında faaliyet gösteren insani örgütlere karşı tamamen yönlendirici ve buyurgan olan tavırlardan kaçınmalıdırlar. Burada güvenliğin sorumlusu olan devletlerin rolü, insani yardımların sağlıklı bir şekilde ulaştırılmasını temin edecek düzenleyici bir aktör olmaktır. Bu da devletlerin terörle mücadele uygulamalarının olması gereken zamanda, olması gereken kişilere, olması gereken şekillerde yapılmasının gereğini gündeme getirmektedir. Ayrıca hükümetlerin izledikleri terörle mücadele politikaları ekseninde, terör listesindeki silahlı grupların kaynaklarını yok edebilmek amacıyla ihtiyaç içinde olan kesimleri etkileyecek kısıtlayıcı yasalar ve düzenlemeler uygulama riskini terörle mücadele hukukuna ilişkin azaltmaları gerekmektedir. Doğru farkındalığın ve bu farkındalığın in- ve tam anlaşılmayan terörle müca- sani yardım üzerindeki etkilerinin dele hukuku ve devlet yöneticileri- artmasından kaynaklanmaktadır. Devletler ve insani örgütler, terör- 13 ƸƸ Şeffaflık ƸƸ Hesap verebilirlik ƸƸ Standartlaşma nin terörle mücadele kanunlarını yorumlama şekilleri ve insani aktör- le mücadele düzenlemelerinin pra- leri bu yorumlara zoraki uydurma tik sonuçlarının açık ve samimi bir istekleri, insani aktörlerin, insani şekilde tartışılmasına yönelik görüş- yardımları, yardıma muhtaç grup- melerde bulunmuşlardır. Bu diyalog- lara ulaştırmada izleyecekleri uy- larda kendi hassasiyetlerini ortaya gun risk yönetimi prosedürleri ge- koymuşlar ve insani yardımlar nok- liştirmelerini de zorlaştırmaktadır. tasında hangi koşullarda bağış yapı- Bu belirsizlik, insani aktörler açı- labileceğine ilişkin tedbirleri sırala- sından istenmeyen sonuçlara sebep mışlardır. Bu diyaloglarda en fazla olabilmektedir. Terörle mücadele önce çıkan ilkeler şunlar olmuştur: noktasında, içerisinde bulunulan ARAŞTIRMA 22 ULUSLARARASI HUKUK bu muğlak şartlar altında çalışan in- uygulamalarında daha dikkatli dav- sani kuruluşlar, terörist grupların randıklarına kuşku yok. Ama sonuç kontrolündeki bölgelerde yaşayan olarak terörle mücadele uygulamala- sivil halkla temas kurarken bu ileti- rı altında cezai sorumluluk getirecek şimi uygun düzeyde tutmada ciddi durumlar ile tehdit olarak algılanan sorunlar yaşayabilmektedir. 24 durumlar, arzulanan ve hukuka uy- İnsani aktörler bilerek veya bil- gun insani müdahaleyi ürkütmekte meyerek yapabilecekleri hatalar se- ve engellemektedir. Bu ürkütmenin bebiyle insani yardım faaliyetleri sı- oranını ölçmek kolay olmasa da son rasında terörle mücadele kanunları dönemlerdeki insani krizlerden elde kapsamında sorumlu tutulma ris- edilen kanıtlar, bu durumun insani kini her an yanlarında hissetmekte- müdahale üzerindeki olumsuz etki- dirler. Bu riski yok etmek amacıyla lerini gözler önüne sermektedir. 25 Terörle Mücadelede Finans Sektörü Terör örgütleri eylemleri için ihti- mücadelede finans sistemlerindeki yaç duydukları finansmanı, yasal ve yasal boşlukları gidermek ve ülkenin yasa dışı kaynaklar ile kendilerini zayıf ve suistimal edilmeye yatkın fi- destekleyen devletlerden sağlamak- nansal sistemlerinin terörist grup- ta, bu kaynaklardan elde ettikleri ge- larca kullanılmasını önlemektir. Bu lirleri ise kuryeler aracılığıyla (fizi- sebeplerle son zamanlarda bazı ülke- ki olarak) veya yasal mali kuruluşlar ler, finans kuruluşlarının gözetimi- ya da yeraltı bankacılık sistemleri ile ne dair tedbirlerini artırarak terörle transfer etmektedirler. Bu kapsamda, ilgili suçlara karşı bireylere ve ülke- terörün mali kaynakları ile mücadele, lere daha fazla yaptırım uygulamaya terörle mücadelenin vazgeçilmez bir koyulmuşlardır. Bu yaptırımlardan unsurunu oluşturmaktadır. 26 biri de, ABD de dâhil olmak üzere Terörist faaliyetlerde bulunan birçok devletin, bankaların hizmet grupların finanse edilmesinin ya- servislerinin üçüncü gruplar tara- rattığı endişeler, devletlerin finans fından terörizmin finanse edilmesi sektörüne olan ilgisini arttırmıştır. için kullanılması hususunda banka- Birtakım hükümetler arası organ- ları yasal olarak mesul tutmasıdır. 27 lar -FATF’a benzer şekilde- ülkelerin Hükümetler kadar bankalar da te- finansal düzenlenmelerini bir stan- rörle mücadele kanununun yetki sı- darda oturtmaya yardımcı olabilmek nırlarını aşabilen kurallar, politika- amacıyla politika önerileri yayımla- lar ve risk yönetim prosedürleri uy- maya başlamışlardır. Yayımlanan bu gulamaya başlamışlardır. Yine bazı önerilerin amacı, ülkelerin terörle bankalar, dolandırıcılıkla mücadele, 14 Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım 15 kara para aklanmasının önlenmesi yasal değişiklikler veya hukuk da- gibi illegal bankacılık işlemlerinin vaları haricinde, yasal olarak ve imaj etkili ve kesin bir biçimde engellen- noktasında zarara uğramamak için, mesi için birtakım protokoller yürür- bulundukları ülkelerin terörle müca- lüğe koymuşlardır. Terörle mücadele dele, dolandırıcılık ve kara para akla- noktasında söz konusu bu uygulama- ma gibi faaliyetlerle mücadele öneri- ları ihlal eden veya finans sistemini leri çerçevesinde yüksek risk temel- terörü finanse etmede kullanan ban- li protokoller geliştirmeye devam et- kalar, ceza almanın çok daha ötesin- mektedirler. Burada ortaya çıkan de, birbirini takip eden mali, yasal ve en önemli açmaz ise, bankaların bu 28 imaj zedelenmesi gibi durumlarla da uygulamaları yaparken çok rasyonel karşı karşıya kalmaktadırlar. olmayan Batı merkezli söylentilere Finansal faaliyetlerin daha detaylı aşırı hassasiyet gösterip, birçok ku- incelenmesi, birçok bankanın terörle ruma karşı abartılı önlemler alma- mücadele yaptırımlarına birey, grup larıdır. Kuşkusuz bunun en ağır be- yahut ülke düzeyinde tehdit olabile- delini genellikle Batı dışındaki yar- cek yüksek risk şartları ve aktörleri- dım kuruluşları ödemektedir. Batılı ni içeren ticari faaliyet süreçlerini iş- kuruluşların kontrolünde olmayan letmemesi anlamına gelmektedir. Bazı fon ve faaliyetlere bir şekilde engel- durumlarda yüksek riskli ticari faa- ler çıkarılabilmektedir. liyetlerden kaçınma, hukuk tarafın- Sadece devletlerin değil, hükümetler dan şart koşulmuştur. Bankalar ayrı- arası organların politikaları da insa- ca, terörle mücadele tedbirlerine kar- ni aktörler üzerinde önemli bir etki- şılık olarak birtakım risk tabanlı pro- ye sahiptir. Bu bağlamda en dikkat çe- tokolleri de benimseyebilmektedirler. ken oluşum, kara paranın aklanması- Bankaların terörün finansmanını na ilişkin hukuk ve politika modelle- önlemeye ilişkin mevcut uygulamala- ri geliştiren Finansal Eylem Gücü’dür rı yürürlüğe koymak ve yorumlamak (Financial Action Task Force-FATF). hususunda izledikleri politikalar, in- Türkiye’nin de üye olduğu FATF, kâr sani aktörlerin faaliyetlerini de etki- amacı gütmeyen kuruluşların kötü- lemektedir. Bu uygulamalar sebebiy- ye kullanılmasını önlemek amacıyla le insani aktörlerin belirli ülkelerde devletlere politika ve hukuki adım- faaliyette bulunmaları ve o ülkelere lar atılması önerilerinde bulunmak- fon transfer etmeleri mümkün olma- tadır. 1989 yılından beri faaliyette 29 yabilmekte veya bu insani aktörler, bulunan bu uluslararası yapının üye insani yardım faaliyetleri neticesin- devletlere raporlar şeklinde sundu- de ortaya çıkan birtakım maliyetle- ğu öneriler tavsiye niteliğindedir ve ri karşılayabilmek amacıyla yüksek bir bağlayıcılıkları yoktur. Sivil top- meblağlarda nakit parayı bir yerden lum kuruluşlarının faaliyetlerinin bir yere taşımak için oldukça yüksek düzenlenmesine yönelik olan bu eği- riskler alabilmektedirler. Bankalar, lim, terörle mücadele hukukunu ve ARAŞTIRMA 22 politikalarını hükümetler arası or- böylesi bir arayış döneminde, kurum- ganizasyonlarla birlikte formüle et- ları zora sokan kararlar ciddi süreçler meye çalışan farklı oluşumları da be- ardından alınmalıdır. İnsani aktörle- raberinde getirmiştir. Türkiye’nin ri düzenlemekle yükümlü olan bu ya- de kurucuları arasında bulunduğu salar ve politikaların, sıcak bölgelerde Küresel Terörle Mücadele Forumu faaliyet gösteren insani kuruluşların (Global Counterterrorism Forum- operasyonlarını kesintiye uğratma- GCTF) bu oluşumlara örnek gösteri- yacak şekilde olması gerekmektedir. 30 lebilir. 2011 yılında kurulan bu fo- Ayrıca insani yardım örgütleri, insani rum, başta terörün küresel çapta fi- yardım faaliyetlerinde bulunmak ama- nansmanının engellenmesi konusu cıyla gitmiş oldukları bölgelerde düş- olmak üzere, birçok alanda tavsiye manca şartlarla da karşı karşıya kala- kararları almaktadır. ULUSLARARASI HUKUK bilmektedirler. Söz konusu bu kuru- Bununla birlikte sivil toplum kuru- luşlar, sınırları içerisinde bulunduk- luşlarının çalışma alanlarını ve koşul- ları devletler veya devlet dışı aktörler larını yeniden düzenlemek amacıy- tarafından şüpheli yahut güvenilmez la geliştirilen bazı politikalar, insani olarak algılanabilmekte, bu da onların aktörleri operasyonel ve etik anlam- insani yardım çalışmalarına ve çalı- da zora sokabilmektedir. Standart ve şanlarının can güvenliklerine ciddi genel ilkelerin henüz netleştirilmediği bir tehdit oluşturabilmektedir. Sonuç Globalleşen ve neredeyse tek bir toplum haline gelen dünya milletleri, adı ve kurumsal düzeyde terör faaliyetlerine maddi desteğin önünü alma- konulmuş tek bir düşman tarafından değil, sınırları aşan ve asimetrik bir nitelik arz eden terör tehdidiyle karşı karşıyadır. Bu kapsamda devletler, ulusal ve uluslararası güvenliklerine tehdit olarak algıladıkları her türlü sorunu ortadan kaldırabilmek için bütün imkânlarını seferber etmeye başlamışlardır. Bu tedbirler çerçevesinde devletler, insani yardım kuruluşları ile finans sektörlerini de kapsayan bir terörle mücadele hukuku sistemi oluşturmuşlardır. Bahse konu bu hukuk sistemi, başta finans sektörü olmak üzere, bireysel yı amaçlamaktadır. Ancak bu yaptırımlar, uluslararası arenada ortak bir tanıma sahip olmayan terör kavramının her devlet tarafından farklı algılanması sebebiyle özellikle hem finansal kurumlar hem de insani aktörler açısından kafa karıştırıcı bir nitelik arz etmektedir. Yani sivil toplum kuruluşlarını da düzenlemek niyeti taşıyan bu terörle mücadele hukuku çerçevesinde geliştirilen politikalar, terörün ortak bir tanıma sahip olmaması nedeniyle operasyonel ve etik anlamda insani kuruluşları zora sokmaktadır. İnsanların ve 16 Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım toplumların daha insani şartlarda yaşamalarını sağlayabilmek maksadı ile insani yardım faaliyetlerinde bulunan bu kuruluşlarla ilgili söz konusu yasal düzenlemelerin insani yardım faaliyetlerini kesintiye uğratmayacak şekilde yapılması gerekmektedir. Ayrıca terörist grupların her devletin kendi ideolojisi ölçütünde gruplandırılmasının da uluslararası arenada birtakım insan hakları ihlallerinin önünü açtığı yadsınamaz bir gerçektir. Bu bağlamda hem devletlere hem de uluslararası kuruluşlara düşen görev, her türlü ideolojiden ve çıkar odaklı düşünceden sıyrılarak kesin ve net bir terör tanımı yapmak, yapılan bu tanıma binaen terörist faaliyetleri önleyici her türlü tedbiri ırk, dil, din ayrımı gözetmeden almaktır. Sonnotlar 17 1. “Terörle Mücadele Yasası ve Terörle Mücadele Yasasının Düzenlenmesine İlişkin Yardım Kuruluşlarının Bilmesi Gerekenler”, The Humanitarian Practise Network, Overseas Development Institute, Sayı 79, Kasım 2014, s. 3. 2. Atilla Yayla, Terörizm Kavramsal Bir Çerçeve, s. 336-337, http://www.politics.ankara. edu.tr/dergi/pdf/45/1/atillayayla.pdf (13.07. 2016). 3. Talip Küçükcan, “Sosyolojik Açıdan Şiddet ve Terör”, http://arsiv.setav.org/public/ HaberDetay.aspx?Dil=tr&hid=40942&q=sosyolojik-acidan-siddet-ve-teror (13.07.2016). 4. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 3. 5. Hüseyin Pazarcı, Uluslararası Hukuk, Ankara: Turhan Yay., 2004, s. 190. 6. İbrahim Kaya, Terörle Mücadele ve Uluslararası Hukuk, Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu, 2005, s. 89. 7. Dr. A. Emre Öktem, Terörizm, İnsancıl Hukuk ve İnsan Hakları, s. 4; ayrıca bk. Antoine Sottile, “Le Terrorisme International” in RCADI, 1938/III, tome 65, s. 92. 8. Başlangıçta BM, Taliban veya el-Kaide ile bağlantılı bireylerin ya da grupların yer aldığı birleşik bir terör listesi açıklamış ancak daha sonra bu listeyi iki ayrı gruba ayırmıştır. Şu anda 1988 sayılı Komite, Taliban ile ilişkili kişi ve kuruluşların listesini yönetmektedir. 9. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 3. 10. Kaya, s. 104. 11. Country Reports Puruant to Resolution 1373 (2001) and Resolution 1624 (2005), http:// www.un.org/en/sc/ctc/resources/countryreports.html 12. Kaya, s. 9; ayrıca bk. Ümit Özdağ ve O. M. Öztürk (der.), Terörizm İncelemeleri; Teori, Örgütler, Olaylar, Ankara: ASAM, 2000. 13. “Terörle Mücadele Yasası ve....” s. 4. 14. Kaya, s. 10. 15. Kaya, s. 12; ayrıca bk. Council Framework Decision 2002/475/JHA of 13 June 2002 on combating terrorism (OJL 164, 22 June 2002) Bölüm. 2. ARAŞTIRMA 22 16. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 4; ayrıca bk. (18 U.S.C § 2339a ve 2339B. Bu mevzuatta, bk. Charles Doyle, Terrorist Material Support: An Overview of 18 U.S.C. 2339A ve 2339B, Congressional Research Service, 19 June 2010). 17. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 4; ayrıca bk. Holder v. Humanitarian Law Project, 130 S. Ct. 2705, 2725 (2010). 18. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 4-6; ayrıca bk. “International Standards on Combating Money Laundering and the Financing Terrorism&Profileration: The FATF Recommendations”, Financial Action Task Force, February, 2012. 19. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 6; ayrıca bk. “Counterterrorism and Humanitarian Engagement Project”, Partner Vetting in Humanitarian Assistance: An Overview of Pilot USAID and State Department Programs, Research and Policy Paper, Kasım 2013. 20. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 6; ayrıca bk. Mackintosh and Duplat, Study of the Impact of Donor Counter-Terrorism Measures on Principled Humanitarian Action, s. 69. 21. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 6; ayrıca bk. Counterterrorism and Humanitarian Engagement Project, “An Analysis of Contemporary Anti-Diversion Policies and Practies of Humanitarian Organizations”, Research and Policy Paper, Mayıs 2014. 22. Öktem, s. 246. 23. Kaya, s. 195; “ABD Başkanı Bush, 17 Eylül 2001 tarihindeki basın toplantısında ‘Hiçbir kural yok (There are no rules)’ diyerek bu yaklaşımı benimsediğini ifade etmiştir.” (Nakleden A. Hurrel, “ ‘There are no Rules’ (George W. Bush): International Order after September 11”, International Relations , Cilt 16, Sayı 2, 2002, s. 185. 24. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 7-8; ayrıca bk. Naz k. Modirzadeh et al., “Humanitarian Engagement Under Counter Terrorism: A Conflict of Norms and the Emerging Policy Landscape”, International Review of the Red Cross, Vol. 93, No. 883, Eylül 2011. 25. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 8; ayrıca bk. Mackintosh and Duplat, Study of the Impact of Donor Counter-Terrorism Mesures on Principled Humanitarian Action. 26. Tulga Uyar, Terörle Mali ve Hukuki Mücadele, Ankara: Adalet Yayınevi, 2008, s. 80. 27. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 8; ayrıca bk. “The Currency and Foreign Transactions Reporting Act of 1970” (as amended by Title III of the USA PATRIOT Act of 2001). 28. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 9. 29. “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 9; ayrıca bk. FATF, International Standards on Combating Money Laundering. 30. ULUSLARARASI HUKUK “Terörle Mücadele Yasası ve....”, s. 9. 18 Bulanık Suda Balık Avlamak Batı’nın Terörle Mücadele Konsepti ve İnsani Yardım Nuhun Gemisi Sayfa Tasarım: Fatih Hacıoğlu Baskı: Pelikan Basım Maltepe Mh. Gümüşsuyu Cd. Odin İş Merkezi No. 28/1 Topkapı-İSTANBUL Uluslararası terörle mücadele hukuku birden fazla devleti ilgilendirdiği için çok büyük bir önem taşımakta, ama bununla birlikte karmaşık bir görünüm de sergilemektedir. Söz konusu bu sorunsal, her devletin kendi ideolojisine ve çıkarlarına yönelik bir terör tanımı yapması sebebiyle giderek daha içinden çıkılmaz bir hale gelmiştir. Hükümetlerin terörist faaliyetleri kendi politik çıkarları çerçevesinde farklı algılama eğilimleri, terörle mücadelede uygulanan tedbirler noktasında kafa karıştırıcı olabilmektedir. Bu kafa karışıklığının da en çok insani kaygılarla hareket etmeye çalışan sivil toplum kuruluşlarını etkilediği görülmektedir. www.insamer.com [email protected]
