ÜNİVERSAL (SERİ) MOTORLAR
advertisement
MOTORLAR • İçinden elektrik akımı geçen bir tel bir pusulaya yaklaştırılırsa, • pusulanın normal olarak kuzeygüney doğrultusunu gösteren mıknatıslanmış iğnesi • bu doğrultudan sapar • Elektrik motorunun çalışma ilkesi de bu olguya dayanır; • elektrik ile manyetizma (mıknatıslık) arasındaki bu ilişkiden yararlanarak • elektrik akımı mekanik enerjiye, • yani bir motorun hareketine dönüştürülebilir. DA Seri Motoru • Bu motorlarda uyartım sargısı endüvi ile seri bağlanmıştır. • Seri motorlarda endüvi akımının tümü uyartım sargısından geçer. Bu nedenle endüvi akımı yükseldikçe uyartım akımı da yükselir ve • özellikle motorun yol alması sırasında devir sayısı sonsuza yükselmek ister. ÜNİVERSAL (SERİ) MOTORLAR • Üniversal motor doğru akım seri motoruna benzer. • Statoru saç paketlerinden çıkıntılı kutuplu olarak yapılmış • kutuplara kutup bobinleri yerleştirilmiştir. • Rotor doğru akım makinası endüvisi gibidir. • Rotor oluklarına yerleştirilen sargılar D.A endüvi sargılarının aynıdır. • Yapısı nedeniyle hem D.A hem de A.A.da kullanılır. • Her iki akımda da kullanıldığı için bu motorlara üniversal motor denilmektedir. ÜNİVERSAL (SERİ) MOTORLAR Çalışma prensibi: • Üniversal motora bir fazlı alternatif gerilim uyguladığımızda ; • Kutup bobinlerinden geçen akım manyetik alan meydana getirir. • Yani N ve S kutupları oluşur. • Endüvi yani içerisinden akım geçen iletken manyetik alanın dışına doğru itilir. • Oluşan bu kuvvet endüvinin(rotorun) dönmesini sağlar. Özellikleri: • Üniversal motorların devirleri • Yük altında çalışan seri motorun D.A seri motorlarında olduğu gibi devir sayısı motora uygulanan yükle değişir. gerilimi değiştirerek ayarlanır. • Boştaki devir sayıları çok • yüksektir. • devirleri 15000-20000 d/d ’ya kadar çıkar. • Boşta devir sayısını sınırlayan sürtünme ve vantilasyon kayıplarıdır. Devir Yönünün Değiştirilmesi • Bir üniversal motorun endüvi sargı uçlarını • veya kutup sargı uçlarından herhangi birini değiştirerek • devir yönü değiştirilebilir. • Ya akım yönünü yada manyetik alan yönünü değiştirmeliyiz. • İkisi aynı anda değil ya onu ya onu. Üniversal Motorun Hız Kontrolü seri motor hız kontrol devresi R1 +88.8 1k RV1 220V 50% • Seri motorun devir sayısı motora uygulanan gerilimi değiştirerek ayarlanır. • Triyakın tetikleme açısı ayarlanıp • A2-A1 arasından geçen akım • yani motor üzerinden geçen akım ayar edilirse • devir ayarı yapılır. 100k D1 50Hz DIAC C1 100uF U1 TRIAC Üniversal Motorların Kullanıldıkları Yerler • Blender, mikser,elektrikli süpürge motoru • ve potansiyometre ile devir ayarı yapılabilen çoğu elektrikli aletlerin motoru • Üniversal motordur.
