iş hukukunun esasları
advertisement
I Prof. Dr. KENAN TUNÇOMAĞ Prof. Dr. TANKUT CENTEL İŞ HUKUKUNUN ESASLARI • Genel Kavramlar • İş Sözleşmeleri • Sendikalar • Toplu İş Sözleşmeleri • Arabuluculuk ve Tahkim • Grev ve Lokavt Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na Göre Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 6. Bası Beta II Yayın No : 2894 Hukuk Dizisi : 1424 1. Bası - Ocak 1989 2. Bası - Kasım 1999 3. Bası - Kasım 2003 4. Bası - Eylül 2005 5. Bası - Ocak 2008 6. Bası - Nisan 2013 - İSTANBUL - İSTANBUL - İSTANBUL - İSTANBUL - İSTANBUL - İSTANBUL ISBN 978 - 605 - 377 - 918 - 6 Cop­yright© Bu ki­ta­bın bu basısı için Tür­ki­ye’de­ki ya­yın hak­la­rı BE­TA Ba­sım Ya­yım Da­ğı­tım A.Ş.’ye ait­tir. Her hak­kı sak­lı­dır. Hiç­bir bö­lü­mü ve pa­rag­ra­fı kıs­men ve­ya ta­ma­men ya da özet ha­lin­de, fo­to­ko­pi, fak­si­mi­le ve­ya baş­ka her­han­gi bir şe­kil­de ço­ğal­tı­la­maz, da­ğı­tı­la­maz. Nor­mal öl­ çü­yü aşan ik­ti­bas­lar ya­pı­la­maz. Nor­mal ve ka­nu­nî ik­ti­bas­lar­da kay­nak göste­ril­me­si zo­run­lu­dur. Dizgi : B e t a B a s ı m A . Ş . Baskı - Cilt : Yazın Basın Yayın Matbaacılık Trz.Tic.Ltd.Şti. (Sertifika No: 12028) Çiftehavuzlar Cd. Maltepe Mh. Prestij İş Merkezi No: 27/806 K:9 Zeytinburnu/İSTANBUL 0212 565 01 22 - 0212 565 02 55 Ka­pak Ta­sa­rım : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Narlıbahçe Sok. Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05 - 511 36 50 www.betayayincilik.com III ÖNSÖZ 1989 yılında basılan «İş Hukukunun Esasları» adlı kitabımın ikinci basısını, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalının ciddi ve çalışkan öğretim üyelerinden Prof. Dr. Tankut Centel’le birlikte gerçekleştirmeye karar verdim. Ortak çalışma konusu olan; «İş Hukukunun Esasları» adını taşıyan bu kitabım, 1989 yılı başlarında yayınlanmıştı. Anılan kitabım, 1986 yılında dördüncü basısı yapılan «Türk İş Hukuku I: Bireysel İş Hukuku» ile 1988 yılında ikinci basısı yapılan «Türk İş Hukuku II: Toplu İş Hukuku» şeklinde yayınladığım kitaplarımın kısaltılarak birleştirilmesinden meydana getirilmişti. «İş Hukuku Esasları» adlı kitabımın ikinci basısını ortak olarak çıkarmak önerisi, Tankut Centel’den geldi. Sayın Centel’in bu önerisinde, kitabın niteliğini bozmadan yenilenmesi düşüncesi hâkim bulunduğu için, önerisini memnuniyetle kabul ettim. «İş Hukukunun Esasları»nı ortak basıma hazırlarken yapılması gerekli değişiklikleri, değerli meslektaşım Prof. Dr. Tankut Centel’le birlikte saptadık. Bu saptamalarımıza uygun olarak, sayın Centel’in ilk dikkat ettiği husus; mevcut kitabın genel olarak içeriğini ve paragrafların da iç düzenini muhafazaya dikkat etmek olmuştur. İkinci dikkat ettiği husus ise, yollama yapılan kitap ve monografileri titiz bir şekilde inceledikten sonra mevcut kitapların yeni baskılarına ve yeni kitaplar ile makalelere yollama yapmak; Yargıtay kararlarını da, gerekli olduğu ölçüde, yenileri ile değiştirmek olmuştur. Nihayet üçüncü dikkat konusu da; kitapda sadece genel çizgileri ile incelenmiş, «eksik çalışma», «esnek çalışma» gibi münferit bazı konularda biraz daha durmak ve Alman Hukukunda sözü edilen «dolaylı iş ilişkisi» üzerinde ise, özet bilgi vermek olmuştur. Nihayet, dikkat ettiği son husus da, mevcut kitabımdaki ayrıntıya ilişkin bazı bilgileri kısaltarak ortak kitaba almak veya çıkarmak suretiyle, sayfa sayısının azaltılmasını sağlamak olmuştur. İşte, Tankut Centel’in bütün bu konulardaki ciddi çalışmaları sonucunda, «İş Hukukunun Esasları» adlı kitabımın Prof. Dr. Tankut Centel’le ortak beşinci basısı meydana gelmiştir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2003 yılında kabul edilmesinden sonra, Türk çalışma yaşamındaki iş ilişkilerinde yeni bir döneme girilmiştir. Nitekim, iş sağlığı ve güvenliği alanında İş Kanunu’nun bazı hükümleri, yürürlükten kaldırılarak, yeni çıkarılan 6331 IV sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun içine alınmıştır. Dahası, toplu iş hukuku alanında yürürlükte olan 2821 ve 2822 sayılı yasaların yerine, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu geçmiştir. Bunların yanısıra yeni kabul edilen Türk Borçlar Kanunu ile Türk Ticaret Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu da, bireysel iş hukuku alanında önemli değişiklikler getirmiştir. Bu bağlamda, sayın Centel’in katkılarıyla gerçekleşen ortak üçüncü, dördüncü, beşinci ve nihayet altıncı bası, söz konusu yasal değişiklikleri ve önceki basılardan buyana öğreti ile yargı kararlarında yaşanan gelişmeleri yansıtmaktadır. Tüm bu çalışmalar sırasında ise, kitabın ders kitabı hacmini aşmamasına ve öğrencilerimiz ile uygulamacılar için bir el kitabı niteliğini taşımasına özen gösterilmiştir. Kendisine teşekkür ederim. Ayrıca, kitabın basımını üstlenen Seyhan Satar ile dizgiyi gerçekleştiren Gülgonca Çarpık’a, gösterdikleri özveri için teşekkürü borç bilmekteyim. Prof. Dr. Kenan TUNÇOMAĞ V İÇİNDEKİLER BİRİNCİ KİTAP İŞ HUKUKUNA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER Birinci Ayırım İŞ HUKUKUNA GİRİŞ § 1. İş Hukuku Kavramı ............................................................................................1 I. İş Hukukunun Konusu ................................................................................1 II. İş Hukuku İle Anayasa Arasındaki İlişki .......................................................2 III.İş Hukukunun Karma Niteliği .....................................................................7 IV. İş Hukukunun Sistematiği ...........................................................................8 § 2. İş Hukukunun İlkeleri ......................................................................................10 I. İşçiyi Koruma ve İşçiye Yardım İlkesi .........................................................10 II. İşçiyi Koruma ve İşçiye Yardımın, Ülkenin İktisadî Gücüyle Uyumlu Kılınması İlkesi ............................................................................11 III.İşçinin Kişiliğini Koruma İlkesi .................................................................11 IV. İşçilerin Yönetime Katılması İlkesi .............................................................12 § 3. İş Hukukunun Tarihi Gelişimi .........................................................................14 I. İş Hukukunun Dünyadaki Gelişmesi .........................................................14 II. İş Hukukunun Türkiye’deki Gelişmesi .......................................................17 İkinci Ayırım İŞ HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE ÇALIŞMA ÖRGÜTLERİ § 4. İş Hukukunun Kaynakları ................................................................................22 I. Türk İş Hukukunun Kaynakları .................................................................22 II. Uluslararası İş Hukukunun Kaynakları ......................................................27 § 5. Çalışma Örgütleri .............................................................................................31 I. Türk Çalışma Örgütü ................................................................................31 II. Uluslararası Çalışma Örgütü ......................................................................33 VI Üçüncü Ayırım İŞ KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI VE İSTİSNALARI § 6. İş Kanunu’nun Uygulama Alanı ve İşyerini Bildirme ........................................36 I. İş Kanunu’nun Uygulama Alanı .................................................................36 II. İş Kanunu’nun Uygulama Alanı Dışındaki İşler..........................................37 III.İş Kanunu’nun Kısmen Uygulandığı İşler...................................................44 IV. İşyerini Bildirme Yükümü ve Buna Aykırılık ..............................................45 Dördüncü Ayırım İŞ HUKUKUNUN GENEL KAVRAMLARI § 7.İşçi Kavramı .....................................................................................................48 I. İşçinin Tanımı ...........................................................................................48 II. İşçi Kavramının Unsurları ..........................................................................48 III.İşçi Grupları ..............................................................................................55 § 8.İşveren ve İşveren Vekili Kavramları .................................................................57 I. İşveren Kavramı .........................................................................................57 II. İşveren Vekili Kavramı ...............................................................................61 § 9.İşyeri Kavramı ..................................................................................................63 I. İşyerinin Tanımı ........................................................................................63 II. İşyerinin Kapsamı ......................................................................................63 İKİNCİ KİTAP BİREYSEL İŞ HUKUKU Birinci Ayırım İŞ SÖZLEŞMESİ VE BAŞLICA TÜRLERİ § 10. İş Sözleşmesinin Tanımı ve Unsurları ..............................................................69 I. İş Sözleşmesinin Tanımı .............................................................................69 II. İş Sözleşmesinin Unsurları .........................................................................69 § 11. Kısmi Süreli İş Sözleşmesi................................................................................72 I. Kısmi Süreli Çalışma..................................................................................72 II. Kısmi Süreli İş Sözleşmesi Kavramı.............................................................73 VII § 12. Deneme Süreli İş Sözleşmesi............................................................................75 I. Deneme Süresinin Anlamı ........................................................................75 II. Deneme Süreli İş Sözleşmesi Kavramı ........................................................75 III.Deneme Süreli İş Sözleşmesinin Hükümleri ...............................................76 § 13. Takım Sözleşmesi ...........................................................................................77 I. Takım Sözleşmesinin Oluşması ..................................................................77 II. Takım Sözleşmesinin Hükümleri ...............................................................78 İkinci Ayırım İŞ SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI § 14. İş Sözleşmesinde Ehliyet ve Biçim ..................................................................80 I. İş Sözleşmesinde Ehliyet ............................................................................80 II. İş Sözleşmesinin Biçimi .............................................................................82 § 15. İş Sözleşmesi Yapma Özgürlüğü ve Sınırları ....................................................84 I. İş Sözleşmesi Yapma Özgürlüğü .................................................................84 II. Yasadan Doğan İş Sözleşmesi Yapma Zorunluğu ........................................85 § 16. İş Sözleşmesinin Hükümsüzlüğü ....................................................................90 I. İş Sözleşmesinin Butlanı ............................................................................90 II. İş Sözleşmesinin İptali ................................................................................92 Üçüncü Ayırım İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ Birinci Alt Ayırım İŞÇİNİN BORÇLARI § 17. İşçinin İşgörme Borcu ....................................................................................94 I. İşçinin Bizzat Çalışma Yükümü .................................................................94 II. İşçinin İşi Özenle Yapma Yükümü .............................................................98 III. İşçinin Teslim ve Hesap Verme Yükümü.....................................................99 IV. İşçinin Fazla Çalışma Yükümü....................................................................99 § 18. İşçinin Diğer Borçları ...................................................................................100 I. İşçinin Sadakat Borcu ..............................................................................100 II. İşçinin İtaat Borcu....................................................................................102 VIII İkinci Alt Ayırım İŞVERENİN BORÇLARI Birinci Bölüm İŞVERENİN ÜCRET ÖDEME BORCU § 19.Ücretin Saptanması ve Yüksekliği ..................................................................105 I. Ücretin Saptanması .................................................................................105 II. Ücretin Yüksekliği ve Asgari (Enaz) Ücret.................................................108 III.Ücretin Yüzde Olarak Ödenmesi .............................................................111 § 20. İşin Yapılmamasına Rağmen Ücret................................................................113 I. Geçici İfa ve İfayı Kabul İmkânsızlığında Ücret........................................113 II. Hastalık Halinde Ücret.............................................................................113 III.Askerlik Halinde Ücret.............................................................................114 IV. İşverenin Temerüdü Halinde Ücret...........................................................114 § 21. Ücret Borcunun İfası.....................................................................................119 I. Ücret Borcunun İfa Biçimi.....................................................................119 II. Ücret Borcunun İfa Zamanı....................................................................119 III. Ücret Borcunun İfa Yeri..........................................................................121 IV. Ücret Borcunun İfasını Kabule Yetkili Kişi.............................................122 V. Ücret Borcunun Bir Bölümünün Avans Verilmesi...................................122 VI. Ücret Borcundan Kesintilerin Yapılması.................................................123 VII. Ücret Borcunun Zamanaşımına Uğraması..............................................123 VIII.Ücret Borcunun İfasının İspatı................................................................123 § 22. Ücreti Koruyucu Hükümler..........................................................................128 I. Ücreti Korumanın Amacı.........................................................................128 II. Ücretin İşverenin İşlemlerine Karşı Korunması.........................................128 III.Ücretin Üçüncü Kişilerin İşlemlerine Karşı Korunması.............................130 IV. Ücretin İşçinin Kendi İşlemlerine Karşı Korunması..................................131 İkinci Bölüm İŞVERENİN ÜCRET DIŞINDAKİ BORÇLARI § 23. İşçiyi Gözetme Borcu....................................................................................132 I. Gözetme Borcunun Anlamı......................................................................132 II. İşçiyi Gözetme Borcunun Kapsamı...........................................................132 III.İşçiyi Gözetme Borcuna Aykırılığın Doğurduğu Sorumluluk....................138 IX § 24. İşverenin Diğer Borçları................................................................................142 I. Eşit Davranma Borcu...............................................................................142 II. İşi Kabul Borcu.........................................................................................146 III.İş Araç ve Malzemelerini Verme Borcu......................................................149 IV. Çalışma Belgesi Verme Borcu...................................................................149 V. Buluş Yapan İşçiye Bir Karşılık Ödeme Borcu...........................................150 Dördüncü Ayırım İŞÇİNİN KORUNMASI Birinci Alt Ayırım İŞÇİYİ KORUYUCU HÜKÜMLER § 25. İşçinin Çalışma Süresi Yönünden Korunması.................................................152 I. Normal Çalışma Süresi.............................................................................152 II. Çalışma Süresinin Artırılması...................................................................156 III.Çalışma Süresinin Düşürülmesi................................................................163 § 26. İşçinin Günlük Dinlenme Yönünden Korunması..........................................165 I. Ara Dinlenmesi........................................................................................165 II. Gece Dinlenmesi......................................................................................166 III. Hafta Tatili Dinlenmesi............................................................................168 IV. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Dinlenmesi.......................................172 § 27. İşçinin Yıllık Dinlenme Yönünden Korunması..............................................175 I. Yıllık İzin Kavramı...................................................................................175 II. Yıllık İzin İstenebilmesinin Koşulları........................................................175 III.Yıllık İzin Koşullarının Gerçekleşmesinin Hükümleri...............................178 IV. Tatil, Bayram ve Yıllık İzne İlişkin Hakların Daraltılamaması...................182 İkinci Alt Ayırım ÖZEL İŞÇİ GRUPLARINI KORUYUCU HÜKÜMLER § 28. Kadın İşçileri Koruyucu Hükümler...............................................................183 I. Kadın İşçilerin Özel Hükümlerden Yararlanmaları....................................185 II. Kadın İşçileri Koruyucu Hükümlere Aykırılığın Yaptırımı........................185 § 29. Küçük İşçileri Koruyucu Hükümler...............................................................187 I. Küçük İşçileri Korumanın Amacı..............................................................187 II. Küçük İşçiler İçin Konulmuş Özel Hükümler...........................................187 III.Küçük İşçilere İlişkin Özel Hükümlere Aykırılığın Yaptırımı....................189 X Beşinci Ayırım İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ § 30. İş Sözleşmesini Sona Erdiren ve Askıya Alan Nedenler...................................190 I. İş Sözleşmesini Sona Erdiren Nedenler.....................................................190 II. İş Sözleşmesinin Askıda Kalmasını Gerektiren Nedenler...........................194 § 31. İş Sözleşmesinde Feshi İhbar..........................................................................198 I. Genel Olarak............................................................................................198 II. İş Güvencesinin Yokluğunda Feshi İhbar..................................................198 III.İş Güvencesi Ortamında Feshi İhbar.........................................................205 § 32. İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi............................................................214 I. Haklı Nedenle Fesih İçin Gerekli Koşullar................................................214 II. Haklı Nedenle Feshin Hükümleri.............................................................229 § 33. İş Sözleşmesinin Sona Ermesinde Kıdem Tazminatı.......................................233 I. Kıdem Tazminatının Gelişmesi.................................................................233 II. Kıdem Tazminatının, Kıdem Tazminatı Fonu ve İşsizlik Sigortasıyla İlişkisi....................................................................................233 III.Kıdem Tazminatı İstenebilmesinin Koşulları.............................................235 IV. Kıdem Tazminatının Miktarı ve Sınırlanması...........................................242 V. Kıdem Tazminatını Ödememe ve Faiz......................................................244 VI.Kıdem Tazminatını Düzenleyen Yasal Esaslara Aykırılık............................245 ÜÇÜNCÜ KİTAP TOPLU İŞ HUKUKU Birinci Ayırım TOPLU İŞ HUKUKUNA GİRİŞ § 34. Toplu İş Hukuku Kavramı ve Unsurları.........................................................247 I. Bireysel İş Hukuku ve Toplu İş Hukuku...................................................247 II. Toplu İş Hukukunu Yaratan Unsurlar.......................................................248 III.Toplu İş Hukukunun Sistemi...................................................................249 § 35. Toplu İş Hukukunun İlkeleri.........................................................................251 I. İşçiyi Koruma İlkesi..................................................................................251 II. Sosyal Özerklik İlkesi................................................................................251 III.Anayasal Güvenceye Bağlanma İlkesi........................................................252 IV. Ekonomik Yaşamı Doğrudan Etkileme İlkesi............................................253 V. Özel Hukukun Parçası Olma İlkesi...........................................................253 XI İkinci Ayırım SENDİKALAR HUKUKU Birinci Alt Ayırım SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ § 36. Sendika Özgürlüğü ve Korunması.................................................................254 I. Sendika Özgürlüğü Kavramı.....................................................................254 II. Sendika Özgürlüğünün Korunması..........................................................258 § 37. Sendika Özgürlüğüne Aykırılık ve Sonuçları..................................................260 I. Sendika Özgürlüğüne Aykırılık.................................................................260 II. Sendika Özgürlüğüne Aykırılığın Sonuçları..............................................263 İkinci Alt Ayırım SENDİKALARIN KURULMASI, İŞLEYİŞİ VE SONA ERMESİ § 38. Sendika Kavramı ve Türleri...........................................................................265 I. Sendika Kavramı ve Unsurları...................................................................265 II. Sendika Türleri.........................................................................................267 § 39. Sendika ve Konfederasyonların Kurulması ve Birleşmesi................................269 I. Sendika Kurmanın Koşulları.....................................................................269 II. Sendika Şubesi ve Bölge Şubesi Kurmanın Koşulları.................................276 III.Konfederasyon Kurmanın Koşulları..........................................................277 IV. Sendikal Kuruluşlar Arasında Birleşme, Katılma ve Çekilme.....................278 V. Uluslararası Kuruluşlara Katılma..............................................................280 § 40. Sendikanın Organları....................................................................................282 I. Sendika Organları.....................................................................................282 II. Sendikanın Zorunlu Organları.................................................................282 III.Sendikanın Seçimlik Organları.................................................................294 IV. Konfederasyon ve Şube Organları.............................................................294 Üçüncü Alt Ayırım SENDİKA ÜYELİĞİNİN KAZANILMASI, YİTİRİLMESİ VE GÜVENCESİ § 41. Sendika Üyeliğinin Kazanılması....................................................................295 I. Sendika Üyeliğini Kazanma Koşulları.......................................................295 XII II. Aynı Anda Birden Çok Sendikaya Üye Olma Yasağı.................................298 III.Sendika ve Konfederasyonların Birleşmesi Durumunda Üyelik.................299 § 42. Sendika Üyeliğinin Sona Ermesi ve Askıya Alınması......................................300 I. Sendika Üyeliğinin Kendiliğinden Sona Ermesi ve Askıya Alınması..........300 II. Sendika Üyeliğinden Çekilme...................................................................301 III.Sendika Üyeliğinden Çıkarma..................................................................303 § 43. Sendika Üyesinin Hakları, Yükümleri ve Üyeliğinin Korunması....................306 I. Sendika Üyesinin Hakları.........................................................................306 II. Sendika Üyesinin Yükümlülükleri.............................................................308 III.Sendika Üyeliğinin Korunması.................................................................310 Dördüncü Alt Ayırım SENDİKALARIN FAALİYET ALANI VE MALVARLIKLARI § 44. Sendikaların Faaliyetleri.................................................................................313 I. Sendikal Amaç..........................................................................................313 II. Sendikaların Genel Faaliyetleri..................................................................313 III.Sendikaların Kendilerine Özgü Faaliyetleri...............................................314 IV. Sendika ve Konfederasyonlara Yasak Faaliyetler.........................................318 § 45. Sendikaların Malvarlıkları ve Giderleri..........................................................321 I. Sendika ve Konfederasyonların Malvarlığı.................................................321 II. Sendika ve Konfederasyonların Giderleri..................................................323 Beşinci Alt Ayırım SENDİKALARIN DENETİMİ, DEFTERLERİ VE SONA ERMESİ § 46. Sendikaların Denetimi, Defterleri ve Faaliyetlerinin Durdurulması...............325 I. Sendikaların Denetimi..............................................................................325 II. Defter Tutma Yükümü..............................................................................326 III.Sendika ve Konfederasyon Faaliyetlerinin Durdurulması..........................326 § 47. Sendikaların Sona Ermesi ve Mallarının Tasfiyesi ..........................................329 I. Sendikanın Sona Ermesi ..........................................................................329 II. Sendikanın Sona Ermesinin Hükümleri ...................................................331 XIII Üçüncü Ayırım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ Birinci Alt Ayırım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER § 48. Toplu İş Sözleşmesi Terimi, Tanımı ve Mevzuatı............................................332 I. Toplu İş Sözleşmesi ve Toplu Sözleşme Deyimleri.....................................332 II. Toplu İş Sözleşmesinin Tanımı ve Unsurları..............................................332 III.Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği...................................................................333 IV. Toplu İş Sözleşmesini Düzenleyen Hükümler...........................................334 § 49. Toplu İş Sözleşmesinin Konusu ve Türleri......................................................336 I. Toplu İş Sözleşmesinin Konusu................................................................336 II. Toplu İş Sözleşmesinin Düzenleyici Bölümü.............................................336 III.Toplu İş Sözleşmesinin Borç Doğurucu Bölümü.......................................340 IV. Toplu İş Sözleşmesinin Bölümleri Arasındaki İlişki...................................344 V. Toplu İş Sözleşmesinin Türleri..................................................................344 § 50. Toplu İş Sözleşmesinin Yorumu ve Hukuki Niteliği.......................................346 I. Toplu İş Sözleşmesinin Yorumu................................................................346 II. Toplu İş Sözleşmesi İle Yasa Arasındaki İlişki............................................349 III.Toplu İş Sözleşmesinin Hukuki Niteliği....................................................350 İkinci Alt Ayırım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN MEYDANA GELMESİ § 51. Toplu İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti ve Yetkisi................................................352 I. Toplu İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti..........................................................352 II. Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi............................................................355 § 52. Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması...................................................................356 I. Toplu İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti İle Yetkisinin Saptanması...................356 II. Toplu Görüşme........................................................................................362 § 53. Toplu İş Sözleşmesinin Hükümsüzlüğü ........................................................369 I. Toplu İş Sözleşmesinin Butlanı ................................................................369 II. Toplu İş Sözleşmesinin İptali ...................................................................372 § 54. Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma .............................................................374 I. Toplu İş Sözleşmesine Bağlılık Kavramı ...................................................374 XIV II. Toplu İş Sözleşmesiyle Bağlı Kişiler ..........................................................376 III. Toplu İş Sözleşmesine Bağlılığın Sonu .....................................................385 Üçüncü Alt Ayırım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ § 55. Düzenleyici Bölümünün Uygulanması .........................................................386 I. Düzenleyici Bölümün Uygulanma Koşulları ............................................386 II. Düzenleyici Bölümün Hükümleri ............................................................387 § 56. İşçiye Yararlılık Esası......................................................................................392 I. İşçiye Yararlılık Esasının İşlevi...................................................................392 II. İşçiye Yararlılık Esasının Buyurucu Niteliği...............................................393 III.İşçiye Yararlılık Esasının Toplu İş Sözleşmesi Üzerindeki Etkisi.................393 IV. İşçiye Yararlılığın Saptanması....................................................................394 § 57. Toplu İş Sözleşmesinden Doğan Haklarda İbra ve Zamanaşımı.....................396 I. Toplu İş Sözleşmesinden Doğan Hakların İbra Edilmesi...........................396 II. Toplu İş Sözleşmesinden Doğan Hakları Kullanma Süresi ........................397 § 58. Toplu İş Sözleşmesinin Borç Doğurucu Bölümü ...........................................399 I. Borç Doğurucu Bölüm Kavramı ..............................................................399 II. Borç Doğurucu Bölümün Yanları ............................................................400 III.Borç Doğurucu Bölümün İfası ................................................................401 IV. Borç Doğurucu Bölümün İfa Olunmamasının Sonuçları .........................404 Dördüncü Alt Ayırım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ § 59. Toplu İş Sözleşmesinin Sona Ermesinin Sonuçları ........................................406 I. Toplu İş Sözleşmesinin Sona Erme Nedenleri ..........................................406 II. Toplu İş Sözleşmesinde Yanların Değişmesi .............................................408 III.Toplu İş Sözleşmesinin Sona Ermesinin Hükümleri .................................409 Dördüncü Ayırım TOPLU İŞ UYUŞMAZLIKLARININ BARIŞÇI YOLLARDAN ÇÖZÜMÜ § 60. Toplu İş Uyuşmazlığı Kavramı ve Çözüm Yolları ..........................................411 I. Uyuşmazlıkların Barışçı Çözümü .............................................................411 II. İş Uyuşmazlığı Kavramı ve Türleri ...........................................................411 XV III.Toplu İş Uyuşmazlığının Unsurları ..........................................................413 IV. Toplu İş Uyuşmazlığının Çözümünde Uygulanan Sistemler ....................414 V. Toplu İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Türkiye’nin Sistemi ..................415 § 61. Arabuluculuk ...............................................................................................417 I. Resmî Arabuluculuk ................................................................................417 II. Özel Arabulucuk .....................................................................................419 III.Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı’nın Arabuluculuğu ...........................420 § 62. Yasal Tahkim ................................................................................................421 I. Yasal Tahkimin Anlamı ve Koşulları .........................................................421 II. Yüksek Hakem Kurulu’nun Kuruluşu, İdari Teşkilatı ve İşleyişi ................422 III.Yüksek Hakem Kurulu’nun Görevi ..........................................................424 § 63. Özel Tahkim.................................................................................................425 I. Özel Tahkimin İş Hukukundaki Yeri .......................................................425 II. Toplu Çıkar Uyuşmazlığında Özel Hakem ..............................................425 III.Toplu Hak Uyuşmazlığında Özel Hakem ................................................426 IV. Bireysel Hak Uyuşmazlığında Özel Hakem ..............................................428 Beşinci Ayırım İŞ MÜCADELESİ Birinci Alt Ayırım İŞ MÜCADELESİNE TOPLU BAKIŞ § 64. İş Mücadelesi Kavramı ve Türleri ..................................................................430 I. İş Mücadelesi Kavramı .............................................................................430 II. İş Mücadelesinin Türleri ..........................................................................432 § 65. Grev ve Lokavt Yasakları ve Sınırları .............................................................435 I. İş Mücadelesinin Yasaklanması .................................................................435 II. İşçilerin Grev Oylaması Yoluyla Grevi Engellemesi ..................................441 İkinci Alt Ayırım GREV Birinci Bölüm GREV KAVRAMI § 66. Grevin Tanımı, Unsurları ve Türleri...............................................................445 I. Grevin Tanımı..........................................................................................445 XVI II. Grevin Unsurları.......................................................................................445 III. Grevin Türleri...........................................................................................449 İkinci Bölüm YASAL GREV VE HÜKÜMLERİ § 67. Yasal Grevin Tanımı ve Unsurları...................................................................455 I. Yasal Grevin Tanımı..................................................................................455 II. Yasal Grevin Unsurları..............................................................................455 § 68. Yasal Grevin Grevci İşçiler İle İşçi Sendikasına İlişkin Hükümleri..................463 I. Yasal Grevin Grevci İşçilere İlişkin Hükümleri..........................................463 II. Yasal Grevin Grev Kararı Alan Sendikaya İlişkin Hükümleri.....................468 § 69. Yasal Grevin İşveren İle Grev Dışındaki İşçilere İlişkin Hükümleri ...............471 I. Yasal Grevin İşverene İlişkin Hükümleri...................................................471 II. Yasal Grevin Greve Katılmayan İşçilere İlişkin Hükümleri........................476 III. Yasal Grevin Greve Katılamayan İşçilere İlişkin Hükümleri.......................478 § 70. Yasal Grevin Sona Ermesi..............................................................................481 I. Yasal Grevin Sona Erdirilmesi...................................................................481 II. Yasal Grevin Ortadan Kaldırdığı Tartışmalı Olan Durumlar.....................483 Üçüncü Bölüm YASA DIŞI GREV VE HÜKÜMLERİ § 71. Yasa Dışı Grev Kavramı ................................................................................485 I. Yasa Dışı Grevin Tanımı...........................................................................485 II. Yasa Dışı Grev Halleri...............................................................................486 III.Grevin Yasa Dışı Olduğunun Tespiti ve Durdurulması..............................487 § 72. Yasa Dışı Grevin Hükümleri..........................................................................489 I. Yasa Dışı Grevde İşçi Kuruluşunun Sorumluluğu......................................489 II. Yasa Dışı Grevde İşverenin Hakları...........................................................491 III.Yasa Dışı Grevde Greve Katılmayanların Hukukî Durumu.......................494 IV. Yasa Dışı Grevin Cezai Sonuçları..............................................................495 XVII Üçüncü Alt Ayırım LOKAVT Birinci Bölüm LOKAVT KAVRAMI § 73. Lokavtın Tanımı, Unsurları ve Türleri...........................................................496 I. Lokavtın Tanımı.......................................................................................496 II. Lokavtın Unsurları...................................................................................497 III. Lokavtın Türleri........................................................................................499 İkinci Bölüm YASAL LOKAVT VE HÜKÜMLERİ § 74. Yasal Lokavtın Tanımı ve Unsurları...............................................................501 I. Yasal Lokavtın Tanımı...............................................................................501 II. Yasal Lokavtın Unsurları...........................................................................501 III. Yasal Lokavtın Kötüye Kullanılması ve Hükümleri...................................504 § 75. Yasal Lokavtın Hükümleri.............................................................................505 I. Yasal Lokavtın İşverene İlişkin Hükümleri................................................505 II. Yasal Lokavtın İşçilere İlişkin Hükümleri..................................................507 III.Yasal Lokavtın İşveren Sendikasına İlişkin Hükümleri...............................507 § 76. Yasal Lokavtın Sona Ermesi...........................................................................509 I. Yasal Lokavtın Kararla Sona Ermesi ve Hükümleri....................................509 II. Yasal Lokavtın Kendiliğinden Sona Ermesi...............................................510 Üçüncü Bölüm YASA DIŞI LOKAVT VE HÜKÜMLERİ § 77. Yasa Dışı Lokavt Kavramı ve Saptanması ......................................................512 I. Yasa Dışı Lokavtın Tanımı .......................................................................512 II. Yasa Dışı Lokavt Halleri ..........................................................................513 III.Yasa Dışı Lokavt ve İşyerinin Kapatılması ................................................513 IV. Lokavtın Yasa Dışı Olduğunun Mahkemece Saptanması ve Durdurulması ..........................................................................................513 § 78. Yasa Dışı Lokavtın Hükümleri ......................................................................515 I. Yasa Dışı Lokavtta İşçilerin Ücret İsteme Hakkı .......................................515 II. Yasa Dışı Lokavt Halinde İşçilerin Fesih Hakkı ........................................515 III. Yasa Dışı Lokavtın Cezai Hükümleri .......................................................516 XVIII XIX YARARLANILAN BAŞLICA KAYNAKLAR I. Kitaplar Akçaylı, N. Akçaylı, N. Akın, L. Akyol, Ş. Atabek, R. Aykaç, H. B. Bal, Ö. Baskan, Ş. E. Baysal, U. Becker, H. Biedenkopf, K. Brox, H.-Rüthers, B. Centel, T. Centel, T. Centel, T. Cuhruk, M. Çankaya, O.G.Günay, C. İ. -Göktaş, S. Çelik, N. Çelik, N. Çelik, N. Çenberci, M. Çil, Ş. Çöğenli, T. Demir, F. : Dayanışma Aidatı, İstanbul 1966 : Yönetime Katılma ve Özyönetim, İstanbul 1978 : İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat, Ankara 2001. :Türk Hukukunda Grevin Hizmet Akdine Tesiri, İstanbul 1967 : Hizmet Aktinin Feshi, İstanbul 1938 : İş Hukukunda Alt İşveren, İstanbul 2011 : Türk İş Hukukunda Manevi Tazminat, Ankara 2010 : 6356 Sayılı Kanun Çerçevesinde İş Sözleşmesinin Sendikal Nedenle Feshi, Ankara 2013 :İşçinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Geçerli Sebeple İş Sözleşmesinin Feshi, Ankara 2011 : Kommentar zum Schweizerischen ZivilgesetzbuchObligationenrecht, II. Abteilung: Die einzelnen Vertragsverhaeltnisse Art. 184-551, Bern 1934 : Grenzen der Tarifautonomie, Karlsruhe 1964 : Arbeitskampfrecht-Ein Handbuch für die Praxis, Stuttgart 1965 : Çocuklar İle Gençlerin İş Güvenliği, İstanbul 1982 : İş Hukukunda Ücret, İstanbul 1986 : İş Güvencesi, İstanbul 2012 : Kıdem Tazminatı ve Uygulaması, Ankara 1978 : Türk İş Hukukunda İşe İade Davaları, Ankara 2006. : Türk ve Alman Hukukunda Toplu İş Sözleşmesinin Hükümleri ve Sona Ermesi, İstanbul 1966 : İş Hukuku Dersleri, İstanbul 2012 : İş Güvencesi, İstanbul 2003 : İş Kanunu Şerhi, Ankara 1984 : İş Kanunu Şerhi, Cilt I-II, Ankara 2007 : Türk İş Hukukunda Yıllık Ücretli İzin, İstanbul 1983 : Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Çalışma Hakkının Korunması, İstanbul 1986 XX Demir, F. Doğan, B. Ekin, N. Ekonomi, M. Elbir, H. K. Engin, E. M. Engin, E. M. Erkul, İ. Ertürk, A. A. Ertürk, Ş. Ertürk, Ş. Esener, T. Eyrenci, Ö. Gümüş, M. F. Günay, C. İ. Günay, C. İ. Günay, C. İ. Günay, C. İ. Günay, C. İ. Güzel, A. Hueck, A.- Nipperdey, H.C. : Sendikalar Hukuku, İzmir 1999 : İşçinin İşletmenin Yönetimine Katılması, İstanbul 1973 : Endüstri İlişkileri, İstanbul 1994 : İş Hukuku I-Ferdi İş Hukuku, İstanbul 1987 : İş Hukuku Notları, İstanbul 1976 : Türk İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda İşveren, İstanbul 1993 : İş Sözleşmesinin İşletme Gerekleri ile Feshi, İstanbul 2003. : Türk İş Hukuku Dersleri, Ankara 1970 : Türk İş Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu, İstanbul 2010 : İş Mücadelesinde Denge İlkesi, İzmir 1999 : İş İlişkisinde Temel Haklar, Ankara 2002 : İş Hukuku, Ankara 1978 : Sendikalar Hukuku, İstanbul 1984 : Türk İş Hukukunda İş Uyuşmazlıkları ve Uzlaştırma, Ankara 1972 : Toplu Hak Uyuşmazlıkları, Ankara 1995 : Şerhli İş Kanunu, Cilt: I-II, Ankara 1998 : Sendikalar Kanunu Şerhi, Ankara 1999 : Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Hukuku, Ankara 1999 : İş Kanunu Şerhi I-II, Ankara 2006 : İşverenin Değişmesi-İşyerinin Devri ve Hizmet Akitlerine Etkisi, İstanbul 1987 :Lehrbuch des Arbeitsrechts, I. Band, Berlin/Frankfurt a. M. 1963; II. Band, Halbband (II/1) Berlin/Frankfurt a. M. 1966-1967 Hueck, A.-Nipperdey, H. C.-Stahlhacke, E. : Tarifvertragsgesetz mit Durchführungs - und Nebenvorschriften, Münih - Berlin 1964 Keser, H. :4857 Sayılı İş Kanunu ve Yargıtay Uygulamasında İş Sözleşmesinin Bildirimli feshinde Geçerli Sebep, Ankara 2012 Korkmaz, A. :Çağdaş Gelişmeler Açısından Asgari Ücret (Genel Olarak Dünyada ve Türkiye’de), Ankara 2003 Köseoğlu, A.C. : İş Sözleşmesinin İşçiden Kaynaklanan Nedenlerle Bildirimli Feshi, İstanbul 2011 Köseoğlu, A.C. :İşyerinin Kapanmasının İş Sözleşmelerine Etkisi, İstanbul 2004. Kutal, M. : Sendikalar, (teksir), İstanbul 1970 Kutal, M. :Teorik Esasları ve Tatbikatı Bakımından Asgari Ücret, İstanbul 1969 XXI Mimaroğlu, S. K. Mollamahmutoğlu, H. Narmanlıoğlu, Ü. Narmanlıoğlu, Ü. Narmanlıoğlu, Ü. Narmanlıoğlu, Ü. Nikisch, A. Oğuzman, M. K. Oğuzman, M. K. Oğuzman, K. Oğuzman, K.Ekonomi, M. : Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi, Ankara 1965 : Türk Hukukunda Lokavt, Ankara 1993 : Türk Hukukunda Kanundan Doğan Kıdem Tazminatı, İstanbul 1973 : Grev, Ankara 1990 : İş Hukuku-Ferdi İş İlişkileri I, İstanbul 2012 : İş Hukuku II, İzmir 2001 : Arbeitsrecht, I. Band, Tübingen 1961; II. Band, Tübingen 1959 : Hizmet “İş” Akdinin Feshi, İstanbul 1955 : Hukukî Yönden Grev ve Lokavt, İstanbul 1967 : Hukukî Yönden İşçi-İşveren İlişkileri, İstanbul 1987 : Türk İş Mevzuatı Açısından Grup Toplu İş Sözleşmeleri, İstanbul 1989 Oser, H./Schönenberger, W. : Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch-Das Obligationenrecht, 2. Teil (Halbband): Art. 184-418, Zürih 1936 Özkaraca, E. :İşyeri Devrinin İş Sözleşmelerine Etkisi ve İşverenlerin Hukuki Sorumluluğu, İstanbul 2008 Özsunay, E. : Medenî Hukukumuzda Tüzel Kişiler, İstanbul 1982 Reisoğlu S. (Safa) : 1927 Sayılı Yasa Açısından Kıdem Tazminatı, Ankara 1976 Reisoğlu, S. (Seza) : 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu Şerhi, Ankara 1986 Sağlam, F. : Der normative Teil des Tarifvertrages im türkischen Arbeitsrecht, Köln 1971 Saymen, F. H. : Türk İş Hukuku, İstanbul 1954 Schweingruber, E. : Kommentar zum Arbeitsvertrag des Schweizerischen Obligationenrechts, Bern 1974 Selçukî, S. : İlmî-Kazaî İçtihatlarla İş Kanunu, İstanbul 1973 Soyer, M.P. : Toplu Sözleşme Hukukunda Yararlılık İlkesi (TSGLK md. 6 f. 2), Ankara 1991 Soyer, M.P. : Rekabet Yasağı Sözleşmesi (BK. md. 348-352), Ankara 1994 Sur, M. : Grev Kavramı-Türk ve Fransız Hukuku Açısından Karşılaştırmalı İnceleme, İzmir 1987 Sur, M. : Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği ve Teşmil, Ankara 1991 Sur, M. : İş Hukuku Toplu İlişkiler, Ankara 2011 Süzek, S. : İş Güvenliği Hukuku, Ankara 1985 Süzek, S. : İş Hukukunun Genel Esasları, Ankara 1998 Süzek, S. : İş Hukuku (Genel Esaslar - Bireysel İş Hukuku), İstanbul 2012 XXII Şahlanan, F. Şahlanan, F. Şahlanan, F. Taşkent, S. Taşkent, S. Tomandl, T. Tuncay, A. C. Tuncay, A. C. Tunçomağ, K. Tunçomağ, K. Tunçomağ, K. Tunçomağ, K. Tunçomağ, K. Turan, K. Ulucan, D. Ulusan, İ. Wlotzke, O. Yarsuvat, D. Yuvalı, E. Yürekli, S. Yürekli, S. : Sendikaların İşleyişinin Demokratik İlkelere Uygunluğu, İstanbul 1980 : Toplu İş Sözleşmesi, İstanbul 1992 : Sendikalar Hukuku, İstanbul 1995 : İşverenin Yönetim Hakkı, İstanbul 1981 : İş Güvencesi (İşçinin Feshe Karşı Korunması), İstanbul 1991 :Streik und Aussperrung als Mittel des Arbeitskampfes, Viyana 1965 : İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesi, İstanbul 1982 : Toplu İş Hukuku, İstanbul 2010 : İşletme Hukuku, Cilt: I, İstanbul 1970 :Toplu İş Uyuşmazlıklarının Çözümünde Uzlaştırma ve Tahkim, İstanbul 1973 :Türk Borçlar Hukuku, Cilt I: Genel Hükümler, İstanbul 1976 : Türk Borçlar Hukuku, Cilt II: Özel Borç İlişkileri, İstanbul 1977 : Sosyal Güvenlik Kavramı ve Sosyal Sigortalar, İstanbul 1990 : İşçilerin Yönetime Katılması, Ankara 1970 : Streik und Aussperrung in der Türkei, Köln 1971 : Özellikle Borçlar Hukuku ve İş Hukuku Açısından İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu-Bundan Doğan Sorumluluğu, İstanbul 1990 :Das Günstigkeitsprinzip im Verhaeltnis des Tarifvertrages zum Einzelarbeitsvertrag und Betriebsvereinbarung, Heidelberg 1957 : Çalışma Ceza Hukuku, İstanbul 1978 :İşçinin Kişisel Özellikleri Bakımından İşverenin Eşit Davranma Borcu, Ankara 2012 : Türk Borçlar Kanununa Göre Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi, Ankara 2011 : İşyeri Sendika Temsilciliği ve Güvencesi, İstanbul 2004. II. Makaleler Aydınlı, İ. Çelik, N. Çelik, N. : İşverenin İşyerinde “Çalışan” İşçilerin İş Görmekten Kaçınma Hakkı, Çimento İşveren XIX, 4 (Temmuz 2005), 16-29. :Toplu İş Sözleşmesinde Sözleşme Farkının Korunmasına İlişkin Kayıt, Çimento İşveren VI, 4 (Temmuz 1992), 9-15 : İşçilerin İşten Çıkarılmalarında İhbar ve Kıdem Tazminatları Dışında İsteyebilecekleri Tazminatlara İlişkin Sorunlar, Legal İSGHD IV, 14 (2007), 486-496. XXIII Reisoğlu, S. Saymen, F. H. Tunçomağ, K. Tunçomağ, K. Tunçomağ, K. Tunçomağ, K. Tunçomağ, K. Tunçomağ, K. Uğur, G. Yurdakul, C. :Toplu İş Sözleşmesine Konulamayacak Hükümler, Tütis VIII, 6 (Kasım 1984), 3-8 : Milletlerarası Çalışma Teşkilatının Teşrii Faaliyeti ve Türkiye, Sosyal Siyaset Konferansları, XII. Kitap, İstanbul 1961 :Borçlar Kanunu ve İş Mevzuatı Açısından İşi Kabulden Kaçınma, Sosyal Siyaset Konferansları, XIX. Kitap, İstanbul 1968 : Milletlerarası Antlaşmalar ve Türk Mevzuatı Açısından Asgarî Ücret Kavramı, İHD. I, 5 (Mayıs 1969), 425-441 : İş Kanunu ve Buna Dayanılarak Çıkarılmış Tüzüklerin Kadın İşçileri İlgilendiren Hükümleri, Batider V, 4 (Aralık 1970), 772-789 : Takım Sözleşmesi, İHFM. XXXVI, 1-4 (1970) : İşçi-İşveren İlişkilerinde Yasa Dışı Eylemler, YHD. I, 9 (Eylül 1978), 1536-1546 :1982 Anayasasının İş Hukukuna İlişkin Esaslarına Genel Bakış, İBD. LVIII, 1-3 (Ocak-Mart 1984) : İşyeri, İHD. I, 5 (Mayıs 1969), 450-473 :Türk Hukukunda Grev Esnasında İşverenin Başka İşçi Almama ve Çalıştırmama, İşçinin Başka İş Tutmama Mükellefiyeti, İHD. I, 7 (Temmuz 1969), 599-608 III. Tebliğler İstanbul Barosu/Galatasaray Üniversitesi (yay.), İş Güvencesi-Temel Kavramlar ve Uygulamadan Öneriler, İstanbul 2003 İstanbul Barosu/Galatasaray Üniversitesi (yay.), Yeni İş Yasası Sempozyumu, İstanbul 2003 Türk-İş (yay.), 4857 Sayılı Yeni İş Kanunu Değerlendirme Konferans Notları, Ankara 2003 TİSK (yay.), “Yeni İş Kanunu Ne Getiriyor?” Semineri, Ankara 2003 Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii İşverenleri Sendikası (yay.), Yeni İş Yasası (Seminer Notları ve İş Kanunu), İstanbul 2003. XXIV XXV BAŞLICA KISALTMALAR AD. : Adalet Dergisi AET. : Avrupa Ekonomik Topluluğu Asgari ÜY. : Asgarî Ücret Yönetmeliği Ay. : Anayasa AyM. : Anayasa Mahkemesi Basın İş K. : Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun Batider : Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi bkz. : bakınız c. :cümle Çalışma SY. : İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği Deniz İş K. : Deniz İş Kanunu f. : fıkra Hafta TK. : Hafta Tatili Hakkında Kanun HTTİY. : Hazırlama, Tamamlama ve Temizleme İşleri Yönetmeliği HMK. : Hukuk Muhakemeleri Kanunu İBD. : İstanbul Barosu Dergisi İHD. : İş Hukuku Dergisi İHFM. : İstanbul Hukuk Fakültesi Dergisi İş SGK. : İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İş K. : İş Kanunu İş MK. : İş Mahkemeleri Kanunu k. no. : kenar numarası krş. : karşılaştırınız KHK. : Kanun Hükmünde Kararname Legal İSGHD : Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi m. : madde MHAD. : Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi MK. : Türk Medeni Kanunu No. : Numara RG. : Resmî Gazete XXVI RKD. : Resmî Kararlar Dergisi s. : sayfa SSGSSK. : Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu STİSK. : Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu TBK. : Türk Borçlar Kanunu TCK. : Türk Ceza Kanunu TTK. : Türk Ticaret Kanunu UÇÖ : Uluslararası Çalışma Örgütü vd. : ve devamı yay. : yayınlayan YHGK. : Yargıtay Hukuk Genel kurulu YİBK. : Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu Y9HD. : Yargıtay 9. Hukuk Dairesi YKD. : Yargıtay Kararları Dergisi Yıllık ÜİY. : Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği
