DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ TERİMLER SÖZLÜĞÜ Abdal musa cemi Agnostisizm Ahiret Ateizm Azim Basar Beka Beytü'l hikme Cemaatle kılınması gereken namazlar Cuma namazı Cüzi irade Dardan indirme cemi Darü'l erkam Deizm Ecel Ehl-i beyt Farz Fıtrat Fiili sünnet Fitre Gnostisizm Hac Hasenat Hayır Hılfu'l fudul Hudus delili İhsan İkrar cemi İlim İlk muharrik delil İlmihal İman İmanın şartları İmkan delili İncil İrade İrşad cemi İstişare Kabir hayatı Kader Bu cemler’de köy halkı biraraya toplanır. Dargınlar, küsler barışır, komşular birbirlerine lokma verirler. Tanrı'nın var olup olmadığının bilinmediğini veya asla bilinemeyeceğini savunur Ölümden sonra insanların tekrar dirilmesiyle başlayan ve ebediyen devam eden hayatın adıdır. Ateizm, Tanrı inancının reddidir. Tanrı fikrine dayalı “Teist” dünya görüşünü kabul etmemek demektir. Çok yüce ve çok büyük olan; sınırsız ve kayıtsız büyüklük, üstünlüğün tek sâhibi, pek azametli, yüce olandır. Allah'ın sübûtî sıfatlarından biri olup, görmek demektir. Sonsuzluk,allahın sonsuz olması demektir Abbasiler tarafından, 800'lü yılların başında, Bağdat şehrinde kurulan kütüphane ve çeviri merkezinden oluşan bir bilim merkezidir. Cemaatle kılınması gereken namazlar Farz ve vacip olan namazlardır.Yani Cuma ve Bayram namazlarıdır. Cuma günü öğle namazı vaktinde kılınır. Cumanın farzı iki rekattır. Cuma namazının özelliklerinden birisi de namazdan önce hutbe okunmasıdır. Allah’ın kendi külli iradesinin küçük bir numunesi olarak insanlara verdiği az bir seçme hakkıdır. Hakk’a yürüyen kişinin tüm tanıdıkları, alış veriş ilişkisi olduğu kimseler, çevrede, işyerinde tanıdığı akraba ve arkadaşları çağrılarak hem halkın huzurunda, hem de Hakk`ın huzurunda razılık alınan cem törenidir Darü'l Erkam Hz. Peygamber ile ilk Müslümanların toplanarak bir araya geldikleri evdir. Tüm dinleri rededen ancak tanrının varlığına inanan inanç şeklidir. Dinler rededildiği için peygamberler, kutsal kitaplar, cennet ve cehennem, melek, şeytan gibi kavramların hiçbirinin deizm inancında yeri yoktur. Sadece evreni ve doğa kanunlarını koyan, bunun ardından evrene ve insanlığa hiç bir müdahalesi olmayan tanrıya inanılır. İslam dininde insanın belirli olan ömrünün son bulmasına denir. Anlam olarak Ehlibeyt Hz. Muhammed’in ailesi demek. Bu aile Hz. Muhammed, Hz. Ali, Hz. Fatma, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’den oluşmaktadır. Allah'ın bizlerden yapmamızı istediği şeylere denir. Namaz kılmak, oruç tutmak gibi... Yaratılış, yapı, karakter, tabiat, mizaç anlamlarına gelmektedir Hz. Peygamber'in davranışları ve fiilî uygulamalarıyla oluşan sünnet. İslamlıkta, varlıklı olanların ramazan ayı içinde yoksullara vermesi dince buyurulan miktarı belirli sadaka. Tanrısal, mutlak bilgiye bir anlık aydınlanmayla, sezgiyle ulaşılabileceğini ileri süren bir dinsel akım. Müslümanlarca zilhicce ayında Mekke’de yapılan, Kâbe’yi ziyaret ve tavaf töreni. İyi, güzel, yararlı işler. Allah’ın emrettiği, razı olduğu ve yapılmasından hoşnut olduğu davranışlara hayır denir. Arabistan da can ve mal güvenliğinin sağlanması, zayıf ve güçsüzlerin korunması, zulmün önlenmesi gibi amaçlarla, toplumda sözü geçen, saygın ve iyi niyetli kişilerin önderliğinde kurulan barış cemiyetidir Evrende dahil olmak üzere her şey sonradan meydana gelmiştir. Elbetteki sonradan yaratılanların bir yaratıcısı olması gerekir. O da yüce Allah tır. İhsan bir davranışı en güzel biçimde yapmak demektir. İkrar açıkça söyleme, bildirme, benimseme, onama, kabul, tasdik anlamlarına gelir. ikrar cemi Alevi Bektaşiler için yola giriş ritüelinin tamamının adıdır. Allahın her şeyi bilmesi Tüm varlıkları hareket ettiren bir ilk hareket ettiricinin olması gerekir ki o da Allahtır. İslam dininin bellibaşlı ilkelerini, kurallarını öğreten kitap Dinin ortaya koyduğu dogmalara inanma, dinsel inanış, inanç 1- Allah'a inanmak 2- Meleklere inanmak 3- Kitaplara inanmak 4- Peygamberlere inanmak 5Ahiret hayatına inanmak 6- Kaderin, hayrın ve şerrin Allah'tan geldiğine inanmak Tüm varlıklar yalnızca mümkündür. Ancak onları dileyen bir zorunlu varlık olması lazım O da Allahtır. İsa'nın yaşamını, öğretilerini, ölümünü ve dirilişini anlatır. Hristiyanlığın kutsal kitabıdır. Müjde anlamına gelir. Yeni lahit adıyla da anılır Bir şeyi yapmak veya yapmamak için olan iktidar, güç. Gençleri eğiten, yolun kurallarını gösteren, Cemde nasıl davranacaklarını bildiren, duaları öğreten,insanların birbirleri ile nasıl kaynaşacağını sağlayan, Alevilik hakkında bilgilendirme yapan bir Cemdir. Bir konuda bir kimseden (uzmanına) düşüncesini sorma, danışma Ölümle başlayıp yeniden dirilmeye kadar devam edecek hayata kabir hayatı denilir. Kainatta olacak şeylerin zamanını, yerini, özelliklerini ve nasıl olacağını Allah'ın ezelde bilmesi ve takdir etmesine denir. 1 AKM YAYINLARI 2016-2017 DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ TERİMLER SÖZLÜĞÜ Kamet Kavli sünnet Kayyum Kaza Kerim Kıyamet Köoldaan kopma cemi Kurban Külli irade Farz namazlardan önce, namazın başladığını bildiren ve ezan lafızlarına benzeyen sözlerdir. Hz. Peygamber'in sadece hüküm bildiren sözleridir. Kayyum, Allah'ın 99 isminden biridir. Yarattıklarının işini çeviren, her işleneni bilen, evveli olmayan demekdir. Allah'ın ezelde takdir ettiği şeylerin zamanı gelince bu takdire uygun olarak yaratmasına denir İyilik ve ikramı bol olan Dünyanın sonu ve bütün ölülerin dirilip mahşerde toplanacağı zaman. Bu Cem, Alevilikte Halk mahkemesinin işlediği, toplum içinde sosyal sorunların karara bağlandığı, toplumsal suç işleyenlerin müşkillerinin görülüp giderildiği, daha bir çok konuyu kapsayan bir Cem biçimidir. Kütüb-ü sitte Dinsel bir buyruğu ya da bir adağı yerine getirmek amacıyla kesilen hayvan. Sonsuz işleri birlikte dileyebilen ilâhî iradedir. Her şeyi kapsayan Allah’ın iradesidir. Altı Kitap anlamına gelen, Ehl-i Sünnet tarafından en sağlam Hadis kaynakları olarak kabul edilmektedir. İsimleri Sahih-i Buhari -Sahih-i Müslim -Sünen-i Nesai -Sünen-i Tirmizi -Sünen-i Ebu Davud -Sünen-i İbn Mace Lokma cemi Kulun kula razılık Cemidir. Bir helallaşma Cemidir. Adak Kurbanları, Adak yemekleri bu Cemde yapılır. Muhacir Bir inanca bağlı olanların, belirli zamanlarda topluca veya tek başına ibadet ettikleri, özel olarak yapılan binalar. İbadet yapmak için toplanılan yerlere Mabed veya İbadethane denir. Günahın affedilmesi değil açığa vurulmadan tamamen vazgeçilmesidir Kaynağı Hz. Peygamber olan bütün söz, fiil ve takrirler için kullanılan hadis terimi. Ölümden sonra mahşerde hesap görüldükten sonra herkesin amellerinin tartılacağı ilahi adalet terazisidir. Tek tanrıcılık Muâmelât, islam hukukunun ibadetler dışında kalan kısmını, yani hukukun tamamını ifade eder. Tehcire yani zorunlu göçe uğramış, bir yerden başka bir yere göç ederek gelen kişiler yani göçmenler için kullanılır. Hicret edenlere denir Muhasiplik cemi İki aile bireylerinin ilke birliği, yaşam birliği ve daha da ileriye giderek kardeşlik anlaşmasının musahiplik vesilesiyle ikrarlaşmasıdır. Mabed Mağfiret Merfu sünnet Mizan Monoteizm Muamelat Mushaf Musibet Mübah Mümin Müstehab Namaz Kur'an'ın kitap hâlindeki şeklidir. Mushaf kelimesi Arapça olup "iki kapak arasına alınmış sayfalar" anlamına gelmektedir. Beklenmedik bir zamanda gelen kötülük, sıkıntı veren durum Yapılmasında din yönünden herhangi bir sakınca bulunmayan şeylere denir İnanan,müslüman Allah'ın yapıldığında hoşnut olduğu eylemler,İşlenmesi sevap olan,terk edilmesi günah olmayan şeylerdir. İnsanlara gülümsemek gibi... Müslümanların sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı olmak üzere günde beş kez ve bayramlarda, kurallarını yerine getirerek yapmaları buyurulan ibadet. Namaz rekatları Nizam delili Nizamiye medresesi Oruç Ömür Politeizm Rızık Sadaka Sadaka-i cariye Salih amel Evrende varolan muhteşem düzen tesadüfi değildir. Allah düzenleyici yüce varlıktır. Büyük Selçuklular zamanında kurulan, vezir Nizamülmülk'ün adıyla anılan medreselerdir. Niyetlenip tan yeri ağarmaya başladığı zamandan ta güneş batıncaya kadar yememek içmemek cinsi münasebette bulunmamak demektir. İnsanın doğumundan ölümüne kadar geçen sınırlı zaman dilimine denir. Çok tanrıcılık İnsanların yaşamının devam etmesini sağlayan, insanlara fayda sağlayan, yenilebilen ve içilebilen Allah'ın herkese nasip ettiği kendisinden faydalanılan maddi ve manevi her şey Allah rızası için fakirlere verilen mal, para, ilim gibi insanın muhtaç olduğu herhangi bir şey`e sadaka denir. Öldükten sonra da, kişiye sevap kazandıran sadakadır. Cami, çeşme, yol yapmak, ağaç dikmek, faydalı ilmi eser bırakmak gibi Allah’ın rızasını kazanmak için iyi ve güzel bir niyetle yapılan her türlü güzel iş, söz ve davranışlara denir. 2 AKM YAYINLARI 2016-2017 DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ TERİMLER SÖZLÜĞÜ Samed Semi Seyyid Siyerehl-i sünnet Sözlü sünnet Suffe Sünnet-i müekkede Sünnet Sünnetullah Şer Şerif Taassup Takriri sünnet Takva Tefekkür Teheccüd (gece) namazı Teravih namazı Tespih namazı Tevekkül Tevhid Tevrat Umre Vacip Vahdaniyet Vitir Vücut Yol düşkünü Zan Zebur Zekat Her şey kendisine muhtaç ama kendisi hiç bir şeye muhtaç olmayan İşitmek demektir. Allah'ü Teala yeryüzünde olan biten herşeyi işitir. Efendi, bey, mevla, ileri gelen baş, reis demektir. Hazreti Muhammet’in yaşamını anlatan kitaplara verilen ortak ad Hz. Peygamberin herhangi bir konuda yaptığı açıklamalardır. Medine'de bulunan Mescid-i Nebî etrafındaki odalara "suffe" denmiştir. Hz. Peygamber, Mescidine bitişik bu odalarda ikâmet ederek ilim ve ibâdetle meşgul olan sahâbîlere, Ashab-ı Suffe veya Ehl-i Suffe denir Peygamber efendimizin devamlı yaptığı, nadiren terk etmiş olduğu farz ve vacib olmayan amelleridir. Buna Sünnet-i hüdâ da denmektedir. Ara sıra terk ettiği sünnetlere de "gayri müekkede" denir. Hazreti Muhammet’in Müslümanlarca uyulması gerekli sayılan davranışlarıyla şu ya da bu konuda söylemiş olduğu sözlerin tümü, Hazreti Muhammet’in koyduğu kurallar ve Müslümanlara gösterdiği yol Allah’ın sünneti, kanunu demektir. Allah’ın varlık âleminin düzeni için koymuş olduğu kurallardır. Allah’ın sevmediği, hoşlanmadığı ve yapılmasını istemediği, yapılması durumunda da ceza gerektiren davranışlara şer denir. 1. Kutsal, şerefli. 2. Soylu, temiz. dini, ahlaki, toplumsal konularda çoğu zaman haksızlık veya düşmanlık derecesine varacak kadar saplantılara düşmek demektir. Hz. Peygamberin, huzurunda sahabe tarafından söylenen sözler ya da işlenen davranışları reddetmeyip susması, onaylaması veya güzel karşılamasıdır. Takva Allahü tealanın emirlerini yapıp yasaklarından kaçınmak. Haramların ve şüpheli olanların hepsinden sakınmak. Tefekkür, İslam dininde günahlarını, kainatı, varlıkları, doğayı, Allah'ı, kendini düşünmek ve Allah'ın yarattığı varlıklardan, kainattaki eşsiz mükemmellikteki düzenden ders çıkarmak demektir. Yatsı namazından sonra, daha uyumadan veya bir miktar uyuduktan sonra, kılınacak nafile namaza "gece namazı" denir. Ramazan ayı boyunca her gece kılınan namazdır. Berat Kandili gecesinde kılınan namazdır. Bir amaca ulaşmak için gerekli olan her türlü önlemi alarak; elinden gelen tüm gayreti gösterdikten sonra kalben Allah'a bağlanıp ona güvenmek, sonucu Allah'tan beklemek Kullanımı ve anlamı Tevhid Allah'ın varlığına, birliğine, tüm yetkin niteliklerin kendisinde toplandığına, eşi ve benzeri bulunmadığına inanmaktır. Allah'tan gelen dört büyük kitaptan ilki. İbranice Tura kelimesinin Arapçalaşmış biçimi olan Tevrat kanun, ittifak, birlik, anlaşma, sözleşme, adlaşma gibi anlamları dile getirir. İslâm geleneğinde Hz. Musa'ya nazil olan kitabı belirtir. Yahudi geleneğinde ise, bugün Ahd-i Atik (Eski Ahit) denilen kitaplar toplamının adıdır Müslümanlıkta Kâbe’yi ve Mekke’deki öteki kutsal yerleri hac zamanı dışında ziyaret etme Müslümanlıkta, yapılması, yerine getirilmesi zorunlu olan şeylere denir Allah'ın bir olması , ortağının olmaması demektir İslam dininde namaz ibadetinin bir türüdür. Uygulamada yatsı namazlarının arkasından kılınır ve üç rekattır. Allah’ın vâr olması demektir. Alevi bektaşi kültüründe topluluğun kurallarına uymayan kimselere denir Sanmak, bilmek ve itham etmek manalarına geldiği gibi, sezmek ve şüphe manalarında da kullanılır. Birini iyi sanma, iyi zannetmeye hüsn-i zan; kötü fikir besleme ve kötü sanmalara da su-i zan denilmektedir. Kuvvetli ve hakikate yakın olan zanna ise, zann-ı galip ismi verilir. İnsanlığa indirilmiş olan ve dört büyük kitaptan biri olan Zebur kelimesi anlam itibari ile “parça, yazılı şey ve kitap” gibi anlamlara gelmektedir.Hazreti Davuda gönderilmiştir. İslamın beş şartından biri olan, sahip olunan mal ve paranın kırkta birinin her yıl sadaka olarak dağıtılması. 3 AKM YAYINLARI 2016-2017