31) Endokrin Sistem #6 – Eşeysel Bezler – Timüs Bezi

11. SINIF KONU
ANLATIMI
31
ENDOKRİN SİSTEM 6
EŞEYSEL BEZLER – TİMÜS BEZİ – EPİFİZ BEZİ
EŞEYSEL BEZLER
✔ Eşeysel bezler, erkeklerde TESTİS (er bezi) ; kadınlarda OVARYUM (yumurtalık) dur.
✔ Bu bezler hipofizden salgılanan FSH ve LH etkisi ile hormon salgılar.
✔ Eşeysel bezler, ergenlik dönemine kadar hormon salgılamazlar. Ergenlik ile beraber hormon salgılamaya başlarlar.
✔ Eşeysel bez hormonları steroid yapılı hormonladır.
Yumurta Kanalı
(Fallop Tüpü)
OVARYUM
Dişilerde üreme sisteminin sağında ve solunda olmak üzere iki tane ovaryum bulunur. Menstrüal döngüyü düzenleyen, Östrojen
ve Progesteron olmak üzere iki tane hormon salgılar.
►ÖSTROJEN HORMONU:
✔ Hipofizden salgılanan FSH etkisi ile ovaryum içerisinde bulunan folikülden salgılanır.
✔ Hipofizden salgılanan LH etkisi ile korpus luteumdan (içi yağ ile dolmuş folikül) çok az miktarda salgılanır.
✔ Östrojen rahimin hamilelik için hazırlanmasını ve endometriyumun kalınlaştırılmasını sağlar.
✔ Ayrıca dişilerde ikincil eşey karakterlerin oluşmasını sağlar.
► PROGESTERON HORMONU:
✔ Hipofizden salgılanan LH etkisi ile korpus luteumdan salgılanır.
✔ Ayrıca hamileliğin ilerleyen evrelerinde plasentadan da salgılanır.
✔ Rahimin iç duvarının embriyonun tutunabilmesi için hazır hale getirilmesini sağlar.
✔ Ayrıca hamilelik sürecinde rahimin kasılmasını önleyerek hamileliğin sürmesini sağlar. Hamilelik döneminde progesteron
salgısı devam eder. Azalması durumunda düşük meydana gelebilir.
TESTİS
Penisin sağında ve solunda olmak üzere iki tane testis bulunur. Doğumdan kısa bir süre önce skrotum içinde vücut dışına çıkarlar.
Skrotum içerisinin sıcaklığının vücut sıcaklığından düşük olması gerekir. Çünkü, spermler vücut sıcaklığında üretilemezler.
► TESTESTERON (ANDROJEN) HORMONU:
✔ Hipofizden salgılanan LH etkisi ile testis içinde bulunan Leydig hücreleri tarafından üretilirler.
✔ Spermlerin olgunlaştırılmasını ve erkek üreme sisteminde bulunan yardımcı bezlerin gelişmesini sağlar.
✔ Ayrıca erkeklere özgü ikincil eşey karakterlerinin oluşturulmasını sağlar.
TİMÜS BEZİ
✔ Göğüs boşluğunda akciğerler arasında ve kalbin üst kısmında bulunur.
✔ Lenf sistemi ile bağlantılıdır.
✔ Yeni doğan bebeklerde çok büyüktür. Yaş ilerledikçe küçülür. Çocuklarda, maksimum aktivite ile çalışır.
✔ T- lenfosit (bağışıklık hücresi) hücrelerinin işlevsel özeliklerini kazandırır.
✔ TİMİK HORMON üretir. Bu hormon, T-lenfositlerinin işlevsel özellik kazandırılmasında ve bu hücrelerin korunmasında görev alır.
EPİFİZ BEZİ
✔ Beyin yarım küreleri arasında bulunur.
✔ MELATONİN HORMONU salgılar.
✔ Bu hormonun salgısı ışık miktarına göre ayarlanır. Göze gelen ışık miktarı az olduğunda (yani karanlık ortam) melatonin
salgısı artar.
✔ Biyolojik saati düzenler. (gün uzunluğuna bağlı olarak ortaya çıkan mevsimsel değişikliklerle ilgili vücudun işlevini
düzenleme)
İnsanda FSH hormonunun salgılanması azaldığında,
I. Folikül ağırlığının artması
II. Testosteron salgısının azalması
III. Ovaryumdan salgılanan östrojen miktarının artması
olaylarından hangileri gerçekleşir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
İnsan vücudunda bulunan,
I. Hipofiz
II. Tiroit
III. Ovaryum
IV. Böbreküstü bezi
gibi bezlerden hangileri hormon dışında da salgı
salgılayabilir?
A) Yalnız II
B) Yalnız III
C) III ve IV
D) I, II ve IV
E) I, III ve IV