abdi ibrahim`in sultan ıı. bayezid edirne dârüşşifası projesi`ne iletişim
advertisement
sektörden 1488 yılında hastane olarak kapılarını açan ve 1915’de kapanana kadar hastaları tedavi etmek için hizmet veren Sultan II. Bayezid Edirne Dârüşşifası’nın yenileme çalışmaları uzun bir bilimsel ön hazırlık sürecinin ardından modern bir tasarımla gerçekleşti. Tıp tarihinin en önemli merkezlerinden biri olan Edirne Dârüşşifası, tarihine ve mimari dokusuna saygı duyularak ve Osmanlı tıbbına dair bilgilerin gün ışığına çıkmasına öncülük ederek yenilendi. 26 odası bulunan Edirne Dârüşşifası birebir o dönemin uygulamalarını yansıtabilmek amacıyla büyük bir titizlik ve emekle kurgulandı. ABDİ İBRAHİM’İN SULTAN II. BAYEZİD EDİRNE DÂRÜŞŞİFASI PROJESİ’NE İLETİŞİM ÖDÜLÜ Abdi İbrahim yüzyıllar boyunca hastaları tedavi eden ve 500 yıllık geçmişiyle tıp tarihinde önemli bir yere sahip olan Sultan II. Bayezid Edirne Dârüşşifa’sı yenileme projesiyle iletişim alanında ödül aldı. Proje, dünyada iletişimin oscarları olarak kabul edilen Mercury Mükemmellik Ödülleri’nde bronz ödüle layık görüldü. Abdi İbrahim tarafından yenilenen Sultan II. Bayezid Edirne Dârüşşifası, ziyaretçilerden de yoğun ilgi görüyor. Abdi İbrahim tarafından 1,5 yıl süren çalışmaların ardından yenilenen Sultan II. Bayezid Edirne Dârüşşifası projesi iletişim sektörünün en prestijli ödüllerinden biri olarak kabul edilen Mercury Mükemmellik Ödülleri’nde bronz ödül aldı. Çağdaş müzecilik anlayışıyla yenilenen ve geçtiğimiz yıl törenle hizmete açılan Sultan II. Bayezid Edirne Dârüşşifası projesi, bu yıl 26.’sı düzenlenen ve dünyada iletişimin oscarları olarak kabul edilen Mercury Mükemmellik Ödülleri’nde medya ilişkileri alanında ikinci oldu. Konuyla ilgili açıklama yapan Abdi İbrahim İş Geliştirme Direktörü Elif 54 SAĞLIK ve İNSAN / NİSAN 2016 Elkin, 1912 yılından bu yana yenilikçi ürün ve hizmetleri, cesur ve öncü girişimleriyle, dokunduğu hayatları ve dünyayı iyileştirmek için tutkuyla çalışan bir şirket olarak aldıkları bu ödülden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Elkin: “Hem tıp hem de ülkemiz tarihi açısından çok büyük değere sahip olan bu önemli projenin medya ilişkileri alanında iletişim ödülü alması bizleri çok mutlu etti. Kurumlara, markalara veya müşterilerine önemli, fark yaratan katkılar sağlayan kuruluşları ödüllendiren bu organizasyonda ödül almış olmak hepimiz için gurur kaynağı. Çağdaş müzecilik anlayışıyla yenilediğimiz Sultan II. Bayezid Edirne Dârüşşifası’na ziyaretçi sayısı da her geçen gün artıyor. Geçtiğimiz yıl Dârüşşifa’yı 235 bin 437 kişi ziyaret etti. Hedefimiz yaptığımız iletişim çalışmalarıyla daha fazla sayıda insanın bu değeri görmesini sağlamak” dedi. Mercury Mükemmellik Ödülleri’ne bu yıl 23 ülkeden bine yakın proje katıldı ve projeler iletişim alanında uzman 66 kişilik bir jüri tarafından tek tek ve titizlikle değerlendirildi. Bir yılda 235 bin 437 kişi ziyaret etti Osmanlı döneminde hastane olarak insanlara şifa dağıtan Sultan II. Bayezid Edirne Dârüşşifası’nı ziyaret edenler 15 ve 18. yüzyılda erkeklere estetik göğüs ameliyatları yapıldığını, yeniçerilere fıtık ameliyatı yapan kadın cerrahların varlığını ve İngiltere Kraliyet Ailesi’nin de yaptırdığı Türk Usulü Çiçek Aşısı’nın Edirne’den Avrupa’ya yayılış öyküsünü izleyebiliyor. Beş asırlık tıp tarihini gün ışığına çıkaran ve çağdaş müzecilik anlayışıyla Abdi İbrahim tarafından yenilenen bu önemli eseri bir yılda 235 bin 437 kişi ziyaret etti. Edirne Dârüşşifası’nda neler sergileniyor? Abdi İbrahim tarafından çağdaş müzecilik anlayışıyla yenilenen Sultan II. Bayezid Edirne Dârüşşifası’ndaki eserler günümüzün modern ve etkileyici sunum teknikleriyle bugüne ve gelecek kuşaklara aktarılıyor. Ziyaretçiler; 15 ve 18. yüzyıllar arasındaki dönemde erkeklerde estetik göğüs ameliyatları yapıldığını, yeniçerilere fıtık ameliyatı yapan kadın cerrahların varlığını, gülcülüğün ve gülsuyunun memleketinin bilinenin aksine Edirne olduğunu, hastalıklara nasıl tedaviler uygulandığı ve ameliyat teknikleri gibi birçok değerli bilgiyi hem metinlerle hem de canlandırmalarla yerinde öğrenme şansını yakalıyor. Dârüşşifa’yı ziyaret edenler ayrıca tablet şeklindeki ilaçların yapımında kullanılan tenzu (ilaç) kalıbı, Dârüşşifada musıki icrası, dönemin tedavi yöntemlerini gösteren balmumu heykelleri, Osmanlı Tıbbından günümüze ilaç hazırlama yöntemlerine ait belgesel ve ilaç yapımında kullanılan bitkilerden örnekler ile başağrısı tedavisi için kullanılan dağlama yönteminin resmedildiği minyatürü de görme imkanını buluyor, Edward Jenner’in çiçek aşısına kadar insanlığın yegâne umudu olan ve İngiltere Kraliyet Ailesi’nin de yaptırdığı Türk Usulü Çiçek Aşısı’nın Edirne’den Avrupa’ya yayılış öyküsünü de izleyebiliyor. “Mimari özellikleriyle de batıya ilham verdi” Elif Elkin Mimari özellikleriyle de batıya ilham veren Edirne Dârüşşifası, ilk kez has- tane fonksiyonları esas alınarak merkezi sistemde altıgen planlanmış yeni bir hastane mimarisi. Bu merkezi sistem sayesinde hasta hizmetleri daha az sayıdaki personelle yapılabilmiş. Daha sonra bu sistem 19. yüzyılda Avrupa’da ve Amerika’da revaç kazanmış ve Gasthius, Stuiven, Philadelphia Presbyterian, John Hopkins gibi önemli hastanelerde de kullanılmış. Ayrıca Sultan II. Bayezid Edirne Dârüşşifası’nın mükemmel akustiği ve havalandırma feneri de hastane mimarisinde dikkat çeken uygulamalar arasında yer alıyor. Sultan II. Bayezid Edirne Dârüşşifası hakkında Sultan II. Bayezid Dârüşşifası, II. Bayezid’in 1484’te Akkirman Seferleri’nden elde ettiği ganimet gelirleri ile yaptırdığı külliyenin bir ünitesidir. Dârüşşifa, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’na kadar yaklaşık 400 yıl boyunca önceleri her türlü hastaya; sonraları sadece ruh ve akıl hastalarına hizmet verdi. 1866 yılında Edirne’de yeni bir hastane açılınca dârüşşifa binası akıl hastalarına tahsis edilmiş ve Edirne Bimarhanesi adını almıştır. Osmanlı-Rus savaşında Edirne’nin işgali üzerine akıl hastaları İstanbul-Toptaşı Bimarhanesi’ne gönderildi (1878). Savaştan sonra onarılan Edirne Bimarhanesi, 23 Kasım 1893 tarihinde yeniden hasta kabul etmeye başladı. 1910 yılında fıskiyeli havuzun üstüne soba kurulmuş, hasta yatakları sobanın etrafına yerleştirilmişti. Çevresine zarar veren tehlikeli akıl hastaları kapalı odalarda tutuluyordu. Bir süre sonra Dr. Mazhar Osman’ın girişimiyle akıl hastaları Kıyık’taki Fransız Hastanesi’ne sevk edildi (1915). Böylece 427 senelik bir hastane kapatılmış oldu. II. Bayezid Dârüşşifası’nın birbirine bağlı iki avlu ve şifahane olmak üzere üç bölümü vardır. İlk avlunun (Bîrun) sağında sıra halinde yer alan altı odada (poliklinik); hekimler, kehhaller ve cerrahlar, hastaların ilk muayenelerini yaparlardı. Bazı odalarda ise akıl hastaları tecrit edilirdi. Avlunun sol tarafında çamaşırhane, kiler ve mutfak vardı. Mutfakta hasta yemekleri pişirilir, çalışanlar yemeklerini imarette yerdi. Şifahane bölümünde, yüksek bir kubbeyle örtülü havuzlu mermer döşeli bir salonun çevresinde, ocaklı 6 kış ve sekili 5 sofa (yaz odası) bulunmaktadır. Sofalardan biri müzikle tedaviye ayrılmıştı, dördünün de yazlık oda olarak kullanıldığı kabul edilir. Hastane mimarisi tarihinde merkezi sistem olarak tanımlanan bu planın ilk uygulandığı yerlerden biri olması bakımından Edirne Dârüşşifası’nın dünya hastanecilik tarihinde önemli bir yeri vardır. Şifahanenin büyük kubbesinin tepesindeki fener, hem iç mekânı aydınlatıp ferahlık vermek hem de havayı ve pis kokuları dışarı atmak amacıyla yapılmıştır. Bu bölümün akustiği de çok iyi ayarlanmıştır. SAĞLIK ve İNSAN / NİSAN 2016 55
