Kad›nlar ve do¤a ayn› kaderi paylaflfl›yor Do¤al

SERXWEBÛN Nisan 2008
38
lar›n kimyasallaflmas›, kentsel büyüme, nükleer santrallere karfl› vb. sorunlar›n üzerindeki yo¤unlaflmalar›
desteklenmeli fakat bu tür yaklafl›mlar sadece ekolojik sorunlar›n çözümünü getiremez. Çevrecilik bu aç›dan
sorunun toplumsal kökeni ve çözümüne iliflkin yetersizdir. Çevreci hareketlerin çevre krizinin toplumsal nedenlerden kaynakland›¤›na yo¤unlaflmalar›, sistem elefltirilerini keskinlefltirmeleri, düflünce ve etkinliklerini radikallefltirmeleri gerekmektedir. O
yüzden ekoloji ve çevrecilik olgular›n›
birbirinden ayr›flt›rmak do¤ru bir ekoloji tan›m› için önemli olmaktad›r.
Kad›nlar ve do¤a ayn› kaderi
paylafl›yor
Ekolojiye olan yaklafl›mlar›m›z› k›saca bu flekilde netlefltirirken bir di¤er
önemli konu; kad›nlar›n kölelefltirilmesi
ile paralel do¤rultuda do¤an›n da tahakküm alt›na al›nmas›n›n erkek egemenlikli zihniyetin bir sonucu olarak ele
al›nmas› hususudur. Yüzy›llar boyunca
kad›n ve do¤a ayn› kaderi paylaflm›fl, ikisi de hor görülmüfl, afla¤›lanm›fl ve ikisine de eziyet edilmifltir. Do¤an›n sömürülmesi bütün ça¤lar boyunca do¤ayla
özdefllefltirilmifl bulunan kad›n›n sömürüsüyle iç içe geliflmifltir. Yani kad›nlar›n egemenlik alt›na al›nmalar›yla do¤an›n egemenlik alt›na al›nmas› bir bütün
oluflturmaktad›r. Do¤ru bir do¤a, toplum, insan tan›m› için ilk toplum ve toplumsallaflma olgular›n›n do¤al toplumda
nas›l geliflti¤ini iyi incelemek gerekiyor.
Do¤al toplum; kad›n-ana (tanr›ça ana)
eksenli geliflen bir toplumsal düzendir.
Ve toplumun ilk oluflumunu ifade eder.
‹lk toplumun kad›n eksenli, komünal ve
do¤ayla dostluk gibi temel de¤erler üzerinden varolmas› sa¤l›kl› bir toplumsallaflmad›r ayn› zamanda. fiüphesiz toplum oluflurken primat-hayvans› yaflamdan kopmakla yeni bir geliflim yaflanmaktad›r. Fizik, bitkiler, hayvanlar dünyas›ndan sonra toplumsal varl›k olarak
insansal geliflme yeni bir oluflumdur.
Fakat toplumsal geliflme var olurken
milyarlarca y›ll›k evrimsel geliflimin bir
sonucu olarak, do¤al bir flekilde geliflmifltir. Bu nedenle toplum olgusunun
esasta ekolojik bir olgu oldu¤u belirtilir-
ken bu gerçekli¤e vurgu yap›lmaktad›r.
Toplum, ekolojik ilkeler üzerinden var
olmufltur. Do¤an›n ba¤r›nda, ondan
farkl› ama ondan kopuk olmayan yeni
bir aflama olarak toplum tan›m›n› yapmak en do¤ru oland›r. Bu nedenle ne
toplumu do¤a içinde eritmek ne do¤ay›
toplum içinde eritmek ne de her ikisini
birbirinden keskin ay›ran, karfl› karfl›ya
koyan karfl›tl›k gereklidir. Do¤al toplumda toplumun kendi aras›nda ve do¤ayla
birli¤i vard›r. Toplumun kendisi asl›nda
do¤an›n da büyük baflar›s›d›r. Hayvansal yaflam çevreye, var olana uyum yaflam›d›r. Toplumsal yaflam bunu da
aflan dinamik, etkin mücadeleyi içeren
bir yaflamd›r. Bu yeni bir durumdur.
Farkl›laflma vard›r. Fakat bu tarz var
olufl do¤aya yabanc›laflma, sömürme temelinde de¤ildir. Do¤al toplumda do¤a
bir “Ana” gibi görülür. Toprak diflil ö¤e
olarak düflünülür. Toprak ve kad›n bedeni özdefllefltirilir. “Do¤a ana” ya da
“toprak ana” denilmesi bununla ba¤lant›l›d›r. Ana-çocuk iliflkisi gibi bir ba¤ vard›r. Do¤a flefkatli, cömert, bereketli,
üretken bir ana olarak alg›lan›r. ‹nsanlar› besleyen, koruyan temel bir yaflam
kayna¤› olarak görülür, t›pk› bir anne gibi. Do¤aya tahakküm düflünceleri yoktur. Çünkü toplumda tahakküm düflüncesi yoktur. ‹nsanlar, do¤an›n ne alt›nda
ne üstünde görülmüfltür. K›sacas› do¤aya sayg›, onu kutsal, canl›, üretken, yarat›c›, bereketli görme anlay›fl› vard›r.
Kendisi gibi her fleyin canl›, bir ruhu oldu¤u anlay›fl› vard›r. Buna canl›c›l›k
(animizm) denilmektedir.
Do¤al toplumdaki farkl›laflmalar
ifllevsel olarak birbirini tamamlar
Animizm, do¤adan kopuk olmayan
bir zihniyettir. Do¤al toplumda do¤adan
kopuk olmayan zihniyet yap›lar› ayn› zamanda duygusal zeka ve analitik zekan›n birbirinden kopuk olmad›¤›n› da
göstermektedir. Bu durum yarat›c›, zengin düflünceye yol açm›flt›r. Neolitik toplumun harikalar yaratan icatlar›n›n ve
yarat›c›l›¤›n›n arkas›nda canl› do¤aya
duyulan sayg› oldu¤u büyük bir gerçekliktir. Do¤ayla karfl›l›kl› bir ba¤ ya da do¤aya ters düflmeme her zaman için sa¤l›kl› bir geliflime ve zenginli¤e yol açmaktad›r. Tümden bir yaflama sayg› söz konusudur. Do¤al toplumda yafl, cinsiyet
vb farkl›laflmalar ifllevsel olarak birbirini
tamamlar. Yani bu farkl›l›klar hiyerarflik
bir statüye sahip de¤ildir. Bu bak›fl farkl›l›klara sayg›dan dolay› ekolojiktir. Toplumsal kimi farkl›l›klar birbirini tamamlarlar. Bu da farkl›l›klar›n birli¤ini ifade
etmektedir. Burada ekolojinin en temel
ilkelerinden biri olan eflitsizliklerin eflitli¤i ilkesinin iflleyifli vard›r. Do¤al toplumdaki kad›n-erkek kültürünün birbirini
tamamlamas› olmasayd› ve birbirleriyle
sürekli bir çat›flma halinde olsalard›, o
dönemin insan topluluklar›n›n oldukça
zor yaflam koflullar›nda ayakta kalmalar› mümkün olmazd›.
Do¤al toplumun do¤aya dost bak›fl›nda hiyerarflik toplum güçlerinin ç›k›fl›yla
bir de¤iflim geliflmeye bafllar. Kad›n›n
kölelefltirilmesiyle di¤er hiyerarflilerin
zemini oluflarak s›n›f ve ulus köleliklerin