Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü Mühendislik Etiği

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü
Mühendislik Etiği Dersi Ödevi(CRN 20687)
Hazırlayanlar
İbrahim KARA 010060359
Atakan AYA
010060360
Soru: Serbest çalışıyorsunuz. Bir kurum bir işi ihale yoluyla yaptırmak istiyor. Siz de işi
almak istiyorsunuz. İhale bedelinin belirli bir oranını birilerine dağıtmanız durumunda, davet
edilecek firmaları sizin belirleyebileceğiniz söyleniyor. Böylece de işi almanız kesinleşiyor.
Teklifi kabul eder misiniz?
Adım-1: Olaydaki (problem, ikilem) anahtar olguları (fiil, vaka) belirleyiniz
Problemdeki (ikilemdeki) en önemli bilinen olgular nelerdir?
1. İşi ihale yoluyla yaptırmak isteyen kurum.
2. İhaleyi kazanarak işi yapmak isteyen biz.
3. Yine bizimle aynı amaç ve gereksinimde bulunan yani işi ihale yoluyla
kazanmak isteyen farklı kişiler veya kurumlar.
Problemin tümünde daha iyi anlamak için başka neler bilinmelidir.?
1. Problemde birde açık olarak fark edilemeyen aslında olayı problem haline
getiren gizli kişiler veya farklı bir tabirle gizli güçler bulunmaktadır.
Adım-2:Büyük sorumlulukları (tarafları) belirleyiniz.
Büyük taraflar
Geçerli saydıkları değerleri
Bekledikleri çıktılar
1.Problemde en büyük
İhaleyi
hakkıyla
sorumluluk,teklifin
Kişisel ahlak değerleri, mesleki kazanarak istenilen
getirildiği,bizzat
değerler.
işi yapmak .
kendimize aittir.
İşi en iyi, en verimli,
en az maliyetli bir
şekilde yaptırmak .
2.İşi ihale yoluyla yaptırmak isteyen kurum.
Söz konusu ihaledeki adalet değerleri.
3.Teklifi veren illegal
güçler
Para aldıkları kişi
Haksız kazanç, para, kaba kuvvet,zor veya kurumların
kullanmak.
ihaleyi kazanmaları.
İhaleyi kazanarak işi
Değişken.
yapmak.
4.İhaleyi kazanma
niyetinde bulunan diğer
kişi veya kurumlar.
Adım-3: Belli başlı yönlendirici güçleri belirleyiniz.
Büyük
etken
(motivasyon)
güç Problemi nasıl oluşturur Gelecekte
problemi
veya şiddetlendirir
önlemeye yardım edebilen
değişimler nelerdir?
1.İhale bedelinin belli İhaleye girecek diğer
Bu tip illegal güçlere
oranını alması karşılığında kişi veya kuruluşları zor olanak vermeden, gerekli
ihaleyi bize kazandırmayı
kullanarak ihaleden
kamu güvenlik kuruluşlavaadeden güçler.
uzak tutacaklardır.
rından yardım alarak bu
güçleri topumdan silmek.
2.Teklifi aldıktan sonra
Psikolojik baskı oluşKişisel ahlak değerlerinin,
ihaleyi belkide hakkımızla turarak, ihaleyi kazanetik kurallarının ve meskazanamayacağımızı
ma gereksinimlerimizi
lek onurunun bireylerde
düşündüren güdüler.
kullanıp irade sınırları
daha ön planda olması.
mızı zorlarlar.
Adım-4: Geçerli temel değerleri ve etik ilkeleri önceliklendiriniz/belirleyiniz.
Probleme ilşkin geçerli değerler
Sıralama önceliği (en büyük 1)
1.İhaleyi kazanma isteği
Hak kavramı
2.Para kazanmak
Doğruluk
3.Kendini ispatlamak
Kişisel onur
4.Haz duymak
İhaleyi kazanma isteği
Problemle ilgili etik ilkeler
Para kazanmak
1.Hak kavramı (kimsenin hakkına engel Mesleki onur
olmamak)
2.Doğruluk
Kendini ispatlamak
3.Kişisel onur
Haz duymak
4.Mesleki onur
Adım-5: Karar verme sürecinin kimle ilgisi olması gerektiğini kararlaştırın.
Bu karar ve etkinlik planında girdiye Bu girdi nasıl elde edilmelidir?
kim sahip olmalıdır?
1.İşini ihale yoluyla yaptırmak isteyen
Yaptırmak istediği işi, tüm gereksinimkurum
leriyle yani gerekli bilgi, donanım, tecrübeye sahip olan kişilere yaptırarak
2.İhaleye girerek işi kazanmak isteyen Gerçekten işi yapabilecek gereksinimbiz.
lere sahipsek ihaleyi kazanarak.
3.Tarafsız bir ihaleye girecek olan diğer Yine ihaleyi kazanarak.
kişi veya kurumlar
Tavsiyeyi ve sonuç kararı kimin gerçekleştirmesi gerektiğini listeleyiniz.
Tavsiye kararı ve etkinlik planı geliştirme kimleri içermelidir?
1.Teklifin sunulduğu kendimiz.
2.İhaleyi düzenleyen firma.
3.İhaleye katılma niyetinde olan tüm kişi veya kurumlar.
4.Teklifi sunan veya ihaleyi adil olmayan bir şekle getirebilecek kişiler.
Gerçekten kim sonuç kararı ve eylem planını gerçekleştirmelidir?
1.Olayın direkt olarak sonucunu belirleyecek kararı verecek olan bizzat kendimiz.
2.İhaleyi düzenleyecek olan kurum
2. Aşama: Tüm olası alternatifleri belirleyiniz.
Adım-6: Tüm geçerli alternatifleri (davranış alternatiflerini) belirleyiniz ve değerlendiriniz
Alternatif-1: Teklifin bize sunulduğu andan itibaren ilgili kamu kuruluşlarından yardım
isteyerek ve ihaleyi düzenleyen firmayı tekliften ve bu teklifin doğurabileceği sonuçlardan
haberdar ederek adil, tarafsız bir ihale gerçekleşmesini sağlamak.
Alternatif-2:Teklifi kabul ederek kendimize rakip olarak görmediğimiz yani ihaleyi kazanma
ihtimali bulunmayan kişi ve kurumları ihaleye davet ederek ihaleyi kazanmak.
Geçerli Alternatif: Teklifin bize sunulduğu andan itibaren ilgili kamu kuruluşlarından yardım
isteyerek ve ihaleyi düzenleyen firmayı tekliften ve bu teklifin doğurabileceği sonuçlardan
haberdar ederek adil, tarafsız bir ihale gerçekleşmesini sağlamak.
Taraflar
Her bir taraf için alternatifin sonuçları
İhaleyi
Yaptırmak istediği işi gerçekten kendi çıkarları doğrultusunda yani tam
düzenleyen anlamıyla istediği kriterleri sağladığını düşündüğü kişilere veya kurumlara
kurum
yaptıracaktır.
Kendimiz
1-Gerekli bilgi, donanım ve tecrübeye sahipsek ve bunları ispatlayabilirsek
ihaleyi kazanabilir ardından işin bize kazandırdığı tüm mükafatlardan
sindirilmiş bir şekilde yararlanabiliriz. 2-İhaleyi kaybedebiliriz.
İllegal güçler Sözkonusu ihaleden beklentilerini alamamakla beraber yapmaya
yeltenledikleri veya önceden benzer konularda yapmış oldukları kanunsuz
işlerden dolayı gereken cezaya mahkum olacaklardır.
3. Aşama Uygunluk testi uygulayınız.
Adım-7: Bir kötü durum senaryosu ile benimsenen alternatifin test edilmesi
Geçerli
Alternatif
Kötü
Senaryo
Teklifin bize sunulduğu andan itibaren ilgili kamu kuruluşlarından
yardım isteyerek ve ihaleyi düzenleyen firmayı tekliften ve bu teklifin
doğurabileceği sonuçlardan haberdar ederek adil, tarafsız bir ihale
gerçekleşmesini sağlamak.
Olayda ilgili kamu güvenlik kurumlarına çok büyük bir sorumluluk
düştüğü çok açık olarak görülmektedir. Savaş açtığımız illegal
güçlerin güçlü bağlantılarından dolayı gereken güvenliğin devlet
tarafından sağlanamadığı ve adil bir seçimin yapılamadığı bir ihale
gerçekleşmesi. (Aynı teklifin başkalarınca kabul edildiğini varsayıyoruz)
Taraflar
1.İhaleyi
düzenleyen
kurum
2.Kendimiz
3.İllegal
güçler
Herbir taraf üzerindeki kötü senaryo sonuçları
İşi yapabilecek olan ve işe talip olmak isteyen tüm kişileri
değerlendiremeyecektir. Aynı teklif sunulan ve bu teklifi kabul eden
başka kurumların yapacağı iyi veya kötü sonuçlara maruz kalacaktır.
İhaleyi kaybedeceğizdir.
İhaleden bekledikleri çıktıları alabileceklerdir. Çeşitli zor kullanmalarıyla ve tehditleriyle istedikleri kurumun ihaleyi kazanmasını sağlayıp
paralarını alacaklardır.
Kötü senaryoda bahsedilen olayın benzer şekillerine geçmişte özellikle ülkemizde sık sık
rastlanılmıştır. Fakat son yıllarda toplumun bu tip konulardan çıkarılan derslerin yardımıyla
bilinçlendirilmesi ve ahlaksal, etiksel değerlerin günden güne toplumdaki önemi
vurgulandıkça eskiye nazaran daha zayıf ihtimalle bu olayın gerçekleşeceği olasıdır.
4. Aşama: Probleme uygun düşünce geliştirin ve bir etkinlik planı yapınız.
Adım-8: Bir kısa ve bir uzun süreli eylem planı tasarlayın ve oluşturun.
Kısa ve orta vadede gerçekleştirilecek eylem adımları, çözüm kararları ve
stratejiler
1.
Bu tip problemlerde öncelikle insanların korkusuz ve cesur olmaları
gerekir.
2.
Olay hiçbir şekilde gizli bırakılmamalıdır. Ulaşılabilecek tüm bireylere,
mevkilere, makamlara açıklanmalı ve yardım talebinde bulunulmalıdır.
3.
Problemle direkt ilgili olan kişilerden veya kurumlardan özellikle daha
hassasiyetli davranmalarını istemeliyiz. (İhaleyi düzenleyen kurum ve
ihaleye girme niyetinde olan tüm kurumlarla bağlantı kurmalıyız).
Uzun vadede gerçekleştirilecek eylem adımları, önleyici kararlar ve stratejiler
1.
Toplumlarda etik ve ahlak değerlerinin nekadar önemli olduğu, toplu
yaşam için çok büyük unsurlar olduğu insanlara empoze edilmelidir.
2.
Etik ve ahlak değerleri ile ilgili seminerler, konferanslar düzenlenmelidir.
3.
Örnek problemimizde ki gibi illegal işler yapan insanların köklerine inmek,
asıl sorunlu kısımların nerde, nasıl başladığını araştırmak çözüme orda
başlamak.
4.
Çocuk yaşta etik ve ahlak değerlerinin kazanıldığını göz önünde tutarak
ilgili derslerin ilk ve ortaöğretimlerde müfredata alınmasını sağlamak.
Adım-9: Etkin karar vermenin testi
Tam değil
Tamamen Evet
0
Etkin karar verme testi
1.İlgili bilgi testi: Bu problem için bir bilgilenmiş
karar ve eylem planı yapmak için mümkün olduğu
kadar çok bilgi bulduk mu?
2.Kapsama testi: çıktıya sahip olma hakkına sahip
olanları veya bu kararı ve etkinlik planı yapmada
gerçek içeriğe sahip olanları olabildiğince içeriyor
mu?
3.Sonuçlar testi: onlar tarafından önemli derecede
etkilenebilen herhangi kişiler konusunda kararların
ve etkinlik planının sonuçlarını birbiriyle uyumlu
hale getirmeye çabaladık mı?
4.Etik ilkeler testi: bu problemle ilgili
düşündüğünüz etik ilkeler bu karar ve eylem planını
onaylıyor mu?
5. Hakkaniyet testi: eğer bu problemdeki
taraflardan iri olsaydık bu kararı ve eylem planını,
verilen tüm koşullarda algılayabilir miydik?
6.Evrensellik testi: bu kararın ve eylem planının
bizi de içeren tüm benzer durumlara uygulanabilir
evrensel bir kanun olmasını isteyebilir miyiz?
7. Önleyicilik testi: bu karar ve etkinlik planı
oluşmadan önce benzer problemleri önler veya
azaltır mı?
8. Gün ışığı (veya 60dk. TV programı) testi:
bizim kararımızı ve eylem planımızı etkinlikler
konusundaki her şeyi herkesin bileceği kapsamlı bir
toplumsal söyleme nasıl dönüştürebiliriz?
1
2
3
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X